Expositie van Albert Servaes
wekt beroering in Brugge
Betogingen en dreigbrieven
Vooruilgang
Architect A. J KROPHOLLER
wordt volgende week 80 jaar
I
Minister-president van België:
Geen Europese geest bij
een der E.E.G.-partners55
Bonn in het geweer om de
zaak recht te zetten
foto's vol plezier
Westfriezendag Dromedaris is nu inderdaad studentencentrum
EERHERSTEL VOOR DE TYPISCH NEDERLANDSE
BOUWMATERIALEN
Politieke poppenkast
i ©1
ACTIE VAN OUD-VERZETSGROEPEN
Benoeming
ZOEKER NAAR EIGENTIJDSE VORM VOOR DE KERKELIJKE
BOUWKUNST DEZER EEUW
A
DONDERDAG 20 JULI 1961
PAGINA 7
Wapenstilstand
Evolutie
Vier themata
BONN/BRUSSEL, 20 juli (Rtr.,
A.N.P.) De minister-president
van België, Th. Lefèvre, heeft
gisteren voor enige politieke sen
satie gezorgd door op het Brus
selse vliegveld Meisbroek, na zijn
terugkeer uit Bonn, de volgende
verklaring over de topconferentie
van de zes E.E.G.-landen af te
leggen: „De bijeenkomst heeft
niet alle gewenste resultaten
opgeleverd, omdat één van de
partners beslist niet van de
Europese geest is bezield". On
middellijk werd hem natuurlijk
door journalisten gevraagd welk
land hij op het oog had, maar de
heer Lefèvre weigerde op deze
vraag antwoord te geven.
'n BOLS op z'n tijd
is goed voor meneer.
maargeen alcohol
bij snelverkeer!
Karakteristiek voor het werk van Servaes is zijn getekende kruisweg, waaruit
hier de achtste statie wordt gereproduceerd.
(Van een medewerker)
BRUGGE, 19 juli
De retrospectieve tentoonstelling,
gewijd aan het oeuvre van de nu
80-jarige schilder Albert Servaes,
die thans in het Brangwymnuse-
um te Brugge gehouden wordt, heeft;
beroering gewekt in België. Zelden werd
een expositie zo streng bewaakt door po
litie en talrijke zaalwachters als deze
van Servaes. De maatregelen zijn brood
nodig wil men relletjes vermijden.
De kunstschilder, die als de voortrek
ker van het expressionisme in Vlaande
ren moet worden beschouwd, vertoeft
sinds 1945 in Luzem in Zwitserland. In
dien hij naar België zou komen, zou hij
onmiddellijk aangehouden worden om
een gevangenisstraf van vijf jaar uit te
zitten. Na de jongste wereldoorlog werd
hij immers wegens collaboratie veroor
deeld, maar hjj bevond zich toen reeds
bi het buitenland.
Hoezeer men ook de houding van
Albert Servaes tijdens de Duitse be
zetting moet betreuren, men kan toch
moeilijk ontkennen dat hij kunsthis
torisch gezien een figuur van formaat
is. Zijn invloed op bekende Vlaamse
expressionistische kunstschilders als
Gust De Smet, De Saedeleer en niet in
het mUwt op Constant Permeke is dui-
1 delijk. Hij verwierf zich faam ook in
het buitenland en talloze van zijn wer
ken prijken in musea en particuliere
verzamelingen over de gehele wereld,
een in Zurich gehouden omvangrijke
tentoonstelling van zijn oeuvre wekte
veel belangstelling. In Salzburg werd
zijn werk bekroond met de gouden me
daille van hedendaagse religieuze
kunst. Hieruit kan blijken dat men
Albert Servaes niet kan negeren in de
evolutie van de moderne schilderkunst
in Vlaanderen.
Dit heeft het Christelijk Vlaams Kun
stenaarsverbond ertoe gebracht om een
grote retrospectieve expositie te wijden
Aan deze kunstenaar. Het initiatief werd
in dé Belgische kunstenaarswereld met
open armen ontvangen. Het stadsbestuur
van Brugge was aanstonds bereid om
enkele zalen ter beschikking te stellen
in het Groeninge-museum, waar de
waardevolle schilderijen van de Vlaam
se primitieven bewaard worden, samen
met andere prachtige collecties, die bij
elkaar een kapitaal van honderden mil
joenen francs vertegenwoordigen. Ook
het ministerie van nationale opvoeding
en kuituur zegde zijn volledige steun toe,
zodat alles blijkbaar van een leien dak
je zou lopen.
Verschillende vaderlandslievende ver
enigingen dachten er echter anders over.
Zij vonden dat een officiële overzichts
tentoonstelling in feite een volledig eer
herstel van de „inciviek" Albert Ser-
vaes betekende en daarom verzetten
ey zich er met man en macht tegen.
Te Brugge werden, enkele dagen voor
de tentoonstelling haar deuren zou ope
nen, allerlei vlugschriften verspreid en
aao het Groeninge-museum vatten beto
gers post met spandoeken, waarop het
afgelasten van de expositie geëist werd.
ÏHt Jjracht de organisatoren in een
moeilik stadsbestuur vrees
de voor relletjes in het Groeninge-mu
seum, waarbu de kostbare schilderü-
en, die er bewaard worden, schade zou-
den kunnen lijden.
Er werd onderhandeld met het Chris
telijk Vlaams Kunstenaarsverbond, dat
echter de tentoonstelling m ieder geval
Wilde doorzetten. Voor alle zekerheid
wees het stadsbestuur andere zalen toe,
n.l. in het Brangwynmuseum. Affiches
werden gewijzigd en de actle van de
verzetsgroepen, met aaa het
.Onafhankelijkheidsfront dat commu
nistisch gericht is, luwde enigszins, zodat
mèn aannam, dat de voornaamste moei
lijkheden achter de rug waren.
Niet* was echter minder waa^'
nu de vaderlandslievende verenigingen
merkten dat het kunstenaarsverbond
zijn plan toch zou doorvoeren, wer°™
talloze dreigbrieven gericht aan het
stadsbestuur en Burgemeester Vanaam-
me kreeg zelfs een telefoontje, waarin
gedreigd werd met het in brand steken
van net Brangwynmuseum, 1II'"P1J1
de tentoonstelling toch zou plaats heb
ben.
Het Christelijk Kunstenaarsverbond
besloot dan te onderhandelen met de
betogers en uiteindelijk kwam men tot
een „wapenstilstand". De verzetsgroe
pen zouden de tentoonstelling laten
doorgaan op voorwaarde dat de naam
Albert Servaes van de aanplakbiljet-
rde
is, werd over de incidenten een vinni
ge interpellatie gehouden door de heer
Öpdebeek, lid van de Volksunie, dank
zij een aceoord verkozen op de lijst van
de Christelijke Volkspartij. Hjj betreur
de dat het stadsbestuur gezwicht was
voor de kleine minderheidsgroep, welke
het „Onafhankelijkheidsfront" volgens
hem vormt. Hjj vond het eveneens jam
mer, dat zovele jaren na de oorlog er
nog zoveel haat en wrok aan de dag
wordt gelegd. Hij herinnerde aan het
voorbeeld, onlangs gesteld door de am
bassadeur van Noorwegen, die te Brus
sel openlijk hulde bracht aan de wereld
vermaarde nobelprijswinnaar Knut
Hamsun, alhoewel deze wegens colla
boratie in zijn land ter dood werd ver
oordeeld. Burgemeester P. Vandamme
wees elke verantwoordelijkheid in deze
zaak van de hand. Alle beslissingen
zijn genomen door het Christelijk
Vlaams Kunstenaarsverbond, dat ook
zelf de naam van Albert Servaes van de
affiches heeft verwijderd. De medewer
king van het stadsbestuur heeft enkel
bestaan in het ter beschikking stellen
van de zalen, aldus de burgemeester.
Iedereen, die belang stelt in de evo
lutie van de moderne Vlaamse schil
derkunst en die een ogenblik het poli
tiek verleden van Albert Servaes ter
zijde kan laten, zal de expositie in
Brugge (tot 31 juli) een kunsthistori
sche manifestatie van grote betekenis
achten. Het is immers meer dan twin
tig jaar geleden dat men in de gele
genheid was om het werk van de eer
ste Vlaamse expressionist in zijn ge
heel te overzien.
Ondanks de grote moeilijkheden, Is
men er immers in geslaagd een groot
aantal werken van Servaes bijeen te
brengen, die de evolutie laten zien,
welke de schilder heeft doorgemaakt.
Een grote handicap vormde het
feit dat geen enkel doek, dat aan
Servaes zelf toebehoort, geëxposeerd
kon worden. Het parket van Brugge
had opdracht gekregen elk doek, dat
eigendom is van de kunstschilder, in
beslag te nemen. De goederen van
Servaes werden immers in 1945 ver
beurd verklaard ten gunste van de
Staat.
De schilderen, welke men in het
Brangwynmuseum te Brugge te zien
krijgt, zijn afkomstig uit officiële mu
sea en privé-verzamelingen in binnen-
en buitenland.
Servaes is in Vlaanderen ongetwij
feld de eerste geweest, die in expres
sionistische zin heeft geschilderd. Het
is van belang dit vast te kunnen stel
len, omdat men de jongste tijd hierbij
vooral aan die andere grote Vlaamse
kunstenaar, Constant Permeke, dacht.
Servaes is sinds meer dan 20 jaar im
mers een grote afwezige in eigen land.
In het oeuvre van Albert Servaes on
derscheidt men vier verschillende the-
mata.
Vooreerst is er de serie „Boerenle
ven" waarmede hij zijn naam vestig
de. Opvallendis hier het bijzonder
warme en levendige koloriet, dat af
wisselt met koele, grijze contrasten. In
deze prachtige reeks, waarvan men
verschillende doeken in het Brangwyn
museum te Brugge kan bekijken, heeft
Servaes het leed en de miserie willen
uitbeelden van het toen nog doodarme
Vlaanderen.
Hier reeds merkt men de sterk-gods-
dienstige strekking, die volledig tot
uiting® zou komen in de in 1919 ontstane
Tja, dat Bulgaarse com
munistische dagblad „Ote-
chestven Glas" heeft na
tuurlijk wel een beetje ge
lijk. Het veelvuldige knie
len en opstaan tijdens
godsdienstige plechtigheden
zal best een bedreiging in
houden voor de nationale
economische vooruitgang van het
land. En nu heeft het blad wel vooral
het oog op de „gymnastische oefe
ningen" van de moslims, die de des
betreffende gelovigen natuurlijk ver
zwakken, maar ik zou in dit verband
toch willen opmerken, vlak ons,
Rooms-Katholieke gelovigen, ook niet
uit. Weliswaar doen wij bij voorko
mende gelegenheden, geloof ik, niet
zó driftig aan gymnastiek als onze
Mohammedaanse broeders, maar het
werpen van centjes in ci llectesohalen
en -zakjes hakt er óók in. Dat kan ik
de collega's van „Otechestven Glas"
uit eigen ervaring verzekeren.
Maar ook buiten de godsdienstige
plechtigheden om worden er van een
mens nogal eens enige „gymnastische
toeren" verwacht. Ik denk nu bijvoor
beeld aan het bekende buigen als een
knipmes, dat onze Bulgaarse vrinden
toch niet vreemd kan zjjn.
Hoe dat zij, ik zou mijn collega's
van „Otechestven Glas" ernstig wil
len vragen: waarom willen jullie
eigenlijk steeds maar weer vooruit
gaan? Je hebt er geen idee van hoe
vermoeiend en tenslotte uitputtend
dat is. En refererend aan een inder
daad infantiel mopje uit mijn kinder
jaren zou ik dan ook willen besluiten
met een welgemeend: „Bui, ga er
nou óók eens even bij zitten. Of knie'
len".
(Adverterïie)
CLACK 6x9 f 25.-
CLICK 6x6 f 19.75 f 25.-
ISOLA 6x6 f 38.50 f 49.50
Ook voor kleurenfoto's
de beste kijk op foto's!
HAARLEM, 20 juli Mgr. dr. J. A.
E. van Dodewaard, bisschop van Haar
lem, heeft benoemd tot con-rector van
de Mariastichting te Haarlem de wel-
eerw. heer G. M. den Hollander.
Con-rector Deh Hollander blijft gods
dienstleraar en moderator aan het Pius
X College te Amsterdam.
„Kruisweg", die indertijd zoveel beroe
ring heeft verwekt. Na een hele reeks
werd „De Kruisweg" uiteindelijk zelfs
door het Heilig Officie te Rome onge
schikt geacht voor de openbare ere
dienst; deze verbodsbepaling, werd pas
zestien jaar later opgeheven. Het groot
ste gedeelte van de kruisweg wordt
thans bewaard in een abdij te Tilburg.
Een derde thema vormen de land
schappen, waarin de kleuren zich op
stapelen in dikke, gedurfde lagen, naast
zacht-doorschijnende vlakken. Als por
trettist tenslotte toont Servaes zich
eveneens een groot meester. Doorgaans
zyn het niet de door labeur getekende
figuren, welke men bij Permeke aan-,
treft, maar integendeel bezielde, ver
tederde koppen, waarin weer die sterk
religieuze neiging tot uiting komt.
ten geschrapt werd. Om verdere moei
lijkheden te voorkomen is men ten
slotte op dit voorstel ingegaan.
Verschillende dagen later dan men
van plan was werd de expositie open
gesteld voor het publiek, nu onder de
naam „Enkele Latemse schilders". Er
werd ook geen officiële „vernissage" ge
houden. Maar goed beschouwd hebben
de verzetsgroepen het tegenovergestelde
bereikt van wat zü beoogden.
Al het rumoer heeft immers de aan
dacht gevestigd op Albert Servaes, met
het gevolg dat de expositie in het
Brangwynmuseum een grote toeloop
kent.
Tijdens de gemeenteraadszitting, wel
ke maandagavond te Brugge gehouden
Woensdag 26 juli a.s. wordt archi
tect A. J. Kropholler 80 jaar.
Sinds Jaren woont hij in het door
hemzelf gebouwde landhuis in
Wassenaar.
Voor de katholieke kerkbouw Is zijn
werk van grote betekenis geweest, waar
om wij er bij deze gelegenheid nog eens
de aandacht voor willen vragen.
Als leerling van Dr. H. P. Berlage
had Kropholler aanvaard, de typische
Nederlandse bouwmaterialen in hun eer
te herstellen, om daar een eigen vormen
taal aan te geven. Dit hebben uiteraard
meerdere architecten van zijn tijd ge
daan. Wij hebben slechts te denken
aan figuren als De Bazel, Kromhout
e.a.
Het ging er in die tijd om, zoals Her
mann Muthesius het uitdrukte, het hand
werk en de kunst tot een organische
eenheid tot ontwikkeling te brengen.
Want dat was in die jaren nog geens
zins iets, dat vanzelf sprak. Door dr.
P. J. H. Cuypers was de gedachte ont
staan, dat de bouwmaterialen op een
natuurlijke, dat Wil zeggen op een
naar hun aard overeenkomstige wijze
verwerkt moesten worden. Maar om een
bouwwerk tot een kunstwerk te ma
ken, werd het noodzakelijk geacht, zich
tot een keuze uit de historische stijlen
te bepalen. Op deze wijze ontstonden
het neo-klassicisme, de neo-renaissance
en de neo-gotiek.
Toen Kropholler zijn eerste kerken
bouwde, had hij deze nog algemeen
eldende opvatting voor de katholieke
erkbouw te doorbreken. Zjjn eerste
grote kerk voor 1000 zitplaatsen die
hij te Beverwijk bouwde, dateert van
1914. Op het gebied van de profane
bouwkunst had er al een vernieuwing
in deze zin plaats gehad, waarvan in
verschillende landen van Europa de
voorbeelden zijn aan te wijzen. Maar
op het gebied van de kerkbouw in ons
land is architect Kropholler zeker de
voornaamste figuur geweest, die de
Een van de beste kerken die architect Kropholler gebouwd heejt, is die van de
Martelaren van Gorcum in Amsterdam.
banden met de historische stijl-vor
men gebroken heeft.
Rond de twintiger jaren kwam hij in
contact met de „Nederlandse Liturgi
sche Weken", die meestal in de Abdij
de Keizersberg te Leuven gehouden wer
den. Daar kwamen liturgisten en kun
stenaars samen om onder leiding van
de president van het Brugsche Semina
rie, Mgr. C. Callewaert, de hernieuwde
beleving van de H.Liturgie, aan de
historische ontwikkeling getoetst, te
bespreken, en ook, om de realisatie
daarvan in de praktijk van de nieuwe
Kerk- en Kloosterbouw in studie te ne
men.
Het is in deze samenkomsten van
priesters en architecten, dat Kropholler
zijn basis gevonden heeft om zijn bouw
kunstige inzichten aan de kerkelijke
bouwkunst dienstbaar te maken en ver
der uit te werken.
In vele plaatsen van ons land staan
zjjn kerken als een teken van zjjn
grote artistieke bekwaamheid. En hoe
wel er thans door velen gezocht wordt
naar nieuwe ruimtevormen en naar
toepassing van de nieuwste materia
len en constructies, zal men toch al
gemeen moeten erkennen, dat het ar
chitect Kropholler is geweest, die de
eerste binding tussen liturgie en een
eigentijdse kunstvorm voor de kerke
lijke bouwkunst in de 20ste eeuw ge
legd heeft.
De menselijke geest is nu eenmaal
beperkt en in een bepaald tijdvak van
de geschiedenis wordt hem slechts de
mogelijkheid geboden datgene te onder
kennen, wat wü gaarne als de tijdgeest
aanduiden. Zoals Teilhard de Chardin
het heeft uitgedrukt: „De mens kan
geen evolutieve toekomst verwachten
buiten zijn verband met de andere
mensen". Hierin ligt de erkenning, dat
w(j slechts voor een beperkt deel aan de
totale evolutie het onze kunnen bijdra
gen. Zo gesteld, heeft Kropholler zjjn
aandeel met volle overgave gerealiseerd
Men kan tenslotte nog de vraag stel
len, hoe Kropholler staat tegenover de
bouwkunst, zoals deze zich na de twee
de wereldoorlog ontwikkeld heeft.
Naar mijn mening is dat een vraag,
die hijzelf alleen te beantwoorden heeft.
Wel is het opmerkelijk, dat de vele raad
huizen, bankgebouwen enz., door hem
tot stand gebracht, een duidelijke beïn
vloeding vertonen van zjjn werken t.d.v.
de kerkelijke bouwkunst. In deze da
gen ontmoet men dikwijls een omge
keerde beïnvloeding van de profane
bouwkunst op de kerkelijke. Dit is m.i.
een kwestie van de geestelijke Ingesteld
heid van de kunstenaar t.a.v. de midde
len die hem ter beschikking staan.
Daarnaast doet zich nog een ander
verschijnsel voor: de overweldiging
door de haast onbeperkte mogelijkhe
den welke dit technisch tijdperk biedt,
en wat een stempel op het leven drukt.
Dit vraagt om een scherpe aandacht
voor het goede evenwicht tussen ideeële
en materiële waarden, welke nog «niet
steeds gevonden wordt. Maar wij komen
hiermede te ver buiten ons eigenlijke
onderwerp. De tijd zal hier het antwoord
op geven.
Er is naar mijn mening voldoende re
den aanwezig, om hetgeen door archi
tect Kropholler tot stand is gebracht,
met grote waardering te erkennen, en
hem daarvoor dankbaar te zijn.
C.M. VAN MOORSEL PZ.
Van de bijna duizend leden, die het
Historisch Genootschap „Oud
West-Friesland telt, waren er
ruim 250 naar Schagen geko
men, om er gisteren de 37ste West
friezendag mee te maken; velen had
den zich m het oud-westfries kostuum
gestoken, zoals de heer Jb. Posch,
burgemeester van Oterleek en dijk
graaf van de Schermer, die wegens
zijn verdiensten voor de bekende
Schermer Dansgroep, waarvan hij de
leider is sinds 1933, het erelidmaat
schap van het Genootschap mocht ont
vangen.
De heer D. Breebaart van Hoogwoud
reikte voorts aan de tachtigjarige me
vrouw ter Horst-Hoekstra een in kunst
leer gebonden exemplaar uit v.n haar
onlangs verschenen streekroman' „De
Boerderij van Siewert Klomp",
waarvan de uitgave mogelijk werd
gemaakt door bijdragen van Anjer
fonds en de provincie Noord-Holland.
De 28ste bundel van het Genoot-
schap is hoofdzakelijk gewijd aan het
werk van de archeologische groep van
het Genootschap met betrekking tot
de opgravingen van de dwangburg van
Floris V de „Nuwenburg" bij Enigen
burg. Besloten werd een stichting in
het leven te roepen voor het verwerven
van oudheidkundige vondsten uit het
gebied boven het Noordzeekanaal.
Van 5 tot 12 augustus zal in huize
„Kinheim" te Bergen (NH) een studie
week worden gehouden, gewijd aan de
leefgewoonten van onze Westfriese
voorouders en aan de ontwikkeling der
Zuiderzeesteden sedert 1500.
De heer B. Veurman te Wassenaar
kreeg de opdracht een biografie te
schrijven van de stichter van het Ge
nootschap, dr. W. van Balen Blan
ken. De heer H. Langendijk zal zich
belasten met de opdracht tot het
schrijven van een schoolboek, waarin
alle Westfriese uitdrukkingen en zegs
wijzen voorkomen, die nog in het al
gemeen beschaafd Nederlands
februikt worden. De heren L. Voets,
J. Schilstra en dr. Scheers zullen
een Heemkundeboek samenstellen
over oud Westfriesland. Mevr. Zwaan-
Ruiter te Wijdenes zal een cursus ge
ven in het maken van de oude West
friese kappen.
Na de vergadering werden de deel
nemers door burgemeester W. Wog-
num ten raadhuize ontvangen. Des
middags woonden zij een concert bij
in de Ned. Hervormde kerk en een
toneelvoorstelling in Royal, waar een
Westfriese eenacter „Met Duizend Ve
zels" van S. Sieswerda -werd opge
voerd.
Evenals andere jaren brengt pop
penspeler Pieke Dassen, direc
teur van de Poesjenellenkelder
in Maastricht, ook di* jaar weer
tijdens de zomermaanden een serie
poppenkastvoorstellingen voor volwas
senen.
Elke dinsdag en donderdag kunnen
zij 's avonds om half negen in het
befaamde keldertje terecht, waar zij
onthaald worden op politieke satires,
De teksten van de nieuwe politieke
poppenkast zijn als voorheen van de
letterkundige Frans Brunklaus.
De optredende figuren zijn twee
Russische ruimtevaarders Boris en 01-
ga en de oude creaties ais „teenager
Marietje", de directeur, Bubbeldebub
I en II, Watson en Holmes. Er valt
voor hen heel wat te hekelen o.a. de
treinenloop, de goede zeden in de
Maas, de pseudo-doctor honoris cau
sa, de hoogbouw in oud-Maastricht,
het afbetalingssysteem en de cultu
rele raad-perikelen.
Met toespraken en een glas wijn
is de Dromedaris gisteren als
internationaal studentencentrum
in gebruik genomen. Alvorens
medebestuursleden de Amsterdamse
studenten L.vda Baerveldt (links op
de foto) en drs. D. Grinwald (rechts)
uit te nodigen met een sleutel de
poort die tot de Dromedaris toegang
geeft te penen, gaf de Initiatiefne
mer, student Johan Rjjfkogel (mid
den) uiting aan zijn grote voldoening
dat het zover was. In zijn dankwoord
gewaagde hij van de grote financiële
steun van circa zevenhonderd mede
werkers, die hij helaas niet allen voor
deze officiële opening had kunnen uit
nodigen. Voorts betrok hij het gemeen
tebestuur van Enkhuizen, de curatoren
en de heren D. Ybema, directeur
van gemeentewerken, alsmede archi
tect Th. Wijnalda in zijn hartelijk
dankwoord; hun aller hulp was van
onschatbare waarde geweest.
In de toneelzaal op de tweede ver
dieping voerden burgemeester A. Ad
miraal van Enkhuizen en prof. dr.
J. Kok, rector magnificus van de
Amsterdamse universiteit en president
curator van het Centrum het woord.
De burgemeester van de haringstad
hoopte, dat zjjn stad de studenten zou
bevallen en dat de studenten Enkhui
zen zouden bevallen. Hij gaf uiting
aan zijn voldoening, dat, zoals het ge
meentebestuur altijd had gewild, de
Dromedaris een cultureel centrum
was geworden en hij hoopte, dat het
een bijdrage mocht leveren aan de
culturele verheffing, zowel van de stu
denten als van zijn stadgenoten.
Prof. Kok prees de medewerking
van de vroede vaderen van Enkhuizen,
de stad waar zjjn vader was geboren;
alle lof had hij voor de auctor intel
lectualis van het plan en voor archi
tect Ybema. Hjj hoopte, dat de ont-
brekend^ duiten er spoedig zouden
komen en zegde namens het curato
rium alle blijvende steun toe. De heer
Rijfkogel reikte aan burgemeester Ad
miraal, alsmede aan de heren Ybe
ma en Wijnalda het ere-lidmaat-
schap van het studentencentrum
uit. Vervolgens werd een bezoek ge
bracht aan de schilderijen- en foto
tentoonstelling op de eerste verdie
ping. Het centrum is voor september
en oktober wat de weekends betreft,
al volgeboekt. In september hoopt men
een dependance te openen met vijftig
bedden, hetgeen een verdubbeling van
de capaciteit betekent.
Toen in Bonn bekend werd wat de
Belgische premier op Meisbroek had
gezegd, belegde de officiële woordvoer
der van de Westduitse regering, Felix
von Eckardt, onmiddellijk een perscon
ferentie, waarin hij de verklaring van
Lefèvre prompt ontkrachtte. „De idee
dat de overeenstemming tussen de zes
regeringsleiders minder volledig is dan
uiterlijk schijnt is niet gerechtvaardigd",
aldus Von Eckardt.
Volgens Von Eckardt hebben premier
Lefèvre en ook de Belgische minister
van buitenlandse zaken, Spaak, „op ac
tieve en samenwerkende wijze" aan de
gesprekken deelgenomen. „Op geen en
kel ogenblik hebben zij de indruk ge
wekt, dat zü slechts schoorvoetend in
stemden met de beslissingen", zo voeg
de hij hieraan toe. Von Eckardt kan het
weten want hjj heeft de conferentie van
de eerste tot en met de laatste minuut
bijgewoond.
In Brussel zag premier Lefèvre zich
genoodzaakt, als gevolg van Von Ec-
kardts mededelingen, nader op zijn ver
klaring terug te komen. Hij zei, dat hij
alleen maar had willen laten uitkomen,
dat er meningsverschillen blijven be
staan over de vorm, die aan de Euro
pese gemeenschappen moet worden ge
geven. „Ik ben verheugd o- er de resul
taten, die zijn bereikt op het gebied van
king. Ol
daan en daar kan België alleen maar Wij
de politieke samenwerking. Op dit ge
bied is een belangrijke stap vooruit ge-
mee zijn", aldus de premier.
Lefèvre zei dat zjjn terughoudendheid
betrekking had op de wijze, waarop de
andere punten van de agenda werden
behandeld. Aan deze besprekingen was
niet zoveel voorbereiding voorafgegaan
als aan het probleem van de j^litieke
samenwerking. Zjj hadder dus niet de
zelfde betekenis, aldus Lefèvre, die de
indruk wekte dat hij wel een beetje spijt
had van zijn op Meisbroek afgelegde
verklaring.
Felix von Eckardt zei in Bonn ook
nog, dat naar zijn idee de politieke
samenwerking van de zes E.E.G.-lan
den, als gevolg van de topconferentie
in Bonn, meer neigde in de richting
van een federatie (een politiek gein
tegreerd Europa; dan in de richtir
van een confederatie (De Gaul1
„Europa der Vaderlanden").
Politieke waarnemers verschillen, in
hun interpretatie van de na de confe
rentie uitgegeven „Europese verkla
ring", nog altijd van mening over de
vraag welke richting de regeringen van
de zes E.E.G.-landen nu eigenlijk heb
ben ingeslagen. De algemene indruk is,
dat verschillende interpretaties moge
lijk zijn en dat de toekomst zal moeten
uitwijzen wat er precies gaat gebeuren.
(Advertentie)
Algerije Het Franse legerhoofd-
kwartier in Algerije heeft gisteren be
kend gemaakt, dat op 13 juli twintig
Franse soldaten zjjn gesneuveld, toen zij
bij El Milia, in het oosten van Algerije,
in een hinderlaag vielen. (Reuter)
