Prof. Duynstee verweert zich
televisie-forum
m
„Laat Indonesië eerlijke
propai
ganda
voeren
Lg
Structuurplan
KAB aanvaard
Stemmen tegen optimisme
inzake de loonpolitiek
DR. W. DREES
75 JAAR
Tussen hemel en moeras
Expeditiefïlm in Meuren over
Nederlands Nieuw-Guinea
Jodenmoordenaar staat voor
DUITSE rechtbank terecht
Zijn .Kommando' doodde bijna
20.000 mensen in Oost-Europa
I
Dijksluiting en dijkdichting
Chefarine .4
Bezwaren tegen ongelijkwaardig contact
99Nieuw Guinea is
geen afleidings-
manoeuvre
Minister Luns en
de groep-Rijkens
K.A.B. wil anderen goede diensten
bewijzen bij structuurwijziging
Politie houdt vier
jongelui aan
Bromfietser bij
botsing gedood
FRANSE FILMWEEK IN UTRECHT
Uit boom gevallen
Rijksgoedkeuring bij
vrije sector-bouw
Ook bij verbouwen en
uitbreiding
„W eekbladpublikatie
van elke grond
ontbloot
VERBONDSRAADSVERGADERING K.A.B.
In Enschede
50-jarige man beroofd
en mishandeld
„Luchtbrug" tussen
Schiphol en Caïro
Materiaal voor strijd
tegen katoenwurm
150.000 schade
Garage in Valkens-
waard door brand
verwoest
Jongeman verdronken
Ir. F. J. B. G. Geers
DINSDAG 4 JULI 1961
PAGINA 5
(Van een verslaggever)
BUSSUM, 4 juli Een
forum onder voorzitterschap
van mr. J. L. Heldring, lid van
de V.V.D., en voorts bestaande
uit de K.V.P.-leden prof. mr. F.
Duynstee en het Tweede Kamer
lid mr. Th. J. M'. de Graaf, prof.
dr. I. Samkalden, lid van de
Eerste Kamer voor de P.v.d.A.
en prof. dr. I. A. Diepenhorst,
A.R.-Eerste Kamerlid, heeft gis
teravond voor de Nederlandse
televisie gereageerd op de ver
klaringen, welke de Indonesi
sche minister van defensie, gene
raal Nasoetion, vorige week
vrijdag vanuit Parijs voor de
T.V. aflegde over de mogelijk
heden van een verbetering van
de Nederlands-Indonesische ver
houding, naar aanleiding van het
°Ptreden van prof. Duynstee en
de „groep Rijkens"
Propaganda
5?
MUENCHEN, 4 juli (U.P.I.)
Adolf Hitler was een super
mens. Ik zei dat toen en ik zeg
het nu nog". Dit zei gisteren de
58-jarige Westduitse advocaat
dr. Otto Bradfisch, tegen wie hier
een proces wordt gevoerd. Dr.
Bradfisch, die in 1941 en 1942
de leider was van een van de be
ruchte „Einsatzkommando's" in
het oosten, wordt ervan verdacht
verantwoordelijk te zijn voor de
moord op 19.037 Joden. Zijn
„Kommando" doodde deze Joden
in Polen en Rusland. Vier vroe
gere nazi-officieren van lagere
rang, die zijn medeplichtigen
zijn, staan naast hem in de be
klaagdenbank.
Krachtige bestrijding
van pijn of griep
.99
Prof. duynstee had zich gister
avond te verweren tegen de kritiek
Van zijn mede-forumleden, die vrijwel
Eenstemmig van oordeel waren, dat de
■Nijmeegse hoogleraar en zijn geest-
Verwanten ten aanzien van hun contac
ten met de Indonesische autoriteiten
niet de juiste weg bewandeld hebben.
Dit vooral wegens de ongelijkwaardig
heid van een groep Nederlandse par
ticulieren, die zonder mandaat van
regeringswege besprekingen voert met
officiële Indonesische autoriteiten met
Vastomlijnde standpunten, waaraan
blijkbaar niet te tornen valt.
Mr. Heldring merkte in zijn (nogal
Vrijmoedig en „liberaal" uitgevallen)
samenvatting op, dat minister Luns
biet zo lang geleden verklaard heeft,
dat de Nederlandse regering geen enke
le mogelijkheid van overleg ter oplos
sing van de kwestie-Nieuw Guinea wil
Uitsluiten, mits deze in overeenstem
ming is met het principe van zelfbe
schikking voor de autochtone bevol
king, waarbij de regering „voort
varendheid" betracht. Als fouten van
de Nederlandse Nieuw Guinea-politiek
tot dusver noemde mr. Heldring dat
in 1949 Nieuw Guinea niet betrokken
is bij de soevereiniteitsoverdracht en
dat enkele jaren later het principe van
de zelfbeschikking op langere termijn
werd afgekondigd.
A.ls de winstpunten, welke de con-
t Jan Nederlandse particulieren
met Indonesische autoriteiten tot dus
ver opgeleverd hebben noemde prof.
Duyns.ee, dat in de eerste plaats geble-
UTRECHT, 4 juli Na een uitvoeri
ge behandeling in besloten vergadering,
die de hele middag en avond in beslag
»am, heeft de verbondsraadsvergade-
ïing van de K.A.B. gisteren het haar
voorgelegde structuurplan met 191 te
gen 11 stemmen aanvaard.
De vijf dicesane bonden, die door dit
besluit thans worden opgeheven, heb
ben met een totaal van 101 stemmen
volledig hun fiat gegeven. Van de vak
bonden, die eveneens 101 stemmen had
den, waren er elf tegen. Er komt nu
®ok een beambtenbond binnen de
K.A.B., waarin de vakbonden van werk
nemers uit de middengroepen elkaar
*ullen vinden.
DEN HAAG, 4 juli In april is be-
*enc gemaakt, dat een rijksgoedkeu-
i'hg is vereist voor de bouw van wo
ningen in de vrije sector, met een bouw-
?®m hoger dan 23.000 en 21.000 en
J 19.000, al naar gelang van de klasse
van de gemeente waar wordt gebouwd.
Ingevolge een besluit van de minis-
van Volkshuisvesting en Bouwnij
verheid is met ingang van 4 juli ook
jen rijksgoedkeuring vereist voor niet
uoor het rijk gesubsidieerde herbouw,
verbouw en uitbreiding van woningen,
wanneer de kosten boven de hiervoor
«enoemde bedragen uitgaan.
Deze
maatregel is niet van toepas-
fjyg op de herbouw van woningen, wel-
wf door de oorlog of door watersnood
verloren zijn gegaan.
De vier deelnemers aan het forum over
Nieuw-Guinea benevens de gespreks
leider. Van links naar rechts prof. mr.
F. Duynstee, prof. dr. I. Samkalden,
mr. J. L. Heldring (gespreksleider),
prof. mr. dr. I. A. Diepenhorst en mr.
Th. J. M. de Graaf.
ken is, dat de
niet de „stok"
Nederland wil
kwestie-Nieuw Guinea
is, waarmee Indonesië
„slaan" en voorts, dat ge
bleken is, dat er met de Indonesische
autoriteiten wel degelijk te praten
valt. Dit alles is in strijd met wat
van regeringswege tot dusver is ver
klaard, aldus prof. Duynstee, als zou
met Indonesië niet te praten vallen
omdat de aanspraken van Soekarno op
Nieuw Guinea niet serieus zijn en
slechts een afleidingsmanoeuvre.
Prof. Samkalden laakte de wijze,
waarop het contact van de „groep
Rijkens" met de Indonesische auto
riteiten tot stand kwam en vooral
de publiciteit, welke daaraan gegeven
is. Op dit laatste punt ging prof.
Duynstee niet in. Nu de kwestie-Nieuw
Guinea in internationaal vaarwater ge
raakt is, acht prof. Samkalden andere
vormen van internationaal contact ge-
eigender dan de activiteit van de
„groep Rfjkens" en de daarmee geest
verwante prof. Duynstee.
Daar niet gebleken is, dat de Indo
nesische regering wil afzien van haar
aanspraken op Nieuw Guinea zou,
aldus betoogden ook de andere
forumleden, de zelfbeschikking van
de Papoea's aan
standpunt zijn
het Indonesische
gebonden. Prof.
Duynstee stelde tegenover dit laatste
verwijt, dat de zelfbeschikking thans
aan Nederlandse opvattingen is ge
kluisterd.
Nederland zou en hierover was
(behoudens wellicht prof. Diepenhorst)
het gehele forum het eens een
modus moeten zien te vinden om In
donesië gelegenheid te bieden in
Nieuw Guinea een eerlijke en nu eens
niet „intimiderende" propaganda te
voeren voor aansluiten bjj Indonesië,
binnen het kader van de zelfbeschik
king. Dit omdat het voor Nederland
niet gelukkig zou zijn, wanneer de
Papoea's mettertijd voor voortzetting
van de band met het „moederland"
zouden opteren.
Voor het overige vestigde prof. Sam
kalden de aandacht op de wenselijk
heid, dat Indonesië de diplomatieke
betrekkingen met Nederland herstelt,
nadat deze eenzijdig door Indonesië
verbroken zijn, en wees mr. De Graaf
er op, dat de „particuliere contacten"
door hun eenzijdigheid en inadaequa-
tie misleidend zijn en mogelijkheden
voor de Nederlandse regering kunnen
afsnijden. Prof. Diepenhorsts bezwa
ren tegen kritiek, welke buiten het
parlement om op het regeringsbeleid
is geleverd, vonden ge' i genade bij de
andere forumleden. De A.R.-senator
vond voorts „het geschrijf tegen minis
ter Luns, die een politiek handels
reiziger genoemd is", buitengewoon on
sympathiek.
DEN HAAG, 4 juli In verband met
enkele van de zijde van de pers gestel
de vragen over een publikatie van de
journalist W. L. Oltmans in „Vrij Neder
land" van 1 juli heeft een woordvoer
der van het departement van Buiten
landse Zaken meegedeeld, dat de in de
ze publikatie gedane beweringen
over de instelling van de minister van
Buitenlandse Zaken ten aanzien van de
activiteiten van de z.g. groep-Rijkens
van elke grond zijn ontbloot.
„Minister Luns heeft, toen hij door
een der leden dezer groep enige malen
werd benaderd, er zich toe bepaald
met nadruk erop te wijzen, dat de re
gering zich geheel distancieert van be
doelde activiteiten. Zulks is met name
in aanwezigheid van de staatssecreta
ris van Buitenlandse Zaken door de mi
nister verklaard", aldus de woordvoer
der.
(Van onze Utrechtse redacteur)
UTRECHT, 4 juli Door een winst
van 2607 over het eerste kwartaal be
droeg het ledental van de K.A.B. 1 april
421.825. Inmiddels is het gestegen tot
423.400 op 1 juni en er bestaat goede
hoop, dat binnenkort de 424.000 wordt
bereikt. De actie „Wij en Zij" voor de
ontwikkelingsgebieden heeft thans een
bruto-opbrengst van 170.000.
Dit deelde de heer J. A. Middelhuis,
voorzitter van de K.A.B., mee in de
gisteren gehouden Verbondsraadsver-
gadering.
De heer Noojj (werknemers in indus
triële bedrjjven) en de heer De Groot
(Houtbewerkersbond) toonden zich be
zorgd over de gang van zaken met de
loonpolitiek. Zij zeiden het optimisme
van de voorzitter niet te kunnen delen.
Van de verantwoordelijkheid van het
bedrijfsleven zou niet veel zijn over
gebleven. Het beleid inzake de loon
politiek onder supervisie van de minis
ter van Sociale Zaken zei de heer De
Groot nog onregelmatiger te vinden
dan de treinenloop. De loonpolitiek is
de laatste 2'/z jaar zo merkte hij op
niet in deskundige handen en hij zei
hef eens te zijn met de verklaring van
het Tweede Kamerlid, de heer De Kort,
voor de televisie, dat de prijs om de
V.V.D. in de regering te laten mee
doen, te hoog was. Ook de P.v.d.A. zou
duur geweest zijn, maar de heer De
Groot zou de rekeningen graageens
naast elkaar zien gelegd.
Naar aanleiding van de structuur
wijziging moest hij uiting geven aan
zijn ergernis over uitlatingen, wan
neer het over uitvoerende, mediale
groepen en hoger leidinggevend per
soneel gaat, die een cachet van min
derwaardigheid op de uitvoerenden
inhouden. Tegenover de beschuldi
ging, dat de K.A.B. geen rekening
zou houden met de wensen van de
d ke overIieid, stelde hij, dat de
K.A.B. geen kerkelijke, maar een
vrije organisatie is, voldoende ge
ëmancipeerd om haar eigen boontjes
te doppen.
De heer Middelhuis merkte op, dat
de K.A.B. beslist wel begrip heeft voor
de positie van de andere groepen werk
nemers en hun „zelfs graag goede dien
sten wil bewijzen. De K.A.B. heeft ook
alle eerbied voor de bisschoppen, maar
zou het onwaardig vinden eigen ver
antwoordelijkheid op hen af te schui
ven.
De heer Middelhuis hield vol, dat
de loonpolitiek geen reden voor pes
simisme geeft. Het toezicht van de
Stichting van den Arbeid en van het
College van Rijksbemiddelaars is een
waarborg, dat de zaak bij de loonpoli
tiek niet zo uit de hand loopt als met
de investeringen.
Voor wat de p.b.o. betreft, is zijn op
vatting, dat men misbruik maakt van
het feit, dat men hier slechts met een
raamwet heeft te maken. Hij noemde
het merkwaardig, dat de staatssecre
taris aan de S.E.R. advies moest
vragen over ruimere bevoegdheden. Hij
onderschreef de aan de r.-k. Werkge
versvereniging gebrachte lof voor haar
ijveren de p.b.o. spoedig te verwezen
lijken. Tenslotte zei hij, dat niet alleen
de loonpolitiek de aandacht van de
K.A.B. vraagt, maar ook de investe
ringspolitiek, waarbij de arbeiders hun
deel in de investeringen dienen te krij
gen.
De geestelijke adviseur, rector
J. Doesburg wees op de noodzaak van
revisie en reorganisatie van een bewe
ging als de K.A.B. om fris en eigentijds
te blijven. Kritiek van anderen kan bij
het bepalen van een standpunt over de
structuur-voorstellen richtsnoer zijn,
doch bovenal moet men zich laten lei
den door het vertrouwen in de leiding
van de eigen beweging.
ENSCHEDE, 4 juli In het afgelo
pen weekend heeft de politie vier jon
gelui gearresteerd, die ervan worden
verdacht een Eindhovenaar te hebben
beroofd en mishandeld. De daders, allen
uit Enschede afkomstig, zijn een zeven
tienjarige bankwerker, een zeventien
jarige monteur, een achttienjarige tex
tielarbeider en een negentienjarige bak
ker.
Dit viertal had zaterdagavond de vijf
tigjarige M. J. M., toen deze zich in een
urinoir aan de Parkweg bevond, be
dreigd. Ze eisten zfjn geld, waarop M.
een portemonnaie met vier gulden over
gaf. Blijkbaar was dit echter niet vol
doende voor de overvallers, want ze be
gonnen hem toe te takelen en gooiden
hem vervolgens in een hek van prik
keldraad.
M. die had geweigerd zijn portefeuil
le af te geven, slaagde er tenslotte in
weg te komen. Hjj sprong in zijn auto
en reed, gewond als hij was, naar het
politiebureau. Daar kon hij een vrij
nauwkeurig signalement van de over
vallers opgeven.
Enkele uren later kon de politie de
daders arresteren.
AMSTERDAM, 4 juli In verband
met een insektenplaag, die de katoen-
oogst in Egypte en Syrië bedreigt, zal
sen grote hoeveelheid plantenziektenbe-
strij'dingsmiddel naar de V.A.R. wor
den gezonden. Hiervoor zijn twintig
vrachtvliegtuigen gecharterd, die als
een „luchtbrug", geladen met dipterex,
een snelwerkend middel ter bestrijding
van de Egyptische katoenwurm, naar
Caïro zullen vliegen. Het eerste toestel
vertrok vanmorgen van Schiphol. De ge
hele zending van dit bestrijdingsmiddel
is voldoende voor de behandeli
ruim 400.000 hectare land.
ilmg van
Morgen, 5 juli, wordt dr. W. Drees,
minister van Staat en oud-minister
president 75 jaar.
GELEEN, 4 juli Gisteravond is de
achttienjarige M. van Leeuwen bij een
verkeersongeval om het leven gekomen.
Met zijn bromfiets reed hij in volle vaart
tegen een trekker met oplegger, de
bromfietsbestuurder was op slag dood.
Zijn veertienjarige broertje, A. van
Leeuwen, meerijder op de duo, werd
zeer ernstig gewond overgebracht naar
het ziekenhuis in Sittard.
CULEMBORG, 4 juli Gisteren is de
zevenjarige Corry van Mourik uit Beu-
sichem op de Beneden-Molenweg door
een personenwagen gegrepen en op slag
gedood. Het kind zou onverwachts de
weg zijn overgestoken.
UTRECHT, 3 juli Een expeditie
onder leiding van Pierre-Dominique
Gaisseau is in september 1959 begon
nen aan een tocht dwars door Neder
lands Nieuw-Guinea, van het zuiden
naar het noorden over een bergketen,
waarvan de hoogte (3000 tot 5000 m.)
nog altijd niet met zekerheid is vast-
gesteld, door nog niet in kaart ge
brachte gebieden en langs een rivier,
die door de deelnemers Prinses Marij
ke Rivier werd gedoopt ter ere van
Prins Bernhard, die het beschermheer
schap van de expeditie had aanvaard.
Zeven maanden later was de tocht
volbracht. Met vlotten, in kano's en te
voet had men 1600 kilometer afgelegd
om een afstand van 700 kilometer in
vogelvlucht te overbruggen. Op die
moeizame en gevaarvolle reis, te mid
den van stammen die zich nog met
het snellen van koppen bezighouden,
hebben de expeditie-leden een maxi
male hoogte van 3000 meter bereikt
en temperaturen doorstaan, die wissel
den van 3 tot 55 graden Celsius. Maar
het waren niet op de eerste plaats de
koppensnellers, die het binnendringen
van de blanken in het tot dan toe nog
onbekende gebied belemmerden en hun
leven bedreigden, maar vooral de vlie
gen, de muggen, dysenterie en tyfus.
Drie van de zestig Papoea-dragers, die
met vier Nederlandse soldaten de ex
peditie vergezelden, zijn daardoor om
het leven gekomen. Slechts aan de
hulp van de bemanning van het KLM-
vliegtuig „De Kroonduif', die onder
soms levensgevaarlijke omstandig
heden tien ton levensmiddelen en medi
camenten afwierp, is het te danken,
dat de 73 expeditieleden, onder wie
negen blanken, tenslotte hun doel be
reikten.
Tijdens deze tocht heeft Pierre-Domi
nique Gaisseau 18.000 meter kleuren
film opgenomen, waarvan hij slechts
een fractie heeft gebruikt om onder
de titel „Le Ciel et la Boue" (Tussen
hemel en moeras) een avondvullende
film samen te stellen, waarmee van
avond in het Vreeburg-theater de Fran
se Filmweek is geopend, die bij ge
legenheid van het lustrum van het
Utrechtsch Studentencorps wordt ge
houden. Een expeditiefilm dus, waarin,
met uitsluiting van iedere fictie of
reconstructie in de studio, het avon
tuur wordt verteld door de expeditie
leden zelf op het moment dat de ge
beurtenissen zich afspelen. Deze werk
wijze, die de laatste jaren meer en
meer wordt toegepast, heeft haar voor-
en nadelen. Een nadeel is, dat er in
de meest ongunstige omstandigheden
moet worden gewerkt door mensen,
die op de eerste plaats ontdekkings
reizigers en sportslieden en pas op de
tweede plaats cineasten en r.stenaars
zijn. Zelf heeft Gaisseau bij de ver
toning van de film op het Festival te
Cannes toegegeven, dat het accent
voor een goed deel op de sportieve
prestatie was gelegd, die moest be
wijzen, dat het mogelijk was het eiland
VALKENSWAARD, 4 juli Gister
avond is een garage aan de Eindhoven-
seweg grotendeels door brand vernield.
Omstreeks zes uur werd het vuur ont
dekt in de werkplaats. Via het kantoor
breidde het zich snel uit naar boven.
Daar lag een grote hoeveelheid rijwiel
en autobanden opgeslagen, die een zo
dichte rook ontwikkelden, dat het blus-
singswerk zeer bemoeilijkt werd.
Gereedschappen en inboedel gingen
voor het grootste deel verloren, even
als de voorraad banden. De schade
wordt op f 150.000 geschat.
GRONINGEN Een grote boerderij
aan de Euvelgunnerweg, eigendom van
de familie J. Lutgers in de gemeente
Noorddijk onder de rook van Groningen,
is vannacht geheel door brand ver
woest. De brand is ontstaan door hooi-
broei. Van de zolder, waar zestig voer
hooi lag opgetast, breidden de vlammen
zich snel uit over de boerderij. De scha
de is groot; de eigenaar was tegen
brandschade verzekerd.
DEN HAAG, 4 juli Bij zwemmen
in het water langs de Jupiterkade is
gistermiddag de negentienjarige A. v.
d. Putten om het leven gekomen. De
zeventienjarige G. A. T. Berendregt zag
dat het slachtoffer in moeilijkheden ver
keerde. Hij bracht hem op het droge,
maar bij aankomst in het zieken
huis bleek de jongeman reeds te zijn
overleden.
SITTARD, 4 juli De 49-jarige land
bouwer Jutten uit Honger in „de zelf
kant" is gisteren bij het kersen plukken
uit een boom gevallen. De man was op
slag dood. Het slachtoffer was gehuwd
en vader van drie kinderen.
Zonder een teken van berouw te
tonen voor zijn handelingen ''an twintig
jaar geleden, stond Bradfisch in de
zwaar bewaakte beklaagdenbank. Kalm
beantwoordde hjj de vragen die hem
door rechter Ludwig werden gesteld.
„Beschouwde u het doodschieten
van onschuldige mensen niet als
moord? Waarom weigerde u niet de
bevelen uit te voeren?"
Bradfisch dacht enkele ogenblik
ken na en zei toen: „Neen, ik be
schouwde het niet als moord, omdat
het in oorlogstijd gebeurde."
Zonder dat hij probeerde zijn mis
daden gunstiger voor te stellen, be
schreef Bradfisch hoe zijn „Komman-
do" achter het leger aan een stad
binnentrok. Hij zei dat de Joden uit
hun woningen werden gehaald. Hun
kostbaarheden werden afgenomen en
zjj werden vervolgens doodgeschoten.
De beklaagde ontkende dat hjj per
soonlijk had deelgenomen aan de
moorden, maar zei dat hij vaak aan
wezig was om er op toe te zien dat
de moorden „op ordelijke wijze" wer
den gepleegd. Hij vertelde dat vaak
mensen werden doodgeschoten terwijl
zjj lagen of zaten op pas vermoorde
mensen. Soms werden ze ook in massa
graven doodgeschoten.
De goedgeklede jurist, die ruim drie
jaar geleden in München werd ge
arresteerd, vertelde ook dat hij Himm-
ler eens had benaderd en hem had
gevraagd wie de verantwoordelijkheid
voor de massamoorden moest dragen.
Himmler had geantwoord: „U bent
niet verantwoordelijk. U moet de be
velen van de Führer uitvoeren."
„De bevelen voor de moorden kwa
men dus niet van mij", riep de be
klaagde uit. „Mij werd verteld dat
Himmler en Hitier de verantwoorde
lijkheid op zich zouden nemen. Maar
Hitier en Himmler en Heydrich zijn er
niet meer. Zjj zouden hier naast me
moeten zitten. Zij zijn weg en laten
ons de kastanjes uit het vuur halen."
„Als ik bezwaar had gemaakt", leg
de Bradfisch uit, „zou ik hier nu niet
zijn. Ik zou dan zelf in een concentra
tiekamp zijn gezet en ik zou zijn dood
geschoten."
Bradfisch vertelde >ok, dat de on
menselijke moorden met het machine
geweer Himmler op het idee hadden ge
bracht het met vergassingsauto's en
gaskamers te proberen. „Himmler zag
hoe erg die massale schietpartijen wa
ren voor de officieren. Hjj ging naar
Berlijn terug, waar hij en Hitier de
gasexecuties uitvonden die zij als
minder sadistisch beschouwden."
Nog eens betoogde de beklaagde dat
zijn daden wettig waren geweest om
dat hjj handelde op bevel van de wetti
ge Duitse regering. Bradfisch zei dat
hij zijn bevelen nooit schriftelijk had
ontvangen en dat hjj er geen idee van
had hoeveel mensen werden geëxecu
teerd. „Het hoofdkwartier in Berljjn
wenste altijd hoge cijfers. Wij plachten
meer executies te melden dan in wer
kelijkheid werden uitgevoerd.
Een vliegtuig van
,De Kroonduif" landt op een rivier om de leden van de film-
expeditie levensmiddelen te brengen.
te doorkruisen via een nog onbekend
gebied met een afschrikwekkende re
putatie. Wat de kwaliteit van de
beelden en van de kleuren betreft, is
dit nadeel in de film duidelijk merk
baar.
Een voordeel is echter, dat de toe
schouwer de zekerheid heeft te wor
den geconfronteerd met ware ge
beurtenissen, die zich in een hem
onbekende wereld hebben afgespeeld
en met een werkelijkheid, die vaak
de stoutste fantasie overtreft. Daar
van getuigen de opnamen in gebie
den, waar mensen elkaar doden in
het geloof dat de kracht, de moed
en de intelligentie van hun versla
gen tegenstanders op henzelf over
gaan, waar het vel over de trommen
wordt gespannen met behulp van
mensebloed en de beelden van bar
baarse riten, waarmee het begin van
de strijd en het sluiten van vrede
en vriendschap gepaard gaan.
Primitieve driften, waarachter men
de leegte voelt van het niets, dat over
blijft, als de laatste nagalm van de
ongearticuleerde kreten is verstomd.
Geen troost, geen hoop, alleen de strijd
tegen honger en angst. Primitief in de
meest afzichtelijke vorm en tevens een
paradox, die laat zien, dat het bestaan
van de mens, die de natuur aan zich
dienstbaar kan maken, vaak des te
poverder is naarmate de natuur haar
gaven overvloediger schenkt in de
vorm van een overdadige vegetatie en
een exotische flora.
Intussen blijft de film te fragmenta
risch, omdat er een tevoren bepaalde
lijn in ontbreekt en omdat men te zeer
afhankelijk was van toevallige gunstige
omstandigheden, die het maken van
opnamen mogelijk maakten Ook in
zijn opzet „ons eigen avontuur te fil
men", zoals Gaisseau die zelf om
schrijft, is de film tekortgeschoten,
zodat er een uitvoerig commentaar, in
het Nederlands gesproken door Paul
Steenbergen, nodig is om veel in de
op zich onvoldoend zeggende beelden
te verklaren en duidelijk te maken.
Niettemin zal „Le Ciel et la Boue"
vooral de Nederlandse toeschouwer
wel weten te boeien. De film is toe
laatbaar verklaard voor iedereen, het
geen intussen nog niet zeggen wil, dat
het aanbeveling verdient, al te jeugdi
gen onvoorbereid te confronteren met
de gewoonten en gebruiken van deze
primitieve mensen, die nog leven als
in het Stenen tijdperk.
Ftn.
Adver rei.nej
zonder de maag van
streek te makent
leder tablet Chefarine „4" bevat 4 beroemde
geneesmiddelen, die elk afzonderlijk in de hele
wereld beroemd zijn geworden. Een van deze
middelen is Chefarox en dient in het bijzonder
om de maag te beschermen. Ook zij die een
gevoelige maag hebben kunnen zonder be
zwaar Chefarine „4" gebruiken. Het is een
ideaal middel om pijn of griep snel en doel
treffend ie bestrijden.
(101 lOflli 10 UOStl IJUBIIi Ju
Bi] pijn, griep of landerig" gevoel zorgt een enkel tablet,
dal U roet plezier Uw werk kunt doen 2 Koker a 20 tabletten 10,80.
Zr. F. J. B. G. Geers, die 1 juli
zijn functie als hoofd van
de Dienst der Zuiderzee
werken in Den Haag heeft
neergelegd, treffen wij op 3 juli
nog gewoon achter zijn bureau
op kantoor aan alsof er niets is
veranderd. „Er is altijd nog wel
wat op te ruimen en af te wik
kelen", zegt hij. „Maar als dat
gebeurd is ga ik echt helemaal
weg." Het bereiken van de pen
sioengerechtigde leeftijd noch
een afscheidsbijeekomst met
veel sprekers en geschenken is
in staat van de ene dag op de
andere de band door te snijden
die ontstaat als nen veertig jaar
bij dezelfde dienst heeft gewerkt
en men er zijn carrière heeft
gemaakt, zoals dat met ir. Geers
het geval is. Dat blijkt ook als
hij het in de loop van het ge
sprek heeft over „wij", wat hij
dan s .el corrigeert met „de
dienst bedoel ik natuurlijk"
Ir. Geers heeft als weinigen
ree' van spreken wanneer het
gaat over die beginperiode van
de landaanwinst in de Zuiderzee.
Als jong ingenieur is hij daarbij
aanwezig geweest, van het ogen
blik van de voorbereidingen
voor de bouw van de Afsluit
dijk af. Dat moet voor zo'n we
reldwijd vermaard, zo'n specta
culair werk, dat voor de nationale economie van zo onschatbare betekenis
is, iets heel bijzonders zijn. De heer Geers spreekt er dan ook met liefde
over. „Eigenlijk was die afsluiting gewoon een waagstuk", zegt hij. „Men
had zo'n werk nog nooit bij de hand gehad en men moest maar zien of
het helemaal zou lukken." Vooral het najaar van '31 is een spannende
tijd geweest.
De communicatiemiddelen waren toen nog geen schaduw van nu, zodat
de meest kritieke ogenblikken beleefd werden zonder dat het Nederlandse
volk daar weet van had. „Als dat in deze tijd was gebeurd dan had je wat
beleefd: de kranten zouden er vol van hebben gestaan", zegt ir. Geers.
Duikers hadden namelijk geconstateerd dat paalwormen het rijshout had
den opgevreten dat diende om een met moeite beteugelde geul te be
schermen. Het werk liep toen groot gevaar: het was lang niet uitgesloten
dat de geuldam het zou begeven, waardoor een zeer moeilijk te contro
leren gat zou zijn ontstaan. Bij een oktoberstorm was het nodig, zo staat
het nog in het geheugen van ir. Geers gegrift, om alle materieel, waar
onder een ware baggervloot, naar de bedreigde plaats te dirigeren en met
werkelijk ongelooflijke krachtsinspanning van de combinatie van aannemers,
die het werk daar uiti -erde, is het gelukt. „Ik herinner mij nog goed hoe
wij daar in een dikke mist met een man of vijf bij stonden toen we de zaak
meester werden. Dat was een groots ogenblik.'' Niet alleen de ingenieurs
waren gepakt door het werk. „Ook de arbeiders waren enthousiast"zegt ir.
Geers. „Er moest zondags soms worden doorgewerkt, maar daar waren van
buitenaf nogal bezwaren tegen gerezen, vanwege de zondagsarbeid. De
mannen wilden toen werken, zonder er loon voor te ontvangen."
Later kreeg men het werk onder de knie. Toen werd ook met goed-
vaderland.se stiptheid gewerkte „We hadden gepland dat de laatste grond voor
de dijk op 28 mei om één uur verzet zou worden. Het werd twee minuten
over één." Later heeft de heer Geers zijn lieslaarzen moeten ruilen voor de
vulpen en de telefoon: hij kwam op kantoor, onder meer als eerstaanwezend
ingenieur bij de dienst, afdeling Dijkbouw. Of hij dat betreurde? Ir. Geers
ziet het nuchter. „Dat zit nu eenmaal in je carrière. Als je wat verder komt
moet je dat buitenwerk aan anderen overlaten:
Toch heeft hij ook later nog wel bij gierende wind, regen en sneeuw
bij het werk gestaan. Dat was na de stormramp in '53, toen hij de dage
lijkse leiding kreeg van het internationaal bekend geworden dijkherstel op
het eiland Schouwen-Duiv eland, waarbij de beruchte doorbraken van
Schelphoelc en Ouwerkerk werden gedicht. ,JDat was daar een soort oorlogs-
toneel. Alle materieel van de Usselmeerpolders werd naar Zeeland ver
plaatst. Iedereen besefte welk belangrijk werk gedaan moest worden. Hier
hoefden van te voren geen rapporten te worden gemaakt en konden geen
commissievergaderingen gehouden worden: hier moest gewerkt worden. De
mannen waren dag en nacht bezig zonder dat er ook maar iemand mop-
verde."
Ir. Geers kan veel vertellen. Over het menselijk aspect en de planning bij
voorbeeld, die naast de technische kant van de inpoldering en drooglegging,
na de oorlog een steeds belangrijker plaats zijn naan innemen, ook bij de
Dienst der Zuiderzeewerken. Een dienst die zichzelf overbodig gaat maken,
maar die voorlopig nog wel zo'n twintig jaar voor de boeg heeft. Ir. Geers
gaat nu dus heen btj Zuiderzeewerken. Wat niet betekent dat hij nooit
meer in de Usselmeerpolders zal worden gezien.
