VERBAZING IN WASHINGTON EN LONDEN
Agressieve politiek van NA VO
laat ons geen andere keus
Conferentie in Genève nu
ten dode opgeschreven?
MOEILIJK REDDINGSWERK IN „WITTE VALLEI
Moskou begint
Reactie van
Witte Huis
Minuteman'
ontploft
Dreigende oorlog
in Zuid-Brazilië
Parlement verwerpt eisen
van de militaire leiders
Gloeiende pot
thee over kind
KERNPROEVEN
Dean zal worden
teruggeroepen
Haarlemmers
^Cilde&zandmai,
Met weer
GOULART OP WEG NAAR RUIS
N.V. v/h JAC. v.d. LAAN
N.V. CAFE-REST. CEBRS. BRINKMANN
te HAARLEM
REGEN- EN TWEEDJASSEN
H. JANMAAT
DONDERDAG 31 AUGUSTUS 1961
85ste JAARGANG No. 30915
Moskou, 31 aug. (Reuter)
De 'regering van de Sovjet-Unie
heeft gisteren, volkomen onver
dacht en op een voor haar schijn
baar zeer ongunstig tijdstip, be
sloten de proeven met kernwa
pens te hervatten. De verantwoor
delijkheid voor dit dramatische
hesluit, dat velen in de wereld
ongetwijfeld diep zal schokken,
dordt in een verklaring van het
officiële persbureau „Tass" echter
geheel op de schouders van de
h-rAVO-landen gelegd, „die door
hun agressieve en imperialistische
Politiek de Sovjet-Unie geen
Andere keus hebben gelaten". De
verklaring van „Tass" is van de
eerste tot de laatste letter opge
steld volgens het bekende Russi
sche procédé, dat wil dus zeggen:
een merkwaardige mengeling van
dreigementen en vredelievende
taal." „De Sovjet-Unie bedreigt
niemand en wil niemand aanval
len. De Sovjet-regering verklaart
Plechtig dat haar strijdkrachten
hooit het eerst de wapens zullen
opnemen". Elders in de verkla
ring wordt gezegd: „De geleer-
n van de Sovjet-Unie hebben
Projecten uitgewerkt voor het
niaken van een serie superkrach-
tige kernbommen met een ver
nietigende werking, die gelijk
staat met die van 20, 30, 50 en
100 miljoen ton TNT". Bovendien
Tvordt in de verklaring opgemerkt,
dat Russische raketten, „gelijk aan
die welke werden gebruikt voor
de ruimtevluchten van Gagarin
en Titov, kernbommen kunnen
vervoeren naar elk punt van de
aardbol van waaruit aanvallen op
de Sovjet-Unie of ander^ socialis
tische landen zouden kunnen wor
den gelanceerd".
Verbazing
Cenève
Visie van „Tass
Frankrijk
Vanaf 1 september
vrijdagsmorgens 7.30 u.
geopend.
mJHI
éee MORRIS 'êeforeijouêui/f
Rustig weer
Aan zee
De gehele dag heeft gisteren het reddingswerk geduurd om de
slachtoffers van de ramp met de kabelbaan over de „Witte
Vallei" van de Mont Blanc naar de bewoonde wereld terug te
brengen. De bovenste foto toont een vrouw die met een helikop
ter uit een van de stilstaande cabines is gehaald en naar
Chamonix is gebracht. Me). Piera Furlanï uit Rome wordt door
een ervaren berggids naar een plateau gébracht, vanwaar ze
eveneens per helikopter opgehaald zal worden onderste foto).
Op de middelste foto een van de totaal verwrongen neergestorte
cabines in de sneeuw op de berghelling. (Telefoto's).
BRASILIA, 31 augustus (Rtr.,
U.P.I.) Als de tekenen niet
bedriegen wordt het gevaar van
een burgeroorlog in Brazilië
steeds groter. De aanhangers en
tegenstanders van vice-president
Joao Goulart, die volgens de
grondwet de wettige opvolger is
van de afgetreden president Janio
Quadros, stellen zich reeds tegen
over elkaar op. Eenhederu van de
Braziliaanse vloot stomen op naar
de zuidelijke havenstad Porto
Aiegre, het belangrijkste politieke
bolwerk van Goulart. De aanhan
gers van de vice-president hebben
de haven echter gebarricadeerd
om te voorkomen dat de marine
schepen er binnenvaren.
Nieuwe modellen en
kleuren
25.000 OP NO. 1459
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Agentschap AERDENHOUT-HEEMSTEDE
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk, Zeestraat 50: telef. 4790
eiJkantoor en Red. Ilmuiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
Directie: 3. 3. W. Boerrlgter en
Mr. W. A. M. van der Kadert.
Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severtfc
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave vait
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 61 cents per week,
2.65 per maand, 7.90 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5.30 uuf
't avonds tel. 21544.
SOVJET-UNIE hervat
proeven met kernwapens
ii
Nadat de mensheid bijna drie jaar
^°or kernproeven gespaard is gebleven,
kondigen de Russen nu een hervatting
v®n hun experimenten aan. Deze
Maatregel zal niet tot een verhoging
jOn hun populariteit in de wereld bij
lagen. en vooral in de niet-gebonden
"^hikaans-Aziatische landen za' de
Mededeling met ontsteltenis worden
vernomen. Daarom is bet hoogst merk
waardig dat Mosk OU de aankondiging
doet aan de vooravond van de
l?Pconferentie van „neutrale" naties.
Mhroesjtsjevs verklaring voor deze on-
verhoed se beslissing klinkt weinig
°vertuigend. Hij zegt. dat Amerikaan-
Se en Britse staatslieden dreigen met
®°dog voor het geval een vredesver-
rag wordt gesloten met de regering
yan Je Duitse Democratische Repu-
'ek. Maar van Westersé zijde is
'st duidelijk gemaakt, dat de aan-
cpkondigde sluiting van dit pact. als
odanig, geen casus belli behoeft te
Z|'n' Dat zou het pas kunnen worden
j^s het vrije verkeer tussen West-
k 'jn en de Bondsrepubliek werd
e'emmerd. En Khroesjtsjev heeft
'Mniers herhaaldelijk verklaard, dat hij
garanties wil geven voor dit vrije ver
keer.
De werkelijke reden voor deze Rus-
^Sche maatregel is wellicht, dat de
l ^iet-atoomgeleerden Khroesjtsjev
j "ben duidelijk gemaakt, dat men in
e °ntwikkeling van nieuwe kemwa-
L,ns aan proefexplosies toe was.
k Moesjtsjev heeft wellicht de hoop ge-
cj°esMrd, dat Kennedy, onder druk van
j Amerikaanse atoomgeleerden, eer-
Pfo Cen hervatting van de kern-
®ven zou zijn overgegaan. Amerika
6 Jat echter niet gedaan, en' de
V'et-Unie durfde kennelijk zelf niet
te wachten.
betreurenswaardig dat er nu
u| kernproeven worden genomen,
men in Washington opgelucht
Ur\d .at n'e* Amerika maar Rus-
Mo ISl exPerimenten het eerst
da hervatten. De Sovjet-propagan-
^hr'S wa* in staat, maar
don °Rs'p'ev zal moeite hebben zijn
Dit, bijvoorbeeld voor de
staten, acceptabel te maken.
De verklaring: van „Tass", die van
nacht om twaalf uur Nederlandse tijd
werd vrijgegeven, veroorzaakte grote
sensatie in de Verenigde Staten. Niette
min was men er daar al enigszins op
voorbereid. Om kwart over zeven gis
teravond werd het bericht van „Tass"
namelijk onderschept door het Ameri
kaanse ministerie van buitenlandse za
ken. De perschef van het ministerie,
Lincoln White, riep onmiddellijk een
persconferentie bij elkaar, waarop hij
een en ander meedeelde. Minister Dean
Busk had, zo vertelde White, het sen
sationele nieuws persoonlijk aan de jour
nalisten willen meedelen, maar hij ar
riveerde te laat op zijn departement.
Diplomatieke waarnemers in Washing
ton en Londen toonden zich verbaasd
óver het Russische besluit. Het werd
namelijk gepubliceerd aan de voor
avond van de topconferentie van neu
trale landen die morgen in Belgra
do begiiit. Het zijn juist altijd deze
neutrale landen geweest, die zich
krachtig tegen elke vorm van expe
rimentele kernexplosies hebben ver
zet, omdat zij verschrikkelijk bang
zijn voor de gevolgen ervan. Khroesj
tsjev hecht grote waarde aan de sym
pathie voor Rusland van de neutrale
landen en daarom begrijpt men in
Washington slecht, dat de Russische
regering uitgerekend op dit moment
haar besluit bekend maakt. Men leidt
hieruit af dat Khroesjtsjev zijn onder
handelingspositie inzake Berlijn het
besluit is genomen met het oog op
de bestaande crisis Oost-West be
langrijker acht dan wat ook. Het be
richt van „Tass" kwam nauwelijks
vierentwintig uur na het bekendma
ken van het besluit, dat de Russische
dienstplichtigen, die dit jaar zouden
afzwaaien, voorlopig nog onder de
wapenen moeten blijven. Dit alles, zo
menen de waarnemers, is een onder
deel van Khroesjtsjevs zenuwenoor
log om het Westen te dwingen tot
toegeven ten aanzien van Berlijn.
De waarnemers wijzen er op, dat
Khroesjtsjev onlangs nog tegen de Ame
rikaanse ontwapeningsdeskundige John
McCloy heeft gezegd, dat de Russische
geleerden hem om toestemming hadden
gevraagd de kernexplosies te hervatten.
Bovendien dreigde Khroesjtsjev korte
tijd geleden met het feit, dat de Rus
sische geleerden een kernbom met een
explosieve kracht van honderd miljoen
ton TNT kunnen maken. In Amerikaan
se regeringskringen betwijfelde men of
er op heel de wereld wel één geleerde
bereid zou zijn zo'n verschrikkelijk wa
pen, waarmee men hele landen tegelijk
van de aardbodem kan wegvagen, sa
men te stellen. Overigens hebben Ame
rikaanse geleerden verklaard, dat opk
zij, indien zij dat zouden willen, een
bom met een explosieve lading van hon
derd miljoen ton TNT zouden kunnen
maken. De strikt-militaire waarde van
zulk een bom echter een dubieuze
zaak, zo v-cd hieraan toegevoegd.
Het besluit van de Russische regering
veroorzaakte ook grote sensatie in Ge
nève, waar de vertegenwoordigers van
de Verenigde Staten, Rusland cn En
geland juist deze week weer de confe
rentie over het staken van kernproe /••n
hebben hervat. De Amerikaanse afge
vaardigde, Dean, diende een aantal
nieuwe voorstellen in, lie door de Rus
sische gesprekspartner, Tsarapkin,
echter werden verworpen. Waarnemers
en journalisten ter plaatse meenden hier-
uit te kunnen concluderen, dat de con
ferentie definitief op dood spoor was
geraakt. De algemene verwachting is
nu dat de conferentie spoedig zal wor
den gestaakt.
n
Hieronder volgen nog enkele citaten
uit de verklaring van „Tass":
„De Verenigde Staten en hun bondge
noten drijven de bewapeningswedloop
op ongeëvenaarde wijze op, breiden de
sterkte van hun legers uit en brengen
de internationale toestand op het kook
punt. Het is nu zover gekomen, dat
vooraanstaande Amerikaanse en Brit-
(Van onze correspondent)
HENGELO, 31 aug. De tweejari
ge Jacob Wagenaar, die dezer dagen
in het ouderlijk huis een pot gloeiende
thee van de tafel trok en daarbij ern
stige verwondingen opliep, is gisteren
overleden. Het was het jongste kind uit
een gezin van vier kinderen.
se staatslieden dreigen met oorlog voor
het geval dat een vredesverdrag wordt
gesloten met de regering "an Oost-
Duitsland. Deze feiten kunnen slechts
ongerustheid veroorzaken. De Sovjet-
Unie acht het dan ook haar plicht
alle noodzakelijke maatregelen te ne
men, opdat de Sovjet-Unie volledig in
staat zal zijn elke tegenpartij, die een
aanval zou willen wagen, onschadelijk
te maken."
„De Sovjet-Unie blijft bereid te allen
tijde een overeenkomst aan te gaan be
treffende algehele en volledige ontwa
pening, die tevens een einde zou ma
ken aan de proeven met kernwapens.
De huichelachtige verklaringen, die de
vertegenwoordigers van de Verenigde
Staten en Groot-Brittannië in Genève
hebben afgelegd over beëindiging van
de proefnemingen en internationale con
trole zijn echter slechts camouflage ge
bleken.
In de verklaring wordt er ook aan
herinnerd, dat Frankrijk enige tijd
geleden in de Sahara proeven met
kernwapens heeft genomen. „Hoewel
de Sovjet-regering heeft gewaar
schuwd dat zij genoodzaakt zou zijn
de proeven te hervatten wanneer
Frankrijk zijn proeven met atoom-
wapens niet zou staken is dit land,
hiertoe aangezet door de Verenigde
Staten en Engeland, reeds lang bezig
met kernwapenproeven. De serie Fran
se atoomproeven heeft in feite de voor
stellen, die ten doel nadden voor eens
en altijd een e.nde te maken aan
dergelijke proefnemingen, van de on
derhandelingstafel in Genève wegge
vaagd."
„Bovendien staan de Verenigde Staten
op het punt ondergrondse atoomproeven
te nemen. Het is zonder meer duidelijk,
dat dergelijke proeven, zelfs al worjdt
gezegd dat zij voor vreedzame doei,ein
den worden genomen, slechts ten 'doel
hebben bestaande wapens te perfectio
neren of nieuwe typen wapens te be
proeven."
„In de Sovjet-Unie is men zich de
schadelijke gevolgen van proeven met
kernwapens zeer goed bewust. Daarom
zal al het mogelijke worden gedaan om
deze gevolgen tot een minimum te be
perken."
WASHINGTON, 31 aug. (Rtr, AFP)
Het Witte Huis heeft, naar aanlei
ding van het Russische besluit de
kernwapenproeven te hervatten, een
verklaring uitgegeven. Daarin wordt
gezegd dat de Amerikaanse regering
thans genoodzaakt is besluiten te ne
men om de nationale belangen te be
veiligen. De leider van de Amerikaan
se delegatie bij de conferentie over het
staken van proeven met kernwapens,
Dean, zal uit Genève worden terug
geroepen.
„De Russische regering heeft door
dit besluit een grote verantwoorde
lijkheid jegens de gehele mensheid
op zich genomen", aldus de verkla
ring. „Zij geeft bovendien blijk van
een volledige minachting van de
Verenigde Naties. De beslissing de
proeven met kernwapens te hervat
ten, is een bedreiging van de gehele
mensheid in die zin, dat het gevaar
van een atomaire catastrofe wordt
vergroot. Het besluit toont tevens de
huichelachtigheid aan van de Rus
sische verklaringen over algemene
en volledige ontwapening".
Volgens de plaatsvervangend pers
chef van het Witte Huis, Hatcher, be
vat de verklaring van het Witte Huis,
die is opgesteld door Kennedy zelf,
„niets waaruit zou kunnen blijken dat
de Verenigde Staten de proeven zullen
hervatten". Hij weigerde zich uit te la
ten over de mogelijkheid dat Amerika
het Russische voorbeeld zal volgend.
LONDEN Een woordvoerder van
het Engelse ministerie van buitenland
se zaken verklaarde vannacht „met
stomheid geslagen" te zijn door het
„reactionaire" besluit van de Sovjet
regering. Hij noemde het „belachelijk"
de Westelijke mogendheden voor deze
ontwikkeling verantwoordelijk te stel
len.
Advertentie
de groothandel voor sigaren
met ingang van 2 september
a.s. zaterdags GESLOTEN.
Telef. 21001 - 12347
Witte Heerenstraat 15 Haarlem
H'v - -
(Advertentie)
hkc
hoeven hun kleding niet bij een post
orderbedrijf te kopen, want zij hebben
een speciaalzaak op dit gebied in hun
stad n.l. de H.K.C., Jansstraat 51-63.
Daar kunnen zij direct keus maken uit
een enorme vodrraad Dames-, Heren- en
Kinderkleding.
Er wordt geen rente berekend en (tot
f 150.geen vooruitbetaling.
Vooral voor kinderen die weer naar
school gaan is er een leuke sortering.
CAPE CANAVERAL, 31 aug. (Rtr)
De eerste poging om een Amerikaanse
„Minuteman"-raket uit een tachtig me
ter onder de grond gelegen ruimte te
lanceren is mislukt. De raket ontplof
te. De tweede en derde trap vlogen
de lucht in en kwamen een paar hon
derd meter verder neer. Volgens de
eerste berichten was de eerste trap vast
geraakt in de lanceerinstallatie, van
waaruit de vlammen tientallen meters
hoog de lucht in schoten.
De „Minuteman", een zogenaamde
„drukknop-raket" is ontworpen om door
een eenvoudige druk op de knop binnen
één minuut te kunnen worden gelan
ceerd. Zij is 18 meter lang en moet het
zelfde werk op het land doen wat de
„Polaris" op zee doet. De „Polaris"
wordt startklaar aan boord van atoom
onderzeeërs vervoerd en kan onder wa
ter worden gelanceerd.
De „Minuteman" zal in ondergrondse
opslagplaatsen, die alleen kunnen wor
den vernietigd door een voltreffer van
een kernbom, worden bewaard, klaar
om ieder ogenblik te kunnen worden ge
lanceerd. De „Minuteman" kan, als al
les goed gaat tenminste, een snelheid
van 24.000 kilometer per uur bereiken
en een afstand van 11.000 kilometer af
leggen.
(Advertentie)
heeft de eer gasten en belangstellenden uit te nodigen haar nieuwe
zaal, de „Hildebrand"-zaal, geschikt voor congressen, vergaderingen,
lezingen, recepties, toneel- of muziekavonden, feesten, modeshows en
sportdemonstraties, te bezichtigen op zaterdag 2, zondag 3 of maandag
4 september van 11.00 tot 18.00 uur en van 20.00 tot 22.00 uur. Ingang
Smedestraat 22.
DE DIRECTIE
(Advertentie)
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL 13439
LElDSESTRAAT\(BfJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 223596
Verwachting tot vrijdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Droog weer met in de nacht en
ochtend plaatselijk mist of lage
wolken, daarna overwegend zonnig.
Weinig wind en dezelfde tempera
turen als vandaag of iets hogere.
Vrijdag:
Zon: 5.50-19.29. Maan: 22.59-13.33.
Ook morgen na het optrekken van de
mist zonnig en mooi strandweer. Zwak
ke wind tussen noord en oost. In de
middag temperatuut tussen 22 en 24
graden, zeewater 18 gr. Vooruitzichten:
hogedrukgebied nadert de Noordzee en
brengt voorlopig goed strandweer.
max. min. neersl
Station:
Eindhoven
Zd-Limburg
Stockholm
Oslo
Kopenhagen
Londen
Amsterdam
Brussel
Luxemburg
Parijs
Bordeaux
Grenoble
Nice
Berlijn
Frankfort
Mtinchen
Zurich
Genève
Locarno
Wenen
Innsbruck
Rome
Weer
temp. temp
neersl.
gisteren
24 uux
mist
33
16
0
motregen
33
16
0.1
licht bew.
24
13
0
mist
21
14
0.1
onbew.
19
13
0
onbew.
26
11
0
mist
29
15
0
mist
29
16
0
onbew.
29
17
0
geh. bew.
31
16
0
mist
28
15
0
onbew.
32
13
0
onbew.
29
22
0
onbew.
27
14
0
onbew.
30
13
0
onbew.
27
9
0
onbew.
29
11
0
onbew.
12
0
licht bew.
29
16
0
onbew.
27
12
0
onbew.
30
10
0
onbew.
34
16
0
In Brasilia verklaarde Quadros* voor
ganger als president, Juscelino Kubit-
sehek: „Ik geloof niet dat een burger
oorlog, nog kan worden vermeden. Als
de militairen zich ergens mee bemoei
en, houdt niets hen tegen." Kubit-
schek, die van mening is dat Goulart
president moet worden, heeft gisteren
tevergeefs geprobeerd de minister van
oorlog, maarschalk Odilio Denys, van
de redelijkheid van Goularts aanspra
ken te overtuigen.
Een andere belangrijke ontwikke
ling van gisteren is, dat een speciale
parlementaire commissie, die beide
kamers van het Congres vertegen
woordigt, geweigerd heeft akkoord te
gaan met een door de militaire lei
ders geëist amendement van de
grondwet, dat het Goulart onmogelijk
moet maken het presidentschap op
zich te nemen. De kans is nu groot
dat de militaire leiders (de ministers
van het leger, de luchtmacht en de
vloot alsmede de chefs van staven
van deze drie krijgsmachtonderdelen)
het parlement naar huis zullen stu
ren en een militaire junta, versterkt
met burgers, zullen vormen.
Zoals wij gisteren reeds hebben ge
meld, hebben, de militaire leiders niet
de steun van het gehele leger. Hun be
langrijkste opponent is generaal José
Machado Lopes, de bevelhebber van
het derde Braziliaanse legerkorps (drie
divisies). Deze generaal verklaarde
dinsdag dat hp de aanspraken van Gou
lart op het presidentschap steunt en
werd derhalve prompt door de waar
nemend president, kamervoorzitter Maz-
zili ontslagen. Generaal Lopes heeft
echter geweigerd zijn ontslag te aan
vaarden. Zijn standplaats isPorto
Aiegre. In hoeverre de drie divisies, die
onder zijn commando staan, hem in
derdaad trouw zullen blijven, is ove
rigens nog een open vraag.
Het Braziliaanse ministerie van oor
log heeft volgens het radiostation
Guanabara meegedeeld dat „operaties
tegen de aanhangers van vice-president
Goulart in Rio Grande do Sul ziin be
gonnen."
R.ondom Porto Aiegre hadden een
heden van het derde leger al eerder
posities ingenomen. De haven is gèslo-
ten en het bestuur van de staat heeft
alle voorraden brandstof gekonfis-
keerd, aldus is in M mtevideo verno
men. Generaal Machado Lopes. die im
mers door de waarnemend president
van zijn functie is ontheven, heeft laten
weten dat zijn opvolger, generaal de
Bahia. zal worden gearresteerd wan
neer hij naar Porto Aiegre kom,.
De bevelhebber van het vijfde mili
taire gebied van de luchtmacht, luite
nant-kolonel Alfredo Monteiro. heeft
zich aan de zijde van Goulart ge
schaard
De minister van oorlog, maarschaik
Odilio Denys. heeft van zijn ka.,t bepaald
dat alle 30.000 militairen van het derde le
ger zijn gedemobiliseerd. Waarnemend
president Mazzili heeft de sluiting van
alle banken tot het einde van de week
gelast.
Zestien afgevaardigden van de staat
Rio Grande so Sul zijn volgens een
Braziliaans persbureau bij aankomst in
Brasilia, waar zij een vergadering van
het parlement wilden bijwonen, gear
resteerd.
Vice-president Goulart heeft gisteren
vanuit Parijs de terugreis naar het va
derland aanvaard. Gisteravond kwam
hij aan in New York, waar hij op het
vliegveld verklaarde: „Men hoeft maar
even in de grondwet te kijken om te
weten dat ik de wettige president van
Brazilië ben." Goulart is van plan door
te reizen naar Zuid-Brazilië, naar de
staat Rio Grande do Sul, waarvan zijn
zwager gouverneur is.
(Advertentie)
EVELYN
elegante tassen en byoöx
GR.HOUTSTR .13*
T EL.204I5 - H AARLE M
DEN HAAG, 31 aug. In de 552e
staatsloterij 4e klasse, 8e lijst is een
prijs van 25.000,- gevallen op no. 1459.
(s.cvertentie)
BINNENWEG 25 - HEEMSTEDE - TELEFOON 39034
Alle mededelingen inzake de bezorging s.v.p. aan dit adres.
