tempo
Ontwikkeling Ned. Nw.-Guinea
in verhoogd
VOORBODEN VAN DE LENTE KONDIGEN ZICH AAN
HARTVERSCHEURENDE TAFERELEN IN RABAT
Brits petrochemisch
bedrijf in Rotterdam
ANDRÉ RENARD BEKENT
ZIJN NEDERLAAG
TTF.NTARFN-PLAN in fasen
Onderwijs wordt versneld en
economisch6 basis verbreed
Voor 1961: 94Vz
Investering van één mil jard
gulden in komende 10 jaar
miljoen gulden
excl. EEG-steun
In Amsterdam
Weer hoofdagent
aangehouden
Waalse vakbondsleider neemt ontslag
Onmogelijk federalisme ingang te
doen vinden hij vakbondsbeweging
Drie jongens uit
gesticht ontsnapt
Brand maakt vijf
mensen dakloos
Met weer
WOENSDAG 1 MAART 1961
84sfe JAARGANG No. 30763
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 1 maart De
Nederlandse regering wil voor de
bewoners van Nieuw-Guinea zo
snel en doelmatig mogelijk de
este voorwaarden scheppen voor
hun zelfontplooiing. Hiertoe is op
oasis van eerder gelegde grond
slagen een tienjarenplan, verdeeld
in enkele fasen, opgesteld. Ver
wacht wordt, dat in de zeer nabije
toekomst mede tengevolge van
de ingezette systematische versnel
ling van het onderwijs en de ver
breding van de economische basis
de potenties van land en volk
van Nederlands Nieuw-Guinea
zich steeds duidelijker gaan afte
kenen.
Koning Mohammeds
laatste tocht
Twee spoedig
achterhaald
In Amsterdamse binnenstad
ejoreijou unij!
Suède dames- en herenjasjes
Minder wind
Het weer in Europa
BUREAU SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
Telefoon. Redactie 21544, Advertenties 21545
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Zeestraat 50, te lef 4/yu
Bijkantoor en Red. Dmuiden: leeuwenklaan 30
Telefoon 5790
Directie: 3- W Boerrigter en
Mr W A M. van der Kallen
Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W Severli».
IEUWE HAAR
COURANT
ADVERTENTIE!ARIEt- 28 cents per millimeter
hoogte Omroepers 16 cents per m.m.-roogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueei zonder opgave van
redenen te weigeren,
ABONNEMENTSPRIJS 61 cents per week,
f 2.65 per maand, f 7.9C per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5 50 uur
's avonds tel 21544
wikkplinp-snlan de biidrage van het Rij
zal worden op het ontwikkelingsfonds
van de E.E.G. Het onderwijs zal de 'ro
mende jaren gericht zijn op een snelle
autochtonisering van het ambtelijk ap
paraat.
Daartoe zullen een zestal nieuwe pri
maire middelbare scholen en een HBS-
opleiding met een leerprogramma, dat
is afgestemd op de daar heersende om
standigheden en een uitgebreide techni
sche school worden gesticht. Ruim 2000
abituriënten van de primaire middel
bare school, 600 van de lagere technische
school, meer dan 300 UTS-ers, ruim 200
HBS-ers, een vijftigtal HTS-ers en zo
mogelijk een veertigtal academisch ge-
vormden zullen binnen tien jaar beschik
baar moeten komen. Voorts zal een der
tigtal nieuwe vliegveldjes voor civiele
doeleinden worden aangelegd. Een we
genplan is in voorbereiding dat achttien
miljoen gulden zal gaan kosten. Ten
slotte kondigen de bewindslieden aan,
dat in de komende periode een doelmati
ge en moderne arbeidswetgeving zaJ
worden opgezet.
De regering heeft in principe beslist,
dat voor de financiering van het ont
wikkelingsplan de bijdrage van het Rijk
voor de dekking van het tekort op de
begroting van Nederlands Nieuw-Guinea
voor het jaar 1961 94.500.000 gulden zal
bedragen. De daaropvolgende jaren zal
deze bijdrage jaarlijks moeten stijgen
met tien miljoen, zodat in 1964 een be
drag van 124.500.000 gulden ten laste van
het Rijk zal komen. Dit is exclussief de
bijdragen, die door het ontwikkelings
fonds van de F,.E.G. voor bepaalde pro
jecten beschikbaar zullen worden gesteld.
De regering verwacht, dat na 1964 de
Rijksbijdrage niet verder zal behoeven
te worden verhoogd, maar eerder god
delijk zal kunnen worden verlaagd' in
het kader van de ontwikkeling tot zen-
bestuur en zelfbeschikking a:. het rijks
deel en zijn bevolking, vindt de reS®jdng
internationale samenwerking van essen
tieel belang. Zo neemt zij deel aal) de
werkzaamheden van de V.N.-commissie
voor rapportage over u
de gebieden en zij werkt ookinhetre-
gionaal verband van de Zmd-Pacific
Commissie samen. In .de taa^ he'
binnenlands bestuur zijn in de komende
jaren drie facetten te onderscheiden na
melijk de democratisering, de intensi
vering en de openlegging. Om dit laatste
zo doeltreffend mogelijk te coördineren
zal dit iaar een commissariaat worden
gecreëerd Hierover is overleg gaande
rppt (jg gouverneur.
In het plan voor de eerste drie jaar is
ook voorzien in de oprichting van regio
nale en lokale omroepcentra, die zowel
in het Nederlands al in het maleis en de
streektaal zullen uitzenden. Verwacht
wordt, dat dit jaar de zendstations in
gebruik zullen kunnen worden gesteld.
Parallel hiermee loopt de instelling van
residentie voorlichtingsteams. Verder is
de geleidelijke opheffing van de inheem
se rechtbank in voorbereiding.
By lentelijk winterweer hebben de Haarlemse bloemenmeisjes zich gisteren gepresenteerd. Toen zij uitzwermden in de
tuin van het Hillegomse Treslong, stond de tuin plotseling in volle bloei. Het voorjaar heeft zich aangekondigd, en net ziet
er veelbelovend uit.
Dit merken minister mr. E. H. Toxo-
peus van Binnenlandse Zaken en staats
secretaris mr. Th. H. Bot op in de me-
moi ie van toelichting op de begroting
van Nieuw-Guinea voor 1961. Een tot in
details uitgewerkt tienjarenplan achten
de bewindslieden op het ogenblik niet
mogelijk en niet noodzakelijk, omdat de
feitelijke achtergrond van Nieuw-Guinea
zich daartoe nog niet leent.
Daarom zijn binnen het kader van
het plan een aantal grondgegevens
uitgewerkt voor de jaren 1961. 1962 I
en 1963 als eerste fase van drie jaren
De plannen voor de periode '61-'63
hebben als tweeledige primaire doel
stelling: versnelling van de staatkun
dige ontwikkeling en verhoging van
de materiële welvaart van de bevol
king.
Naast de inspanning, die gericht is op
elitevorming, zal de onder primitieve
omstandigheden in de binnenlanden le
vende papoea niet worden vergeten. Het
is de bedoeling, dat in de komende pe
riode van drie jaar de laatste nog niet
onder bestuur staande gebieden onder
bestuursinvloed zullen worden gebracht.
Er wordt verder naar gestreefd het
percentage niet-Europese ambtenaren,
flat volgens de begroting van 1960 52
veerof1, in 1970 tc brengen °P onge-
op ,aa procent. Alleen al met het oog
<jj„°e bemanning van de overheids-
ften zulIen meer dan 7000 autochto-
ïnpnt Vf00r een groot aantal goeverne-
tntsfuncties moeten worden opgeleid.
~£6<?rende de eerste drie jaar zal de
20 nro?èn»er be5lante oppervlakte met
metS-no^^^^ebreid en die
Ook het
cacao-areaa?^?1^?^ procent.
250 procent in omvang toeneme^ ter*
Wül met de koffie- en de rubbercultuur
als handelsgewas een begin gemaakt zal
Worden. Aldus de beide bewindslieden
In de toelichting.
Gebleken is, zo -'ervolgden zij, dat grote
arealen in de Grimè, Sekolivlakte en de
Ransivlakte na de nodige technische
voorzieningen uitstekend geschikt zijn
voor de cacaocultuur. De oliewinning
beeft tot nu toe alleen teleurstellende
resultaten opgeleverd. Het is de bedoe-
Irng dat voor de uitvoering van ver
schillende projecten een beroep gedaan
DEN HAAG, X maart Imperial Che
mical Industries Ltd te Londen, een der
belangrijkste petrochemische industrieën
van Groot-Brittannië, zal bij het Botlek-
gebied bjj Rotterdam een omvangrijke
chemische fabriek bouwen. Onderhande
lingen over het verkrijgen van een in
dustrieterrein met een oppervlakte van
ongeveer 120 hectare zijn in een verge
vorderd stadium.
I.C.I. is voornemens op dit terrein een
complex van chemische produktiebedrij-
ven te laten verrijzen voor de vervaardi
ging van petrochemicaliën, waaronder
plastics en aanverwante produkten.
Met de bouw van het nieuwe fabrieks
complex hoopt men het volgende jaar te
kunnen beginnen. Verwacht wordt dat
in de komende, tien jaar een bedrag van
ongeveer 1.055.000.000 gulden in het pro
ject zal worden geïnvesteerd.
De voorgenomen vestiging is een on
derdeel van een programma van I.C.I.
om te komen tot produktiebedrijven in
de landen van de Euromarkt en van de
Europese vrijhandelsassociatie.
Burgemeester van Walsum toonde zich
zeer verheugd over de bereikte princi
piële overeenstemming over het project,
RABAT, 1 mrt. (A.F.P., Rtr.) Tien
duizenden Marokkanen zijn gisteren
langs het stoffelijk overschot van de
zondag overleden koning Mohammed V
getrokken, dat opgebaaord lag op een
katafalk in de tuin van het koninklijk
paleis in Rabat. Uit alle delen van de
wereld zijn delegaties naar Rabat ge-
Komen ter bijwoning van de begrafe
nis. Aanwezig waren onder meer Ken
nedy s vertegenwoordiger Averell Har-
riman, en president Bourguiba van Tu
in de Marokkaanse hoofdstad Rabat is
gisteren het stoffelijk overschot van
koning Mohammed V aan zijn laatste
rustplaats toevertrouwd. Hoe zeer de
vorst geliefd was bij zijn volk, dat hij
volledige onafhankelijkheid bezorgd
heeft, bleek uit de hartverscheurende
taferelen tijdens de uitvaart, waarbij de
politie (in het wit) niet dan met moeite
de orde kon handhaven.
Wenende vrouwen, van wie er sommigen zich
het hoofd trokken van smart stonden lanas rf» s lands gebruik de haren uit
koning Mohammed V volgde!"*^6 de uitvaartstoet van
nesië. Uit de bergstreken van Marokko
zijn 20.000 stamleden naar Rabat ge
komen om hun vorst de laatste eer
te bewijzen.
De hele nacht door hadden Marokka
nen klaagzangen gezongen rond vuren
in de „Metsjoear", de plek in de tuin
van het koninklijk paleis waar Moham
med ligt opgebaard en waar hij vaak
defilé's van zijn troepen heeft afgeno
men. Toen de kist naar buiten werd
gebracht om in de tuin geplaatst te
worden, brak de wachtende menigte
uit in een ontzaglijke kreet van smart,
die wel een kilometer ver te horen was.
Luid jammerende vrouwen trokken zich
de haren uit en krabden zich het ge
zicht open. Sommigen wierpen zich plat
op de grond. Een lid van een berg
stam gaf zich met een mes een snede
in zijn keel toen hij de lijkkist zag.
Volgens de politie waren er gisteren
in Rabat wel een miljoen mensen. De
stad telt 250.000 inwoners.
Een uur na de begrafenisplechtigheid
werd koning Hassan II in de grote
troonzaal van het koninklijk paleis als
koning ingehuldigd volgens het tradi
tionele Marokkaanse protocol.
AMSTERDAM, 1 maart Ondei
verdenking van ontucht met een acht
tienjarige arrestante, heeft de hoofd
stedelijke recherche de 50-jarige
hoofdagent J. de K. aangehouden. Hij
was op het hoofdbureau van politie
aan de Elandsgracht belast met de
cellencontrole. Dit is de tweede arres
tatie binnen korte tijd van een lid van
het Amsterdamse politiekorps wegens
ontuchtige handelingen. Reeds eerder
werd de 47-jarige gehuwde hoofdagent
G C gearresteerd. De K. wordt door
vrouwelijke arrestanten beschuldigd
van ontuchtige handelingen. De zaak
is in onderzoek bij de Zedenpolitie.
(Van onze Brusselse correspondent)
BRUSSEL, 1 mrt. André Renard,
de Waalse vakbondsleider die in de
cember en januari als aanvoerder van
de socialistische stakingsbeweging be
ruchtheid verwierf, heeft gisteren, zoals
in een deel van onze oplaag kon worden
gemeld, ontslag genomen als adjunct
secretaris van het Algemeen Belgisch
Vakverbond. Renard heeft medege
deeld dat hij zich voortaan uitsluitend
zal wijden aan de centrale van de Luik
se metaalarbeiders, waarvan hij voor
zitter is, en aan zijn dagblad La Wal
lonië, dat sedert de staking de spreek
buis is geworden van het radicale so
cialisme en van het federalisme in Wal
lonië. Of dit ontslag een stap betekent
naar een scheuring in het A.B.V.V. en
de oprichting van een nieuwe Waalse
socialistische partij is vooralsnog on
duidelijk. In zijn ontslagbrief ver
klaart Renard dat zijn politieke op
vattingen onverenigbaar zijn geworden
met zijn functie in de vakbondsbewe
ging. „Naar mijn overtuiging, schrijft
hij, vormt het federalisme het enige
middel om tussen Vlamingen en Walen
een oprechte eendracht tot stand te
brengen. In de huidige omstandighe
den schijnt het echter onmogelijk dit fe
deralisme in de vakbondsbeweging in
gang te doen vinden."
Renards brief aan het bureau van
het ABVV bevat ontegenzeglijk de
bekentenis van een nederlaag. In het
ABW heeft de strekking gezegevierd
van de gematigde socialistische leiders
zoals de Antwerpenaar Majoor, die de
staking als politiek-revolutionair middel
publiek hebben verworpen. Ook Re
nards poging om door een reorganisa
tie van het ABW, althans de Waalse
vleugel van de socialistische vakbon
den onder zijn persoonlijke controle te
houden, is mislukt. Men zal nu moeten
afwachten of zijn ontslag uit de cen
trale leiding het begin zal inluiden van
een grotere autonomie der Waalse vak
bonden. Renards populariteit in Wallo
nië, voornamelijk bij de metaalbewer-
dat hij een zeer belangrijke zaak voor
Rotterdam noemde.
Zij zal, ook bij een topproduktie, niet
meer dan 2000 a 3000 arbeidskrachten
vergen. Het chemische proces is name
lijk weinig arbeidsintensief.
I.C.I. is Engelands belangrijkste che
mische industrie en een van de grootste
industriële ondernemingen in het Britse
gemenebest. Zjj heeft een uitstaand ka
pitaal van 2,720 miljard gulden en activa
ter waarde van meer dan zes miljard
gulden. In Engeland heeft I.C.I. meer
dan 100 vestigingen met 122.000 perso
neelsleden, die meer dan 12000 chemische
en aanverw ite produkten maken.
AMERSFOORT, 1 mrt. Uit het
Rijksopvoedingsgesticht, waar uitslui
tend jongens verpleegd worden, die ter
beschikking van de regering zijn ge
steld en daar een open verpleging
genietend, zijn drie jongens gevlucht.
Twee hunner zijn inmiddels achter
haald.
De derde, een 19-jarige pupil, heett
vroeger in een inrichting te Hoender-
loo, waar hij eerst verbleef, een zeden
misdrijf gepleegd. In Ginneken heeft
hij tuchthuisstraf ondergaan, waarna
hij voor de tweede maal in Amersfoort
is geplaatst. Het Rijksopvoedingsge
sticht had hem in een hoveniersbedrijf
geplaatst en was juist bezig een kost
huis voor hem te zoeken. Hij is op een
gehuurde bromfiets naar Huizen, ge
reden, waar zijn ouders wonen, en ver
volgens bij een tante i Bussum op be
zoek geweest. Hij schijnt daarna naar
Amsterdam te zijn gegaan, doch elk
verder spoor ontbreekt.
De twee andere jongens, die 18 jaar
oud zijn, hebben slechts korte tijd van
hun vrijheid geprofiteerd. De een werd
door de politie in Soest aangehouden en
de ander liep op het station in Amers
foort pardoes de directeur van de in
richting tegen het lijf. Hij was wegge
lopen uit het ziekenhuis De Lichtenberg,
waar hij een kleine operatie moest on
dergaan.
AMSTERDAM, I maart. Een korte
maar felle uitslaande brand in het per
ceel Binnen Brouwerstraat 2 drie hoog
alhier heeft vannacht een gezin van
vijf personen dakloos gemaakt. De
brand ontstond tegen kwart voor twaalf,
waarschijnlijk omdat een brandende
oliekachel in de voorkamer omver werd
gestoten. De bewoner de 32-jarige sjou
wer F. Rooze, kon zich toen hij eenmaal
veilig op straat was niet meer goed her
inneren hoe zich alles had afgespeeld.
Hij was naar de in het achtergedeelte
gelegen keuken gegaan om thee te zet
ten voor zijn vrouw, die bij haar moe
der op bezoek was, maar spoedig thuis
kon komen. „Ik ben een keer terug in
de voorkamer geweest en heb een stoel
verzet. Misschien heb ik toen wel tegen
de kachel gestoten". Opeens zag de heer
Rooze een felle vuurgloed, haalde on
middellijk zijn zesjarig dochtertje (de
twee andere kinderen verblijven in een
vakantie-tehuis in Bakkum) uit haar bed
en snelde in pyama met het kind in
zijn armen de trap af. Onderwijl alar
meerde hij de buren van twee hoog
(zes personen) en één hog (vijf perso
nen). Toen mevrouw Rooze thuis kwam,
stond de pas nieuw ingerichte woning
in lichterlaaie. De brandweer bluste
de brand, die zich voornamelijk tot het
voorgedeelte beperkte, met drie slangen.
De familie Rooze is tegen brand ver
zekerd.
kers en mijnarbeiders, staat boven iede- duidt. (Rtr.).
re twiifel verheven. Een vakbond waar
in benoemde sectoren gegroepeerd
zijn "zou in Wallonië een machtsfactor
vertegenwoordigen waarmee iedere re
dering te Brussel rekening zou moeten
houden. Maar velen betwijfelen of Re
nards afscheidingsbeweging wei een
ernstige kans maakt. Ook in Wallonië
zijn niet alle socialistische vakbondslei
ders met Renards revolutionaire metho
den het eens. Een van Renards trouw
ste medewerkers, de heer Yerna.
heeft zich onlangs van hem gedistan
tieerd. Yerna en velen met hem zijn van
oordeel dat men niet straffeloos de een
heid van de „oude partij" verbreken
mag.
Ook Renards federalistische opvattin
gen delen zij niet. Te Luik is op dit
ogenblik een strijd van persoonlijke in
vloeden aan de gang waarvan men de
afloop moeilijk voorspellen kan. Voor de
socialistische partij zou de afscheiding
van de Renardisten echter een gevoeli
ge klap betekenen, want de BSP zou
erdoor herleid worden tot een sterk ver
burgerlijkte partij die qua invloed en
omvang de betekenis van de liberale
partij niet meer zou overschrijden.
In de werkgeversorganisaties is Re
nards ontslag intussen met voldoening
onthaald. Aangezien Renard voortaan
het ABVV niet meer zal vertegenwoor
digen op de nationale besprekingen tus
sen patroons en vakbonden, wordt het
probleem van de betrekkingen tussen
beide lichamen aanzienlijk vereenvou
digd. In de werkgeverskringen was
men na de staking inderdaad van me
ning dat men niet zonder meer opnieuw
aan tafel kon aanschuiven met lieden
als Renard, die om politieke redenen
het door hen ondertekende sociale
pact flagrant hadden geschonden.
Ghcna - President Tito van Joego-
slavië en zijn Jovanka geheten echtge
note zijn met hun jacht de „Geleb
in Teba aangekomen voor een staatsie-
bezoek. President Nkroemah was ter
verwelkoming aanwezig. Een menigte
riep „akwaaba", hetgeen „welkom' be-
Dp de internationale speelgoedtentoonstelling in Neurenberg is o.m. deze kinder
skelter te zien. Het voertuigje wordt aangedreven door pedalen en kan een
snelheid van 20 km per uur bereiken. Het heeft een versnelling vooruit en een
achteruit. De prijs is ongeveer honderd gulden.
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL 13439
LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM 'TEL 225S96
Verwachting tot donderdagavond
opgemaakt te 11.15 uur)
Vrjj veel bewolking en hier en
daar wat motregen. Zwakke tot ma
tige wind tussen noordwest en zuid
west. Tamelijk zacht.
Zon: 7.25-18.21; maan: 18.25-7.25.
max min neersL
Station Weer
temp
temp
afgel.
gisteren
24 uur
Den Heidei
zw. bew.
8
6
3
ïpenburg*
zw. bew.
9
6
4
Vlissingen
onbew.
8
6
1
Eeide
regenbui
7
3
4
De Bilt
half bew.
8
4
9
Twente
zw. bew.
7
4
6
Eindhoven
half bew.
9
3
4
Z -Limburg
geh. bew.
8
4
4
Stockholm
onbew.
6
-4
0
Oslo
onbew.
5
-5
0
Kopennagen
half bew.
4
3
2
Londen
motregen
10
8
3
Amsterdari
regenbui
9
4
3
BrusseJ
geh. bew.
9
5
2
Luxembur
half bew.
9
2
9
Parijs
motregen
11
8
2
Nice
half bew.
18
7
0
Berlijn
geh. bew.
14
3
3
9
Genève
regen
10
3
Wenen
half bew.
9
3
4
0
Athene
onbew.
10
3
6
Rome
licht bew.
15
2