Kardinaal Wyszynski in conflict met Gomoelka Kerkvorst neemt stelling tegen aanval op Vaticaan Ik kan alleen nog bidden" FINSE ZONDAGSVISSERS OP NET IJS Belangrijke stembuswinst voor Adenauers C.D.U. Aanmerkelijk verlies voor socialisten ter plaatse RUIMTESCHIP Opkomende vloed sleurt twee mannen van pier Goncordia Concordia Concordia Spaanse klacht over Marokko PROF. DE QUAY IN DE WEST KERK EN STAAT IN POLEN „Grove leugens van Indonesië" tpHHiwill In Noordrijnland-Westfalen en Nedersaksen Ook winst voor liberalen IN HOEK VAN HOLLAND Jongetje in Eindhoven verdronken Luipaardmannen in de Congo Aanrander van kleuter gevat Het weer Lente begint winters Resolutie van partijen op Nieuw-Guinea Abdoel Rahman: Alle Europeanen met de dood bedreigd In Utrecht Om gezondheids redenen: Amsterdams deken met emeritaat M 0RRIS&/W you (nuj Veel wind MAANDAG 20 MAART 1961 84sfe JAARGANG No. 30779 kardinaal wyszynski binnenyeringbed SCHUIMRUBBERBED WARSCHAU, 20 maart (Reu ter, U.P.I.) De katholieke primaat van Polen, Stefan kardi naal Wyszynski, en de leider van de Poolse communistische partij, Wladislaw Gomoelka, zijn in het afgelopen weekeinde openlijk met elkaar in botsing gekomen. Go moelka sprak zaterdagavond op een verkiezingsbijeenkomst in Warschau over vier weken worden in Polen verkiezingen ge houden en werd zondagmorgen van repliek gediend tijdens een preek, die de kardinaal hieid in een parochiekerk, eveneens in Warschau. Kardinaal Wyszynski verdedigde zich vooral tegen Go- moelka's beschuldiging, dat het Vaticaan het Poolse episcopaat aanzet tot strijd tegen de Poolse volksrepubliek. „De indruk wordt gewekt", aldus de kardinaal, „dat wy onder invloed van het Vati caan stelselmatig strijd leveren tegen de staat. Maar nooit is een poging gedaan mij instructies te geven over de wijze waarop de bisschoppen de kerkelijke zaken in ons land moeten leiden. Mis schien zult u mij geloven, mijn kinderen, maar elders hecht men niet veel geloof aan wat ik zeg". r I U heeft .rotsvaste zekerheid U betaalt lage premies U deelt mee in de winst- mmmm Suède dames- en herenjasjes BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543 Abonnementen 20800 Postgiro 143480 Bijkantoor Beverwijk, Zeestraat 50: teief. 4790 Bijkantoor en Red. Umuiden: Leeuweriklaan 30 Telefoon 5790 Directie: 0. 0. W. Boerrigter en Mr. W. A. M. van der Kallen. Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severin. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte. De administratie behoudt zich het recht voor advertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren. ABONNEMENTSPRIJS 61 cents per week, 2.65 per maand, 7.90 per kwartaal. Voor klachten over de bezorging na 5.30 uur 's'avonds tel. 21544. HOLLANDIA, 20 maart Drie par- n.len op Nederlands Nieuw-Guinea heb- P naar aanleiding van de Indonesi- scne beschuldigingen over opstand en dergelijke een resolutie aanvaard, waarvan ondermeer aan de secretaris generaal der V.N., Hammarskjöld, een afschrift is gezonden. In deze resolutie «eggen de Partij Orang Nieuw-Guinea S,e Eenheidspartij Nieuw-Guinea en de ■Partij Sama Sama Manusia, dat zij „de opruiende en leugenachtige propagan- rcn"Van *ni'onesi® n'et langer tolere- Mededelingen, dat Papoea's in op stand zouden zijn gekomen tegen het Nederlands gezag worden „grove leu gens" genoemd. „Wij vluchten niet van ons eigen land daar is geen reden voor. Wij leven hier in rust en vrede. Er is vooruitgang", zo wordt ondermeer ge zegd. Voorts wordt grote ontevreden heid geuit over „wapenleveranties door West-Duitsland, Amerika en Rusland". Wij zijn ervan overtuigd, dat deze wa pens tegen ons gebruikt zullen worden. Wij wensen vrede en zelfstandigheid e" met ondergeschiktheid aan Indone sië Afschriften van deze resolutie zijn voorts gezonden aan bondskanselier Adenauer, de paus, premier Abdoel Rahman van de Maleise Federatie, de ministers Luns en Toxopeus, staatsse cretaris Bot, de Nederlandse en de In donesische vertegenwoordiger bij de V.N. en de Russische ambassadeur in Den Haag. (Advertentie) bet beste bed ooit gemaakt met versterkte middensector $a&et fabrieken Zevenbergen dag het geschil tusLn vT". Z? In Indonesië over western Nederiand en ter sprake gebracht Jn Nl('mv-Giunea hiervan: „Voor hét' Hl Prfnl,ler z?' niet veel doen". Senblik kan ik Rahman is voorstander u heerschap door drie naties van u6? streden gebied maar hij zei dat dl* Nederlanders die oplossing afwezen li dat de Indonesiërs er allien Xr wü den praten als het een middel zou ziin «*n het gebied m hun bezit te krijgen ••Beide landen houden aan hun standi vast", aldus Rahman en hij voli- hieraan toe: „Het zou me niét ver donderen als er wat .hjoeilpkheden zou den komen". Ook zei hu, dht het voor ern „geen zin" had zijn pogingen tot oprichting van een beheerschap voort le zetten. „Alles wat ik nu kan doen ïs bidden dat er geen openlijke botsing komt". De Maleise premier zei voorts dat de Nederlandse minister van buitenlandse zaken, mr. J. M. A. H. Luns, hem had Bevraagd om de bemiddeling te pogen Voort t zetten. „Maar dat kan ik niet aldus Rahman, „wanneer niet beide par tijen naar mij willen luisteren". Gomoelka sprak in zijn verkiezings rede uitgebreid over de betrekkingen tussen Kerk en staat in Polen. Hij zei, dat het Vaticaan verzet levert tegen het socialisme en er speciaal in Polen op uit is martelaren te maken. „Het Vaticaan speurt naar vervolging en (lie is hier in het geheel niet", aldus de partijleider, die hieraan toevoegde dat de houding van het Vaticaan hinderlijk is voor het Poolse episco paat, dat weet dat het voor beide par tijen beter zou zijn als er tussen Kerk en staat in Polen goede betrekkingen zouden bestaan. „De houding van de Poolse staat", aldus Gomoelka, „is tegenover gelovigen en ongelovigen hetzelfde. De geestelijkheid dient ech ter de wet te gehoorzamen en de staat eist van de geestelijken dezelfde loyaliteit ten opzichte van de regering als van ieder ander." Zaterdagavond nog verklaarde kar dinaal Wyszynski, m een rede die mis schien toevallig samenviel met die van Gomoelka, dat hij zich niet wenste te verzetten tegen de beschuldiging dat de Kerk in Polen een rebel is, in die zin dat zij ageert tegen bepaalde wet ten die er op uit zijn het atheïsme in Polen te beschermen en te ver groten. Zondagmorgen echter hield de kardinaal een preek waarvan vol komen duidelijk was dat zij diende als antwoord op Gomoelka's rede van de vorige dag. De kerkvorst stelde met de meeste nadruk, dat de Poolse bis schoppen in het besturen van hun bisdommen in geen enkel opzicht onder druk staan van het Vaticaan. „De Kerk heeft vertrouwen in ons geloof en ons geweten en behoeft ons geen instructies of richtlijnen te geven. Het Vaticaan zegt: Moge Gods genade en kracht u helpen, wij geven u alleen onze zegen." Kardinaal Wyszynski haakte ook in op Gomoelka's verklaring, dat in Sïfi1 ,geen kerkvervolging bestaat. men het bestaan van on- twintig organisaties, die zich uitsluitend bezig houden met' het maken van propaganda voor godloos- id, anders noemen dan kerkvervol- fIng:, zo vroeg de kardinaal zich af. In dit verband sprak de primaat ook over pamfletten die tegen de kerk worden verspreid en over een nieuwe Poolse film, die momenteel in het land in omloop is. Deze film handelt over nonnen die door de duivel zijn bezeten. De k&rdinaal noemde deze film „een vuile handschoen die in het gezicht van de Kerk wordt gegooid". Hij zei dat vele jonge Polen door de commu nistische 'autoriteiten worden gedwon gen de film te gaan zien om hen ervan te overtuigen dat het kloosterleven in Polen niet veel zaaks is. Aan het einde van zijn preek her haalde kardinaal Wyszynski nog eens dat de zielen van de Poolse bis schoppen niet in het Vaticaan ver toeven, zoals Gomoelka had be weerd.' Daarna richtte hij zich kennelijk rechtstreeks tot de com munistische machthebbers toen hij hoofd moet buigen voor God en dat u alleen Hem moet dienen en nie mand anders. Ik verzeker u dat Jezus Christus de Meester van de komende eeuw zal zijn." Waarnemers in Warschau wijzen er °P, dat Gomoelka's rede van zaterdag avond een streep heeft gehaald door zei: „ik zeg u, Caesars, dat u uw de verwachting, dat de sta? in de perio de vóór de verkiezingen zeer voor zichtig zou zjjn in haar verhouding met de katholieke Kerk. Bij de vorige verkiezingen, in 1957, kon Gomoelka rekenen op de machtige steun van de katholieke Kerk in het overwegend katholieke Polen, omdat hij na het stalinistische tijdperk zjjn „democrati- seringsprogramma" wilde gaan reali seren. Sindsdien is echter de houding van de regering ten opzichte van de Kerk steeds scherper geworden. Met name wordt geageerd tegen het godsdienst onderwijs op de scholen, terwijl de staat zich voorts meester maakt van goederen die de Kerk toebehoren. Ook worden de kerkelijke goederen buiten sporig belast. Het is echter nog niet duidelijk welke invloed de spanning tussen Kerk en staat op de verkiezin gen zal hebben. Gomoelka liet zaterdagavond door schemeren, dat hjj verwacht dat de communistische partij op 16 april in het 460 zetels tellende parlement 254 zetels zal veroveren. In het oude parlement, met 459 zetels, bezetten de communisten 239 zetels. Een model van het Russische „ruimte schip", waarin de hond „Zwartje" on langs een tocht rond de aarde maakte, waarna het dier behouden op aarde terugkeerde, wordt thans tentoongesteld in Moskou. (Van onze correspondent in Bonn) BONN, 20 maart De CDU van dr. Adenauer heeft bij de gemeente- en streekradenverkiezingen in de deelsta ten Noordrijnland-Westfalen en Neder saksen een belangrijke overwinning be haald, die ten koste van de SPD is gegaan. Voor de eerste maal is bij de gemeenteraadsverkiezingen in Noord rijnland-Westfalen de S.P.D. wier ge meentepolitiek altijd meer bij het pu bliek schijnt te hebben aangeslagen dan die van de C.D.U. uit de rol van de sterkste partij verdrongen. In de beide deelstaten namen bijna 15 miljoen kie zers aan de verkiezingen deel. Dat is ongeveer de helft van het ge hele Westduitse kiezerskorps. De S.P.D. behaalde in Noordrijnland- Westfalen rond 3,4 miljoen stemmen tegenover 3,3 in 1956, toen de laatste gemeenteraadsverkiezingen zjjn gehou den. De C.D.U. sprong naar 3,7 mil- joen stemmen, verged met 2,8 in 1956. HOEK VAN HOLLAND, 20 maart Gistermiddag zijn twee sportvissers, de 46-jarige heer C. Tichelman en de 50-jarige heer W. Debel, beiden Rotter dammers, door de opkomende vloed verrast, toen zij hier op „e Noorderpier stonden te vissen. Zjj poogden zich nog in veiligheid te stellen doo zich aan elkaar vasthoudend door het water te waden, doch tevergeefs; beide heren die zwagers waren, zjjn verdronken. „Gaan jullie maar vast in de auto, wjj komen zo". Dit was het laatste wat mevrouw Tichelman van haar man hoorde, toen zij met haar veertienjarig zoontje Maarten en diens vriendje de heren op de Noorderpier verliet. Zij ging in de auto zitten, die bij de sein post stond, en zag korte tjjd daarna de reddingboot uitvaren. In de seinpost had de rijkskustwach ter J. Riedijk met zorg gekeken naar de beide vissers en de opkomende vloed. De zee was zeer woelig en h\j wilde reeds bij voorbaat de reddingboot waarschuwen toen zich het drama snel voor zijn ogen voltrok. Een zware golf sloeg over beide mannen heen. Ze poogden arm in arm over de pier terug te lopen toen een tweede golf aanrolde en de mannen een voor een opnam en ze meesleurde in de Nieuwe Waterweg. Een volgende golf nam de heer Debel op en wierp hem over de Voor Uw levensverzekering Advertentie HOOFDKANTOOR: OUDENOORD.IO UTRECHT' pier in de Noordzee. Op het alarm van de seinpost voeren onmiddellijk de sleepboot Schouwen burg, de reddingboot President Jan Leis, de vlet A. W. Goudriaan, de veer boot Europoort en een afhaalboot van het loodswezen uit om naar de dren kelingen te speuren. Na enige tijd spoelde het stoffelijk overschot van de heer Debel op het strand aan; dat van de heer Tichelman is nog niet gevonden. EINDHOVEN, 20 maart Zaterdag is de zevenjarige jongen M. van de Waard bij het spelen langs het Bea- trixkanaal in het water gevallen en ver dronken. Personeel van de vliegbasis Eindhoven heeft het ontzielde lichaam op het droge gebracht. URK 20 maart - De familie Bakker- Post heeft vrijdag bericht ontvangen, dat hun oudste zoon, de zeventienjarige Jan, is verdronken. s Het slachtoffer was ondanks ziin ieue- dige leeftijd reeds schipper op het puin- schip „De Volharding", eigendom van een Schiedamse firma. De boot was op weg van Lekkerkerk naAr Zeeland. In de regel wordt het puin van Zeeland naar IJmuiden vervoerd, doch ditmaal was een lading naar Lekkerkerk ge bracht. Bij een plotselinge wending van het roer is de jeugdige schipper over boord geslagen en verdronken. Indonesië De minister van buiten landse zaken van de Chinese Volksre publiek, Tsjen Yi, wordt op 28 maart voor een officieel bezoek van een week in Djakarta verwacht. Twee dagen voor zijn komst zal een Chinese culturele groep van 78 personen in de Indonesi sche hoofdstad arriveren voor een ver blijf van een maand. (U.P.I.) Belangrijk waren ook de winsten, die de liberale Vrije Democratische Partij in Noordrijnland-Westfalen heeft ge hoekt: zij kreeg met rond 851.000 stem men een winst van rond 20.000 stem men. De stempercentages bedroegen in Noordrijnland-Westfalen: S.P.D. 40,7 (44.2 in 1956). C.D.U. 45 proeent (38,2) en F.D.P. 10,2 (9,6). In Nedersaksen was het beeld het zelfde voor wat de twee grote par tijen betreft: de S.P.D. behaalde 38,3 procent van alle stemmen tegen 38,6 in 1956 en de C.D.U. 28,5 tegen over 20,5 in 1956. De Vrije Democra tische Partij viel van 15,4 tot 9,4 het streven van de plaatselijke libe- pct der stemmen terug. Deze verlie zen zijn vooral toe te schrijven aan het streven van de plaatselijke libe rale leiders om voor de komende al gemene verkiezingen een fusie met de vluchtelingenparti) tot stand te bren gen. Voor de sociaal-democraten, die in de gemeenteraadsverkiezingen in verschil lende andere deelstater de laatste maanden steeds aanzienlijke stemmen winsten hadden geboekt, zijn de resul taten van gisteren in Noordrijnland- Westfalen en Nedersaksen een ernstige teleurstelling. Zij zijn bovendien een waarschuwing voor de burgemeester van Berlijn, Willy Brandt, die vandaag uit Amerika is teruggekeerd en die in de komende herfst als leider van de sociaal-democraten hoopt dr. Adenauer uit diens positie van bondskanselier te kunnen verdringen. LEOPOLDSTAD, 20 maart (UPI) „Luipaardmannen" zwerven rond in de streek van Kasongo in de Congolese pro vincie Kivoe. Zij hebben gedreigd alle Europeanen te (loden. Dit is bekend ge maakt door de V.N. Een sterke afde ling Maleise en Congolese troepen is naar de betrokken streek gestuurd om (le terroristen te verdrijven. Men ge looft dat zich nog minstens dertig blan ke missionarissen in deze streek bevin den, waar al eerder priesters en non nen waren gemolesteerd door plunderen de soldaten. Een woordvoerder van de V.N. vertel de, dat honderden mannen, die zeggen tot een godsdienstige sekte te behoren en die banden van Tuipaardhuid om het hoofd dragen, in Kasongo zijn. Men heeft hen horen zeggen dat zij van plan zijn alle Belgen en andere Europeanen te doden. Zij zijn gewapend met pijl en-boog. UTRECHT, 20 maart Dank zij aanwijzingen van burgers, waardoor een goed signalement werd verkregen, 'heeft de politie gistermorgen in diens woning gearresteerd, de man die maan dagmiddag in de gang van een flat in de Spaaklaan een driejarig meisje heeft aangerand. Het was een 33-jarige boekhouder, die bij de p bekend was. Hij heeft het misdrijf be kend. De zondagsvissers in Helsinki, die zich nu al aan hun sport willen wijden, moe ten zich tamelijk ver en langdurig op het ijs wagen. Het is misschien wat al te bar om het een hele dag te doen, maar wie op zo'n zonnige voorjaarsdag geen vis vangt, doet in ieder geval een gezond kleurtje op. HAARLEM, 20 maart (KNP) Mgr. dr. J. A. E. van Dodewaard, bisschop van Haarlem, heeft aan mgr. G. P. J. van der Burg, op diens verzoek om gezondheidsredenen eervol ontslag ver leend, als deken van het dekenaat Am sterdam. Mgr. Van der Burg zal zich met in- gang van 14 april vestigen in het moe derhuis van de Zusters Ursulinen te Bergen. De opvolger van deken Van der Burg zal begin april worden benoemd. MADRID, 20 maart (UPI) Spanje beweert, dat Marokko „gewapende ben den" verzamelt op eigen gebied om de Spaanse Sahara aan te vallen. In een communiqué, uitgegeven door het mi nisterie van buitenlandse zaken, wordt gezegd dat de Spaanse regering de no dige stappen heelt genomen om met al le middelen, die haar ter beschikking staan, alle mogelijke agressie terug te slaan. Behalve Marokko zelf, zijn de V.N. en de regeringen van de Verenigde Sta ten, Engeland, Frankrijk, Portugal en de Arabische regeringen van de Spaan se aantijgingen op de hoogte gesteld. In het Spaanse communiqué wordt het Marokkaanse leger beschuldigd van de ontvoering van elf deskundigen uit een kamp van „American-Spanish Oil" in de Spaanse Sahara. Gezegd wordt dat Marokko heeft nagelaten enigerlei in lichting te verstrekken over de verblijf plaats van deze deskundigen, onder wie drie Amerikanen, die door een „bewa pende bende" zijn ontvoerd naar Ma rokko. - Twee beelden van hel bezoek van premier prof. dr. J. E. de Quay aan Suriname. Boven: In een korjaal, samen met de Surinaamse minister-president dr. S. D. Emmanuels, is prof. De Quay op weg naar Affobakka. Onder: Op, bezoek in net bosnegerdorpje „Koffiekamp". Tweede van rechts de Surinaamse premier ar. Emmanuels. Verder op de foto een bosneger-kapitein en een granman en tn khaki-uniform districtscommissaris J. Michels. I Advertentie ,,.;^YÉUOrIsStT" HAARLEM TEL ;-13439' VElDSESTR^/yr (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 2?3596 de BILT, 20 maart Weersver wachting tot dinsdagavond (opge maakt te 11.15 uur) Veranderlijke bewolking met nu en dan buien. Krachtige tot storm achtige wind tussen west en noord. Minder koude nacht. Morgen onge veer dezelfde temperaturen als van daag. Morgen: Zon: 6.42-18.51. Maan: 9.19 Station Weer Den tieldei half bew. ïpenburg zw. bew. Vhsslngen half bew. gelde licht bew. De Bilt licht bew. Twente half bew. max. min. neersl temp temp afgei gisteren 24 uut 7 3 3 3 -3 -0 -2 0.4 0.1 1 2 0.4 0.6 (Van onze weerkundige medewerker) DE BILT, 20 maart De kalen derlente, die er dit jaar vroeg bij is. begint winters. Reeds vanavond om twee minuten over half tien doet zij haar intree, op welk tijdstip de zon weer recht boven de evenaar staat. In de koude luchtstroom kwamen zondag hagel- en natte sneeuwbuien voor. In de afgelo pen nacht werd in het noordoosten van ons land 3 en in Twente 2 graden vorst gemeten. Een nieuwe depressie trekt van IJsland naar Zuid-Zweden met m het komende etmaal enige regen en een krachtige wind, opnieuw gevolgd door een koude noordelijke luchtstroming. De temperatuur blijft aan de lage kant met ir het midden van de week opnieuw kans op nachtvorst en enkele gure natte sneeuwbuien. OSLO, 20 maart (Rtr.) De 59-ja- rige Ingrid Bcrjkass is tG Vang by Ha- mar tot geestelijke van de Lutherse kerk gewijd Zij is daardoor de eerste vrou welijke geestelijke van Noorwegen ge worden. In Noorwegen is lang gestreden over de vraag of vrouwen het ambt van gees telijke in de Lutherse staatskerk mogen bekleden. Zes van de negen bisschoppen hebben deze vraag met een duidelijk neen beantwoord.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1961 | | pagina 1