Bij zijn verheffing tot aartsbisschop
Ka rd i
inaa
ner
laatste
van
bisschop
Verlies voor Berlijn groter
dan winst voor MiXnchen
Snel gaar* botdklaar-Molenaar
M
H
De week in Westminster
J
H
H
Thuisfront voor Nederlandse priesters
Met koelkast
meer mans
Bierdrinken in gemeenschap
Twee Chinas
Geen conflict
Moskou-Peking
Geert bezwaren
van Pakistan
Tappen en slikken
f
Engeland en EEG
Amerika lanceert
.ontdekker
weer
jg^tofn'ïèiS I kist van Macmillantheologische tegenstan-
ZATERDAG 8 JULI 1961
PAGINA 7
1
i)
uiiiiimiiiiiiiimiiMiiiimiiiiiiiiiiiiiii^
minder afhankelijk behoorde te zün BdCImOCUlQFlCld Van Ctr. Tl» IVl. JT\Ö77?S6Ï/ 3
lük maakte dat z.i. hej^benoemings- Qp fogC ZCtctS
IS
De verheffing van Julius kardinaal
Döpfner, bisschop van Berlijn,
tot aartsbisschop van Miinchen
en Freising, zal naar ik aanneem
in de katholieke Duitse wereld grote
beroering verwekken. Niet zozeer in
in Miinchen zelf, want ik geloof dat
daar zjjn verheffing met vreugde is
begroet. Als opvolger van de plotse
ling op Oudejaarsavond overleden kar
dinaal Wendel lijkt hij een ideale fi
guur. Hij is pas 47, zelf een Beier en
hy beschikt evenals zijn voorganger
over een flitsende intelligentie, een gro
te diplomatieke vaardigheid en een
sterke, alom bekende menselijke bewo
genheid. Wie herinnert zich niet, hoe
hij zich vorig jaar op de koude augus-
tusavond toen het 37ste Eucharistische
Wereldcongres in München officieel
werd geopend, tot tolk van ons allen
heeft gemaakt toen hij met bewogen,
fel overslaande stem sprak over de
Kerk van de Stilte. Ik zien hem nog
staan. Hoog op het witte altaar onder
het in de wind klapperende gele balda
kijn. „Ik groet u", zo zei hij, „die niet
gekomen bent, omdat u niet komen
mocht. Ik groet onze broeders uit Po
len, uit Rusland, uit Tsjecho-Slovakjje,
uit Roemenië, Bulgarije, Hongarije,
De Verenigde Staten hebben van
1919 tot 1935 geen diplomatieke be
trekkingen willen onderhouden met
de Sovjet-Unie. Het heeft dus veer
tien jaar geduurd voor Washington
deze communistische staat wenste te
erkennen. In 1949 is Amerika opnieuw
voor het probleem komen te staan of
het diplomatieke betrekkingen moest
aanknopen met een nieuwe grote
communistische staat: de Chinese
Volksrepubliek. Hoewel Engeland en
bijvoorbeeld ook Nederland indertijd
snel tot de erkenning van het regime
in Peking zijn overgegaan, heeft Ame
rika dit voorbeeld niet willen volgen.
Vooral na de Chinese interventie in
de Koreaanse oorlog in 1950 voelde
Washington niets voor het uitwisselen
van ambassadeurs met Peking.
Rood China bestaat al weer bijna
twaalf jaar, en nog steeds heeft Ame-
Tika geen diplomatieke relaties met
de Chinese Volks-
republiek. Maar de
BUITENLANDSE laatste tijd hoort
men in sommige
KRONIEK Amerikaanse krin-
J gen de vraag stel
len, hoe lang deze
toestand kan voortbestaan. Dean
Rusk, de Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, heeft in januari
verklaard: „Het bestaan van zo n
machtige communistische regering in
China is een van de feiten in de te
genwoordige wereld die door Amerika
niet genegeerd kunnen worden Rusk
heeft indertijd, in een onderhoud met
de Amerikaanse senaatscommissie
voor buitenlandse betrekkingen, te
kennen gegeven, dat de nieuwe Ame
rikaanse regering een wat meer rea
listische visie zou moeten hebben op
het Chinese probleem, dan die waar
van de Republikeinse regering van
Eisenhower had blijk gegeven. Maar
Rusk moest erkennen, dat er geen
kans was spoedig „normale betrekkin
gen te vestigen tussen Washington
en Peking.
De grote moeilijkheid is immers,
dat Washington tot nog toe het be
wind van Tsjang I\ai-sjek als de wet
tige Chinese regering erkent. Nu heelt
de Amerikaanse onderminister van
Buitenlandse Zaken, Chester Bowles,
de opvatting dat Tsjang Kai-sjek de
heerser is over Formosa én het Chine
se vasteland als „een mythe betiteld.
Amerika zou de Nationalistische pre
sident van zijn aanspraken op het
grondgebied van Rood China moeten
doen afzien, en Washington zou hem
dan voortaan als staatshoofd van al
leen Formosa kunnen beschouwen.
De Amerikanen zouden vervolgens het
regime in Peking als de wettige rege
ring van het Chinese continent kun
nen erkennen. Maar zoals Taipeh
zijn rechten op het Chinese continent
niet wil prijsgeven, zo wil Peking
Formosa niet los laten. De op
lossing van de erkenning van twee
China's maakt dus op het ogenblik
geen kans. Washington kan Taipeh
niet eenvoudig in de steek laten.
Want de Amerikanen hebben zich ga
rant verklaard voor de handhaving
van een vrij Formosa, en in de Ame
rikaanse defensieketen aan de west-
rijde van de Stille Oceaan is het
Chinese Nationalistische eila nd een
onmisbare schakel.
De kwestie-China is voor de Ame
rikanen al even onoplosbaar als de
kwestie-Berlijn. Maar beide geschil
len met de communistische wereld
rouden tot een groot internationaal
Sewapend conflict kunnen leiden. In
Amerika wordt naarstig naar een uit
leg gezocht uit de Chinese impasse,
laar Kennedy weet tot nog toe niet
^elke kant hij op moet.
China, Noord-Korea, Uoord-Vietnam
en nog vele andere oosterse landen.
En u moogt het mij als bisschop van
Berlijn niet kwalijk nemen, dat ik hier
ook mijn ambtsbroeders groet in dat
deel van ons vaderland waar hun zor
gen zo groot en hun mogelijkheden zo
klein zijn. Ik groet hen en ik bid met
u dat de Heer hen sterke."
Welnu, als er in Duitsland door de
verheffing van kardinaal Döpfner grote
beroering is verwekt, dan is het omdat
deze overplaatsing met verhoging van
rang een volstrekte promotie dus
hem los haakt uit dat directe contact
met de Kerk in de Deutsche Democra
tische Republik, waarvoor hjj tijdens
zijn Berlijnse pontificaat zo fel, zo open,
maar ook zo taktisch mogelijk heeft ge
streden. Over de situatie van die kerk
heb ik vorig jaar na een bezoek aan
Oost-Berlijn in dit blad verslag mogen
doen. Ik heb toen geschreven ,dat zeer
hoge kerkelijke gezagsdragers vreesden,
dat de Katholieke Kerk in de DDR, die
men in 1945 op zo ongeveer drie__ mil
joen gelovigen schatte, waarschijnlijk
reeds tot een derde van haar sterkte
was teruggebracht. Ik heb herinnerd
aan de atheïstische propaganda ,die in
Oost-Duitsland zo groot, zo onuitputte
lijk, zo gevarieerd en zo overal en al
tijd aanwezig is, dat zij zich aan ons
voorstellingsvermogen onttrekt. Ik heb
gewezen op het feit, hoe de Kerk een
Kerk van outcasts en underdogs is ge
worden en hoe zjj door de afwezigheid
van iedere maatschappelijk belangrijke
figuur voor de jeugd de schjjn moet
hebben van een kerk der dommen, een
overgebleven rudiment uit een duiste
re, aftandse tijd. Voor die Kerk, zo heb
ik toen en niet op mijn gezag ge
concludeerd is de band met West-Ber-
lijn, is de figuur van kardinaal Döpf
ner, zijn zijn kloeke, niet mis te ver
stane woorden de laatste plechtankers
van de hoop. En de grote vrees de
vrees waaraan bisschop Dibelius van
de Deutsche Evangelische Kirohe als
eerste heeft uiting gegeven is dat
de verheffing van kardinaal Döpfner in
het kerkelijk leven een definitieve schei
ding tussen Oost- en West-Duitsland te
weeg zal brengen. Men verheelt zich
immers niet dat deze benoeming ge
schiedt in de maanden die aan een
schijnbaar onontwijkbare crisis omWest-
Berlijn voorafgaan.
Heeft ook het Vaticaan daaraan ge
dacht? Heeft het veelvuldig, diepgaand
en uitgebreid overleg tussen het Duitse
episcopaat en de H. Stoel tenslotte toch
alleen dit resultaat kunnen opleveren en
betekent dat dus dat de Kerk wijs
en realistisch als Zij soms zijn kan
gelooft dat de scheidingslijn, die dwars
door Duitsland loopt, definitief is? Hecht
zij geen geloof aan wonderen en zal
PEKING, 8 juli (AFP) Welinge
lichte kringen in de hoofdstad van com
munistisch China hebben ontkend, dat
premier Khroesjtsjev van de Sovjet-
Unie in een rondschrijven aan alle
communistische partijen in de wereld
de „ideologische afwijkingen" van Mao
tse-Toeng aan de kaak zou hebben ge
steld. De zegslieden erkenden, dat er
kleine ideologische verschillen bestaan
tussen Peking en Moskou, „maar deze
zijn nu eenmaal onvermijdelijk". Op de
goede betrekkingen tussen Rusland en
China hebbe deze verschillen geen in
vloed, zo zei men.
Eén van de vergissingen van de Ver
enigde Statjr, aldus de zegslieden, is
de veronderstelling van Washington,
dat rood China de Sovjet-Unie wil mee
slepen in een derde wereldoorlog, om
dat deze volgens Peking niet te voor
komen zou zijn.
KARDINAAL DÖPFNER
dus de nieuwe bisschop van Berlijn
een bisschop zijn van gene zijde van
het ijzeren gordijn? Een bisschop, die
met zijn gelovigen levend in de DDR,
zal pogen door gematigdheid en wijs
heid dat leven zo draaglijk en de ver
houding met de overheid 20 gunstig
mogelijk te maken? Zal hij contact met
West-Berlijn kunnen blijven onderhou
den? Of zal er een nieuwe diocesane
indeling nodig worden, die de scheiding
nog scherper accentueert? Dus een nieu
we bisschop voor Oost- en een nieuwe
bisschop voor West-Berljjn? Het gif
woord is uiteraard aan de H. Stoel. Maar
mocht het zo zijn en kan het an
ders? dan past ons op dit ogenblik
naar mijn overtuiging meer ver
driet om het verlies van een bisschop
in West-Berlijn dan de vreugde om de
benoeming van een aartsbisschop voor
München.
In de Vastenbrief 1960 gericht tot de
katholieken van de DDR en mede on
dertekend door kardinaal Döpfner heet
te het: „De Kerk kan u niet zeggen hoe
u zonder moeilijkheden en zonder na
delen kunt verder leven, Zü toont u
echter hoe u met een eeriyk geweten
en een ongehuicheld geloof een weg
naar de eeuwige eeriykheid kunt vin
den."
Het moet de nieuwe aartsbisschop van
München zwaar te moede zijn, dat hij
de directe verantwoordelijkheid voor die
Kerk moet overgeven.
ALBERT WELLING
LONDEN, 8 juli (AFP) Maar
schalk Ayoeb Khan, de president van
Pakistan, heeft gisteren bij zijn aan
komst in Londen voor een verblijf
van drie dagen verklaard voorstan-
ter te zijn van toetreding van Enge
land tot de Europese Economische Ge
meenschap.
„Pakistan geniet, als lid van het Ge
menebest, bepaalde voordelen en wü
wensen dat onze belangen worden be
schermd, naar wü verzetten ons niet
tegen eventuele toetreding van Groot-
Brittannië tot de gemeenschappelpke
markt. Wü staan gunstig tegenover
iedere versterking van de vrije wereld.
Een dergelük besluit van Groot-Brit-
tannië zou overigens op de lange duur
voor ons voordelig zün aldus het Pa
kistaanse staatshoofd.
goed
Laten we vandaag eens
het verschijnsel van de mop
en dus ook van de moppen
tappers aan een nader on
derzoek onderwerpen. Ik
geloof om te beginnen dat
men het niet onderschatten
moet en dat het maatschap
pelijk verkeer voor een
deel op gang wordt gehouden
door degenen, die sterk zijn: in het
verspreiden van uit het hoofd geleer
de humor.
De moppentapper heeft bepaald een
wezenlijke functie in de maatschappü.
Hij breekt op een gegeven moment
het ijs en dat kan zün nut hebben.
Maar hij, de moppentapper, is ook in
hoge mate afhankelük van de mop-
penslikker. Het is u overigens al op
gevallen dat moppen altüd getapt en
nimmer geschonken worden. Het schen
ken laat men, meen ik, over aan de
leverancier van meer vrüblüvende hu
mor. Maar goed. Moppentappers en
moppenslikkers. Ik raak er steeds
meer van overtuigd dat men de mens
heid in deze twee categorieën kan
verdelen. En om nu meteen maar op
het hoogste niveau' te beginnen:
Khroesjtsjev büvoorbeeld lükt mü een
typische moppentapper, Kennedy
daarentegen een geboren moppenslik-
ker. En als de onderlinge scherts niet
al te wrang wordt, zou daarin de red
ding van de wereld wel eens gelegen
kunnen zün.
Gaan wü naar de begane grond te
rug dan mag ik wel zeggen dat ikzelf
ongetwijfeld behoor tot de laatstge
noemde categorie. Mijn bereidheid tot
het slikken van moppen is schier on
begrensd, maar in actieve zin bete
ken ik in dezen zo goed als niets.
Zo goed als. Want ik ken toch wel
één mop, die ik erg goed vind en die
ik dus zorgvuldig koester, maar die
ik steeds minder kwijt kan naarmate
ik hem meer aan de openbaarheid
prüs geef. Ik zal hem nu dus ook
niet vertellen, want dan wordt de
spoeling helemaal dun.
Maar goed, Laten wü de psycholo
gie van de moppentapper en die van
de moppenslikker eens even nader
bezien. Ik geloof dat van de geslaagde
moppentapper een grote mate van
zelfbeheersing gevraagd moet worden.
Voor de geslaagde moppenslikker is
zelfbeheersing geen vraagstuk, maar
een conditio sine qua non. Een mop
penslikker zonder zelfbeheersing geeft
zich prijs aan de totale zelfvernieti
ging. Ik mag in dit verband nog even
wijzen op Kennedy. En dan op
Khroesjtsjev natuurlijk.
Küken wü vervolgens eens naar de
moppentapper door de ogen van de
mooppenslikker. Hü, de bonafide slik
ker, bewondert de tapper in hoge
mate. Hü is zelfs een beetje afgunstig
op hem, maar bij behoudt zün zelf
respect. Hij is dol op moppen voor
al inzoverre ze de tapper gelegenheid
geven te schitteren.
Werpen wü tenslotte een blik op de
moppenslikker door de ogen van de
moppentapper. Verder kan ik niet
gaan. De verantwoorde tapper beseft
dat hy de slikker nodig heeft als de
lucht die hij inademt. En hij gaat dus
niet te roekeloos met hem om, op
gevaar af dat hü er in blüft.
Helemaal geen standpunt innemend,
mag ik dan wel zeggen dat de mop
pentapper even koel „ja" moet kun
nen zeggen' als de moppenslikker
„neen".
Maar ok in dat geval is nog niet
alles in kannen en kruiken. Dat heb
ik laatst nog aan den hjve onder
vonden.
Kom ik op straat een gerenommeerd
moppentapper tegen, zegt-ie:
„Ken je die van Sam en Moos, die
samen naar Parijs gaan?"
Zeg ik: „Neen, maar wat kan het
ons schelen?"
Zegt hü: „Nou, daar gaat-ie dan..."
Zeg ik: „Om de dooie dood niet, hü
gaat helemaal niet".
Zegt hü: „Wil je hem dan niet ho
ren?"
Zeg ik: „Welnee, natuurlijk niet."
Zegt hü verwonderd: „Waarom dan
niet?"
Zeg ik: „Omdat ik geen gevoel voor
humor heb."
Begint hü te bulderen en roept:
„Ha, ha, wat een mop!"
(Advertentie)
MOLENAARS
kindermeel
j®; C>f in 4 variaties:
's Lands Kroniek
en heeft in dit blad reeds eer
der iets kunnen lezen over de
erbarmelijke omstandigheden,
waarin de Nederlandse pastoor
C. v. Munster in zijn verwaarloosde pas
torie te Isle Bouzon (Zuid-Frankrijk)
zich bevond. Enige Leidse vrienden
van de curé schreven er over onder
„Brieven van Lezers" en het resul
taat was een girorekening van enige
duizenden guldens. Veel te weinig om
de pastorie te kunnen restaureren,
maar voldoende om een begin te
maken, temeer omdat de Congregatie
van de Broeders van O.L. Vrouw
7 Smarten met een genereus gebaar
gratis arbeidskracht aanbood.
In de Ambachtsschool van de broe
ders te Wolvega werden ramen, deu
ren en kozijnen gemaakt: alleen het
materiaal moest betaald worden. Ver
volgens werd er van alles aange
schaft: behang, verf, buizen vooi
water en licht, vloerbedekking, gordij
nen, sanitair en zelfs een complete
elektrische waterpomp. In vier auto's
werd het materiaal naar Frankrijk
gereden en hoewel de douane aanvan
kelijk weigerde, het transport gratis
in te klaren de Nederlandse am
bassade te Parijs moest er zelfs aan
te pas komen kwam het onvoor
stelbaar welkome geschenk met eni
ge dagen vertraging toch bij pastoor
Van Munster aan. Vijf broeders-vak
lieden reisden meè en toverden de
vervallen pastorie welke enige
jaren onbewoond geweest was en
waaraan de vorige pastoor 45 jaar
lang niets had kunnen laten doen
om van nauwelijks meer dan een
beestenstal tot een naar Franse be
grippen comfortabele woning. De curé
heeft nu tenminste sluitende deuren
en ramen, stromend water en zelfs
een w.c. Intussen is het werk nog niet
voltooid, maar het Leidse comité zit
:v 7:N
ié
gjgMpMa»
Pastoor Van Munster hielp zeieen handje mee.
zonder
Dirks
:eld (secretaris mr. H. J.
tijnsburgerweg 165, Leiden,
giro 319119 t.b.v. curé van Isle Bou
zon) en het vraagt zich af of het de
broeders, die binnenkort weer naar
Zuid-Frankrijk willen reizen om het
werk af te maken, wel kan laten ver
trekken. Wie helpt?
De bisschop van Tarbes, die het Ne
derlandse initiatief met verbazing
m.-1'
gadesloeg, heeft nu de alarmklok ge
luid: er wonen in zijn bisdom 25 Ne
derlandse priesters, die vrijwel allen
in ongeveer even beroerde omstandig
heden verkeren als de curé van Isle
Bouzon. Kom ons helpen, smeekt hij.
Inmiddels heeft de vicaris-generaal
een huis beschikbaar gesteld, waarin
de broeders deze zomer een maand
mogen wonen, als zij maar terugko
men om het werk in Isle Bouzon af
te maken en ook de andere Neder
landse priesters een beetje behoorlijk
onderdak te geven.
Het Leidse comité kan dit werk niet
aan en zou graag een Thuisfront wil
len oprichten om de Nederlandse
priesters de gevraagde materiële
steun te geven. Mr. Dirks verwacht
gaarne adhaesie-betuigingen. De broe
ders zijn bereid om hun vakantie op
te offeren en in Zuid-Frankrijk het
werk voort te zetten. Maar het Leidse
comité durft deze volgende stap nog
niet aan. Nogmaals, wie helpt?
,7?
BASIS VANDENBERG, 8 juli (Reu-
ter-AFP) Amerikaanse geleerden
hebben gisteravond een nieuwe aard-
satelliet van het type „Ontdekker" ge
lanceerd. De satelliet beschrijft in ca.
95 minuten een baan om de aarde. De
maximale hoogte is 810 km, de mini
male hoogte 235 km van het aardopper
vlak.
De komende vier dagen zal men in
de nabijheid van de Hawai-eilanden een
poging te doen om de 136 kg zware
ruimtecabine te bergen.
installatie in 3 Kantelberg tegen benoemingsrecht van de staat
De rede welke de nieuwe aartsbis- 3
schop van Canterbury,
sey, hield bü zün
Kantelbergs oude
waarin hü zonder er veel doekjes om
te winden verklaarde dat de staatskerk 3 7—» 7 7 J «7. J A A/fD
van regering eiv parlement, heeft van- 3 0
zelfsprekend veel aandacht getrokken.
En de belangstelling voor de toekom- 3
stige plannen van d
aartsbisschop nam nog
het begin van deze week, in zün eerste
rede voor de Kerkvergadering, duide- I - j
uiuautll, ^CUUIMVCll. 3
i/no-b- in 7Ün oorcto
recht voor de hogere clergé
staatskerk onttrokken behoorde te wor
den aan de regering. Hü stelde voor
dat een hooggeplaatst comité deze
kwestie in studie zal nemen. De Kerk- iemen( yg herziene wetten moet
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiuiiimiiiiiimiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiii
vergadering toonde grote geestdrift
voor dit voorstel, en uit de reacties in
het land bleek spoedig dat de mening
wüd verbreid is onder Anglicanen dat
het benoemingsrecht van de eerste mi
nister verouderd is. (Aldus geformu
leerd is de zaak eigenhjk te eenvoudig
voorgesteld. Want er heerst ook onte
vredenheid over de lagere benoemin
gen en over het feit dat ministers zoals
de Lord Kanselier en in nog grotere
omvang de minister van binnenlandse
zaken honderden parochies te vergeven
hebben aan geestelüken van hun keu
ze).
De kwestie van het benoemingsrecht
was reeds in studie bü een commissie
gevormd op initiatief van de lagere
clergé. Wat dr. Ramsey voorstelde is
dat dit initiatief zou worden overgeno
men door een krachtige commissie te
vormen door de aartsbisschoppen van
Canterbury en York. Het is dr. Ram
sey duidelük bittere ernst, en zün op
treden is niet alleen van groot belang,
maar getuigt ook van een zekere mate
van edelmoedigheid. Want het is een
publiek geheim dat zün voorganger, dr.
Fisher, een andere kandidaat voor de
zetel van Canterbury op het oog had,
maar dat Macmillan Ramsey heeft ge
kozen.
oever dr. Ramsey bereid is te gaan
is niet duidelük. Het is waar-
schünlü'k dat onder zün episco
paat de staatskerk door zal gaan
met de herziening van het canoniek
recht van de staatskerk, een traag pro
ces dat allang aan de gang is, maar
dat op de duur het gevaar schept voor
een krachtmeting tussen de Kerk die
haar wetten wil veranderen en het par-
goedkeuren. Veertig jaar geleden be
gon het erop te lüken dat het Britse
parlement, bestaande uit kerkelüken
van alle gezindten en een aantal niet-
kerkelüken, begon in te zien dat het
ongerümd was dat het parlement het
laatste woord had in geestelüken zaken
van de staatskerk. Het begon een po
ging een eind te maken aan deze zon
derlinge toestand door een Kerkverga
dering in het leven te roepen, welke de
bevoegdheid zou hebben voor de wetge
ving binnen de kerk. Maar toen het
negen jaar later aankwam op de eer
ste ernstige krachtmeting tussen deze
nieuwe Kerkvergadering en het parle
ment over het herziene Book of Com
mon Prayer, maakte het parlement
duidelük dat het niets van zijn gezag
had prüsgegeven en verwierp tot twee
maal toe het nieuwe Prayerbook. En
het is niet alleen het parlement met
zün recht van veto in kerkelüke zaken
en de premier en de minister met hun
benoemingsrecht voor de hoge en lage
kerkelijke posten die meer macht be
zitten in geestelüke zaken dan de kerk
zelf. Ook de seculiere rechtspraak heeft
ongerümde bevoegdheden in kerkelüke
kwesties. Als büv. het hoofd van een
Anglicaanse parochie meent ten on
rechte uit zün functie ontzet te zün door
zün bisschop, kan hü zich wenden tot
de wereldse rechter en zpn zaak be
pleiten tot in het hoogste gerechtshof
van het land. het gerechtelük comité
van het Hogerhuis.
De uitlatingen van dr. Ramsey bü
zün installatie en aan het begin van
deze week hebben natuurhjk geleid tot
een openbare gedaehtenwisseling. Maar
deze gedaehtenwisseling was al eerder
begonnen tengevolge van een zeer on-
aangename situatie voortvloeiend uit
het seculier benoemingsrecht. In Guild
ford is de nieuwe kathedraal ingeze-
fend. Vrüwel iedereen had verwacht
at de geestelüke, die tüdens de bouw
van de kerk had gefunctioneerd als pro
voost van de kathedraal, zou worden
benoemd tot deken na de consecratie
van bet kerkgebouw, maar de pro-
voost werd gepasseerd. De verontwaar
diging hierover is nog steeds krachtig
en er heeft zich een comité gevormd
dat zal proberen de zaak opnieuw aan
hangig te maken.
et zou evenwel onjuist zpn te den
ken dat de oude strijd om de
verhouding tussen kerk en staat
onder 'iet veldheerschap van dr.
Ramsey noodzakelük zal leiden tot het j
duidelük door hem begeerde doel. Want
er is een krachtige evangelische groep
in de staatskerk, dat wil zeggen een
meer protestants georiënteerde groep,
welke binnen de kerk verzet zal bieden
tegen de idealen van de anglo-katholie-
ke aartsbisschop van Canterbury. En
degenen die het oog gericht wensen te
houden op de boeiende ontwikkeling in
de Engelse staatskerk behoren niet te
vergeten dat Engeland twee aartsbis-
schoppen heeft, en dat de tweede, de
nieuwe aartsbisschop van York, een
uitgesproken tegenstander is van de
anglo-katholieke groep in de staatskerk
De beide aartsbisschoppen lopen niet
in hetzelfde gareel. En het geeft te
denken dat de uitgeslapen Macmillan.
die de slotverantwoordelükheid had
voor de benoeming van de beide nieu
we aartsbisschoppen, twee theologische
tegenstanders plaatste op de hoge ze-
DAAN VAN DER VAT.
Met de verfkwast gaven de broeders de uitgeleefde pastorie weer een gezellig
[miiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiiiiiiitiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
spreekt dat „weg van de stad" nogal
tot de verbeelding.
In 1926 was de Peel een veel min
der ontgonnen gebied dan op dit
ogenblik en Deurne was nog een fraai
dorp, met veel bomen en oude boer
derijen. Nu heeft het al iets van een
opkomend stadje, het is veel lelijker
geworden, de industrie neemt er be
zit van. Henk Wiegersma bouwde in
het begin der jaren twintig zijn huis
weliswaar op een kaal stuk grond,
zoals de foto met de jonge boompjes
wel duidelijk toont, maar hij heeft
de grond overvloedig gemest en zit
nu zó diep verscholen onder het
bladerdak dat men hem niet vindt,
als hij niet te voorschijn wil komen.
Hij deed alles in het groot en over
vloedig, kennelijk ook bij het drinken
van zomerbier, want het vocht dat
hij en zijn vrienden naar binnengie-
ten komt uit een kapitale kruik, een
exemplaar dat in de hei is opgegra
ven. Van het drinkende viertal is
Jozef Cantré, de houtsnijder en beeld
houwer, niet meer in het land der
levenden. Enige dagen geleden is te
Borgerhout overleden André de Rid
der, de Vlaamse criticus, redacteur
van „Selection", die ook veel te Deur
ne kwam. Hij, is 72 jaar geworden.
Wiegersma verjaart op 7 oktober en
wordt dan zeventig. Van de „gemeen
schap" der jaren twintig zijn enkele
sterke individuen overgebleven.
Iemand die ook met de kring te
maken had was Leo Brom, de
Utrechtse edelsmid. Hij gaat met het
komende jaar „in ruste". Er is geen
opvolger, de vermaarde edelsmederij
wordt opgeheven, het claustrale huis
van Sint Jan aan de Drift is ver
kocht aan de Utrechtse Universiteit
die er een Frans instituut in zal ves
tigen. De rijke collectie wordt groten
deels geveild.
Het drinken van bier geschiedt
gewoonlük in gemeenscbap.
Wel heeft Eduard Manet in „Le
Bon Boe" een enkele heel ge
zellige man, met bakkebaarden en ste
nen püp, bierdrinkend uitgebeeld. Hü
zit moederziel alleen bedaard te slem
pen en voelt zich best. Nauwelü'ks be
speurt men verschil tussen hem en
de kapitein van een stoombootje op
de Lek. Maar doorgaans drinken
mannen bier in een kring van vrien
den. Zo deden het en dat toont onze
foto vier bekende kunstenaars op
een warme zomerdag van het jaar
1926. Het waren, van links naar
rechts, Henk Wiegersma, Ossip Zad-
kine, Josef Cantré en Joep Nicolas.
Het jongetje met de hoed is Pieter,
een zoon van Wiegersma, nu een grote
forse man, bekend glazenier en be
woner van het Klein Kasteel te Deur
ne.
Behalve dat die vier beeldende kun
stenaars het liefst in gemeenschap
bier dronken, hadden zij ook allen iets
te maken met het tijdschrfit „De Ge
meenschap", de atmosfeer van dit
expressionisme" vanvjandblad het
maandblad, het „expressionisme" van
Vlaanderen, de schilderkunst en
beeldhouwkunst te Parijs. Wie de
eerste jaargangen van „De Gemeen
schap" opslaat vindt, behalve Neder
landse, ook Franse, Duitse en Engel
se bijdragen. De jongeren van toen
waren roerig en rebels, maar niet
zonder achting voor grote voorgan
gers. Zij keken ook gaarne over de
frenzen van ons land en ontmoetten
ean Cocteau, Max Jacob, Jacques
Maritain, Charles Albert, Cingria,
Moïsy Kogan.
Het is nu 35 jaar geleden, dat de
foto van de vier bierdrinkers in ge
meenschap is gemaakt. Wij vonden
haar terug op de zelfde dag, dat ons
twee uitnodigingen hebben bereikt
geopend, een expositie van schilde-
die iets met ,,De Gemeenschap had-
den te maken. Gisteravond is in de
Kinkelenburg, het Kasteel en Raad
huis te Bemmel, door Martin Bruyns
geopend, een expositie van schilde
rijen van Otto van Rees, de betreur
de volgeling der Franse cubisten, die
enige jaren geleden als slachtoffer
van het verkeer is omgekomen. Hij
woonde toen allang in Utrecht, na
veel te hebben gereisd in Frankrijk
en Italië, maar in het jaar 1926 was
hij het die verbleef op het Klein
Kasteel te Deurne. En van de jong
ste man van het bierdrinkend viertal,
dit is Joep Nicolas, is hedennamid-
dag te half 6 een tentoonstelling ge
opend in „De Paardenburg" te
Ouderkerk aan de Amstel. Enkele
bronzen en terracotta's van zijn
vrouw Suzanne Nicolas zijn aan de
expositie toegevoegd. Meer en meer
zoeken kunstenaars, die niet onder
het juk der abstractie en mechani
satie wensen door te gaan, de buiten
plaatsen verwijderd van het asfalt,
de kleine en vriendelijke kunstzalen,
de oude kastelen en herbergen. Een
toespraak bij de opening der tentoon
stelling van Nicolas is gehouden door
dr. Victor E. van Vriesland. Blijkbaar
et Produktschap voor Zuivel, ge
zeteld in Den Haag, vindt de
mensen nog altijd te weinig
mans. Men greep de jeugd aan
wie wil er brigadier worden?
omdat wie de jeugd heeft de toekomst
heeft. Elke dag een glaasje (melk)
moet een levensbehoefte worden. In
de melksector heeft men echter niet
het voordeel van hoe ouder hoe beter.
Vooral met de jongste kleine hitte
golf zag menige huisvrouw de melk
in „pap" verkeren, wat velen heeft
doen voornemen voorlopig minder
melk te nemen. En dit ziet het
produktschap met lede ogen aan. Als
er geen kelders meer zijn om de melk
te koelen, dan moet er de koelkast
komen. Iedere huisvrouw, zo vindt het
produktschap, moet kunnen beschik
ken over een koelkast.
Het produktschap heeft contact op
genomen met AMCO, een coöperatie
ve vereniging van handelaren in de
elektronische branche. Het resultaat
van dit contact is dat vanaf 1 juli
iedere vrouw in staat is een koelkast
te huren. Zij heeft de keuze uit tien
modellen, met een inhoud, die va
rieert van 100 tot 300 liter. De huurder
betaalt naar gelang de inhoud 1.50
tot 3,90 per week. Huren is hier
geen synoniem van afbetalen, om de
eenvoudige reden dat het apparaat
nooit eigendom wordt van de bezit
ter. Wanneer na vijf jaar de kast in
feite „afbetaald" is, wordt deze ver
vangen door een nieuwe en begint het
spelletje van voren af aan.
Er zijn echter mensen, die zich
hechten aan hun „kast". Ook met hen
is rekening gehouden. Na verloop van
tijd kunnen zij tot koop overgaan,
waarbij vijf-en-zeventig procent van
de betaalde huurprijs wordt afgetrok
ken van de originele koopsom.
AMCO is blij deze schat in de
schoot geworpen te krijgen. Zij stond
een beetje rancuneus tegenover enke
le zuivel-coöperaties in jns land, die
op eigen gelegenheid koelkasten
wilden gaan verhuren. AMCO acht dit
de taak van de vakhandel.
De niet bij AMCO aangesloten ver
kopers van koelkasten zullen zich nu,
op hun beurt, wel benadeeld voelen.
De melkbezorgers zien de toekomst
echter hoopvol tegemoet. Wanneer de
actie slaagt is voor hen de weg naar
de vrije zaterdag mogelijk. De huis
vrouwen kunnen de op vrijdag bezorg
de melk dan rustig conserveren in
hun koelkast.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiii
