Amsterdam
Zo'n heerlijke reep cadeau
I voor 10 Kwatta-soldaatjes
Senatoren vragen ruimere
toelating spijtoptanten
Ernstige bezwaren tegen gratie
voor oorlogsmisdadigers
Vesting voor vijf miljard gulden in
Bouw van Nederlandsche
Bank begint in JUNI
■Administratietoren 55 m.
beheerst Frederiksplein
keelpijn
Looncompensatie
vormt strijdvraag
Zwolse vierling
Rechtszaak om
afgehakte duim
Blijf „buitenlands"
naar Londen
Manchester
Birmingham
Galerij in moderne vorm terug
ïn 1966 klaar
HUURADVIES S.E.R.
7/lc Ï7li£êan V
met
DONDERDAG 9 FEBRUARI 1961
PAGINA 3
Op het Frederiksplein, in een
stukje negentiende-eeuws
Amsterdam, binnen de Sin
gelgracht, zal over vijf jaar
de Nederlandsche Bank de
plaats hebben ingenomen
van het vroegere Paleis voor
Volksvlijt en de thans in af
braak verkerende Galerij.
Een administratietoren met
vijftien verdiepingen zal over
de buurt domineren. Daar
omheen komt het lage ge
deelte voor de directe ser
viceverlening.
In Tierelantijnen
programma
Opzet om verzekerings
gelden te innen
OVER DE GOEDE TOON EN GLADSTONE^
PINDAKAAS
Als U in klein gezelschap een
buitenlandse gast
hebt die de Nederlandse
taal niet machtig is, welke
taal spreekt U dan. onderling?
Zoveel mogelijk zijn of haar
taal. Tsja. Gemakkelijk gezegd.
Meestal zullen niet alle leden
van het gezelschap die andere
taal kunnen spreken. Wat dan?
Welnu, dan is het aardig als
één Nederlander zo nu en dan
een beetje „tolk" speelt voor
de gast. Deze kan dan volgen
wat er gezegd wordt, behoudt
het prettige gevoel er bij te
horen! Weet U wat ook inter
nationaal als zeer hoffelijk
gezien wordt? Als U een
Gladstone presenteert! Want
Gladstone is - met of zonder
filter - de sigaret die iedereen
voldoening schenkt.
VOORNAAM EN AANGENAAM
Bouworde zendt dit
jaar 1250 gezellen uit
Inlichtingen en boekingen bij Uw passagebureau of
bij de BEA, Leidseplein 29, Amsterdam-C. Tel. 64848
snel en
doeltreffend
N.Y. P HI LI PS-D U P HAR
Dit is het front van het toe
komstige gebouw van de
Nederlandsche Bank. Tot een
hoogte van vier meter kijkt
men tegen staal en brons op.
De vooruitspringende eerste
verdieping biedt vrijelijk een
inkijk in de grote publiekhal
met de balie en verschillende
afdelingen. Daarboven, wat
terugspringend, zijn recre
atieruimten voor het perso
neel geprojecteerd. Boven
alles uit torent de admini
stratieafdeling tot 55 meter
boven de grond. Zij is gelegen
op het binnenhof, dat links
Oosteindedoor het perso
neel en rechts (Westeinde)
door het publiek te bereiken
is.
hlf J/t!S?J?r0Cent enige -iaren «adat
x''
Voor het K.R.O-programma „Tiere
lantijnen" van zaterdag 11 februari a.s.
heeft Tonny Schifferstein de mdewer-
king gekregen van de vierling Riny,
Dorothee, Elly en Han Kiffers uit Zwol
le, die maandag j.l. hun 18e verjaar
dag hebben gevierd.
Het viertal zal een vraag voorleggen
aan de „Kopstukken" Sophie Stein,
Cees de Lange, Kees Schilperoort en
Godfried Bomans.
MAASTRICHT, 9 febr. Een hoogst
kwalijke en voor de Nederlandse recht
spraak vrij zeldzaam voorkomende zaak
noemde de officier van justitie bij de
rechtbank alhier, mr. I'. v. Mierlo, gis
teren de zaak, waarvoor twee in Sit-
tard woonachtige Hongaren terecht
stonden. Een van hen, een 26-jarige
metselaar, zou zich, aldus de dagvaar
ding, in mei van het vorig jaar met op
zet een duim hebben afgehakt om op
grond van een daardoor ontstane ge
deeltelijke invaliditeit 60.000 gulden van
een verzekeringsmaatschappij te kun
nen innen. Een tweede Hongaar, de 30-
jarige handlanger, zou de metselaar bij
de uitvoering van dit misdadige plan
behulpzaam zijn geweest. De officier
van justitie achtte het ten laste geleg
de wettig en overtuigend bewezen en
eiste tegen de eerste verdachte drie
jaar en tegen de tweede twee jaar ge
vangenisstraf met aftrek.
Mr. v. Mierlo baseerde zijn bewijs
voering op verklaringen van een acht
tal getuigen a charge, o.a. een arts.
volgens wie iemand zich onmogelijk bij
het hakken van hout per ongeluk een
duim zo volledig en ineens kan afkap
pen als in dit geval. Bijzonder veel
waarde hechtte de officier van justitie
aan de verklaringen van een 33-jarige
Hongaarse mijnwerker, die vier maan
den na het gebeurde tegenover de poli
tie verklaarde, dat zijn landgenoot hem
had verteld, dat hij zich met opzet de
duim had afgekapt.
De verdediger van beide verdachten
mr. J. Wijnen, uit Maastricht, trok de
verklaringen van de mijnwerker sterk in
twijfel. Deze Hongaar is allesbehalve
een rechtvaardig man; hij is een chan
teur, aldus de verdediger, die uit wraak
omdat hij geen geld van verdachte heeft
gekregen, een onwaar verhaal tegen
over de politie heeft opgehangen. Met
behulp van acht getuigen a décharge en
enkele rapporten, o.a. van een inspec
teur van de bij deze affaire betrokken
verzekeringsmaatschappij, een oud-poli-
tieinspecteur, die na het ongeval tot de
conclusie kwam, dat er hier geen spra
ke was van fraude, probeerde de verde
diger de onschuld van beide verdachten
die het ten laste gelegde tot nu toe
hardnekkig hebben ontkend, te bewijzen.
Op grond van dit alles bepleitte mr,
Wijnen vrijspraak.
Van de ontvangen verzekeringsgelden
bezat de metselaar op de dag van zijn
aanhouding nog precies 30.000 gulden.
Van het reeds opgemaakte geld had
hij o.a. een dure auto gekocht.
Uitspraak 22 februari.
I Advertentie)
(Advertentie)
Kiespij Uw winkelier uit: melk, puur, hazelnoot, pinda, mokka en Biskie (20 ct)
komen. Na een jaar of tien zouden
deze extra subsidies zover afge
broken kunnen zijn, dat zij weer op het
subsidiepeil van de normale woning
wetwoningen staan. Omstreeks 1970
zouden wij dus weer een woningwet
regeling moeten hebben die zich
slechts richt op bepaalde minder va
lide, sociaal zwakke groepen.
Dit deel van de SER vindt, dat ook
voor andere dan woningwetwoningen
dezelfde huurverhogingen moeten wor
den toegepast. De bouwpremie voor
particuliere woningen moet het eerst
afgebroken worden, daar deze, in tegen
stelling tot jaarlijkse exploitatiebijdra
gen niet past in een subsidiestelsel,
dat op betrekkelijk korte termijn ge
heel moet verdwijnen.
Vrije huurmarkt
Het derde standpunt zegt, dat de sub
sidies zo spoedig mogelijk moeten wor
den afgeschaft teneinde zo spoedig mo
gelijk na het wegvallen van het woning
tekort tot een vrije huurmarkt te ko
men. Deze vrije huurmarkt vinden de
ze zes leden bevorderlijk voor het door
stromingsproces, terwijl hij bovendien
zal voorkomen, dat de woningvoorraad
zich te sterk gaat uitbreiden waardoor
men over het doel heen zou schieten.
De woningen voltooid na 1956 zou
den op 1 april 1962 en op 1 april
1964 telkens met vijftien percent ver
hoogd moeten worden. De woningen
voltooid voor 1957 zouden op dezelf
de data met twee maal twintig pro
cent in huur verhoogd moeten wor
den. Deze leden voelen weinig voor
een groot aantal kleinere huurverho
gingen aangezien deze in de praktijk,
mede gezien de begeleidende maat
regelen, teveel bezwaren meebren
gen.
De kosten van de huurverhogingen
zullen uit de produktiviteitsstijging be-
KING SIZE
20 STUKS F I*
streden moeten worden, tenzij de on
dernemers uit speciale fiscale maat
regelen een compensatie zouden ont
vangen. Compensatie zou evenmin no
dig zijn voorzover de werknemers door
fiscale maatregelen reeds een verlich
ting kunnen ontvangen. Mocht in sa
menhang met de ontwikkeling in het
buitenland een verhoging van het bin
nenlands prijsniveau aanvaardbaar of
misschien zelfs noodzakelijk zijn, dan
ware zo zeggen de werkgevers -
te overwegen in hoeverre in dat geval
enige verhoging van het binnenlandse
prijsniveau als gevolg van de compen
satiemaatregelen toegelaten zou kun
nen worden.
Men meent met dit programma nlei
in strijd te bomen met het sociale as-
Sect van het huurbeleid ook al zou ae
uurquote in verschillende gevallen tol
twintig procent van het netto-inkomen
stijgen. Het deel van het inkomen, aa
de huurder voor zijn woning wil Be
stemmen is uitsluitend een zaak van
hemzelf. Naarmate de wo,',,n a5„_
ruimer wordt krijgt de huurder meer
kans een woongelegenheid te vinden,
die aan zijn bestedingspatroon aange
past is. Ook dit deel van de raad
meent overigens, dat de woningwet-
bouw de plaats moet herkrijgen, die
hij in de periode van 1901 tot 1J40
heeft ingenomen, hetgeen wil zeggen,
dat deze leden voor sociaal zwakkeren
als bijv. ouden van dagen en zeer klei
ne zelfstandigen bijzondere subsidie-
maatregelen gewettigd achten.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 9 febr. In het voor
lopig verslag van de Eerste Kamer
over de begroting van justitie voor 1961
dringen zeer vele leden met klem aan
op een nog ruimere toelating van spijt
optanten. Er wordt op gewezen, dat de
opnemingscapaciteit van Nederland bij
het toelatingsbeleid niet meer een be
langrijke betekenis hoeft te hebben. De
instelling van een subcommissie van
de permanente vreemdelingencommis
sie achten deze leden wel een verbe
tering, maar over de richtlijnen waar
aan deze commissie gebonden is zijn
zij minder enthousiast.
Sommige Senatoren vragen minister
Beerman, waarom hij in de richtlijnen
niet heeft bepaald, dat ook degenen, die
geschikt zijn voor een bepaald beroep,
voor toelating in aanmerking komen.
Onder de aanvragers van een visum
zijn soms gegadigden, die in verband
met het grote gebrek aan werkkrach
ten in ons land welkom zouden zijn,
maar die de regering die blijkbaar lie
ver Italiaanse arbeiders aantrekt
toch weigert toe te laten. Als argument
voor deze weigering voert de regering
aan, dat voor toelating uitsluitend hu
manitaire maatstaven worden aange
legd."
Deze leden menen verder, dat de re
gering door steeds te spreken van
.vreemdelingen" en „de politiek van
toelating van vreemdelingen" de open
bare mening ongunstig beïnvloedt. Zij
verwijten de regering, dat zij te weinig
aandacht schenkt aan de kinderen van
de aanvragers van een visum. „Deze
kinderen zijn verstoken van onderwijs
en wanneer hun ouders jaren moeten
wachten op een visum zullen deze kin
deren een knak voor hun leven krijgen,
die hen rijp maakt voor „nozem", al
dus deze senatoren.
Toto werkt bevredigend
Vele leden zeggen tevreden te zijn
over de soepele houding die de minis
ter voortdurend bij de voetbaltoto heeft
ingenomen. De toto, die thans wordt
toegelaten, werkt volgens hen niet on
bevredigend. Ook de beperking van de
hoofdprijs tot 50.000 gulden heeft net
succes van de toto niet in de weg ge
staan, aldus deze leden.
Een zeer groot aantal Kamerleden
deelt het standpunt van de minister,
dat over de hantering van het gratie
beleid vooraf geen mededelingen beho
ren tc worden gedaan. De meeste van
deze Senatoren vragen de bewinds
man of hij bereid is te verklaren,
dat hij nu noch in de naaste toekomst
een gratieverlening aan de °?rtogsmis-
dadigers Lages, Kotella, Fischer en
Aus der Fünten zal bevorderen.
Deze leden menen, dat een verdere
2ratiprin0 vsn deze oorlogsniisd<idi~
|ers waardoor invrijheidstelling
mogelijk zou worden zou ingaan
tegen de rechtsovertuiging van alle
kringen van de Nederlandse bevol
king, ongeacht hun politieke en gees
telijke instelling.
Vele ledm achten net gewenst, dat
verkeersdelicten in de regel snel worden
berecht, bijvoorbeeld binnen vier maan
den. Zij vinden een snelle berechting
niet alleen van groot belang voor de
verdachten, maar ook voor degenen,
die schade geleden hebben.
Paranormale genezers
Een groot deel van de Eerste Kamer
is voor de totstandkoming van een wet
telijke regeling, waarbij aan bona fide
genezers onder behoorlijke controle de
gelegenheid wordt gegeven hun dien
sten te verlenen zonder in conflict met
de wet te komen. De bestaande toe
stand, waarbij zogenaamde paranorma
le genezers in sommige arrondissemen
ten wel en in andere niet worden ver
volgd wegens overtreding van de vol
gens deze leden verouderde wet op de
geneeskunst, wordt onbevredigend ge
acht.
D voorstellen van de gespreksgroep
die het echtscheidingsvraagstuk bestu
deert hebben vele senatoren met en
thousiasme ontvangen. Als grote voor
delen worden genoemd het terugdringen
van het grote aantal echtscheidingen en
het verdwijnen van de onwaarachtig
heid, die bij de rechterlijke behandeling
van echtscheidingen dikwijls tot uiting
komt.
NIJMEGEN, 9 febr. De Bouworde
Nederland is van plan dit jaar 1250
Nederlandse bouwgezellen uit te zen
den naar bouwkampen in binnen- en
buitenland. Dit zijn er tweehonderd
meer dan in 1960. Daarnaast wil het
nationaal secretariaat ook een verhoog
de bijdrage leveren aan de internatio
nale bouworde en met name aan de
uitzending van leden van het technisch
instituut van de bouworde (Tibo) naar
Guatemala. Het plan om de bouworde
ook daar te stichten is gereed. Ver
der zal een Duitse bouwgezel, lid van
het Tibo worden uitgezonden naar
Nieuw-Guinea, waar hij de daar sedert
vorig jaar werkende Nederlander Ben
Smulders zal gaan assisteren. Tenslot
te is de hulp van de bouworde ook in
geroepen voor de bouw van de groot
ste Autobahnkirche van Europa nabij
Linz.
Op grond van het overweldigende aan
tal Nederlandse bouwgezellen, dat zich
vorig jaar beschikbaar stelde en waar
van er 400 moesten worden afgewezen
verwacht het nationaal secretariaat dit
jaar zeker over het benodigde aantal
bouwgezellen te kunnen beschikken.
Advertentie)
(Van een verslaggever)
AMSTERDAM, 9 februari De ar
chitect prof. Duintjer heeft zijn defini
tieve ontwerp onthuld voor het nieuwe
gebouw van de Nederlandsche Bank,
dat zal verrijzen op het aantrekkelijke
Frederiksplein. In juni wil men met de
bouw beginnen; vóór eind 1966 moet
het gereed zijn om er een kapitaal van
om en nabij de 5 miljard en 860 man
Personeel in onder te brengen. De
nieuwsgierigheid naar het uiterlijk van
het bankgebouw is groot, daar heel
Amsterdam treurt om het verdwijnen
van zijn fin de siècle-Galerij, en er een
nationale discussie achter de rug ligt
het*" /'U vraagstuk of het operapaleis
ZoniP tü niet veel joyeuzer zou sieren.
gptro„i?i' vertelde heeft prof. Duintjer
enigszin 1Jet verlies van de Galerij
re tuon vergoeden met een ande-
Prob^era ganS en heeft hij voorts ge-
visueel f„met zii" schepping het plein
visueel te verlevendigen.
eemüf11! r'e Nederlandsche Bank een
stnna ,®ru& voor verbouwingsplannen
A Jl'Li- ad men nog maar te rekenen
j„f.„ '5. man personeel en een bankbil-
jettencirculatie van 100 miljoen. Prof.
?9okntj'0r moest nu een gebouw voor
j man tekenen, dat geschikt is om
«™kte op te vangen die de tegen-
450n bankbiljettencirculatie van
tv.li.'miljoen gulden per jaar met zich
®°rengt. Het bekroonde ontwerp
Worn311 zijn uitverkiezing als ont-
sterbar te danken had, was nog be-
van voor de tegenwoordige plaats
Onrt. 2, Nederlandsche Bank aan de
een ,Turfmarkt. Het vrijkomen van
eeuwï ats in llet stuk negentiende
ss Amsterdam van de industrie-
Advertentie
ZUIG
WEG
animator Sarphati, heeft hem tot een
totaal ander ontwerp gedwongen.
Het valt in twee grote delen uiteen:
een laagbouw (13 m. hoog) in een vier
kant voor de directe service-verlening
aan bezoekers, en in het binnenhof een
toren van 55 m. hoog voor admini
stratieve bezigheden. De toren is niet
in het midden van het vierkant gepro
jecteerd en ligt daardoor niet in de as
van de Utrechtsestraat, die naar het
Rembrandtplein leidt.
De hoofdingang ligt aan de westelijke
zijde, de personeelsingang aan de oos
telijke. In het laagbouw gedeelte zijn
recreatieruimten voor het personeel ge
projecteerd, als toneel- en filmzaal en
kantines. In de top van de toren zal
men de kantine voor de directie vin
den. Langs een front van staal en
brons kan men door de van de straat
bereikbare galerij rondom wandelen.
Voor het overige is het gebouw groten
deels een betonconstructie met veel
glas en daardoor kan men van het
plein ook een indruk krijgen van de
levendigheid binnen, wat 's avonds ver
vangen wordt door de illuminatie bin
nen.
Onder de grond vindt men straks
een garage voor ongeveer 150 auto's
en verder stalling voor fietsen e.d. On
der de grond zal men ook de kluizen
moeten vinden, waarin vijf miljard aan
kapitaal wordt opgeslagen. Het is ui
teraard niet zo dat men ze kan berei
ken door ergens met een steen een ruit
in te gooien. Zware betonnen wanden,
onverwoestbare deuren en de nieuwste
elektrische waarschuwingsinstallaties
zullen de onverlaat wel op een af
stand houden van Nederlands werkka
pitaal. Op het dak van het lage vier
kant zal het personeel wandelingen
rondom kunnen maken en van de hier
en daar gesitueerde zitjes kunnen pro
fiteren.
De toren, waarin men voorlopig nog
een drietal verdiepingen zal verhuren,
zal waarschijnlijk een slank effect krij
gen, daar hij naar de top toe versmalt.
Wat het complex gaat kosten, zei men
nog niet te kunnen vertellen.
(Vervolg van pagina 1)
De zestien leden zijn van mening,
dat er tot 1965 helemaal geen huurver
hoging moet komen wanneer hun op
lossing, of althans een principieel ge
lijke oplossing niet wordt toegepast. Zp
beschouwen hun aanbevelingen als
één geheel, dat ook als één geheel zou
moeten worden opgevolgd.
Uit de interessante bijlagen van het
advies blijkt, dat het gemiddelde net
to-inkomen van de arbeider in de
eerste gemeenteklasse tot f 8900 zal
moeten stijgen wil hij met een huur-
quote van 15 procent wonen in een
ongesubsidieerde woningwetwoning
zoals die nu wordt gebouwd. Dat zal,
aldus het advies over het huurbeleid
op langere termijn, in het jaar 1993
het geval zijn.
Zeven kleine verhogingen
De dertien SER-leden, die sociale en
economische aspecten met elkaar in
evenwicht hebben willen brengen, wil
len zeven jaarlijkse, eventueel naar ge
meenteklassen gedifferentieerde huur
verhogingen, van geringe omvang voor
mie huizen, die aan zekere kwaliteits
eisen voldoen. Die verhogingen moeten
gemiddeld vier procent bedragen voor
de woningwet-woningen van 1957 en la
ter, terwijl de verhoging voor de ove
rige woningwetwoningen en vergelijk
bare vooroorlogse arbeiderswoningen
met jaarlijks vijf procent moeten wor
den verhoogd. Deze percentages kun
nen hoger zqn als de stijging der hui
zen dat zou toelaten. In zeven jaar be-
1 een verhoging van der-
het statistisch woningtekort (in 1965)
zal zijn opgeheven. Schat men de re-
ele loonsverhoging voor de gemiddelde
arbeiders per jaar op twee procent
dan kost hem de huurverhoging jaar
lijks een derde gedeelte van deze ver
betering. Dat vindt dit deel van de
SER ook zonder speciale looncompen
satie aanvaardbaar. Deze leden wen
sen ook geen systeem van huurquotes
zoals het eerste standpunt dat formu
leert. Zij verwachten, dat het doorstro
mingseffect de minder draagkrachti-
gen op de duur tegen extreem hoge hu-
ven zal beschermen.
Wel willen zij voor de overgangsfa
se naar de vrije woningmarkt de mo
gelijkheid openlaten voor het hante
ren van extra gesubsidieerde, doch
beperkte woning-contingenten om de
lagere inkomensgroepen tegemoet te
