Kardinaal Wyszynski in
conflict met Gomoelka
Kerkvorst neemt stelling
tegen aanval op Vaticaan
Ik kan alleen
nog bidden"
FINSE ZONDAGSVISSERS OP NET IJS
Belangrijke stembuswinst
voor Adenauers C.D.U.
Aanmerkelijk verlies voor
socialisten ter plaatse
RUIMTESCHIP
Opkomende vloed sleurt
twee mannen van pier
Goncordia
Concordia
Concordia
Spaanse klacht
over Marokko
PROF. DE QUAY IN DE WEST
KERK EN STAAT IN POLEN
„Grove leugens
van Indonesië"
tpHHiwill
In Noordrijnland-Westfalen en Nedersaksen
Ook winst voor
liberalen
IN HOEK VAN HOLLAND
Jongetje in Eindhoven verdronken
Luipaardmannen
in de Congo
Aanrander van
kleuter gevat
Het weer
Lente begint
winters
Resolutie van partijen
op Nieuw-Guinea
Abdoel Rahman:
Alle Europeanen met
de dood bedreigd
In Utrecht
Om gezondheids
redenen:
Amsterdams deken
met emeritaat
M 0RRIS&/W you (nuj
Veel wind
MAANDAG 20 MAART 1961
84sfe JAARGANG No. 30779
kardinaal wyszynski
binnenyeringbed
SCHUIMRUBBERBED
WARSCHAU, 20 maart (Reu
ter, U.P.I.) De katholieke
primaat van Polen, Stefan kardi
naal Wyszynski, en de leider van
de Poolse communistische partij,
Wladislaw Gomoelka, zijn in het
afgelopen weekeinde openlijk met
elkaar in botsing gekomen. Go
moelka sprak zaterdagavond op
een verkiezingsbijeenkomst in
Warschau over vier weken
worden in Polen verkiezingen ge
houden en werd zondagmorgen
van repliek gediend tijdens een
preek, die de kardinaal hieid in
een parochiekerk, eveneens in
Warschau. Kardinaal Wyszynski
verdedigde zich vooral tegen Go-
moelka's beschuldiging, dat het
Vaticaan het Poolse episcopaat
aanzet tot strijd tegen de Poolse
volksrepubliek. „De indruk wordt
gewekt", aldus de kardinaal, „dat
wy onder invloed van het Vati
caan stelselmatig strijd leveren
tegen de staat. Maar nooit is een
poging gedaan mij instructies te
geven over de wijze waarop de
bisschoppen de kerkelijke zaken
in ons land moeten leiden. Mis
schien zult u mij geloven, mijn
kinderen, maar elders hecht men
niet veel geloof aan wat ik zeg".
r I
U heeft .rotsvaste zekerheid
U betaalt lage premies
U deelt mee in de winst-
mmmm
Suède dames- en herenjasjes
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk, Zeestraat 50: teief. 4790
Bijkantoor en Red. Umuiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
Directie: 0. 0. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 61 cents per week,
2.65 per maand, 7.90 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5.30 uur
's'avonds tel. 21544.
HOLLANDIA, 20 maart Drie par-
n.len op Nederlands Nieuw-Guinea heb-
P naar aanleiding van de Indonesi-
scne beschuldigingen over opstand en
dergelijke een resolutie aanvaard,
waarvan ondermeer aan de secretaris
generaal der V.N., Hammarskjöld, een
afschrift is gezonden. In deze resolutie
«eggen de Partij Orang Nieuw-Guinea
S,e Eenheidspartij Nieuw-Guinea en de
■Partij Sama Sama Manusia, dat zij „de
opruiende en leugenachtige propagan-
rcn"Van *ni'onesi® n'et langer tolere-
Mededelingen, dat Papoea's in op
stand zouden zijn gekomen tegen het
Nederlands gezag worden „grove leu
gens" genoemd. „Wij vluchten niet van
ons eigen land daar is geen reden voor.
Wij leven hier in rust en vrede. Er is
vooruitgang", zo wordt ondermeer ge
zegd. Voorts wordt grote ontevreden
heid geuit over „wapenleveranties door
West-Duitsland, Amerika en Rusland".
Wij zijn ervan overtuigd, dat deze wa
pens tegen ons gebruikt zullen worden.
Wij wensen vrede en zelfstandigheid
e" met ondergeschiktheid aan Indone
sië
Afschriften van deze resolutie zijn
voorts gezonden aan bondskanselier
Adenauer, de paus, premier Abdoel
Rahman van de Maleise Federatie, de
ministers Luns en Toxopeus, staatsse
cretaris Bot, de Nederlandse en de In
donesische vertegenwoordiger bij de
V.N. en de Russische ambassadeur in
Den Haag.
(Advertentie)
bet beste bed ooit gemaakt
met versterkte middensector
$a&et fabrieken Zevenbergen
dag het geschil tusLn vT". Z? In
Indonesië over western Nederiand en
ter sprake gebracht Jn Nl('mv-Giunea
hiervan: „Voor hét' Hl Prfnl,ler z?'
niet veel doen". Senblik kan ik
Rahman is voorstander u
heerschap door drie naties van u6?
streden gebied maar hij zei dat dl*
Nederlanders die oplossing afwezen li
dat de Indonesiërs er allien Xr wü
den praten als het een middel zou ziin
«*n het gebied m hun bezit te krijgen
••Beide landen houden aan hun standi
vast", aldus Rahman en hij voli-
hieraan toe: „Het zou me niét ver
donderen als er wat .hjoeilpkheden zou
den komen". Ook zei hu, dht het voor
ern „geen zin" had zijn pogingen tot
oprichting van een beheerschap voort
le zetten. „Alles wat ik nu kan doen
ïs bidden dat er geen openlijke botsing
komt".
De Maleise premier zei voorts dat de
Nederlandse minister van buitenlandse
zaken, mr. J. M. A. H. Luns, hem had
Bevraagd om de bemiddeling te pogen
Voort t zetten. „Maar dat kan ik niet
aldus Rahman, „wanneer niet beide par
tijen naar mij willen luisteren".
Gomoelka sprak in zijn verkiezings
rede uitgebreid over de betrekkingen
tussen Kerk en staat in Polen. Hij zei,
dat het Vaticaan verzet levert tegen
het socialisme en er speciaal in Polen
op uit is martelaren te maken. „Het
Vaticaan speurt naar vervolging en
(lie is hier in het geheel niet", aldus
de partijleider, die hieraan toevoegde
dat de houding van het Vaticaan
hinderlijk is voor het Poolse episco
paat, dat weet dat het voor beide par
tijen beter zou zijn als er tussen Kerk
en staat in Polen goede betrekkingen
zouden bestaan. „De houding van de
Poolse staat", aldus Gomoelka, „is
tegenover gelovigen en ongelovigen
hetzelfde. De geestelijkheid dient ech
ter de wet te gehoorzamen en de staat
eist van de geestelijken dezelfde
loyaliteit ten opzichte van de regering
als van ieder ander."
Zaterdagavond nog verklaarde kar
dinaal Wyszynski, m een rede die mis
schien toevallig samenviel met die van
Gomoelka, dat hij zich niet wenste te
verzetten tegen de beschuldiging dat
de Kerk in Polen een rebel is, in die
zin dat zij ageert tegen bepaalde wet
ten die er op uit zijn het atheïsme
in Polen te beschermen en te ver
groten. Zondagmorgen echter hield de
kardinaal een preek waarvan vol
komen duidelijk was dat zij diende als
antwoord op Gomoelka's rede van de
vorige dag. De kerkvorst stelde met
de meeste nadruk, dat de Poolse bis
schoppen in het besturen van hun
bisdommen in geen enkel opzicht
onder druk staan van het Vaticaan.
„De Kerk heeft vertrouwen in ons
geloof en ons geweten en behoeft ons
geen instructies of richtlijnen te geven.
Het Vaticaan zegt: Moge Gods genade
en kracht u helpen, wij geven u alleen
onze zegen."
Kardinaal Wyszynski haakte ook in
op Gomoelka's verklaring, dat in
Sïfi1 ,geen kerkvervolging bestaat.
men het bestaan van on-
twintig organisaties, die zich
uitsluitend bezig houden met' het
maken van propaganda voor godloos-
id, anders noemen dan kerkvervol-
fIng:, zo vroeg de kardinaal zich af.
In dit verband sprak de primaat ook
over pamfletten die tegen de kerk
worden verspreid en over een nieuwe
Poolse film, die momenteel in het land
in omloop is. Deze film handelt over
nonnen die door de duivel zijn bezeten.
De k&rdinaal noemde deze film „een
vuile handschoen die in het gezicht
van de Kerk wordt gegooid". Hij zei
dat vele jonge Polen door de commu
nistische 'autoriteiten worden gedwon
gen de film te gaan zien om hen ervan
te overtuigen dat het kloosterleven in
Polen niet veel zaaks is.
Aan het einde van zijn preek her
haalde kardinaal Wyszynski nog eens
dat de zielen van de Poolse bis
schoppen niet in het Vaticaan ver
toeven, zoals Gomoelka had be
weerd.' Daarna richtte hij zich
kennelijk rechtstreeks tot de com
munistische machthebbers toen hij
hoofd moet buigen voor God en dat
u alleen Hem moet dienen en nie
mand anders. Ik verzeker u dat
Jezus Christus de Meester van de
komende eeuw zal zijn."
Waarnemers in Warschau wijzen er
°P, dat Gomoelka's rede van zaterdag
avond een streep heeft gehaald door
zei: „ik zeg u, Caesars, dat u uw
de verwachting, dat de sta? in de perio
de vóór de verkiezingen zeer voor
zichtig zou zjjn in haar verhouding
met de katholieke Kerk. Bij de vorige
verkiezingen, in 1957, kon Gomoelka
rekenen op de machtige steun van de
katholieke Kerk in het overwegend
katholieke Polen, omdat hij na het
stalinistische tijdperk zjjn „democrati-
seringsprogramma" wilde gaan reali
seren.
Sindsdien is echter de houding van
de regering ten opzichte van de Kerk
steeds scherper geworden. Met name
wordt geageerd tegen het godsdienst
onderwijs op de scholen, terwijl de
staat zich voorts meester maakt van
goederen die de Kerk toebehoren. Ook
worden de kerkelijke goederen buiten
sporig belast. Het is echter nog niet
duidelijk welke invloed de spanning
tussen Kerk en staat op de verkiezin
gen zal hebben.
Gomoelka liet zaterdagavond door
schemeren, dat hjj verwacht dat de
communistische partij op 16 april in
het 460 zetels tellende parlement 254
zetels zal veroveren. In het oude
parlement, met 459 zetels, bezetten de
communisten 239 zetels.
Een model van het Russische „ruimte
schip", waarin de hond „Zwartje" on
langs een tocht rond de aarde maakte,
waarna het dier behouden op aarde
terugkeerde, wordt thans tentoongesteld
in Moskou.
(Van onze correspondent in Bonn)
BONN, 20 maart De CDU van dr.
Adenauer heeft bij de gemeente- en
streekradenverkiezingen in de deelsta
ten Noordrijnland-Westfalen en Neder
saksen een belangrijke overwinning be
haald, die ten koste van de SPD is
gegaan. Voor de eerste maal is bij de
gemeenteraadsverkiezingen in Noord
rijnland-Westfalen de S.P.D. wier ge
meentepolitiek altijd meer bij het pu
bliek schijnt te hebben aangeslagen dan
die van de C.D.U. uit de rol van de
sterkste partij verdrongen. In de beide
deelstaten namen bijna 15 miljoen kie
zers aan de verkiezingen deel.
Dat is ongeveer de helft van het ge
hele Westduitse kiezerskorps.
De S.P.D. behaalde in Noordrijnland-
Westfalen rond 3,4 miljoen stemmen
tegenover 3,3 in 1956, toen de laatste
gemeenteraadsverkiezingen zjjn gehou
den. De C.D.U. sprong naar 3,7 mil-
joen stemmen, verged met 2,8 in
1956.
HOEK VAN HOLLAND, 20 maart
Gistermiddag zijn twee sportvissers,
de 46-jarige heer C. Tichelman en de
50-jarige heer W. Debel, beiden Rotter
dammers, door de opkomende vloed
verrast, toen zij hier op „e Noorderpier
stonden te vissen. Zjj poogden zich nog
in veiligheid te stellen doo zich aan
elkaar vasthoudend door het water te
waden, doch tevergeefs; beide heren
die zwagers waren, zjjn verdronken.
„Gaan jullie maar vast in de auto,
wjj komen zo". Dit was het laatste wat
mevrouw Tichelman van haar man
hoorde, toen zij met haar veertienjarig
zoontje Maarten en diens vriendje de
heren op de Noorderpier verliet. Zij
ging in de auto zitten, die bij de sein
post stond, en zag korte tjjd daarna de
reddingboot uitvaren.
In de seinpost had de rijkskustwach
ter J. Riedijk met zorg gekeken naar de
beide vissers en de opkomende vloed.
De zee was zeer woelig en h\j wilde
reeds bij voorbaat de reddingboot
waarschuwen toen zich het drama
snel voor zijn ogen voltrok. Een zware
golf sloeg over beide mannen heen.
Ze poogden arm in arm over de pier
terug te lopen toen een tweede golf
aanrolde en de mannen een voor een
opnam en ze meesleurde in de Nieuwe
Waterweg. Een volgende golf nam de
heer Debel op en wierp hem over de
Voor Uw levensverzekering
Advertentie
HOOFDKANTOOR: OUDENOORD.IO UTRECHT'
pier in de Noordzee.
Op het alarm van de seinpost voeren
onmiddellijk de sleepboot Schouwen
burg, de reddingboot President Jan
Leis, de vlet A. W. Goudriaan, de veer
boot Europoort en een afhaalboot van
het loodswezen uit om naar de dren
kelingen te speuren.
Na enige tijd spoelde het stoffelijk
overschot van de heer Debel op het
strand aan; dat van de heer Tichelman
is nog niet gevonden.
EINDHOVEN, 20 maart Zaterdag
is de zevenjarige jongen M. van de
Waard bij het spelen langs het Bea-
trixkanaal in het water gevallen en ver
dronken. Personeel van de vliegbasis
Eindhoven heeft het ontzielde lichaam
op het droge gebracht.
URK 20 maart - De familie Bakker-
Post heeft vrijdag bericht ontvangen,
dat hun oudste zoon, de zeventienjarige
Jan, is verdronken. s
Het slachtoffer was ondanks ziin ieue-
dige leeftijd reeds schipper op het puin-
schip „De Volharding", eigendom van
een Schiedamse firma. De boot was op
weg van Lekkerkerk naAr Zeeland. In
de regel wordt het puin van Zeeland
naar IJmuiden vervoerd, doch ditmaal
was een lading naar Lekkerkerk ge
bracht. Bij een plotselinge wending van
het roer is de jeugdige schipper over
boord geslagen en verdronken.
Indonesië De minister van buiten
landse zaken van de Chinese Volksre
publiek, Tsjen Yi, wordt op 28 maart
voor een officieel bezoek van een week
in Djakarta verwacht. Twee dagen voor
zijn komst zal een Chinese culturele
groep van 78 personen in de Indonesi
sche hoofdstad arriveren voor een ver
blijf van een maand. (U.P.I.)
Belangrijk waren ook de winsten, die
de liberale Vrije Democratische Partij
in Noordrijnland-Westfalen heeft ge
hoekt: zij kreeg met rond 851.000 stem
men een winst van rond 20.000 stem
men. De stempercentages bedroegen
in Noordrijnland-Westfalen: S.P.D. 40,7
(44.2 in 1956). C.D.U. 45 proeent (38,2)
en F.D.P. 10,2 (9,6).
In Nedersaksen was het beeld het
zelfde voor wat de twee grote par
tijen betreft: de S.P.D. behaalde
38,3 procent van alle stemmen tegen
38,6 in 1956 en de C.D.U. 28,5 tegen
over 20,5 in 1956. De Vrije Democra
tische Partij viel van 15,4 tot 9,4
het streven van de plaatselijke libe-
pct der stemmen terug. Deze verlie
zen zijn vooral toe te schrijven aan
het streven van de plaatselijke libe
rale leiders om voor de komende al
gemene verkiezingen een fusie met de
vluchtelingenparti) tot stand te bren
gen.
Voor de sociaal-democraten, die in de
gemeenteraadsverkiezingen in verschil
lende andere deelstater de laatste
maanden steeds aanzienlijke stemmen
winsten hadden geboekt, zijn de resul
taten van gisteren in Noordrijnland-
Westfalen en Nedersaksen een ernstige
teleurstelling. Zij zijn bovendien een
waarschuwing voor de burgemeester
van Berlijn, Willy Brandt, die vandaag
uit Amerika is teruggekeerd en die in
de komende herfst als leider van de
sociaal-democraten hoopt dr. Adenauer
uit diens positie van bondskanselier te
kunnen verdringen.
LEOPOLDSTAD, 20 maart (UPI)
„Luipaardmannen" zwerven rond in de
streek van Kasongo in de Congolese pro
vincie Kivoe. Zij hebben gedreigd alle
Europeanen te (loden. Dit is bekend ge
maakt door de V.N. Een sterke afde
ling Maleise en Congolese troepen is
naar de betrokken streek gestuurd om
(le terroristen te verdrijven. Men ge
looft dat zich nog minstens dertig blan
ke missionarissen in deze streek bevin
den, waar al eerder priesters en non
nen waren gemolesteerd door plunderen
de soldaten.
Een woordvoerder van de V.N. vertel
de, dat honderden mannen, die zeggen
tot een godsdienstige sekte te behoren
en die banden van Tuipaardhuid om het
hoofd dragen, in Kasongo zijn. Men
heeft hen horen zeggen dat zij van plan
zijn alle Belgen en andere Europeanen
te doden. Zij zijn gewapend met pijl
en-boog.
UTRECHT, 20 maart Dank zij
aanwijzingen van burgers, waardoor
een goed signalement werd verkregen,
'heeft de politie gistermorgen in diens
woning gearresteerd, de man die maan
dagmiddag in de gang van een flat in
de Spaaklaan een driejarig meisje heeft
aangerand. Het was een 33-jarige
boekhouder, die bij de p
bekend was. Hij heeft het misdrijf be
kend.
De zondagsvissers in Helsinki, die zich
nu al aan hun sport willen wijden, moe
ten zich tamelijk ver en langdurig op het
ijs wagen. Het is misschien wat al te
bar om het een hele dag te doen, maar
wie op zo'n zonnige voorjaarsdag geen
vis vangt, doet in ieder geval een gezond
kleurtje op.
HAARLEM, 20 maart (KNP) Mgr.
dr. J. A. E. van Dodewaard, bisschop
van Haarlem, heeft aan mgr. G. P. J.
van der Burg, op diens verzoek om
gezondheidsredenen eervol ontslag ver
leend, als deken van het dekenaat Am
sterdam.
Mgr. Van der Burg zal zich met in-
gang van 14 april vestigen in het moe
derhuis van de Zusters Ursulinen te
Bergen.
De opvolger van deken Van der Burg
zal begin april worden benoemd.
MADRID, 20 maart (UPI) Spanje
beweert, dat Marokko „gewapende ben
den" verzamelt op eigen gebied om de
Spaanse Sahara aan te vallen. In een
communiqué, uitgegeven door het mi
nisterie van buitenlandse zaken, wordt
gezegd dat de Spaanse regering de no
dige stappen heelt genomen om met al
le middelen, die haar ter beschikking
staan, alle mogelijke agressie terug te
slaan.
Behalve Marokko zelf, zijn de V.N.
en de regeringen van de Verenigde Sta
ten, Engeland, Frankrijk, Portugal en
de Arabische regeringen van de Spaan
se aantijgingen op de hoogte gesteld.
In het Spaanse communiqué wordt het
Marokkaanse leger beschuldigd van de
ontvoering van elf deskundigen uit een
kamp van „American-Spanish Oil" in
de Spaanse Sahara. Gezegd wordt dat
Marokko heeft nagelaten enigerlei in
lichting te verstrekken over de verblijf
plaats van deze deskundigen, onder wie
drie Amerikanen, die door een „bewa
pende bende" zijn ontvoerd naar Ma
rokko.
-
Twee beelden van hel bezoek van premier prof. dr. J. E. de Quay aan Suriname.
Boven: In een korjaal, samen met de Surinaamse minister-president dr. S. D.
Emmanuels, is prof. De Quay op weg naar Affobakka. Onder: Op, bezoek in net
bosnegerdorpje „Koffiekamp". Tweede van rechts de Surinaamse premier ar.
Emmanuels. Verder op de foto een bosneger-kapitein en een granman en tn
khaki-uniform districtscommissaris J. Michels.
I Advertentie
,,.;^YÉUOrIsStT" HAARLEM TEL ;-13439'
VElDSESTR^/yr (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 2?3596
de BILT, 20 maart Weersver
wachting tot dinsdagavond (opge
maakt te 11.15 uur)
Veranderlijke bewolking met nu
en dan buien. Krachtige tot storm
achtige wind tussen west en noord.
Minder koude nacht. Morgen onge
veer dezelfde temperaturen als van
daag.
Morgen:
Zon: 6.42-18.51. Maan: 9.19
Station Weer
Den tieldei half bew.
ïpenburg zw. bew.
Vhsslngen half bew.
gelde licht bew.
De Bilt licht bew.
Twente half bew.
max. min. neersl
temp temp afgei
gisteren 24 uut
7 3
3
3
-3
-0
-2
0.4
0.1
1
2
0.4
0.6
(Van onze weerkundige medewerker)
DE BILT, 20 maart De kalen
derlente, die er dit jaar vroeg bij is.
begint winters. Reeds vanavond om twee
minuten over half tien doet zij haar
intree, op welk tijdstip de zon weer recht
boven de evenaar staat. In de koude
luchtstroom kwamen zondag hagel- en
natte sneeuwbuien voor. In de afgelo
pen nacht werd in het noordoosten van
ons land 3 en in Twente 2 graden vorst
gemeten. Een nieuwe depressie trekt
van IJsland naar Zuid-Zweden met m
het komende etmaal enige regen en
een krachtige wind, opnieuw gevolgd door
een koude noordelijke luchtstroming. De
temperatuur blijft aan de lage kant met
ir het midden van de week opnieuw
kans op nachtvorst en enkele gure natte
sneeuwbuien.
OSLO, 20 maart (Rtr.) De 59-ja-
rige Ingrid Bcrjkass is tG Vang by Ha-
mar tot geestelijke van de Lutherse kerk
gewijd Zij is daardoor de eerste vrou
welijke geestelijke van Noorwegen ge
worden.
In Noorwegen is lang gestreden over
de vraag of vrouwen het ambt van gees
telijke in de Lutherse staatskerk mogen
bekleden. Zes van de negen bisschoppen
hebben deze vraag met een duidelijk
neen beantwoord.