lokken duizenden arbeiders
naar Duitsland
Aantal pendelaars stijgt
Moeilijk I
I oplosbaar I
I probleem I
Ronselaars strijken
veel geld op voor
bemiddelin
De elite van onze
baadt in weelde
l ''ut
stratenbou*
-irtï?
14 EN 15 SEPTEMBER
NATIONALE SHOW
Pelgrimage naar
Nederlands meest
befaamde stallen:
de Dobbelaere
Electrö»in«t©irs
si
KAB-afdeling 70
jaar; oprichter (91
nog steeds lid
gang< g IP^BB
Tweemaal zoveel loon
De trek van Nederlandse ar
beidskrachten naar Duits
land is nog steeds niet tot
staan gekomen. Integendeel, het
aantal pendelaars neemt eerder
t°e dan af. Grootscheepse werf-
^cties, met name in de Neder
landse grensprovincies, zijn hier
biet weinig schuld aan. Vrijwel
dagelijks bevatten de streekbladen
^anlokkelijke advertenties van
jNbtse industrieën, die grote aan
tallen arbeiders vragen. De West-
Maatregelen
SÈsmstoH-fabr&ea AX
Masndijke Arbeidskrachten
ummmm.
mmm m
lossi mmm
COR BERTRAND
Vrouwelijke Arbeidskrachten
Niet populair
28
Vl^
//Misselijke zaak
MANNELIJKE
ARBEIDSKRACHT'8-'/
^i°nr
mmiAAm
TIMMCRLIÉDSN
»«s'
4.
Grondwerkers en
timmerlieden j
„In Australië voor
emigranten weinig
moeilijkheden'
ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1961
PAGINA 11
Er zijn werkpaarden en luxe
paarden, maar de werkpaar
den vormen het merendeel
van de Nederlandse paardenstapel,
die nog altijd 170.000 dieren telt.
Een keurgroep van die werkpaar
den zal binnenkort weer mogen
baden in luxe: wel doorvoed en
zorgzaam gecoiffeerd zullen ze
mogen aantreden op de 29ste
Nationale Trekpaardententoon
stelling, die op 14 en 15 septem
ber in Den Bosch wordt gehouden.
Ieder jaar trekt deze show weer
tienduizenden bezoekers, die tot
enthousiasme komen, als de stoere
trekdieren levende monumen
ten van onvervalste paardekracht
worden samengevoegd tot vier-,
acht- en zestientallen. Het is een
schouwspel, dat niet alleen boeren
trekt, maar ook hippische fijnproe
vers, onder wie zich vele malen
leden van het koninklijk huis be
vinden.
er>
iiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiittiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiimiiiiiiiiiiiimitmimiimiiim
HOGE LONEN
"Uiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiniimimmimiiimiimi
NiiiiiimiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiMiiiiiiiin
(Van onze correspondent)
DEVENTER, 9 sept. Morgen
viert op bescheiden wijze de
afdeling Deventer van de K.A.B.
haar zeventigjarig bestaan. Tijdens
de feestavond zal het bestuur zijn
91-jarige lid, de heer W. J. Gerrit
sen, een kleine hulde brengen voor
de zeldzame trouw aan de organisa
tie betoond: hij was een van de twin
tig personen die in 1891 de vierde
afdeling van de r.-k. Werkliedenver-
nog de disputen tussen dr. Alfons
Ariëns en dr. Schaepman op de bon
Ariëns en dr. Schaepman op de
bondsbijeenkomsten, die destijds in
Deventer werden gehouden.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiniiiiiiiiiiiin
Speciaal 's maandags en 's vrijdags krijgen de Nederlands-Duitse douanekantoren
een grote stroom gemotoriseerde pendelaars te verwerken.
nieuwe bedrijven? Het gevolg van dit I
alles is stilstand. Voor een gebied met
een sterk stijgende beroepsbevolking I
betekent dit niets anders dan achteruit-
Voorts vragen vele werkgevers in en j> mJwjH
buiten noord-Limburg zich bezorgd af,
wat er zal gebeuren, wanneer na de mHB
hoogconjunctuur van dit ogenblik een
periode van
Lopen de Nederlandse arbeiders in
Duitsland dan niet het gevaar, dat zij
even snel als zij thans aangenomen H
worden ook weer ontslagen zullen wor- gSËBjgj#
den?
De pendelaars zelf staan hier niet bij
stil. Zij verdiepen zich niet in deze
problematiek. Hun interesse gaat alleen 1 A
uit naar de verleidelijk-hoge lonen in Z*® gê't "f
Duitsland. Negentig Nederlandse gul- M yd^aggjBl
iif'ii'- it1 rim!:' :V
.'Cl rj'üiVn-'li- '■ili'
Marken lonen van 180 D.M. en meer
verschil. Het eventuele nadeel van min-
der gunstige sociale voorzieninge i wordt "rf -
door de hogere beloning royaal gecom- f i*
penseerd en in vele gevallen is zelfs dit IllS|pl ter.
nadeel niet eens aanwezig. De meeste tSÊffirnjm mtt&m S
pendelaars zijn immers geen „echte" WËfflsÊk BR
werknemers van Duitse werkgevers, 1 M F '-"K rxM
maar arbeidskrachten, die door een Ne- ggjUHK^^^HHHE I"'
derlandse baas worden „uitgeleend"! Dit I^KBhHHBkh y H
uitlenen is voor een grote groep Ne- 'f jH||$ «RUST' 4| g jpM'S 'M
derlanders een winstgevend beroep ge- V«KS .MtJÊflk" Jtflwlr .41 Jh|||
worden. Zij staan in ons land officieel rAr tKKKSÊmlÊÊIÊIÊIÊÊSSÊÊ^^^Bpr^£it ÉPIHMBmBMIII^HH
als „onderaannemers" ingeschreven. jiflA ..-1T|||Ji|iiW|^WM|W
Maar in de praktijk blijken zfl de J
goeden niet te na gesproken ware 4 ifaniIa ÉÊk WÊÊÊïm
beider strijken zij een „weekloon" op T jfl
van dertig a veertig gulden. JP J» T,fpl
Soms ontvangen zij dergelijke bedra- J '^ÊM,
gen als premie van hun Duitse baas, «j/EwDMMi
maar doorgaans krijgt de onderaanne- ¥,-~ d ^g!
mer van de Duitse werkgever aan het Jjgf V *lf
eind van de week een door beiden van !S»
tevoren overeengekomen bedrag voor
elk uur, dat door de personeelsleden
van de onderaannemer is gewerkt. Dit |^H|:
Mark. Hiervan krijgen de arbeiders vrfj- f
I.' '.-Ml I' d
p,' I-I ilfP' S:i P<' 'li'.
derlandse baas op. Niet als zuivere 1
winst, want een gedeelte van deze gel- m
den dient ter bestrijding van de on- s gj
kosten, welke de onderaannemer voor M ju v
zijn personeelsleden maakt. Onder
meer betaalt hij de reis en voor de
weekpendelaars ook het nachtlogies HHH
plus een warme maaltijd per dag en bUSH
voorts alle premies inzake df sociale m|
verzekeringen.
De grootte van de onkosten varieert Iedere vrijdagavond werkt het personeel van de grenswisselkantoren onder hoog-
naarmate de onderaannemer al deze spanning. Alvorens naar huis te gaan zetten de arbeiders de Duitse lonen om in
verplichtingen goed of minder goed na- Nederlandse valuta.
■nHR|S|i|i|iK m die blijkens werfadvertenties in de re-
fgionale dagbladen zitting houden in Ne-
us# II ^PHR| derlandse arbeidsbureaus.
duitse arheidsmarkt komt maar De gevolgen van een dergelijke pen-
e ai jeiusmaiKt Komt maar (jgj zyn ;n vryWe] aiïe bedreven van
letst een half miljoen werkkrach- enige omvang duidelijk merkbaar. Stuk
ten te kort v00r stuk kamPen zii m0t een gfote
onderbezetting, hetgeen voor de toe-
bepaalde industriegebieden in ons
land is de trek naar Duitsland echt
wel „een razend misselijke zaak", zo
als drs. F. var. der Vcort, secretaris
van de Kamer van Koophandel te
Venlo dit /erschijnsel pleegt te noe
men. Vooral voor een gewest als Lim
burg, dat in zjjn volle lengte aan Duits
land grenst, is dit het geval. Naar
schatting is vijftig procent van het
totale aantal Nederlandse pendelaars
uit deze provincie afkomstig. De
grootste groep levert het ontwikke
lingsgebied noord-Limburg. Volgens
berekeningen van de /enlose Kamer
van Koophandel pendelt hier tien pro
cent van de mannelijke beroepsbe
volking.
In de ogen van sommige werkgevers
een wel wat al te ver gaande service,
maar van de andere kant zien ook zij
in, dat daardoor al te ongewenste ron
selpraktijken van het legertje onder
aannemers kunnen worden tegengegaan.
Het euvel van de ronselarij is daarmee
overigens niet verholpen. Daarvoor
zijn overheidsmaatregelen nodig in de
vorm van een streng geregeld vergun
ningsstelsel voor onderaannemers, waar
voor een meerderheid in de S.E.R. zich
trouwens onlangs heeft uitgesproken.
Maar zelfs met een dergelijk stelsel is
het probleem ,,de pendel naar Duits
land" niet opgelost. Volgens de Neder
landse werkgevers is dit alleen maar
mogelijk door een volledige harmoni
satie van lonen en prijzen in Nederland
en de ons omringende landen. Voordat
deze wens, die door een andere bevol
kingsgroep, de middenstanders in het
grensgebied, allesbehalve als een wens
k0mstige ontwikkeling van deze streek m wordt beschouwd, evenwel in vervul-
^kl van Duitse bedrijven zitten drin- funest kan zjjn. Welke industrieel denkt Terwille van de vele dagpendelaars onderhouden Nederlandse bussen een vaste ling is gegaan, zullen nog heel wat
|?hd om personeel verlegen.
hoeft1 lan^ I"et -'n sta-at is in de be"
jj aan arbeidskrachten te voorzien,
lariiten ZÜ hun aandaclvt °P het buiten-
tenl speciaal °P het meest nabjje bui-
Nu het onder deze omstandigheden aan uitbrei
ding van bestaande of vestiging van
dienst op de Duitse industriecentra langs de grens.
nabije
Nederland.
alle buitenlanders, die in Duits-
na werken, zijn de Nederlanders de
„,est gewilde arbeidskrachten. Dit
vooral voor bewoners van grens-
|eldt
hfov
0v'„''"cies aIs Limburg, Gelderland en
ertissel. Niet alleen de korte afstand
hp„Pf'n groot percentage van deze grens-
hez,?n<'rs kan elke dag zonder enig
aar op en neer reizen speelt
taal een voorname rol, maar ook de
et, aangezien de dialecten aan deze
0ve5an gene zijde van de grens veel
reenkomst vertonen.
lr,^®'- Pogen van de Duitse werkgevers
liet land arheiders te werven blijft
h0„ z°nder succes. Aangelokt door de
eg® lonen Duitsland kent alleen
Vni?i!}™ale, maar geen maximale
dersgrens gaan duizenden Nederlan-
Vajjg /Pet name stratenmakers, bouw-
teui^r iders, metaalbewerkers, chauf-
Va,, en mijnwerkers, aan de overkant
ea„. de grens werken.
t« wmWWM Mj pi"
m t'"dvK
komt, maar zelfs in het meest gunstige
geval strijkt de onderaannemer nog al
tijd één mark van het uurloon van zijn
arbeiders op. Bij een normale week
van vijf en veertig uur levert dit een
vergoeding van rond veertig gulden op.
Meestal liggen deze vergoedingen even
wel hoger, want werkweken van zestig
uur zijn geen zeldzaamheid.
pendelaars de weg naar Duitsland heb
ben gemaakt
(Advertentie)
Aref&xl vg<> -y.<
ylV.'.'.vVÜ'
'$}M&
■<i \-triv
sihmn, Itoisseemi
l >*1
Volgens een op-
van het rijksarbeidsbureau is
VjjfL aantal opgelopen tot ongeveer
duizend. De Nederlandse werkge-
haatYr§anisaties trekken de betrouw-
f1 K:®ld
dit cijfer evenwel sterk
schatten het aantal pen-
van
zo zeggen zij
?hi gorden buiten
eüvej daarbij op het sterk verbreide
pi Van de ronselarij.
?htk6„ctionarissen van arbeidsbureaus
?ers Y?en niet. dat er heel wat arbei-
Pen cjQ0rden geronseld, maar volgens
'd hit feit weinig at' aai de juist-
len Aan hel „nmm,.™
^HK?rs minstens tweemaal zo groot,
de meeste arbei-
de arbeidsbureaus
- -elD-c, -
r
IJKltC
#fni in m;
N-en dit0 het opgegeven cijfer, aange-
Nederiaa'et berust op gegevens van de
n v. ^flflC/-. 1 _i_i_n
-"Aêijs j •-'L' ÖVÖV
t ob> e arbeidsbureaus alleen,
di6 Van de Duitse „Arbeitsam-
'and weru^dor alle arbeiders in Duits-
yen. Dit e„^rgunningen dienen af te ge-
yoerders ,,?eurt, alweer volgens woord-
yersorganriÜ?. de Nederlandse werkge-
halve bliivo?es' lang niet altijd en der-
fl=tt vdftiendl,i zh erbiL dat he
tlatteerd ,g lzend pendelaars
Hoe
cijfer
ge-
v-,x<- «wte wm «i
vrnmomr
i4»w,i EWA-
fiPs
■>?m
V:ti
5 V-W?
->< U i n-
fyr ,o»vi «Mcvtrijr rt (Ml Tw»fflW*t
'a k a
tft-Of, -O
vm&mi
M-w, - ï:Si;|.;|
ST- «Jji&s Me<l S>üS?»w!.
^drigens het aantal pendelaars
®htrust hotxT 's' ket Probleem ver-
W geruirrfl Nederlandse bedrijfsleven
tyd in hoge mate. Voor
De regionale dagbladen in de grensstreek bevatten dagelijks de bekende adver
tenties „Gevraagd voor Duitsland
Geen wonder, dat het aantal „onder
aannemers" onrustbarend toeneemt.
Naar schatting opereren minstens
tweehonderd van deze arbeidsbemid
delaars in het Nederlandse grensgebied.
De ronselaars zijn noch in Duitsland,
noch in ons land erg populair. In
Duitsland niet, omdat zij diverse
werkgevers tegen elkaar proberen uit
te spelen en vaak arbeiders van de
ene baas aan de andere uitlenen, mits
daar natuurlijk weer een hogere ver
goeding aan vastzit. Deze praktijken
hebben de Nederlandse ronselaars
de minder fraaie naam van „Seelen-
Verkaufer" bezorgd.
In Nederland ondervinder, de ronse
laars totaal geen sympathie, omdat zij
profiteren van de omstandigheid, dat
vele arbeiders zich niet tot het arbeids
bureau durven wenden, uit vrees, dat
deze instantie hun voornemen om in het
tand van het naoorlogse „Wirtscnafts-
wunder' te gaan werken zal verijdelen
door de voorgeschreven ontslagaanvra
ge niet te verlenen. In de praktijk komt
dit maar zelden voor. omdat een ont
slagaanvrage bri positieverbetering niet
geweigerd kan worden. En van posi
tieverbetering is bij beloningen, die bij
na dubbel zo hoog zijn als in ons land,
al gauw sprake.
De directeuren van de Nederlandse
arbeidsbureaus huldigen nu eenmaal het
standpunt, dat zij ook voor werk in het
buitenland als arbeidsbemiddelaars die
nen op te treden. Zij lichten de kandi
daat-pendelaars derhalve uitvoerig in
over de voor- en nadelen van tewerk
stelling in het buitenland, maar zij
rekenen het allerminst tot hun taak om
arbeiders het werken in Duitsland rigo-
reus te beletten. De aktiviteiten van de
ronselaars zouden er alleen maar door
gestimuleerd worden. Om dit te voor
komen treden zij zelfs in feite op als
bemiddelaars voor Duitse werkgevers,
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 9 sept. „Slechts wei
nig Nederlandse emigranten ondervin
den moeilijkheden door de lichte terug
slag, welke zich voordoet in de Austra
lische economie". Dit delen de ministers
van Sociale Zaken en Volksgezondheid
en van Financiën mee, in antwoord op
vragen van het Tweede Kamerlid de
heer C. Borst (CPN).
De bewindslieden merken op, dat ais
voorzorgsmaatregel aan aspirant-emi
granten wordt aangeraden hun vertrek
aan te passen aan de ontwikkeling der
omstandigheden. De ministers stellen
met nadruk dat er geen propaganda
voor de emigratie is gevoerd. „De emi
gratie-organen hebben uitsluitend voor
lichting gegeven aan hen die daartoe
de wens te kennen gaven. Hierdoor
zijn aspirant-emigranten zowel in hun
voornemen gesterkt als van emigratie
weerhouden."
Voorts bestrijden de bewindslieden,
dat de Nederlandse regering de mo
rele plicht zou hebben, spijt-emigran
ten financieel in staat te stellen naar
Nederland terug te keren, zij zeggen
hoegenaamd geen verband te zien tus
sen de emigratie en repatriëring (op
kosten van de regering) van de in
ons land verblijvende Ambonezen.
Een fokgroep, welke verleden jaar bekroond werd.
TREKPAARDEN
De boeren is het trekpaard natuur
lijk het meest vertrouwd, ook in onze
tijd van gemechaniseerde landbouw.
Op 80 pet. van de Nederlandse land
bouwbedrijven wordt nog geheel of ge
deeltelijk met paarden gewerkt en ob
jectieve berekeningen hebben aange
toond, dat het paard op vele bedrij
ven nog steeds de meest voordelige
krachtbron is. Daarmee is overigens
nog niet alles gezegd: het geldelijk
voordeel geeft in onze tijd niet altijd de
doorslag. Veel boeren schaffen zich
ondanks de hogere kosten tractoren
aan, omdat dit in sommige gevallen
meer gemak betekent. Men zou ze
kunnen vergelijken met de huisvrou
wen die een stofzuiger kopen, ondanks
het feit, dat veger en blik goedkoper
zijn.
Deze vergelijking gaat overigens erg
mank: geen mens zal bij de stofzuiger
gaan zitten treuren om verdwenen
schoonheid en romantiek. Bij paarden
ligt dat even anders. Men beseft dat
pas goed, als men de vrome twee
horsen tegaar ziet voortstappen in het
wijde land van Zeeuwsch Vlaanderen.
Daar liggen de meest vermaarde trek
paardstallen van ons land: de stallen
De Dobbelaere in IJzendijke, die tal
van befaamde kampioenen hebben
voortgebracht.
Een tocht daarheen is als een pel
grimage, zeker als men hem maakt
in gezelschap van de algemeen
secretaris van de Koninklijke Ver
eniging „Het Nederlandsche Trek
paard" de heer Chr. Oomen. Hij
geeft tevoren al de nodige colleges
hun de ongeëvenaade kwaliteiten
van het „koudbloedpaard".
De kracht van het trekpaard is vrij
gemakkelijk te meten, maar daar komt
het bij de kampioenschappen toch niet
op aan: daarbij gaat het om esthetische
kwaliteiten en wee degene die mocht
beweren, dat men daarnaar bij het
zware trekpaard vergeefs moet zoe
ken. Marcel dr Dobbelaere, een heer-
boer In bonis, maar goedmoedig als
de kampioenen in zijn stallen, ziet het
al in de zes veulens, die,amper vjjf
maanden oud. in een weiland achter
de boerderij aan het gras staan te
wennen. Wij vonden het aardige en
fraaie dieren, maar om te zeggen, dat
we de toekomstige kampioen ai kon
den aanwijzen, zou overdreven zijn.
Twee liepen erbij, die ai de prachtige
jas droegen van een volwaardige bruin-
schimmel. maar dat betekende hele
maal niets: de andere, met hun wat
haveloze plunje, zaten nog half in de
nestharen. Nee, waar het op aan komt,
dat zijn de voeten, de spronggewrich-
ten. de benen en gaat u zo maar door.
Verderop, in een veld kniehoge
klaver, liepen de volwassen dieren
die naar Den Bosch mogen. Tot voor
enkele dagen hadden ze het gewone
werk moeten doen. nu mochten ze
zorgeloos laveien om in de beste
conditie te komen. De klaver was
ondanks de felle nazomer nog voch
tig genoeg om ons het stof van de
schoenen te wassen. De Dobbelaere
keek over het veld als een heerser.
Hij richtte de blik op een bruine
merrie, die heel in de verte <;ep te
grazen. „Ho, Jenny, hoi", riep hij
toen en het paard wendde onmiddel
lijk bedachtzaam het hoofd. Het nam
nog een mals bosje klaver en zette
zich toen. bedaard en bijna statig, in
beweging in de richting van zjjn baas.
Tien jaar geleden is Jenny nationaal
kampioene geweest. Ze is nu achttien
jaar oud, maar men zou het dier in
de bek moeten kijken om dat aan de
weet te komen: haar gestalte heeft
van de jaren nog niets geleden.
Jenny is de dochter van Victoria,
nationaal kampioene 1937. en de moe
der van Successeur. de kampioen-
hengst 1958. Zo'n dier vertegenwoor
digt een kapitaal, dat maar moeilijk
te schatten is. Voor een kampioen
hengst is in het verleden vaak
f. 25.000 en meer betaald en voor een
kampioen merrie wordt soms f. 10.000
geboden. Als men een dergelijk paard
voor de ploeg spant en men rekent al
leen het renteverlies, dan heeft men
beslist niet de goedkoopste krachtbron.
Toch werken deze paarden gewoon in
het boerenbedrijf, maar ze brengen te
zijner tijd nieuwe kampioenen voort en
dan draagt het kapitaal weer goede
rente.
De Dobbelaere heeft op het ogenblik
achttien paarden, op een bedrijf van
160 ha. Vroeger zijn er meer paarden
geweest: de tractor is ook hier doorge
drongen, maar er zijn nog altijd heel
wat werkzaamheden die het paard be
ter kan. „De bruine bonen b.v. worden
met het paard gezaaid en uitgereden.
Dan krijg je minder structuurbederf.
Veel werken met de tractor leidt dik
wijls tot misoogst."
Marcel de Dobbelaere zit met meer
in het bedrijf: dat wordt nu door zijn
zonen behartigd. Zelf woont hij sinds
1956 in een fraai nieuw huis midden in
het dorp, maar er gaan weinig dagen
voorbij waarop hij niet in de polder
komt Sinds 1935 hebben de vier
spannen uit deze stallen zich maar
één keer van de eerste plaats laten
dringen; vier keer werd een merrie
nationaal kampioen en twee keer een
hengst. De basis voor deze en vele an
dere sucessen een halve eeuw ge
leden vakkundig gelegd door Alberieck
de Dobbelaere; zijn zoons en klein
zoons hebben er even vakkundig op
voortgebouwd. Na de bruinen en de
vossen zijn het nu de bruinschimmels,
machtig als bergen, maar niettemin
luisterend naar lieflijke namen als
„Wilma" en „Sylvia". Dat is geen in
consequentie, het getuigt alleen van
het zachtmoedige karakter van de die
ren en van de genegenheid die de fok
kers hun toedragen. Ook De Dobbe
laere heeft de „stapel" ingekrompen,
maar het Paard blijft hoog in ere.
VIC LANGENHOFF
Zo ging het in 1960 op de Nationale.
