u lm
4
CONCENTRATIE
ALS VEREISTE
Stadhuis met zeshonderd
standbeelden
GROFSMEDERIJ dank zij
Koninklijke steun 125 JAAR
VOLKSGEBRUIKEN IN DE HARZ
Bedrijf heeft nooit aan de
oorspronkelijke opzet voldaan
Geweven schilderijen
KONINKLIJK
NV SLAVENBURG^ BANK
Zijden kousen
#In
i» ^-Sa
door Oostenrijkse
marine
EVEN AANDACHT VOOR
DENNEHOUT
ZATERDAG 26 AUGUSTUS 1961
PAGINA 15
yxvmw*.
@:@:©:©:@i
z
O
Op 31 augustus viert de Konink
lijke Nederlandse Grofsmederij
in Leiden haar 125-jarig be-
®t&an. Het is een van de weinige in
dustriële ondernemingen met een
degelijke lange geschiedenis, die
diet zijn voortgekomen uit de am
bachtelijke sfeer, maar van meet af
*an is opgezet als een industrieëel
"«drijf. Toendertijd met een maat
schappelijk kapitaal van 2 miljoen
^ongeveer 80 werknemers,
liet initiatief voor de stichting is
«itgqgaan van William Archibald
Bake, destijds luit.-kol. der artillerie
actieve dienst, die ook de eerste
directeur werd - een functie die hij
haast zijn militaire taak moest ver-
Vullen.
Hij verkreeg de krachtige steun
van de Koning. Willem I werd mede-
Prichter met een deelname van
1—000,- (de op één na grootste).
°ake had voor ogen een fabriek die
oor Nederland een grote leverancier
an ijzer moest worden. Hij ging er
aarbij vanuit dat Nederland om er,
afscheiding van België, econo-
'sch weer bovenop te komen, eigen
Hstrieën
Ua
I aarvoor was in de eerste plaats WÊÊ JjB
nodig, en z.i. moest Nederlands
hankelijkheid in dit opzicht van het ygH -
do fenland verminderen. Daar Ne- s
^rland geen ertsen bezit, moet dit
moest ontwikkelen.
cram mm.
SUFUN
I U*#Siê f- i'$K
Voor 1918 telde de Oostenrijk-
Hongaarse dubbelmonarchie
dubbel mee in de club van
grote landen. Daarvoor hield
het een glorieuze vloot in stand,
uitgerust met de beste scheepsar
tikelen. Wanneer de schepen van de
„Kaiserliche und Königliche" vloot
hun ankers lieten vallen, lagen zij
veilig, want de kettingen waren van
Nederlands makelij, uit de fabrie
ken van de Grofsmederij. Dat de
marine deze kettingen waardeerde
blijkt uit de correspondentie: ge
richt aan de Koninklijke Grofsme
derij, een predikaat waar zij geen
recht op had. Bij zulke hoge onder
scheiding kon het Nederlandse Hoi
niet achterblijven. Deze geschiede
nis bewijst eens te meer dat arbeid
adelt.
Wellicht hebt u, verwoede wedstrijd
bridger. enig inzicht gekregen in de
attracties die het robberbridge u zou
kunnen bieden en waarvan gij uzelf tot
nu toe verstoken hebt gehouden. Maar
afgezien van de attracties, is het rob
berbridgespel zo belangrijk omdat het
zo doeltreffend mogelijk datgene aan
kweekt dat in elke sport of spel voor
succes een der eerste vereisten is:
concentratie.
Zodra vier spelers om de bridgetafel
hebben plaats genomen zal diegene de
meeste kans op succes hebben, die er
in slaagt alle kleinere en grotere ge
beurtenissen die zich. zelfs buiten de
directe invloed van het spel, voordoen,
te registreren en op de juiste wijze uit
te leggen Juist in het robberspel. waar
in het erop aankomt met mooie kaarten
zoveel mogelijk te winnen en met slech
te kaarten zo weinig mogelijk te ver
liezen is goede concentratie onont
beerlijk
Het volgende voorbeeld uit een rob-
oerbridgepartij is in dit verband zeer
illustratief:
H V 8 3
9
<7
A 8 5 3
A B 9 3
N
W O
A B 9 7 2
V
H 4
H V
H 10 8 4
Zuid opende met 1 schoppen, west
paste noord bood direct 4 Sansatout
■azen vragen), zuid 5 ruiten, waarna
noord nogal vrijmoedig het eind
bod bepaalde op 6 schoppen.
West speelde hartenaas voor, op tafel
moord) harten 9. oost harten 10 en zuid
harten 4.
In slag 2 speelde west ruiten 10 na
en de zuidspeler won deze slag met
ruitenheer. Hoe nu verder?
Technisch moet men dit spel spelen
op de mogelijkheid, dat één der tegen
spelers néast de «f» Vrouw óók 4 ruitens
bezit, waardoor er een dwangpositie
kan ontstaan door het afspelen van alle
troeven.
Zuid had echter opgemerkt, dat oost.
na enig overleg, in slag 1 de harten 10
had bij gespeeld Om welke reden zou
oost die hoge kaart hebben bijgespeeld?
In harten kon voor OW niets te ver
dienen zijn in de eerste plaats lag
er maar één 7? open op tafel, in de
tweede plaats zag zuid. dat oost de
hartenheer niet had en dus niet om
die reder zo hoog bijgooide. Zou oost
misschien ruiten-naspel wenselijk ach
ten? West had ruiten 10 nagespeeld, de
tafel had O Aas en zuid zelf O Heer-
Vrouw- oost kon dus maximaal in rui
ten de Boer-9 met één of meer kleine
kaarten hebben gehad en dat kon dus
evenmin een i-eden ziin om tp s-ien
teren"
(Advertentie
Neen de oplossing was eenvoudi
ger: oost had natuurlijk de klaveren
vrouw en hij (oost) was als de dood
zo bang, da» west met klaveren zou na
komen en dat daardoor klaverenvrouw
eruit gesneden zou worden. Liever dus.
dan dat risico te lopen, was oost bereid
door het bijspelen van een hoge harten
zijn partner ai te houden van naspel in
klaveren.
Op deze basis speelde zuid het spel
al en won het contract, daar oost
inderdaad klaverenvrouw-derde (en
slechts 3 ruitens) bleek te hebben
U zult wellicht zeggen: in wedstrijd-
bridge gaat deze redenering toch óók
op Inderdaad doch door het scherp
spelen van robberbridge wordt de op
merkingsgave voor en de juiste taxatie
van dergelijke gebeurtenissen het beste
aangekweekt Kortom het robber
bridge is de beste leerschool om van
'emand eer werkeliike bridgespeler te
MIMIR
Vele andere, aan jaargetijden gebon
den gebruiken zijn in de Harz nog be
waard gebleven.
Taalkundigen zijn van oordeel, dat de
naam van de stad Leuven zijn oorsprong
vindt in het woord „Loo", dat heuvel
betekent, en in het woord „veen": moe
ras. Het is inderdaad niet uitgesloten dat
daar waar Leuven zich thans uitstrekt
destijds moerasgronden zouden ge
weest zjjn aan de voet van de heuvels
die de stad omringen.
Als eerste hoofdstad van het hertog
dom Brabant (in België) heeft Leuven
gedurende vele jaren een veel groter
aanzien gehad dan Brussel. De stad
werd spoedig een welvarende streek
dank zij de lakenweverijen die er opge
richt werden. Op zeker ogenblik waren
er niet minder dan 2.400 bedrijven.
De universiteit, gesticht in 1425, mag
er trots op zijn tijdens de Renaissance
een werkelijke Europese vermaardheid
gehad te hebben. Het is in die periode
dat een jonge prins, geboren in deze
gewesten, onder leiding van een be
jaarde monnik studeerde. Deze zou eens
paus worden onder de naam van Adria-
nus VI, terwijl zijn leerling de beroem
de Keizer Karei werd. Enkele eeuwen
later zou de universiteit in de straten
van Leuven een andere denker zien
wandelen, stichter van een seminarie
voor wijsbegeerte, de toekomstige kar
dinaal Mercier. Dit zijn enkele namen,
die Leuven voorop mag stellen om te
getuigen van zijn glorietitels.
De gedenktekens van de stad vertel
len trouwens genoeg over haar rijk ver
leden. Zij zijn even talrijk als prach
tig. Eerst zullen wij de kerken noe
men: Sint-Pieter, Sinte Geertruide, Sint
Jacob. Leuven heeft ook heel wat bur
gerlijke gebouwen en onder deze een
vermaard stuk: het stadhuis, in spits-
boogvormige vlammenstijl uit de vijf
tiende eeuw.
Niet minder dan driehonderd stand
beelden aan dit gebouw vertellen de
glorie die Leuven gekend heeft en waar
op de stad zo terecht fier is.
Ook een ander gebouw verdient de
aandacht van de bezoeker: de nieuwe
bibliotheek van de universiteit.
Evenals in de Middeleeuwen zijn de
scholen en gebouwen van de universi
teit in de vier hoeken van de stad ver
spreid. Uitstekend uitgerust zjjn som
mige gebouwen zo modem, dat zjj voor
de Amerikaanse universiteiten zeker
niet moeten onderdoen.
De omgeving van de stad is werke
lijk prachtig.
Winter in de Harz.
briek uitgebreid met een timmermans
werkplaats en een gieterij, waardoor het
bedrijf in staat gesteld werd stoomsche-
Een tot in alle onderdelen in eigen be-
eer te bouwen.
Later kwam men voor de keus: óf de
seheepsbouw-afdeling laten waar ze was
en elders de kettingfabriek bouwen, óf
wel het gehele bedrijf overplaatsen naar
een voor de scheepsbouw meer geschik
te plaats, die dan wel buiten Leiden zou
moeten liggen.
fret lassen van zware, voor ankers bestemde kettingen, bij de Grofsmederij.
Men besloot tot het eerste, en dit be
sluit heeft ertoe geleid dat de onderne
ming op de duur het terrein van de
scheepsbouw heeft moeten verlaten, na
daarop gedurende een 50-tal jaren op
merkelijke successen te hebben geboekt,
met name met baggermateriaal
De nieuwe kettingfabriek, op het ter
rein „De Waard" gesticht, was zeer mo
dern. De in het vuur gelaste ketting
heeft thans plaats gemaakt voor elec-
trisch gelaste kettingen. Voor zover dit
ankerkettingen zijn worden ze vervaar
digd volgens een procédé van eigen vin
ding, dat omstreeks de dertiger jaren
werd gepatenteerd.
Gedurende de oorlogsjaren werden
hier clandestien voorbereidingen ge
troffen voor de fabricage van een nieuw
product: krukassen. Dit geschiedde door
de bouw van een 1000-tons smeedpers,
waarvan de onderdelen, zodra ze gereed
gekomen waren, verstopt werden. De
vervaardigde krukassen zijn van het
middelzware type dat in diesel-elektri
sche locomotieven en in scheeps-diesel-
motoren toegepast wordt.
Na de oorlog werden de gieterij en
vervolgens de constructiewerkplaats
naar het terrein De Waard overge-
Elaatst. De gieterij is nadien nog uitge
reid en bovendien vrij sterk van aard
veranderd. Tegenwoordig bestaat de
productie voor het grootste gedeelte uit
blokvormen, dat zjjn de gietijzeren vor
men, in stukgewicht van 1000 tot 20.000
kg. variërend, waarin de staalfabrieken
hun staalbk>kken meest voor de wal-
serijen bestemd gieten.
De Grofsmederij is nog steeds sterk
op de scheepsbouw georiënteerd. Het is
duidelijk dat zulks bepaalde gevaren in
houdt en het werd dus raadzaam geacht
de hoeveelheid producten die in andere
sectoren i.h. bedrijfsleven toepassing
vinden uit te breiden. Het oog werd
daarbij gericht op de olieindustrie, aan
welke men sinds kort oüpflenzen levert.
r Uit schroot worden gemaakt. Het terrein in De Waard aan de Hoge Rijndijk in Leiden waar de belangrijkste
"■-in geschiedenis van de Grofsmederij afdelingen van de Grofsmederij gevestigd zijn. Te weten de gieterij en de ket-
3' jn een fraai gedenkboek door de heer tingfabriek. Ook vindt men daar de constructiewerkplaats en de flenzenfabriek,
gepa beschreven is niet over rozen alsmede de matrijssmederij. De foto laat zien dat er nog voldoende ruimte is
an- voor de voorgenomen uitbreidingen. Op het oude terrein aan de Leidse Zuidsingel
gpK de oprichting had Bake het oog zÜn de machinefabriek en de smederij ondergebracht. Het laat zich aanzien dat
Icht gehad op de spoorweg Amster- °P de lange duur concentratie noodzakelijk zal zijn. De vele investeringen die
amjvrhiermee gemoeid zijn maken dat met deze concentratie nog wel enkele jaren ge
wacht zal moeten worden.
'etiJ!1J de oprichting had Bake het oog
da'°nt gehad op de spoorweg Amster-
dinp lem' die toen in voorberei-
Van ^as en hÜ maakte er direct werk
te 7 e Levering van de rails in opdracht
bfi^rkrijgen. Dit is gelukt, maar de
«es» Was bijzonder laag en bleek ver-
brin vend- Bovendien had men de fa-
Wi e niet direct onder de knie en
<j6\men dus niet op tijd leveren. Om
h °°ete niet te veel te laten oplopen
ij, 71 de Grofsmederij toen een gedeelte
ije ^hgëland besteld. Het resultaat van
Verr nare geschiedenis is geweest een
(3jni.les van circa 50.000. De verhou-
dire ttussen de commissarissen en de
ai ij, ,eur werd gespannen, zodat Bake
n 1840 zjjn ontslag nam.
Door het grote verlies op de rails
istig
door
Huis meermalen bijgespron-
as er een ernstig tekort aa,n kapitaal,
OnSrin men door leningen voorzag.
ni°ij daarbij zijn de leden van het Ko
gen.
jj erziet men nu de geschiedenis van
bedrijf dan kan men vaststellen, dat
*et n'rnmer aan de oorspronkelijke op-
bP e't voldaan, dat na een aarzelend
sch ''e koers werd gericht op de
ge f f;Psbouw en tenslotte zelfs overwe-
b eigen scheepsbouw is bedreven.
Hel men deze tak van nijverheid
tb— Kew°ngen moest verlaten is het be-
tQ L°:'h nog steeds voor een groot deel
everingsbedrijf voor de scheepsbouw
"Ven. Maar in het bijzonder in de
Sfj, ste decenniën, werd er naar ge-
tt.|'Pfd de relaties met andere indus-
te versterken. Het resultaat van
dj—/ °ntwikkeling is een grote veelzij-
Iii6'^ e° e'asfrciteit.
ïe0i-o18?2 werd de fabriek grondig ge
ïoniseerd.
erbstiStreeks 1870 kwam er echter een
Phdern ®conomische terugslag, die de
PeslooTï1111^ bijna het leven kostte. Men
Stam l 'n ieder geval de productie van
keje ,ST te staken, en nog gedurende en-
iio.ü verkeerde men in dubio of
ten bedrijf al of niet zou voortzet-
De
..""'keer ten goede kwam als ge-
°U\ven besluit, een sleephelling te
h„ \°?r de reparatie van schepen,
ben enkpiU1Lertoe Igeleicl heeft, dat bin-
araktes decennia het aanzien en het
v®ranclo» an de onderneming volkomen
?che"ns£ ,1n- Het succes met deze
bl .i' b'ig was nl. zó groot, dat men
gaan nS °°k zelf binnenschepen
8cheenSh„ ouwen, waartoe een ploeg
IVerd genome1"8 Kil,derdtjk in dienst
Sr enkele jaren later werd de fa-
O. A.0. X
Dezer da
gen was het
vijfentwintig
jaar geleden
dat de re
gering Fran
co aan het bewind kwam. Dit feit werd
ook gememoreerd met een emissie van
twaalf postzegels, waaraan wat afbeel
dingen en uitvoering betreft veel zorg
werd besteed.
De tekeningen op het eerste zestal
zegels herinneren aan de burgeroorlog
die tot 1939 woedde: 70 ct. vredesengel,
-duif en vaandel der overwinning; 80 ct.
overtocht Straat van Gibraltar door
Spaanse Marokko-troepen onder bevel
van Franco; 1 Pta allegorische voorstel
ling bevrijding Alcazar; 1.50 Pts ver
woeste universiteitswijk met triomfboog;
2 Pts Ebro-veldslag en 2.30 Pts over
winningsparade.
De hoogste waarden brengen de voor
uitgang van het land gedurende de laat
ste 25 jaar in beeld: 2.50 Pts scheeps-
bouwindustrie; 3 Pts ijzerindustrie; 5 Pts
landkaart van Spanje met stuwmeren;
6 Pts beeldhouwwerk „Dama de Elche"
en stuwdam en 8 Pts mijnindustrie. De
10 Pts tenslotte draagt de beeltenis van
Franco
Duitsland (Bonds-
repub.iek). Door
middel van een 20
Pf. werd begin deze
maand de aandacht
gevestigd op de
Duitse radio-, tele
visie- en grammo
foontentoonstelling,
die van 25 augus
tus tot 3 september
a s. te Berlijn wordt
gehouden Als te
kening werd de
vooi deze expositie
ontworpen affiche
gebruikt, voorstel
lende de beer (uit
het wapen van Berlijn) met televisie
scherm, radiomast en grammofoonplaat.
Groot-Brittannië. Binnen het tijds
verloop van een maand zullen binnen
kort tot driemaal toe speciale postzegels
worden uitgegeven; een unicum in de
geschiedenis van de Britse postérijen!
Op 28 augustus wordt het 100-jarig be
staan van de rijkspostspaarbank her
dacht met de uitgifte van drie zegels
(2H d., 3 d. en 1 s. 6 d.); op 18 septem
ber ter gelegenheid van de tweede con
ferentie van de Europese Post- en Tele-
communicatie-administraties (C.E.P.T.)
volgen een 2, 4 en 10 d., terwijl de bij
eenkomst van de Commonwealth Par
liamentary Association op 25 september
postaal herdacht zaJ worden met de
emissie van een 6 d en een 1 s. 3. d.
Frankrijk. Vijf beroemde Franse to
neelspelers, afgebeeld in hun voornaam
ste rol, treft men aan op een serie zegels,
die onlangs werd uitgegeven. Op de
0.20 fr. komt Champmesle voor ris
Roxane, op de twee zegels van 0.30 fr
Talma als Oreste en Rachel als Phèdre
terwijl de beide waarden 0.50 fr. ais
tekening dragen Raimu als Cesar en
Gerard Philippe in de rol van Le Cid
Oostenrijk. Van de onlangs versche
nen serie Künstlerhaus Wenen zijn de
Er bestaan in het gebied van het
Harzgebergte (in Duitsland) nog tal
van volksdansen en liederen, die tot op
de huidige dag in ere worden gehouden.
Een bijzondere vorm van zingen in de
Harz is het jodelen, een eenvoudige
uiting van opgewekte vreugde en onver
valste, oerechte levenslust, die aan de
steeds sterk ontwikkelde vrijheidsliefde
van het bergvolk beantwoordde. De
„Jodler" werden aanvankelijk zo maar
geuit en namen pas langzamerhand de
vorm aan van een lied. Maar zelfs in
deze vorm plantten zij zich voort van
mond tot mond. Er bestaan maar heel
weinig nauwkeurig in noten vastgeleg
de jodelliederen. De wijzen werden
meestal door het volk overgeleverd.
Een van de bekendste jodelliederen, de
.Köhlers-Liesl", is nergens opgetekend
De ontwikkeling van de melodie van
deze Jodler van C-dur tot G-dur is mu
zikaal zeer interessant. Een wijd en zijd
verbreid gebruik in de Harz zijn de
zweepconcerten. Voor het knallen be
staat een soort tabulatuur (kruisslag,
bovenslag, onderslag)Oorspronkelijk
diende het knallen met de zweep behal
ve om de paarden aan te sporen ook
als signaal, en wel heel in het bijzonder
in de smalle en nauwe holle wegen van
het Harzgebergte, waar geen enkele
mogelijkheid bestond om voor elkaar
uit te wijken. De bergopwaarts rijdende
voerman gaf de naar beneden komende
collega een teken met de zweep, dat hij
moest wachten. Tegenwoordig worden
zweepconcerten behalve bij folkloristi
sche feesten in vele plaatsen nog op
Oudejaarsavond of op Nieuwjaarsdag
gegeven, meestal door de voerlui voor
hun bazen, waarbij vaak aanzienlijke
geschenken worden verdeeld. Vroeger
werden de koningen van Hannover ter
gelegenheid van hun bezoek aan het
Hannoverse deel van de Harz met
zweepconcerten begroet.
Een kleine wetenschap op zichzelf
is het concert van de Harzer koeklok-
ken. Oorspronkelijk dienden de klokken
om jonge dieren, die nog niet gewend
waren aan het kuddeverband en waren
afgedwaald, terug te vinden. Later ont
wikkelde zich uit dit practisch gebruik
een kunstig samengesteld klokkenkoor.
Iedere klok heeft haar eigen benaming
en is afzonderlijk gestemd. De klanken
der klokken vormen samen een melo
die. Zoals wij onze pianostemmers ken
nen, zo heeït de Harzbevolking haar
koeklokkenstemmers.
Nu de dames vrijwel uitsluitend ny
lon kousen dragen kunnen wij ons bijna
niet meer voorstellen dat enkele tien
tallen jaren geleden veel zijden kousen
werden gedragen. Maar in de grijze
oudheid bestond de kous niet eens! De
Romeinse dames omwikkelden de be
nen met fijne linnen stroken. In het
midden van de zestiende eeuw begon
nen zij (onder de zeer lange kleding)
grove gebreide kousen te dragen.
Mannen droegen het eerst zijden kou
sen. Je kent zeker van afbeeldingen uit
je geschiedenisboekje voorname perso
nen die een kuitbroek dragen. Ook op
schilderijen zie je die dikwijls afge
beeld. Bij die broek, boven de knie, be
hoorden de zogenaamde „broekkou
sen". In Spanje kwamen deze in de zes
tiende en zeventiende eeuw het eerst
in de mode; daarna vrijwel in alle an
dere landen.
De eerste (zwarte) zijden dameskou
sen droeg Koningin Elisabeth van Enge
land (eind zestiende eeuw), die ze
uit Spanje liet komen. De zijderups
teelt werd daar begonnen en moerbei
bomen werden speciaal aangeplant.
Het dragen van zijden kousen was
tot in de negentiende eeuw een weelde.
Maar toen het vervaardigen van kunst
zijde bekend was, werd de wereld over
stroomd met machinaal geweven kunst
zijden kousen. Thans worden nylon
kousen wel het meest begeerd.
zegels van 1 en 1.50 Sch. niet meer af
zonderlijk aan de postkantoren verkrijg
baar Ze worden alleen verstrekt bij
aankoop van een complete serie. Nau
welijks zes weken na de uitgifte bl-'jkt
deze reeks dus reeds schaars te zijn.
suriname. Op 19
augustus komen |0c-)
vijf zegels in om- ,s&'
loop ter gelegenheid
van de Jamborette
1981, een bijeen- M
komst m Suriname "1,^1
van padvindster? v:? Ijrj,
uit vijf Caraïbische
landen. De serie
bestaat uit: 8 2
ct. met een pad- lüa
vindster erop die
aan het seinen is. S O RIN Af®:
10+3 ct. een die
de groet brengt.
terwijl op de 15 4 ct.. 20 4 5 ct en
25 6 ct. diverse taferelen uit het
kampleven voorkomen. Het is ons niet
bekend waarvoor de toeslag bestemd is.
Advertentie
lilt.
Tiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuüiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiii.iiiiiiiiiïï
Deze benaming doet natuurlijk
vreemd aan en wellicht zal men denken
dat wij één van de moderne kunst
uitingen bedoelen, waarbij men behal
ve verf ook allerlei vreemde materia
len gebruikt! Doch wij bedoelen met
geweven schilderijen ..gobelins" ofwel
wandtapijten. Ook moet je niet denken
dat dit zó maar tapijten zijn zoals je die
thuis ziet. ook geen Perzische tapijten,
zoals je die in sommige speciale win
kels wel eens gezien zult hebben, maar
echt iets bijzonders: tapijten van wol
of zijde, waarin taferelen zijn geweven,
allerlei voorstellingen dus, zowel kerke
lijke als wereldlijke. Vooral heiligen, rid
ders, landschappen, dieren, wapens en
allerlei uitbeeldingen in prachtige kleu
ren.
Dergelijke tapijten, zeer oude uit de
middeleeuwen zowel als tegenwoor
dige, zijn niet bestemd om op de grond
te leggen, maar dienen ter versiering
van grote muurvlakken in kathedralen
en paleizen, en zijn gemaakt van soepe
le wol en zijde. Hele reeksen werden
vervaardigd, zoals voorstellingen met
de jaargetijden er op of bezigheden op
het land bijvoorbeeld. De grootste kun
stenaars maakten eerst ontwerpen,
maar het was een ontzaglijk geduld-
werk, om ze daarna te weven. Vele ja
ren werden er besteed aan een klein
onderdeeltje of versiering van het ge
heel. Voor een tapijt werden soms
twintig- tot veertigduizend kleurscha
keringen gebezigd! Zelfs hele verge
zichten komen op dergelijke tapijten
voor, die eigenlijk gobelins heten naar
de naam van de Franse familie Gobelin
De bloeitijd valt tussen 1663 en 1792.
De weverij werd toen door de Franse
staat aangekocht.
De kunst gobelins te weven be
staat daarin, dat men met uiterst fijne
steken met dunne wollen of zijden draad
tracht het effekt van schilderijen zo
veel mogelijk nabij te komen; zelfs de
randen werden bij wijze van Hjst om
de doeken heen geweven. De wever
moet zich telkens van een andere kleur
bedienen en zijn werk bestaat dus fei
telijk uit het schilderen met wol. De
wol werd met natuurlijke verfstoffen ge
kleurd (sedert de negentiende eeuw met
kunstmatige verfstoffen). De kleuren
waren buitengewoon helder, maar ver
anderden na verloop van tijd. Zo zijn
sommige tapijten mat van kleur en op
enkele is de kleur bijna geheel ver
dwenen. Toch behouden ze een aparte
bekoring om te zien.
Wij vermelden nog, dat eerst een
ontwerp op karton werd gemaakt meest
al geheel gekleurd, voorzien van be
knopte aanwijzingen of tekens. Slechts
een zeer klein gedeelte, ongeveer ter
grootte van een vierkante centimeter,
van een geheel tapijt kan door één per
soon op één dag bewerkt worden, zodat
het maken van zo'n wandtapijt soms
vele jaren duurde!
Wandtapijt, voorstellende een echtpaar onder een baldakijn (door engelen ge
dragen) uit de vijftiende eeuw.
De H. Johannes aanschouwt de Wijzen. (Wandtapijt uit de 14e eeuw).
Dennen worden uit verschillende delen
van Europa aangeboden. De mooiste
stammen kwamen uit het Zwarte Woud
(langs de Rijn afzakkend). De grootste
hoeveelheden treft men in de Pyrenee-
en aan, zelfs op zeer grote hoogte. De
takken van dennen staan vrij
rechthoekig op de stam, waardoor ge
wone ronde kwasten aanwezig kunnen
zijn; deze zijn zeer hard, zitten soms
los en hebben vaak een bruinzwarte
kleur, hetgeen als een kenmerk ter
onderscheiding van vuren kan worden
beschouwd.
Dennehout bevat geen hars, in te
genstelling met vuren. Alleen als de
boom verwond wordt kan hij hars af
scheiden voor wondheling.
In de vorm van allerlei ronde palen
en paaltjes wordt in Nederland veel
dennehout aangeboden. In verreweg
de meeste gevallen is dit echter geen
dennehout, doch hout van de pijnboom.
