Europese landen gaan
werken bij ruim
Nieuw werkterrein voor de
Engelse raket „Blue Streak"
Venetië van het noorden gaat
Schade aan de grachten door
toenemend toerisme
grootse
PLANNEN
Massale slachting
op Duitse wegen
14.000 mensen vorig jaar
in het verkeer omgekomen
ia
Nederland kan
ervaring opdoen
IN 1965 EERSTE KUNSTMAAN ROND DE AARDE
PAGINA 11
„Na „Fanfare" is het hier veel drukker geworden: sinds 1959 komen
er 400.000 a 500.000 toeristen", zegt burgemeester Van der Goot van Giet
hoorn. Een half miljoen mensen is heel wat voor „het Venetië van het
noorden", zoals het Overijsselse dorp zich annonceert. Er wonen buiten
het seizoen niet meer dan 2500 zielen en dit aantal vertoont de neiging
om terug te. lopen. Toch wordt in het dorp volop gebouwd: uitbreidings
plannen worden uitbreidingen, die weinig verschillen van de nieuwbouw
in andere delen van het land en schril contrasteren met het oude Giet
hoorn dat zich Venetië noemt. In dat oude Giethoorn is gesaneerd. De
bewoners van de oude boerderijtjes aan het water zijn voor een deel weg
getrokken naar de moderne bedrijven in „de polder" of naar nieuwe, zin
delijke woningwetwoningen en hun schilderachtige oude bedoeninkjes zijn
onbewoonbaar verklaardtenzij ze, volledig verbouwd, tot artistieke
woonruimte zijn gaan dienen voor kunstenaars of kunstzinnige welgestel-
den. We hebben zo'n vernieuwd boerderijtje bezocht; een romantische
droom van nissen, houten balken, trapjes en deurtjes en achter het huis,
op de plaats waar vroeger de beesten stonden, een kathedrale atelier
ruimte. Een moderne bungalow is goedkoper dan een op deze wijze ver
nieuwd boerderijtje, maar de sfeer is niet te vergelijken.
'ft bberro°ke£
DE RUSTELOZE VLAM
Dit is de Black Knightde
tweede trap van de drietraps
raket, waarmee de Engelsen
een kunstmaan in een baan
rond de aarde willen bren
gen. In Woomera in Austra
lië worden de proeven
genomen.
West-Europa heeft plannen om ac
tiever dan voorheen mee te
Kaan doen aan het ruimte
onderzoek. Het is voor geen
der Europese landen meer mogelijk ge
heel op eigen gelegenheid een zo kost
baar onderzoek te ontwikkelen en u
te voeren. De totale kosten van een
dergelijk project zijn ongeveer zeven
honderd miljoen gulden. Zoals heit kern
energie-onderzoek via de C.E.K.-N.
Centre Européenne de Recherche au-
cléaire in Genève wel mogelijk werd
in samenwerking met een aantal Euro
pese landen moet ook het onderzoek
van de ruimte in West-Europa geza
menlijk uitvoerbaar zijn. Wanneer ons
land mee gaat doen en de tekenen
wijzen er op dat dit inderdaad zo is
zal 't twintig miljoen gulden moeten
bijdragen. Deze investering in een
vuurpijl de „ouderwetse" maar
eigenlijk enig goede benaming voor
een raket kan ook na de lancering
een schat aan ervaring hebben opge
leverd afgezien van de wetenschappe
lijke resultaten, zodat de uitgave echt
wel verantwoord is.
Specialisten zullen bij een project
als het ruimte-onderzoek met behulp
van raketten in eigen land een werk
klimaat vinden, waar ze hun talenten
ten volle kunnen ontplooien. Door voor
uitstrevende industriële ontwikkeling
zal elk land mee kunnen 'doen met het
opzetten van belangrijke researchpro-
gramma's. Het geld. gespendeerd aan
het project, kan zo geheel of gedeelte
lijk in het land blijven. Het kan de
technische kennis van haar industrie
vergroten door de mogelijkheid erva
ring op te doen aan het front van al
lerlei onderzoek.
De Britten hebben lang aan de con
structie en vervolmaking van twee be
GIETHOORN MODERNISEERT AAN...
...DE ACHTERKANT
vogels, die kunnen kiezen uit een
krans van natuurreservaten.
Voor moderne landbouw leent het land
zich veel minder. Daarom staat er een
weg op stapel, die de weidegebieden
achter het wate - over land bereikbaar
zal maken. De primitieve toestand van
de oude Giethoornse bedrijven springt
in onze dagen temeer in het oog, omdat
aan de andere kant van het kanaal, in
„de polder", het ontginningsgebied van
Domeinen, grote, moderne en efficiënt
werkende bedrijven zijn ontstaan. Maar
een weg naar hun gronden heeft voor
de boeren in het oude Giethoorn uiter
aard alleen maar zin, als ze ook hun be
drijf over land kunnen bereiken. Het ligt
dan ook in de bedoeling, de boerderijen
aan de schilderachtige dorpsgracht te
zijner tijd te ontsluiten door de aanleg
van een weg. Terwille van het dorps-
schoon en het toerisme komt die weg
aan de achterkant, zodat de illusie van
een alleen te water toegankelijk dorp
bewaard zal blijven. Helemaal echt is
Burgemeester Van der Goot, Amster
dammer van geboorte, heeft 22 jaar in
orn ooi gewoond en hij zal de laatste zijn
dm-Ttbreuk te doen aan het Giethoornse
welzH„en landschapsschoon. Maar het
ineMCVan zijn overwegend agrarische
liik Fenen maakt ingrepen noodzake-
Verdee?H Veeboudersbedrijfje van 10 ha,
verdeeld over vijftien percelen, die her
en der verspreid liggen en alleen over
het water bereikbaar ziin is een onmo-
finv Maak' Giethoorn wil dus aanpas-
VaJF' ,mfar zoveel mogelijk met behoud
ürhnA ""'eke, historisch gegroeide
here brim'van b&nrn t'n^aat'vormen. ®en alleen te water toegankelijk dorp f'" vMvV-
ziTTAtT e£ elke boer maakt winst uit
wil hii Tnüok de gemeente vaart er
vaare-pld trïï ledere passagier betaalt
JTfTisT K, Voor hort 10 ct, dit sei-
oen la ct. Die verhoging is gemotiveerd:
het toenemend toerismge heeft de Giet-
dat op korte termijn voorzieningen moe
ten worden getroffen: de ATrTTen
moeten worden uitgebaggerd en rTkan het dan natuurlijk met meer, maar dat
ten krijgen een beschoeiing juftdR
^'erk, dat nog voor het seizoen moet
gorden voltooid, is een bedrag van twee
ton gemoeid. De gemeente heeft daar
?en halve ton subsidie voor losgepeu-
ïerd bij de Cultuurtechnische Dienst en
?et Incor, maar de rest moet uit het
vaargeid komen.
Punteren in Giethoorn moet een
*ensatie zijn. We hebben die niet er
varen, want de punters lagen nog op
het droge en de moedige sneeuwklok
jes in de voortuintjes ten spijt, was
9et er nog volop winter. Het seizoen
5e§int in Giethoorn pas m mei maar
ban spreiden de bloeiende fruitbomen
oSiT weelderig kleurende oeverlanden
schii5en pracht ten toon, die op het
han?erij dat op het gemeentehuis
moit n°g maar zwak weerspiegeld
TeJ 2'.in U kunt al ver van het dorp
TV'® boot stappen en de borden die
ind,a,a,rtoe uitnodigen wekken zelfs de
klmVT' dat u er met Cie aA° 1,
um komen. Dat laatste is met hele
maal waar: ook in Giethoorn kan men
riia gewoon naar het gemeentehuis
ei mi' Maar dat is dan ook echt het
mapunt: enkele tientallen meters ver-
pp houdt de weg op en leidt alleen
mot j0et" en fietspad het oude dorp
w»„J jachten in. Men kan er langs
rn TT en over de typische hoge
maTn van de bruggetjes klauteren,
derT T?-en vaart°cht is nog wat an-
wio'a brengt de bezoekers ook de
dio op: grote, ondiepe meren,
voniT zÜn uit de vroegere ver
ten uTT waaraan ook de dorpsgrach-
te nno ^an danken. Hier is ruim-
®aen.«?®tbaar goed: voor 2500
daaT 1S ba. beschikbaar. 600
door bot Wor, in beslag genomen
het water, domein van allerlei
is het sedert de sanering en de bewo
ning van oude boerderijtjes door „bur
gers" eigenlijk toch al met Dit moge
ënigszins afbreuk doen aan de sensatie,
de schoonheid wordt er met minder door
Veel erger lijkt ons het feit, dat het
oude, geruisloze punteren bijna verdron
gen is door de vaart met gemotoriseerde
boten. Daarmee kan men verder de
„wieden" op, maar de geluiden van de
natuur zullen vaak overstemd worden
door het motorgeronk. De Giethoornse
vloot van vandaag is echter hard no-
Modern Giethoorn: beiaardenwoningen.
dig om de sterk gegroeide belangstelling
te kunnen opvangen.
Xn de toekomst zullen de toeristen
in Giethoorn niet alleen voor een vaar
tocht terecht kunnen, maar ook voor
allerlei andere vormen van recreatie.
De gemeente heeft een recreatieplan
laten ontwerpen, dat voorziet in de
aanleg van een strandbad, een jeugd
herberg, kampeer- en caravan-terrei
nen, gelegenheden voor het beoefenen
van de hengelsport, een wildbaan en
een korte verbindingsweg naar de bos
gebieden van Havelte. Het zwembad
is hard nodig, omdat de wieden te on
diep zijn voor het beoeicnen van de
zwemsport. Bij de verwezenlijking van
diverse desiderata werkt de gemeente
samen met de buurgemeenten. Acht
gemeenten in de noord-west-hoek van
Overijssel houden geregeld contact
via een informele streekraad, ge
vormd door de burgemeesters en hun
adviseurs. Samen tellen deze gemeen
ten 30.000 inwoners. Steenwijk is de
enige industrieplaats in dit erkende
probleemgebied, maar het is geen
kerngemeente. Die moet men zoeken
op meer dan 30 km afstand: Meppel,
Zwolle en Kampen zijn daarvoor aan
gewezen. Dit èn het gebrek aan goe
de woningen, doen veel mensen uit
het gebied naar elders trekken. Bur
gemeester Van der Goot blijft niet
temin optimistisch. De Giethoornse
gemeenschap heeft hechte bindingen,
het moge blijken iTc het bestaan van
niet minder dan 25 bloeiende vereni
gingen. In de nieuwe uitbreidingen
staan twee moderne nieuwe scholen en
in de oude heeft men gymnastieklo
kalen gekregen die veel, heel wat gro
tere, dorpen het Venetië van het noor-
Twee foto's van Oud-Giethoorn, zoals
het aan duizenden en duizenden toeris
ten bekend is.
den zullen benijden. Giethoorn heeft
zijn problemen, maar ook zijn licht
punten. In dit opzicht is het geen bij
zondere gemeente.
VIC LANGENHOFF.
De schrijver van deze lijvige roman
over „Augustinus' levensstrijd",
Douis de Wohl, heeft reeds ver
schillende historische romans, die
alle goed geslaagd mogen heten, op zijn
naam staan. Ook dit uitvoerige boek
leest men geboeid. De auteur heeft zich
goed gedocumenteerd over de politieke
en sociale situatie in Augustinus' tijd.
Hij geeft bovendien blijk van een be
hoorlijke vertrouwdheid met de gedach-
tenwereld van de grote Kerkvader,
wiens ideeën hij met onopvallende vaar
digheid heel natuurlijk door zijn ver
haal heeft weten te weven. Het boek is
een roman die, zoals de ondertitel aan
geeft, tot doel heeft Augustinus' levens
strijd te schetsen. De Wohl heeft deze
opzet op prijzenswaardige wijze verwe
zenlijkt, zonder ergens de historische
wuarheid geweld aan te doen.
Over het bekeringsproces van Augus
tinus zijn betere en grondiger boeken
beschikbaar. Maar omdat deze een an
dere opzet hebben dan het onderhavige
can men ze niet met elkaar vergelij
ken, zeker niet om dan die vergelijking
in het nadeel van De Wohl te laten uit
vallen. Het valt o.i. eerder te bewon
deren, dat de schrijver bij zyn belian-
deling-in-grote-lijnen van dit onderwerp
de kern heeft weten te treffen. Zun voor
naamste aandacht schenkt hu aan het
ontwerpen van een betrouwbaar beeld
van de mens Augustinus, die langs veel
omwegen en innerlijke strud door Gods
genade de weg naar de waarheid von<f-
V.'ie var dit boek niet meer verwacht
dan het geven wil, zal het met veel
voldoening lezen. Het is uitgegeven in
de Cultuurserie van de firma Ad. M.
Stok. Zuid-Hollandse Uitgeversmaat
schappij, Den Haag. G.
kende raketten gewerkt, de „Black
Knight" en de „Blue Streak". Voor mi
litaire doeleinden zal de „Blue Streak"
niet meer worden gebruikt. Men kan
zich voorstellen dat het besluit deze
raket van de militaire lijsten te voeren,
na de enorme investeringen die men
in de ontwikkeling ervan had gestoken,
in Engeland grote opschudding heeft
veroorzaakt. Men heeft om het geld
niet geheel verloren te doen zijn, ge-
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiriiiiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiii
zocht naar een manier de raket toch
ten nutte te maken. Een toepassing
voor wetenschappelijk onderzoek van
de ruimte lag voor de hand. Maar ook
dit alternatief zou weer grote geldbe
dragen eisen en nu niet meer voor een
wapen waarmee de natie zich zou ver
dedigen, maar voor een wetenschappe
lijk onderzoek. Het land zou hier niet
direct nuttige vruchten van plukken.
Ook maakten velen bezwaar tegen het
geven van een zo grote financiële fa
ciliteit aan een klein onderdeel van
het wetenschappelijk onderzoek. Zo
veel andere belangrijke research kreeg
te weinig ondsen ter beschikking. Voor
aanstaande onderzoekers hebben in ve
le bladen waaronder de „New Scien
tist" een felle strijd hierover gevoerd.
In Engeland ging men daarom op
zoek naar eventuele partners die ge
zamenlijk het ruimteonderzoek zouden
willen aanvatten en daarbij gebruik
wilden maken van de bestaande ,,Blue
Streak". De Europese landen hadden
juist de eerste besprekingen om tot
een collectief ruimteonderzoek te ko-
men gehouden. En waren tot de
conclusie gekomer dat als er iets gmg
gebeuren men dat dan tezamen dien
de te gaan doen. De investeringen zou
den niet alleen het onderzoek maar
een veel breder terrein van wetenschap
ten goede komen.
Engeland heeft al ver uitgewerkte
plannen voor het ruimte-onderzoek. In
hoeverre die zullen worden overgeno
men zal afhangen van het verdere ver
loop van de besprekingen. De Britse
onderzoekers denken tegen 1965 een
eerste satelliet met aan boord een te
lescoop met een spiegel van veertig
cm. diameter rond de aarde te kun
nen brengen. Zij zijn zeer voorzichtig
in hun schattingen en staan sceptisch
tegenover de Amerikaanse prognoses
die tegen diezelfde tijd grotere teles
copen willen lanceren.
De plannen voorzien in de construc
tie van een drietrapsraket. De eerste
trap zal een „Blue Streak"-raket zijn.
De veede trap is de iets kleinere
„Black Knight". De derde trap te
vens de satelliet zal aangepast moe
ten worden aan het doel dat men met
de ancering wil bereiken. Wordt de
derde trap licht gehouden ongeveer
tien kilo dan kan de genoemde com
binatie dat projectie] naar de maan
voeren. Maakt men de satelliet daar
entegen zwaar ongeveer 250 kilo
dan zal men komen tot het brengen
van die satelliet in een baan om de
aarde.
Het terrein waar de Engelse raket-
bouwers hun proefnemingen houden is
de lanceerbasis Woomera in Australië.
Om te voorkomen dat de uitgebrande
eerste en tweede trap op bewoonde
delen van het vasteland terecht komen,
zal de richting waarin de raket ge
lanceerd wordt mede door veiligheids
overwegingen worden bepaald. Een
richting vanuit Australië ongeveer naar
Japan zal wel de gebruikelijke worden.
De uitgebrande trap zal voor Japan
in zee storten.
In Engeland heeft men in principe
dezelfde technische moeilijkheden als
de Amerikanen. Vooral de ontwikke
ling van de energie leverende zonne
cellen zal nog sterk verbeterd moeten
worden. De Britten willen de nauw
keurige stabilisatie en het richten van
de telescoop bij voorkeur met kleine
uitstroomraketten uitvoeren. De Ame
rikanen met gyroscopen. Afgestemd op
een bruikbaarheid van één jaar voor
de astronomische spiegel lijken de uit
stroomraketten de goedkoopste en ze
kerste instrumenten.
S. L. TH. J. VAN AGT.
In West-Duitsland hoort men algemeen
zeggen, dat de automobilisten hun wa
gens niet besturen, ze „richten" ze.
Indien men dus ziet, dat auto's als
projectielen worden gehanteerd, dan
kan men er zich niet over verbazen,
dat er verleden jaar meer dan veer
tienduizend menser, op de Duitse we
gen zjjn omgekomen. Dat betekent een
sterftecijfer van ongeveer één op de
3100 Westduitse burgers. Het totaal
aantal ongelukken bedroeg v
jaar 334.000 en bij al die ongelukken
werden er mensen gedood ol gewond.
Indien men ooit heeft geprobeerd
aan een razende Volkswagen teontko
men of getracht heeft een Jwaalfwieii-
ge vrachtauto van veertig ton op een
van Duitslands kronkelwegen te pas
seren, zal men zich over deze cijfers
geenszins verbazen. Het verkeerspro
bleem in de Bondsrepubliek is een on
fortuinlijke combinatie van te veel au
to's, vrachtauto s, motoren en andere
voertuigen en een bevolking, die qua
rijden nog in het stadium van d. begin
nelingen is. Naar schatting is de ge
middelde rijervaring van de Duitsers
ongeveer vier jaar. Een op de twaalf
Duitsers heeft thans een auto en de
meeste auto's zijn aangeschaft in de
periode 1956-'60.
Alleen al de arbeiders hebben ge
zamenlijk een klein miljoen auto's
en dat is twintig maal meer dan in
1956.
Er bestaat in de stad Flensburg
een centraal bureau, waar alle ver-
keersovertreders worden ingeschre
ven. Dat register bevat op het ogen
blik reeds anderhalf miljoen namen.
tn sommige landen heeft de voet
ganger een zodanig ontwikkeld in
stinct tot zelfbehoud, dat hij zichzelt
voor verplettering kan behoeden,
maar in West-Duitsland ziin er zo ve
len die nog nooit een auto bestuurd
hebben, dat zij de snelheid en uitwijk
mogelijkheden van een auto volkomen
verkeerd schatten.
Op de provinciale wegen, die voor
ossewagens bedoeld zijn, heeft de da
gelijkse verkeersslachting nog plaats
bjj matige snelheden. Maar op de
Autobahnen gaan alle remmen eerst
goed los. Er zijn grote wegen, waar
men zijn koplampen op u richt, op de
claxon gaat leunen of u eenvoudig aan
rijdt, indien u het hart hebt minder
dan 120 kilometer per uur te rijden.
Met Pasen verleden jaar probeerde
de bondsregering het met een tijdelij
ke snelheidsgrens. Het aantal ongeluk
ken bleef echter gelijk, maar er kwa
men gigantische verkeersopstoppingen
bij.
Wat ongelukken ook in de hand
werkt, is de mode van de automascot
te. Heel veel auto's hebben opgezette
dieren voor de achterruit liggen, zo
dat de bestuurder vrijwel niet meer
ziet wat er achter hem gebeurt. Of
er hangen aapjes, babyschoentjes en
andere snuisterijen tegen de voorruit
te bengelen, hetgeen voor een
goed zicht evenmin bevorderlijk is. Ge
brek aan rijervaring leidt er ook toe,
dat sommige autobezitters domweg
midden op de weg stoppen als er met
hun wagen iets verkeerd gaat. Dat
maakt hem tot een gemakkelijke prooi
voor de man, die hem achterop raast.
Een dagblad heeft onlangs een onder
zoek naar de Duitse rijgewoonten inge
steld en is daarbij tot de slotsom
gekomen, dat zeer weinig automobilis
ten enig gereedschap bij zich hebben.
Acht procent heeft een verbanddoos
in zijn wagen en twee procent brand
blussers.
De politie wijt het Duitse verkeers
probleem althans ten dele aan de
lankmoedige houding van de rechtban
ken. Veel overtredingen worden een
voudig met een vaderlijke vermaning
bestraft. Ook heeft de omvang van het
korps verkeerspolitie lang geen gelijke
tred gehouden met het snel gegroeide
autopark.
Men is het er over eens. d. er een
soort' nationale „veiligheidsraad zal
moeten xomen of in ieder geval een
camDagne om mensen het juiste ge
bruik van de weg te leren. Men hoopt
slechts dat degenen die daarvan moe
ten profiteren, lang genoeg in leven
zullen blijven
