Wetenschap en geloof
gelijk platform
op
Bereidheid der bisschoppen
om te overleggen
Hek-trawler" superieur
aan zijtraw
MI VA zet actie voort na
succes van vorig
Verlanglijst-1961 omvat
voor een miljoen gulden
aan verkeersmiddelen
jaar
1
Kardinaal Alfrink over de leek in de Kerk
canarische eilanden...
W
Kunstschilder van Alkmaar
Elf ton verwacht
uit kerkenbouw-
collecte-1961
Aan technisch onderzoek is voor
visserij nog weinig gedaan
W addeneilanden
weer bereikbaar
Derde Y!ie<rud<r
voor missie in
Ned. Nw.-Guinea
Ivoos Stikvoort
MAANDAG 30 JANUARI 1961
PAGINA 3
SHERRY
SEMINARISTEN IN
DE ZIELZORG
In geval van tekort
aan priesters
BovagTe weinig
bouwvolume voor
garages
UW ZOMERVAKANTIE IN DE WINTERlSS
5 x per week de
snelste dagverbinding
extra dry palI
sherry
Kustvaarder „Unitas
wordt geborgen
Felle brand op kust
vaartuig geblust
Benoemingen bisdom
Haarlem
KEUZE
UIT 4 VERTREK
PLAATSEN
AMSTERDAM (Tel. 62966)
ROTTERDAM (Tel. III3I5)
EINDHOVEN (Tel. 24885)
MAASTRICHT (Tel. 12135)
15e Visserijcoufereutie iu Bergen (NH)
(Van een verslaggever)
DEN HAAG, 30 jan. Pater
Edmar Vergouwen OFM, een der
vliegende paters van de missie in
Nieuw-Guinea, mag weer de lucht
in. Het tijdelijk vliegverbod dat
deze geestelijke, ervaren piloot en
vertrouwde figuur boven de ber
gen van het uitgestrekte missie
gebied, na een malheur op de
grond was opgelegd, is enkele da
gen geleden opgeheven. Aanzien
lijk meer dan een simpel routine-
bericht, nl. „het" nieuws van deze
dagen, is deze mededeling voor
hen die de talrijke missieposten
bemannen en voor vele anderen
rondom deze posten.
Coöperatie komt moei
zaam op gang
M
Utrecht, 29 jan. De katholieke
h?3?Iïlicus heeft in de Kerk een eigen
m„, Wanneer in de Kerk plaats zal
tinif11 i!'jn en plaats is voor het func-
e.re" van een publieke opinie, dan
li it e niet alleen en niet hoofdzake-
jk gevormd kunnen worden door de
e 'ester. Ook de niet-priester, de an
ts»? Selovigen, hebben daarbij hun
L, '..En wanneer ieder in die Kerk
.'«taj recht van spreken heeft, zo zul-
toch primair de bestudeerde ka-
"oueken zijn, de intellectuelen, de aca-
jjemici, die hierbij vooraan zullen kun-
"Pn gaan. Onder één voorwaarde, dat
niet alleen in het domein van hun
"Pecifieke wetenschap de nodige kennis
en vaardigheid hebben verworven, maar
nnt zij tegelijkertijd hun visie op de
Kerk, hun geloofskennis en hun geloofs-
ïil'ht hebben verdiept.
Dit zei Kardinaal Alfrink in een rede,
">e hij varmiddag hield in de algeme
ne vergadering van de Unie van Kath.
studentenverenigingen in het Univeri-
jeitsgebouw te Utrecht, waarmee de
Katholieke Studentendagen werden be
sloten.
De academicus zal er naar moeten
streven, dat bij zijn academische ont
wikkeling wetenschap en geloof in ze-
S®re mate een gelijk platform vinden.
kardinaal vreesde echter, dat al is
S? tijd voorbij, dat wetenschap en ge-
oot a]s onverenigbare grootheden wer
den beschouwd, er toch nog al veel dis-
L.® Pan tie bestaat tussen wetenschappe-
fizi ^'veau en geloofskennis en geloofs-
Als er in deze tijd steeds meer aan
dacht wordt geschonken aan de posi
tie van de leek in de Kerk, en als de
academische leek daarbij terecht zijn
aiaats yraaSt, dan zal hij die plaats
5®s te, "eter kunnen bezetten, en daar
door des te grotere dienst kunnen be-
,en.en voor de Kerk, als hij in zijn
een -positie niet is blijven staan op
liiv mY,eau> dat bij zijn wetenschappe-
Peil ten achter is gebleven.
kmnKf keb ik de indruk aldus de
Warrimfs dat er een zekere ver-
fende a ls ontstaan onder ons betref-
niet P0sitie en de functie van de
rino- i StGr in de Kerk. een verwar-
s. die enigermate schijnt samen
te hangen met de dubbele betekenis,
die het woord leek kan hebben en
ook met de tweevoudige zin van het
Woord competentie.
De leek behoeft natuurlijk niet per
Se een leek te zijn in kwesties van
theologie en kerkelijke zaken. En de
priester kan in deze zin in theorie
meer leek zijn dan de leek. En com-
Ketentie kan de juridische bevoegd-
eid bedoelen, zoals die in de Kerk
iedere gedoopte heeft. Maar er kan
ook de deskundigheid mee bedoeld
W h«t k rk is deze niet per
neer mfZI Van Sedo°Pte. Wan-
snrLJt i 'emand van competentie
spi eekt m deze tweede zin en deze
niet aan iedere kerkganger zonder
meer zou willen toekennen, en de
hoorder verstaat het woord in de eer
ste zin, dan ontstaat er een onpret
tig misverstand. Want dan zal men
concluderen, dat de spreker de kerk
gangers tot onmondigen heeft willen
verklaren.
In verband daarmee citeerde kardi
naal Alfrink enkele passages uit de on
langs verschenen brochuren van de
bisschoppen over het a.s. Concilie,
waarin gezegd wordt, dat er in de Kerk
plaats is voor een „publieke opinie
maar dat alleen na een gewetensvol
onderzoek vooral van kwesties, die met
de geloofsinhoud in nauwe betrekking
staan, een rechtvaardige critiek gele
verd kan worden, zonder de kans te lo
pen gevaarlijke fouten te maken.
Wanneer men de Kerk werkelijk wil
dienen, is er niet alleen nodig geloof
m de Kerk en liefde voor de Kerk,
maar ook een zekere mate van kennis
gensdet?' ,Naast liefde en trouw je-
langs fn uï" - zo heeft Z. Em. on-
mee te d0m61ne kring bet00gd ,0!?
gens en u? n' ziJn gedachten, verlan-
dig, specif ?sen te uiten, ervaring no-
sPecifiep0 ke ervaring, of vaak studie,
bedrijf studie. Dat geldt voor ieder
ook voor a00r ieder probleem; en dus
voor de theol z!elzorg> voor Kerk,
mocratische staat, hoe democratisch
de Kerk als heilsinstituut ook is; ieder
een in de Kerk immers van hoog tot
laag zal zijn heil moeten vinden door het
zelfde geloof en door dezelfde sacra
menten. Ieder heeft in de Kerk recht
van spreken, maar beslissingen in zaken
van geloof en zeden of daarmee samen
hangende of daar waar dit door het
kerkelijk recht zo wordt gesteld, wor
den genomen door de hiërarchie, die van
haar kant ook niet om deze opdracht
heeft gevraagd. En al heeft ieder in
de Kerk recht van spreken, dit spreken
zal meestal alleen maar nuttig kunnen
zijn, als het gebaseerd is op een ze
kere deskundigheid.
En ook al is het de hiërarchie die
de Kerk bestuurt, dat wil geenszins zeg
gen dat deze dit alleen doet, zonder de
kerkganger. Zij zal heel graag luiste
ren naar hetgeen er in de Kerk leeft.
Zij zal niet alleen luisteren, zij zal ook
vragen. Zij zal te rade gaan, zij zal zich
laten adviseren. En daarbij ligt het
voor de hand dat zij die raad zal vra
gen aan degenen, die zij op het betref
fende terrein als de meest deskundi
gen kent.
Er zijn maar heel weinig kwesties,
die de bisschoppen te beslissen krijgen,
waarbij zij zich niet laten voorlichten
door deskundige leken. En zij hebben
er ook geenszins bezwaar tegen om be
paalde kwesties, die minder dieet met
geloof of zeden samenhangen, geheel
te laten beslissen door de leken.
Misschien zijn er ook in de inrich
ting van de Kerk meerdere zaken, waar
bij de leken meer officieel in te scha
kelen zouden zijn, zonder dat de func
tie en de positie van de hiërarchie in
ROTTERDAM, 29 jan. (K.N.P.)
Het secretariaat van het bisdom Rot
terdam meent uit steekproeven, in ge
heel het land genomen, de opbrengst
van de kerkenbouwcollecte 1961 te mo
gen schatten op 1.100.000. Per bisdom
zullen de opbrengsten vermoedelijk de
volgende hoogten bereiken:
Aartsbisdom Utrecht 205.000, Haar
lem 276.000; Rotterdam 260.000; Gro
ningen 15.000; Breda 83.000; Den' Bosch
160.000; Roermond 110.000.
Bij deze bedragen zijn niet de bedra
gen begrepen welke per giro binnenko
men of nog zullen binnenkomen. Ook
niet de enveloppes met inhoud, die bii
de verschillende bisdommen onder de
bisschoppelijke deur zijn geschoven. In
Rotterdam bedroegen de bijdragen Der
enveloppe" enkele honderden guldens
de Kerk daardoor te kort gedaan zou
worden. Het a.s. Concilie vindt hier
misschien een taak en een weg. Maar
ik geloof niet aldus de kardinaal
dat de bereidheid van de bisschoppen
om te overleggen met de leek geringer
is dan de bereidwilligheid van de leek
om met de bisschoppen samen te wer
ken.
Zou het geen dienst zijn aan de Kerk
zo vroeg de kardinaal zich tenslotte
af wanneer wij met vermijden van
alle gevoeligheid of achterdocht en ge
brek aan wederzijds vertrouwen samen
zouden bouwen aan de Kerk? In weder
zijds begrip in onderling vertrouwen.
Deze tijd is te gevaarlijk om het an
ders te doen.
(Advertentie)
VATICAANSTAD, 30 jan. In enige
bisdommen met bijzonder grote Pn®s"
tertekorten mogen seminaristen in oe
directe zielzorg worden ingeschakeld,
ook al hebben zij hun studie nog met
helemaal afgemaakt. De Congrega
tie der Sacramenten heeft hiertoe een
toestemming gegeven. Aldus blijkt uit
het jaaroverzicht van deze congrega
tie. Aan het episcopaat van enkele lan
den, waar de priesterstudenten niet
vrijgesteld zijn van de militaire dienst
plicht, heeft de Congregatie toestem
ming gegeven zij het met de Rr0G
ste voorzichtigheid theologanten tot
priester te wijden nog voor zij onder
dienst gaan. Bovendien hebben de bis
schoppen dan nog de
deze jonge priesters bijzondere dispen
satie te verlenen.
DEN HAAG, 30 jan. De Bovag
(Bond van automobiel- en garage
bedrijven) bereidt een rapport voor,
waarin met cijfers zal worden aan
getoond dat er veel te weinig bo}™'-
volume wordt beschikbaar gesteld
voor nieuwe garages. Dit rapport zal
aan de minister van Volkshuisvesting
en Bouwnijverheid ter hand worden
gesteld. Enkele jaren geleden heeft
de Bovag een soortgelijk rapport op
gesteld. Het resultaat daarvan was dat
er meer vergunningen voor nieuwbouw
van garages beschikbaar kwamen. Dit
zelfde hoopt men met dit tweede
rapport ook te bereiken.
(Advertentie)
AMONTILLADO/
JACOBUS 8CHU"
De voortreffelijke Sherry, uit de
eigen wijngaarden van 't Spaanse
huis Bobadilla y Cia te Jerez,
jarenlang op fust gerijpt.
IMPORT:
jACOBUSROÉLÈN
Levering alleen via de handel
DEN HAAG, 30 januari De Gro
ningse coaster „Unitas", waarvan wp
meldden dat zjj na een aanvaring is
gekapseisd, ligt nu in de haven van
Birkenhad, zo bericht ons het scheep
vaartbedrijf „Gruno" in Groningen.
Het is in de mist tegen de laatste boei
in de toegang tot de haven gevaren en
dus niet aangevaren door een Brazi
liaans schip. De coaster ligt nu „plat
op zijn zij" in de haven. Een reddings
boot is na het eerste alarm naar het
schip gevaren en er bij gebleven,
maar heeft geen assistentie behoeven
te verlenen.
IJMUIDEN, 30 jan. Een korte, he
vige brand aan boord van het kust
vaartuig „Jonet" te IJmuiden is zon
dagmorgen door de Velsense brand
weer geblust.
Dit schip van 296 ton lag gemeerd bij
de zuidersluis op beter weer voor ver
trek te wachten. Alleen de wachtsman
was aan boord.
Door nog onbekende oorzaak is op
het achterschip brand ontstaan. Logies
en kombuis brandden geheel uit. Ook
de opbouw kreeg schade. De brandweer
had het vuur binnen een half uur on
der de knie.
HAARLEM, 30 jan. Mgr. dr. J. A.
E. van Dodewaard, bisschop van Haar
lem, heeft benoemd tot kapelaan te Am-
sterdam (H. Willibrordus binnen de
veste) de weleerw. heer C. van de Wel,
en tot kapelaan te Castricum de wel
eerw. heer J- C. v. d. Linden, die kape
laan was te Bennebroek.
A I R tl N es
UW
pTssage/reisbureau verstrekt u gaarne alle inlichtingen, ook over goedkope INDIVIDUELE „INCLUSIVE TOURS"
■p
ken on°ode? beel'wat ingezonden stuk-
er zou ??scbreven kunnen blijven en
kunnen Wat verwarring vermeden
aan «üt j en' wanneer iedereen zich
oemp. t.de kardinaal bijna zou willen
den „natuurwet" zou willen bou-
ka'ru i!,nz?,"sPrekend zo vervolgde de
lijn „?aal toen „loopt deze grens-
clerus Precies langs de scheiding van
petent Cn 'eek- Men is niet per se com-
conm., °mdat men priester is, en in-
der nnu'°mdat men leek is. Be ie-
zullen van het kerkelijke leven
cornn„,er 'nc°mpetente priesters zijn
«naar i e leken- Het gaat er alleen
onder,?111' dat men ten opzichte van het
nv„_ rp, dat in discussie is en waar
over iv. 111 u'scussie is en waak
te i,„ wil oordelen, in voldoende ma-
Kennis van zaken bezit".
te?,?, bisschoppen hebben er niets op
dat softs de kardinaal voort
vonr t-priester zich steeds meer
Kerk i? gaat interesseren. De
ver- w?i 11?nniei's va" ons allen. Of lie-
Maar rle e-?11 i, s.amen vormen de Kerk.
de Kerk is nu eenmaal geen de-
BERGEN, 28 jan. Op de 15e Vis
serijconferentie hield dr. M. van Ee-
kelen een causerie over T.N.O., waar
bij hij constateerde, dat er in T.N.O.-
verband nog niets gedaan is aan tecli;
nisch onderzoek voor de visserij. Hij
schreef dit toe aan de afzijdige hou
ding van het bedrijfsleven, dat begin
nen moet daadwerkelijke belangstel
ling te tonen, wil het profiteren van
de stimuleringsregeling van het Rijk,
dat, wanneer opdrachten voor speur-
werk of research aan een der institu ,en
van T.N.O. worden verstrekt, met een
zelfde bedrag subsidieert als door het
bedrijfsleven hiervoor beschikbaar
wordt gesteld. De kosten van dergelijk
speurwerk door een academicus (met
zijn staf) schatte dr. A an Eekelen op
rond 75.000.
Er zou bijvoorbeeld een onderzoek
kunnen worden ingesteld, naar de mo
gelijkheid van het koelen van vis ot
garnalen aan boord door middel van
gekoeld zeewater in plaats van met ijs,
omdat zulks de kwaliteit van het pro-
dukt ten goede komt. Ook zouden ver
schillende bedrijfsgenoten een vereni
ging voor research kunnen oprichten,
zoals in andere sectoren bestaan. Om
te beginnen zou het produktiviteitscen-
trum voor de visserij in samenwerking
met T.N.O. een werkprogramma kun
nen opstellen voor de meest urgente
problemen.
In aansluiting hierop betoogde de
heer R. Brands, vice-voorzitter van de
Stichting van de Nederlandse Visserij,
dat het voor een bedrijfstak, die voor
honderd miljoen omzet, toch mogelijk
moet zijn de voor technisch onderzoek
nodige gelden uit te trekken.
Met grote belangstelling voigden de
ongeveer negentig deelnemers, onder
wie reders en vissers en officials
er waren ook vier reders uit Ostende
de causerie van ir. J. F. Minnée,
directeur van „Rotterdam-Consultants"
te Leiden over de visserij met „hek"-
trawlers. On de 120 Nederlandse ha
ring-trawlers wordt het net aan de zij
kant binnenboord gehaald; men
spreekt daarom van „zij-trawlers". In
■ij
vliegJ^t ZfZlia' i?Zm?ns, en E. Vergouwen o.f.m. voor
een M{V^le9,t^ln9r. "L ^eriands Nieuw-Guinea. Even later zijn
zy rertro/cken voor een dropping ergens bij een missiepost in het
binnenland waar nog geen vliegveld is aangelegd.
Men kan zich dit hier in Nederland
ternauwernood voorstellen. Zelfs niet
als men bij wijze van toelichting hoort
hoe en welke activiteiten de missie-
vliegdienst in Nederlands Nieuw-Gui
nea ontplooit. Nemen wjj als voorbeeld
de maand oktober van het afgelopen
jaar. In die ene maand weden met
één MIVA-vliegtuig door twee piloten
14289 kg goederen en 78 personen ver
voerd in 132 vluchten met een geza
menlijke vliegtijd van tachtig uur. Dit
geeft toch wel énig idee van de omvang
van de tegenslag bij een tijdelijk vlieg
verbod. Het doet ook begrijpen dat er
eenhoeraatjeopklinkt op de vele mis
sieposten die dank zij telecommunica
tie in een mum van tijd van het pret
tige nieuws kennis krijgen. Het is één
enkel geval dat wij met tientallen an
dere voorbeelden zouden kunnen aan
vullen, ter illustratie van het werk der
Missie Verkeersmiddelen-Actie.
Het afgelopen jaar heeft het werk
van de MIVA zij bestond toen 25
jaar veel aandacht getrokken. Te
recht, zoals uit het resultaat van
dat werk kan blijken. Dusdanig ver
sterkt werden de fondsen dank zij de
succesvolle jubileum loterij dat zij een
bedrag van 300.000 gulden beschikbaar
kon stellen voor vervoersmiddelen of
subsidies daarvoor aan 115 Nederland
se missionarissen. Deze verkeersmid
delen rijden, varen of vliegen reeds in
Afrika, Azië, Oceanic, Zuid-Amerika en
in vele eilandengroepen waar de mis
sie haar activiteiten eenvoudig niet zou
kunnen ontplooien zonder motorboten.
Een willekeurige greep: in Afrika rijden
vijftien auto's, zeven vrachtwagens, drie
jeeps door de MIVA geschonken. Daar
naast schonk zij veertien motoren en
een boot. In Indonesië zjjn vier jeeps,
een vrachtwagen, twee auto's, veertien
bromfietsen en negen motoren, welke
ie MIVA aan de missie kon toewijzen.
Ook na de omvangrijke uitkeringen
ln I960 ligt een lange verlanglijst voor
verwezenlijking op nieuwe fondsen te
wachten. Allemaal dringende gevallen,
welke de MIVA heeft geschift uit de
vele aanvragen die binnenkomen uit
alle delen der wereld, waar Nederland
se missionairissen hun werk doen. De
ze wachtlijst-1961 omvat verkeersmid
delen tot een waarde van bijna één
miljoen gulden.
Nieuwe loterij
Woensdag 1 februari begint de loten-
verkoop voor de nationale MIVA 2-Io-
terjj met 300.000 loten, waarvan ver-
1 Je b00t dle de. -MIVA heeft geschonken aan de missionarissen in hel
f y Amazonegebied, de „Groene Hel". Mgr. De Lange maakte met deze
boot direct nadat zij was aangekomen, een tocht van duizend km,
een reis welke anderhalve maand duurde.
navolging van het buitenland neemt
men nu proeven met „hek-trawlers",
waarop de vangst via een installatie
op het achterschip aan dek wordt ge
haald.
Ir. Minnée betoogde, dat de hektraw
ler in het algemeen meer mogelijkhe
den biedt voor de rationalisatie aan
boord en in alle opzichten superieur is
aan de zij-trawler. Men onderscheidt
twee typen; het „slipway-type", dat
veel overeenkomt met het Engelse Fair
try-type, waarop het volle net via een
sleuf in het achterschip met een winch
aan dek wordt getrokken. Een derge
lijk type kwam onlangs naar het ont
werp van ir. W. Polderman gereed op
diens rederij te IJmuiden; het schip
komt binnenkort in de vaart. Ir. Minnée
heeft in opdracht van een rederij te
Katwijk een ander type hektrawler ont
worpen, dat thans ill aanbouw is. Het
is anders van constructie en uitgerust
met een beweegbare galg, met behulp
waarvan het voile visnet op het achter
dek wordt gehesen.
Hij acht het niet uitgesloten, dat de
hekvisserij ook op kotters kan worden
toegepast: er zullen echter eerst nog
veel onderzoekingen en proefnemingen
aan vooraf moeten gaan voordat een
universeel vaartuig kan worden gereali
seerd.
Dat de coöperatieve samenwerking
in visserijkringen, waarvoor de Stichting
SCHIERMONNIKOOG, 30 januari
De passagiersboot „Ameland" heeft
zondagmiddag de aanlegsteiger van het
eiland Schiermonnikoog bereikt. Daar
mee is het door ijsgang op de Wadden
zee veroorzaakte isolement afgelopen.
Zaterdag reeds bereikte de „Brak-
zand" de grote boot, die de normale
verbinding onderhoudt, de Noordzee
kust van het eiland omdat de steiger
toen nog niet bereikbaar was.
TERSCHELLING, 30 januari Van
de twee veerboten die zaterdag Harlin-
gen bereikt hebben was er een afkom
stig van Terschelling en een van Vlie
land.
AMELAND, 30 januari Het eiland
Ameland is, na een isolement door ijs
gang van enige dagen, weer per schip
bereikbaar. De zuidwesterstorm heeft
het ijs dat de overvaart van Nes-Ame
land naar Holwerd belemmerde, zoda
nig van de Waddenzee verdreven, dat
de bootdienst zondag kon worden her
vat.
van de Nederlandse Visserij zich al se
dert 1953 beijvert, zo langzaam op gang
komt, schreef de heer D. Poortman
toe aan de individualistische inslag van
de vissers. Toch is er belangstelling
voor, zoals bleek uit de stand van za
ken, die spr. gaf. Hij zag ook perspec
tieven; in plaatsen, waar een voldoend
aantal eigenaren van tenminste
twaalf vissersvaartuigen, hiervoor
voelt, zou al een locale vereniging voor
in- en verkoop van benodigdheden kun
nen worden opgericht. Spr. adviseerde
te beginnen met het artikel „diesel
olie", omdat hiervoor geen kapitaal ge
ïnvesteerd behoeft te worden en zelfs
door winstreservering kapitaal-vorming
mogelijk maakt, voor aankoop van an
dere artikelen. Contact met andere lo
cale coöperatieve verenigingen bijvoor
beeld in de landbouwsector achtte spr.
raadzaam.
Ir. G. Lienes, directeur der Visserij,
zag in aankoop op de afslag door de
producenten al een eerste stap om in
vloed te kunnen uitoefenen op het prijs
peil en de verdere distributie van het
produkt.
wacht wordt dat zij vóór 1 mei hun
weg naar de kopers hebben gevonden.
De trekking is 1 mei ten overstaan
van notaris H. P. J. M. Coebergh in
Amsterdam. De loten kosten een gul
den per stuk. Drieduizend prijzen ter
waarde van f 51.000.. maken het aan-
iiiiiiiiiiiiiii""i""iiiiiiiiiuiiiiliiii
iiiiiiMiiiiimiiimiiniiiiiiiiiiiiiiiii
trekkeiijk via deze loterij bij te dragen
aan het MIVA-fonds. Drie hoofdprij
zen elk ter waarde van f 5.000.- drie
ter waarde van f 2.000.- elk en drie ter
waarde van f 1.000.. elk, worden in
waardebonnen uitgekeerd. Verder
staan er TV-toestellen, koelkasten,
bandrecorders, radiotoestellen en tien
tallen andere begerenswaardige zaken
op de lijst der prijzen.
Deze loterij houdt de MIVA even
als vorig jaar samen met de missio
nerende ordes en congregaties. Voor
al dank zö deze samenwerking is er
uitzicht op een vlotte verkoop der
loten De directrice van het MIVA
zonder enige trots, wijzen op een
flink pakket loten, waarvan de af
name dank zij de samenwerking, bi)
voorbaat verzekerd is: 210.000 stuks.
Op het MIVA-kantoor, waar ook
mgr. dr. Manfred Staverman, apost9-
lisch vicaris van Hollandia, -nnwezig
is, geven de directrice en haar en
thousiaste medewerkers de toelichting,
waaruit ons duidelijk wordt, dat de
missie in Ned. Nieuw-Guinea de aan
schaf van een derde vliegtuig in het
vooruitzicht heeft. Hoe nodig dit derde
vliegtuig is wordt met een enkel voor
beeld aangetoond. Op de missiepost
Waris in het achterland van Hollan
dia had men nog niet zo lang geleden
dertig dragers nodig om uit Hollandia
driehonderd kg goederen over bergen
en door moerassen op te haien. De
heen- en terugreis duurde minstens ze
ven dagen en de kosten bedroegen zes
honderd gulden. Nu brengt het vlieg
tuig in één uur tijd deze 800 kg naar
haar bestemming en de kosten bedra
gen ongeveer honderdtwintig gulden.
Men is er bovendien zeker van dat
de goederen in goede conditie aanko
men, hetgeen vroeger lang niet altijd
het geval was.
Wie kennis neemt van soortgelijke
kleine maar scherp verduidelijkende
bijzonderheden, ziet hoe de vliegdienst
de missionering geld, tijd en energie
bespaart. Nog afgezien van de doel
matigheid, waarin het missie-werk in
onze moderne tjjd zeer zeker niet ach
terop mag geraken. Tijdverlies is we
zenlijk verlies bij de verkondiging van
het Evangelie.
In een karakteristiek oud
straatje van Alkmaars binnen
stad, de Achterdam, waar in
vroeger jaren ambachtslieden als
kuipers, touwslagers en zadel
makers woonden een enkele
kuiper woont en werkt er nóg
wordt menig zomerse toerist
getrokken door een schilderij
achter het raam in een oud-hol-
landse gevel. Ais hij zijn neus
tegen het raam drukt om het
doek beter op te nemen, ont
waart zijn oog een klein expo
sitiezaaltje, dat vol hangt met
doeken en panelen. Het is de
entree van het atelier van de
Alkmaarse kunstschilder Koos
Stikvoort, die dinsdag zeventig
jaar wordt.
Daar op de Achterdam heeft
Koos Stikvoort het grootste deel
van zijn leven gesleten; niet al
leen als schilder, ook en voor
al als kuiper, de soliede am
bachtsman, die uit de teakhou
ten ruigen zijn vaten en was
machines maakte. De zorg voor
zijn groot gezin veroorloofde
hem niet altijd zich geheel aan
zijn kunst te wijden, zoals hij
de laatste vijftien jaar wel kon.
Maar ook toen Stikvoort nog
kuipen maakte, schilderde hij al;
vaak liet hij dan zo maar zijn
werkplaats 'in de steek, vluchtte naar zijn stil en sfeervol atelier om de
inspiratie, die hem in zijn werkplaats besprong, uit te leven in kleuren.
In 1891 werd Koos Stikvoort in Amsterdam geboren; als jongen kwam
hij naar Alkmaar, waar, na de schooljaren, vaders kuiperij hem wachtte.
Zijn hobble was tekenen en Alexander Klasener wiens muurschilderingen
in de St. Laurentiuskerk Stikvoort in 1958 restaureerde, was zijn teken
leraar. Op twintigjarige leeftijd zag hij zijn hartewens vervuld' hij werd
leerling van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten te Antwerpen,
waarvan de huidige directeur, dr. J. Creytens zijn naam leende aan het
ere-comité, dat in Alkmaar werd samengesteld. Baron Is. Opsomer. Juliaan
de Vriendt en Charles Mertens waren er Stikvoorts leraren.
Toen de eerste wereldoorlog uitbrak, moest Stikvoort de kunstacademie
ruilen voor de kazerne; gelukkig voor hem werd Den Haag zijn standplaats,
zodat hij nog gelegenheid had een half jaar de tekenacademie te bezoeken.
Daar maakte hij ook nader kennis met de Haagse School en het waren
vooral Isaac Israels en Thys Maris, die hem boeiden. Toch voelde Stikvoort
zich later meer aangetrokken door de impressionisten van de Amsterdamse
School en zonder aen navolger te worden van Breitner, Willem Zwart,
Suze Robertson of Coba Ritsema werd zijn werk toch verwant aan deze
grote Amsterdammers In de jaren tussen 1920 en 1940 maakte de jubilaris
zijn mooiste werk, het was de voor hem klassieke periode van zijn genre
stukken.
Nadat Alkmaarse journalisten hem in het forum der publieke belang
stelling had gebracht, kreeg Stikvoort in 1938 zijn eerste tentoonstelling
in Amsterdam „De Ronde Brug". Hij smaakte de voldoening, dat de Am
sterdamse kunstcritici zijn werk gunstig beoordeelden. Reeds eerder had
hij meegedaan aan een groepstentoonstelling van De Onafhankelijken"
waarvan hij lid was. En toen kort daarna in het Rijksmuseum vierduizend
werken van Nederlandse schilders de tentoonstelling „Kunst van Heden"
vormden, werd ook een schilderij van Koos Stikvoort uitverkoren voor een
representatieve tentoonstelling, welke later in Brussel werd gehouden.
Nadien kreeg niet alleen zijn oeuvre een respectabele omvang, ook de
waardering voor zijn werk groeide. Legde hij zich voorheen meer toe op
het genre-stuk en het interieur, na 1940 maakte hij veel stillevens, land
schappen en portretten. Hij schilderde veel op zijn atelier, maar ook in
Brabant en Twente en op de Veluwe, in Brugge. Amiens en Chartres. Van
die studiereizen nam hij steeds veel houtskool- en olieverf schetsen mee
naar huis, waar hij aan de hand van die schetsen zijn doeken en panelen
componeerde.
Stikvoort hanteert een donker palet met een gloedvol, verzadigd coloriet,
waarin een bestorven wit, diep bruin-zwart en een bezonken rood dè
hoofdtoon vormen. Zijn doeken hebben iets van het romantische clair-
obscur; het spel van licht en donker maakt het voornaamste bestanddeel
van zijn werk uit. De laatste tien jaren werd zijn palet lichter. Van zijn
eerste tentoonstelling in het Alkmaarse Stedelijk Museum stelt hij zich veel
voor; het is dan ook weer tien jaar geleden, dat hij Alkmaar zijn werk liet
i zien. Aan belangstelling zal het hem niet ontbreken, want in honderden
huiskamers heeft men een Stikvoort aan de wand hangen. Dat een kunst
broeder uit zijn Antwerpense tijd de portretschilder Jan Puyenbroeck zijn
tentoonstelling komt openen, is een attractie apart, die hem tot vreugde
stemt Overigens bleef het werk van Stikvoort niet alleen in Alkmaar; hel
werd verkocht naar vele steden van ons land en zowel naar Zweden als
naar Canada, België, Frankrijk en Duitsland vond het werk van de Alk
maarse schilder zijn weg.
