Jomo Kenyatta vecht voor onafhankelijkheid van Kenia Ontwikkelde neger maakte gebruik van wilde terreur tlaerfn D W 1 KENT KENT KENT Duitse verlangens voor het Concilie ZELFBEWUSTZIJN VAN DE KIKOEJOE'S Engelsen laten hem weer vrij Behoedzame reactie Kost MEDEDELING ENQUETE ONDER GEZINNEN Onvergetelijke dagen voor Poolse jongeren Feest rond het draaiorgel in Den Bosch VRIJDAG 18 AUGUSTUS 1%1 (Van een redacteur) Toen Ngai (God) de wereld schiep, vond hij Kenia het mooiste land van alle landen die hij had gemaakt, daarom koos hij de Mount Kenia uit als zijn geliefde fustplaats. Tegen Gikoejoe, de eerste mens en stamvader van de Kikoejoe-stam, zei hij: Als je JUe nodig hebt zal ik je altijd nelpen, als je tenminste een be- foep op me doet. Later vond Gi koejoe onder een boom een prach- Drink a/s t ,jo»ge" moe/ &UITENLANDSE ^KRONIEK gMmerd zou worden. Maar Amerika, ^geland en Frankrijk geven de hoop Iei op, dat Khroesjtsjev het niet zo- er «al laten komen. Zij willen de °gelijkheid open houden voor een I ermogendhedengesprek over de ^ties-DuitsI and en Berlijn. Zij hsen dan ook niet te zwichten voor ^oor de Westberlijners Duitsfa >nd in 0ost"BerI Wilf tige vrouw, Moombi. Zij werd de moeder van alle Kikoejoe's en zij schonk Gikoejoe negen prachtige dochters. Toen deze dochters groot waren geworden, wilden zij een man hebben, maar mannen waren er niet. Gikoejoe slachtte een lam en riep Ngai aan. Toen kwamen er negen prachtige man nen voor de negen prachtige doch ters van Gikoejoe. En de Kikoe joe's werden een groot en machtig volk, het grootste en machtigste volk van heel de wereld. Mau Mau-terreur Gearresteerd Ontwikkeld man Regeringsleider? P. LOR1LLARD - NEW YORK NIETTEGENSTAANDE de steeds sterker stijgende vraag naar de door ons hier te lande ingevoerde KENT-sigaretten, zijn wij in staat dank zij de ultramoderne Amerikaanse fabricage-methoden van onze vrienden in het buitenland onze afne mers regelmatig van voorraad te voorzien. N.V. Cigarettes Import Cy. v/h A. J-. BLOK, Scheveningen de meêst verkochte Ameri kaanse filtersigaret. export uit de U.S.A. over de gehele wereld. met de beroemde licht blauwe micronite filter. Advertentie Adenauer, die maandag nog sprak yah mogelijke economische maatrege len tegen het communistische blok, is intussen tot de overtuiging gekomen, dat het Westen niet te hard van sta pel moet lopen. Wellicht heeft hij van Washington de wenk gekregen, dat de beantwoording van de jongste Rus sische uitdaging in de kwestie-Berlijn 'n eerste instantie de taak van de Westerse Grote Drie is. Van die Gro- te Drie zijn Amerika en Engeland het ^est geneigd tot een behoedzame po- Jhek. Kennedy en Macmillan geloven zij hun kruit moeten droog hou- 9en, en dat het moment nog niet ge- t!°men is, om tot een drastische in- Breep over te gaan. De vrijheid van Vvest-Berlijn is immers nog niet aan getast, en de afgrendeling van Oost- er'ijn zou voor de Russen een ongun- «Hg propagandistisch effect kunnen yebben, omdat de maatregel gezien kan worden als een erkenning van de Mislukking van het communistische sielsel in Oost-Duitsland. De Westerse Grote Drie vrezen, ?at een economische blokkade een kettingreactie kan veroorzaken die tot een gevaarlijke verhoging van de in- ijernationale spanning zou kunnen lei den. Het Westen heeft zich bijgevolg bepaald tot protestnota s aan de ^ovjet-Uie, en in deze nota s is het accent gelegd op het onwettige -karak- jer Van het Russische besluit de grens Gssen West- en Oost-Berlijn te slui- [)e Westerse Grote Drie zouden - eerst tot radicalere maatregelen willen overgaan wanneer bijvoorbeeld het vrije verkeer tussen West-Berlijn en de Bondsrepubliek be- !en wordt uitgeoefend. De West- yinse burgemeester, Willy Brandt, J)j. gezegd, dat het Westen het niet Xv°°rden moet laten, maar daf het Po'*tieke actie moet overgaan. De ÜonJ bjners vinden zelfs dat de geer(jSIePubIiek te gematigd gerea- den v ee«. Maar een belangrijke re- zich h°rr^e rootiging die het Westen oen opgelegd, is oot- il9nd wilde voorkomen. ijn en Oost van [/'^Wndt heeft reeds gesproken "^lünche Beadhede gevaar van een tweede ^jen maar de Westerse mo ment" streven niet naar „appease- ben d •jn.?e^y en Macmillan heb- tot see« e U genoeg gezegd, dat zij Wesl-U r" PrilF de vrijheid van Wensen 61 1" Zu"en opofferen. Zij Bovenstaand verhaal is het „Boek Genesis" van de Kikoejoe-stam in Ke nia, zoals de Kikoejoe's het heden ten dage nog aan elkaar vertellen. Deze treffende geschiedenis, geboren uit het volk zeil, in de loop der eeuwen onge twijfeld steeds mooier en indrukwek kender geworden, verbeeldt op een pak kende manier het zelfbewustzijn van de Kikoejoe's. Inderdaad vormen de Ki koejoe's een imponerend volk. Zij zijn de grootste en machtigste stam van heel Kenia en het is niet verbazingwekkend, dat de Kikoejoe's vroeger dachten, dat Kenia de hele wereld was. Van deze machtige stam is ongetwijfeld de mach tigste man: Jomo Kenyatta („Branden de Speer"). Dat was hij al in 1946, en hjj is het gebleven, ondanks het feit, dat hjj ruim zes jaar in gevangenschap heeft doorgebracht en lange tijd daarna als balling leefde in Noord-Kenia. Pas in maart van dit jaar werd Jomo Kenyatta overgebracht naar Maralal, een plaatsje in de buurt van Kenia's hoofdstad Nairobi. Ook daar genoot hij echter nog geen bewegingsvrijheid. Die heeft hfj eerst deze week teruggekre gen, omdat ook het Britse gouvernement in de loop der jaren is gaan begrijpen, dat politieke onafhankelijkheid voor Kenia een onmogelijke zaak is zolang Jomo Kenyatta niet zijn handen vrij heeft om mee te doen aan het politieke spel. Alle Kikoejoe's, en ook vele andere negerstammen in Ke nia, zien in hem nog altijd een natio nale held,_ de grondlegger van hun op handen zijnde vrijheid. e „wind van verandering", die over Afrika waait, heeft inder daad héél veel veranderd. Jomo Kenyatta was 'acht, negen jaar geleden ook in Europa al geen onbeken de figuur. Hij was dat echter niet als gerespecteerd politicus of als de moge lijke eerste minister-president van zijn onafhankelijk geworden land, maar als de man die beschouwd werd als de lei der van de gevreesde terreurorganisa tie, die zich onder de naam Mau Mau een beklemmende reputatie van wreed heid en niets en niemand ontziende mee dogenloosheid verwierf. De Mau Mau, strijdend voor de vrij heid van Kenia, vermoordde in totaal 84 blanke kolonisten en 1500 Kikoejoe's, die „heulden" met het Britse bestuur. Engeland moest een sterke troepen macht inzetten om de fanatieke Mau Mau-ers te bestrijden. Regelmatig kwam het tot felle gevechten, waarbij in totaal meer dan tienduizend negers het leven lieten. Bovendien werden tien duizenden arrestaties (eens meer dan 35.000 op één dag) verricht. Met veel moeite werd de terreur van de Mau Mau overwonnen, maar de eenmaal op gang gekomen onafhankelijkheidsbewe ging in Kenia kon niet meer worden stilgezet. Nu, acht jaar later, krijgen de zwarte inwoners van Kenia er wonen in dit land 92 maal zoveel zwar ten als blanken langzaam maar zeker ook zónder terreur hun zin. as Jomo Kenyatta inderdaad de leider van de Mau Mau? De Britten verdachten hem er sterk van, arresteerden hem op 21 oktober 1952 en veroordeelden hem op 8 april 1953 tot zeven jaar gevangenis straf. Kenyatta was op het moment van zijn arrestatie de leider van de Kenyan African Union (K.A.U.), op dat mo ment de belangrijkste politieke partij van de Keniase negers. Het was de partij van de Kikoejoe's, maar ook an dere stammen van Kenia hadden er een onderdak in gevonden. Walter Ode- de volgde Kenyatta als K.A.U.-voorzit- ter op, maar ook hij werd later gear resteerd. Toen werd Tom Mbcya de machtigste man in de partij, totdat in 1953 de gehele K.A.U. door het Britse gouvernement werd verboden. In maart 1960, na de conferentie in Londen over Kenia's onafhankelijk heid, werd de K.A.N.U. opgericht, de Kenyan African National Union, waarvan Tom Mboya secretaris-gene raal werd. Het bestuur van deze par tij weigerde mee te werken aan de vorming van de eerste regering van Kenia, zolang Kenyatta niet zijn vol ledige vrijheid had herwonnen. Een uit de K.A.N.U. ontstane tweede par tij, de K.A.D.U. (Kenyan African De mocratie Union) stelde zich aanvan kelijk op hetzelfde standpunt, maar veranderde later van koers en bleek plotseling bereid wél ministers voor de regering af te staan. Maar zon der de K.A.N.U. (die bij de eerste algemene verkiezingen van februari 1961 achttien zetels veroverde in de wetgevende vergadering, tegen de IC A.D.U. 11) is en blijft Kenia een politiek onbestuurbaar land. Vele Europeanen zien in Kenyatta nog altijd hét prototype van de onontwikkelde neger, de zwarte wildeman die amok maakt te gen de Europese suprematie terwijl hij en zijn landgenoten hun eigen land niet eens zélf kunnen besturen. Dit oordeel over een ontwikkeld man als Kenyatta uiteraard 'een gevolg van de ge- dachteoassoeiatie die hij oproept met de Mau Mau —raakt echter kant noch wal. Jomo Kenyatta verbleef vijftien jaar in Groot-Brittannië, waar hij eerst Engelse letterkunde studeerde en daar na antropologie en economie aan de be roemde London School of Economics. Hij behaalde daar ook een academi- dien grote reizen door Europa. Hij stu deerde enige tijd aan de universiteit van Moskou. Hij trouwde met een En gelse vrouw, Edna Clark, die hem één zoon schonk. In 1945 richtte hij in Lon den, samen met Kwame Nkroemah, die in dat jaar eveneens in de Engelse hoofdstad studeerde, de Pan-Afrikaanse Federatie op. Een paar maanden later organiseerde hij, met Nkroemah, in Manchester het vijfde Pan-Afrikaanse Congres. In 1946 keerde Kenyatta terug naar zijn vaderland, waar hij al gauw de grote man werd van de K.A.U. Als geen ander heeft hij gevochten voor de onafhankelijkheid van zijn land. Dat hij de leider was van de Mau Mau, is nooit bewezen, maar dat hij met de ze organisatie nauwe banden onderhield wordt door vrijwel niemand betwijfeld. Kenyatta, dat is duidelijk, wordt door de blanke kolonisten in Kenia gehaat met een dodelijke haat. Niettemin staat het vast dat de zwarte bevolking van Kenia ba-zal worden in eigen huis. Terwijl Kenyatta In gevangenschap verbleef, haalde Tom Mboya de hete kastanjes uit het vuur. Hij was de be langrijkste man op de conferentie van maart 1960 in Londen, waarin de toe komstige onafhankelijkheid van Kenia in principe werd geregeld. Toen Mboya in zijn land terugkeerde werd hij door de negers begroet en bejubeld als een tweede Ngai. Maar ook Tom Mboya zegt en schrijft, dat Jomo Kenyatta de eerste minister-president van Kenia moet wor den. „Alles wat ik heb gedaan, heb ik gedaan in zijn geest", zei hij onlangs. Het ziet er naar uit, dat Kwame Nkroema niet de laatste Afrikaan is geweest, die door de Engelsen eerst in de cel werd gestopt, maar er later werd uitgehaald om regeringsleider te worden van een onafhankelijke natie. Laten wij het vandaag nu eens niet over Eerlijn maar gewoon over eten hebben. Eten is een belangrijke zaak. Zo belangrijk zelfs, dat men geen gefundeerd oordeel over Berlijn of over wat dan ook kan ontwik kelen zonder op gezette tijden voldoende voedsel tot zich te nemen. De kost gaat voor elke geeste lijke baat uit. Slechts in het hierna maals doet de kost in het geheel niet meer terzake. En dat zal dan wel een van de redenen zijn, waarom wij straks wolkeloos gelukkig zullen wezen. Maar laten wij nu eens, verscheur de mensenkinderen als wij zijn, het eten geestelijk benaderen; Dat kén. Jaren geleden heb ik eens met de inmiddels overleden dichter Weru- meus Buning gesproken. Hij was, zo als U weet, behalve poëet nog culi nair expert ook en hij was bij uitstek een man, die het nuttige aan het nuttige en het aangename aan het aangename wist te koppelen. Hij bekende mij bij die gelegenheid een aartsvijand te hebben. En bij voegde er aan toe: ,,Ik heb nooit geweten waarom ik zulk een hekel aan de vent had, tótdat ik ontdekte wat zijn lievelings gerecht was." „Welk was dat dan?", vroeg ik. Ik zal nooit de uitdrukking van af schuw, die op zijn gebaarde gezicht verscheen, vergeten toen hij ant woordde: „Griesmeelpudding met bessen sap." Nu had ik stokvis verwacht, en het viel mij dus enigszins mee, maar ik moet toegeven dat die slag van de griesmeelpudding mij ook voldoende trof. Wie eet er nou met welbehagen griesmeelpudding? Het omgekeerde is mij overigens ook overkomen. Op een keer zat een heer met zulk een verlekkerde over tuiging tegen mij aan te praten over de voortreffelijkheid van met truffels gevulde gebraden gans, dat ik nog maar één verlangen had: met truf fels gevulde gebraden gans eten en dan sterven. Toen ik het naderhand eens dééd, stierf ik inderdaad zo on geveer. Laten wij uit dit alles nu ook een les trekken. Deze: wij bekennen ons om te beginnen met z'n allen tot ver se raapsteeltjes. Daarna gaan wij eens verder praten. Want over smaak valt tegen alle andersluidende ge ruchten in wel degelijk te twisten. Over Berlijn trouwens ook. (Advertentie) National Union Toen Tom Mboya, huidige leider ae Kenya African (K.A.N.U.) Jomo Kenyatta in diens ballingsoord in het noorden van Kenya bezocht, maakte hij deze foto van de man, die volgens de Engelsen de leider was van de Mau Mau. In 1952 zei hij: „Ik weet niet waar en wanneer ik werd geboren. Ik schat dat ik ongeveer vijftig jaar oud ben." DÜSSELDOKF, 18 aug. (KNP) Aan kardinaal Frings, aartsbisschop van Keu len, aan kardinaal Döpfner, benoemd- aartsbisschop van München, en aan de andere Duitse leden van de concilie commissies is een groot pakket met wensen en verlangens van de Duitse katholieke gezinnen ten aanzien van het Concilie overhandigd. Dit is het resul taat van het initiatief, dat de Katholieke Duitse Vrouwenorganisatie heeft geno men. In haar weekblad „Frau und Mut ter" heeft deze organisatie een uitge breide enquête op touw gezet onder de abonnees. Hierop is zeer uitvoerig en door zeer velen gereageerd. Zowel kar dinaal Frings als kardinaal Döpfner be groetten het Initiatief met vreugde en verklaarden, dat zjj uit het resultaat van de enquête vele waardevolle aan sporingen hebben geput. De wensen van de Duitse katholie ken blijken voor een belangrijk deel betrekking te hebben op de liturgie viering. De meeste antwoorden geven uitdrukking aan het verlangen, dat bij de Misviering een groter gebruik van de moedertaal mogelijk moet worden gemaakt. Met name voor de verkon diging van Gods woord in Evangelie en Epistel bepleit men- het gebruik van de moedertaal. belangrijke wens betreft n de H. Schrift, die thans Een andere de rijkdom van niet voldoende in de lezingen van de H. Mis tot uiting komt. Heel veel geën quêteerden lringen erop aan, dat de kerk zal afstappen van de jaarlijkse cy clus van evangelies en epistels om door sche graad. Kenyatta maakte boven- meerjaarljjkse cycli ook de andere de len van de H. Schrift in de voorlezing tijdens de H. Mis te betrekken. Velen uiten het verlangen naar een inniger contact met de sacramenten, bij voorbeeld door de aanwezigheid van de moeder bij het doopsel van haar kind, en door verhoging van de leeftijd van het Vormsel, dat zal moeten worden ontvangen bij het binnentreden in de vol wassenheid. Velen gaven ook uitdruk king aan hun wens bij bepaale gelegen heden onder twee gedaanten te kunnen communiceren. Ook de vraagstukken, die het prakti sche christelijke leven opwerpen worden diepgaand in de enquête behandeld en beantwoord. De huwelijksproblematiek kreeg hierbij een belangrijke plaats. In de antwoorden op de betrokken vragen onderstrepen zeer velen de noodzaak van een intensievere godsdienstige voor bereiding op het huwelijk voor verloof den. Voor de jonggehuwden wordt aan gedrongen op voorlichting op het gebied van de huwelijksmoraal teneinde de „dienst aan het leven" op verantwoorde wijze te kunnen vervullen. Bijzondere hulp vragen velen tenslot te voor degenen, die onder de conse quenties van een ongeldig gesloten ge mengd huwelijk lijden. Hun ddent de mo gelijkheid te worden gegeven weer aan het sacramentele leven van de kerk deel te hebben. Frankrijk In Nimes is een benzine opslagplaats met 136.000 liter benzine uitgebrand. Een chauffeur van een tankauto werd licht gewond. (Rtr.). In de van takken gemaakte letters staat er „Varta" te lezen boven de toegang tot het met hoog geboomte omzoomde weiland in het koninklijk park Boschloo, dat deel uitmaakt van het Kroondomein bij Apeldoorn en dat bij hoge uitzonde ring als bivak beschikbaar is gesteld voor de Pools-Engelse padvindsters. „Varta" is oud-Pools voor ons woord „kampvuur". Sinds 3 augustus heb ben deze Poolse ballingen, 28 in totaal, hier hun kampement opgesla gen. En op het landgoed Spelderholt te Hoenderloo hebben 26 Poolse pad vindsters hun zomerbivak. Nog enige dagen. Want maandag komt er een einde aan hun kampement in ons land. Hun verblijf in deze fraaie om geving, waarvoor zich vooral de in Den Haag woonachtig zijnde heer er mevrouw Langelaar (mevr. Lange- laar is een Poolse van geboorte en fungeert als leidster bij het padvind- sterskamp) veel moeite hebben ge geven om alles tot in de puntjes voor elkaar te hebben, zullen de Poolse jongeren niet licht vergeten. Want tijdens dagtochten werden ook Amsterdam, Utrecht, Oosterbeek, Arnhem en Driel bezocht. Op de eerste zondag maakte men een trip naar 's lands hoofdstad, de tweede zondag werd een uitstapje gemaakt naar Utrecht en op de feestdag van Maria Hemelvaart bezochten de Pool se jongeren het Airborne-kerkhof te Oosterbeek, waar ook Poolse para chutisten hun laatste rustplaats heb ben gevonden. Vooral deze herden kingstrip heeft diepe indruk gemaakt op de Poolse ballingen. Bp de gedenk steen op het Airborne-kerkhof werd een krans gelegd met als opschrift „Namens de Poolse padvinderij in ballingschap". De krans werd gedra gen door een padvinder en padvind ster en namens de Pools-Nederlandse kolonie door een meisje in de origi nele Poolse klederdracht. Nadat het Poolse volkslied was gezongen en de graven waren bezocht, plaatsten alle Poolse ballingen hun handtekening in het gastenboek van het kerkhof. In een hotel te Renkum bood het ge meentebestuur van Renkum het Pool se gezelschap een maaltijd aan, waar na een kort bezoek werd gebracht aan Arnhem. Vervolgens reden de extra bussen naar Driel in de Be tuwe, waar het comité „Polen-Driel' in de r.k.pastorie voor een ontvangst zorgde. In de katholieke kerk alhier woonden de Poolse jongeren de H.Mis bij, die tot intentie „voor de vrijheid van Polen" werd opgedragen. Tijdens het Misoffer zongen de jongeren Poolse liederen. Nadat de voormalige strijd gebieden van de Poolse airbomes in het Betuwse land waren bezocht, werd in de pastorie de avondmaaltijd gebruikt, waarna men terugkeerde naar de kampementen in de omge ving van Apeldoorn. Het gezelschap bestond bö deze trip uit rond 140 personen. Want ook de bijna 80 Pools-Nederlandse jonge ren met hun leiders(sters), die ge durende enkele weken in een vakan tiehuis te Apeldoorn hun vakantie doorbrengen, maakten deel uit van het gezelschap. Drie Pools-Engelse meisjes genoten het voorrecht op het paleis Het Loo te worden ontvangen. Bij deze gelegenheid boden zjj aan de dame du palais jonkvrouwe L.baro- nes Van Hogendorp voor prinses Wil- helmina een curiositeitenalbum over Krakov aan. Van de heer A. J. Zielicki, super visor van het jongenskamp op het landgoed Spelderholt, vernamen wjj dat er een organisatie vertakt over 22 landen van Poolse verkenners in ballingschap is. Het hoofdkwartier van deze organisatie is in Londen gevestigd. Engeland zelf telt niet minder dan 4000 Poolse padvinders en padvindsters, die op hun school vrije zaterdag een speciale Poolse school bezoeken waar bij de vakken het accent op Polen ligt. Ook leren de ballingen hier Pools lezen en schrijven en de vaak ontroerend mooie Poolse volksliederen. In Den Bosch hebben de draai orgelmannen donderdag hun glo riedag beleefd, toen daar duizen den belangstellenden naar de Pa rade waren gekomen om getuige te zijn van het nationaal draaiorgelcon cours, dat hier tot een ongekend suc ces is uitgegroeid, mede dank zij de sfeer die dit unieke plein al meteen aan het festijn meegaf. 's Morgens hadden de deelnemende '5te en mooiste uit het etale van een dozijn, orgels: de grootste en mooiste uit het hele land ten getale van een dozijn, al rondritten door de buitenwijken van Den Bosch gemaakt en voor het begin van het concours zijn ze in een luisterrijke optocht van de Markt naar de Parade getrokken. Daar stond een jury, bestaande uit de heren Marinus Ogier, Sjef van Bal- kom en frater Willibrordus van Loos- broek gereed om de prestaties van de orgels en hun „bespelers" te gaan waarderen. Die jury had 1 ehalve op klank, repertoire en tempo ook nog te letten op het uiterlijk en de ver zorging van de deelnemende orgels, zodat ze aan haar taak de handen vol had. De muzikale prestaties werden af gewisseld met boeiende en gezellige praatjes van mr. Romke de Waard die velerlei wetenswaardigheden wist te vertellen over orgels, orgelbouw, orgeldraaien en die het meeleven van zijn toehoorders trachtte op te wek ken voor het behoud van het draai orgel in het Nederlandse straatbeeld. Hij meende dat ook de overheid hier, evengoed als voor een beiaard, een bijdrage voor over zou kunnen heb ben. Na het eigenlijke concours, volgde er nog een „amateur-wedstrijd" die voor de Bosschenaren zeker even spannend was: een vijftal bekende Bossche persoonlijkheden heeft toen zijn krachten beproefd op het be faamde orgel De Arabier en werd daarbij gejureerd door een drietal orgelmannen uit Den Haag en Am sterdam. Die kenden de eerste prijs toe aan Zoete Lieve Gerritje en de tweede aan burgemeester mr. R. Lambooy. Even later kwam de andere jury met haar uitslag voor de dag: zij had de eerste prijs voor de straatorgels toegekend aan De Bloemenmeid uit Den Haag en De Cello uit Amster dam terwijl zij bovendien een eerste prijs met lof der jury toekende aan De Snuffel uit Amsterdam en De Pod uit Rotterdam. De eerste prijs voor de concertorgels ging naar De grote Gavioli uit Zaandam. De beker voor het best onderhouden orgel, uitge loofd door de Heineken's Brouwerij, werd behaald door De Waterpoorter uit Schiedam. Het festijn werd be sloten met een bal-champétre op de Markt dat door drie grote draaior gels muzikaal werd verzorgd.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1961 | | pagina 7