GESPIONEERD VOOR DE
Twee NEDERLANDERS
in Rusland gearresteerd
Den Haag: Re was
van reis geheel
MILJOENSTE OP MADURODAM
ÉÉN MILJOENSTE
seizoen ipdi
mi
östt
WÊÊIÊSËË i
Rusk en Gromyko:
geen akkoord
Sovjet-standpunt inzake
Berlijn onveranderd
Binnenkort brochures in de bus
over
Voorlichtingscampagne
individuele ze ifb escherming
Herfst begint morgen
ZEVENTIG VAN HONDERD
ZOMERDAGEN TE KOUD
i
mni
c
Keur-meubelen zijn klasse-meubelen
permanente meubelshow Spaarne 11
voor beter wonei?
,,'t binnenhuis"
„Noord Holland"
naar Djakarta
I m
Wm
„Geert onwelvoeglijke taal
Regering verlaat „siepelsysteem
wendt zich direct tot de burgerij
en
J
Het
weer
POLITIEMAN bij
strijd GEDOOD
BEIDEN ZOUDEN
SPIONAGE REEDS
HEBBEN BEKEND
Marine verplaatst
opgebrachte sleepboot
Jillv J 3
éee, MORRIS êeforegouêiuf!
Droog weer
Het weer in Europa
ECHTE BAKKER!
Hoge Nederlandse
onderscheiding voor
Belgische premier
BIJ SPRONG
Gecombineerde actie
tegen infiltranten
VRIJDAG 22 SEPTEMBER 1961
85ste JAARGANG No. 30934
MOSKOU, 22 sept. (Rtr., A.F.P.,
Tass, A.N.P.) Twee Nederlan
ders, de 29-jarige Amsterdamse
scheepsmachinist E. B. Reydon en
de 25-jarige leerling van een zee
vaartschool L. de Jager zijn op 20
augustus in Trans-Karpathië, een
deel van de Sovjet-republiek
Oekraïne, gearresteerd op verden
king van spionage. Het'Russische
persbureau Tass maakte dit eerst
gisteren bekend. Het voegde aan
deze mededeling toe, dat de twee
toeristen hadden bekend, dat zij
H
na in Amsterdam een speciale op
leiding en instructies hiertoe te
hebben ontvangen in opdracht
van de Nederlandse geheime dienst
Sovjet-gebied bezochten om spio-
nage-inlichtingen voor de NAVO
te verkrijgen. Woensdag is monde
ling bij de Nederlandse ambassade
in Moskou naar aanleiding van
deze spionage-activiteiten gepro
testeerd. Het onderzoek in deze
zaak duurt nog voort, aldus de
Russische verklaring.
Verklaring ministerie
EEwÊm
m t 11111P^V l
JB lil i3i 3-1 rif
NEW YORK, 22 sept. (U.P.I.)
Volgens welingelichte zegslie
den heeft de Russische minister
7an buitenlandse zaken, Gromyko,
tijdens het langdurige gesprek
dat hij gisteren in diens privé-
appartement in het luxueuze Wal
dorf Astoria Hotel heeft gevoerd
met zijn Amerikaanse ambtgenoot
Dean Rusk, de communistische
eisen van een gedemilitariseerd
„vrij" Berlijn opnieuw en in krach
tige termen bevestigd. Naar ver
luidt hadden beide ministers hun
vier uur en vijfentwintig minuten
durende gesprek volledig gewijd
aan de kwestie-Berlijn en aan de
Duitse problemen. Volgens de
zegslieden had Rusk de kwesties
Laos en de Congo en de Russische
eisen inzake een verandering in
de structuur van de Verenigde
Naties wel even aangeroerd.
(Van een verslaggever)
DEN HAAG, 22 september
De regering is begonnen met een
voorlichtingscampagne die beoogt
het gehele volk een inzicht te
geven in de gevaren van een even
tuele oorlog en het op de hoogte
te brengen van de mogelijkheden
om zich tegen die gevaren te be
schermen. Het wordt een nuchtere
campagne, aangezien nuchterheid
een eerste vereiste is in een der
gelijke belangrijke voorlichtings
actie. De regering vertrouwt op
het gezond verstand van het Ne
derlandse volk in haar streven om
v. DUIVENBODEN
Suede dames- en herenjasjes
De lekkerste
een
alléén bij
te komen tot een behoorlijke voor
bereiding.
Noodrantsoen
Meetposten
permanente
meubelexpositie
Geen oostenwind
BUREAU SMEDÉSTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21545
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk, Zeestraat 50: telef. 4790
Bijkantoor en Red. IJmuiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
Directie: 3. 3. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severfn.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 61 cents per week,
2.65 per maand, 7.90 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 530 uur
't avonds tel. 21544.
De 29-jarige Amsterdamse scheeps-
*nachinist Evert Reydon, die in Rusland
is gearresteerd.
IJMUIDEN, 22 september J.N.P.)
De zeesleepboot „Noord-Holland" van
n.v. bureau Wijsmuller is opgebracht
naar Djakarta. Het schip was, zoals
gemeld, door de Indonesische marine
op 1 september tijdens de hulpverle
ning aan het Griekse stoomschip „Geor-
gios Tsavliris", aangehouden ter hoog
te yan Singapore in de Indonesische
territoriale wateren en werd daarna
vastgehouden in Pulu Sambu in de Ri-
ouw-Archipel.
Blijkens de Lloyds-berichten is de
„Noord-Holland" reeds op 16 septem
ber door de Indonesische marine in
Djakarta binnengebracht. Bij wijs-
tnuiler in IJmuiden is echter nog steeds
geen officieel bericht ontvangen.
In het protest werd gezegd dat de
twee Nederlanders films en een notitie
boek met spionagegegevens in hun be
zit hadden. Ook zouden zij „techni
sche apparaten voor visuele waarne
ming en voor het fotograferen van mi
litaire objecten" hebben bezeten. Vol
gens de Russische autoriteiten is het
tweetal 21 juli te Oezjgorod aangeko
men. „Vandaar hebben de twee Neder
landers zich per auto naar Lwow, Kief,
Charkof, Jalta en Odessa en vervol
gens weer via Kief terug naar Oezjgo
rod begeven. Daar zijn zij aangehouden.
De talrijke films die in beslag zijn ge
nomen, zijn aangetroffen in zwembroe
ken, die speciaal voor dit doel waren
gemaakt", aldus het protest bij de am
bassade.
Het ministerie van Buitenlandse
Zaken in Den Haag heeft naar aan
leiding van het bericht van de arres
tatie de volgende verklaring uitgege
ven: „De Nederlandse regering was
absoluut onkundig van het verblijf
van de heren De Jager en Reydon in
Rusland totdat op 11 september jongst
leden de stiefvader van de heer De
Jager, die reeds geruime tijd niets
van hen had gehoord, verzocht of in
lichtingen konden worden ingewon
nen. Dit heeft de ambassade te Mos
kou gedaan. Daarop werd geen ant
woord ontvangen totdat op 20 septem
ber aan de Nederlandse ambassade
werd medegedeeld, dat de heren De
Jager en Reydon op 20 augustus in
Trans-Karpatië waren aangehouden.
De Nederlandse ambassade heeft aan
stonds aangedrongen op het mogelijk
maken van het verlenen van de ge
bruikelijke consulaire bijstand."
De heer De Jager is de pleegzoon van
de burgemeester van Oost-Dongeradeel
(Friesland), de heer F. Sytsma. Deze
heeft meegedeeld, dat zijn pleegzoon on
geveer zes weken geleden met een
vriend naar Rusland is vertrokken, dit
zeer tegen de zin van de pleegvader in.
Deze ontving 0 augustus voor het laatst
een brief van zijn pleegzoon; de brief
was afkomstig uit Jalta. 3e heer Syts
ma kreeg 11 september ernstige ver
moedens dat zijn pleegzoon in moeilijk
heden was komen te verkeren, vermoe
dens die gisteren werden bevestigd.
Volgens de heer Sytsma tracht men
via diplomatieke kanalen zijn pleeg
zoon naar Nederland te doen terugke
ren. De cursus aan de zeevaartschool
waarvan de heer De Jager leerling is,
is woensdag weer begonnen, zodat hij
in elk geval voordien werd terugver
wacht.
De vader van de andere in Rusland
gearresteerde Nederlander, ir. J. Rey
don in Bussum, van het bericht van
de arrestatie van zijn zoon zeer ge
schrokken, heeft met deze sinds onge
veer een jaar geen contact meer ge
had.
Het lijkt nog niet vast te staan, of
en zo ja, wanneer een proces tegen de
gearresteerde Nederlanders zal A-orden
gevoerd. Zoals bekend is begin septem
ber een Amerikaanse student, de 22-ja-
rige Harvin William Makinen, op be
schuldiging van spionage tijdens een
toeristenverblijf in de Sovjet-Unie tot
acht jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Ook hij zou in het gebied Oezjgorod-
Lwow-Kief hebben gereisd.
fÉm:-
Op Madurodam werd donderdagmiddag de miljoenste bezoeker van dit seizoen
ontvangen. Het was mevrouw Schardijn uit Den Haag, die vergezeld was van haar
dochtertje Henny. Mevrouw Glastra van Loon, voorzitster van Madurodam
overhandigde mevrouw Schardijn (rechts) een bos bloemen en vele andere ge
schenken. Op een van de daken van het miniatuurstadje staat de kleine Henny.
Gromyko had geen „verzachting" te
weeg gebracht in het standpunt dat de
Russische premier Khroesjtsjev tijdens
het Weense topgesprek aan Kennedy
had uiteengezet. De Russische staats
man werkte zijn gehele programma van
communistisch eisen inzake Berlijn en
Duitsland af en stelde dat de eenheden
van de Westerse geallieerden na de
sluiting van een Oostduits vredesver
drag in West-Berlijn zouden zijn geïso
leerd.
Een officiële verklaring van de
Amerikaanse regering onthulde ech
ter dat de besprekingen op „vriende
lijke en zakelijke" wijze waren verlo-
(Advertentie)
van de beste fabrikanten uit binnen- en buitenland,
geëxposeerd op de
tegenover de Damstraat
COMPL. INTERIEURVERZ.
GED. OUDE GRACHT 108-110
TELEFOON
Ruime
13608—16657—17165
parkeergelegenheid
Vrij te bezichtigen
(Advertentie)
BARTELJORISSTR HAARLEM TEL, 13439
lEIDSESTRAAJ (BIJ KONINSSPLEIN) AMSTERDAM TEt 223596
Verwachting tot zaterdagavond.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
Droog weer met zonnige perioden
maar ook enkele wolkenvelden. In de
nacht en ochtend plaatselijk mist.
Zwakke tot matige oostelijke wind.
Weinig verandering in temperatuur.
Zaterdag zon; 6,28-18.38. Maan; 18.29-
4.42.
Station:
Weer
max min
temp temp neersi
gisteren
3en Helder mist
sfpenburg mist
Vlissingen mist
Eelde mist
De Bilt mist
Twente geh. bew.
Eindhoven onbew.
Zd-Limburg geh. bew.
Stockholm zw. bew.
Osio egh. bew.
Kopenhagen zw. bew.
Londen mist
Amsterdam mist
Brussel mist
Luxemburg zw. bew.
Parijs geh. bew.
Nice onbew.
18
20
21
20
20
19
20
20
15
14
18
21
21
21
19
21
26
10
9
14
8
8
15
9
15
0
12
13
11
9
11
15
13
20
24 uur
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Met nadruk betoogde de minister van
Binnenlandse Zaken, mr. E. H. Toxo-
peus, op een gisteren gehouden pers
conferentie dat het toeval is dat het
begin van de voorlichtingscampagne
samen "alt met een periode van span
ning in de wereld. De minister heeft
trouwens eind vorig jaar in de Twee
de Kamer al aangekondigd, dat de
voorlichting aan de bevolking iver de
individuele zelfbescherming in de loop
van dit jaar krachtig zou worden aan
gepakt.
In haar beslissing hieromtrent heelt
de regering de Quay welbewust een
koerswijziging tot stand gebracht. Het
is een zeer moeilijke beslissing ge
weest. Men heeft radicaal het zoge
naamde „siepelsysteem" het sys
teem van voorlichting door middel van
B.B., huisvrouwenorganisaties, vakbon
den en bedrijven vervangen door
een massale actie.
In de loop van de volgende week zul
len huis aan huis een tweetal publika-
ties worden bezorgd, gestoken in een
stevige envelop van het ministerie van
Binnenlandse Zaken, met als opschrift:
„Wenken voor de bescherming van uw
gezin en uzelf". Eén publikatie bevat
algemene wenken, de andere behandelt
wenken voor eerste hulp. De inhoud
van de laatste spreekt voor zich. De
algemene wenken vormen tezamen een
noodzakelijke instructie over alarmsig
nalen en over wat men moet doen in
bepaalde, met name genoemde oorlogs
omstandigheden, als bombardementen,
kernexplosies en fall-ouit (radioactieve
neerslag).
Men moet zich er van bewust zijn
dat het noodzakelijk is een aantal maat
regelen te treffen om eventueel oor
logsgeweld te overleven. Er is bescher
ming mogelijk tegen kernexplosies en
de gevolgen daarvan. Een bom, zoals
er in 1945 twee op Japanse steden zijn
geworpen, levert direct gevaar op in
een cirkel rond het explosiepunt met
een straal van drie kilometer. Vanaf
omstreeks zestienhonderd meter van
het explosiepunt heeft men een goede
kans er levend af te komen. Tegen de
radioactieve straling in dit gebied en
de radioactieve neerslag daarbuiten
BRUSSEL, 22 september De ko
ningin heeft de Belgische eerste minis
ter, de heer Theo Lefèvre, begiftigd
met het grootkruis in de Orde van de
Nederlandse Leeuw. De versierselen
van deze hoge onderscheiding zijn aan
de eerste minister uitgereikt door de
minister-president De Quay, tijdens een
bezoek dat deze gisteren aan zijn Belgi
sche ambtgenoot heeft gebracht.
kan men zich beschermen in een
schuilplaats.
De publikatie met algemene wenken
bevat aanwijzingen voor de inrichting
van een dergelijke schuilgelegenheid,
geeft aan wat men nu reeds kan doen
en wat men in tjjd van spanning moet
doen. De beknopte publikaties met de
wenken zullen binnen korte tijd worden
gevolgd door een andere overheidsuit
gave, een brochure waarin de aange
legenheden, waarop de wenken betrek
king hebben, uitvoerig zullen worden
behandeld.
Een van de wenken betreft het aan
leggen van een kleine voorraad le
vensmiddelen. Binnen niet al te lange
tijd zullen aan de handel noodrant
soenen worden geleverd, die aan par
ticulieren kunnen worden doorver
kocht. De regering is niet van plan
een verplichting te stellen op het
aanleggen van een noodvoorraad zo
als in Zwitserland bij voorbeeld het
geval is. Zjj hoopt dat ieder zijn ver
antwoordelijkheid in deze zal besef
fen, evenwel ook in die zin dat men
niet de winkels zal bestormen om te
gaan hamsteren.
Bij radioactieve neerslag, de zoge
naamde fall-out, een woord dat ook in
de overheidspublikatiez zal worden ge
bruikt, is het zaak dat men twee da
gen in de schuilgelegenheid blijft. Daar
moet dus voor twee dagen eten en
drinken aanwezig zijn. Verder zal men
een week niet naar buiten kunnen, het
geen impliceert, dat men nog voor vijf
dagen voedsel in huis moet hebben. Be
cijferingen wijzen uit dat het aanleggen
van een dergelijke noodvoedselvoorraad
op vijftien gulden per persoon zal ko
men.
Van regeringswege zijn maatregelen
voorbereid om bepaalde gebieden, als
uiterste maatregel, te evacueren. Deze
evacuatiemaatregelen zijn opgesteld in
overleg met de buurlanden. Uit de toe
lichting op de begroting van Algemene
Zaken is al gebleken dat uitgebreid
aandacht wordt geschonken aan het
programma van de burgerlijke verde
diging, waartoe de evacuatie behoort.
Een goed functionerende waarschu
wingsdienst is van uiterst groot belang.
De B.B. richt driehonderd meetposteD
in het gehele land in die to: taak heb
ben de plaats van kernexplosies te be
palen. Waar de radioactieve neerslag
terecht zal komen wordt dan mede be
rekend aan de hand van meteorologi
sche voorspellingstechnieken van het
K.N.M.I. Voor het overige heeft de
B.B. rond tweehonderdduizend mensen
ter beschikking die zeer goed zijn uit
gerust en hun taak kennen.
Tot de algemene wenken van de re
gering behoort nog het advies zich te
informeren omtrent de blokwachter
van zjjn eigen straat of buurt. Deze na
melijk is de man, tot wie men zich om
nadere inlichtingen over de individuele
zelfbescherming kan wenden.
De minister van Binnenlandse Zaken
zal vanavond om tien over zeven over
beide zenders Hilversum spreken over
de individuele zelfbescherming. Om acht
uur komt hij in een vraaggesprek over
dezelfde aangelegenheid ook te spreken
voor de televisie.
pen. Er was niet met de vuist op ta
fel geslagen en Gromyko was zich
niet te buiten gegaan aan onwelvoeg
lijke taal.
Naar verluidt had Rusk zijn commu
nistische collega duidelijk pogen te ma
ken dat zijn regering van mening was
dat de Sovjet-Unie haar tjjd verknoeide
door wat de vervanging van het secre
tariaat-generaal van de V.N. door een
troïka betreft, op haar stuk te blijven
staan. Volgens de zegslieden had Rusk
aan Gromyko uitgelegd dat een derge
lijke structurele wijziging in het Hand
vest van de wereldorganisatie een twee
derde stemmenmeerderheid zou verei
sen en dat een en ander hoe groot de
communistische druk ook mocht zjjn,
niet zou kunnen worden bewerkstelligd.
Gromyko had echter geantwoord dat
zjjn regering niettemin zou proberen
I haar plannen door te drukken. Het was
niet bekend hoe Gromyko had gerea-
geerd op vragen van Rusk inzake de
wijze waarop het Kremlin de Westerse
I toegang tot een „vrjj Berljjn" wilde ga-
randeren. nadat een vredesverdrag met
de D.D.R. zou zjjn gesloten.
HOLLANDIA, 22 sept. (Reuter)
Bij een botsing tussen een mobiele
politie brigade en Indonesische infil
tranten in de buurt van Sorong heeft
de Nederlandse politie-agent Carli het
leven verloren. Hij Iaat vrouw en drie
kinderen achter. In een officiële mede
deling wordt gezegd dat militaire een
heden en mariniers de politie ter zijde
staan in de strijd tegen „enkele dozijnen
Indonesische infiltranten". Voorts werd
medegedeeld dat de plaatselijke bevol
king de politiële actie ondersteunt, en
dat dorpelingen een gewonde Indonesiër
naar een Nederlands legerkamp hebben
gebracht.
De infiltranten werden gelokaliseerd
ongeveer vijftien kilometer ten zuiden
van Sorong.
Woensdag schoot een militaire wacht
in de avond op een man die zich op ver
dachte wijze bij een steiger ophield. De
ze wist zich echter uit de voeten te ma
ken.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken (links) in gesprek met zijn
Russische collega.
Advertentie)
naar
julianapark 58 60 - 62 - haarlem
telefoon 54530
le en 2e etage
vrij te bezichtigen
(Van onze weerkundige medewerker)
DE BILT, 22 sept. De kalender-
herfst begint zodra de zon weer pal bo
ven de evenaar is aangekomen op weg
naar de zuiderkeerkring. Meestal is dit
23 september het geval in tegenstelling
met het entree van de lente, zomer en
winter welke seizoenen meestal respec
tievelijk 21 maart, 21 juni en 21 decem
ber beginnen, al kan dit wel eens een
dag vroeger of later worden waarbij
o.a. een schrikkeljaar een rol kan spe
len. Zoals de astronomen hebben bere
kend zal de zon dit jaar 23 september
en wel om 7 uur 43 minuten het zoge
naamde herfstpunt bereiken.
Klimatologisch is de herfst al 1 sep
tember begonnen en wordt zij over de
drie volle maanden september, oktober
en november berekend. Dit is wel wat
logischer. Zo begint ook de winter 1
december Daarom is december ook
een... wintermaand. Volgens de kalen-
derindeling zouden wij bp 15 graden
vorst op b.v. 5 december nog van koud
herfstweer moeten spreken en dat is
wel een beetje dwaas. Zij die zich nog
liever aan 23 september vasthouden al
vorens van herfst te spreken duiken nu
ook de herist in. In 1959 duurde het tot
23 oktober alvorens het „weer" herfst
achtig met regen en wind begor. te wor
den.
Wanneer wij bij dit afscheid nog even
een korte terugblik op de zomer van
1961 werpen dan is daar niet veel
moois van te vertellen. De junimaand
maakt nog de beste beur met de mees
te uren zon. Juli en augustus waren te
leurstellend met alleen in begin juli en
eind augustus enkele echte warme zo
merdagen.
Bekijken wij de dagelijkse maximum
temperatuur te De Bilt geregistreerd
dan zien wjj dat het grootste aantal da
gen '70 van de 100) beneden normaal
bleei. Elke rnaand gaf een uitgespro
ken koude periode.
Het aantal uren zonneschijn kwam in
£173
De dagelijkse maximum temperatuur van de drie zomermaanden te De Bilt laat
duidelijk zien dat slechts enkele dagen boven de normaallijn zijn uitgekomen. De
nazomer, die hier buiten beschouwing is gelaten, maakte de laatste weken nog de
beste beurt.
De Bilt op totaal 507 uren tegen nor
maal 607 uren. Een tekort dus van 100
uren waaraan juli en augustus debet
zijn geweest.
De meeste regen (320 tot 360 mm)
viel in de provincie Groningen. Zeeland
bleef de droogste provincie. Over het
gehele land is gemiddeld 264 mm regen
gevallen tegen normaal 224 mm. Den
Helder kreeg 184, Vlissingen 182, Leeu
warden 247, Groningen 336, De Bilt 304.
Maastricht 228 mm.
In De Bilt regende het op totaal 136
uren tegen normaal 108 uren. Het aan
tal onweersdagen bleef klein namelijk
over het hele land 39 tegen normaal 48
onweersdagen.
Opvallen was het dat er van 30 mei
tot begin september geen dag voor
kwam met oostenwind. De hele zomer
ken nerkte zich in ons land door een
uitgesproken maritiem karakter waar
bij over het algemeen de zuidelijke pro
vincies beter weg kwamen dan het
noorden A an het land mt het westelijk
kustgebied.
