ADENAUER VOLGENDE
WEEK IN W.-BERLIJN
Gedragslijn van Westen
wekt veel ontevredenheid
Kennedy lijdt
nederlagen
VALSCHERMSPRINGER IN ZACHT BEDJE
■mLBH
Soekarno: beroep
op Nederland
Betrekkingen normaliseren
na overdracht Nieuw-Guinea
Adenauer weer
over Brandt
Kleine coaster in
Eems gekapseisd
Twee opvarenden vermist;
alleen stuurman gered
i
SNETUF, REACTIE NA MASSAMEETING
Russische kolonel
verwerpt protest
Irt het Huis en
in de Senaat
m
17 augustus-rede in Djakarta
Passage uit brief
in het Nederlands
voorgelezen
Het weer
Drama in zware grondzee
„Fatale politiek
Studenten van Bonn
vergelijken Kennedy
met CHAMBERLAIN
agyMHw»
l
èeè MORRIS êeforeyou Huif!
Dezelfde middag-
temperaturen
NOG EEN VIERDE
OPVARENDE?
DONDERDAG 17 AUGUSTUS 1961
85ste JAARGANG No. 30903
BERLIJN/BONN, 17 augustus
(Rtr., U.P.I.) In de loop van
de volgende week zal bondskanse
lier Adenauer een bezoek brengen
aan West-Berlijn, zo is gisteren
officieel in de Westduitse hoofd-
stad bekend gemaakt. Adenauer
liet dit nieuws publiceren nauwe
lijks een uur nadat burgemeester
Brandt tijdens een massale pro
testbijeenkomst had gezegd, dat
de Bondskanselier naar West-
Berlijn diende te komen „om met
eigen ogen de plaats gade te slaan,
waar wordt beslist over het lot
van het Duitse volk". Vele West-
berlijners droegen tijdens deze
protestmeeting grote borden mee,
waarop zij als hun mening te ken
nen gaven dat ook president Ken
nedy van de Verenigde Staten zo
spoedig mogelijk naar Berlijn
dient te komen. „Kennedy nach
Berlin!" is een slogan, die de
laatste dagen in West-Berlijn
steeds meer gehoord wordt. Vele
Westberlijners zijn ontevreden
over de, naar hun mening, zeer
slappe reacties van het Westen op
de eenzijdige actie van het Sov
jet-blok in Berlijn. „Met papieren
protesten komen we er niet!",
riep burgemeester Brandt uit
tijdens de protestvergadering van
gisteren, die een enorme massa
Westberlijners op de been bracht.
Tijd niet geschikt
Deuren dicht
ff
DJAKARTA, 17 aug. (Rtr.)
President Soekarno van Indonesië
heeft vanmorgen een beroep op
Nederland gedaan Nieuw-Guinea
vrijwillig en vreedzaam over te
dragen. In een radiotoespraak van
drie uur ter gelegenheid van de
onafhankelijksdag zei de president
in het Nederlands: „Er is niets
waarnaar ik meer verlang dan zo
spoedig mogelijk de Nederlands-
Indonesische betrekkingen te nor
maliseren en de hartelijke banden
met mijn vrienden onder de
Nederlanders te versterken zodra
het probleem-West-Irian is opge
lost."
Confrontatie
REGEN- EN TWEEDJASSEN
Aan zee
s
wmmrnm
Met kleine lading
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk, Zeestraat 50: telef. 4790
wjfcantoor en Red. Umuiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
W*eeM®: 3. 3. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severla
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMBNTSPRI3S 61 cents per week,
2.65 per maand, 7.90 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 530 uur
avonds tel. 21544.
WASHINGTON, 17 aug. (UPI) Gis
teravond heeft het Amerikaanse Huis
van Afgevaardigden president Kennedy
een nederlaag bezorgd door te wei
geren hem het gezag te verlenen lenin
gen aan het buitenland te verstrekken
op lange termijn. De weigering van het
Huis draagt echter nog maar een voor
lopig karakter. De uitslag van de stem
ming was 197 tegen 185.
De beslissing viel doordat het Huis
een amendement goedkeurde van de
Democratische afgevaardigde Saund
(Californië). Deze stelde voor het hulp-
Programma jaarlijks aan een onderzoek
te onderwerpen.
De Democratische leiders in het Huis
*eiden dat zij later de kwestie opnieuw
®an het Huis zullen voorleggen en een
hoofdelijke stemming zullen vragen. Bij
ae stemming van gisteren werd niet
aan elke afgevaardigde afzonderlijk zijn
njening gevraagd.
Ook in de Senaat, die zich eveneens
met de hulp aan het ouitenland bezig
hield, leed de president een nederlaag.
Met 51 tegen 43 stemmen besloot de
Senaat 800 miljoen dollar in mindering
te brengen op het door de president ver
langde bedrag
BONN, 17 aug. (DPA) Studenten
van de universiteit van Bonn hebben
aan president Kennedy een paraplu ge
zonden, die aan de voormalige Britse
minister-president sir Neville Chamber
lain zou hebben toebehoord. Chamber
lain zou deze paraplu in 1938 in Ober-
salzberg achtergelaten hebben.
De studenten schrijven in een bege
leidende brief: „Door uw terughoudende
reactie op de gebeurtenissen in Berlijn
heeft u, mijnheer de president, bewe
zen momenteel de waardigste vertegen
woordiger van dit symbool van een fa
tale politiek te zijn. Khroesjtsjev heeft
met deze actie aan u de vraag gesteld
of u bereid bent de vrijheid van Ber
lijn en daarmee de vrijheid van de
Westelijke wereld met alle ter beschikking
staande middelen daadwerkelijk te ver
dedigen. Al zijn protestnota's hierop nog
zo scherp gesteld, wanneer zij het enige
antwoord zijn, betekenen zij slechts een
verkapt: Neen!"
Adenauer ontving gistermorgen een
boodschap van premier Khroesjtsjev
van de Sovjet-Unie. De boodschap werd
hem overhandigd door de Russische am
bassadeur in Bonn, Smirnov. De Inhoud
van de nota is niet bekend gemaakt.
De Westduitse minister van buitenland
se zaken, Von Brentano, onthulde gister
avond alleen dat Khroesjtsjev aan Ade
nauer heeft laten weten, dat h(j geen
nieuwe verslechtering van de toestand
in Berlijn voorziet Adenauer zelf zei
van zijn onderhoud met Smirnov, dat
het zeer zakelijk was, maar zonder
scherpte van toon.
Zoals wij reeds meldden in een deel
van onze vorige oplaag, heeft de Rus
sische militaire commandant in Oost-
Berlijn, kolonel Soloviev, het protest van
de Westelijke garnizoenscommandan'en
egen de baricadering van de grens tus
sen West- en Oost-Berlijn verworpen. De
kolonel noemde het protest „absurd"
en verwees de protesterende garnizoens
commandanten naar de regering van de
Duitse Democratische Republiek, „want
de commandant van de Russische strijd
krachten in Berlijn bemoeit zich zo
als de Amerikaanse commandant waar
schijnlijk wel weet niet met de
binnenlandse problemen van de D.D.R.
en haar hoofdstad."
Kolonel Solovioy noemde het Westerse
protest een poging van de Amerikaanse
commandant van Berlijn om zich te
mengen in zaken, die uitsluitend tot de
bevoegdheid van de regering van de
D.D.R. behoren. „Indien u met deze
brief het verouderde bezettingsregiem,
dat de Amerikaanse autoriteiten in
West-Berlijn kunstmatig in stand hou
den, wilt uitbreiden tot het democrati
sche Berlijn, de hoofdstad van de soe
vereine Duitse Democratische Repu
bliek, dan kan een dergelijke eis niet
ernstig opgevat worden," aldus kolonel
Soloviev.
Inmiddels staat het wel vast dat de
teleurstelling van de Westberlijners
over het uitblijven van afdoende Wes
terse tegenmaatregelen nog wel even
zal blijven bestaan. Zeer betrouwbare
diplomaten in Washington hebben gis
teren meegedeeld, dat de regering van
de Verenigde Staten de Westduitse
suggestie om tot „krachtige tegen
maatregelen" over te gaan, hebben
verworpen. In Amerikaanse regerings
kringen meent men dat de tijd hier
voor niet geschikt is.
De afsluiting van de zonegrenzen in
de stad is geen bedreiging voor de be
langen van het Westen in Berlijn, zo
meent men in Washington, en ook al is
deze afsluiting een duidelijke schending
van het viermogendhedenstatuut inzake
Berlijn, zij is voor het Westen niettemin
een moeilijk uitgangspunt voor tegen
maatregelen. Ken echte crisis om Ber
lijn, waarbij het Westen niet werkeloos
zou kunnen toezien, zou pas ontstaan als
er wordt getornd aan de vrije verbindin
gen van West-Duitsland naar West-
Berlijn. Of het zover ooit zal komen is
echter de vraag, omdat Khroesjtsjev
duidelijk heeft gezegd dat de rechten
van het Westen in West-Berlijn niet
zullen worden aangetast.
De Engelse regering is het, volgens
diplomatieke kringen in Londen, geheel
met de zienswijze van de Amerikanen
eens. Hoe president De Gaulle denkt
over de huidige situatie in Berlijn, is
niet bekend. Het Franse staatshoofd
heeft vandaag zijn vakantie onderbro
ken en is naar Parijs teruggekeerd om
als voorzitter van de commissie voor
de nationale defensie over de toestand
te beraadslagen. Ook premier Michel
Debré heeft zijn vakantie onderbroken
om deze vergadering te kunnen bij
wonen.
Gisteravond heeft de politie van Oost-
Berlijn in alle Oostberlijnse huizen, die
een uitgang hebben in Oost-Berlijn en
een andere uitgang in West-Berlijn, de
uitgang naar het Westen afgesloten en
de sleutels meegenomen. Na de op
stand van 1953 werd hetzelfde gedaan.
In sommige huizen werd toen de toe
gang naar West-Berlijn zelfs zonder
meer dichtgemetseld. In de loop der
jaren raakte het metselwerk echter los
en de Oostberlijners openden de deu
ren. De algemene verwachting is dat.
nu de deuren weer op slot zitten, ook
het metselwerk wel weer spoedig zal
beginnen.
'Het Oostduitse Hooggerechtshof heeft
gisteren een man en een vrouw tot
twaalf jaar dwangarbeid veroordeeld
wegens „slavenhandel". Hiermee
wordt bedoeld dat zij Oostduitsers heb
ben aangezet uit te wijken naar het
Westen. Om dezelfde reden werd een
jongeman veroordeeld tot zeven jaar
en een vrouw tot anderhalf jaar dwang
arbeid.
In de afgelopen nacht zijn negen Oost
duitse politiemannen en een lid van de
fabrieksmilitie, die de Oostberlijnse sec
tor bewaakten, naar West-Berlijn uitge
weken. Zij stonden op verschillende
plaatsen op wacht, aldus heeft een
woordvoerder van de Westberlijnse po
litie meegedeeld.
Britse troepen hebben het Russische
oorlogsgedenkteken in West-Berlijn met
prikkeldraadversperringen omgeven.
Bij dit monument zijn in de dagen van
de Berlijnse blokkade en de Hongaarse
opstand heftige anti-russische beto
gingen gehouden. Het gedenkteken
wordt overigens nog permanent be
waakt door een groep gewapende Rus
sische militairen.
De Oostberlijnse politie heeft drie
splaatsen bekendgemaakt waar
Westberlijnse automobilisten zich thans
moeten vervoegen voor een vergunning
voor toegang tot Oost-Berlijn.
Vandaag is onder de ongeveer twee
miljoen leden van de Oostduitse com
munistische jeugdorganisatie een cam
pagne begonnen voor dienstneming in
het Oostduitse leger.
FRANKFORT, 17 aug. Volgens fi
nanciële kringen te Frankfort stijgt in
verband met de Berlijnse crisis de prijs
van gouden munten in West-Duitsland.
Deze kringen deelden mede, dat 20-
markstukken, die tot het afgelopen
weekeinde voor DM 66,50 gekocht kon
den worden, dinsdag in prijs stegen tot
DM 70.50 en woensdag fot DM 73. De
baargoud-prijzen zijn iets gestegen. Voor
een staaf van 1 kg was de prijs DM
4910 tegen dinsdag DM 4900.
ff
Tijdens de grootste militaire oefening, Swift Strike geheten, sedert 1941 in de Verenigde Staten gehouden, werden ter
"oogte van Cheraw 995 valschermspringers neergelaten. Zoals op de foto goed te zien is, kwam een van de parachu-
nsten bovenop het valscherm van een van zijn makkers terzcht. Hij vond aldus een zacht hemelbed. Overigens kwamen
beide mannen behouden op de grond.
De president zei dat hij citeerde uit
een brief die hij onlangs in Wenen aan
een Nederlandse burger had geschre
ven. Hü wilde thans de inhoud van de
ze brief direct tot het Nederlandse volk
richten, zei hij.
In de brief aan de niet met name ge
noemde Nederlander wordt gezegd:
„Ik ben zeer erkentelijk voor het ini
tiatief dat u hebt genomen om het pro-
bleem-West-Irian zo spoedig mogelijk
op te lossen... Ik verzeker u dat ik u
volledig zal steunen bij het tot stand
brengen van iedere bijeenkomst die ge
baseerd is op de overdracht van het be
stuur van West-Irian aan Indonesië."
De Indonesische president ging
voort: „Op deze manier heb ik de
oplossing van het probleem-West-
Irian, dat een doorn tussen onze beide
volkeren is geworden, in een nieuw
stadium gebracht."
Het Indonesische volk voelt in het
diepst van zijn hart, dat West-Irian
een deel is van zijn vaderland. „Is
er een Nederlander, ja zelfs een enke
le Nederlander, die zou dulden dat
Limburg door een ander volk wordt
bezet of dat Friesland wordt gekolo
niseerd?", aldus Soekarno.
„Ik kan nog wel even geduldig blij
ven maar het Indonesische volk kan
dat waarschijnlijk niet. Men kan het
Indonesische volk niet vragen zelfs
nog maar een paar jaar te vachten."
„Wanneer het geduld zijn grens heeft
bereikt dan vrees ik dat onze politiek
van confrontatie moet worden gevolgd
door een zelfs nog krachtiger politiek",
aldus de president die de kwestie-
Nieuw-Guinea ter sprake bracht tegen
het eind van een rede onder de titel
„Revolutie Indonesische socialisme
nationaal leiderschap". De toespraak
was voornamelijk gewijd aar. binnen
landse aangelegenheden.
Soekarno zei voorts, dat de Indone
siërs zich sterk voelen en ook sterk zijn
en dat zij overzee vrienden hebben bij
duizenden miljoenen. De soevereiniteit
over Westelijk Nieuw-Guinea ligt wette
lijk reeds bij Indonesië en de Indone
siërs zien reikhalzend uit naar de dag,
waarop hun roodwitte vlag zal wappe
ren boven Westelijk Nieuw-Guinea „en
als God wil, komt die dag thans na
derbij", aldus Soekarno.
Verenigde Staten. De Amerikaan
se minister van buitenlandse zaken,
Dean Rusk, is zo druk bezig met bui
tenlandse politieke problemen dat hij
de bruiloft van zijn zoon op 24 augus
tus niet zal kunnen bijwonen. (Rtr.).
Polen In Polen zal een lid van
Jehova's getuigen terechtstaan, ver
dacht van het drukken van tegen de
regering gerichte pamfletten en boek
werkjes. (Rtr.)
Wat de binnenlandse politiek betreft
spoorde Soekarno aan tot stappen in de
richting van het socialisme en verde
digde hij het deelnemen door communis
ten in regerings-instellingen. Hij waar
schuwde tegen te veel vertrouwen in
opstandelingen, die zich kort geleden
hebben overgegeven en legde er de na
druk op, dat de strijdkrachten een werk
tuig moeten zijn van de regering, en
niet andersom. De president bestreed
ook „de vrees voor de communistische
boeman". Hij zei: „Niemand heeft het
monopolie van onze revolutie, we behoe
ven niet bang te zijn voor een natio
nalistische of een islamietische of een
marxistische inslag in de revolutie, ook
al wordt dat duizendmaal communisme
genoemd. Waarvoor men wel bang moet
zijn is het conservatisme, „de dogmatiek
en de onverdraagzaamheid in die be
wegingen".
Later kwam Soekarno nog terug op
het woord „confrontatie" dat hij had
gebruikt. Hij zei: „Wü voelen ons sterk
genoeg voor een confrontatie met de
Nederlanders op alle gebieden en in elk
opzicht. Te Me dan heb ik onlangs uitge
roepen: Hier zijn wij, waar bent u?
Dit was een duidelijke illustratie van
Een enorme menigte Westberlijners
verzamelde zich gisteren voor het
plein bij het stadhuis om te pro
testeren tegen de Oostduitse maat
regelen in Berlijn. De inwoners van het
vrije gedeelte van de stad voerden grote
borden mee, met teksten erop die hun
mening over de actie van de D.D.R. en
o er de, naar hun mening, slappe hou
ding van net westen duidelijk deden
uitkomen. Enkele van de teksten waren:
„Kennedy nach Berlin!"; „Wo ist der
Kanzier? Spielt er Boccia?"; „Vom
Westen verraten?"; bundestag nach
Berlin!"; enzovoorts. De betogers wer
den toegesproken door een geladen bur
gemeester Brandt.
BONN, 17 augustus (Reuter) Tij
dens een verkiezingsrede. die hij gis
teren hield in Bonn. heeft dr. Adenauer
zijn opmerking over Brandt, die h(j
maandagavond maakte, verdedigd. De
kanselier haalde opmerkingen van
Brandt aan. waarin deze de C.D.U. aan
viel, en zei: „Deze opmerkingen heb
ben mij kwaad gemaakt". Adenauer
herinnerde er aan, dat hij maandag had
gezegd: „Ik ben van mening dat als
ooit een politieke tegenstander met de
grootste consideratie is behandeld het
wel de heer Brandt, alias Frahm, is".
Adenauer zei, dat enkele Duitse en
ook „cbe Engelse bladen die tegen de
aanwezigheid van Duitse troepen in
Engeland hebben geageerd" hem over
deze opmerking hebben aangevallen.
Hij voegde er aan toe: „Het is verve
lend dat de Engelse bladen suggereren
dat ik over Brandts afkomst heb ge
sproken. Ik heb alleen gezegd dat nfj
zqn naam verscheidene malen veran
derd heeft, zoals hijzelf openlijk zegt".
Burgemeester Brandt heeft gisteren
meegedeeld, dat hij de ruzie met Ade
nauer maar lieveT wil vergeten.
Advertentie
BARTEUORISSTR. HAARLEM T£L 13439
LEIDSESTRAAT (Bü KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 22359c
Verwachting tot vrijdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Koude nacht met opklaringen. Mor
gen half tot zwaar bewolkt met
plaatselijk enige regen. Zwakke tot
matige wind uit westelijke richtin
gen. Overdag ongeveer dezelfde
temperaturen als vandaag.
Vrijdag:
Zon: 5.28-19.59. Maan: 12.44-22.58.
Morgen tijdelijk slecht strandweer
met enige regen en een matige tot vrij
krachtige zuidwesten wind. In de mid
dag 16 a 17 gr. zeewater 17 gr.
Vooruitzichten: achter de depressie
die morgen de Noordzee bereikt zater
dag weer opklaringen maar nog te koel
en onbestendig.
max mlr. -.eersj
Station
Weei
temp
temp
afgei
gisteren
>A HUI
Berlijn
zw. bew.
17
9
München
regen
17
9
2
Züricb
regen
16
10
13
Genève
regen
20
11
1
Wenen
half bew.
20
7
2
Belgrado
regen
17
12
17
Rome
onbew.
28
14
0
Ajaccio
half bew.
25
13
Mallorca
licht bew.
28
17
0
PRESIDENT SOEKARNr
wat wij bedoelen met onze politiek van
confrontatie en jewijst, dat wij ons
sterk voelen", aldus Soekarno.
Na de radio-toespraak legde Soekarno
de eerste steen van een 120 meter hoog
nationaal monument, door hem zelf ont
worpen. In dit gebouw zullen worden on
dergebracht een „museum van de revo
lutie" en een theater. Op het dak komt
een tien meter hoge eeuwige vlam.
(Zie vervolg elders in dit blad)
EMDEN, 17 aug. De kleine Gro
ninger kustvaarder „Hunze VI" van
140 ton is woensdag zoals wij in een
deel van onze edities berichtten in
het begin van de middag bij het Duit
se waddeneilandje Langeoog, voor de
j kust van Oost-Friesland, in een zware
grondzee op een kant geworpen en ge
kapseisd. De ramp voltrok zich in twee
minuten. Twee leden van de beman
ning worden vermist.
Een opvarende is, toen het schip bij
een zandbank aan de grond was ge
raakt, met snijbranders uit de romp
bevrijd. Hij is met een hefschroefvlieg-
tuig van het Westduitse leger naar een
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllllilllHllllilllillllIllllllllllllllllllllllllll-
Het water in de monding van de Eems
is tot rust gekomen. Slechts een zielig
to van het Groningse rampscheepje
Hunze VI steekt uit boven de vredige
kabbeling van het water, dat kort te
voren de verraderlijke grondzee vorm
de die de coaster ondersteboven sloeg.
v„;. --
.„•je
ziekenhuis op de vaste wal gebracht.
De kapitein, de 64-jarige E. Karei en
de 31-jarige matroos H. Hesling, beiden
Groningers, zijn vermoedelijk met het
stuurhuis in de golven verdwenen. Nog
Ln de vroege avonduren zocht een helt
kopter van het Duitse leger naar de
mannen. Men had echter de hoop om
hen nog te vinden al opgegeven.
Toen de redders het schip bij de
zandplaat naderden, hoorden zij uit de
romp klopsignalen. Met snijbranders is
een opening gemaakt. Men vond zo de
41-jarige stuurman C. Troost, afko;m-
stig uit Leek (Groningen). Hij was vol
komen uitgeput en werd met een hef-
schroefvliegtuig overgebracht naar het
ziekenhuis in het plaatsje Esens. Zijn
vrouw in Leek liet hij onmiddellijk een
telegram zenden, dat zij zich niet onge
rust moest maken. Zijn toestand is met
zorgwekkend.
Aanvankelijk werd bericht, dat er
vier mensen aan boord van de kust
vaarder waren geweest. Vermoedelijk
is dit niet juist. Er bestaat echter een
kleine kans, dat een van de leden van
de bemanning een passagier voor een
vakantietochtje heeft meegenomen. Het
verongelukte schip verzorgde een ge
regelde dienst tussen Groningen en
Hamburg. Het was op weg naar Gro
ningen met een kleine lading, veertien
ton stukgoed.
De „Hunze VI" is eigendom van de
rederij „Lemmerboot", een dochter
maatschappij van de „Groninger Beurt
vaart N.V.". Het scheepje is in 1929
gebouwd.
Een van de leden van de directie van
de N.V. is woensdagavond per vliegtuig
naar Duitsland vertrokken om zich ter
plaatse van de situatie op de hoogte te
stellen. Vandaag zou een deskundige
van de „Groninger Beurtvaart N.VT"
naar Langeoog vertrekken om daar na
te gaan hoe het schip kan worden ge
borgen.
Volgens waarnemers van de kust van
Oost-Friesland heeft zich woensdag
morgen half elf een ontploffing op de
kustvaarder voorgedaan. De rederij
neemt echter aan dat het zeer licht
geladen schip door de zware grondzee
in de monding van de Eoms in moei
lijkheden is geraakt. Dit is ook de
lezing van de bemanning van de red
dingsboot van Langeoog.