Padre Pio wordt tegen kwalijke
aanhang in bescherming genomen
Populaire verhalen over
paranormale begaafdheid
-Interessante studie over:
BIJBEL EN KOBAN
Basis voor een gesprek
Ruimtevaarder wil naar de maan
de Columbus
van de ruimte
GEEN TWIJFEL AAN 7,TIN ORTHODOXIE EN OPRECHTHEID
Fabrikant biedt
een leger aan
Visseizoen nadert
ZATERDAG MEI 1961
PAGINA 17
(Van onze Romeinse correspondent)
Padre Pio da Pietrelcina O.F.M.
Cap. wordt volgende maand 75
jaar. Hij heeft de naam een
wonderdoener te zijn en het volk
noemt hem een „santone", een grote
heilige. Niemand twijfelt aan de or
thodoxie van Padre Pio, aan zijn op
rechtheid en aan zijn apostolaat, dat
van de biechtstoel, acht en meer
Uur per dag. Zelfs niet het Heilig
Officie. Maar over zijn gave van
voorspellingen, helderziendheid, bi
locatie, over zijn wonderen en zijn
Stigmata gaat het officiële oordeel
niet verder dan „paranormaal". Of-
Schoon (naar ons beste weten) nooit
een priester gestigmatiseerd werd,
maakte dit op een zijner onderzoe
kers, de beroemde medicus en psy
choloog prof. Agostino Gemelli
O.F.M., wetenschappelijk weinig in
druk. Stigmatisering kan een hyste-
rieverschijnsel zijn. Rome heeft een
tijd lang de vreemde dingen van
Padre Pio en meer nog de belang-
t™Uinf Van buiten daarvoor gewan-
1933 r>öat duurde van 1924 tot
schaduwes^fk wil zeker niet in,de
wonderbare w,at God met het
slechts de geloviL maar Zij Wl1
doen houden voof" ean °Pen
komt en voor wat van Go^
komt. De Kerk is dneletvi. van God
het valse wonder" (KardinaalVta"
viani, II Baluardo). aal otta"
(Van een medewerker)
Tijdens de rumoerige dagen van januari 1945 meldde zich bij de
in Beieren gelegerde Amerikanen een vriendelijke, welbe
spraakte jongeman, die beweerde Wernher von Braun te zijn.
Aanvankelijk wilde men hem niet geloven, maar weldra bleek, dat hij
de waarheid sprak. Hij was de man waarvan een Amerikaans gene
raal had beweerd: „Arresteer tegen elke prijs Von Braun; hij is de
gevaarlijkste man ter wereld!"
Vóór het bezoek van de apostolisch vmtator werden allerlei intriges geweven
rondom de samenstelling van de lV*te" ™et Unpen voor Padre Pio. Er
lvaren aparte lijsten voor mannen en uwen. Een groepje vrouwen, die
haar kans afwachten om te worden ingeschreven.
geen omstandigheden gestoord wilde
worden, riep woedend de schildwacht
op net matje, maar de man had nie-
man doorgelaten. Intussen was de
spanning gebroken. Iets in de hele ge
schiedenis bleef de generaal duister.
Toen hij na de oorlog over Padre
Pio hoorde spreken is hij poolshoogte
gaan nemen in San Giovanni Rotondo.
Hij was in burger, maar zelfs een ge
neraal in civiel werd toen niet bij de
pater toegelaten op medisch bevel. De
gardiaan stond hem echter toe zich in
een hoek van de gang op te stellen,
iiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiih
iiiiiiiiiiiiiimiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHimiiiimii
waar het convent langs zou komen na
de refter. Onder de barrevoeters her
kende de generaal zijn nachtelijke be
zoeker. Padre Pio keek hem aan. lach
te en stak de vinger naar hem uit met
een gebaar: „Dat was maar op het
nippertje".
Mgr. Damiani, vicaris-generaal
van Salto (Uruguay) bezocht
Padre Pio en wilde voor de
rest van zijn leven in San Gio
vanni Rotondo blijven. Maar Padre
Pio zei: „Neen, uw plaats is in uw dio
cees". Toen vroeg mgr. Damiani: „Be
loof me dan me bij te staan in het uur
van mijn dood." Na een ogenblik ant
woordde Padre Pio: „Goéd, ik beloof
het."
In 1941 vierde de aartsbisschop van
Salto een feest en er waren veel bis
schoppen gekomen, onder wie de Ka
pucijner aartsbisschop van Montevideo,
Vanaf 1931 mocht Padre Pio niet
•neer biecht horen en niet meer in het
openbaar de H. Mis lezen. Toen keer-
3? het getij, nadat het Rome duidelijk
was geworden, dat er geen bedrog m
^elke vorm ook in het spel was. Sinds-
j,len verspreidde Padre Pio's naam
*ich snel, ook buiten Italië's grenzen.
'aatjes en foto's van de Kapucijn zpn
bij honderdduizenden in omloop,
déi ®2?niK hand schreef eronder „Pa-
Vlo, bidt voor ons".
klinkt vreemd, het lijkt een
i'endr pre~cati°nisatie. Maar als een
e waar is van wat over hem ge-
geia e? is en niet> wat vrÜ gere-
8ekrJ? eurt, op de Index is terecht-
Haieó10"' dan stellen zijn „paranor-
goacht ^'genschappen hem in staat on-
Uct tp de afstand met mensen in con-
vr-rce «omen om hen te helpen. In hoe-
Pen, Jhin gebed wonderen kan afroe-
^er'k n WÜ in het voetspoor van de
'n het midden.
If't Ajk1 biografie van Padre Pio ver-
1 del Fante, dat in de oorlog
®rd iytvliegtuig in brand geschoten
sPtOiiP °en de situatie hopeloos werd,
*}'et de vlieger. Zijn parachute ging
{Jaar i?en en hij viel als een potlood
{Jam eneden. Toen pakte een monnik
de. in,??! en droeg hem naar de aar-
'hlpre_ .s vertelde hij deze wonderlijke
re Pi„e' Z«n .moeder zei: Dat is Pa
leden g®weest. Ik heb zoveel voor je
aPUciïli Toen zjj hem een foto van de
v'l: Dat zien rieP de jonge vlieger
et kink Is zelfde man. Hij is naar
Nagaan in ®an Giovanni Rotondo
{'Uet «,n0m. Pa,dre Pio te bedanken.
Iderin as •me.t de eerste keer, zei deze.
vbegtiiio 30 '|e' dat boven Monastir je
Veilig ,wer,d getroffen. Ik liet het
Mari» w?n' Het was waar.
{:ral v^Wmowska schrijft in haar „Le
baanse pfno fA Pio", dat de Ita-
tegenslaf aa ij ^orna na een grote
raakte velde in een zenuwcrisis
"taken ^r,80/1 0 aan z«n 'even wilde
Scheen aangemeld te zjjn ver-
Zei: Knm m°nnik m zijn kwartier en
iiV,"waarnfeh«raal' "iet van die on-
lie orrw u verdween. Cadorna,
orders gegeven had, dat hij onder
mgr. Barbièri, de
riekardinaal. vl ,L. oord'ge Cu"
Barbierl uit bed gek?ont mgr-
bekende ordebroederY»n„ hem °.?-
deur en vroeg hem terstond Vh»r
Damiani te komen, die stervend ™ls
De aartsbisschop vond mar n»
in een hevige aanval VHn^ngfnTole
toris. Nadat hh bediend was, stier? hii
sereen. Op het nachtkastje vond men
een papiertje, waarop In potlood met
bevende hand geschreven stond „pa_
dre Pio is gekomen
Verhalen van deze aard zijn legio,
nl ziin zii in WGZGn bykonistig. Want
het apostolaat van Padre Pio lijkt op
dat van de Pastoor van Ars: in en bul
ten de biechtstoel, maar vooral m de
biechtstoel, de mensen tot God bren-
geSan Giovanni Rotondo een bergdorp-
je in een der armste geb'eden vba"
Zuid-Oost Italië, is sinds lang een be
devaartsoord. Personen uit alle
schappelijke groeperingen en uit
landen treft men er ddgeljjks aan. u
komen biechten en om raad vragen-
Van heinde en ver stromen giften Din-
nen, als „intenties" voor Padre rio.
In 1940 is deze begonnen met de bouw
van een ziekenhuis, dat hij „Huis tot
verlichting van het lijden" noemde.
Thans heeft San Giovanni Rotondo een
der best ingerichte hospitalen van Ita
lië en Europa. Paus Pius XII hief for
meel de gelofte van armoede voor Pa
dre Pio op en wei in zoverre, dat hij
zelf de beheerder van zijn ziekenhuis
en andere stichtingen kon zijn.
at grote opschudding in Italië
veroorzaakte, was het feit, dat
onlangs het Vatikaan een apos
tolisch visitator, in de persoon
van mgr. Maccari, naar S. Giovanni
Rotondo gezonden heeft. Al eerdei was
uitgelekt en had men van bedevaart
gangers vernomen, dat op de goede
grond aldaar ook het onkruid welig
groeide. Nu is het ieders ervaring, dat
een religieus centrum een drukke
markt uitlokt van allerhande snuiste
rijen en tegen de kultus aanhangende
dingen, waarover het oordeel kan lui-
Padre Pio voor het altaar in San Giovanni Rotondo.
den van „simpel" en ..lacbwekkend"
tot „ergernisgevend °Pk Hon rra
(nieuwe) kerk van S. Maria delle Gra
zie bloeide de handel.
Maar als met kippenbloed bestre
ken lappen voor duur geld worden
verkocht als „relikwieën" van Pa
dre Pio's stigmata en als „wonder
doende" stukjes stof in de handel ko
men, die afkomstig zouden zyn van
zjjn pij, van het kussen waarop hij
geknield heeft of wat dan ook, dan
duidt dat op hysterie; het is bedrog
en virtueel simonie. In S. Giovanni
staan thans zeven luxe hotels, een
kolonie weekendhuisjes en kleine vil
la's en er is een levendig pension-
bedrijf. Bericht wordt, dat een dier
hotels is gebouwd met het geld, dat
iemand bestemd had voor het oprich
ten van een huis voor ongelukkige
kinderen. Naar verluidt zou ook het
geldelijk beheer van het hospitaal te
wensen overlaten en men zou voor
het opnemen van zieken meer naar
de verzekeringspolis of de vooruit te
betalen sommen kijken, dan Padre
Pio's caritatieve bedoeling was.
Het is verder bekend, dat de laatste
tijd vele mensen van S. Giovanni te
rugkwamen met ernstige klachten zo
niet met een afkeer van het „hele' ge
doe" daar.
Padre Pio wordt oud en zijn gezond
heid is wankel. Daarvai heeft een kliek
bigotte vrouwen, die zich „be
voorrechte dochters" noemen, gebruik
gemaakt om Padre Pio in te spinnen.
Zij vechten als duivelinnen om in het
gedrang, dat 's morgens om twee uur
begint, het eerst de kerk binnen te
kunnen komen, als die om vijf minuten
voor vijf open gaat voor Padre Pio's
Mis. Zjj hebben „rechtens" de eerste
plaatsen in de kerk op met ijzeren ket
tingen vastgelegde kussens Zij schij
nen relikwieën te produceren en hou
den de wachtlijsten bij der biechtelin
gen.
Mgr Maccari heeft ontdekt, dat er
zeer vreemde zaken in S. Giovanni ge
beuren een mengsel van middeleeuws
fanatisme en geslepen handelsgeest.
Het komt geregeld voor, dat biechte-
lingen weken moeten wachten, voor zij
aan de beurt komen. En omdat, zoals
overal in Italië „opstaan, plaats ver
gaan" is, vaart het hotel- en pension
wezen er goed bij. Maar als men de
„bevoorrechte dochters" een fraaie
som in de hand frommelt, dan schiet
de naam van de mildè gever als een
raket omhoog op de wachtlijst.
Aan het station in Foggia liggen al
handige jongens op de loer. Voor goed
geld garanderen zij u een comfortabe
le plaats op de biechtlijst. Geld ver
dienen aan pelgrims is een oeroude
zaak in S. Giovanni: in de verre Oud
heid was op de Monte Gargano een
orakel van Apollo. Later, gekerstend,
kwam er een bedevaartsoord ter ere
van de aartsengel Michaël, dat eeuwen
lang befaamd was. Nu deze devotie te
ruggelopen is, biedt de „Burcht van
het gebed" van Padre Pio nieuwe mo
gelijkheden. Thans heeft Rome paal
en perk gesteld.
Er zijn maatregelen genomen voor
fS" aider financieel beheer en Padre
„7;° ,)y.erd van zijn desbetreffende <-er-
ingen ,?ntslagen. Het generalaat
wordt ™tC!nen heeft, naar gezegd
van li. rf Je provinciale bestuurders
zen der hmel<°V0r%0plaatst' de prij'
le o-phniirieJr j worden onder contro
le gehouden, de marskramer» op de
piazza voor de S. Maria delle Grazie
is weggevaagd. Zelfs de kussens de?
„bevoorrechte dochters" zito mèt de
voorrechten verdwenen. Voor het al
taar is een hek aangebracht,
Er valt in onze tijd een toenemende
belangstelling voor de grote we
reldreligies te constateren. Het
aantal boeken, dat daaraan gewijd
is, mag reeds vrij aanzienlijk heten. De
reden van dit opvallend verschijnsel ligt
ongetwijfeld in de groeiende openheid
van het menselijk denken, wat niet wei
nig in de hand wordt gewerkt door de
moderne communicatiemiddelen. Ander
zijds moet ook rekening worden gehou
den met het feit, dat sommige van deze
wereldgodsdiensten een nieuwe missio
naire activiteit aan de dag leggen. Dat
geldt in het bijzonder voor het Moham
medanisme.
De laatste jaren zijn er in Europa
verschillende missiecentra gesticht, die
zich ten doel stellen de Islam bekend
te maken door woord en geschrift en,
zo mogelijk, nieuwe aanhangers te win
nen Nog niet lang geleden is er in ons
land een volledige Nederlandse verta
ling van de Koran uitgekomen, waar
aan grote zorg is besteed. Voor het stren
ge monotheïsme van de volgelingen van
Mohammed hebben de theologen grote
belangstelling. Eli dit te meer, daar er
opvallende aanknopingspunten bestaan
tussen Bijbel en Koran.
De Franse Dominicaan Jacques Jo-
mier heeft deze punten van overeen
komst tot uitgangspunt gekozen voor een
interessante studie, die, hoewel zij voor
alsnog niet tot definitieve resultaten leid.
toch zeer waardevol is als pionierswerk,
dat een duidelijk inzicht geeft in de
moeilijkheden, waarmee een vergelijking
tussen Christendom en Islam ons con
fronteert. Zijn boek, dat een bescheiden
omvang heeft (125 blz.l, is vrij behoor
lijk vertaald, al verraadt de Nederland
se tekst herhaaldelijk zijn Franse oor
sprong.
Jomier verklaart eerst wat de Koran
eigenlijk is, waarbij hjj de nadruk legt
op het feit, dat de prediking van de
Koran maar twintig jaar heeft geduurd
en in één enkel boekwerk verzameld
is. Met de dood van Mohammed is de
lange reeks van profeten definitief afge
sloten. De Koran (is prediking) is het
geheel van Gods tussenkomst in de da
den en ondernemingen van de nieuwe ge
meenschap, die Mohammed stichtte;
bovendien is hij een dispuut met de hei
denen, Joden en Christenen, terwijl hij
de eenheid en de transcendentie van God
en het geloof aan het laatste oordeel
predikt.
Volgens de Islam heeft Mohammed
van God een wereldzending gekregen;
als laatste der profeten wordt hij tot
de hele mensheid gezonden. De Moham
medaanse traditie leert, dat de Islam
een godsdienstige houding is, door God
in de harten der mensen gegrift vanaf
de eerste dag der schepping. Adam,
Noë, Abraham, Mozes, Jesus en Mo
hammed beleden hetzelfde geloof. Al
leen de wetgevingen verschilden, al naar
gelang van de tijdsbehoeften; de éne,
ware godsdienst was steeds dezelfde.
De Islam vervangt alle voorafgaande
wetgevingen: dc Joodse en Christelijke
wetgeving worden derhalve als afge
daan beschouwd. De Koran bedoelt dan
ook, minstens impliciet, de verovering
van de wereld; hii ziet de wereldgeschie
denis onder de beheersing van één gods
dienst. Mohammed is de enige, die met
een universele opdracht belast werd Het
wachten is nu niet meer op een nieuwe
profeet, maar op het laatste oordeel.
Herhaaldelijk beroept de Koran zich
op de Bijbel; veel onderwerpen, gedach
ten en verhalen uit de H. Schrift komen
erin voor. Bijna altijd echter hebben deze
een andere betekenis dan in de Bijbel.
Aan de vergelijking van die overeen
komsten is het grootste deel van Jo-
mier's boek gewijd. Hoe lovend de Ko
ran ook over de Bijbel spreekt, dat sluit
nog niet in dat de Mohammedaan hem
ook leest. Hjj gelooft eerder, dat de Jo
den de Bijt 1 hebben vervalst.
Het voornaamste kenmerk van de Ko
ran is zijn volstrekte monotheïsme Van
een drieëne God echter wil hij niet we
ten. De wederopstanding der lichamen
is een dogma van de Islam evenals de
beloning naar de werken, maar hjj blijft
binnen de grenzen van een essentieel na
tuurlijke godsdienst, die elke deelne
ming, door de genade, aan het leven
van God verwerpt.
Bijzondere aandacht heeft de Koran
voor Maria, de Moeder van Jesus, de
enige vrouw, die met name wprdt ge
noemd. Zij is maagd gebleven. „God
heeft U uitverkoren en gezuiverd", wordt
van haar gezegd (III, 37, 42) „Hij heeft
U uitverkoren boven (alle) vrouwen van
deze aarde." Alleen Jesus en Maria zijn
niet door „de Satan geraakt", maar
men dient hierbij te bedenken, dat Is
lam geen dogma van de erfzonde kent
en dat de Koran op het stuk van Ma
ria's zuiverheid niet de conceptie, maar
de geboorte op het oog heeft.
Alleen van Jesus wordt over een We
derkeer gesproken, maar dan als teken
voor een tijdperk van totale vrede. Hij
is echter „louter schepsel". Van een
mysterie van de Menswording wil men
niet horen. De ondubbelzinnige eenheid
van God en Diens transcendentie is zeer
scherp gescheiden van de schepselen.
Waar de Koran van een „Drietal"
spreekt zijn Allah, Jesus en Maria be
doeld, niet de H. Drieëenheid van de
Orthodoxe Christenen.
Het kruis speelt geen enkele rol in de
Islam, daar dit niet past in de lijn van
het heil. zoals de Koran het ziet.
Behalve dat de Koran een sterk apolo
getische inslag heeft, bevat hij ook tal
rijke polemische passages tegen heide
nen, Joden en Christenen. Hij discus
sieert en argumenteert over de eenheid
van God. Als wetgevend boek telt hij
talloze voorschriften, die het sociale le
ven van de oorspronkelijke Mohamme
daanse gemeenschap regelen. In de
Openbaring van Gods Mysterie, waar
in de Islam geen evolutie erkent,
spreekt de Koran het laatste woord.
Opvallend is de hoge waardering voor
z»n literaire vorm. De Koran zelf wordt
de Mohammedanen in zijn onnavolg
baar artistieke vorm voor ogen gehou
den als „het" grote wonder, dat de
waarachtigheid van de Mohammedaan
se profetie bevestigt.
Jomier legt in zijn beschouwing over
de Koran veel nadruk op de zeer uiteen
lopende verklaringen der verschillende
commentatoren. Waaruit volgt, dat het
zeer moeilijk is vast te stellen, wat be
paalde en niet weinige teksten nu
precies bedoelen. Het schijnt wel vast
te staan, dat nóg zo christelijk klinken
de passages zeker niet die zin hebben,
welke de Christenen daaraan geven.
Werkelijke overeenkomst tussen Chris
tenen en Mohammedanen is er eigenlijk
alleen maar in beider eerbied voor de
ene en ware God, ofschoon er groot
verschil is in het eigenlijke Godsbegrip.
Zo het ooit tot een gesprek tussen bei
de godsdiensten mocht komen, zal de
kwestie van de authenticiteit van de
Bijbel een van de belangrijkste dis
cussiepunten uitmaken.
Jomier heeft zijn boekje zeer irenisch
geschreven, zonder onverantwoorde
verwachtingen te wekken. Wie het
aandachtig bestudeert zal een goed in
zicht verwerven in de waarlijk niet ge
ringe moeilijkheden, die een godsdienst
gesprek tussen Christenen en Moham
medanen meebrengt. Dat zal voorlopig
echter wel beperkt moeten blijven tot
werkelijk deskundigen. Intussen is het
zeker van belang, dat anderen zich op de
hoogte stellen van de eigenlijke stand
van zaken. De studie van P. Jomier is
daarvoor zeer geschikt.
Het boekje is uitgekomen bij de firma
J. J. Romen en Zonen te Roermond.
L.
AMSTERDDAM, 18 mei De eerste
juni, de dag die sportief vissend Ne
derland uit de ijzeren greep van het ge
sloten seizoen zal bevrijden, werpt
reeds wekenlang zijn schaduwen voor
uit. De talrijke hengelsportzaken kun
nen de drukte amper aan. Natuurlijk
worden er veel hengels en molens in
revisie gegeven, maar verblijdend is
ook, aldus een onzer zegsmannen, dat
het hengelaarslegioen zich door een
goed gerichte propaganda steeds meer
uitbreidt. Juist deze nieuwkomers zijn
bijzonder welkom, omdat z» zich van
een complete visuitrusting moeten voor
zien.
De Kerk moet voorzichtig zijn met
naai maatregelen. Een al te rigoreus
ingrijpen, op zich zelf gewettigd, kan
hiel een formele volksopstand veroor
zaken.
Ais anecdotische kanttekening ver
melden wij, dat een heetgebakerde in
dustrieel uit het Noorden, een groot
vereerder van Padre Pio, de bevolking
van S Giovanni Rotondo een formeel
bewapend leger van duizend man heeft
aangeboden, voor het 8aval "ze Pa-
dre Pio zouden overplaatsen.
Rome is verstandig geweest. Het
heeft Padre Pio gevraagd zich meer
terug te trekken. Met Pasen droeg met
hij, maar de gardiaan de plechtige Mis
op. Men heeft de oude man niets ver
weten, hij staat boven elke verdenking.
Hel gaat om de fanatieken onder zijn
volgelingen en om de „sjacheraars in
de tempelhof".
WERNHER VON BRAUN,
Op dat historisch moment was
Wernher von Braun 32 jaar oud.
Hij werd geboren op 23 maart
1912 in de Oostpruisische provincie
Posen ais zoon van de welgestelde
Freiherr Magnus von Braun.
Wernher's moeder was een enthou
siast amateursterrenkundige en z»
werd hierin al spoedig door haar zoon
nagevolgd De jonge Von Braun werd
echter b» zjjn studie al gauw gehandi
capt door zjjn gebrek aan wiskundige
kennis. Hjj ging inzien, dat hjj het met
zjjn povere mathematische onderlegd
heid niet ver zou kunnen brengen. Voor
al zjjn eerste kennismaking met
Oberth's boek „Die Rakete zu den Pla-
netenraumen" bracht hem tot dit be
sef. Van toen af wierp hp zich met on-
geuende jjver op alles wat met wiskun
de te maken had. Weldra had hjj zich
in dit opzicht zo bekwaamd, dat hjj
zelfs mocht invallen als er op school
een wiskunde-leraar afwezig was.
In 1930, 18 jaar oud, Jeed hjj eind
examen middelbare school en verhuls-
de naar de Technische Hoehschule in
Charlottenburg. Tegeljjkertpd ging hjj
praktjjk opdoen bjj het Borsig-concern
in Berljjn. In deze tjjd hield hjj zich al
ernstig bezig met het bestuderen van
ruimtevaartproblemen. Al gauw sloot
hjj zich aan bjj een groepje raketen
thousiasten, dat een proefterrein had
te Reinickendorf. Hier kwam hjj in
contact met prof. dr. Becker en Ir. W.
Dornberger, die beiden werkzaam wa
ren op het Bewapeningsbureau Op hun
advies ging Von Braun studeren aan
de Berlpnse universiteit en tegelijker
tijd werken te Kummersdorf, waar het
leger raketproefterreinen had. Enkele
jaren later promoveerde hjj op een
proefschrift getiteld „Problemen rond
vloeistofraketten".
Wernher von Braun en echtgenote.
Von Braun en de V-2
In 1933 startten Von Braun en zjjn
medewerkers te Kummersdorf op be
vel van de legerleiding de ontwikke
ling van de A-serie, waarvan het vierde
type (de A-4) later bekend en berucht
zou worden als de V-2. In december
bereikten de eerste raketten een hoog
te van twee kilometer. Tezelfdertijd
kreeg Von Braun de leiding over de
afdeling West van het raketproefsta
tion. Al spoedig bleek, dat het terrein
te klein werd. Men vond een zeer ge
schikte plaats op het nabjj de Oder-
monding gelegen eiland Usedom. De
basis werd latei bekend onder de naam
van het nabij Usedom gelegen plaatsje
Peenemünde. In november 1936 kwa
men de nieuwe lanceerplaatsen gereed
Op 3 oktober 1942 had hier de eerste
geslaagde A-4 start plaats. Bjjzonder
snel waren de vorderingen niet, want
Peenemünde ondervond van regerings
zijde maar weinig steun.
In deze toestand kwam verande
ring toen in juli 1943 Von Braun en
Dornberger bjj Hitier werden ontbo
den. Hjj informeerde naar de vorde
ringen met de A-4 en liet daarop zjjn
„Vergeltungswaffe" weer plaatsen op
de Ijjst van dringende objecten. Ei
werden nu per dag ruim dertig A-4
raketten afgevuurd, wat nog sterk
acjiterbleef bjj de els, zeventig V-2's
per dag te lanceren. Vooral na een
zwaar, door de Engelsen op 17 augus
tus uitgevoerd, bombardement werd
de afvuurcapaciteit van de basis ern
stig verkleind. 735 technici en aan
verwanten vonden hierbij de dood.
Von Braun ontkwam echter. Zijn le
ven hing echter opnieuw aan een zij
den draad in maart 1944, ditmaal
door zjjn eigen schuld.
Hjj had er zich wel eens over uitge
laten, dat al dat gedoe met die mili
taire raketten hem niet beviel. Wat hjj
wilde was een raket rond de maan te
sturen. Over zoiets kon men in Hitler's
Duitsland beter zjjn mond houden. Von
Braun werd door de S.S. gearresteerd
wegens vermoede sabotage van het A-4
program. Gelukkig slaagde de handige
Dornberger er nog op het nip
pertje in zjjn beschermeling vrjj te plei
ten.
In de vroege avond van de achtste
september 1944 viel de eerste, in Was
senaar gelanceerde V-2 op Londen. En
geland zou nog een bombardement van
drieënveertighonderd van deze raketten
te doorstaan krjjgeii. Een gelukkige
omstandigheid was, dat de Duitsers
nog .liet de beschikking hadden over
atoombommen, want dan zou de ramp
niet te overzien zjjn geweest. Maar nu
waren de V-2's slechts de laatste stuip
trekkingen van een land, dat de oorlog
verliezen ging. Weldra ging Duitsland
dan ook door de knieën.
Nog luist op tjjd wisten Von Braun
en jen aantal leden van zjjn stal de
Russen te ontvluchten, die ijverig bezig
waren grote hoeveelheden technici en
materiaal goedschiks dan wel kwaad
schiks naar hun land te transporteren.
Zjj namen de wijk naar het Westen en
meldden zich bjj de Amerikanen. Een
maand later waren Von Braun en de zij
nen te werk gesteld te White Sands
Proving Grounds in New Mexico. Men
begon daar met de montage en de ver
betering van een honderdtal meege
brachte A-4 raketten.
Tachtig procent van alle materiaal
en technici was de Russen in handen
gevallen
Respekt en wantrouwen
In 1947 trad Von Braun in het huwe
lijk met zjjn achternicht Maria von
Quistorp. Het huwelijk werd gesloten
te Landshut in Beieren. Het huis waar
het jonge paar gedurende de enkele da
gen van Von Braun's verblijf vertoef
de stond onder zware bewaking van
met mitrailleurs bewapende soldaten
en leden van de Amerikaanse veilig
heidsdienst. Zo gauw de feestelijkhe
den achter de rug waren, werden Von
Braun en zjjn vrouw veilig beschermd
op transport gesteld naar de V.S. De
Amerikanen wilden hun -ivalen aan de
andere kant van het IJzeren Gordjjn
liever niet de gelegenheid geven hun
vakbekwaamheid in het geruisloos ont
voeren van wetenschapsmensen te de
monstreren.
Von Braun slaagde er op 24 februari
1949 in een combinatie van een wau-
Corporai en een V-2 .in feite de eer®~
tweetrapsraket) een hoogte te doen be
reiken van 400 km. Hiermee werd de
eerste .tap in de ruimte gezet, maar
dat bleef voorlopig het maximum. Lan
ge tijd maakten ue Amerikanen zich
niet erg druk om geleide raketten, deels
uit gebrek aan belangstelling voor deze
wapens, deels door een zeker superio
riteitsgevoel en een onwankelbaar ver
trouwen in de eigen militaire macht.
In 1050 werd de taak van Von Braun
en zjjn medewerkers dan ook als ge
ëindigd beschouwd.
Na enige tjjd kwamen er echter in
lichtingen binnen die er op wezen dat
de Russen zich zeer serieus bezig
hielden met geleide projectielen.
Daarop nam de activiteit weer enigs
zins toe. In 1955 werd Von Braun di
recteur van Redstone Arsenal van het
leger in Alabama, en tegelijkertijd
werd hjj genaturaliseerd. Van dat
jaar dateert het feitelijke begin van
de ruimtevaartontwikkeling in de
V.S. Von Braun heeft zich gedurende
de daaropvolgende jaren doen ken
nen als een onverbiddelijke doorzet
ter, die vele moeilijkheden voorzag,
waarvoor anderen blind waren, zoals
de opmars van de Russische ruimte
techniek. Al betrof zijn werk dan in
de eerste plaats de defensie, steeds
hield hjj het grote doel voor ogen:
De bemande ruimtevaart. Op het
ruimtevaartcongres 1958 in Amster
dam gaf hjj te kermen: „Het meest
tragisch moment van mjjn leven was
toen de eerste V-2 werd afgeschoten.
Ze had op de maan gericht moeten
zjjn. Nationaliteiten zjjn belachelijk.
In de ruimte zjjn geen nationalitei
ten."
De Amerikanen hebben Von Braun
gedurende lange tjjd met een menge
ling van respect en wantrouwen beke
ken. Dat is wel begrijpelijk. Minder be
grijpelijk is echter, dat ze hem zolang
belet hebben een behoorlijke rol in de
ontwikkeling van de ruimtevaart te
spelen, wat toch alleen maar in hun
eigen voordeel kon zjjn. Zo werd bij
voorbeeld het officiële Amerikaanse sa
tellietprogram aan de marine toegewe
zen, en niet aan Von Braun, die voor
het leger werkte. Het is o.m. aan deze
omstandigheid te wijten, dat de Ame
rikanen pas na de Russen met een
kunstmaan konden komen. Von Braun
moest machteloos toezien, hoe de ma
rine enorme bedragen spendeerde aan
de Vanguards, raketten die vol zaten
met kinderziekten. Tenslotte kreeg Von
Braun direct na de vierde oktober 1957
toen nog opdracht met de hem ter be
schikking staande middelen een satel
liet te lanceren. Daarin slaagde hjj met
zjjn betrouwbare Juplter-raketten al op
31 januari van het volgende jaar.
Von Braun naar de maan
Inmiddels heelt Von Braun een nieu
we 'roef in handen om de achterstand
op de Russen in te halen: Zjjn machtige
Saturnusraket die op het ogenblik in
aanbouw is, zal 60 m hoog worden. Ze
wordt uitgerust met acht (zeer be
trouwbare) Jupiter-motoren. die teza
men een stuwkracht van bjjna 700 ton
zullen hebben. Von Braun is vastbeslo
ten met "Aze „Saturnus" zelf een reis
naar de maan te maken. Dit bewijst
dat hjj niettegenstaande zjjn bjjna vjjf-
tlg jaren aan enthousiasme en durf al
lerminst heeft ingeboet. Zjjn oude ide
aal is hem oog steeds bijgebleven, on
danks het feit dat hij heel wat heeft
moeten verduren en om zjjn plannen
ook ontelbare malen is uitgelachen.
regenwoordig gaan wjj b°e_ langer
noe meer inzien dat hjj, wat zijn voor-
spellingen betreft, waarschijnlijk in het
gelijk gesteld zal worden.
