Hervatting kernproeven schokt de vrije wereld yerenigde Staten zwijgen nog over hun plannen Brazilië wenst democratie naar Westduits patroon Strijdmacht hegint een actie tegen zuidelijke staat Kennedy naar New York? STILTE HEERST NU IN MARIENFELDE mmm erkent Sovj regering Verenigde Naties eisen het ontslag van Moenongo FIRATO weer vol snufjes en technische wonderen ,,'t binnenhuis" J KEUR-MEUBELEN v. Duivenboden „REDE VERVANGEN DOOR VREES" ^Enorme blunder" van Khroesjtsjev Öus met 35 man in sloot Vliegtuig stort neer bij Chicago „Wettige opvolger van Loemoemba voor 'n gezellig „thuis" Somberste zomer sedert 1956 Het weer Warm weekeinde Ontploffing doodt 16-jarige jongen Man bekneld bij rangeren v-. Industrie verontrust over onze gebrekkige technische kennis ^en inzittende gedood GOULART PRESIDENT ZONDER MACHT r >v PERMANENTE MEUBELSHOW vL •éee MORRIS 'êeforepon Snif! Suède dames- en herenjasjes Warm Gevaarlijk spel met explosieven In R.A.I.-gebouw te Amsterdam VRIJDAG 1 SEPTEMBER 1961 85ste JAARGANG No. 30916 Telefoon 5790 Ifectie: 3. 3. W. Boerrigter en Mr. W. A. M. van der Kallen. Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severlit Washington, i sept. (afp, Rtr., UPI) De regering van de Verenigde Staten heeft nog niet beslist of zij het voorbeeld van de Sovjet-Unie zal volgen en even- eens de proeven met kernwapens 2al doen hervatten. President Kennedy vergaderde gisteren in het Witte Huis met' de leden van he Nationale Veiligheidsraad en he leiders van het Congres. Na afloop gaf de president een ver klaring uit, waarin hij o.a. zei: >£>e voorraad Amerikaanse kern wapens en de mogelijkheden om Ze te gebruiken zijn groot genoeg voor de verdediging van de gehele Vrije wereld". Kennedy noemde het Russische besluit „een vorm van chantage, bedoeld om op het huidige internationale toneel de rede te vervangen door de vrees". Tevens stelde Kennedy vast, dat he Sovjet-Unie kennelijk niet alleen nieuwe kernwapens wil be proeven, maar ook de wil en de Vastbeslotenheid van de vrije Wereld om de vrijheid te verde- higen. Het Westen Het Oosten permanente meubelexpositie SPAARNE 11 t/o Damstraat Concert door het N. Ph. O. Aan zee Het weer in Europa 6u*EAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543 Abonnementen 20800 Postgiro 143480 Jkantoor Beverwijk, Zeestraat 50: teief. 4790 'J<antoor en Red. IJmuiden: Leeuweriklaan 30 NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mWfmeter. hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte. De administratie behoudt zich het recht voor edvertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren. ABONNEMENTSPRI3S 61 cents per week, 2.65 per maand, 7.90 per kwartaal. Voor klachten over de bezorging na 5.30 uuf avonds tel. 21544. Met geen woord werd in Kennedy's Inklaring gerept over de vraag ol de "s. nu óók hun nucleaire wapens weer 'Uilen gaan beproeven. De mededeling, "lat een beslissing daarover nog niet is tenomen, was afkomstig van de plaats vervangend perschef van het Witte Huis, Catcher. Betrouwbare zegslieden ver gaarden dat de Amerikaanse regering f'e betekenis van het Russische besluit eerst goed tot de hele wereld wil laten lin°rdrinRen voordat zij nadere medede- dotui" over baar eigen atoombeleid zal *n Amerikaanse regeringskringen noemde men gisteren de Russische on verschilligheid voor de afkeurende re- riau- uit alle hoeken van de we- f binnenstromen, „het meest onheil- jP.ende aspect van de ontwikkelingen 'h de afgelopen achtenveertig uur". Het Ieit dat Khroesjtsjev en de zijnen, die uhpd zo gevoelig zijn voor de publieke upjnie in vooral de neutralistische we- oeld, zich thans niets aantrekken van uö slechte indruk die zij maken, wijst lF.°P, zo meent men, dat de Sovjet-Unie het hervatten van de kernproeven "uomenteel zeer veel belang heeft. Mo- ??bjk staan de Russen op het punt een f'ieuwe opzienbarende prestatie in het .Unutten van kernenergie te verwezen- .uken, die het hervatter van de proe- ®h voor hen noodzakelijk maakt. .In regeringskringen in Londen werd gisteravond opgemerkt, dat de Rus sen de publieke opinie in de neu trale landen kennelijk liever door rrees dan door overreding beïnvloe den. Niettemin menen de Britten, dat khroesjtsjev „een enorme blunder" heeft gemaakt door zijn besluit be kend te maken aan de vooravond van de topconferentie van „niet gebonden janden" in Belgrado. In Londen ge looft men dat Khroesjtsjev het be stuit inderdaad zélf heeft genomen en dat hem dat niet is opgedrongen door de militairen. .Tiet aantal reacties, dat gisteren in or, l delen van de wereld loskwam P het Russische besluit, is enorm rfoot. De belangrijkste ervan laten wij tteronder volgen: VVEST-DUITSLAND. Bondskanselier ïtdenauer verklaarde tijdens een verkie- dgstoespraak in Göttingen: „De her vatting van de Russische kemproeven ,'®akt het voor West-Duitsland nood- u?kdijk ook kernwapens te krijgen. De pstduitse strijdkrachten moeten kern- t apens hebben. Wij zullen ons niet la- n intimideren." „ENGELAND. Anti-atoombom-beto- nr. 1, de filosoof Lord Bertrand t ussell, noemde het Russische besluit 'eP betreurenswaardig." U TTALIë. Regeringswoordvoerders Bernden het besluit van de Russen g"®.n provocatie, die uitsluitend van ne- Cj.Peve invloed kan zijn op de Berlijnse ZWEDEN. De Zweedse minister van (Van onze correspondent) °t> u'hr.O, l sept. Vanochtend is rijksweg Almelo-Zenderen een Pcrni s met 35 arbeiders van het aan- lic,( "Ssbedrijf Nijhuis in Rijssen in gekomen met een boom en Pa in een sloot gekanteld. Een iNfiufl. 'Iers, de 44-jarige J. W. Sep- doof e uit Rijssen, werd dodelijk ÖaSs boom getroffen. De andere j, 'fiers kwamen met de schrik vrij. .ingeval ontstond toen de bus met "'aari~®.rs snel moest remmen voor een ste JPhnderende andere bus. De eer den sl'Pte' kwam me, de achterkant Vp een naderende Duitse vrachtauto n werd tegen de boom geslingerd. buitenlandse zaken, Unden, noemde het Russische besluit' „hoogst betreurens waardig". NOORWEGEN. De direkteur van het nationale bureau voor gezondheidszorg: „Een grote tragedie". FRANKRIJK. Regeringskringen in Pariis noemden de Russische bewering dat de Sovjet-Unie zijn besluit heeft moeten nemen als gevolg van de Fran se experimentele atoomexplosies in de Sahara „zonder meer belachelijk." Zij verklaarden dat het Russische besluit moet worden gezien als „het vervolg van een reeds lang bestaande intimi datiepolitiek. BELGIë. De Belgische minister van buitenlandse zaken, Paul-Henri Spaak: „Dit is zeer slecht nieuws." SOVJET-UNIE Het Russische rege ringsblad „Izvestia" schreef gisteren: „Het Russische volk keurt eensgezind de actie van zijn geliefde regering goed." Amerikaanse journalisten in Moskou hebben de indruk dat de re gering is gestart met een intensieve po litieke campagne om haar besluit te genover het volk te verdedigen. Het accent ligt daarbij op de stelling dat het besluit is genomen om de Sovjet- Unie te beschermen tegen aanvallers. Een willekeurige Rus vertelde gister avond een verslaggever van het Ame rikaanse persbureau UPI: „Natuurlijk moeten wij de proeven met kernwapens hervatten. Jullie hebben onderzeeboten voor onze kusten." ROOD-CHINA. De regering van com munistisch China deelde officieel mee, dat zij het met het Russische besluit, dat een „ontnuchterende uitwerking zal hebben op oorlogsstokers", volko men eens is. De Chinese regering her haalt, aldus de verklaring, dat zij, in samenwerking met de Sovjet-Unie en andere vredelievende landen, zal blij ven strijden voor algehele ontwapening" POLEN. Het Poolse dagblad „Zol- nierz Wolnoski" schreef: „Deze emmer koude oorlog zal worden uitgestort over de hoofden van alle onverantwoordelij ke politici die ernaar streven hun doel met militaire middelen te bereiken". OOST-DUITSLAND. Het officiële Oostduitse persbureau A.D.N. gaf een verklaring uit, waarin het Russische besluit „een poging om de mensheid van een dreigende atoomoorlog te be vrijden" werd genoemd. „De Sovjet- Unie heeft hierdoor de oorlogshitsers duidelijk laten merken dat zij het niet alleen voor het zeggen hebben". CHICAGO, 1 sept. (Rtr, UPI) Een Constellation van de Trans World Air lines, die op weg was naar Los Angeles, is kort na de start in Chicago neer gestort en volledig vernield. Aanvan kelijk kon men slechts aan de labels van de bagage zien, dat de machine toebehoorde aan de T.W.A. Hoeveel personen zich aan boord bevonden, is niet met zekerheid bekend, maar het moeten er „velen" zijn. Volgens de po litie van Chicago zijn er geen overle venden. Het toestel is neergekomen in een niet bewoond deel van de Claren don heuvels in het district Du Page. Later werd door de luchthaven meege- deeld, dat het toestel zeventig passagiers en vijf bemanningsleden aan boord! had. Volgens ooggetuigen geraakte het vliegtuig kort na de start in de lucht in brand en stortte neer. BRASILIA, 1 sept. (Rtr., UPI) Het is nu vrijwel zeker dat de vice-presi dent van Brazilië, Joao Goulart, de nieuwe president van zjjn land zal wor den. Het is echter de vraag of Goulart zich daarover oprecht zal kunnen ver heugen, want de kans is groot dat hij als president zeer weinig te vertellen zal hebben. In Brasilia en Rio de Ja neiro gaan steeds meer stemmen op om de presidentiële democratie in Bra zilië af te schaffen en te vervangen door een parlementaire democratie.^ Dit zou betekenen, dat Brazilië een minis ter-president krijgt, die verantwoording verschuldigd zal zijn aan het parle ment, terwijl er voor de president wei nig anders zou overblijven dan een aan tal representatieve plichten. Het huidi ge regeringstelsel in Brazilië laat zich het beste vergelijken met dat van de Verenigde Staten. De gedachten gaan nu uit naar een democratie volgens het Europese patroon. Het Braziliaanse Congres nam gisteren reeds een voor stel aan om de verandering van het re geringsstelsel in discussie te nemen. Generaal Motta. de bevelhebber van het tweede Braziliaanse leger, maakte later bekend dat de ministers van de strijdkrachten het voorstel van de Congresleiders hebben aangeno men om van Brazilië een parlemen taire democratie te maken, naar het voorbeeld van West-Duitsland. Vol gens dit voorstel zal de minister-pre sident door het Congres worden be noemd en de bevoegdheden krijgen, die tot nu toe waren voorbehouden aan de president. De kansen van Goulart op het presi dentschap zijn gisteren weer verder ge stegen door een verklaring van de machtigste militaire leider in Brazilië, maarschalk Odilio Denys, die minister van oorlog is. De maarschalk verklaar de dat hij elke door het Congres aan vaarde oplossing van de constitutionele crisis zal aanvaarden. Dit was de eer ste aanwijzing dat het leger bereid is zijn verzet tegen Goulart op te geven. Ondanks alles zijn eenheden van het leger, de luchtmacht en de vloot gis teren een actie begonnen tegen dt zui delijke staat Rio Grande do Sul, waar Goularts politieke aanhang het sterkst is en waar men weigert te dansen naar het pijpen van de militaire leiders. WASHINGTON, 1 sept. (Rtr.) Pre sident Kennedy overweegt een deel van de komende zitting van de Alge mene Vergadering van de Verenigde Naties bij te wonen om het besluit van de Sovjet-Unie de proeven met kern wapens te hervatten te veroordelen als een gevaar voor de gehele mensheid, aldus is van gezaghebbende zijde in Washington vernomen. De zitting van de VN-assemblee begint op 19 september. De president zou nog niet definitief hebben beslist of hij in de Assemblee het wooid zal voeren. De Braziliaanse minister van Oorlog, Odilo Denys. -K 1 MOSKOU, 1 sept. (UPI) Premier Khroesjtsjev van de Sovjet-Unie heeft premier Cyrille Adoela van de centra le Congolese regering erkend als de „wettige opvolger" van de vermoorde ex-premier Patrice Loemoemba. Het Russische persbureau „Tass" gal gis teravond de tekst vrij van een tele gram, dat Khroesjtsjev naar Adoela heeft gezonden. De Russische premier verklaart daarin dat de Sovjet-Unie diplomatieke betrekkingen zal blijven onderhouden met de republiek Coiyro. Volgens ,.Tass" heeft Khroesjtsjev premier Adoela succes gewenst bij zijn poging de onafhankelijkheid en eenheid van de Congo te versterken. „De regering waarvan gij de leider zijt is de opvolger van de eerste centrale regering van de republiek Congo, die geleid werd door de grote patriot Patrice Loemoemba", aldus Khroesjtsjev. „De Russische rege ring verklaart pogingen te, zullen doen de betrekkingen van vriend schap en wederzijds begrip tussen on ze landen te ontwikkelen op basis van gelijkheid, eerbied voor de soeverei niteit en geen interventie in binnen landse aangelegenheden." ELISABETHSTAD. De Verenig de Naties hebben gisteren het ontslag geëist van Godefroid Moenongo als Ka- tangaans minister van binnenlandse zaken vanwege „de zeer ernstige ver denking dat hjj een samenzwering van moorden tegen het VN-personeel heeft georganiseerd." De VN beschuldigden Moenongo er tevens van dat hij de Katangaanse politie, die onder zijn lei ding staat, gebruikt om „wreedheden" te begaan tegen Katangaanse burgers. De eis van de VN volgde enkele uren nadat een voormalige officier van de Franse parachutisten, André Cremer, had beweerd dat hij door Moenongo was gehuurd om militaire en burgerlijke VN-functionarissen te vermoorden. LEOPOLDSTAD (Rtr) Gisteren zijn nog meer versterkingen van VN- (Advertentie) naar julianapark 58 60 - 62 - haarlem telefoon 54530 v le en 2e etage vrij te bezichtigen die de meest verwende cliënten doen slagen worden geëxposeerd op de Compl Interieurverzorging Ged. Oude Gracht 108-110 Tel. 15608-18657-17165 j DE BILT, 1 september Het KNMI deelt mede: de afgelopen drie zomer maanden juni, juli en augustus zijn aan de sombere en koude kant geweest. In De Bilt zijn 507 uren zonneschijn gere gistreerd tegen 607 uren normaal; I.et tekort bedroeg derhalve gemiddeld ruim één uur per dag. Het was daar mede de somberste zomer sedert 1956. De gemiddelde temperatuur bedroeg in de Bilt 15.7 gr. Celsius tegen 16.4 gr. Celsius normaal; ook in dit opzicht is 1956 ongunstiger geweest. Het aantal zomerse dagen was in De Bilt tien, evenals het vorige jaar, terwijl het gemiddeld in de laatste dertig ja ren negentien bedroeg. Van de 92 da gen waren er 68 aan de koude kant. Op de meeste plaatsen was het te nat. In De Bilt regende het 136 uren tegen 108 normaal. Gemiddeld over het gehele land is on geveer 235 mm. regen gevallen tegen 295 mm. in de zomer van het vorige jaar en tegen 214 mm. normaal. Voor al in het noordoosten van het land heeft het veel geregend, zoals uit de voorlo pige gegevens blijkt. De hoeveelheden zijn aan de kust het kleinst geweest. (Advertentie) Hedenavond, 8.15 uur, GROTE KERK Programma: Aria's en hoornconcert van Mozart, 3e Symfonie van Beet hoven. Entrée 1. troepen in Stanleystad aangekomen. Dinsdag waren volgens een VN-woord- voerder reeds ongeveer 350 Maleise en Ethiopische manschappen in Stanley stad gearriveerd. Volgens betrouwbare kringen bestaat er een gespannen ver houding tussen de VN-strijdmacht en de plaatselijke Congolese gendarmerie. De gezinnen var. VN-militairen in Stan leystad zijn geëvacueerd. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiitiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii Advertentie) BARTELJORISSTR, - HAARLEM TEL. 13439 LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TfL 2^3596 Verwachting tot zaterdagavond (opgemaakt te 11.15 uur) In de nacht en ochtend plaatselijk mist. Morgen overdag warm en overwegend zonnig. Zwakke wind. Zaterdag: Zon: 5.52-19.26. Maan: 23.38-14.37. (Van onze weerkundige medewerker) DE BILT, 1 sept. Wij blijven ons tijdens het weekeinde in een omvang rijk hogedrukgebied bevinden, waarin slechts een zwakke wind voorkomt. Gis teren bleef de bewolking juist boven ons land bijzonder hardnekkig. Vanmor gen begon de bewolking van het noord westen uit op te lossen en op plaatsen waar de zon doorkomt zal het kwik snel stijgen en heeft het weer een zo mers en wat drukkend karakter. Ook voor het weekeinde mogen w\j zonnig en warm weer verwachten, waarbij de temperaturen in een groot deel van .het land weer boven 25 gr. zullen ko men. De nog aanwezige lage wolkenvelden gaan verder oplossen, zodat het morgen op de meeste plaatsen aan het strand zonnig weer is. Zwakke oostelijke wind, middagtemperatuui 22-24 graden, zee water 18 graden. Vooruitzichten: week end met mooi strandweer. max mm oeersi Station: Oen Heidei Ypenburg Vlissingen Eelde Ue Bilt Twente Eindhoven Zd-Limburg Stockholm Oslo Kopenhagen jonden Amsterdam Brussel Luxemburg Parijs Bordeaux Grenoble Nice Berlijn Frankfort München Zürich lenève Locarno Wenen Innsbruck Rome Weer temp. temp neersi gisteren 24 uur zw. bew. 17 15 0 motregen 18 16 0.1 motregen 18 17 0.1 mist 21 15 0.1 mist 18 16 0 motregen 21 16 0.1 mist 19 17 0 mist 20 17 0 zw. bew. 23 14 0 regen 22 14 0.1 onbew. 20 14 0 geh. bew. 26 14 0 motregen 18 10 0.3 mist 21 16 0 onbew. 29 15 0 mist 29 16 0 onbew. 34 19 0 onbew. 31 14 0 onbew. 29 22 0 onbew. 29 15 0 onbew. 31 13 0 onbew. 27 10 0 mist 28 11 0 onbew 29 11 0 zw. bew. 29 17 0 onbew. 27 11 0 onbew. 30 10 0 onbew. 33 16 0 Waar enige weken geleden nog duizenden mensen doortrokken, heerst nu stilte: het opvang- en registratiekamp Marienfelde in West-Berlijn is bijna geheel ver laten. Slechts af en toe komt er nog een vluchtelinr aan, die door de afgrendeling van Oost-Berlijn heen heeft kunnen breken. (Van onze correspondent) ALPHEN A.D. RIJN, I sept. Gis teravond is hier bij het exploderen van een met explosieve stoffen geladen bus door de rondvliegende scherven een zestienjarige pupil van de Martha- stichting dodelijk gewond. Een van de scherven sneed hem een halsslagader door. De jongen is tijdens het transport naar een Leids ziekenhuis overleden. Met twee vrienden heeft hjj een mengsel van zeer explosieve stoffen sa mengesteld en er een bus mee gevuld, die hjj afsloot met een deksel waaraan hjj een ijzeren „slagpin" had bevestigd. Op het tegelpad van de Martha-stich- ting zou hij op een afstand trachten da cylinder tot ontploffing te brengen. Toen hij dit resultaat met enkele steen worpen niet bereikte, nam hjj de bus in zijn handen en sloeg de pin tegen da tegels. Hierdoor knalde de cylinder uit elkaar en rondvliegende scherven trof fen hem aan handen en hoofd. Da vrienden die hem behulpzaam waren, stonden op een veilige afstand en ble ven ongedeerd. De jongen had zich al eerder met eer dergelijk gevaarlijk spel beziggehouden UTRECHT, 1 sept. De gehuwde 41-jarige bankwerker R. Verboven uit Bergen op Zoom is gisteren gedood toen hij op het terrein van een werk plaats der N.S. bekneld raakte tussen een stilstaand treinstel en een rangeer- deel. De rangeerder die bij het ongeluk was betrokken, kreeg een shock. (Van onze speciale verslaggever) AMSTERDAM, 1 sept. Vanmor gen is de 12e internationale Firato in het R.A.I.-gebouw geopend. Nog enormer dan andere jaren is deze „wapenschouw van de elektronika", waarop men dit weekeinde en de ko mende week weer tienduizenden be zoekers kan verwachten. Ze worden aangetrokken door de weer overrom pelende hoeveelheid nieuwe techni sche wonderen, geraffineerde snufjes n spectaculaire ontwikkelingen die aan de orde van de dag zijn. Nieuws is er in de televisie-sector, in de meetapparaturen, de toepassing van transistors en in de toevloed van Ja panse produkten. (Elders in deze krant valt er meer over te lezen). Fabrikanten en importeurs steken niet onder stoelen of banken dat commercieel gezien de situatie gun stig is met even gunstige vooruit zichten. Van de kant van de industrie hoort men °chter ook verontrus tende geluiden. Men wijst op de ontwikkeling die de auto matic gaat nemen op allerlei ge bieden. Men voorspelt over een jaar of tien een dusdanig veranderde situa tie dat, om een voorbeeld te noemen, geen kranten of levensmiddelen meer aan huis afgeleverd kunnen worden. Voor deze en mdere zaken moet de automatie oplosFingen vinden. De ach terstand die V/est-Europa heeft op de V.S. wat betreft de ontwikkeling en de toepassing der elektronika schijnt zeker vijf jaar te zijn. Wil men grote moeilijkheden in de toekomst vermij den dan is er allereerst een stroom van geschoolde mensen nodig, zowel voor de research als voor fabrikage en service-doeleinden. De algemene kennis van de elek tronische techniek staat thans in een wanverhouding tot de technische mo gelijkheden, die dank zij enige nogal exclusieve groepen van specialisten bereikt zijn. De elektronika mag nog zo ver ingevoerd zijn in het dagelijks leven, het grote publiek weet nog steeds niet wat elektronika inhoudt. Op scholen wordt er nog weinig over verteld en meermalen komt het voor dat leerlingen na het toevallige lezen c an één boekje er meer van weten dan hnn fysica-leraar. Door gebrek aan elementaire kennis en belangstel ling kan de industrie geen geschikte mankracht aantrekken. De Firato kan iets van belangstel ling bij velen wakker roepen. Tl. waar deren zijn de pogingen en plannen het onderwijs van vakkundige voor lichting, oefen- en demonstratiemate riaal te voorzien. Zo ook het initiatief van de groot-industrie die voor de jeugd populaire, maar deskundige lectuur op het gebied van de elek tronika verspreidt. En niet te ver geten de „elektronika-bouwdozen", die weliswaar ook een commercieel doel dienen, maar evenzeer onder de loffelijke voorlichtingspogingen ge rangschikt mogen worden. Het is te hopen dat het onderwijs gretig ingaat op deze activiteiten van de industrie.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1961 | | pagina 1