Men mag nog wonen
zoals men wil
H
WAT DE BUREN PAST
PAST ONS NOG NIET
De plaats van het boek
De generatie van het
uitgestalde hoek
De dagen van de
zijn voorgoed voorbij
D
MODERN BETEKENT EEN SCALA YAN MOGELIJKHEDEN
De binnenhuisarchitect en...
HET EIGEN HUIS IN DEZE TIJD
Een
interieur
groeit
DINSDAG 21 MAART 1961 PAGINA
W"e zijn nog niet klaar", zeggen de mensen, die al één of twee jaar
in een nieuw huis wonen. „We willen nog ander licht in de zit
hoek, en gordijnen van visnet en we zoeken een of andere leu
ke bank of een schommelstoel, en porceleinen deurkrukken en in de
gang gaan weWoon-wensen zijn er constant want er IS zo veel,
en wat men met toewijding tot stand brengt, gebeurt niet in een ruk
en helemaal niet als het om zoiets gevoeligs gaat als het huis waar
je van houdt, waar iets van jezelf in gaat zitten. Een echt interieur
groeit.
Een huis is eigenlijk iets geheimzinnigs, het heeft een ziel. Het
zegt iets, of de bewoner het wil of niet, aan degene die er binnen
komt. Al richt je het nog zo nuchter in, want dan zegt het, dat wie
er wonen van nuchterheid houden!
Er wordt tegenwoordig met het wonen hevig geëxperimenteerd. De
een na de ander bezwijkt en doet donkere logge olifanten van meu
bels weg en zet er zitmeubels op reeënpootjes, een vleermuis-stoel en
een doorzichtig tafeltje voor in de plaats. Donkere gordijnen worden
opgeruimd voor lappen met sprekende kleuren. Maar het moet ook
weer met zo zijn, dat je, terug in een „ouderwets" milieu, heimelijk
denkt: wat is het hier gezellig. Waarom zou je „modem" doen omdat
je buurman het ook doet? Je huis is wel je representatie maar ook je
eigen veilige thuis en het moet ook in elk opzicht voor degenen die
er wonen functioneel zijn. Er is bijvoorbeeld alle reden om de grote
tafel te blijven verdedigen, want het is te lastig zónder in een huis
houden. Je kunt per slot niet alles op de grond doen.
rend^r^rant^eSf6" dfs
nen eigen en persoonlek is en men
zich dus nooit helemaal aan een an
der kan spiegelen.
Het is de moeite waard in de to
taal vernieuwde oriëntatie-afdeling
van Goed Wonen" eens te gaan
snuffelen. Heeft u er zich ooit reken
schap van gegeven, wat bijvoorbeeld
het kunstlicht „doet" in een kamer?
welk een verschil het maakt of men
een lamp zus of een lamp zo heeft,
of men het licht zus of zo richt en
bevestigt aan een armatuur die zus
of zo hangt?
kan men zelf met de
verschillende mogelijkheden spelen
en met eigen ogen zien op een staal
hoe bp voorbeeld een rode gevloch
ten mat kan gaan leven als je de goede
belichting kiest en een dood vlak wordt
als je zomaar wat doet.
Het is eigenlijk vreemd, maar op
wonen is een mens nooit uitgeleerd. Er
komt zoveel nieuws, er verandert zo
veel. We veranderen zelf, het gezin
verandert „Beweeglijk wonen" is dan
ook helemaal van onze tijd, met een
beetje durf om te experimenteren. Zo
als gedaan is met de kinderbedden die
u op de foto ziet. Ze zijn zo hoog ge
plaatst dat er een speelhoek onder ont
staat. Het kind kan er veilig onder
wegkruipen. Het klim- en bescherm-
rek is verschuifbaar, op wieltjes, zo
dat ipen het kan zetten voor het bed
van de jongste die de meeste bescher
ming nodig heeft.
?wLr er zi-in moeders die het op
maken van een hoog bed zo'n ellen
dige karwei vinden, dat ze dit vast niet
zullen nadoen. Dan niet. Iedereen is
gelukkig nog vrij om tenminste binnen
te wonen zoals hij zelf wil.
A. Bgl.
Helemaal tot rust komen in een luie vleermuis-stoel. Kamer met eethoek en doorzicht op keuken, onlangs ingericht door
„Goed Wonen" in Slotervaart.
in een woonblok inrichten," zei men
ons bij „Goed Wonen" op het Rokin
in Amsterdam. Maar wie bij dit in
stituut, dat de „woon-cultuur" pro
pageert en volstrekt objectieve oriën
tatie geeft, raad of inlichtingen
vraagt, zal er altijd te horen krijgen,
dat voor ieder gezin de wijze van wo-
gewoon jezelf, zonder enige inspanning,
zonder je een houding te geven, je moet
er tot rust kunnen komen omdat de din
gen bij je horen. Wie de Huishoudbeurs
in de RAI in Amsterdam bezocht heeft,
zal het zijn opgevallen hoe heel verschil
lend de vier ,,jongeren"-groepen ieder
de kamer hebben aangekleed, die ze res-
- - - pectievelijk met duizend gulden moch-
oie zich aanpassen aan de ruimte, aan ten inrichten. De een heeft een kapitale
f,?mtn meedten, aan de uitgave gedaian voor de vloerbedekking
^n mnmpnf nm0 v?es bulzes °P en daar een summier aantal meubels op
ttl r. nis S "Sfeï": «ez.eKEen ander koos doodgewone mat
Handig zijn ook de klaptafels,
et was een heel mooi tafeltje, teer
en sierlijk op kittige pootjes, die
van alle kanten zichtbaar waren
want het bovenblad was van glas.
Wij hebben er vol lof over gesproken
toen wij, bij het eerste bezoek aan de
jonggehuwden, de gebruikelijke inspec
tietocht door het huis maakten. De
jaren gaan snel en toen wij onlangs
weer onze benen strekten in de diepe
fauteuils, viel ons oog op het sierlijke
tafeltje. Alleen was het blad nu van
onverwoestbaar triplex. Onze gastheer
volgde onze vragende blik en zei:
„Pietje".
Wij knikten, want Pietjes zijn overal
hetzelfde. Deze Pietje boekte zijn eerste
treffer met een ijzeren vliegtuigje. De
tweede keer lukte het, tot zijn verba
zing, al met een glazen stuiter. Nu is
het glazen blad vervangen door een
materiaal, dat meer is aangepast aan
de experimenten van energieke kleu
ters. Wij hebben toen met onze gast
heer zonder rancune het afbraakproces
onder ogen genomen dat elk pril in
terieur ondergaat, zo gauw vastberaden
kleuters hun ontdekkingsreizen begin
nen. En daaraan hebben wij tevens een
beschouwing vastgeknoopt over de
consequenties van de moderne meubel
inrichting.
„Je moest alles met een katrol om
boog kunnen hijsen," zei de gastheer en
gebaarde Pietje voor de tiende keer
'ceg te gaan uit de buurt van de radio,
die twee decimeter boven de grond als
"en magneet de exploratiezucht van
°ietje prikkelde.
Sinds wij bij de woninginrichting geen
nderscheid meer maken tussen de
'■leine laagbijdegrondse wereld van de
•leuters en de hogere regionen der vol-
•nasenen. hebben de jonge ouders han
den vol werk om nog iets van hun
mooie boeltje" te redden. Vroeger be-
ond elk voorwerp van waarde zich ver
huiten het bereik van de jeugd. Het
buffet was een fraai hoogaltaar, waar
ie volwassen pronklust zijn kans kreeg,
ver verwijderd van de kleffe vingertjes
van Pietje. Beneden waren de planken
met snoeptrommels steeds met deuren
afaesloten. De radio stond op een con
sole, even hoog als het H. Hartbeeld;
het licht kwam van het vlafond en dt
boeken stonden in de fraai versierde
boekenkast achter deuren met panelen.
Maar de tafel in het midden van de
kamer was nog bedekt met een dikke
imitatie-Pers, die met zijn laaghangende
draperieën een romantische tent was
voor de kleuters eronder. De ramen
zaten hoog en de vensterbank met de
bloempotjes vormden een borstwering,
die bijna onbereikbaar was voor grijp
grage handjes.
Dat is nu allemaal anders. De vol
wassene buigt zich liefdevol naar het
de strakke lijn verbreken, het boek kind en in die buiging is het hele iv-
mag open en bloot staan en stof ver- teneur meegegaan. De schemerlamp is
zamelen een lantaarnpaal geworden met een
t m„„i iirv,fq snoer naar een laag stopcontact. Bij
Is hel boek dan zo mooi, zo ruimte- svrint0efeningen van de kleuters fun-
J' zo functioneel. Nee;ket boek is aeert cj;t snoer a]s hinderlaag en bij de
een symbool en dat symbool laat zich klimpartijen moet de schemer-
voorlopig met verstoppen We tarnen ontgelden. De open boeken-
allemaal het grapje van de rpkgewor- ff(m dg f Wplkome
^ooi? df omsteTde mogelijkheden tot exploraties in het
hopkLriffdfir «mfS hnpvppl dat boekenbezit van vaderdie met luide
e moderne binnenhuisarchitect per meter** kostte ló'n grapje heeft alarmkreten zijn kostbare bezittingen
gelooft in het boek. Hij heeft er ëePn ac^tergrond Onze dem*cPratir probeert te redden.
een plaats voor ingeruimd, die nog jong de tijd dat het boek alleen De ramen tot aan de grond ziin be-
misschien wei groter is dan bij de betere standen werd aange- veiligd door een forse glasverzekering,
strikt noodzakelijk. Daarmee bewijst troffen, ligt nog niet zo ver achter ons maar minder plezierig is het als Pietje
nt), dat hij au fond toch minder functio- en zo is de boekenkast eigenlijk het tijdens een stoeipartij met zijn broertje
neel denkt dan hij ons suggereert. certificaat van onze emancipatie. netackeld wordt als een rugbyspeler en
Hij wil afrekenen met de zinloze kopstoots door het ruit oaat Dokter, zie-
traditie. Bij iedere regel, die we vroe- \%TT ellicht is dat de reden, waarom kenhuis en een rood litteken in zijn
ger bij de meubilering van een huis \\J de binnenhuisarchitect de lite- voorhoofd zijn het resultaat, waarbij de
toepasten, vraagt hjj „waarom" en als TT ratuur zoveel ruimte laat, ter- vader nog opgelucht moet ademen om-
het antwoord geen steek houdt, zoekt wijl de beeldende kunst in het dat het zo goed is afgelopen.
ht) naar een nieuwe formule. Hij heeft moderne huis slechts beperkt entree D() „janties en bouauetten op de lage
gekekeifraken*op^een^epaalcf'schi 1de" ta^hTbe? al v%?n?l de IT
fii of kunstvoorwerD en daarmee heeft Nu 1S voor ons Persoonl«k de hamer ste ontdekkingsreizen van Pietje en
hii J met boeken een grote attractie, vooral zijn broertje het veld geruimd. Steeds
coratfe van het htes fn "entndlrvlak b« een ander' waar de inhoud. van de meer voorwerpen verhuizen naar de
eebracht ander vlak boekenkast nog een verrassing is, maar stoffiae bovenkant van het oude fami-
B in de praktijk wordt een boekenkast liestuk, een hoge mahoniehouten chlf-
Hp heeft ons geleerd, dat een meu- voor de bewoners zelf vaak evenzeer fonière die svoedio pen beravlants wnrdt
bel of gebruiksvoorwerp pas mooi is een dode wand als de wand met het Zor de meest uHeInlopZdeÏÏT
als het ook geeigend is voor het doel, schilderp, waar ze al jaren tegen aan- Inmiddels is de won der Hik mooie
waarvoor het werd gemaakt. Hu heeft kijken. j mooie,
ons o-eleerd df? ruim ff* van ppn kampr tt muciv o zo tctc bekleding vutl de stoe
niet "zonder meer ™te vullen" en hö Het ls ver van ons om het boek te 'en m.et opgewassen gebleken tegen kin-
heeft ons zelfs bijna van de angst voor willen verbannen. We willen alleen aan- derschoenen, want elk kind gaat nu een-
kamer^meubileren,62 probe'ren'0 we* he" h°e i^6" ^vZZZefijke
ruimtebeperkend meubel zo te plaat- zuiver functioneel te denken en burgerlijke vinding van grootmoeder
sen, dat het de ruimtewerking niet ver- een sch^iding te maken tussen over- komen de schade camoufleren
stoort. leefde traditie en werkelijke doelmatig- Tot drie jaar blijft Pietje de terreur
Hij geeft zich ook terdege reken- heid. van moderne omgeving.
schap van het feit, dat het moderne xr> 1 Qrote stad kan men een kind
interieur de achtergrond is voor bezige laSfn gener?:tle na ons zaI met eerder naar buiten laten gaan als
mensen en daarom gemakkelijk schoon Ifch Mv?^een eh^ah^"oudLs of ctto" Th Ieue"d tot de volwassenheid
te houden moet zun, maar hoe komt afvragen, hoe hun ouders 01 groot unZ brengen. Daarna kan het zijn ener-
het, dat al zijn regels en wetten stei- ouder,s erbn kwamen ,om bun gie buiten botvieren.
geren, als het boek ter sprake komt? „ronk te°ze ten °P een ruïne achter in
Hoewel het boek niet dagelijks inge- p °nk te zet - - -
De bedden staan hoog zodat er een speelhoek voor de kinderen onder ontstaat
Dit is getoond in een modelwoning van „Goed Wonen" in Den Haag.
IMIIIIIIIllllltllllllllltllllllIIMIIIIItl
sieren, het boek mag de ruimte vullen,
het interieur en ook in de geest van zijn
zien wordt, mag het in grotenTetale "on Intussen z«n wij nog niet zo ver en liefhebbende ouders. Zij gunden Pietje
planken en rekken onz^ woonkamers ^Aestalde boek1 persoon- hadden inT^ ""h ™Tl
te verzetten en daar houdt men tegen" uZg™'dfe^herTersoonlij^^tete^Ten0 milium,Üike ervaring, dat het boek niet mooier „oor dé uitzethet''aUemaal Raiders
X°ordig van. Het moet ook eens anders wordt in de open boekenkast of op de opgezet. Pietje zou in zijn hoekje spelen
- boekenplank. Voor de pockets hindert - - - - -
j j r gctci. XDtrii aiiuci auuo UUUt
aan het naaiwe dat de vrouw des bedekking voor de grond en besteedde
huizes er op u 11'eS _Z f, zJij1, gemakkelijk Veel aandacht aan al die knusse kleine
kunnen. En de lichte meubels van nu
Pak je bfj wijze van spreken met één
"and op om het leef-milieu weer eens
"nÜrs te ensceneren.
De snel klassiek geworden lichte ber
ken stoeltjes naar Zweedse trant zijn
vederlicht, rotan is licht, buis-stoelen
zun licht, en ook de variaties op de
Oud Hollandse stoeltjes met de matting
zitting, die ineens weer opduiken.
De gezellige bank tegen de wand bu
tef eelhoek doet het ineens ook weer.
henc 6 boerenwoningen wist men het
S,we' Het is ook een beetje kloos-
vonr H0Z° n eet-bank, maar voordel g
ten hariv^lmte- Een mooi gemaakt hou
ten bankje zonder leuning is trouwens
artikelHet kan dienst
hefcf g^druikt^ worden V°°r zitgelege""
diffn"ien hm je z« gek veel no-
d I kiest Meu.als het maar han'
vnf nadrükkebtw Veel- niet z0'n kamer
lel"maa^Metn^"^
\^5ór alle* mc^t je jeS?n huisUgeluk-
kig voelen, met een ander maaf iil
Je hoeft er mets meer te zij'n da* dood!
„Modern" is een scala van moge
lijkheden. Het beteken vooral dat het
open is, echt, dus doelmatig en zon
der zwaarte en zwaarwichtigheid en
dat het makkelijk is voor de bewo
ners, makkelijk vooral voor de huis
vrouw, die het moet onderhouden, zo
min mogelijk gewrijf en geboen en
geklop en ellende over vlekken die
niet uit de stoelen of uit de vloerbe
dekking gaan.
Er schijnt ineens een grote voor
liefde te zijn voor het plaktapijt. In
1960 is er in Nederlandse huizen
meer dan vijf miljoen vierkante me
ter van deze (veelal) geperste vloer
bedekking op de grond gelegd. Ook
dat dient het gemak.
Toch moet men nooit vergeten, dat
wat voor mijn buurman een ideale
vloerbedekking is, niet per se
ook voor mij net beste hoeft te zijn.
Zijn omstandigheden zijn misschien
totaal anders dan de onze. Wie bene
den woont bijvoorbeeld moet er op
rekenen, dat veel meer vuile voeten
het huis belopen dan wie boven is
gehuisvest.
Het publiek is gek op de model
woningen, die w\j om de zoveel tijd
.zich gfaag een waarlozen financiële steun van de over-
eigen huis. Het is een oerinstinct, hpirt
dat niet uit te roeien is een
primaire bedoening hier op aar- Wanneer je het boek doorbladert vah
de, die in de loop der tijden allerlei het op hoe eenvoudig vaak de eigen
hb°™t ninP/rnHnVan? gebad" En huizen zijn gebouwd. De grote kasten
het houdt met op zolang er mensen
zijn enzolang er plaats is. Wel met een aParte afdeling voor het bedie
is er veel veranderd in de vorm. Dat nend personeel komen er niet In voor.
wordt duidelijk als men het boek: Door dit kleiner bouwen, o.a. door d<
iiikökt.IgDÏtHwerkV*sn véora^'bestemd schaarste van de bouwgrond noodzake
voor allen, die zich een eigen huis I]Jk, treedt het verschijnsel van een zeke
willen laten bouwen, nu of in de re verwantschap op tussen de individuel
nabije toekomst. Zij kunnen zich om- projecten. Maar ze zijn praktisch inge
trent de vele mogelijkheden onenteren o,.
aan de hand van foto's en plattegron- en de ls grote
den van meer dan vijftig woonhuizen geworden dan van de „villa op dei
van recente datum, gebouwd door vijf- buiten". Het is echter ook duidelijk dat
endertig architecten. Bij elk huis is een ejgen huis geen confectietype mag
een kort commentaar geschreven. 6 llme
Met het eigen huis wordt in dit boek '•iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiwiiiiiiiiimii'inilliiiiiiliiii
verstaan het op eigen grond vrijstaan-
de huis of desnoods de helft van een Ij
dubbel huis, maar in elk geval toch OCJ.CC Lit,
het zoveel mogelijk individueel ge- lllillliiitMiiiiillllllllllliiiiiiiiiiiiiiiilllllinilliiiiiiiiiiiiiiiMii
bouwde zulks ter onderscheiding "imiimi
van rijenhuis en flat als massa-arti- zijn; dat zou in strijd zijn met het ka
kei. rakter van het idee: eigen huis. Bover
Volgens Ir. du Pon b.i. architect BNA dien moeten dit soort huizen langer me
is een eigen huis niet meer iets voor dan een mensenleven, althans in d
de z.g. happy few. Alles is eenvoudiger meeste gevallen zal dat zeker de bt
geworden, schrijft hij. Het overhaaste doeling zijn.
tempo van het moderne leven, de na- De huizen, die in dit boek worde
oorlogse woningnood en de schaarste besproken, zijn wel van verschillend
- -han zijn kleine tafeltje en bij zijn eigen
da' nleKt Laar .LL a u e,1" sPeel9oed. Maar Pietje is geen model-
hL>ek"6Hii neemt van rte inhL a u kind van het boekje, maar een normaal
nic LnMipl nif verbesf w i n" kind van de Schepper, die verder strek-
hei stuk, maar naast de pocketsmte pwl® bedoelingen met de mens heeft
m. A hpcfaaf noe altiid het Pietje beschouwt dus het hele huis als
33 bonden boek, het boek „om t'e hLhhen ^ï1 .wer.eld. e.n ^n radio, waar geluid
en te houden" 7n'n v,„ëb- a, ben utt komt als je het trucje met de knop
plankjes rekjes en slclW^ i- °P de doorhebt, vindt hij meestal boeiender
tegenwoordig boekenkast „et' ^le m-en dan de blokken van „Goed Wonen".
het onderdak dat hot noemt, niet „Je moet je nederlaag kunnen nemen,
is een Jan de onLL LhdlgA®eft' Dat ^i de vader van Pietje. Hij gaat toch
een meubelstiil die vdd n k.Jes van niet naar het buffet en de radio op de
wil dle vóór alles logisch console terug. Hij is wel een „wiser"
Ontwémprs hot wtmaar geen „sadder" man geworden, want
werkelijke bescherming UW sinds bij Pietje heeft, kunnen hem die
ming. meubeltjes eigenlijk niet zo heel twel
H. Sw. meer schelen.
IIIIIHIHIHIIIIIIIIIIIIIIimiiininiiti,,,,,..
aan bouwgrond hebben daartoe in belang
rijke mate bijgedragen. Men vraagt dus
eigenlijk alleen maar te kunnen wonen,
bevrijd, ontspannen en gewoon. Het zijn
niet alleen meer de mensen op latere
leeftijd, die aan de top van hun loop
baan staan, die als een bekroning een
eigen huis zien, dat eindelijk naar „hun
zin" is. Het komt steeds meer voor, dat
een geenszins welgesteld jong gezin
iüne ,'.n"aelwonln9 in Slotervaart heeft de huisvrouw achter de naaimachine het onder een elSen dak komt te zitten.
V9Ue licht op haar werk. Beter had ze de werktafel zo geplaatst, dat ze het licht De hypotheek is dan een uitkomst en
van links heeft. Het spaart de ogen. de tot voor kort geldende niet te ver
aard. Het is een collectie, die als re
presentatief gezien mag worden vooi
de typische eigen huizen, die in ons
land de laatste jaren zijn gebouwd.
Er is een strenge selectie toegepast
zonder echter dat de samensteller zijn
voorkeur heeft laten blijken voor be
paalde modes of stromingen. De fo
to's zijn alle van dezelfde formaten
zodat in de weergave van elk huis
een grotere objectiviteit is bereikt.
Voor liefhebbers en plannenmakers.
F. Du.
Het interieur van een zitkamer van een „eigen huis" ergens in Soest. Beeld uit het boek over eigen huizen van ir. J. W. du
Pon. b.i.
