LAATSTE BEROEP
DE
Weer
GAULLE VOOR:
veen nieuws inzake
onderhandelingen
met FLN
VAN
A
Vrij
ZWITSERLAND
De fout van de
politieke staking
w
N
H
A Igerije-referendum begonnen
„Ja", of ik ga
commentaar
Huisartsen over
contraceptie
NVV ouderwets-
socialistisch
Prof. dr. G. M. Verrijn
Stuart ziek
PAGINA
JANUARI 1961
ZATERDAG
(Van onze Parijse correspondent)
PARIJS, 7 jan. Sinds giste-
ren is de stemming over het door
generaal De Gaulle georganiseer
de referendum (zelfbeschikkings
recht voor Algerije en de, in af
wachting, op het „Algerijns Alge
rije" gerichte „voorlopige instel
lingen") gaande in Algerije, waar
de verspreid op het land levende
bevolking reeds haar stem heeft
Uitgebracht. Vandaag zijn er de
BUITENLANDSE
grotere centra in het achterland
aan de beurt en morgen heeft het
zijn stem uitbrengen er plaats in
de grote steden. Morgen is het
eveneens stemdag voor de rond
27 miljoen stemgerechtigden in
het moederland, tot wie de Fran
se president, generaal De Gaulle,
gistermiddag via radio en tele
visie zich voor de derde en laat
ste maal heeft gericht met een
kort maar bijzonder indringend
en bijzonder persoonlijk beroep.
Machtsbevestiging
Raadselachtig
Gezondheidsbron
door sneeuw en zon.
Nu één der
voordeligste
Brabantse jeugd viert Driekoningen
Tachtig jaar carnaval
Nieuwe K.R.O.-revue
Casanova houdt woord
Amerika's beste kippenbraadster
oor
2fst
O'S
ten
SN-
ko-
at 6
erk
v lec-
ca.
oop
be-
van
op-
:lef.
).w.
tel.
37
Att
af
ru-
,an-
jrs,
;en.
iwe
Sbk,
"'ere
;tra
n3 -
ekt
58.
ïH'
MK-
Vs ek»
De Gaulle zal bij het referendum
dat morgen in Frankrijk wordt gehou
den wel een meerderheid krijgen.
Maar de Franse president heeft in
ztin nieuwjaarsboodschap gezegd, dat
bij geen genoegen zal nemen met een
kleine meerderheid. Hij eist een krach
tig „Ja Een onbevredigend antwoord
op de vraag of men zijn plan voor Al-
gerije goedkeurt, zou door de Gaulle
opgevat worden als een afkeuring vari
zijn beleid. Hij zou zijn taak dan niet
langer kunnen vervullen, zo verklaar
de hij op oudejaarsavond. De Gaulle
heeft de Fransen dus een ultimatum
gesteld.
In zijn rede van 20 december heeft
de president nog eens gezegd, wat de
inzet is van de volksstemming van
morgen. „Het Franse volk zal op 8
januari moeten zeggen aldus de
Gaulle, „of het mijn voorstel goed
keurt de Algerijnen, na het tot stand
komen van de vrede, zelf over hun
lot te laten beslissen" De Gaulle
vraagt een principiële uitspraak over
de kwestie van de „autodétermina-
tion de zelfbeschikking. Het denk-
Sbeeld de Algr-
rijnen zelf te la
ten zeggen, wat
de toekomstige
KRONIEK status van hun
gebied zou moe
ten zijn. is door
de Gaulle voor het eerst gelanceerd
op 16 september 1959. Later heeft het
Franse staatshoofd dit idee uitge
werkt. Hij heeft intussen ook duidelijk
gemaakt naar welk van de drie mo
gelijkheden die de Algerijnen geboden
worden zijn persoonlijke voorkeur uit
gaat. De Algerijnen zullen te zijner
tijd kunnen kiezen tussen volledige
afscheiding van Frankrijk, volledige
Frans-Algerijnse samensmelting, of de
stichting van een autonoom Algerije
dat nauw met Fr#nkrijk verbonden
zou blijven. De Gaulle ziet slechts
in de laatsgenoemde oplossing.
'J is zowel tegen secessie als tegen
'nlegratie.
Je Gaulle bij het referendum
'T J^orgen een overwinning behaalt.
Zal hij reeds een begin maken met
at verlenen van autonomie aan Alge-
r'je. Vervolgens zal hij voorbereidin
gen treffen voor de Algerijnse vólks-
lemming over de gewenste staatkun-
'Se structuur
,e Politieke leiders die de Fransen
N aa^'e weken hebben aangespoord
m e>en Ie stemmen vormen een
Verf| w.aarJig gezelschap. Zij kunnen
tis I Worden in twee extremis-
h I I"" Hr°ePen. Die twee groepen
Rn tegengestelde bedoelingen met
Ur' ®dvies. De communisten en som
Ij1'®e radicalen en socialisten willen
.e mulle met een afkeuring van
j )eleid dwingen tot rechtsstreekse
uu ernandelingen met het F.L.N., het
gerijnse Nationale Bevrijdingsfront,
if willen dat Frankrijk Algerije vol
et ig prijs geeft. De „ultra s" daaren
tegen beogen met hun „Non" een
Béne Frangaise Zij vinden, dat
c e pr< sir ent te ver is gegaan met zijn
consess.es aan het Algerijnse natio
nalisme. Zij schijnen niet te besef
ten dat zij strijden voor een verloren
zaak. Vooral sinds de jongste onlus
ten in Algerije is het duidelijk, dat de
idee van de integratie niet levensvat
baar is.
In Algerije zelf is het referendum
gisteren al begonnen, en het wordt
vandaag en morgen voortgezet. Hier
heeft het F.L.N. de bevolking aange
spoord zich van stemmen te onthou
den, terwijl reactionaire leiders van
de „colons geadviseerd hebben een
negatieve stem uit te brengen. Ook
bier wordt de Gaulle dus door twee
elkaar vijandig gezinde extremistische
groepen tegengewerkt.
Het is voor het Franse moederland.
Algerije en de vrije wereld te hopen,
dat de Gaulle een duidelijke overwin
ning behaalt bij het referendum. Het
alternatief van een krachtig „Ja is
een nieuwe Franse politieke crisis, die
gemakkelijk in een burgeroorlog zou
hunnen ontaarden.
Het gaat in werkelijkheid, aldus De
Gaulle, niet slechts om het recht op zelf
beschikking voor de Algerijnse bevolkin
gen, maar evenzeer om Frankrijks ei
gen lot. Dit is namelijk „de plechtige
gelegenheid voor de Franse natie om
hetzij haar eensgezindheid te bewijzen,
hetzjj haar evrdeeldheid ten toon te
stellen." Het land dient te beseffen dat
het in het laatste geval linea recta op
de chaos en het verval afstevent.
Men vraagt zich natuurlijk af of en In
welke zin deze laatste opwekking van
president De Gaulle van invloed zou
Kunnen zijn op degenen, die nog twijfel
den tussen „ja", „neen" en onthouding,
■juist in afwachting van eventueel meer
licht dat generaal De Gaulle alsnog
over zijn vry duister geachte verdere
bedoelingen zou kunnen laten schiinen.
Dit meerdere licht dan hadden vele" kie
zers, zij het niet altijd dezelfde gaarne
gehad in twee punten.
_Fet,fne betreft „onderhandelingen
TaL,de.Af°orl°Pige Algerijnse rege
ring Van menige „gemiddelde
D"an5man hebben wij in de afgelo
pen dagen kunnen vernemen dat. in
dien generaal De Gaulle de vraag
van het referendum had laten luiden:
„onderhandelen met het F.L.N. of
niet", of indien hjj althans onomwon
den te verstaan had gegeven dat hij
inderdaad via onderhandelingen naar
een akkoord met het F.L.N. zou stre
ven, 80 zo niet 90 procent ja-stemmen
hem bij voorbaat verzekerd zouden
zijn geweest. Voor wat dit punt be
treft is er evenwel niet meer losgeko
men dan de vage verklaring over het
„nastreven in de kortst mogelijke tijd
van een vreedzame confrontatie van
alle stromingen voor de vrije uitoefe
ning van de zelfbeschikking."
DEN HAAG 6 jan Naeenoes- ni
Ie (99 pet.) huisartsen, die hebhen mee-
gewerkf aan een enonête van de ..Stich
ting Bevolkingsbeleid", achten het van
belang, dat de patiënten zich met kwes
ties op sexueel gebied, zoals de con
traceptie (voorkoming van zwanger
schap), tot hun huisdokter kunnen wen
den; 93 pet. van de geënauêteerde art
sen acht voorlichting over contracep
tie een noodzakelijk onderdeel van de
medische hulp. Algehele of periodieke
onthouding ter voorkoming van zwan
gerschap wordt door 19 pet. van de
"eencmeteerde a-tSPn als de enig aan
vaardbare methode beschouwd. Van
de antwoordende huisartsen is 35.1 pet.
neder'ands hervormd. 15.2 pet. rooms-
katholiek. 8 Pet gereformeerd en 29
net. buitenkerkelijk. p>e anderen beho
ren tot kleinere kerkgenootschappen.
Aan de wor-a meegewerkt
door 180 van de 15o0 Nederlandse huis-
ertsen. d'e een enrmêtefonnulier kregen
toegezonden. De artsen aan wie een for
mulier weed gezonden waren geselec
teerd uit de naamlijst van hel genees
kundig jaarboek waarin telkens de
eerste van elke drie achter elkaar ver-
melde namen werd uitgekozen voor toe-
zendig van een formulier.
Tot de 19 pet. der artsen, die al
leen de algehele of periodieke ont
houding aanvaardbaar achtten, be
hoorden 90 pet. der katholieke art
sen, 11 pet -der gereformeerde art
sen en 5,3 pet. der artsen van een
andere gezindte.
Van de katholieke artsen antwoord-
dl ^4P.u«Qmei "n,een" op de vraag,
of zij alleen de algehele of periodie
ke onthouding aanvaardbaar achtten.
Er waren, zo wordt in het verslag
van de enquete nader cedefinieerd.
commentaren van katholieke artsen,
die „ja antwoordden, maar er b v
bij schreven; „voorlopig ja"; „ja,
nog wel' ..tot nog toe wel"; „P.O.
is zeer moeilijk in de praktijk, af
gezien nog van het resultaat betr. de
progenituur
Het enquête-verslag trekt hieruit
enige conclusies, die het als volgt
voorzichtig formuleert: „Overziet
men deze gegevens, dan zou men er
uit kunnen opmaken, dat een aantal
katholieke artsen zich m een over
gangsstadium bevindt en dat in katho
lieke kring een zeker onbehagen
heerst m.b.t. tot de officiële moraal"
(Dit onderwerp lijkt bij uitstek te
behoren tot die vraagstukken, waarop
men de bekende uitlating van mgr. Van
Dodewaard, voorkomend m zijn rede
voor de St.-Adelbertvereniging, van
toepassing kan achten. Hij d ar,
zoals men zich zal herinneren verstaan,
dat de theologie een va.\is',°p.htf JL
bied waarvan men zich slechfsn.A™
terecht een oordeel kan aan g
wanneer men ter zake deskundig is.
aarzelingen, die hier blijkbaar bij ee
aantal katholieke artsen leven, m°9e
voor de theoloog, in het bijzonder i -
de moraal-theoloog, een teken zyn va
de noodzaak om de vaststaande rnoroa
der Kerk meer leefbaar te maken. L)u
is een zaak, die de aandacht zeer waar a
is. Red.).
Uit de resultaten van de enmiéte blijk'
verder, dat 87 pet. van de artsen hun
kennis, die op de universiteit werd op-
ontlenen aan eigen studie en niet aan
kennis, die op de universitiet werd op
gedaan. 95 pet. van de geënquêteerde
artsen acht onderwijs in deze materie
aan de universiteiten van belang. De
„Stichting Bevolkingsbeleid" hield de
enouète. omdat zii voor het bevolkings
beleid de geboorteregeling (en dus de
methoden ter voorkoming van zwan
gerschap) van wezenlijke betekenis
vindt. Zi.1 ging er voorts van uit dat
op dit terrein een belangrijke taak op
de huisartsen rust en dat op dit gebied
nog veel onkunde, misverstand en voor
oordeel heersen.
Het andere punt betreft de toekomsti
ge garanties voor de Europese minder
heid in Algerije. Eerder had De Gaulle
reeds met kracht verzekerd dat deze
garanties in ieder geval een volstrekt
gebod waren nadere precisering over de
aard ervan is evenwel uitgebleven. Niet
temin is waarschijnlijk wel het grote
merendeel van de Franse politici en po
litieke schrijvers ertoe gekomen deze
garanties te zien als de enige werke.y
ke moeilijkheid, die een vredessluiting
met het F.L.N. en de erkenning van een
onafhankelijk Algerije in de weg staan.
Reden te meer, zo doen zij opmerken,
om juist daarover het F.L.N. en de
voorlopige Algerijnse regering in recht
streekse onderhandelingen aan de tand
te voelen.
Een ander aspect van De Gaulle's
laatste toespraak is, z°a's wel uit de
boven geciteerde tekst,^blijkt, de hoogst
persoonlijke toon die hij erin heeft -.on
geslagen. Het lijkt koren op de molen
van al degenen, die, zoals de commu
nistische partij en Depreux' en Mendes
France's P.S.IL (Partie Socialiste ITni-
fiée), geageerd hebben voor het neen,
mede op grond van het argument dat
met het referendum generaal De Gaulle
niet op de laatste plaats de bevestiging
nastreeft van zijn eigen persoonlijke
macht: het referendum zou een Napole
ontisch plebisciet zon.
Maar daar staat tegenover dat meni
ge Fransman ten slotte niet blind is
voor het feit dat De Gaulle's autocratie
althans een „liberale" autocratie is.
Voorzichtig resumerend kan men stel-
len dat De Gauile ongetwijfeld erg veel
zegt ais nij proclameert: „Alles is een
voudig en helder!" Maar hjj zal met
zijn laatste toespraak zijn kansen niet
hebben verslechterd. De vrij algemeen
gestelde prognose blijft luiden: een vrij
ruime meerderheid van ja-stemmers en
waarschijnlijk niet zo heel veel meer
onthoudingen dan bij het grondwetrefe
rendum van het najaar 1958 het geval
was. Over de deelname aan het -efe-
rendum door de Muzelmanse bevolking
op de eerste stemdag, gisteren dus, in
Algerije tonen de autoriteiten in Algiers
zich tevreden: tegen de 70 procent der
kiezers zou zijn opgekomen, hetgeen
slechts ongeveer één procent minder is
dan in 1958. Zoals reeds bericht had het
leger dringend consigne gekregen van
Parijs, alles in het werk te stellen om de
Muzelmanse kiezers te doen stemmen
en om ze per lege vrachtwagens naar
de stemlokalen te vervoeren. Eveneens
De vriend van mijn zoon
heet John. John nu heeft
de leeftijd bereikt dat hem
toegang kan worden ver
leend tot de kleuterschool.
Gisteren kwam hij even
langs.
„Ik ga naar school zei
hij niet zonder trots tegen
mijn zoon „En jij dan?"
„Ik niet," antwoordde mijn nage
slacht ietwat overdonderd. Maar John
is au fond een gevoelig manneke en
hij riep dus troostend:
„Dan heb jij een dag vrij.
„Ja," zei mijn zoon stralend als viel
hem een groot geluk ten deel.
(Advertentie)
had het leger consignes gekregen en het
moet in diverse sectoren op ernstig be
zwaar van de bevelvoerende officieren
ziin gestuit om krachtig propaganda
te voeren voor het „ja." Dit is zeker
merkwaardig en het zal wel de nodige
controverse uitlokken.
Berichtgeving uit Algerije gewaagt er
eveneens van dat hier en daar T.L.N.-
agenten een aanvullend consigne zouden
hebben uitgegeven op het algemeen con
signe door de voorlopige regering begin
deze week verstrekt om de referendum-
Mmaskerade" te boycotten. Dit aanvul
lend consigne zou luiden, dat, wie wer
kelijk geens kans ziet, van de stembus
weg te blijven, dan liever een ja-stem
moet uitbrengen dan een neen-stem. In
dien het waar is is het nogal raadsel
achtig.
DEN HAAG, 7 jan. De voorzitter
van de Sociaal-Economische Raad,
prof. dr. G. M. Verrijn Stuart uit
Amsterdam, is gistermiddag na afloop
van de in het gebouw van de S.E.R.
gehouden nieuwjaarsreceptie voor het
bedrijfsleven, onwel geworden. Prof.
Verrjjn Stuart is in de loop van de
middag voor onderzoek in het zieken
huis „Bronovo" in Den Haag op
genomen.
De voorzitter van de S.E.R. heeft
gistermorgen in de eerste openbare
vergadering van de raad in 1961 zijn
nieuwjaarsrede uitgesproken. Prof.
Verrijn Stuart heeft daarbij meer dan
een uur staande het woord gevoerd
en daarna met de plaatsvervangende
voorzitters van de S.E.R., dr. ir.
F. Q. den Hollander en drs. D. Roe
mers, en de algemeen secretaris van
S.E.R., drs. Hub. L. Jansen, ge-
Inlichtingen: alle reisbureaus en het
Nationaal Zwitsers Verkeersbureau,
Koningsplein 11 - Amsterdam, Tel. 222033
de
durende bijna
gerecipieerd.
anderhalf uur staande
(Van -
(Van een medewerker)
anneer er in een naburig land
politieke moeilijkheden bestaan
van binnenlandse aard. doen we
het allerverstandigst ons tot toezien te
beperken. Een beoordelen dient tot doel
te hebben daaruit lering te trekken voor
de eigen houding in het eigen land.
In deze zin hadden we ai een be
schouwing in de pen, toen we gisteren
over de radio het bericht vernamen,
dat het verbondsbestuur van het NVV
heeft besloten aan het Belgische so
cialistische vakverbond een renteloze
lening te verstrekken van ƒ500.000.—.
In zo'n geval krijgt een Nederlandse
voorlichting" over een Belgische aan
gelegenheid wel een heel typisch ac
cent. Een zo royale steun kan niet meer
of minder betekenen dan dat het NVV
zich achter de Belgische stakers plaatst.
Nu is het in de sociale geschiedenis
vaak voorgekomen, dat arbeiders van
het ene land zich solidair verklaarden
met stakers in een ander land. Als re
gel is dit solidair optrekken zeker niet
veroordelenswaardig en soms zelfs toe
te juichen. Met name heeft dit meer
dan eens gegolden bjj stakingen van
transportarbeiders en vooral bti zeelie
denstakingen. Het kwam voor, dat sche
pen tengevolge van een havenstaking
ergens niet gelost konden worden en
dan maar opstoomden naar een niet
ai te ver afgelegen buitenlandse haven,
zodat buitenlandse arbeidskrachten zou
den zij de besmette schepen wel lossen,
als stakingsbrekers optraden. Het is te
billijken, dat dan de internationale soli
dariteit tot sympathiestakingen leidt.
Eveneens hebben we meer dan eens
meegemaakt, dat internationaal collec
tes werden gehouden om een lokale sta
king van grote betekenis en omvang te
kunnen laten voortduren.
Criterium was daarbij aitqd, dat het
ging om een gerechtvaardigde staking
in de strijd tussen twee partijen, tnat
als inzet een meer evenwichtige verde
ling van de bedrijfsuitkomsten,
In België evenwel is op het ogenblik
iets heel anders aan de gang. De
Belgische regering staat voor haast
onoverkomelijke financiële moeilijkhe
den ten gevolge van de Congolese cri
sis. Wanneer er geen ingrijpende maat
regelen worden genomen, dreigt een
economische situatie, die rampspoedig
kan zijn voor het land. De regering
Eyskens heeft derhalve een program
ontworpen, om aan die moeilijkheden
het hoofd te bieden en het land weer
te voeren naar gezonde sociale en eco
nomisch verhoudingen. Dit is derhalve
een politieke zaak. Een zaak riie be
slecht moet worden in het Belgische
parlement.
Het is nog niet zo lang geleden, dat
wij in Nederland iets hebhen meege
maakt. dat op de Belgische situatie leek
We bedoelen het bestedingsbeperkings
program 1957. Onze economie was toen
over haar toeren en de enige weg om
er uit te komen was de binnenlandse
uitgaven te beperken en de uitvoer sti
muleren Het was in Nederland de so-
cialistisch-katholieke regering, die dit
program opzette en het aandurfde om
èn van de overheid ên van het bedrijfs
leven èn van de werknemers een offer
te vragen. Hiertoe was vanzelfsprekend
ook overleg gepleegd met dat bedrijfs
leven. Maar toen puntje bij paaltje
kwam heeft de Stichting van de Ar-
bied aan de regering duidelijk laten
weten, dat de verantwoordelijkheid voor
wat er ging gebeuren, bij de regering
lag en niet bij het bedrijfsleven. De
Tweede Kamer moest derhalve met het
program instemmen en anders zou de
zaak eenvoudig niet zijn doorgegaan.
We zijn allemaal in Nederland best te
vreden met het feit, dat we toen de
offers, die de Nederlandse regering op
ons allen heft gelegd, hebben aan
vaard. Reeds de Troonrede van 1958
kon van een bevredigend herstel van
het economisch leven gewagen „als ge
volg van de vrijwillig aanvaarde be
stedingsbeperking".
Die bestedingseperkmg was onder
tussen moeilijk te verwerken, zeker
voor de werknemers, die met een be
scheiden inkomen een stukje reële wel
vaartsdaling moesten aanvaarden.
(Huurverhoging met geheel gecompen
seerd, premie A.O.W. niet geheel ge
compenseerd enz.).
Maar niemand in Nederland heeft er
aan gedacht om tegen deze regerings
beslissing te gaan staken De verant
woordelijke mensen waren de iaden van
de Tweede en Eerste Kamer de ver
tegenwoordigers van het volk' die dus
namens dat volk hebben uit te'spreken
of een regeringsvoorstel al of niet in
het volksbelang is.
zers
niet
aai ons inzicht had het zo ook
dienen te gaan in België Wan
neer naar de mening van de kie-
de volksvertegenwoordiging het
goed doet, dient dat gezelschap
naar huis te worden gezonden. Er ziin
democratische middelen om dat te be
reiken. Langs de weg van nieuwe ver
kiezingen kunnen dan de mensen in de
Kamer worden gebracht die naar het
oordeel van de kiezers zullen handelen
en overeenkomstig de wil van het volk.
Het zjj toegegeven, dat het niet altijd
een eenvoudig middel is, maar het is
in een gezonde democratie het enige
middel.
De Belgen kozen een andere weg.
Terwijl het overleg tussen regering
en Kamer yolop aan de gang was, en
nog steeds is, meenden de leiders 'van
de socialistische vakbeweging druk op
het parlement te moeten uitoefenen door
middel van stakingen, die het land aan
de rand van een revolutie brachten.
Natuurlijk is het toegestaan om druk
uit te oefenen op de besluitvorming van
de Tweede Kamer. Wij kennen hier ook
demonstratieve congressen van over
heidspersoneel, van politie-ambtenaren,
van studenten, het Binnenhof heeft hier
ook optochten gezien van ontevredenen
mei plannen of besluiten van regering
en Kamer. Maar de socialistische lei
ders in Beigie zijn veel verder gegaan;
zij nemen praktisch de laak over van
de volksvertegenwoordiging. En hoe!
We kunnen met anders zeggen dan dat
het uitermate tragisch is en dal de
scnaae, aan de Beigische economie en
aan het volkswelzijn toegebracht, zich
eenvoudig niet laat üecijleren, riet meest
iragiscne ervan is, aat men hier de
democratie op zien beureigu Dit heeit
met democratisch optreden niets meer
te manen. De consequentie ervan is de
anarenie.
ku neeft de heer Roemers op een
besturenbijeenkomst van het N.V.V.
dezer uagen in het aigemeen net Houden
van politieke stakingen algekeurd. Hij
noemae net een mjzuuüer gouanyK wa
pen Maar is het meer uan een bely-
„enis met de mond, wanneer op uezen-
ue aag net N.V.V. besluit om wat zy
voor tveaerland afkeurt in rieigie te
gaan steunen.' De vraag stellen is haar
ueaiuwooruen. We motten net diep ue-
treuren, dat het socialistiscn vaxver-
oond zich otykDaar piOtsenng het socia
listisch verleden zo herinnert, dat hei
nu met senroomt om een aoueiyKe aan
val op de democratie op deze wijze te
steunen. Zo roept men zen het reeds
meerdere jaren bestaande verzet tegen
het socialisme in Nederland sterker op
en bouwt men een nieuwe barricade
voor een herstel van de samenwerking
met name op politiek gebied met de Ne
derlandse socialisten. En ook dat is te
betreuren.
Kille regenvlagen teil spijt hebben
de drie koningen gisteravond
Weer hun intocht gehouden in
Den Bosch. B(j gebrek aan kamelen
kwamen de oosterse vorsten te paard,
wat hun verschijning misschien wat
minder exotisch, maar daarom nog
niet minder waardig maakte. Vooraf
gegaan door een van de Bossche mu
ziekkorpsen en gevolgd door moedige
Driekoningenzangertjes met al of niet
verregende lampionnetjes begaven de
oosterlingen zich naar het stadhuis.
Daar jpeelde het muziekkorps het tra
ditionele lied „Driekoningen, drieko
ningen, geef mij een nieuwe hoed
Dat was vermoedelijk een concessie
aan de folklore. Zinvoller was het ver
volg van de plechtigheid: de konin
gen maakten hun opwachting bij de
(loco-)burgemeester, die geen Hero
des speelde, maar de gasten voor
ging naar de Kerststal op de Markt,
waar enkele Kerstliederen werden ge
speeld.
In Tilburg is de driekoningenoptocht
dit jaar niet doorgegaan. Een koor
en een kindergroep hadden het enkele
dagen tevoren plotseling laten afweten
en de leden van de toneelvereniging
die als levende beelden moesten funge
ren in de Kerststal op de Heuvel, wa
ren er niet zeker van dat ze konden
komen. De organisatoren hebben toen
besloten, Brabants meest indrukwek
kende Driekoningenstoet "'aal"in
echte kamelen en zelfs een kudde
schapen plegen mee te trekken - een
jaartje over te slaan.
Dat heeft de Tilburgse jeugd niet
belet met hart en ziel driekoningen
te vieren. Midden op de middag kon
men in de buitenwijken al overal kleu
rige groepjes langs de deuren zien
trekken en in de schemering zag men
in alle straten van de stad de kleine
koninkjes, gehuld in tafelkleden en
hadhanddoeken, maar even vaak in
speciale kostuums, met kunstig ver
vaardigde, elektrisch verlichte sterren,
maar ook met uitgeholde bieten en
daarin een brandend kaarsje. Die bie
ten stonden bi) de folkloristen hoog
aangeschreven en hetzelfde gold voor
de sigarenkistjes, waarin kleine gaat
jes waren geprikt in de vorm van een
ster.
De VVV-jury, die zitting hield in
een van de restaurants aan de Heuvel,
liet zich in haar oordeel niet beïnvloe
den door de schittering van dure kos
tuums of attributen: zij beoordeelde
de koninkjes naar hun hele optreden,
met name i.aar hun prestaties op het
gebied van zang en declamatie. Ver
moedelijk was het voor een goed deel
aan de Tilburgse fraters te danken,
dat er in Tilburg heel wat meer te
beluisteren viel dan de welbekende
nieuwe hoed. Er werden allerlei kerst
en Driekoningenliederen ten gehore
gebracht en enkele deelnemers zongen
zelfs aandoenlijk vibrerende aria's
(maar daar hadden de fraters be
slist geen schuld aan). Sommigen be
geleidden het gezang met de blokfluit,
anderen brachten een voortreffelijk
stukje declamatie. Alle zangertjes
werden beloond met een Driekonin-
gentableautje van Henk Potters en
een reep chocolade en de prijswin
naars mogelijk volgende week nog
kinderboeken komen halen.
In Tilburg en ook in andere Bra
bantse plaatsen bleven de koninkjes
ondanks het harre weer tot laat in
de avond langs de huizen trekken.
Carnavalsverenigingen vieren
doorgaans geen normale jubilea,
maar meer carnavaleske be-
staansfeiten: het eifjarig jubileum of
een veelvoud van elf. Voor de Valken-
hurgse carnavalsvereniging, die zich
Mirlitophile-sociëteit noemt en die bo
vendien het oudste carnavalsgezel
schap van Europa pretendeert te ziin,
leveren de zuiver carnavaleske jubi-
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiHiiiHmiimiiiiiiMiiiiiiiiimiiMiii
lea te weinig feesten op, waarom zij
óók normale jubilea wensen te vieren.
Deze instelling verklaart derhalve
waarom de Mirlithophile drie jaar ge
leden het 7 x 11-jarg bestaan heeft
gevierd en thans opnieuw aan het
feesten slaan ter ere van het tachtig
jarig bestaan.
Onder de titel „Mirlitonade" gaan
zij vandaag en zondag op grootse
wijze jubileren. Het programma ver
meldt een gala-carnavalszitting voor
vandaag en zondag zijn er twee re
cepties, carnavaleske volksfeesten voor
de jeugd en de volwassenen op twee
pleinen in het Geulstadje, een kleuri
ge parade van ruim veertig carnavals
verenigingen uit binnen- en buiten
land met aan het hoofd de Bossche
„Oeteldonkers" en een balletopvoering
in de gemeentegrot, het onderaardsé
Mirlitophile domein,
Terwijl hun ene revue nog draait,
start het echtpaar Gerard Wal
den en Berry Kievits vanavond
in Heerlen een nieuwe K.R.O.-revue.
„Mooier en rijker gemonteerd dan al
onze vorige reveus in de afgelopen
zeven jaar," zegt Gerard Walden. Hij
mag er wel een beetje trots op zijn,
want revues zijn schaars geworden in
Europa en zo'n reizende, op alle to
nelen passende voorstelling als hij er
op na houdt, is uniek. Daar neemt
ook Sleeswijk, bij wie Gerards broer
Willy sinds jaar en dag werkt, zijn
pet voor af.
Gerard Walden is op zijn 25e jaar
bij het beroepstoneel begonnen en
heeft er nu 21 jaar op zitten. Berry
Kievits is aan haar veertigste toneel
jaar toe, wat gezien haar nog vrij
jeugdige uiterlijk alleen maar moge
lijk is als ze al in de wieg begonnen
is. „Dat klopt," zegt ze, „ik stond
als kleuter van twee al op de thea-
terplanken."
Het echtpaar heeft kort geleden als
elk jaar zijn tour door het buitenland
gemaakt om daar voorstellingen te
zien, ideeën op te doen en nieuwe
nummers aan te trekken. Ze vinden
het moeilijk worden, want in hun gen
re is er niet zo erg veel goeds meer
te beleven. In Londen heibben ze pas
in veertien dagen negentien voorstel
lingen bezocht, maar veel meer lever
de hen Denemarken op, waar het amu
sementsleven als maar schitterender
wordt.
Ze stonden ons te woord na de ge
nerale r,petitie van hun nieuwe re
vue in Amsterdam, temidden van pak
ken en dozen met kostuums en re-
quisieten. „Ik zou dolgraag straks ook
weer eens een goede musical mllen
proberen en wij denken er ook hard
over," zegt Berry Kietvits. „Wij heb
ben het een jaar of vijf geleden nog
geprobeerd, maar toen was de tijd er
nog niet rijp voor. Maar na My fair
lady heeft het publiek er misschien de
smaak voor te pakken."
Dezer dagen ontving de Enschede-
se politie van een rouwmoedige ether
piraat een brief, luidende:
„Mijne heren, hier Radio Casano
va. Ik wou u mededelen, dat ik nu
voor goed de ether heb verlaten.
Ik heb nooit kunnen geloven, dat er
gevaar aan verbonden zat. Ik dacht
altijd dat het maar onzin was. Maar
nu ik dan met een man van de PTT
heb gepraat, weet ik genoeg. Daar
om ga ik de ether niet meer in.
Ik ben niet van plan mensenle
vens er aan te wagen. Ik zal mijn
naam maar niet bekend maken. Ik
zal dan maar voor de laatste maal
zeggen: hoogachtend. Radio Casa
nova"
De politie heeft niet op de spel
fouten in de brief gelet. Zij denkt
aan het niet-ontsierende boetekleed al
prefereert de zondaaj anoniem te blij
ven. In ieder geval is de clandestiene
zender „Casanova" sinds de brief in
derdaad niet meer te beluisteren.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiniiiiiHm
et kipgerecht waarmee de 49-
jarige mevrouw Elisabeth Goetz
een huisvrouw uit Lakewood in
New Jersey, het vorig jaar Ameri
ka's kippenbraadster no. 1 werd, was
gisteren op Schiphol te proeven. „Voor
treffelijk toebereid,'' zo prees me
vrouw Goetz de chef-kok van het Schip-
holrestaurant Aviorama. Want ze was
er zelf, bij wijze van presentje van
wege het Amerikaanse instituut voor
„gevogelte-industrieën". Ze vertelde
hoe uit 36 staten vijfhonderd bradende,
bakkende en kokende deelneemsters
naar Selbyville waren gekomen en van
hen haalde zij de lekkerste kip uit de
pan. Volgens een recept dat, zoals de
chef-kok zei, de kip wel heel geraf
fineerd presenteerde. Ze zag er best
uit alsof ze uitstekend in de keuken
uit de weg kan en haar echtgenoot,
Eugene Goetz, die thuis op zijn farm
15.000 kippen heeft rondlopen, zag er
uit alsof hij met zijn voortreffelijke
keukenprinses meer dan in zijn schik
is. Ze hebben drie kinderen en het
schijnt dat mevrouw Goetz het gezin
op allerlei kostelijke hapjes kan trac-
teren. Op haar best is zij op een par
ty, waar ze behalve met braansels
ook met taarten en koekjes feestelijk
voor de dag komt. Geen wonder dat
ze erg gezocht is voor het geven
van kookdemonstraties.
Mevrouw Goetz, die Hongaarse van
afkomst is, en haar man, die van oor
sprong Duitser is, gaan op hun Euro
pese trip hun familieleden in Duits
land, Oostenrijk en Zwitserland af.
Gistermiddag bezochten ze met een
lading van 200 Goetz-kippen het Wil-
helminagasthuis. De komende dagen
zullen ze waarschijnlijk wel goed ont
haald worden bij de verschillende ver
tegenwoordigsters van de Nederlandse
Consumentenbond, de Bond van Plat
telandsvrouwen en de Vereniging van
huisvrouwen, die ook op Schiphol bij
de ontvangst aanwezig waren en daar
prijzend van de Goetz-specialiteit
proefden.
Het gerecht onthullen waarmee me
vrouw Goetz voor de dag kwam en
waarmee ze haar kampioenschap
heeft gwonnen, zou een inventarisatie
lijst van een delicatessenzaak kunnen
lijken, zo veel ingrediënten zitten erin.
Maar ondanks de theelepel cognac,
ondanks de maisolie, de Amerikaanse
whisky het knoflookzout, de paprika,
het Augustorabitter, kaneelstokjes,
perziken, gekruide appelen, noem al
les maar op waarmee mevrouw Goetz
haar kampioenskip heeft opgeluisterd,
ons recente kerstkippetje thuis was
heus niet slechter. Maar goed, voor
de verandering...
