San Bias Eilanden: snachts
verboden voor blanken
Vrouwen met lange neuzen
vindt men er het mooist
Vorming van arbeiders in
onderontwikkelde landen
K
D
commentaar
Liefde voor de natuur
Pinksteren
CURIEUSE EILANDJES BIJ PANAMA
Geen geldmaar
wel kokosnoten
altijd mee op reis
Bandrecorder biedt onbekende
mogelijkheden aan blinden
Dr. M. J. Prinsen overhandigt de
eerste van een aantal van dertig
Opheffing aan geestelijk pauperisme
dringend noodzakelijk
BEZINNING OP
WERELDCONGRES
Intellectuelen
teleurgesteld
Moeder zet haar
dochter in
bruidshemd
Technische hulpmiddelen
Vrouw brengt haar
baby om het leven
Tien maanden geëist
™.'ch'8ed""
Bij botsing gedood
SCHAEPMAN'S
lakken
Rinke Tolman
ZATERDAG' 20 MEI 1961
f AGINA 5
.EUROPOORT"
DÉR
EUROPÈSE
BELEGGING
YANTUPU, Panama, 20 mei
(U.P.I.) Onder de kust van
Panama ligt een vrij onbekende
eilandengroep, de San Bias Eilan
den, waarvan er niet minder dan
365 zijn. Sommige van die eiland
jes zijn niet groter dan een paar
tennisbanen bij elkaar en een
daarvan is Yantupu: 200 meter
lang en honderd meter breed. De
Indianen op dit eilandje (er zijn
er ongeveer honderd) hebben
veelal namen van Amerikaanse
filmsterren. Dat is een overblijf
sel uit de oorlog, toen vele van
die inboorlingen naar het vaste
land gingen om er voor het
Amerikaanse leger te werken.
Hun eigen namen waren zo onuit
spreekbaar (zoals bij voorbeeld
Equainyhgueynah), dat zij al
spoedig werden omgedoopt.
Uitstel belastingverlaging
Kamerfractie K.V.P. om
interventie verzocht
Liturgische weekkalender
WmmrnmmM
Besthermen verfraaien
In Kerk en Christendom leeft in
onze dagen een diep besef van
verantwoordelijkheid voor de we
reld, die, zoals Paus Pius XII
het uitdrukte, weer van de grond af
moet worden opgebouwd. De waar
dering voor menselijke en goddelijke
baarden heeft een dusdanig diepte
punt bereikt, dat nog slechts een ra
dicale vernieuwing in staat is het af
rijden naar volledige geestelijke en
torele decadentie te voorkomen en
de mensheid het verloren begrip voor
eigen waardigheid terug te schenken.
God waakt echter over ,,Zijn" we-
teld. Daarom heeft Zijn Geest langza
merhand in de Christenen het on
weerstaanbaar verlangen naar her
stel en eenheid gewekt om hen zo rijp
te maken met nieuwe overtuiging en
Vereende krachten de enige heilsmo-
gelijkheid, die ons in Christus geschon
ken is, aan de wereld te verkondi-
Aan deze werking van Gods Geest
danken de reformatorische Christenen
hun steeds krachtiger wordend stre
ven naar onderlinge eenheid, de ur-
thodoxen het groeiend heimwee na
hen. van wie zij gescheiden zijn, en
de Kerk van Christus het toenemend
besef alles in het werk te moeten stel
len om het einde te bespoedigen van
de noodlottige verdeeldheid der ge
hele Christenheid. Om die reden heeft
Paus Joanne- XXIII een Algemeen
Concilie uitgeschreven, dat zich ech
ter vóór alles zal bezig houden met
het gehoorzaam toetsen, volgen en
vastleggen van de nieuwe inzichten,
die in de Kerk onmiskenbaar gewekt
lijn door de leiding van de H. Geest.
Dat deze machtige beweging, die de
hele Christenheid beroert, het werk
is van de H. Geest, lijdt niet de min
ste twijfel. Daarom spoort de Paus
ook alle gelovigen met aandrang aan
door vurig en volhardend gebed er
aan mede te werken het Concilie tot
een nieuw Pinksteren te maken, dat
de Kerk in staat stelt de huidige we-
teld tegemoet te treden met eenzelf
de ijver -n eenzelfde vuur als de
Apostelen bezielde op de morgen,
toen zij voor het eerst gesterkt wa
len met „kracht uit den hoge".
Deze oproep van Paus Joannes
Veronderstelt echter, dat wij besef
fen, hoezeer wij in alles afhankelijk
zijn van degenade van de H. Geest,
dat wij tenminste iets vermoeden van
Zijn als wij het zo mogen zeggen -
alomvattende „functie m de godde-
"fke heilseconomie. Tussen de He
melvaart en Wederkomst van Chris
es is Hij „de vertegenwoordiger van
God en de'plaatsvervanger van Chris
tus". Zeer ten nadele van ons Seest®"
lijk leven schenken wij in onze dev -
tie evenwel veel te weinig aanda
aan Hem. Niet ten onrechte neeii
hien daarom de H. Geest de
onbekende" genoemd. Hijzelf schijnt
Ban deze onwetendheid aangaande Zijn
goddelijke persoon een einde te wa
len maken. Daartoe gedwongen door
Zijn onmiskenbaar duidelijk werken
ln Kerk en wereld tracht de theolo
gie het vroegere tekort aan aandacht
voor Hem, Die ons „alles in herinne
ring brengt, wat Christus ons geleerd
heeft," Die onze heiligmaking be
werkt en de „ziel" van de Kerk is, in
te halen. Zijn betekenis in de Oude
en Nieuwe heilsorde wordt zodoende
veel inzichtelijker voor ons en stemt
tolt nederige bescheidenheid bij het
dankbaar overwegen van Zijn onop
houdelijke, nooit vermoede werken.
Het ligt voor de hand, dat de H.
Schrift onze voornaamste informatie
bron is voor de plaats van de H. Geest
in Gods heilsbestel. Wanneer men,
Voorgelicht door de moderne Bijbel
exegese gaat begrijpen, hoe God stap
Voor stap het uitverkoren volk in het
Oude Verbond leidde tot een uitem-
lelijk zuiver geestelijk verstaan van
de steeds werkzame „geest" van
Jahwewanneer men zich reken
schap geeft van het feit, dat de eer
ste Christenen de H. Geest daarna
leerden beschouwen als een Persoon,
Zorv Zelf één met de vader en de
en in 11611 werkte, ben heiligend
bedenktIïi.aken(l en men vervolgens
Boeken ndat', tot nu toe, de Heilige
xjuciven ons T
richten, ho4 T bijzonderheden onder-
de lééft uit i de Nieuwe Heilsor-
H. Geest, dan kan ilracht Ja,n de
aanbiddend buigen Elcb s,!eci}ts
volle zorg voor wereir? Gods liefde-
Geleidelijk heeft de goddelifefopYn
baring de mens bl™eugevoerd Y^de
rijkdommen van Zijn genade en de
H. Geest zet m de Kerk dit steeds
meer inzicht schenkende werk vomt
tot de jongste dag.
Onder talloze namen en beelden
«preekt de H. Schrift over de Geest.
Hij is de adem of de vinger van God,
<le Geest van heiligheid en heiligma-
hibg; de Raadsman, Die ons terzijde
«aft; Hij is vuur, levend water en
zalving de Godsgave bij uitstek, het
?e6el der eenheid; Hij schenkt ons de
hennis van Gods geheimen en woont
*n ons: Onze lichamen zijn temP
^an de H. Geest; Hij is het onderpand
an ons erfdeel en deelt ons het
elijk kindschap mede: Hij verenig
met de Zoon en verschaft ons
Afgang tot de Vader; Hij doet ons
oiilw geboren worden en schenkt
Cif.het vermogen te getuigen voor
be5Jstus. Dit zijn maar enkele voor-
den hoe de Evangeliën en de brie-
sp-der Apostelen over de H. Geest
ltav. toen. Maar wat er ook over Hem
Op .gezegd worden, alles komt neer
Öie <?e 6ne' al°mvattencie waarheid,
St- Augustinus als eerste onder
HiefHden bracht: De H. Geest is de
tejj?ue. Dat is de kern van de chris
ten verlossingsboodschap, het we-
^.yan het Christendom, God zelf.
Pen kunnen ons niet genoeg verdie-
van de voortdurende aanwezigheid
Otis Geest onder ons. Hij is tot
sin» gez°nden om Christus' Verlos-
God -erl< te voltooien. En al Is Hij,
aitd zijnde, met de Vader en de Zoon,
Wee t ln de schepping werkzaam ge
bet tocb betekent Zijn zending op
Vpr„e?rste Pinksterfeest een nieuwe,
-» t.f^Sende verhouding dóór Hem
Ussen God en mens.
«tttfrök en breed de theologische
A. M tr 00k m°ge zijn. zegt P-
oven "Henry O.P. in zijn mooie boek
ten j Geest, er ligt meer beslo-
liiis?pn Menswording, in de hande-
2iin T -.jn vvoorden van Christus, in
stortiA n en Verrijzenis, in de uit-
sterdaf V?,n de H- Geest, op de Pink-
heeft en Hod is gekomen, God
te wo?fiSProl<en en gehandeld in de-
Ziin p onder ons, God heeft ons
den hfest. geschonken, opdat wij zou-
VI bcgn.ipen en leven.
•tiee wJnksterf6est moge ons tot ern-
Öat aiu, ^nin? b.rengen op ons geloof,
Van rinetj beilschenkende verstaan
Ooit riV G?est mogelijk maakt. Zo
dan >s dat verstaan een levens-
(Advertentie)
NATUURZUIVER
OPWEKKEND VERKWIKKEND
HAARLEM, 20 mei De commissaris
der„ de provincie Noord-
Holland, dr. M. J. Prinsen, heeft gister-
^""d in zjjn kwaliteit van voorzitter
steHin* vaY1 J°-°r de beschikbaar-
hL technische hulpmiddelen
aan blinden m Noord-Holland de eerste
j. A e bandrecorders overhan-
®fn de heer W. Kramer uit Pur-
V.d: Daar het de heer Prinsen on
gelijk was alle bandrecorders met
een Persoonlijk woord uit te reiken op
de bijeenkomst in Restaurant Brink-
mann, sprak hij in de persoon van de
heer Kramer alle dertig gelukkigen toe.
In zijn openingsrede had dr. Prinsen
reeds gewezen op het grote belang van
de bandrecorder naast het brailleschrift.
Dr. Prinsen haalde enkele regels uit
het werk „Het persoonlijke en sociale
leven van de blinde" van prof. dr.
Rêvesz aan, waarin de schrijver wijst
op de gunstige wending, die de houding
van onze moderne maatschappij ten op
zichte van de blinden vertoont. Als be
langrijke factoren, die tot deze wending
hebben meegewerkt, noemt prof. Rêvesz
de buitengewone prestaties van blinden,
die bewezen dat ook zij uitzonderlijk
begaafd en geestkrachtig kunnen zijn
en de ontdekking en invoering van het
brailleschrift. „Hoeveel levensverrijking
heeft het brailleschrift niet gebracht.
Wie de uitvinder van de bandrecorder
is. weet ik niet, maar hij heeft door
zijn uitvindingen het gehoor in plaats
van de ogen gesteld. Welke ongekende
mogelijkheden dit biedt voor studie
doeleinden, voor een breder deelnemen
aan onze zo dynamische samenleving,
behoef ik u niet te zeggen", aldus dr.
Prinsen. Spreker stipte voorts aan, dat
er natuurlijk een selectie was toegepast
bij de blinden die voor een bandrecor
der in aanmerking kwamen. De drie
blindenbonden. de Nederlandse Blinden-
bond, de R.-K. Blindenbond St.-Odilia
en de Ned. Christen Blindenbond, die
het initiatief tot de oprichting van de
stichting hebben genomen, hebben een
nauwkeurige enquête gehouden. „De
dertig bandrecorders worden uitgereikt
op de eerste plaats aan blinde echt
paren, aan dubbel gehandicapten: jon
geren voor wie het bezit van een band
recorder versnelling en verruiming van
hun studiemogelijkheden betekent en
ni YT^?"CHT, 20 mei Een gevange
van vLvan den maanden met aftrek
ling Va„arrest en terbeschikkingstel-
van justitie K-gerinS eiste de officier
van Dijke de rechtbank, mr. P.
jarige vrouw u1ïmiddag tegen een 29_
ten laste gele»ri L» nes' Deze werd
rade beroven"van h"?ef voorbedachten
kind. kort nadat dit «L evcT van haar
negentiende augustu^ van w" °P-de
jaar. De zaak werd v12r Jft vong1
deel met gesloten deuren ufu gI°^
Mr. van Dijke zei, dat uit de
trische rapporten blijkt, dat verdachte"
in sterk verminderde mate toerekening
vatbaar moet worden geacht. v5"n:
hem dient de vrouw echter, met het
oog 0p vroeger gepleegde misdrijven;
geruime tijd uit de maatschappij te wor
den verwijderd. Uitspraak 2 juni.
(Advertentie
noodzaak in onze tijd, die nog slechts
door de kracht en de stuwing van de
H. Geest kan teruggevoerd worden
tot God. Wanneer wij, als Katholie
ken, onze verantwoordelijkheid be
grijpen, zullen wij gehoor geven aan
de dringende oproep van Paus Joan
nes en vooral in deze dagen de H.
Geest bidden het komende Concilie
te leiden naar het doel, waarvoor het
bijeengeroepen werd: de Kerk in haar
volle goddelijke schoonheid aan de
wereld te tonen en zodoende de we
reld tot heil te zijn.
verder aan alleenwonende en alleen
staande blinden en aan hen die blind
geworden zijn op oudere leeftijd en
geen braillelezen hebben kunnen leren
zo deelde dr. Prinsen mee.
De heer W. Tingen, directeur van de
Vereniging Het Nederlands Blinden
wezen, releveerde de grote behoefte,
waarin de bandrecorder voorziet. „Het
uitgangspunt voor de aanschaf van de
bandrecorders was het zuivere cultu
rele en economische nut. Het luisteren
naar gesproken literatuur is meer dan
ontspanning voor de blinde, omdat hij
wordt opgenomen in het culturele le
ven", meende de heer Tingen. Ook wees
hij op het belang van de correcties op
uitspraak en spreekfouten bij het op
nemen van de eigen stem op de band.
Hierna zong Jules de Corte onder
veel bijval van de aanwezigen enkele
van zijn simpele, levenswijze liedjes.
Na de ontvangst van de bandrecorder
sprak de heer Kramer uit naam van
de dertig blinden een hartelijk dank
woord tot de stichting voor de vorste
lijke gift. De heer Kramer is buiten
lands correspondent bij een groot be
drijf en is o.m. bekend door zijn roman
„Roelie" en vele artikelen in tijdschrif
ten. Hierna sprak nog de heer J van
Vliet, die de stichting herinnerde aan
de tijd toen de aanschaf van de band
recorders nog een sympathiek voorstel
was en aan het vele werk dat daarna
verzet is.
Zo wonen er op Yantupu thans ver
scheidene John Wayne's, Marilyn Mon
roe s, Esther Williams', Doris Days enz.
De „burgemeester" van Yantupu heet
Xsu-lsu, hetgeen voor die contreien een
ongewoon korte naam is, maar ook hij
heett zich een Amerikaanse bijnaam
aangemeten en nu staat hij algemeen
bekend als Charlie Foster. Hij is overi
gens de enige, die zich een paar woor
den Engels heeft eigen gemaakt, waar
aan hij dan ook zijn waardigheid te
danken heeft.
De andere inboorlingen hebben aan
Engels bitter weinig en evenmin in
teresseren zij zich voor geld. Op de
San Bias Eilanden is geld onbekend.
Men betaalt elkaar in kokosnoten, zo
als vanouds. De bevolking, die thans
naar schatting 35.000 koppen telt, leeft
nog altijd op de wijze der voorvade
ren. Metaal wordt er niet gebruikt
en men houdt zich nog strikt aan de
oude wet, dat geen blanke op een van
de eilanden mag overnachten.
Overdag zijn deze Indianen de aardig
ste mensen die men zich maar wensen
kan, maar tegen het vallen van de avond
moet elke blanke bezoeker zorgen, dat
hij van de eilanden afkomt. Deze In
dianen, of „Cuna's" zoals de anthropo-
logen hen noemen, menen, dat in hun
bloed magische krachten schuilen. Soms
leiden deze mysterieuze krachten er toe,
dat ér een albino geboren wordt, ofte
wel „maankind". Zo'n „maankind' kan
in het donker zien, hetgeen blijkbaar
zeer grote voordelen heeft.
In 1951 zijn de bewoners voor iet
eerst in hun geschiedenis afgeweken
van hun ijzeren wet geen blanken op
hun grondgebied te laten overnachten.
Dat was ten gunste van een zekere heer
Smith, die luxe-cruises organiseerde
voor de Holland-Amerika Lijn. Hij
kwam met de plaatselijke autoriteiten
onderhandelen over de mogelijkheid jm
de weinig bekende San Bias eilanden
op te nemen in het reisschema. Toen
de zon onderging besloot men, dat deze
bezoeker belangrijk genoeg was om op
de eilanden te mogen blijven. Hij kreeg
dus toestemming te overnachten. De
onderhandelingen slaagden en sindsdien
hebben de Holland-Amerika Lijn en
andere maatschappijen al 27.000 nieuws
gierige Amerikanen een kijkje laten
nemen op deze merkwaardige eilanden
groep. Natuurlijk alleen overdag
Een jong gezinnetje van een van de San Bias Eilanden trots op hun „maankind"
een albino-kleuter, die er onmiskenbaar Noordeuropees uitziet, maar een Cuna-
Indiaantje pur sang is.
(Van een medewerker)
ROME, 18 mei Een groep van
meer dan 400 arbeiders en arbeidsters
uit 42 landen, uit alle werelddelen,
waren deze week in Rome bijeen voor
hun periodieke bezinning op een taak,
die terecht mondiaal, wereldwijd mag
worden genoemd. Ook schrijver dezes
mocht tot die groep behoren. Men kan
dat op zijn best ervaren, wanneer men
in persoonlijk contact kan treden met
arbeiders uit onderontwikkelde landen.
Het is ons aller menselijke en christe
lijke opdracht eraan mee te werken,
dat de aarde bewoonbaar zal zijn voor
alle mensen. Dat zij bewoond zal zijn
door individuen die bewust eer brengen
aan God.
Och, we kennen de feiten uit de
statistieken. Dikke boeken verschijnen
®r eik jaar, die ons in cijfers aan
tonen hoe erg het overgrote deel van
de wereldbevolking er nog steeds aan
e>o la' °fferen dan weer eens wat
s voor de missie, we doen mee
K A ifen 'M'ii en Zjj" actie van de
di'o "fl"' steunen ijverige Kajotters,
helnèn 9entraa' Afrika gaan mee-
die al iaren fen Nederlands priester,
Y alfeen 'n kwestie
was tenminste het einde V!fS' 2
in zicht. De Paus had in z«n nre hc°
rede, zondag 14 mei tot 100 000 arbff
ders gehouden, groot geluk toen hi
stelde, dat de materiële wereldn^d nu
tot de oplosbare vraagstukken be
hoort. Daarom heeft het meer dan ooit
zin, ook via persoonlijke offers aan
die oplossing mee te wei-ken.
Maar het wereldproletariaat ver
keert tegelijkertijd in een toestand
van geestelijk pauperisme, waarvan
we ons beslist geen voorstelling kun
nen maken.
Ter voorbereiding op dit congres van
de Internationale Federatie van
Katholieke Arbeiders Bewegingen
(I.F.K.A.B.) was in alle bp deze
organisatie aangesloten landen een
onderzoek ingesteld naar de situ
atie in verband met de verstandelijke
vorming van de arbeiders. Gesteld
dient immers te worden dat de af
wezigheid van inzicht in de eigen
ellendige toestand, wel de ergste rem
is op de weg naar het gestelde doei.
Mej. Mercedes Delmas, nationaal
leidster van de Kath.-Actie voor de
Vrouw in Spanje, had getracht een
samenvatting van de resultaten te
geven. We kunnen in een commentaar
als dit natuurlijk geen congresverslag
geven, maar een paar gegevens als
illustratie, mogen de strekking van
ons betoog verduidelijken.
ennen we in West-Europa prac-
tisch geen analfabetisme meer,
in India kan 85 pet van de
bevolking lezen noch schrijven.
In Viëtnam is dit cijfer 71 pet, op de
Philippijnen 35 pet., Columbia 44 pct„
Ceylon 43 pet enz. De boven reeds
eerder geciteerde Nederlandse priester
voegde hier nog aan toe, dat op een
bevolking van 11.000.000 inwoners van
Ceylon 500.000 kinderen niet naar
school gaan. Op de vraag of er wette
lijk verplicht onderwijs is, antwoordden
alleen India, Kameroen en Columbia
ontkennend. In alle ander landen dus
leerplicht. In Ceylon zelfs vanaf de
leeftijd van 4 jaar en 9 maanden.
Maar toch gaan er 500.000 kinderen
niet naar school. Er zpn ni. onvoldoen
de scholen, er zijn geen leerkrachten.
En als laatstgenoemden uit de bevol
king zelf gevormd zijn, worden ze
direct weggekocht door de opkomende
industrie of... door het communisme.
Werkelijk, het vraagstuk van de onder
ontwikkelde gebieden is bepaald niet
alleen een vraagstuk van materiële
aard. Daarom was dit congres vooral
gewijd aan de voormingsarbeid onder
de arbeiders.
Alhoewel dit op het congres zelf niet
zo duidelijk uit feiten bleek, kwam in
de groepsdiscussies en onderlinge ge
sprekken meer dan eens naar voren,
dat, met alle eerbied en bewondering
voor het werk van missionarissen, de
verstandelijke vorming van de inheem
se bevolking vaak te eenzijdig religieus
en te weinig sociaal is gericht. Het ge
vaar is daarbij zeer aanwijsbaar, dat
de man die op een missieschool wel
heeft leren lezen, zijn maatschappelijke
vorming van het leven zelf en dat
wil in feite vaak zeggen van de com
munisten ontvangt. En dat „vor
ming" dar. „misvorming" wordt, behoeift
geen nader betoog.
De I.F.K.A.B. nu heeft zich zelf voor
«e opgave gesteld, in Christelijke zin
solidair te zijn, heel in het bijzonder
met de armsten onder ons. Aanvanke
lijk waren de samenstellende delen
praktisch uitsluitend de landen van
Europa. En zelfs daar bleek reeds
een enorme taak te liggen. Ook nu nog
kent b.v. Spanje 57 pet. analfabeten,
Portugal 20 pet., Italië in het alge
meen 13 pet, maar daar zijn nog stre
ken, waar dit percentage zich rond de
50 beweegt! Het is echt niet merkwaar
dig dat waar geestelijke armoede be
staat ook de materiële ellende groot is.
Een min of meer gevormd mens kan
toch eenvoudig geen genoegen nemen
met onrechtvaardige armoe-situaties.
ank zij de zich steeds uitbreiding
activiteit van het Internationaal
Christelijk Vakverbond (I.C.V.)
zijn ook steeds meer nieuwe re
laties ontstaan rond de Internationale
Federatie van Katholieke Arbeiders Be
wegingen. En zo ontstond de, ook al
weer helemaal -irt merkwaardige si
tuatie, dat van de 42 deelnemende lan
den, er 23 moeten worden gerekend tot
de onderontwikkelde landen. (En daar
zijn dan natuurlijk? Spanje, Por
tugal en Italië, niet eens bij). Dit is
daarom niet merkwaardig, omdat nu
eenmaai 75 pet. van de wereld zowel
materieel als geestelijk, armoede-ge-
bied is.
Nu heeft de Paus in zijn zondag uit
gesproken rede gezegd dat hjj de hoofd
punten uit de nieuwe, binnenkort te
verschijnen sociale encycliek gaf. Dat
betekent dat hij, alhoewel het woord
voerende tot arbeiders, zich tot geheel
de wereld, in het bijzonder tot de ka
tholieken van geheel de wereld richtte.
Maar als de Paus dan zegt, dat de
hulp aan de onderontwikkelde gebie
den „het probleem van dit moderne
tijdpex-k" is, dat oplosbaar is, „niet met
noodhulp, doch met het beschikbaar
stellen van grote kapitalen, deskundigen
en technische krachten", dan legt hij
een taak; niet alleen op de schouders
van missie en arbeidersbeweging, maar
op ons allen.
De vorming van arbeiders en vooral
van arbeidersleiders in geestelijk (ver
standelijk) opzicht is een wezenlijk on
derdeel van de in te zetten wereldwij
de hulpactie. Toen Ariëns in Nederland
zijn emanciperende arbeid begon, zag
hij zich ook genoodzaakt, zijn eerste
kernleden te leren lezen en schrijven.
Hjj stond vrijwel alleen. Dc katholieke
intellectuelen van die tijd lieten om
achteraf gezien vaak verklaarbare re
denen vrjj algemeen verstek gaan.
De ontwikkelingen in West-Europa
hebben ons doen inzien, dat de bijdrage
van intellectuelen aan de vorming van
arbeiders geen weggegooid kapitaal is,
geen steun aan „rooie rakkers".
Nu het gaat om een zo wereldom
vattende opdracht als waarvoor de
Paus zelf de katholieke wereldbevol
king stelt, zullen we moeten bedenken
dat ook heel de katholieke wereld zal
moeten mee-offeren, ook wanneer het
gaat om de vorming van katholieke ar
beiders en hun leiders in de onderont
wikkelde gebieden.
Het is wei zeker, dat hierover het
laatste woord nog niet is gesproken.
We hopen o.m. door publicaties als de
ze onze bijdrage hieraan te mogen le
veren.
Men heeft op deze miniatuur archi
pel nog wel meer vreemde gewoonten.
Zo wordt bijvoorbeeld de schoonheid
van de vrouwen afgemeten naar de om
vang en lengte van de neus. Vandaar
dat vrouwen van kinds af aan ringen
door de neus dragen. Deze gouden, zil
veren of koperen ringen zijn een der
weinige voorbeelden van het gebruik
van metaal. Door het dragen van die
ringen wordt de neus breed en lang.
hetgeen aan de mannelijke bevolking
kreten van bewondering ontlokt.
Wanneer er toeristen op de eilanden
komen, verkoopt men produkten van
de eigen kunstnijverheid, waarvoor dan
geld wordt aangenomen, doch alleen
munten. Die worden dan elk van een
gat in het midden voorzien en tot snoe
ren aaneengeregen. Dergelijke kettin
gen worden door de huwbare meisjes
gedragen en beschouwd als de bruids
schat. Omdat iedereen op die manier de
munten kan tellen, zijn geschillen over
de financiën onbekend. Voor alle dage
lijkse transacties wordt evenwel de
kokosnoot gebruikt. Die kan men im
mers eten en munten niet. Natuurlijk
zijn de San Bias Indianen met een
kokospalm in hun achtertuintje mil
jonairs.
DEN HAAG, 20 mei De „Beroeps
centrale Katholieke Intellectuelen" heeft
aan de fractie van de KVP in de Twee
de Kamer een telegram gezonden, waar
in '-ij haar teleurstelling uitspreekt
over het uitstel van de belastingverla
ging.
De centrale meent, dat vooral leiding
gevende werknemers en vrije beoefe
naars, die reeds jarenlang gebuk gaan
onder een te sterk progressief belasting
stelsel, daardoor langer benadeeld blij
ven dan voorzien was. Zij verzoekt de
fractie daarom om interventie terzake.
Bij de Beroepscentrale Katholieke In
tellectuelen zijn aangesloten de „St.
Adelbert vereniging", de Algemene Ka
tholieke Kunstenaarsvereniging, de Al
gemene Rooms-Katholieke Ambtena-
renvereniging, de Algemenj Rooms-Ka
tholieke Officierenvereniging, de Katho
lieke Artsenvereniging, de Katholieke
Katholieke Journalisten Kring, de Ka
tholieke Lerarenvereniging „St. Bo-
naventura", de Katholieke Lectoren
vereniging en de Katholieke Vereniging
var Hoger Personeel.
(Van onze correspondent)
LEEUWARDEN, 19 mei. In het
stadhuis deed zich vanmorgen het on
gewone feit voor, dat er een huwelijks
sluiting strandde, omdat de moeder van
de bruid geen toestemming wilde geven.
Het jonge bruidje en de bruidegom wa
ren in de trouwzaal aanwezig plus een
aantal belangstellenden en niets leek
het feest in de weg te staan. Maar het
bleek dat de moeder van de bruid er
niet was om haar fiat tot het huwelijk
te geven. Bruid en bruidegom vertel
den aan de ambtenaar, dat moeder een
schriftelijke toestemming had gestuurd,
maar dit bleek niet het geval te zijn.
Dan moeder maar even ophalen, zo
werd besloten en enkele functionaris
sen van het stadhuis gingen op zoek.
Ver behoefden ze niet te lopenwant
moeder stond enkele tientallen meters
van het stadhuis op een hoekje zich te
verkneukelen dat de boel zo mooi in de
war liep. Ze was niet te bewegen om
mee te gaan voor het geven van een
toestemming. Toen men haar vroeg
waarom zij de jongelui had wijsge
maakt dat zij een schriftelijke toestem
ming had gestuurd, verklaarde zij dit
met. opzet te hebben gedaan „om ze
voor niets te laten lopen". Dit_ resultaat
had zij dan ook inderdaad bereiktBruid
en bruidegom verlieten onverrichter-
zak'e, althans niet getrouwd, weer het
stadhuis.
ZEIST, 20 mei Op de Driebergse-
weg ter hoogte van het landgoed
„Schoonoord" is gistermiddag een ern
stig ongeluk gebeurd, dat het leven
heeft gekost aan de 34-jarige gehuwde
heer C. Scholten uit Nijkerk, hoofd
vertegenwoordiger van een vleeswa-
renfabriek in WijheDoor tot nu toe
onverklaarbare oorzaak is de heer
Scholten, die in een auto met grote
snelheid over de Driebergseweg reed,
aan de linkerzijde van de weg tegen
een boom gebotst, waarbij hij op slag
werd gedood.
Zondag 21 mei: Hoogfeest van PlnK-
steren; eigen Mis; credo; pref. eigen; com-
municantes en Hanc igitur; rood
Maandag: 2e Pinksterdag; jigen Mis;
verder als zondag.
Dinsdag: 3e Piinksterdag; eigen Mis;
verder als zondag.
Woensdag: Quatertemperdag: eigen Mis:
verder als zondag.
Donderdag: Octaafdag; eigen Mis: ver
der als zondag.
Vrijdag: Quatertemperdag: eigen Mis;
verder als zondag.
Zaterdag: Quatertemperdag; eigen Mis;
verder als zondag.
Zondag 28 mei: Feest van Drieëenheld;
eigen Mis; credo; pref. v. H. Drieëenheld:
wit
Advertentie
Als Rinke Tolman op 25 mei
deze leeftijd zal hebben
bereikt, kent ons land een
driemanschap van 70-ja-
rige biologen, die aan velen de
schoonheid van de natuur heb
ben geopenbaard. Jan P. Strij-
bos en A. B. Wigman waren
reeds in maart bij deze mijlpaal
aangeland. Zij hebben ook ge
meen, dat hetgeen bij hen be-
gon als een liefhebberij is uit
gegroeid tot een levenstaak en
zij hun grote kennis omtrent het
leven van dier en plant niet ver
kregen door een systematische
opleiding, maar door eigen ont
dekkingen en een gedegen zelf
studie. Deze wetenschap hebben
zij niet voor zich alleen willen
houden, maar in woord en ge
schrift meegedeeld aan anderen.
„Ik had er eenvoudig behoef-
te aan. anderen deelgenoot te
maken van mijn gelukservarin
gen, als ik door bossen en pol
ders zwierf en daar de verrich
tingen van vogels, vlinders en
vissen gadesloeg. Vanzelf kwam
ik ook onder de bekoring van
het wonderlijke leven van plan
ten en bloemen. Kortom, alles
wat leeft en groeit, had al vroeg
mijn bijzondere interesse en om
een en ander te leren onder
scheiden, snuffelde ik in boeken over natuurkundige historie, die ik als
jongen van mijn zakcenten kocht."
Dit vertelt ons de heer Tolman, toen wij hem bezochten in zijn woning
te Soest, waar hij zich vestigde, toen hij als jongeman op de redactie van
een dagblad in Utrecht kwam werken. Zijn vader had liever gezien, dat
hij op zijn boerderij in Wijtgaard kwam, waarheen het gezin verhuisde,
toen Rinke. die in Öosterzee is geboren, een half jaar oud was. De jongen
was het grootste deel van de dag te vinden in de weilanden achter het
huis om de bewegingen van allerlei vogels gade te slaan. Hij maakte
daarvan aantekeningen en schreef zijn eerste artikelen over het leven der
vogels, die hij echter niet heeft gepubliceerd. Wel bewezen ze hem goede
diensten, toen hij bij dr. P. H. Ritter jr. kwam solliciteren om bij de krant
te komen. Stijlvorming had hij geleerd bij de letterkundige L. Leopold op
de kweekschool in Leeuwarden, want vader had beslist, dat zoonlief dan
maar onderwijzer moest worden. Hij heeft daar de studie niet afgemaakt en
midden in een nacht stond hij plotseling voor zijn vader, na een urenlange
wandeling uit de Friese hoofdstad. Omdat hij vond, dat de directeur van
■Ie school hem onrechtvaardig behandeld had, nam hij toen maar de benen.
.Ik was een echte Friese stiefkop," bekent de heer Tolman. Vader stelde
hem voor de keus naar familie in Amerika te gaan om daar zijn fortuin
'e zoeken of elders de studie te voltooien. Rinke koos het laatste en vond
in Amsterdam een vriend, die hem wel voor het onderwijzersexamen zou
klaar stomen. „Ik kwam voor het diploma echter een paar punten te kort,
omdat ik voor mijn lievelingsvak natuurkunde een onvoldoende had." Hij
besloot daarop de journalistiek in te gaan, omdat hij goed met de pen over
weg kon. Inmiddels had hij gepubliceerd in „De Gulden Winckel", terwijl
ook enige verzen van hem verschenen waren in „Ven onze tijd'het blad
van Maria Viola. „Ik heb ook nog eens gesolliciteerd bij „De Groene
4msterdamm.er", zo vervolgde onze gastheer zijn levensverhaal. „Als proef-
■rerk kreeg ik een zonderlinge opdracht, die ik maar niet uitgevoerd heb.
'k moest boven in de Westertoren klimmen en dan later in een artikel
vertellen, hoeveel mensen ik beneden me zonder lintje had zien rondlopen."
„Nu draag ik zelf een lintje," verontschuldigt de heer Tolman zich.
Vorig jaar toerd hij benoemd tot ridder in de Orde van Oranje Nassau,
anwege zijn verdienstelijk werk als bioloog en publicist, maar ook op
rond van zijn moedig gedrag tijdens de bezetting. Het was de Duitsers
niet onbekend, dat de journalist Tolman het voor de Joden had opgenomen
en hij behoorde tot de eerste groep gijzelaars, die naar St. Michiels-Gestel
werden gestuurd. Toen zijn dagtaak bestond in de verzorging van de
buitenlandse rubriek in de krant, waaraan hij verbonden was, schreef hij
reeds in verschillende tijdschriften artikelen over het leven in de natuur,
maar de grootste activiteit op dit terrein ontplooide hij toch pas na de
laatste wereldoorlog. „Ik hoop ermee door te gaan, zo lang mij een goede
gezondheid blijft gegeven."
Zijn meeste artikelen en ook boeken, waarvan hij er een veertig op
zijn naam heeft staan, werden geïllustreerd met prachtige foto's, gemaakt
door zijn vrouw. Om enige Scandinavische boeken te kunnen vertalen,
leerde hij Zweeds, Noors en Deens. Hij stichtte de tijdschriften „De Wan
delaar" én „In weer en wind", bezorgde met Jan Vriends een serie popu
laire boekjes over het dierenleven onder de titel „Wat leeft en groeit" en
was voor talrijke gezelschappen bij excursies een deskundige gids. De
meeste speurtochten maakte hij te voet en bij elkaar legde hij „per pedes
apostolorum" een afstand van enkele m.den de omtrek van de aarde af.
