Reeds tweemaal pogingen tot annexatie van delen van het Iraanse grondgebied N Gesag I ROXASECT SPECULATIES ROND CRISIS OM KOEWEIT logen 'mm het 2'pak voor Huisvrouwen, profiteer van dit extra voordeel! Elf jeugdige prijswinnaars naar Amerika NATO-TAPTOE, fraai kijk- en hoorspel mug vlieg mot met IRAN DAALDEROP BOILER Nederlands militair team naar de Congo Toeslag bij export van boter verhoogd mm T.V.-toestel als polshorloge WOENSDAG 12 JULI 1961 PAGINA 7 (Van een redacteur) Er komen de iaatste dagen be richten uit Teheran, waaruit zou moeten blijken, dat men al daar ernstige consequenties ver wacht van de crisis rondom Koe weit. Men vreest met name, dat de Sovjet-Unie de aanwezigheid van Britse troepen in het olierijke sjeik- dom zal aangrijpen als een excuus voor de bezetting door het Rode Le ger van het noordelijk gedeelte van de Iraanse provincie Azerbeidsjan. In hoeverre de vrees van deze Iraan se waarnemers op dit ogenblik reëel is, laat zich moeilijk beoordelen. Vast staat in ieder geval, dat de Sovjets al meer dan veertig jaar po gingen in het werk stellen de latent- revolutionaire toestand in Iran wat te stimuleren. Zij hebben dat vooral in en kort na de Tweede Wereldoor log gedaan. Een pikante rol bij dit alles vervullen de artikelen 5 en 6 van het Russisch-Iraanse verdrag van 26 februari 1921. Souperen met Satan :®^)v Koern ^^^Koéwélt». Sjiras S A DI WwifêcHE* f-AFGHANIS?;:; M TAN £1 o ARA8IEi£f Dubbel spel? Nu tijdelijk ter kennismakiru in rood pak Zwakke partij Thans ook de vuilste was een „wissewasje" Wasdag, Heet-water-dag iên Iran houdt waakzame blik gevestigd op Sovjet-buur De Sjah van Iran. (Advertentie) „Büter, brea en griene tsiis", zei de man, met de uitspraak van een oprechte Fries. Ik ga dia's maken in het Heitelan", vervolgde hij, „en nu wil ik ook graag het juiste kleuraccent leggen." „Agfa spreekt vloeiend Fries", merkte ik op. „Het geeft alle kleurfacetten van het wijde Friese land uitstekend weer. Die tsiis kan zo grien niet zijn of het staat precies op uw dia. Van de tere tinten in het Mak- kumer aardewerk hoeft u er niet één te missen. Het skütsje- silen op het Snekermeer komt zó sprankelend over, dat het buiswater van uw projectie scherm spat. De blonde lokken van de famkes bekijkt en be waart Agfa op de enig juiste manier." „En Hindelopen?", aarzelde de man nog. „Ach meneer", riep ik uit, „Agfa stond wel voor heter klederdracht-vuren! En ook de meer subtiele kleurschakerin gen van weiden en wouden, me ren en mensen, steden en stin- sen ziet u met Agfacolor Frieser en frisser dan ooit. Na zijn vakantie zag ik de man weer. „Agfacolor is tige by tige", sprak hij tevreden. En dat is de hoogste lof die een Fries kan geven. OMKEERFILM CT 18 voor opréchté kleurendia's Een van de eerste daden, die de Rus sische bolsjewisten stelden, nadat zij aan de .nacht waren gekomen, was de opzegging van een verdrag van 1907, waarbfj Iran werd verdeeld in een Rus sische en een Britse invloedssfeer. Dat stond erg edel en erg anti-koloniaal. Maar in mei 1920 schroomde een bolsje wistische marine-eenheid niet de Wit ten van generaal Denikin te achtervol gen tot in de Kaspische havens van Iran toe. De roden gingen verder. Zij stap ten aan land, gingen een bondgenoot schap aan met een bende Jangalis (mensen uit Gilan en Mazanderan), die werd geleid door de bandiet Koetsjik Khan, en riepen de Sovjetrepubliek van Gilan uit. Dit was de voorloper van de Sovjet-republiek Azerbeidsjan, die in 1945 op Iraans grondgebied werd ge vestigd. De republiek Gilan heeft niet lang be staan. De vader van de tegenwoordige Sjah heeft belangrijk bijgedragen tot de nederlaag van Koetsjik Khan. De Sov jets deden opnieuw een poging tot toe; nadering en zo kwam het in februari 1921 tot een verdrag tussen de Sovjet- Unie en Iran, waarbij de Russen for meel afstand deden van alle capitula ties, concessies en eigendommen, die in Iran het privilege van de tsaristische regering waren geweest. Bron van vele moeilijkheden werd vooral artikel 6 van het verdrag, waar in vage termen het recht van de Rus sen werd gestipuleerd om Iran binnen te marcheren, als Iran tegen zijn wil door een derde macht werd gebruikt als operatiebasis tegen de Sovjet-Unie. Teheran was een beetje laat met zijn achterdocht. Pas negen maanden na het sluiten van het verdrag verzocht het de Sovjets om opheldering van dit artikel. Het antwoord stond in een Russische nota: artikel 6 was uit sluitend van toepassing op agressie door Wit-Russische emigranten. Toen in augustus 1941 de vorige Sjah weigerde in te gaan op een Brits-Rus sisch ultimatum, dat ten doel had een toestand te scheppen, waarbij de op voer van oorlogsvoorraden naar Rus land via de Perzische Golf kon geschie den, werd hp afgezet en Britse en Rus sische legers rukten zijn land binnen. Det merkwaardige feit deed zich voor, dat Moskou zich wederom beriep op dat verdrag uit 1921. Met de nieuwe Sjah werd emd januari 1942 een drievoudig verdrag van bondgenootschap gesloten. Een van de bepalingen was, dat de Rus sen en Britten zich binnen zes maanden na de nederlaag van de As-mogendhe- den uit Iran zouden terugtrekken. Het werd na de Duitse nederlaag al spoedig duidelijk, dat de Rus sen niet van zins waren hun oor logswinst zonder slag of stoot prijs te geven. De zwakke Iraanse com munistische of Toedeh-partij (bij de verkiezingen voor de Madjelis van 1944 had zij 8 van de 130 zetels veroverd) ontving in augustus 1945 alle gewenste faciliteiten van het Rode Leger om de regeringsgebouwen in Tabriz te bezet ten. De regering in Teheran kon wei nig beginnen tegen de dreiging van de Sovjet-strijdkrachten. De Toedeh ver sterkte haar posities en op 12 december 1945 werd de Autonome Sovjet-repu bliek Azerbeidsjan uitgeroepen, onder leiding van Ja'far Pisjevari. Tegelijkertijd werd een Sovjet-repu bliek Koerdistan uitgeroepen, maar die had van het begin af veel minder bete kenis. Het is de Iraanse regering van Gha- vam al-Saltaneh geweest, die door een uiterst gewaagd spel van geven en ne men de dreiging van een permanente af scheiding in het noorden heeft weggeno men. De billijkheid vereist, dat ook de stam van de Qashqais hier met ere wor de vermeld. Ghavam was door de Sovjets name lijk tot zeer vérgaande concessies ge dwongen (de Russen mochten enkele olievelden in het noorden exploiteren, de Iraanse afgevaardigde bij de V.N. zou zijn klacht tegen de Sovjet-Unie in trekken en er zouden drie Toedeh-mi- nisters in het Iraanse kabinet komen), VLADIMIR SEMJONOV en het werd de vraag of hjj, souperend met de duivel, wel over een voldoende lange lepel beschikte. Met een feilloos gevoel voor timing kwamen de Qash qais tegen deze concessies in opstand, juist toen de Russen hun legers uit Iran hadden teruggetrokken. Iran en Ghavam waren voorlopig ge red; natuurlijk ging dat ten koste van de Russische „vriendschap". 1 Tebriz^^"^ ".vw. ¥:%?:16461 ;ZF£= ;iMaragha(j"""'V Choerremabad ZendzjantY WivS. ^-Os^JEHERAN v?7 Kaswm •'•'•'•'•Vv j Hamadan KhaniKin' U, :;KiVmansjah^jrak<3J>5!l,*='''^ OKasjan XÖ'.vXji-S. <f Masjid-i-SuIaimon •iijRAKP^ X O Isfahan >;*!*X-X*X*X* Ah'wa s go Agha -Jari '••••.y.v.v.Vv.v.1 :Jr^==^t=0 Gatch-Sdran •M-Khorramshahrs Bender-choh Mesjed O Sebzevor Kirmori Zahdan X-NX-x-x*x-x-x-x?X*X-X zGOüFz a de dood van Stalin in maart 1953 trad er in de betrekkingen tussen de beide landen een zekere ont spanning in. Zelfs de toetreding van Iran tot het Bagdadpact in 1955 leidde nauwelijks tot nieuwe moeilijkheden. In de zomer van 1956 kwam de Sjah naar Moskou voor een staatsbezoek. Parlementaire delegaties werden uitgewisseld. In 1957 werd tussen de beide landen een reeks verdragen afgesloten: een handelsver drag, een akkoord over het transitover- keer en een overeenkomst inzake de ge meenschappelijke ontwikkeling van en kele projecten aan de grensrivieren Araxes en Atrek. In mei 1958 schreef een Moskous politiek commentator, dat de Iraanse regering, ondanks druk van westelijke zijde, een politiek volgde, die in overeenstemming was met de wa re nationale belangen van het land. In de winter van 1958 begon weer een kritieke periode. Iran en de Sov jet-Unie gingen onderhandelen over een niet-aanvalsverdrag. Die onder handelingen zijn mislukt. We beschik ken over twee tegenstrijdige verkla ringen van deze mislukking. De eerste is die van de Sjah zelf. Hij heeft gezegd, dat de Sovjets van Iran eisten, dat het uit het Bagdadpact zou treden. Bovendien weigerden zij volgens de Sjah ondubbelzinnig te verklaren, dat de beruchte artikelen 5 en 6 uit het verdrag van 1921 niet langer van kracht waren. In het januari-nummer van het Mos- kouse tijdschrift „Mesjdoenarodnaja Zjizn" heeft dit jaar een Sovjet-diplo maat onder het pseudoniem "Irandoest" (Vriend van Iran) de lezing van de Sjah besteden. Hij schrijft, dat de Sovjet- Unie onder zekere omstandigheden wel bereid zou zijn geweest de artikelen 5 en 6 te elimineren. Maar de Russische onderhandelaars kregen eenvoudig de kans niet het onderste puntje van hun tong te tonen, aangezien de Iraanse re gering niet serieus geïnteresseerd was in een nieuw verdrag met Moskou. Vol gens deze Russische commentator ge bruikte Teheran de onderhandelingen met de Sovjet-Unie uitsluitend als mid del om allerlei extra-voordelen uit het vuur te slepen in onderhandelingen met de V.S., die het tezelfdertijd voer de. Hoe dat zij, Vladimir Semjonov, de leider van de Russische delegatie, keer de in februari 1959 onverrichterzake naar Moskou terug en kort daarna sloot Iran een Defensieverdrag met Amerika. Sinds het voorjaar van 1959 heerst er tussen Moskou en Teheran een ge spannen atmosfeer. Weliswaar verklaar de Gromyko van tijd tot tijd, dat een ontspanning altijd mogelijk blijft, maar de communistische pers lanceerde de ene aanval na de andere op de Sjah en zijn „vermolmde Pauwentroon." Toen in maart van dit jaar de regering van Sjarif-Imami in Iran optrad, gaf zij uit drukking aan haar hoop, dat de betrek kingen met de Sovjet-Unie verbeterd zouden kunnen worden. Maar tevens verklaarde de minister van buitenland se zaken in de Senaat, dat zijn rege ring het verdrag van 1921 als van nul en gener waarde beschouwde. De „Izvestia", het Russische rege ringsorgaan, publiceerde een hoofdar tikel, waarin de verhouding tussen de Sovjet-Unie enerzijds en landen als Af ghanistan en Finland anderzijds aan Iran ten voorbeeld werden gesteld. Maar dat hoofdartikel was geschreven ter gelegenheid van de veertigste ver jaardag van het verdrag van 1921. (Advertentie) n april van dit jaar voerde premier Khroesjtsjev in Sotsji een gesprek met de Amerikaanse journalist Wal ter Lippmann en daarin zinspeelde hij op een mogelijke revolut'e in Iran. 'Hij liet daarbij uitkomen, dat hij die revolutie niet in de eerste plaats ver wachtte van de Iraanse communistische partij, die hij een „zwakke partij" noem de. Khroesjtsjev hoopte, dat de Iraanse revolutie het gevolg zou zijn van_ socia le en economische spanningen in het land zelf. De meeste waarnemers zijn het met Khroesjtsjev eens, dat de Iraanse par tij niet meer Toedehparti) geheten, doch Volkspartij zwak is. Zij wordt innerlijk verscheurd door een strijd om de macht tussen de inheemse leiding en de naar het buitenland uitgeweken lei ding, die thans in de Duitse Democra tische Republiek van Ulbricht zetelt. Moskou verleent, althans openlijk, geen steun aan de Volkspartij. Maar wel roept de „Nationale Stem van Iran", een radiozender, die ver moedelijk ergens in de buurt van de Russische havenstad Bakoe aan de Kaspische Zee is gevestigd, de jonge generatie in Iran haast dagelijks op haar „historische rol" te vervullen en het feodale regime ten val te bren gen. Er zijn weinig tekenen, die erop wjjzen, dat de propaganda van deze „Nationale Stem" (gedeeltelijk gere- layeerd door radio-Moskou en zen ders in Oost-Duitsland) veel succes oogst. Misschien verklaart dat voor een deel de vrees in Teheran, dat de Russen nu naar meer rechtstreekse middelen zullen grijpen. fAls prof. dr. Zielinski, rector van het instituut voor paedagogie aan de techni sche hogeschool in Aken, gelijk heeft wanneer hij zegt dat de Westduitse vaders „clowns van de maatschap pij en dienstmeisjes van hun gezinnen zijn gewor den", dan moet ik zeggen dat zulks in zeker opzicht bepaald het symp- toon zou wezen van een bepaald gun stige ontwikkeling. Een tikkeltje lucht hartigheid en dienstbaarheid kan, dunkt mij, in genoemde kringen geen kwaad. Maar prof. Zielinski verwijt de west duitse vaders dat zij „al hun eer zucht en hun energie in hun beroep verbruiken". Tja, wat wil je, zo'n snel le wederopbouw moet ergens vandaan komen, om nog maar niet te spreken van het door de professor zelf geci teerde huishoudbudget en het zakgeld voor de kinderen. Bovendien, wat wil prof. Zielinski van de Westduitse va ders? Dat zij al hun energie opsparen voor het gezinsleven? Ik geloof dat dat desastreus zou zijn, in zover ik geloof dat een bonafide en uitgeputte vader het gezinsleven van ganser har- 't' te gebruikt om er nieuwe energie in op te doen. Met het oog op het huis houdbudget, het bloemetje voor zijn vrouw, het zakgeld voor de kinderen en ook een tikkeltje met het oog op de wederopbouw. Maar ik weet helemaal niet meer waar prof. Zielinski heen wil als hij de Westduitse vaders kapittelt van wege het feit, dat zij „met de schort voor in de keuken staan, terwijl mama en de kinderen bij het televisietoestel zitten". Zij, de Westduitse vaders, hou den dus toch nog enige energie over. Energie zelfs, die zij, al bordenwas send in dienst stellen van een joyeuze poging tot (af)breken. Tenzjj prof. Zielinski het discutabel heeft willen stellen wat nu het meest slopend is: de vaat wassen of naar de televisie kijken. In dat geval zou ik een eind met hem mee kunnen gaan. Ik vrees echter dat de professor dat niet heeft bedoeld. Hij vindt namelijk oók,-zlat ..het gezag van de Westduitse vaders sterk is gedaald". Tja, dat gezag; dat vaderlijke gezag. Ik heb wel eens gedacht dat ditva derlijke. gezag in het gezin nooit méér straalt, dan op het moment dat de drager er van niet ter plaatse aan wezig is. Waarmee ik overigens niet zou willen bevorderen dat vader nooit eens zijn gezicht of zelfs zijn tanden iaat zien. Dat kan wei degelijk zijn nut hebben. Maar hij moet er wél likening mee houden dat elk gezag altijd aan kracht inboet, naarmate het krachtdadiger wordt toegepast. Ook dat kan zijn nut hebben. In ieder geval zou ik als Neder lands vader mijn Westduitse confrè res over het hoofd van professor Zie linski van harte wilien toeroepen: jon gens, geloof me, het gezag, gehuld in schort is altijd doeltreffender en dus ver te verkiezen boven het gezag gehuld in bijvoorbeeld een uniform. bij aankoop van een zelfde pak voor normale prijs. tetbesteS«i automatische inweekwerkïng - vooraf weken overbodig nieuwe wonderbaarlijke waskracht 7 emmers sop in plaats van 6 uit een dubbelgroot pak, per groot pak een halve emmer sop meer Al Uw wensen zijn vervuld de witte was - witter kan niet de bonte was - helder en fris» detijne was - luchtig en zacht. En alles zo gemakkelijk: zonder apart inweken e zonder lang koken e zonder warm spoelen. v/ (Advertentie) DEN HAAG, 11 juli Zoals onlangs is gemeld zal binnenkort een team Ne derlandse militairen naar de Congo ver trekken. Het team is ter beschikking ge steld van de secretaris-generaal van de V.N en zal een functie vervullen in de staf van de V.N.-troepen. Naar de Congo vertrekken de luite nant-kolonel-arts J. P. Ofner en een aan tal onder-officieren die dienst zullen doen als hygiëne-inspecteurs in de kam pementen van de V.N. in Katanga. DEN HAAG, 12 juli Het Produkt- schap voor Zuivel, dat vorige week be sloot de toeslag bij export van boter op 1,13 per kg te stellen, heeft het be drag van die toeslag nu nader vastge steld op 1,26 per kg. Eerder bedroeg de toeslag 98 cent per kg. Tien paar ogen staarden gister avond ietwat weemoedig naar de kade van de Holland-Ameri- ka Ljjn, in Rotterdam waar va ders en moeders zwaaiden tot het m.s. Rijndam opgeslokt werd in het woud van kranen. De boeg wees naar de ondergaande zon, naar Canada en Amerika, waar negen jongens en twee meisjes enkele onvergetelijke weken gaan doorbrengen. Zij wonnen in de afgelopen wintermaanden een door de Koninklijke Nederlandse Reeders- vereniging uitgeschreven prijsvraag, waardoor zij, ieder een provincie ver tegenwoordigend, een kijkje gaan ne men in Montreal, Canada, de Niagara- waterval, New York en nog heel wat plaatsen meer. 25 juli keren zij met net m.s. Groote Beer terug naar Ne derland. Gert Jan Dix uit Groningen, Rinze Bruinsma uit Hallum, Henk Everts uit Hoogeveen, Johan Evers uit Almelo, Henk Weseman uit Oene (bij Epe), Nico van Drimmelen uit Utrecht, Marjoke Wils uit Amstelveen, Johan Melein uit Leiden, Jan Lupker uit Vlissingen en Marjo Emili Zoet hout uit Heerlen zijn de gelukkigen. De Ossenaar Richard van Tienhoven is ook een prijswinnaar, maar eerst moet hij donderdag, vrijdag en zater dag eindexamen H.B.S. doen en dan vliegt hjj het gezelschap per K.L.M. achterna. Een enkele van de jeugdige passa giers zij variëren in leeftijd van vijftien tot achttien jaar, heeft wel eens gevaren of is ooit in het buiten land geweest. Marjo Zoethout heeft nog nooit ge varen, maar wel las ze de krant „Vaart", die de Reedersvereniging vo rig jaar op de ulo,- mulo- en vhmo- scholen verspreidde, bijzonder goed. Zij wist tenminste van alle Limburgse mededingers de beste antwoorden op de vragen. Nico van Drimmelen uit Utrecht (zes de klas gymnasium B) wil scheeps- bouwkunde gaan studeren, „als de si tuatie in de scheepvaartwereld ten minste gunstig blijft" verzuchtte hij. En Henk Weseman uit Oene kon al leen maar vol ontzag rondkijken naar al die schepen en vooral, naar al dat water. Vier volwassenen reizen met het elftal mee, de leider van het ge zelschap, de heer H. V. Quispel, direc teur van Instituut voor Scheepvaart in Rotterdam, en de docenten A. Bert ram uit Rotterdam, J. Buys uit Bloe- mendaal en J. C. van Rhijn uit Vollen- hove, allen met hun echtgenoten. De drie leraren wonnen de lerarenpr(js- vraag, waarin als opgave gesteld was bruikbare suggesties naar voren te brengen hoe de scheepvaart het best in het onderwijs kan worden betrok ken. Met de heer Quispel zullen deze drie heren tijdens de reis de suggesties nader trachten uit te werken tot bruik bare conclusies. s liiiiiimiiitmiHiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiüiiniiüiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiimiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiii De vierde NATO Taptoe gaf dins dagavond in Arnhem voor tjok volle tribunes haar gebruikelij ke gala voorstelling. Het weer was verrukkelijk, het publiek keek be wonderend en luisterde geboeid naar deze beste, mooiste en voortreffelijkst verzorgde van alle Nato Taptoes. Sha- pe-generaal Alfred M. Gruenther heeft het zelf gezegd en het publiek heeft hem met reeksen spontane reacties gelijk gegeven. Alles klopte tot op de seconde, zelfs de lampen in de hui zen rondom de Grote Markt gingen op tijd uit. Dat deze vierde Nato Taptoe al zijn drie voorgangers slaat, is voor een aan zienlijk deel te danken aan het optre den van de Turken; in de eerste plaats de Janitzaren met hun vreemde mu ziek, hun glanzende kromzwaarden, de perfecte insectenverdelger ...nu in prijs verlaagd! Let op de grote, oranje spuitbusI wijde, kleurige mantels en witte tul banden. Zij traden op met een soort ritueel, zich bij elke derde stap groe tend wendend tot het publiek en mar cherend met grote slepende stappen. Dat de westerse muziek de Turken geenszins vreemd is bewees het prach tig spelende, model gedisciplineerde presidentiële élitecorps. De westerse corpsen oogstten met hun presentatie en prestatie eveneens geweldige waardering; de vier Neder landse corpsen: Cr Koninklijke Mare chaussee in groot gala, het Gardere giment Jagers in sportief donkergroen het Tamboercorps der Koninklijke Ne derlandse Luchtmacht in het licht blauw, het Trompettercorps der Artil lerie m ceremonieel tenue. En toen de Amerikanen uit Heidelberg, luchtig en vlot, de Royal Canadian Dragoons in vlammend rood. De Duitse Bundes- wehr presenteerde zich met een prach tig concert, waarin o.a. Handels Feu- erwerkmusik. Het Nederlandse Lucht- nacht Instructieregiment verblufte met exercities zonder hoorbare of zichtba re commando's met de precisie van eer uurwerk. Alle corpsen speelden de Eurovisie- mars onder de man. die de algehele muzikale leiding had, kapitein K. F. W. van Diepenbeek en als finale het statige Nederlandse volkslied. Na het gala-optreden was er een luisterrijke receptie in het Provincie huis. Daar waren full-general Sir Hugh C. Stockwelt als persoonlijk vertegen woordiger van generaal Lauris Nor- stad, commissaris der Koningin H. W. Bloemers, twaalf hoge Shape-ge- neraals, overgevlogen uit Parijs, de ambassadeurs van zeven Nato-landen en tal van attachés. Deze receptie was evenals de Taptoe zelf een uiting van verbroedering. Zolang die zich nog manifesteert hebben de talrijke inge zonden stukken-sehri:vers in de Arn hemse dagbladen tegen het „militaire gedoe" van de Taptoe niets te vrezen! NEW YORK, 12 juli. (XJ.P.I.) Het nieuwste snufje, dat de Amerikaanse industrie heeft uitgebracht, is een minia- tv-~t°estel in de vorm van een polshorloge. Het zal waarschijnlijk in massa-produktie worden genomen. Het toestelletje ziet er uit als een gewoon horloge en werkt uiteraard geheel op transistors. In plaats van er de tijd op af te lezen, kan men er de laatste show op volgen. Er zijn al werkgevers, die zich ernstig zorgen maken over het nieuwtje. Zij hebben het schrikbeeld voor ogen van een secretaresse, die geen oog van haar armband-tv. kan afhou den, terwijl zij de brieven moet tikken

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1961 | | pagina 7