GITROËN
Protest van
tegen actie D.D.R.
s,Stalen wig" in
Oost-Berlijn
Dr. de Kort nieuwe
fractieleider K. VP.
Opnieuw woordvoerder bij
behandeling kinderbijslag
„Het gaat wel weer over", zeggen
de Westberlijners glimlachend
Langzaam wordt men zich
de werkelijkheid hewust
In vrachtauto
naar vrijheid
Bejaarde
staatssecretaris
Het weer
J. J. VAN K00TEN
Russische premier
bewerkt leiders
neutrale landen
OOGGETUIGE VER SLAG UIT EEN VERDEELDE STAD
Beurskoersen als
goede graadmeter
SCHOUS huishoudafdeting
GROEIENDE SPANNING ROND BERLIIN
éee MORRIS êeforeijou êuij!
Tijdelijk regen
Terschelling zoekt
naar jongen
KOELKAST VOOR 1.50
dóén ja of nee?
Zeven Tsjechen door
het IJzeren Gordijn
Vrouiv ligt weken
lang dood thuis
Woensdag 16 augustus 1961
85sfe JAARGANG No. 30902
Suède dames- en herenjasjes
Aan zee
ID 19 9575.— Panhard 6375.—
2 CV 3995.— AMI 6 56D0-—
GEERT HOOGEVEEN
BERLIJN/BONN, 16 augustus
(A.F.P., Rtr., U.P.I.) De rege
ring van de Duitse Democratische
Republiek heeft gisteren voor de
eerste maal gedreigd met belem
meringen voor het verkeer tussen
West-Duitsland en West-Berlijn.
Indien de regering van de Bonds
republiek eenzijdig het handels
verdrag met Oost-Duitsland op
zegt, ontneemt de Bondsregering
zich de mogelijkheid goederen
over het gebied van de Duitse
Democratische Republiek te ver
voeren", zo werd gezegd in een
officiële verklaring van de Oost-
duitse regering, die werd ver
spreid door het Oostduitse pers
bureau A.D.N. Deze verklaring,
die, indien zij zou worden gereali
seerd, de explosiviteit van de
situatie rond Berlijn onmiddellijk
tot nieuwe hoogten zou opvoeren,
was het antwoord van de D.D.R.
°P een verklaring, die bondskan
selier Adenauer maandagavond
fBegde tijdens" een verkiezings
bijeenkomst in Regensburg.
anneer de kwestie-Berlijn niet
met de Sovjet-Unie kan worden
geregeld, zal een volledig handels
embargo voor het gehele Ooste
lijke blok worden afgekondigd",
aldus Adenauer. De bondskanse
lier sprak met name ook over een
eventueel verbod op alle handel
tussen de NAVO-landen en Oost-
Duitsland.
SOLEX-OTO
6Chue&V.n d® b°SSen °f d® dUlnen
Soevereine staat
Krachtig protest
(Van onze speciale verslaggever)
BERLIJN, 16 augustus Toen
ik vannacht naast een vermoeide
Westberlijnse politieagent langs
het Teltow-kanaal drentelde,
ratelden er plotseling schoten in
de verte. De politieman schrok
het eerst en zei haastig, dat ik
moest teruggaan naar de binnen
stad. „Vluchtelingen waarschijn
lijk", verduidelijkte hij. Ik had,
eerlijk gezegd, moeite mij direct
de ernst in te denken van de
situatie nog geen kilometer ver
derop. Natuurlijk, vluchtelingen!
Sinds de afsluiting op zondagmor
gen zijn er nog steeds mensen uit
Oost-Berlijn ontsnapt, honderden
zelfs, zwemmend door kanalen,
kruipend met kinderen aan de
hand door kronkelweggetjes, in
dicht bebouwde straten en ren
nend over verlaten kerkhoven en
open vlakten met de ruïne-resten
van de oorlogsbombardementen.
Daar had de politieman ook over
gesproken. Een eind verderop
heb ik nog anderhalf uur gewacht
langs het kanaal. Mogelijk is het
mij ontgaan dat er mensen, met
omgeslagen dekens, in een poli
tieauto werden afgevoerd naar
het opvangcentrum voor vluchte
lingen. Mogelijk dat zich bij de
zone-grens weer een ontzettend
Irama had afgespeeld.
„Boedapest!'
f1.50 per week en u weet, wat
u weten wilt. Hoeveel genot,
hoeveel gemak, hoeveel bespa
ring. Zonder storting, zonder
verplichting, met recht van
koop. Ga kijken bij Schous -
Amco en andere topmerken in
menigte. Ga praten bij Schous
- en hoor alles wat te weten
vait over koelkasten. Neem 'm
van Schous - daar wordt u ge-
hólpen. Dóénl
Oude Groenmarkt 14-16 (achter
de Oude St. Bavo), Haarlem,
Tel. 11266
De Heilige Vader keeft na ket over
lijden van kardinaal Tardini kennelijk
niet lang willen wackten met de be
noeming van een nieuwe staatssecre
taris. Nog geen twee weken nadat
deze post was opengevallen, werd reeds
in de vacature voorzien. De spoed
waarmee de Paus in deze zaak is te
werk gegaan, zou men wellickt teke
nend kunnen noemen voor ket grote
belang dat door de Heilige Stoel aan
deze functie wordt geheckt.
Onmiddellijk na kardinaal Tardini's
dood werd druk gespeculeerd over zijn
opvolging. Georges Hourdin, de
koofdredacteur van ket invloedrijke
Franse tijdsckrift „Informations Ca-
tkoliques Internationales merkte op,
dat de overleden staatssecretaris
sleckts geleefd kad „in de seminaries,
de congregaties en de bureaus van
de oude Eeuwige Stad", ketgeen tot
gevolg kad. dat hij ziek de wereld
dackt als „de kleine Romeinse en
kerkelijke gemeensckap, die kij goed
kende Hourdin sprak ket vertrouwen
uit, dat de nieuwe staatssecretaris een
priester zou zijn „met een persoonlijke
ervaring van de moderne wereld". In
dit vertrouwen werd deze Franse jour
nalist niet gekeel teleurgesteld. De
nieuwe staatssecretaris, kardinaal Am-
leto Cicognani, is immers gedurende
vijfentwintig jaar apostolisck delegaat
in Washington geweest. In de Ver
enigde Staten keeft kij iets van de
moderne wereld kunnen ervaren, al
zal kij er geen bijzonder inzickt keb-
ben verworven in de problematiek van
de jonge staten. Men zou kunnen op
merken, dat ket toch maar weer een
Italiaan is, die met een der koogste
functies in ket kerkelijk bestuur wordt
bekleed, maar deze Italiaan keeft al
tkans meer gezien dan Italië en de
oude Eeuwige Stad.
Zijn wij op dit punt tot op zekere
koogte gerustgesteld, een ander aspect
van de nieuwe pauselijke benoeming
baart ons enige zorg. Kardinaal Cicog
nani is met een nieuwe zware taak
belast, terwijl kij een leeftijd bereikt
keeft, waarop anderen reeds lang van
een welverdiende rust genieten. De
Paus keeft blijkbaar ondet de
jongere prelaten niemand kunnen vin
den, die kij meer gesckikt acktte voor
ket ambt van staatssecretaris. Het
komt koogst zelden voor, dat iemand
van 78 jaar nog over een grote ar-
beidskrackt besckikt. Uit deze be
noeming moeten wij afleiden, dat de
Paus kardinaal Cicognani als zo n uit
zonderlijk vitale figuur ziet. Het is,
gezien de zeer koge leeftijd van de
nieuwe staatssecretaris, niet waar-
sckijnlijk dat kij zijn taak lang kan
vervullen.
Kardinaal Tardini, die bij zijn
overlijden een reeds koge leeftijd kad
bereikt, is nu als staatssecretaris opge-
vo Igd door een kardinaal die nog vijf
jaar ouder is. De Paus keeft de
geboden gelegenkeid niet willen aan
grijpen om een verjonging van ket ker
kelijk bestuur te bevorderen (benoe
mingen van bejaarde prelaten op koge
Vaticaanse posten vormen geen uit
zonderingen). Wij kunnen sleckts ko
pen, dat kardinaal Cicognani, die de
leeftijd der sterken reeds lang bereikt
keeft, de krackt gegeven zal worden
zijn zware, wereldomvattende taak tot
voldoening van de Paus te vervullen.
(Advertentie;
BARTEUORISSTR HAARLEM TEL 13439
LillPSESTRAAT (BIJ KONINGSPIEJN) AMSTERDAM TEL 2235*
Verwachting tot donderdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Veel bewolking met tijdelijk regen.
Overwegend matige wind in hoofd
zaak uit westelijke richtingen. Koel
weer.
Donderdag:
Zon: 5.26-20.01. Maan: 11.37-22.31.
Morgen opnieuw enige regen en een
matige tot vrij krachtige wind tussen
zuidwest en noordwest. Temp. overdag
16 a 17 gr., zeewater 17 gr. Vooruit
zichten: depressies blijven van IJsland
naar de Noordzee trekken met koel en
onbestendig strandweer.
Advertentie)
HOOFDAGENT:
SHOWROOM: Zjjlweg 26 - Telef. 17296
Kantoor, werkplaats en magazijn:
Mr. Cornelissiraat 54 - Telefoon 61447
Politieke waarnemers in Bonn be
schouwen de verklaring van de Oost-
Duitse regering als een rechtstreekse
ijuarschuwing, dat goederen voor West-
eerlijn niet meer via Oost-Duitsland mo-
Sen worden vervoerd zodra de Bonds
republiek het bestaande handelsakkoord
russen de beide delen van Duitsland
°Pzegt. De blokkade van West-Berlijn
«ou dan weer een feit zijn, met als
«xtra moeilijkheid dat de Westerse lan
den thans niet met de Russen te ma
ren zouden krijgen, maar zich recht
streeks zouden moeten verstaan met de
Oostduitsers.
Premier Khroesjtsjev van de Sov
jet-Unie heeft bovendien duidelijk
(Advertentie)
t>e nieuwe Solex met vol-automatlsche
koppeling f 395.—.
Houtplein 18-20 Haarlem - Tel. 1200Q
Londen, i6 aug. (Upd »e Rus-
S'Sche premier Nikita Khroesjtsjev heeft
«en diplomatieke campagne ingezet om
O'Jstand te verkrijgen van de neutrale
jan den in de crisis om Berlijn. Khroesj
tsjev heeft, zo is in Londen vernomen,
unge persoonlijke boodschappen ge
stuurd aan premier Nehroe van In-
"'6 en aan de president van de Ver-
jnjede Arabische Republiek, Nasser.
JJ zet in die brieven zijn standpunt
het conflict tussen Oost en West uit
een.
Klaarblijkelijk heeft de Russische lei
der soortgelijke boodschappen gezonden
andere leiders van neutrale landen,
wier bijval en steun hij wenst in de
ppsis om Berlijn. Khroesjtsjev houdt
nier bij het oog gericht op twee belang
rijke gebeurtenissen, namelijk: de top
conferentie van neutrale leiders van
on iVeer dertig landen, die volgens plan
"I' 1 september in Belgrado moet be-
suinen, en de Algemene Vergadering
♦Jr) de Verenigde Naties, die eind sep-
begiu F in New York de herfstzitting
Ro^CHE LLING16 augustus
hier h ?en badgasten en inwoners al-
de -f^pben een speurtocht ingezet naar
hit frStle«jarige jongeman J. Haantjes,
e6n ormerum op Terschelling, die al
alle Week wordt vermist. Tot nu toe was
houd+ZOeken zonder resultaat. Men
Harliv, er rekening mee, dat hij naar
der 7 ®en js gegaan en vandaar ver-
lïik a fereisd. Het is echter ook moge
hui i jongen, die al eerder van
het -n w?S?el°pen, zich nog ergens op
gezegd, dat indien de Westerse landen
opnieuw een luchtbrug naar West-Ber
lijn zouden openen, de Uegtuigen
daarvan boven Oostduits grondgebied
onmiddellijk zouden werden neerge
schoten. Overigen heeft Khroesjtsjev
ook gezegd dat aan de rechten van het
Westen in West-Berlijn niet zal wor
den getornd en dat ook r e verbin
dingswegen van het Westen naar
West-Berlijn niet zullen worden ge
sloten.
In de verklaring van de Oostduitse
regering wordt ook gezegd: ,,De
D.D.R. is een soevereine staat en het
gebruik van zijn wetten is slechts toe
gestaan op basis van een verdrag
geheel in overeenstemming met de al
gemene regels van het internatio
nale recht." En even verderop: „De
regering in Bonn wil door het verbreken
van de handelsbetrekkingen de econo
mie van Oost-Duitsland ondermijnen en
het normale bestaan van de Oostduitse
bevolking bemoeilijken." Tenslotte wordt
ook opgemerkt: „De goederen, die thans
door West-Duitsland worden geleverd,
kunnen door de D.D.R. zonodig ook el
ders worden betrokken."
Waarnemers maken uit de krachtige
taal, waarin de verklaring is gesteld,
op dat Khroesjtsjev en andere Oost-
europese leiders Ulbrieht concrete
hulp hebben toegezegd voor het geval
de Bondsrepubliek het handelsverdrag
met Oost-Duitsland inderdaad opzegt.
Volgens zeer betrouwbare kringen in
Washington wordt het denkbeeld om
economische sancties tegen Oost-Duits
land te nemen door de Amerikaanse
regering verworpen. Deze maatregel
wordt in Washington „extreem" ge
noemd en zou een „tweede Hongarije"
kunnen creëren, hetgeen de regering
van de V.S. in ieder geval wenst te
vo&rkomen.
Inmiddels hebben de drie Westerse
garnizoenscommandanten van West-
Berljjn, na overleg met hun regeringen,
officieel bij hun Russische collega ge
protesteerd tegen de schending van de
viermogendhedenovereenkomst inza
ke Berlijn door de regering van de
D.D.R. In drie gelijkluidende brieven
wijzen de Amerikaanse, Engelse en
en Franse commandanten kolonel Solo-
viev erop, dat de barricadering van de
zonegrens tussen Oost- en West-Berlijn
uitsluitend een gevolg is van het feit,
dat vele Oostduitsers zich gedwongen
voelden naar het Westen te vluchten.
De sluiting van de zonegrens wordt
„de meest flagrante schending van het
viermogendhedenstatuut voor Berlijn
sinds de blokkade van West-Berlijn"
genoemd. Tenslotte verklaren de drie
commandanten dat het feit, dat Oost-
Berlijn één groot legerkamp is gewor
den, eveneens een illegale handeling is,
waarvoor kolonel Soloviev verantwoor
delijk is.
De Oostduitse minister van binnen
landse zaken, heeft inmiddels bepaald,
dat Westduitse voertuigen niet lan
ger meer Oost-Berlijn mogen binnen
rijden, tenzij hun bestuurders in het
bezit zijn van een speciale vergun
ning, aldus het Oostduitse pers
bureau A.D.N. De communistische
leiders in Oost-Berlijn hebben boven
dien aangekondigd dat zij geen be
togingen meer tegen hun bewind zul
len dulden.
Achter de historische Brandenburger
poort in de geïsoleerde stad staat een
„stalen wig" gereed om op elke plaats
waar onlusten kunnen uitbreken, on
middellijk in te grijpen. De „stalen wig"
bestaat uit een regiment van de „Volks-
polizei" gesteund door pantserwagens,
zeven waterkanonnen en mitrailleurs.
(Vervolg op pag. 7)
Ook gistermiddag hebben duizenden
Westberlijners in de nabijheid van de
gebarricadeerde grens met Oost-Berlijn
protestdemonstraties gehouden tegen de
actie van de D.D.R. Arbeiders van de
AEG-fabrieken staren over het prikkel
draad heen naar het oostelijke gedeelte
van de stad. Zij voeren een groot bord
mee met het opschrift: Hereniging, snel!
iiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Drie Oostberlijnse kinderen, zich van de ernst van de situatie kennelijk in het
geheel niet bewust, kijken over een prikkeldraadversperring heen naar het vrije
deel van de stad. De jongen links lacht vriendelijk naar de fotograaf. Wat er
precies aan de hand is zal hij wel niet weten.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG, 15 aug. Dr. W. L. P.
M. de Kort heeft besloten het voorzit
terschap van de K.V.P.-fractie in de
Tweede Kamer te aanvaarden. De func
tie werd hem aangeboden ort voor hij
met een parlementaire delegatie naar
de West vertrok. Hij heeft het aanbod
enige tijd in beraad gehouden.
Dr. De Kort promoveerde in Leuven
tot doctor in de sociale en politieke we
tenschappen en behaalde daar tevens
het baccalaureaat in de Thomistische
wijsbegeerte. Hij is sinds kort burge
meester van Nieuw Ginneken. Deze
laatste functie zal hij, naast de (drukke)
werkzaamheden van het fractie-voor
zitterschap blijven vervullen.
Dr. De Kort verwacht dat hij opnieuw
als woordvoerder van de fractie zal op
treden als de behandeling van het ont
werp kinderbijslagwet in het nieuwe
parlementaire jaar wordt voortgezet.
Het is eigenlijk niet de gewoonte dat
fractievoorzitters bij de behandeling van
een „normaal" - zij het belangrijk - ont
werp optreden. Zij voeren meestal al
leen het woord als belangrijke algemeen
politieke vraagstukken aan de orde
zijn.
De nieuwe fractievoorzitter heeft ech
ter ook reeds in het eerste stadium van
de debatten over het kinderbijslagont-
werp namens de K.V.P. het woord ge
voerd. Het wordt dan voor een ander
De werkelijkheid in Berlijn wordt
men zich maar langzaam bewust. Als
men op de Kurfiirstendamm ziet, hoe
dames met poedelhondjes zich van pure
sentimentaliteit laten vertederen door
een zeurderig deuntje uit het verveloos
buikorgeltje van een oude man, gelooft
men ai die vriendelijke Berlijners, die
mij glimlachend zeiden: „Het gaat wel
weer over". De zuiverste graadmeter
van de stemming meende ik te kunnen
vinden in de beurskoersen. De handel
was rustig geweest, met slechts lichte
daling in de metaalsector. Dat zou moe
ten duiden op de afwezigheid van een
bijzondere spanning.
In de winkels met levensmiddelen
hebben de huisvrouwen geen hamster
voorraden ingekocht. „Sommigen
hebben alleen met enkele blikjes hun
eerste benodigdheden aangevuld,
maar dat is alles." Waarom zou men
ook hamsteren als er in West-Berlijn
voedsel voor een jaar iigt opgesla
gen, voor het geval er weer een blok
kade mocht komen?, voegt men er
soms aan toe.
Toch heb ik later deze symptomen
niet meer als veelbetekenend kunnen
handhaven. Het IJzeren Gordijn, dat in
de stad is neergelaten, heeft ook West-
Berlijn wel degelijk ernstig beroerd.
Men wordt misleid doordat de Westber-
lijner laconiek is geworden onder de
spanning van vele jaren. Zijn zenuwen
zijn gehard, zodat hij niet gauw in pa
niek raakt.
Voor zijn gevoel is door de schande
lijke ingreep van Khroesjtsjevs knecht
Ulbrieht echter een aanslag op zijn stad
gepleegd, die éne trots verdedigde vrije
enclave in een onderdrukt gebied. In
deze stad leefde het sterkst het ideaal
van een eens verenigd Duitsland. Hier
was bovendien de grote vluchthaven
voor de bedreigde landgenoten uit „de
zone"
Zo neemt de West-Berlijher het op.
En hij koopt gretig de kranten, die pa
gina's geven over de toestand hier. En
hij loopt mee met de drommen die gaan
kijken naar de versperringen bij de
Brandenburger Poort en het Potsdam
mer Plein. Hij heeft zwijgend ge
demonstreerd voor het stadhuis of zich
zondag en maandag bij de jongeren ge-
vbegd, die naar de Vopo's en de Volks-
armisten in koor schreeuwden: „Boeda
pest!", „Berlijn blijft vrij!", „Zwijnen!"
Tot vijfhonderd meter voor de Bran
denburger Poort heeft de Westberlijn
se politie de weg afgezet. Mensen ko
men daar met verrekijkers en telelen
zen op hun fototoestellen. Ze zeggen
niet veel en geven vrij spoedig gehoor
aan het vriendelijk geuite verzoek van
de politiemannen niet te lang te blijven
staan. Ten koste van alles wil
men in West-Berlijn relletjes bij de zo
negrens voorkomen. De hele politie
macht is op de been geroepen. Verkeer
wordt omgeleid en men accepteert lie
ver grote opstoppingen dan dat de groe
ne mannen met hun karabijnen bij het
prikkeldraad geïrriteerd wor en.
Zo heeft men bij de zonegrens stuk
ken niemandsland vrijgemaakt, waar
het publiek niet wordt toegelaten. Au
toriteiten, persvertegenwoordigers en
lieden met een doorlaatbewij voor een
van de toegangsposten mogen slechts
binnengaan in het gebied achter de hek
ken en touwen. Overigens weet waar
schijnlijk niemand meer precies welke
toegangsposten tot de Oostzone nog
niet gebarricadeerd zijn.
(Vervolg op pag. 7)
Advertentie
Dr. de Kort weet nog niet of hij het
voorzitterschap van de K.V.P.-fractie
ook na 1963 (het jaar van de verkie
zingen) zal blijven vervullen.
Dr. De Kort schrijft in een brief aan
het fractiebestuur onder meer, dat zijn
verantwoordelijkheidsgevoel hzm heeft
genoopt de functie te aanvaarden, hoe
wel hij deze allerminst heeft gezocht.
fractielid moeilijk om tussentijds de be
handeling over te nemen.
DR. W. L. P. M. DE KORT
WENEN, 16 aug. (UPI) De Oosten
rijkse autoriteiten houden zorgvuldig
aUe bijzonderheden geheim over zeven
Tsjechen, die gistermorgen in een ge
pantserde vrachtauto door het IJzeren
Gordijn reden. Volgens de Oostenrijkse
politie hadden de vluchtelingen de wa
gen versterkt met ijzeren platen om het
gevaar bij eventuele mijnontploffingen
te beperken.
In de auto zaten drie mannen, twee
vrouwen en twee kinderen. De vluchte
lingen reden in volle vaart door de
prikkeldraadversperring op minder
dan honderd meter afstand van de Tsje
chische politiepost Tsjeske Velenitsje.
Daarop reden zij naar het Oostenrijkse
grensdorp Gmuend op 120 kilometer ten
noordwesten van Wenen. Zjj gaven zich
over aan de Oostenrijkse politie en ver
zochten om politiek asiel.
De namen van de vluchtelingen wor
den geheim gehouden. Via het Weense
hoofdbureau van politie zijn de zeven
Tsjechen naar een vluchtelingenkamp
aan de rand van Wenen overgebracht.
(Van onze correspondent)
GRONINGEN, 15 augustus Ze
ven weken geleden is de 58-jarige we
duwe A. Dreise op haar divan in de
door haar bewoonde woning Oliemul-
dersweg 204 a, waarschijnlijk aan een
beroerte gestorven. Eerst thans is haar
overlijden ontdekt. Buurtbewoners kre
gen argwaan door het grote aantal vlie
gen dat op de ramen zat. Ook zag men
de planten in de vensterbank verdor
ren. De politie werd gewaarschuwd. Na
dat de deur was geforceerd werd deze
trieste ontdekking gedaan. De vrouw
had in de omgeving geen naaste fami
lie. Ook- was ze vaak afwezig.
BUREAU SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
jAbonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk, Zeestraat 50: telef. 4790
bijkantoor en Red. bmuiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
©ifectie: 3. 3. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severln.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mliHmeter-
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
edvertentiën eventueel zonder opgave vait
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 61 cents per week,
2.65 per maand, 7.90 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 530 uur
's avonds tel. 21544.
Ulbrieht dreigt met
een nieuwe blokkade
