J 1
iet s]
poor van d
le waar.
Onvoldoende belangstelling
vanuit Nederland
D
DE HARDE HAND VAN EEN BISSCHOP
MET VISIE EN VERBEELDINGSKRACHT
1
skir6"-
Rol van
in het
dr. Hans Globke
Saloni ki-complex
Men wacht op verklaring
van Adolf Eichmann
V
V'
„Pluralisme"
in een
nieuwe wereld
D
Jt
D
M
D
Zaken doen op de markt van Accra
Beschuldiging
van Merten
«Ïe
NAASTE MEDEWERKER VAN ADENAUER
ZATERDAG 4 FEBRUARI 1961
PAGINA 11
Oost-Afrika, januari Het
lijdt geen twijfel of de 52-
jarige mgr. J. Blomjous uit
Oisterwijk, bisschop van Mwan-
2a, is de stuwende kracht in de
Kerk van Oost-Afrika. Hij is de
bouwer van de naar Amerikaans
Voorbeeld gemodelleerde „Tanga
nyika Catholic Welfare Organi-
2ation", hij stuurt in de richting
van nauwe samenwerking tussen
alle 45 bisschoppen van centraal
Oost-Afrika en bovendien is zijn
diocees zoiets als een proeftuin,
waar allerlei nieuwe en nogal om
streden methoden tot dusver met
succes worden toegepast. Over
niet te klagen. Rome heeft hem
een plaats gegeven in de commis
sie voor het lekenapostolaat, ter
voorbereiding van het komende
concilie en hier is het volstrekt
onmogelijk om ook maar vijf mi
nuten over kerkelijke zaken te
spreken zonder dat zijn naam ge
noemd wordt.
Niet altijd met waardering ove
rigens, want mgr. Blomjous
wiens visie en werkkracht overal
geroemd worden heeft een
harde hand als het erom gaat
maatregelen te effectueren, waar
toe hij na rijp beraad besloten
heeft.
an de verklaringen van de
voormalige S.S.-Obersturm
bannführer Adolf Eich
mann, die op 15 maart a.s. in Is
raël zal terechtstaan voor de
moord op 6.000.000 Joden (de
z.g. „Endlösung der Judenfra-
ge"), hangt het af of toch nog een
gerechtelijk onderzoek zal wor
den ingesteld tegen de secretaris
generaal van de Westduitse
Bondskanselarij en naaste mede
werker van bondskanselier Aden
auer, de 62- jarige dr. Hans Glob
ke. Het parket van de deelstaat
Hessen in Frankfurt heeft inmid-
iiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
dels een dossier aangelegd over
het lot van tienduizend Griekse
Joden, die door een besluit van
dr. Globke zouden zijn verhinderd
met Rode Kruis-schepen uit Grie
kenland naar Palestina te emigre
ren en die daardoor het slachtof
fer werden van Eichmanns „End
lösung", d.w.z. van de gaskamers
in de „Vernichtungslager".
1
BISDOM MWANZA:
een baken in zee
gebrek aan erkenning behoeft hij grote groepen leven, die in sociaal, cui-
tureel en godsdienstig opzicht diepgaan-
Zo is hij het bijvoorbeeld geweest,
die gesteld heeft, dat de kerk van zijn
diocees een gevestigde kerk is en dus
ook in financieel opzicht selfsupporting
moet zijn. Hij heeft dat zijn gelovigen
kalmweg meegedeeld en het vervolgens
aan zijn 93 priesters overgelaten om het
in hun onderscheidene parochies waar
te maken. Men moet het land kennen
om te weten hoe dit bevel sommige
missionarissen naar de keel heeft ge
grepen. Mgr. Blomjous immers staat in
zjjn diocees geen stipendia toe. Dopen,
trouwen, begraven, alles moet koste
loos gebeuren, omdat hij iedere relatie
tussen sacramenten en geld wil voor
komen.
„Dat is ons voordeel," zegt hij- „Wij
zijn een jonge, nog kleine kerk. Wij be
ginnen. Wij kunnen de fouten van het
oude Europa vermijden." Geen banken-
pacht dus (voor zover er banken zijn.)
en ook geen klassenindeling, niets dan
een soort aanslag kerkbelasting als
u wilt ongeveer gelijk aan de op
brengst van vijf dagen werk per jaar
Per parochiaan.
Met dat bedrag moeten de parochies
toekomen en als ik erbij vermeld, dat
wat het ontduiken van verplichtingen
betreft, de negers voor de Europeanen
niet onderdoen en ook, dat de hele op
brengst van een zondagse oniwïrLaV
Mgr. Blomjous, man met visie.
de verschillen vertonen. Zij erkent bo
vendien, dat het voor de toekomst van
het land noodzakelijk is, dat deze groe
pen ondanks al hun verschillen
in eenheid samenwerken, omdat alleen
een gezamenlijke krachtsinspanning
Tanganjika en straks geheel Oost-Afri
ka de plaats kan geven, die het behoeft.
Tot zover zal niemand bezwaar maken.
Men gaat echter verder. Men durft de
dingen bij de naam te noemen en men
stelt dan ook met zoveel woorden, dat
het voor alles een katholieke plicht is, op
alle terreinen van het sociale en politie
ke leven geheel samen te werken met
b.v. ook de allergrootste groep, die der
Mohammedanen Dat betekent naar
het eigen leven gekeken - geen katholieke
politieke partij, geen eigen vakbewe
ging, geen katholieke radio (een zeer
omstreden actueel punt, waarbij ook
Nederland een rol speelt), geen typisch
eigen pers en desnoods zelfs in de toe
komst geen eigen scholen, mits het gods
dienstonderwijs wordt gewaarborgd.
Het betekent v- gezien naar de ande
ren, met wie men moet samenwerken
de erkenning van de Islam als gods
dienst, de waardering voor wat van die
zijde voor de ontwikkeling van land en
volk gedaan werd (weinig overigens)
en bovendien de tot dusver zo zelden
uitgesproken waarheid, „dat ook buiten
de Kerk, die de schatbewaarster is van
die waarheid" zaligheid mogelijk is.
Het is een leer van open deuren
en ramen, de leer van het oude zuur
desem, die mij in dit land, dat zulke
sterke oud-testamentische herinnerin
gen oproept als een weldaad aandoet.
e vrouwen vergaderen hier nog
bij de bron, de mannen zitten
onder de poort en God geeft
brood of honger naar het welbeha
gen van Zjjn wil. Mén kan hierover
filosoferen. Men kan zich afvragen
wat Europa anders gebracht heeft
dan haast en onrust, maar men kan
daarmee het rad van de geschiedenis
niet stil zetten. „Uhuru" betekent niet
alleen vrijheid. „Uhuru" betekent ook
gelijkheid en vooruitgang en ik ge
loof, dat het wijs is geweest, dat de
Kerk haar leden heeft aangespoord
in die beweging mee te gaan en zich
een plaats te veroveren in de eerste
rangen.
Ze heeft echter niet alleen de deuren
opengedaan. Ze heeft begrepen, dat zij
verder nodig mocht blijken. Het doet
dat gezien zjjn staf vanuit een
katholieke levensvisie, zonder ech
ter specifiek katholiek te zijn. Het is
trainingscentrum voor allen, voor man
nen en vrouwen, gelovig of ongelovig
en wie er naar typisch ^)ostafri-
kaans gebruik met zijn hele gezin
wil komen, is welkom. Zijn huis staat
gereed en de noodzakelijke tegemoet
komingen bedragen een fractie van
de werkelijke kosten.
Kortom het is een instituut waaraan
mij een zorgvuldige studie van de com
munistische opleidingscentra niet
vreemd lijkt. Het hangt ook niet in de
lucht. Het is een creatie van witte pa
ters en jezuïeten tezamen en het heeft
m Londen zjjn aansluitende studiemoge
lijkheid op universitair niveau. Men
vindt eenzelfde systeem in Dakar met
Parijs als thuishaven; het plan voor de
Congo met Brussel ais universitaire ba
sis ligt voorlopig in de ijskast. Men ziet,
dit werk verraadt visie. Het is doordacht,
het wordt gekenmerkt door grote een
voudige structuren en wie hier rondreist
en elders zijn licht opsteekt, benauwt
wel eens de vraag of op dit terrein wer
kelijk overal alles gedaan wordt wat
mogelijk is. Of werkelijk de „Progagan-
da Fide" in Rome het orgaan is, van
waaruit continentsgewijs geordende
plannen worden geëffectueerd, die louter
het heil van de Kerk en niet de glorie
van deze of gene congregatie beogen.
Laat ik terugkeren tot Mwanza. De
hulp vanuit de Kerk ten behoeve
van hen, die in een pluralistische
samenleving op eigen verantwoordelijk
heid moeten kunnen handelen, beperkt
zich niet tot dit niveau alleen. Er is
behalve een hele scala van schoolmoge-
lijkheden waaronder straks in Mwan
za de eerste „interracial"school op
Europees niveau ook een begin ge
maakt met vakopleidingen. Een Neder
landse Kajotter, de 28-jarige Frans van
der Laak uit Tilburg zwaait in Nyegesi
de directeurstaf over een zich snel ont
wikkelende lagere technische school en
vlak daarbij zwoegen sinds kort vier
Nederlandse jonge boeren (K. Leferink
uit Delden, Johan van Iersel uit Hel-
voirt, Dirk Kramer uit Cubaard en Jan
Maes uit Afferden) aan de opbouw van
een nieuwe landbouwschool. In dat pro
ject steekt Nederlands geld en ik hoop,
dat deze jonge kerels die ik in de
brandende zon aantrof bezig om mid
den in de wildernis wegen aan te leg
gen er in zullen slagen hun plannen
waar te maken. Ze beginnen in februari
met 30 leerlingen en vijf gezinnen op
vijf kleine proefboerderjjtjes. Het is
een gewaagd experiment. De onderne
mers zullen nog wel eens hard op hun
tanden moeten bijten, maar ze weten in
ieder geval dat ze werken in het kader
van een groot plan en dat hun werk
al zal het in het begin nauwelijks be
grepen worden noodzakelijk is voor
de ontwikkeling van een volk, dat tot
dusver het stadium van de roofbouw
niet te boven is gekomen.
Zo is Mwanza volop in beweging.
Men probeert het een na het ander
en alles is er op gericht volwaardige
,„nrb.t ,v,„ Accra de hoofdstad van Ghana aan de westkust van Afrika, waar dr. Kwame
sen geraakt zijn. Niet voor niets kent
men in Tanganjika zes geboden der
H. Kerk. Dat zesde gebod slaat op de
verplichting tot financiële bijstand. Bo
vendien groeit de vraag. Er is behoefte
aan gebouwen, behoefte aan scholen
en huizen en het eist een niet aflatende
liefde om de christenen van een bush-
kerk er wezenlijk van te doordringen,
dat de kerk hun kerk is, die voor haar
tijdelijke behoeften op hen is aangewe
zen. Ni is het bisdom toch in de aller
moeilijkste gevallen wel bijgesprongen,
vrienden en verwanten hebben de nood
kreten van een eenzame missiepastoor
**!et onbeantwoord gelaten, maar des
niettemin is de overgang naar zelffi
nanciering voor menige priester een
uis geweest.
Ook nu nog worstelen velen om het
hoofd boven water te houden. Het
land is arm. Drank, ziekten en poly
gamie teisteren de bevolking, en om
onder die omstandigheden een kleine
buitenstatie in stand te houden en
Ik heb misgehoord in kerkjes, waar
he stank mij de adem benam eist
meer vasthoudendheid dan ik kan
duidelijk maken.
Toch was de maatregel noodzakelijk,
heeft de christenen ook in sociaal-
economisch opzicht bij hun kerk betrok
ken en het bisdom bevrijd van lasten,
me de aandacht afleiden van verder-
eikende projecten, die voor de toe-
°mst noodzakelijk zijn.
oor die projecten vraagt Mgr.
Blomjous en vraagt de Kerk van
als Oost-Afrika wel geld. Ze doen dat
<jj Zelfstandige kerkgemeenschappen,
hjjri®e oude kerken van Europa terecht
liik om ..technische bijstand". Eer
de J>?zegh, schaam ik mij als daarbij
Dp M" v?n Nederland ter sprake komt.
colli .siegenootschappen en (je rnissie-
?eten mogen dan nog redelijk be-
worden, als men hoort wat Duit-
do mdustriëler. of een lichaam als
wotriT. sers? Katholieke Arbeidersbe-
■edo ,ln, Bindy, Songea en Msimbari
Tl hebben, dan vraagt r-.en zich af
nauw .Ae grenzen niet wat al te
trokken worden1 Weine Provincies ge'
vaneOost*Afwld irnmers is voor de kerk
ik mii beniiuia e,en levensbelang. Laat
benerken tot het bisdom Mwan
za. Het komt, wat zijn grootte betreft,
aardig overeen met het Bossche dio
cees. Het telt alleen op de meer dan
een miljoen inwoners slechts 75.000 ka
tholieken en nog rond 50.000 catechu
menen. De bevolking is arm, de levens
omstandigheden kunnen eenvoudig niet
met Europese maten gemeten worden
en de kreet om „Uhuru" schalt tot m
de verste uithoeken. In die omstandig
heden moet een gevestigde kerk haar
plaats bepalen. Ze voelt de kentering,
zij merkt een zuigend getij, dat land en
volk drijft in een vooralsnog onbekende
richting en in die baaierd van econo
mische, politieke, sociale en ook reli
gieuze spanningen heeft zij tot taak haar
vlammende waarheid een baken te doen
zijn. Zij kan niet afwachten. Zij mag
niet de fout maken, die ai zoveel mis
siegebieden noodlottig geworden is, dat
zij de stroom over zich heen laat ko
men, hopend dat bij kerend getij nog
alle posten bemand en onaangetast zul
len zijn. De missiegeschiedenis leert nu
eenmaal anders. De Kerk moet mee.
iiiiiiiiiiiiiiiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiniimiiii
mi
Sterker nog, ze behoort op haar ma
nier en met haar methoden een koers te
bepalen. Ze moet haar kinderen en
ik mag zonder enige neerbuigendheid
zeggen, dat zij hier meer dan waar ook
kinderen heeft ze moet haar kinde
ren een gids en een steun, een toever
laat en spoorslag zijn.
Op die taak nu heeft mgr. Blom
jous zich geworpen met al de ener
gie van zijn dynamische persoonlijk
heid. Hem mag men noemen als
de auctor intellectualis van een lang
zaam maar zeker heel Oost-Afrika
doordesemende maatschappijleer,
waarop ik in het kerstnummer al
doelde.
Voor ik daar verder op mga, eerst
een opmerking vooraf. Deze maat
schappij-opvatting verschilt hemels
breed van wat wij op dat stuk in
Nederland gewend zijn en aangezien
ook zij binnenkort in een mandement
zal worden toegelicht, blpkt het zo
verleidelijk beide standpunten aan el-
kaar te toetsen. Ik moet die verge
lijking die in Nederland bovendien
niet zonder politieke bljbedoehngen
gemaakt zou worden met, .'ye™
van de hand wijzen. Zij is unfair en
irreëel. Ik zeg dat niet, omdat een
katholieke Nederlandse journalist by
voorkeur dergelijke moeilijk»eden
ontloopt, ik zeg dat, omdat ik hier
ben. Wie een Nederlandse maatschap
pij vergelijkt met wat zich hier m
hitte en ellende begint af te tekenen,
vergelijkt de zee met de zon en dat
schijnt mij even moeizaam als nutte
loos.
Tanganjika. Oegada en Kenya zijn
anders, zij zijn bovendien ook onderling
zo verschillend, dat het werkelijk dwaas
heid is hen te stellen tegenover die
goed geharkte tuin, die Nederland heet.
Het is trouwens even dwaas bij voort
during over „Afrikanen" te spreken als
had dat woord meer dan een louter aard
rijkskundige betekenis.
r Ker verKonaiga wurm, s<
Ltfennk uit Delden, leider van het de term „pluralisme". De kerk in Tan-
landbouwproject.
e sleutel tot de opvatting, die hier
door katholieken steeds duidelij
ker verkondigd wordt, schuilt in
m „pluralisme". De kerk in Tan
ganjika erkent, dat er in haar gebied
zich waar zij
haar kinderen zo
openlijk aanspoor
de, zich volledig en
op eigen verant
woordelijkheid in
het maatschappelij
ke leven te begeven
ook moest in
spannen om daarbij
die hulp te bieden,
die zij te bieden
heeft.
En daarmee be
land ik dan bij die
projecten, waarop
ik in de aanvang
doelde en waarvoor
naar mijn eerlij
ke overtuiging
in het griezelig
welvarende Neder
land zo weinig ge
daan wordt. Natuur
lijk, de boeren heb
ben hun A-3 actie,
de Kajotters leve
ren hun aandeel,
de katholieke
werkgevers zijn
niet geheel zonder
belangstelling, maar
toch vraag ik mij in
gemoede af of
het anno 1961 wer
kelijk noodzakelijk
is om terug te ke
ren tot „sobstories"
vooraleer men be
grijpt, dat het
kwaad van nalatig
heid ons bedreigt.
Wij hebben een tra
ditie en als ik
straks iets als er
varing mee naar
huis neem, is dat
het besef, dat wij
een welvaart genie
ten. die alleen als
een genade mag
worden aanvaard.
Hier sterft nog al
tijd een op de twee
kinderen, de zon
verschroeit de oogst
en ik heb een ster
vende man achter op m'n vrachtwagen
gehad, die moest kreperen, omdat nie
mand hem ooit geleerd had zjjn voedsel
te variëren.
Daarom in het bisdom Mwanza al
die projecten, die zelfs in missie
kringen nog vaak felle oppositie
ontmoeten. Deze maand (januari) start
er in Nyegesi een sociaal research in
stituut, zeg maar een soort KASKI,
waarvoor een Nederlandse sociograaf,
(v. d. Zanden), een Duitse socioloog
en een Amerikaanse etnoloog-anthro-
poloog de basis zullen leggen. Dat insti
tuut is, hoewel opgezet door de bis
schop en goeddeels betaald door de Duit
se Misereor-actie, niet specifiek katho
liek. Het is een algemeen research-appa-
raat, dat mettertijd zijn activiteit over
heel Oost-Afrika zal uitstrekken en
dat de .fieldworkers" in de maatschap
pelijke arena de gegevens moet ver
schaffen, die een juiste koersbepaling
mogelijk maken.
Daarnaast, en gedeeltelijk ook daar
onder staat een „sociaal trainingsin
stituut", dat ook deze maand gaat
draaien en waarvoor het prachtige
maanlandschap van het barbaarse
Nyegesi met zjjn felle kleuren en
woeste rotsformaties is herschapen
tot een kleine stad. Dat sociale trai
ningsinstituut richt zich vooral op de
praktijk, het oefent mannen en vrou
wen voor hun werk in de pluralisti
sche samenleving. Het richt zich tot
vakbewegingsmensen, traint coöpera-
tiepersoneel, geeft inleidingen in ur-
*38888883
Twee jonge boeren van het Nederlandse project in Ngegesie.
Links Dirk Kramer uit Cubaard. Rechts Johan van Iersel
uit Helvoirt.
katholieken in een gemengde samen
leving een volwaardige plaats te doen
innemen. Daarop ook richt zich de
Katholieke Actie, die totaal verschilt
van de Europese, waar om met
mgr. Blomjous te spreken „men
er in geslaagd is een kleine groep
leken als een geestelijke elite dichter
bij de clerus, maar daardoor nog ver
der weg van de massa te brengen."
Hier is K.A. massa-actie. Wie cate
chumeen wordt, en zich vier jaar lang
steeds intensiever op zijn doopsel moet
voorbereiden (velen blijven catechu
meen, omdat zij b.v. de polygamie niet
kunnen of willen opzeggen) wordt eerst
dan gedoopt als hij zelf een nieuwe ca
techumeen meebrengt. Het klinkt in
Nederlandse oren misschien vrij cru,
maar hier schijnt het de manier om het
leven van de Kerk te maken tot het
leven van de mensen. Men is zijns
broeders hoeder en het allergrootste
gedeelte van het opleidingswerk onder
de catechumenen wordt dan ook door
gedoopte K.A.-leden gratis gedaan. Mgr.
Blomjous heeft het oude vertrouwde sys
teem van de overal opduikende slecht
betaalde catechist verlaten. Hij heeft
in Boekambi een catechistenschool ge
opend, waar gehouden catechisten een
zeer intensieve opleiding krijgen, die
hen daarna in staat zal stellen op te
treden als leiders van die K.A.-werkers
aan wie het onderricht der doopleerlin
gen rechtstreeks wordt toevertrouwd.
Ook dit is beweging. Ook hieruit moet
een voor geheel Oost-Afrika geldend
catechetisch instituut groeien, dat de
kerk een klein leger goed gevormde en
banisatie, journalistiek en alles wat1 goed betaalde catechisten oplevert, die
(Van onze correspondent in Bonn)
immuun
eze kwestie vormt een onderdeel
van het z.g. „Saloniki-complex",
dat aan het rollen kwam toen de
Griekse autoriteiten de Berlijnse advo
caat Merten als „nazi-oorlogsmisdadi
ger" voor de rechter sleepten en hem
tot twintig jaar gevangenisstraf veroor
deelden. Hoewel hierdoor het Griekse
rechtsgevoel scheen te zijn bevredigd,
werd Merten korte tijd na zijn veroor
deling plotseling vrijgelaten en het
land uitgezet. Deze snelle begenadiging
kwam in een vreemd licht te staan,
toen Merten in Berlijn teruggekeerd
vertelde, dat de tegenwoordige
Griekse premier Karamanlis tijdens de
bezetting van Griekenland ijverig met
de nazi's had samengewerkt en zich
daarvoor in natura goed had iaten be
talen. Een Hamburgs dagblad en het
bekende Westduitse nieuwsweekblad
„Der Spiegel" publiceerden deze be
schuldiging, die leidde tot ernstige
spanningen tussen Bonn en Athene. De
ze affaire is nog altijd niet tot rust
gekomen. Juist dezer dagen heeft de
Griekse oppositie premier Karamanlis
aangeraden af te treden. De Griek
se regering heeft inmiddels een aan
klacht wegens laster tegen Merten la
ten indienen.
erten, die tijdens de nazi-bezet
ting een hoge civiele functie in
Griekenland bekleedde, is onge
twijfeld zeer goed op de hoogte van
het onvermijdelijk priestertekort moeten
aanvullen. Het is, wat wjj in Nederland,
heel plechtig, de taak van de leek in
de Kerk zouden noemen; alleen hier is
het werkelijkheid en het functioneert,
zonder dat er ooit een congres is ge
houden.
Laat ik het hierbij laten. Na mti}1
artikelen over de bedrukte Kerk
van Oeganda, kan dit exposé
het „pilot-scheme" van Mwanza mogelijk
enig inzicht geven in de heroriëntatie
op een nieuwe toekomst. En laat ons
hopen, dat de binnenkerkelijke roddel
geen gelijk krijgt. Volgens die bronnen
loopt mgr Blomjous gevaar naar een
hoge post in Rome gepromoveerd te
worden. Het is voor Oost-Afrika niet te
hopen, want het is merkwaardig hoe een
stroming, die machtig en onafwendbaar
schijnt, kan worden omgebogen door net
ontbreken van één manfeRT WELLING
allerlei zaken die zich daar hebben af
gespeeld. Een van deze zaken schijnt
te zijn geweest de door het Rode Kruis
geboden gelegenheid om tienduizend
Griekse Joden naar Palestina te ver
voeren om hen op deze manier van
de gaskamers te redden. De onder
handelingen hierover werden in Saloni-
ki gevoerd tussen Merten en de Rode
Kruis-vertegenwoordiger Burckhard,
die op het ogenblik een functie in Ma
nilla heeft.
De zaak kwam Merten destijds zo
belangrijk voor, dat hij zich per
vliegtuig naar Berlijn begaf om haar
persoonlijk te bespreken met de Jo
den-moordenaar Adolf Eichmann. In
mijn aanwezigheid, aldus Merten,
voerde Adoif Eichmann een telefoon
gesprek met de destijds in het nazi
ministerie van binnenlandse zaken
werkzame dr. Hans Globke, teneinde
zich voor de vrijlating van tiendui
zend Griekse Joden bij deze dekking
te verschaffen. Dr. Hans Globke ech
ter zou de hem door Eichmann voor
gestelde overbrenging van de Griek
se Joden naar Palestina van de hand
hebben gewezen. Zij moesten in Grie
kenland blijven en daarmee was hun
lot bezegeld.
De Rode Kruis-man Burckhard was
bij de Eichmann-Globke-telefonade niet
aanwezig en kan derhalve de gang
van zaken niet bevestigen. De enige,
die dat kan is Adolf Eichmann en het
parket in Frankfurt heeft dan ook al
stappen genomen om Eichmann in de
ze aangelegenheid door de Israëliërs te
laten verhoren. Dr. Globke heeft inmid
dels tegengesproken, dat hij als hoofd
ambtenaar van het nazi-ministerie van
binnenlandse zaken ooit iets met Eich
mann te doen heeft gehad.
Niet bestreden wordt, en dat kan ook
niet, dat dr. Globke was betrokken b(j
de Neurenbergse Jodenwetten. Hij
heeft daarop een zogenaamd „com
mentaar" geschreven. Er zijn echter
verklaringen van hoge Israëlische zij
de, dat degenen die in Nazi-Duitsland
de belangen van de vervolgde Joden
behartigden, destijds goed met dit com
mentaar hebben kunnen „werken" en
dat het hun de gelegenheid bood. met
dit commentaar in de hand, nog veel
voor hun geloofsgenoten te doen. Het
commentaar werd door de nazi's dan
ook snel ingetrokken.
Kort na de oorlog heeft overigens
wijlen de bisschop van Berlijn, Konrad
kardinaal von Preysing, van dr. Glob
ke verklaard, dat hij „met gevaar voor
eigen leven de verordeningen van het
ministerie van binnenlandse zaken In
Jodenkwesties heeft gesaboteerd. Het
is velen onbekend gebleven", aldus de
kardinaal, „wat de Joden in Duitsland
aan de heer Globke te danken hebben."
it alles was in Bonn en daarbui
ten al lange tijd bekend. Het
„Saloniki-complex" is echter een
geheèl nieuwe ontwikkeling in de af-
faire-Globke, die van Oostduitse com
munistische zijde natuurlijk erg wordt
aangedikt. In Oost-Berlijn wil men een
poging doen met dr Globke het spelle
tje van de vroegere Westduitse minis
ter voor vluchtelingenzaken, prof.
Oberlander die er van werd beschul
digd medeplichtig te zijn geweest aan
de moord op minstens 31 Poolse in
tellectuelen in de gevangenis van Lem-
berg te herhalen en zijn ontslag te
veroorzaken.
Zodra de verklaringen van de advo
caat Merten bekend werden, versche
nen in Frankfurt twee Oostduitse of
ficieren van justitie met verder „be
lastend materiaal" tegen dr. Globke.
Wat zij meebrachten was niets nieuws."
de „documenten" waren reeds gedrukt
in een Oostduitse publikatie. getiteld
„Globke en de Joden". Uitgeefster waa
de Oostberlijnse „Commissie voor de
Duitse eenheid", waartegen zowel dr.
Adenauer (die met zijn secretaris-ge
neraal in verband werd gebracht' ais
dr. Globke zelf een aanklacht wegens
laster hebben ingediend.
Dr. Hans Globke, een van de naaste .medewerkers van dr. Konrad Adenaueimet
zijn chef gefotografeerd in de vestibule van het Palais Schaumburg in Bonn.
