EN DE CAMPANILE SNIKT LOZE ACCOORDEN
Miss Holland voor verjonging
in de Oude wij venmolen
Kieviten breken een record
VEERE onder het abracadabra der
technische TOVENAARS
Tachtig miljoen nieuwe
aanbidders. Mijn liefje
wat wil je nog meer?
V roege zomervogelsmaar
hoed u voor grammofoon
H
FILMPRIJZEN RAAD
VAN EUROPA
DONDERDAG 23 MAART 1961 PAGINA ll
Het kievitsei, dat 5 maart in
Weenum bij Apeldoorn is
gevonden, heeft een record
gevestigd: sedert 1897 is zo'n
vroege vondst in Nederland niet
gedaan. De vroegste datum tot
dusver was 8 maart (1959), voor
Friesland 9 maart (1912)Gemid
deld komt het bewuste ei pas
rond de 20ste. Het K.N.M.I., dat
de data voor ons heeft nageslagen,
heeft een aantal jaren op Fries
verzoek voorspellingen gedaan
over de vermoedelijke datum van
het eerste ei in deze provincie.
Die prognoses werden opgesteld op
grond van het temperatuurniveau
in de eerste decade van maart,
dat voor het begin van de leg be
palend schijnt te zijn. Het was
„een grapje met een wetenschap
pelijk tintje." Dit jaar hebben de
kieviten de eerste decade van
maart al voor de leg benut.
Grappige reactie
Schaduwkantjes
Uitreiking op Internationale
Filmweek te Arnhem
den tegen een van de verroeste, belache
lijke kanonnetjes op het havenhoofd.
In Middelburg hebben wij de heer Os
kamp getroffen, de directeur van de
plaatselijke V.V.V. Om het Veerse Meer
wordt tien miljoen geïnvesteerd, roept
hij enthousiast. Het is straks het groot
ste watersportcentrum van Nederland.
Een wateroppervlak dat zo groot is als
de Kager-, de Reeuwijkse en de Loos-
drechtse plassen bij elkaar, ruimte voor
duizenden sportvaartuigen.
En droogvallende banken worden idyl
lische eilandjes, de grootste, de „Ha
ringvreter", met een bos. En Veere als
Sneek met een grote jachthaven. Een
strandbad, dat moet er ook komen.
Deze metamorfose staat Miss Holland
te wachten, het lieve kind met de bloed
koralen, granaten, kristallen en gouden
sieraden van vroeger getooid, temidden
van bruine, bloterige ledematen, die haar
ogen verschrikken, en witte, klapperen
de zeilen, die haar oren verdoven. Het
palingdomein van Leen van der Linden
zal niet alleen vanuit Veere maar ook
vanuit omliggende plaatsjes als Kort-
gene, Camperland en Wolphaartsdijk in
bezit genomen worden door luxueuze
jachten, motorboten met waterskiërs
en laverende zeilvoerders. In Noord-Be
veland aan de overzij, oord van wel
gestelde boeren en sluipende „vogeltjes-
gekken", worden nu al oude stulpjes van
landarbeiders verbouwd tot kampeer-
huisjes. Waarom niet? zegt de boer.
Het gaat tegenwoordig slecht op het
land: de aardappelprijzen zon laag en
van de melk kun je evenmin ryk wor
den.
De VW-directeur Oskamp is een
uiterst enthousiast man. Zee
land, juicht hij, ik wou dat ik
het Eurostrand mocht noe
men! De dijken sluiten het water en
ontsluiten het land. Wij kunnen straks
brood met water maken. Hier ligt
straks het recreatiegebied van tach
tig miljoen mensen, het vakantiecen
trum van de Borinage, Noord-Frank
rijk, het Roergebied, Vlaanderen en
de Randstad Holland. De toekomst
ligt op het water nu er op het land
geen plaats meer is.
De Oudewij venmolen zal tollen, tol
len, tot ze er daar dol van worden.
Tentenkampen, bungalowdorpen, wan
delbossen, jachthavens, oesterrestau
rants, reservaten, tachtig miljoen nieu
we aanbidders, mijn liefje wat wil je
nog meer.
HENK SUÈR
De campanile van het Veerse stadhuis.
H06 b?t?J?b>iaard ook, Veere is
j Miss Holland,
de schoonste onder de Neder-
landse steden. Nu tolt Miss
Holland in de Oudewijvenmolen. Vol
gens een sprookjesliedje worden daar-
oude vrouwtjes tot jonge, bekoor
lijke deerntjes gemalen. In het be-
thoste stadje is het nu wat onwezen
lijk. In een spelonk van de
Campveertse toren trekken tove
naars nieuwe wegen op grote kaar
ten. Daarbuiten op het water tuffen
in bootjes, zwart tegen de grijze
einder, met hun bezwerende triangu
laties. De alchemisten van de slur
pende baggermonsters puren onafee-
knw" in de donkere diepten. Wat be-
de m?ven die watermannen daar aan
hnn ;Lmet hun matten en stenen,
hun zinkend pad jn de zee tussen
Wieren enPa^d^eveland? Ze
r v 2even kolossen in het
land bi] Vrouwenpolder die volgende
maand het cordon teir~„ w „„Hrin
gend getij moeten vormen In enkele
minuten zullen de koi0ss«-^et ver
liefde spel tussen yeere "n de zee
verbreken. Is het daardoor dfft
kwartslag uit de klokken van de cam
panile klinkt als onderdrukt snikken?
Als over jaren het planologische abral
cadabra van de tovenaars uitwerkt,
treedt Miss Holland bloeiend en ver
lokkend uit de Oudewijvenmolen.
l^aar een van haar zeven schoonhe
den zal Zij hebben verloren: de wazi-
Sr' volte van de vissersschepen m net
haventje, deze gezanten van de ver
liefde zee die by het strelende spel
?chenkenenbracmenhUn smakel«ke g6"
»?himhv»netteï'J, Sailnalen aan boord
•n hun vangnetten opgelucht in de hoog-1
moeizaam als die twee aan de trek-
automaat in de hoek hun ballen. Steeds
weer laten ze een nieuwe bal langs de
schok- en lichtspoelen schieten en steeds
weer valt die effectloos terug.
.„Wordt er goed. verdiend?" vragen
wii.
De gokautomaat barst plotseling los
in langdurig rinkelen en kloppen. Kleu
rige vlakjes lichten op en duizelingwek
kende getallen razen omhoog. Iedereen
JE. er even van op.
ri ''Gemiddeld driehonderd gulden per
af „;ür!e zevende voor de scMpper en
kon pon hechten vier zevende". We ra
ken een paar spoelen.
Het is een rot leven, zeggen ze
Van vader op zoon hebben zé
gevist, maar er zijn er niet zo
veel meer die meewillen. Het
schip, ongelukkig stilligend op de
cakewalk van de deining, doet je
maag tuimelen. Het smerige, uskou-
3e water hoost eerst je overall en aan
IfljK nat. Met het geld is het niet
®'®cht, maar dat is iets van de laat-
tiid ifT.U- ouderen hebben nog al-
crUiibfLfan de nachtmerries uit de
de "arnalen ïader °P zee, moeder met
en de kindeieurend door de Provincie
ffüen tussef af die lamsoren gingen
snpen tussen de schorren hii de Hiiken
Een der vissers staat^ST»
sers zich alleen in het
moeder thuis.
weekeind, bij
te vallen de hoogaarzen en botters nog
getrouw het haventje binnen. Het is een
5Hkimmige werveling van masten als
hutje bp mutje liggen in de luwte
)fa,n het stemmigste gevelfront ter we
reld. De schippers uit Arnemuiden, die
Van Belsen, de Ketterij en de Nooyer
heten, en de Mmneboo's en Bout's uit
Veere hebben weinig tijd. Hun knech
ten eveneens. Maar in de vroege avond
Vinden wü toch een paar ploegen in
hun café Het Veerse Meer. Hun klom-
P®n staan om de hoek van de deur De
teannen lopen op dikke kousen, man-
hen met korte gestalten en norse ge-
*lchten, met een dun petje op de kop
y* tussen de lippen een sjekkie gekleefd
rat pas als een verlebberd en gedoofd
pefkje uit de mond genomen wordt.
Le Aremuënaars, onbehouwen, ge-
Sroefd en hard, zijn te onderscheiden
Van de blozende, gezelliger Veerenaars.
Twee trekken emotieloos aan de flauw
rinkelende gokautomaat in de hoek
naast de tapkast. Er wordt ook gebil-
jart, zwijgend, met af en toe een half ge
ïnteresseerde blik op de wauwelende te-
i®visie. Een paar zitten te klaverjassen
met de kastelein. De kastelein is de
jmige die praat. De Zeeuwse babbelaar
ijrugt korte hoofdknikken ten antwoord,
tiiizwarte handen aan ijzeren polsen
gekken ze bedachtzaam de kaarten te
voorschijn, Er is een lucht van zilt en
v 0rij tahak om hen heen.
«tJri1 ,een woord wordt de biljart-
rtno beslecht. Nou zitten de zwijgers
off1"' ,re'? voor een portret, niet voor
en verhaal. Wat doen we tegen stom-
metje-spelen?
chocomel, een soep en een bier-
v',f° valt de eerste poging uit.
Ja De Aremuënaars gaan
huVc week, vrijdagavond, naar
zn ®h zondagavond terug, bedoelen
nil u'H wPsp J; Ja"- Dit betekent dat
Jrm Veerse Gat in april wordt afge-
5 Vls?ersgemeenschap naar Co-
linsplaat verhuist. Daar is een haven
tje gemaakt. Maar de vissers zjjn er
niet geestdriftig over. Ze zitten vrij ver
van huis en de golfslag komt nog steeds
de haven binnen.
Ws trekken de woorden eruit, even
De bovenmeester staart naar de
foto's die hij voor ons heeft
uitgespreid en waarop de nijvere
vloot in alle glorie te zien is.
Hij is een jongeman, met een gast
vrije vrouw, kleine blonde dochtertjes
en vele liefhebberijen. Heftigheid past
hem niet. Hij zegt: ,,Ik kan wel vloe
ken op dat stuk dijk en die smerige
caissons." Meester Van Boven woont
nog maar een jaar of wat in Veere.
De geautoriseerde spreekbuis van
het stadje is Leen van der Linden,
65 jaar, met baard, en een rood
baaien hemd over zijn buik. Hij is pa
lingvisser en kan blijven, want als het
Veerse Gat het Veerse Meer is ge
worden, vindt hij zijn zootjes nog in
de brakke kreken. Leen van der Lin
den heeft niets tegen vreemdelingen,
integendeel, men moet hem ervan ver
denken, dat hij met zijn rode hemd
vooral de kleurenfotografie wil dienen.
Maar hij laat de loodzware taal van
de Statenbijbel resoneren in zijn ver
wensingen als hij over het duivels
werk van de tovenaars spreekt.
Aan de kade, met de fluisteringen
van de wind in de touwen der schepen
en de eendere kwartslag van de toren
hebben wij de uren laten verstrijken
Ons pad lag tussen twee gaslantaarns
Het water kwam opzetten. Met zijn ge
druis deed de trouwe minnaar Veere
weer ontwaken. De kerels die met hun
kleren aan in hun stinkende kooi slie
pen, hoorde men ineens geeuwen en
stommelen. De schuiven van de dekken
gingen open. Het was drie uur. Eén
voor een hesen de mannen zich aan dek
De motoren sloegen aan. Een verwarde
drom maakte zich los van de kade en
voer bijna aaneengesloten met onbegrij
pelijk gemanoeuvreer de nauwe opening
van het haventje uit. Een mysterieuze
patrouille die haar contouren verloor
maar zacht geronk achterliet. Wij leun-
llllilllllllllilliiiilllillllllllllllllllllllllllllllillllllilllllllllllfllli
(Foto boven): De wazige oolte van de
schepen die hutje bij mutje liggen in
de luwte van het stemmigste gevelfront
ter wereld.
(Foto onder): Zeven van deze kolossen
zullen tussen Walcheren en Noord-Beve
land een cordon vormen, zinken op een
pad van matten en stenen en 27 april bij
doodtij hun schuiven laten zakken, waar
mee het Veerse Gat een meer geworden
zal zijn.
Er zijn in dit ongelofelijk voorjaar
al meer records gebroken en als het
weer zo abnormaal wil blijven, zullen
er nog heel wat volgen. Allereerst zul
len de knoppen lang voor hun normale
tijd ontluiken. De vroege heesters, die
normaal eind maart in blad komen,
zijn nu in een groen waas gehuld: het
frisse meidoorngroen is in het zuiden
van het land al volop te zien. De kas
tanjeknoppen, die zich hier doorgaans
rond 10 april ontplooien, zullen zich dit
jaar nog wel in maart gaan openen.
In het noorden is alles altijd een stuk
later. Wie van het zuiden naar het
noorden reist, ziet ieder jaar het frap-
zijn klompen en nokt af. De ëen na
de ander volgt hem en in een minuut
zitten wü alleen met de Zeeuwse bab
belaar en de televisie. Als wy dan ook
buiten staan, horen wij in de verte nog
geklos van klompen over de karre-
keien. De vissersschuiten nemen het
geluid op. De opgestoken netten zijn
vlerken in de nacht. De klompen
staan leeg op de dekken. Er is nog
wat ondergronds gerommel van stem
men. Een dof radiomuziekje knapt af
en op hetzelfde moment valt Veere
stil. Alleen snikt dan nog de campa
nile in loze accoorden. Het is half
negen.
En dan weer de bel van de boven
meester van Veere. Zijn huis lijkt on
aanzienlijk als de andere huizen. Maar
achter de deur wordt een grote ruimte
met plavuizen en tegeltjes opengelegd.
Hier heeft het meisje Van Reygersber-
gen gewoond, dat in de enorme kerk,
ginder, met Hugo de Groot is getrouwd.
Meester van Boven zegt dat het niet
helemaal zeker is. Hij pluist vaak in
oude geschiedenissen. Hij vertelt van
Veeres roem, van de Van Borsseles die
nu met versteende verwondering in het
heden kijken. Vroeger kwam de Schot
se wol hier binnen, bevoer een vloot van
koggeschepen de zeeën van Europa en
de Levant. Veere, nu duizend inwoners
groot, telde er toen vijfduizend, met heel
die extra drukte van nijverheid, handels
lieden en schepelingen. Begrijpt ge nu
waa.rTom die hooggerugde kerk zo groot
}S li Po eon heeft Veere genekt. De ge
lederen der vissers werden sterk gedund,
maar zij bleven trouw aan de praktijk
van nu al twaalf eeuwen.
Tussen de tovenaars van Veere ont
moet men in deze dagen Bert Haan
stra. Op de valreep legt hij heel het
beweeg in de Oudewijvenmolen vast.
De schilders, voorheen zo talrijk, zijn
op een handjevol na verdwenen. De
smid en de olieleveranciers beramen
plannen om te verhuizen naar Colijns-
plaat. De bakker is radeloos. De vis
sers waren zijn beste klanten, want ze
aten aan boord nooit anders dan brood,
een homp brood met eindeloze komme
tjes slurp uit de grote ketel op het
fornuis. De warme hap gunden de vis-
Een kievit op nest met eieren.
pante verschil: als Brabant en Limburg
al in blad staan, is het landschap in
Noord-Nederland nog bijna winters. Ook
hierover verzamelt het KNMI gegevens
ieder voorjaar wordt het publiek ver
zocht, de eerste datum van het kastan
jeblad te melden. Men krijgt daardoor
een interessant overzicht van de grote
klimaatverschillen die binnen de gren
zen van ons kleine land plegen voor te
komen.
Bijzonder vroeg zijn intussen de
eerste zomervogels gearriveerd.
De heer A. B- Wigman noteerde
4 maart in Hoenderloo de eer
ste tjiftjaf: onze vroegste datum was
tot dusver 5 maart. Nog frappanter
is de waarneming van de eerste koe
koek door mr. J. Kist, de bekende
veldornitholoog, die deze vogel al wel
5 maart heeft gehoord. En dat terwjjl
de koekoek een ..late" zomervogel
is, die pas half april uit Afrika pleegt
te komen.
tengezoem, dat het menselijk oor bul
ten heel anders ervaart. Maar interes
sant en voor de beginner uiterst
leerzaam
feld.
zijn de opnamen ongetwij-
Wij twijfelen niet aan de waarneming
van een ornitholoog als Kist, maar se.
dert de grammofoonplaten met vogel
geluiden tegen populaire prijzen op de
markt zijn gekomen, gaan wij niet graag
meer alleen op geluiden af. Voorbij
gangers kunnen in onze tuin de koekoek
en de wielewaal al horen, via de plaat
jes „Hoor de vogels" die de Europese
Fono Club in Amsterdam onlangs heeft
uitgegeven. Men kan er niet alleen
mensen, maar ook vogels mee foppen.
Onze roodborst, die zich sinds enkele
weken heer en meester waande op zijn
territorium, geraakte in een staat van
grote opwinding, toen we zijn collega
van de grammofoonplaat lieten horen.
De uitgedaagde vogel buiten kwam er
onmiddellijk op af, steeds feller zingend
en in de toppen van de jonge dennen
vergeefs speurend naar zijn concurrent,
die hij aan alle kanten van het huis
ging zoeken.
De andere morgen hebben we de
grote lijster geactiveerd, die even
eens al wekenlang onbetwist heerser
was in onze tuin. Nog nooit hebben
we hem zo horen zingen als toen
hij het plotseling ging opnemen te
gen onze plaat-vogel. Het koolmezen
paar reageerde nog grappiger: ter
wijl het mannetje op veilige afstand
ging „tegenzingen", kwam het wijf
je vlak bij de open tuindeuren op
onderzoek...
De opnamen zijn in het algemeen uit
stekend, vooral meer volumineuze ge
luiden als die van koekoek en houtdief
klinken prachtig door. Daarentegen
wordt het geluid van enkele soorten
die het in de hogere toonregionen zoe
ken, af en toe vervormd, vermoede
lijk omdat de microfoon te dicht dij
de zanger is geplaatst. Een enkele
maai is de zanger geen eerste klas
artiest. Nachtegaal en zanglijster zijn
verrukkelijk, maar de merel maakt er
weinig van: diverse „achtergro11 me
rels", die men in de opnamen van an
dere vogels hoort, zijn beter dan de
gekozen solist. Ook bij vogels
veel individueel verschil.
Overigens Krijgt men ook bij goede
opnamen en zangers altijd iets anders
te horen dan hetgeen men buiten
waarneemt. Het geluid „klinkt met
weg" en bovendien registreert de ml-
crofoon bijgeluiden als donker ïnsec-
et vroege voorjaar heeft ook
schaduwkantjes. Het snelle uit
lopen van het blad dreigt de
planttijd met weken te verkor
ten. De kwekers, die in de wintermaan
den vaak nauwelijks de grond inkonden
in verband met de nattigheid, werken
onder hoogspanning hun bestellingen af.
Als u nog iets wilt aanplanten, moet u
zich haasten.
Tuinders en fruittelers hebben weer
hun eigen zorgen. Er komen goed be
taalde primeurs van, maar mogelijk
ook stroppen door nachtvorstschade.
Maar wie weet corrigeert de natuur
zich dadelijk snel. Het zou niet de
eerste keer zijn, dat een voorsprong vol
ledig te niet werd gedaan door een
koudeperiode, die de ontwikkeling van
de planten én de vogeltrek wekenlang
deed stagneren. Het kan uest zijn, dat
we nog tot eind april op echte nachte-
galenzang moeten wachten. V.L.
ARNHEM, maart De ^«na
tionale Filmweek te Arnhem, die van
5 tot en met 10 juni. wordt gehouden,
kriigt een bnzonder internationaal ca-
chet Tijdens deze filmweek zullen na
melijk de filmprijzen van de Raad van
Europa worden uitgereikt.
Deze filmprijzen zijn in 1957 inge
steld op grond van de overweging, dat
de film een belangrijke bedrage kan le
veren tot de toenadering onder
nese volken door het wederzijdse be
grip en de samenwerking te bevorde-
r0£)e prijzen worden jaarlijks uitgereikt
bK gefegenheid van een, filmfestival m
één van de staten, die lid zon van de
Raad De eerste maal geschiedde dit
op hét Internationale Filmfestival te
Berlijn. Tot nog toe is aan eén Neder
landse film, „Prijs de Zee" van Herman
van der Horst, deze pros uitgereikt en
wel op het Festival te Edinburgh m
19De prijs bestaat uit een gouden me
daille, ontworpen door prof. L. O. Wen
ckebach, waarop aan de voorzijde het
embleem van de Raad van Europa is
gegraveerd. Een inscriptie aan de ach
terzijde vermeldt de uitreiking. Per jaar
worden er twee van deze medailles be
schikbaar gesteld. De eerste voor een
film. die artistieke waarde moet hebben
en de grondbeginselen van de Europe
se beschaving in beeld moet brengen,
de tweede voor een film- of televisie
journaal, dat moet bijdragen tot het ver
spreiden van de Europese gedachte.
Met de uitreiking van deze prijzen
in Arnhem wordt de internationale cul
turele betekenis van de Nederlandse
Filmweek officieel erkend.
