Oud-leerlingen bewaren vele en
goede herinneringen aan Fc HAIJF
Een uiterlijk
van binnen brandende
maar
vrouw
Nederlandse leren mantels
te koop in Parijse zaak
y
I
Wat is „raar"in Amerika?
FILMSTERREN
FIETSENDE
H
Wollen dekens
met honderd
procent wol
ELEKTRISCH
KOKEN
GOED
GEKLEED
GAAN
de slanke lijn
goed voor
Yoghurt meest in
jonge gezinnen
„SEMAINE DU CUIR"
Veertig jaar geleden
begon de Amsterdam
se katholieke school
voor maatschappelijk
werk zonder geld,
zonder lokaal, maar
met de spreuk: „V aar
een wil is, is een weg"
nylons
"parfiïnl
a&m
Op blote voeten naar
de bioscoop
DONDERDAG 28 SEPTEMBER 1961
We zien haar nog zitten in
een hoekje van een „Da-
mescoupée", een gereser
veerde, strenge figuur in het
zwart met hoge boord. Een klein
gouden kruisje is haar enige ver
siering, maar iedereen voelt dat
het, gedragen door deze persoon
lijkheid, een getuigenis is. Het is
in het middaguur. Ze pakt met
een zo bescheiden mogelijk gebaar
haar boterhammetjes uit, slaat
een groot kruis en eet. Ze kijkt
naar niets en naar niemand, ze
heeft haar eigen wereld bij zich,
en ook als ze niets doet en niets
zegt, dwingt ze respect af.
begint met
o
t -%EaU de toilette
Op de vrouwenpagina van 14 sep
tember heeft men kunnen lezen
over een onderzoek dat door de
Consumentenbond is ingesteld
naar het wolpercentage in wollen
dekens. Een negental dekens van ver
schillende herkomst zijn bij dit onder
zoek betrokken geweest en daarvan zijn
er drie, van met name genoemde fabri
kanten, als de beste uit de bus geko
men, bevattende hónderd of door een
geringe bijmenging, bijna honderd pro-
went wol.
Bij bespreking van dit, in de Consu
mentengids gepubliceerde onderzoek,
op onze vrouwenpagina, is ten onrechte
de indruk gewekt, dat er in ons land
niet ook nog andere wol-industrieën
zouden zijn dan de drie genoemde, die
dekens met honderd procent wol ver
vaardigen. Dat is wel het geval. Wij
willen daar met nadruk op wijzen.
Met het percentage wol in dekens
hangt de etikettering van dit produkt
nauw samen. De noodzaak om tot een
bevredigende regeling te komen wat be
treft het duidelijk en eerlijk aangeven
van de samenstelling van textiel, dringt
temeer nu er zoveel nieuwe, denk aan
de synthetische, vezels aan de markt
komen. Binnenkort hopen wij over de
etikettering iets naders te kunnen mee
delen.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIItll
Rood suède met vleermuismouwen van
Vico, Rotterdam. Deze Nederlandse
mantel kreeg in. Parijs een applausje.
Fé Haije reisde aan het begin van de
twintiger jaren dagelijks tussen Hil
versum en Amsterdam. In Hilversum
gaf ze les in biologie aan het meisjes
lyceum, want ze moest in haar eigen
onderhoud voorzien. Dat ze daarom
universitaire studie had gemaakt was
al iets bijzonders voor een vrouw in die
tijd. Bijzonder zou ze blijven, niet het
minst door haar werkkracht. Dat bleek
toen al, want in Amsterdam aangeko
men, ging ze, na die inspannende uren,
niet naar huis maar naar het Waterloo-
plein. Daar, in het patronaatsgebouw,
in de pastorie van de Mozes en Aaron-
kerk, lag haar eigenlijke levenswerk,
dat ze stoutmoedig en aanvankelijk
zonder enig salaris op 29 september
1921 was begonnen. Dat was de jonge
katholieke school voor maatschappelijk
werk in de hoofdstad, dezelfde die thans
zijn veertigjarig bestaan viert. Nu is
die „school" geëvolueerd tot het „Ka
tholiek instituut voor sociale opleidin
gen De Aemstelhorn", met thans een
directeur aan het hoofd, mr. C. W.
Kroft.
Van de insiders van de Aemstelhorn
is de gedachte uitgegaan met een groot
scheepse viering op het gouden jubileum
vooruit te lopen. Men wil n.l. de aan
dacht vooral laten vallen op de stich
teres van de school, op Fé Haije en nu
hoopt men de oudleerlingen te active
ren om alle gegevens over deze bijzon
dere vrouw die zij bezitten ter beschik
king te stellen. Vooral de leerlingen
„van het eerste uur" uit de begintijd,
na 1921, zullen misschien bijdragen uit
hun herinneringen of uit dé „bewaar-
doos" kunnen verschaffen. Wacht men
nog eens tien jaar met dit verzoek, dan
zijn velen van hen wellicht uit het
werk en onbereikbaar.
Bij gelegenheid van de feestviering
zal voor de oudleerlingen en gasten
een overdruk in brochurevorm verkrijg
baar zijn van een beknopte studie over
de figuur van Fé Haije. die is samen
gesteld door J. P Gribling hist. drs.
Deze Nijmeegse historicus zal een meer
uitgebreide studie aan de stichteres wij
den als hij over nauwkeuriger en meer
persoonlijke gegevens kan beschikken,
die oudleerlingen van hun contact met
deze inspirerende figuur bewaard heb
ben.
Nóg een uitgave houdt verband met
het veertigjarig bestaansfeest van „De
Aemstelhorn", namelijk het oktober
nummer van het tweemaandelijks ca
hier „Ruimte", dat geheel aan maat
schappelijk werk is gewijd, onder het
motto „Helpers in nood".
Helpen op maatschappelijk niveau
is wel veranderd sinds té Haije haar
school in 1921 begon. Want toen was
er in de maatschappij veel armoede
en dat bracht in de gezinnen ellende
mee, waar man en vrouw niet tegen
op konden. Liefdadigheid door goed-
wi 11 en den bedreven had niet meer
te bieden dan aalmoezen en de spreek
woordelijk geworden soep-uitdeling
en als hulp was dat eigenlijk een aan
fluiting van het hele maatschappelijke
bestel. Er werd ook weinig mee be
reikt, omdat de oorzaak van de nood
ontoereikend gezinsinkomen en
daardoor verslonzing van het huis-
PARIJS, september
In de grote tentoonstellingshallen aan
de „Porte de Versailles" waar
geen poort meer te bekennen van
werd kortgeleden de jaarlijkse
internationale leerweek gehouden. Be
halve machines en vellen leer werden
er voornamelijk schoenen getoond. Voor
tassen, portefeuilles enz. wordt een
aparte tentoonstelling georganiseerd.
Al waren de Franse fabrikanten in de
meerderheid, ook verschillende buiten
landers toonden hun schoeisel. Het ge-
Volg was, dat het publiek kilometers
achtereen schoenen kon bezichtigen en
zelfs de vakmensen die grotendeels het
Publiek vormden dreigden een indiges
tie te krijgen van alle garneringen, di.e
Ze op de schoenen te zien kregen.
Bijna geen pumps waren er zonder
strikjes, stiksels, plooitjes of een of an-
dere versie in afstekende Kleur. Zo'n en-
gel gegarneerd paar is wel aardig, maar
een duizendtal is te veel van het goede
Ongelofelijk, dat men op het kleine be
stek var. de bovenschoen zoveel varia
tie kan aanbrengen.
Of de vierkante neus het van de
puntige zal winnen is nog niet zeker.
Ongetwijfeld waren de laatste in de
meerderheid terwijl de ^vierkante neus
Weer spitser wordt. Ook waren er en
kele ronde neuzen, die aan ac schoe
nen iets comfortabels geven. De lage
re hak doet dat ook en wordt door al
le fabrikanten, ook de buitenlandse,
thans weer gemaakt. Bovendien lijkt
het of ze er zich weer allemaal van be
wust geworden zijn dat de schoen ra
tioneel van vorm moet zijn, wil hij de
voet niet vervormen en ondraaglijke
Pijn veroorzaken. Nu de schoenen met
dun leer gevoerd worden zitten ze
feeds oneindig gemakkelijker.
Als kleuren lanceren de Franse fa
brikanten donker bruin met iets roods
erdoor, Greco genaamd en een beige-
achtig' bruin met iets groens vermengd,
dat Manoque heet. Het nieuwste zijn
gekleurde lakschoenen in groen, rood en
«Bdere tinten.
Voor de mantels, tailleurs en japon
nen van leer of suède zijn er nog steeds
twee tendenzen: klassiek en een trouwe
aanpassing aan de door de Haute Cou
ture gelanceerde lijn. Dit laatste i niet
zonder gevaar daar leer gauw „over
dressed" js. De Engelsen zijn hier niet
aan ontkomen. Bij hun uitgebreide col
lectie viel echter een driekwart mouton-
mantel op waarvan het voeringbont in
vierkanten gesneden was, wat een zeer
origineel effect gaf. Telkens was er
twee centimeter tussen de vierkanten
gelaten wat een grote soepelheid geeft.
Een sportjas die zeker succes zal heb
ben.
De Franse suèdemantels waren door
gaans klassiek van iyn. Meestal met
een split opzij, soms ook van achteren.
Dit laatste loopt dan tot boven het mid
del.
Zweden kwam met een zwart suède
mantel waarbij een kap van glimmend
leer werd gedragen, die gevoerd was
met wit bont. Deze leren mantel kreeg
applaus. Hetzelfde succes had ook een
rood leren mantel met yleermuismou-
wen van onze landgenoot Vico. Voorts
kwam deze Rotterdamse fabriek met een
short en „pull" en een rok met twee
splitten. In Parijs is Vico bekend daar hij
onder andere alle leren jassen aan de
C.C.C. levert. De C.C.C. is oorspronkelijk
een Belgische regenmantelzaak, die sinds
jaren een enorm succes in Parijs heeft,
niet het minst met haar leerafdeling.
Uit de aard der zaak stonden de ja
ponnen niet op hetzelfde peil als de man
tels en de tailleurs. Voor avondkleding
leent leer zich niet, en de bedrukte le
ren japonnen lieten zien, dat dit procé
dé de warme mooie kleurschakeringen
van het leer wegneemt. Zelfs de een
voudige mouwloze modellen hadden
niet veel succes.
Als kleuren natuurlijk veel beige en
bruin maar ook veel warm rood en diep
groen. Vooral het rood had succes en
was dan ook bijzonder mooi. En wat
onze vaderlandse trots goed deed: Ne
derland kwam uitstekend voor de dag!
Diny K.-W.
Bij het begin van haar school in de
twintiger jaren, reeds een strenge ver
schijning.
houden, verwaarlozing van de kinde
ren. de man die zijn heil zocht in de
kroeg niet werd weggenomen.
Een deskundig kader, dat zou worden
opgeleid om de maatschappelijke verbe
tering van de verkommerde gezinnen
aan te pakken en leefvoorwaarden te
scheppen, die menswaardig waren, dat
was het ideaal van de stichteres van
de school. Een ideaal, dat nog hoger
ging, want ze wilde bereiken, dat door
verbeterde maatschappelijke verhoudin
gen de mensen ook God zouden kunnen
terugvinden in hun leven. Fé was nuch
ter en ze zei dingen concreet. In deze
tijd zou ze dat in veel voorzichtiger be
woordingen verpakt naar voren hebben
gebracht. „Evangeliseren" in het maat
schappelijke werk is, nu het een we
tenschappelijker basis heeft gekregen,
een teer punt geworden.
In veertig jaar is er ontzaglijk veel
veianderd in de maatschappij. De wel
vaart is gegroeid, veel materiele armoe
de is verdwenen, maar er is een ander
soort armoede gegroeid, die men mis
schien levensarmoede zou kunnen noe
men. Die is moeilijker te bestrijden. De
mens is in zijn gedragingen (gedrags
patroon is een geliefkoosd woord), in
zijn impulsen, in zijn verlangens, in
zijn heimelijke angsten en zijn geremd
heid, meer wetenschappelijk bestudeerd.
De school, die de mens wil helpen, is
een „instituut" geworden, de opleiding
is van twee jaar tot vier jaar uitge
groeid. De samenleving is ook oneindig
veel ingewikkelder geworden. Wie in de
meest uiteenlopende gevallen en con
crete moeilijkheden advies, hulp, begrip
voor de situatie en daardoor een gevoel
van veiligstelling en menselijke solidari
teit wil bieden, die moet veel meer le.
ren, veel meer weten, dieper inzicht, gro
ter begrip en meer ervaring hebben aan
veertig jaar geleden. Maatschappelijk
heipen is het opsporen van de moeilijk
heden in hun diepste verhoudingen en
ze dan proberen recht te trekken Soms
is daar nu oneindig veel organiseren, co-
ordineren en bemiddelen mee gemoeid.
Fé Haije begon vrijwel zonder geld,
zonder lokaliteit, maar met een Ijzeren
doorzettingsvermogen en het elke dag
opnieuw waar maken van het spreek
woord „Waar een wil is daar is een
weg dat in haar directrice-kamertje
hing. En die wil van Fé Haije was vol
komen ingebouwd in wat zij ervoer als
de wil van God. Voor de buitenstaander
was de vrouw, die de Amsterdamse
school het aanzien gal, stug door een
onoverwinnelijke verlegenheid) en ver
schrikkelijk nuchter. Maar van binnen
moest zij brandend zijn geweest. Want
wat haar stuwde en deed doorzetten bij
de bijna onoverwinnelijke moeilijkheden
van liet begin, was immers vooral de op
zet om degenen, die God in hun mate
riële nood kwijt geraakt waren, bij Hem
terug te brengen door hun mensonwaar
dige levensomstandigheden te verbete
ren.
Het lijkt nu heel primitief, dat les
rooster van de beginjaren. Wij hebben
zelf mogen behoren tot de leerlingen
van het eerste uur en wij leerden naast
de grondslagen, waarop Fé Haije het
onderricht bouwde, maatschappijleer en
eigen geestelijke vorming, bij de rand-
vakken, als wü ze zo mogen noemen,
ook het verzorgen van kamerplanten en
het bakken van paardebiefstuk. Het
huiselijk leven, dat wij moesten helpen
verbeteren in de verdwaalde gezinnen,
was veertig jaar geleden simpeler
dan nu. Zoals wij bij het 25-jarig be
staan van de school in hel herdenkings
boekje schreven: „leerden wü hoe de
dingen in elkaar zaten, van een lappen-
olifantje tot de kinderziel". Op het pro
gramma van nu is er noch voot koken
noch voor het maken van speelgoed
beesten meer plaats de instituten voor
huishoudelijke voorlichting hebben dat
werk in de gezinnen overgenomen) en
aan de kinderziel is sindsdien heel wat
meer ontdekt, dan wat ons groepje in
de eenvoudige psychologieles leerde.
Het imponerende lesprogramma van
nu vertoont specialisaties, waar men
toen niet eens van kon dromen. Is men
nu zelfs al niet doende met het voorbe
reiden van een richting orthopedago
giek!
Voor praktisch werk fietsten we in
het eerste jaar tot buiten Amsterdam,
naar het woonwagenkamp, waar de
moeders hun kinderen brachten naar
-.vat we het „kleuterschooltje" noemden.
Nee, ze waren niet altijd zindelijk en
ze hadden niet altijd de nodige onder-
kleertjes aan en als ze nog niet konden
iopen werden ze door de moeder zo op
je arm gezet en je moest je neus dan
wel eens dichtknijpen. Zelfverloochening
hoorde je aan te kweken bij de deugden
van de maatschappelijke werkster! Let-
erlijk en figuurlijk moest je aanpakken.
De werkwijze was eenvoudiger dan nu.
De problemen waren eenvoudiger, ae
hulpverlening was eenvoudiger. Het
„benaderen van de cliënt" was een term
die nog niet bestond.
Er was ook nog geen sprake van enig
georganiseerd werk voor emigranten,
vluchtelingen, bejaarden, groepen dus,
die assistentie nodig hadden. Er waren
nog geen levensscholen en Mater Ama-
bilisscholen voor de arbeidersjeugd,
geen medische opvoedkundige bureaus,
er was nauwelijks personeelsmaatschap-
pelijk werk. Bij de volksgezondheid, de
volksontwikkeling en de jeugdvorming
heeft wat men „maatschappelijk werk"
noemt een enorme vlucht genomen.
Lesrooster en praktijkwerk zijn dan
ook in de afgelopen vier decennia
uitgebreid, verzwaard, verwetenschap
pelijkt, geïntensiveerd, gespecialiseerd,
in één woord, meegegroeid met de
maatschappij, die in al zijn verhou
dingen oneindig veel verwikkelden is
geworden. Terecht. En maatschap
pelijk werk is ook niet meer iets waar
alleen vrouwen zich voor laten oplei
den. De Amsterdamse school heeft de
laatste zeven jaar ook mannelijke
leerlingen en wie nu toevallig tussen
twee lesuren het. alweer te kleine
herenhuis waar de school gevestigd
is in de Hobbemastraat, binnenkjjkt,
ziet ook jonge religieuzen tussen de
leerlingen. Die krijgen later wellicht
de leiding over een van de kinderhui
zen van hun congregatie. Aan de
school -studeert thans ook een toe
komstige pater Jezuïet, die later in
het bedrjjfsapostclaat zal gaan -
ken. Een uitgroei, die de oprichtster
wel niet zal hebben voorzien maar
die haar zeer zou verblijden.
Haar aanvankelijke opzet, die echter
een te hoog gesteld ideaal is gebleken,
was namelijk de leerlingen in groeps
verband te doen wonen en met elkaar
een soort religieus instituut te doen vor
men. Het Leger des Heils had haar gro
te bewondering. Maar dat plan, dat een
diep gekoesterde wens was van Fé
HaijeA is niet gerealiseerd omdat de leer
lingen, al wilden ze zich tot deskundigen
laten vormen en scholen, gewoon leek
wensten te blijven. Toch was ze, ook met
dat ideaal, haar tijd vooruit, hetgeen be
wezen is door de verschillende lekeiiin-
stituten en moderne congregaties, die
sindsdien zijn opgericht en waarvan de
leden sociaal werk doen met als opzet
het evangeliseren, als men het zo mag
uitdrukken. Zij het, dat dit veelal niet
verder gaat dan getuigen.
De lessen in ascese en moraal, die op
het lesrooster van het begin stonden
(strenge formulering uit een tijd, die
nog geen aanpassing kende) zijn nu ge
worden tot theologie en kennis omtrent
het moderne christelijke mensbeeld.
Een ander ideaal, waarmee Fé Haije
bewees een scherp doorzicht te hebben,
was haar wens studiedagen voor jonge
arbeidsters aan haar school te verbin
den. Dat deel van het werk wordt nu op
gevangen doordat aan de school ook de
toekomstige leidsters voor het Mater
Amabiliswerk worden gevormd.
Dat veel van haar leerlingen het
maatschappe! ijk werk niet als beroep
zouden uitoefenen omdat ze trouwen,
was voor Fé geen reden om hun oplei
ding niet als volledig vruchtdragend te
beschouwen. Op deze wijze voor het le
ven geïnstrueerde echtgenoten zouden
Advertentie
4
oor de 300.000 elektrisch kokende
huisvrouwen in Nederland is een
receptenboekje verschenen, dat
blijkens de verantwoording van de
samenstelster bedoeld is als moderne
aanvulling van „Het Elektro Kookboek",
dat sinds zijn verschijnen in 1932 reeds
veertien drukken beleefde. Die herdruk
ken zijn telkens aan de vooruitgang der
techniek aangepast. Maar in dit boekje
staan weer andere recepten, voorzien
van een blanco vierkant, waarin men de
voor het eigen fornuis passende baktijd
kan invullen. Er zijn 36 van die oven
recepten en uit een schema met de ver
schillende soorten schakelaars kan men
de nodige aanwijzingen putten.
immers gezinnen vormen met een goe
de invloed in de maatschappij. Mer'
waardig is het overigens, dat er bij c
afgestudeerden van de laatste jaren
meer zijn, die trouwen dan van de vroe
gere lichtingen. Ongetwijfeld heeft cl
te maken met het toenemend vrouwen
tekort, terwijl er in de twintiger jaren
nog een vrouwenoverschot bestond.
Naar ruwe schatting is er van de
zowat duizend gediplomeerden vijfen
dertig procent getrouwd. Het get;
van duizend omvat de gediplomee
den van de dagopleiding zowel a'
van de urgentie-opleiding, dat zijn dus
degenen, die reeds in het werk zaten
en tussendoor hun vakbekwaamheid
hebben vervolledigd. Behalve die dui
zend leerlingen die in de 40 afgelopen
jaren zijn gediplomeerd, zijn er ook
700 wijkverpleegsters op de school op
geleid. De statistiek vermeldt niet,
hoeveel getrouwde oudleerlingen hun 'jiiiimiillliiimiiiimiiiMimimmiiniiiiiiimiimmiimiiiiin
scholing en ervaring gebruiken als be-
l
Portret van F. Haije, geschilderd door
J. Stierhout, toen de school 25 jaar be
stond. Het was een cadeau van leerlin
gen en oud-leerlingen. Zó zullen velen
haar zich herinneren.
stuurslid van een charitatieve vereni
ging, waarin ze zitting hebben of als
gezinsvoogdes, iets wat de samenwer
king tussen bestuur en beroepskrac ht
alleen maar zeer ten goede kan komen.
Het is ook wel vermeldenswaard, dat
er soms tussen de leerlingen van
wie de meesten vooraan in de twin
tig zijn ook enkele getrouwden zijn,
wier huwelijk kinderloos is gebleven
en die zich, op dertig- of veertigjarige
leeftijd er is er zelfs een van boven
de 50 nog willen gaan bekwamen
om het werk in de parochie, waarvoor
ze zich beschikbaar gesteld hebben,
deskundig te kunnen doen.
De viering van het veertigjarig be
staan van „De Aemstelhorn" omvat on
der meer een feestvergadering in het
Koninklijk Instituut voor de Tropen,
ivaar naast dr. J. J. A. Vollebergh, di
recteur van het instituut voor toegepaste
psychologie te Nijmegen, gesproken zal
worden door prof. dr. H. Ruygers, voor
zitter van het schoolbestuur. Daarna is
er receptie. De avondfestiviteit bestaat
in een boottocht over het IJsselmeer.
Heel wat oude herinneringen zullen door
de oudleerlingen worden opgehaald.
Bij degenen, die voor 1947 aan de school
gestudeerd hebben, zal de figuur van de
stichteres daarbij in het middelpunt
staan.
A. Bgl.
Advertent);)
XTT7"aarom heeft iedereen het toch zo
druk, vraagt men zich telkens
T af. Een van de redenen is on
getwijfeld ook, omdat menigeen
zich met menigeen bemoeit. Enquêtes,
ondervragingen, onderzoekingen, men
zou kunnen zeggen de zo grondig moge
lijke analyse van de samenleving, wordt
steeds meer een geliefkoosde bezigheid
en behalve in het ondervragen gaat ook
in het ordenen en uitwerken van de ge
gevens de nodige tijd zitten. Maar men
kan niet meer buiten het marktonder
zoek in deze tijd van produkten en nog
eens produkten. Want wie produkten
maakt moet zien ze ook weer kwijt te
raken in het meest gunstige afzetge
bied.
Zo heeft men ook alles uitgeknobeld
over yoghurt. En waarachtig, de leef
tijd van de huisvrouw blijkt daarmee te
maken te hebben. In tien jaar tijd is
het yoghurtverbruik in ons land meer
dan verdrievoudigd, het is gestegen van
28 ton in 1950 tot 106 .on in 1960. Toch
zijn er nog gezinnen, waar de yoghurt
geen entree heeft gemaakt en dat zijn
de gezinnen, waar de huisvrouw boven
de vijftig is. Want in die „middelbare"
gezinnen komt bij de helft nooit yoghurt
op tafel. Het is typisch een voedings
middel voor jonge gezinnen. Ook wordt
op het platteland meer yoghurt gegeten
dan in de stad. Men weet nu dus waar
de zwakke plekken schuilen in het yog-
hurt-verbruik en de yoghurtleverancier
kan dienovereenkomstig zijn maatrege
len nemen.
Gezinnen waar de huisvrouw boven
de vijftig is schijnen er andere ge
woonten op na te houden dan jongere
gezinnen, wat hun eetgewoonten be
treft. In Engeland is men er dank
zij uitvoerige onderzoekingen achter
gekomen, dat bij kinderloze echtparen
de uitgaven voor het voedsel stijgen
tot de vijftigste verjaardag van de
vrouw des huizes, daarna daalt het
bedrag, dat in eten en drinken wordt
omgezet. Dat is dan de logische sa
menhang tussen leeftijd en calorieën.
Deze gegevens kwamen te voorschijn
uit het jaarverslag van de Engelse
Nationale Commissie voor Voedings
onderzoek. Wilt u weten, hoeveel ca
lorieën de Brit gemiddeld per dag tot
zich neemt? 2578. De Nederlander eet
iets meer. Want het Nederlandse
Voorlichtingsbureau van de Voeding
heeft uitgerekend, dat het gemiddelde
bij ons ligt tussen de 2800 en de 2900
calorieën.
Een mijnheer in een lichtblauwe Cadillac, die zijn hond uitlaat.
Los Angeles, september
et daagse leven in Amerika is an
ders dan in Nederland. Er zijn
altijd nog spectaculaire dingen,
die je als Nederlander, al ben je
allang hier gevestigd, opvallen.
De Amerikaan voelt zich volkomen vrij
en vindt niets raar. Enige staaltjes?
De bakker floot voor mijn deur en ik
snelde de tuin door om aan de oproep
gehoor te geven. De bakker hier wan
delt namelijk niet naar uw voordeur
om naar uw wensen te vragen. Hij
stopt voor het huis van zijn klanten,
fluit tweemaal, en rijdt dan verder. En
dat betekent een rit naar de market om
uw broodje te kopen en minstens drie
kwartier tijdverlies. Dus prompte ge
hoorzaamheid is geboden.
Nu echter had ik me niet behoeven te
haasten, want intussen had een andere
klant zich gemeld. Een roodharige ama
zone boog zich net uit het zadel neer
om twee donuts (Amerikaanse spelling
voor doughnut, een ringvormig zoet
broodje) in ontvangst te nemen, een
voor haarzelf en een voor haar vier
voeter, die al vol verwachting zijn hoofd
naar haar omwendde. Na deze korte
donut-break zette het tweetal de och-
tendrit verfrist voort.
De poes klom haastig het hek over
met alle tekenen van schrik en veront
waardiging. Ik zocht naar dé re
den van deze haast. Een dikbuikig heer
met kale schedel in een soort Kleine
Lord tenue, korte zwarte broek en buis
met witte platte kraag wandelde sta
tig voorbij, aan de- lijn een prachtige
Samoyeed meevoerend. Het was niet uit
te maken wie de aanleiding voor poes
Kitty's overhaaste terugtocht was, de
zelfs voor Los Angeles ongewoon uitge
doste baas of de hond.
Voor een grote dure zaak stopte een
rose Cadillac. Eruit stapte een heer in
verschoten jeans-met-gelapte-knieën en
verder niets. En een dame, minstens
zeven maanden in „a family way", zoals
men dat hier tekenend noemt, in kort
broekje en geruite blouse, krulspelden
en op blote voeten.
Op een groot parkeerterrein aan het
strand reed een lichtblauwe Cadillac
langzaam kringen tussen de rijen au
to's .Achter het stuur leunde een jonge
man, op zijn gemak een sigaret genie
tend. De linkerhand buiten het raam
hield een lange lijn met aan het ande
re uiteinde een hond. Het Amerikaanse
I Ari -r-en tie)
.'li
Imp. VIPARCO M.V. Deh Haag
equivalent van „even de hond uitlaten".
Cadillacs zijn hier tussen twee haak
jes. voor velen een symbool van hun
status, daardoor onder anderen zeer ge
liefd bij neger-huispersoneel.
Fietsen zijn in Amerika een soort
speelgoed voor de jeugd. Wie 16 jaar
wordt, de wettige leeftijd in de meeste
staten voor het verkrijgen van een rij
bewijs, probeert echter zo spoedig mo
gelijk de fiets voor een „car" in te rui
len. Zeker, men ziet wel eens tussen
uiiiiiuiiiMiiiiiiiiiiiiininiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiii
imiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiintiiiiiitimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
de honderden auto's die zich van en
naar kantoor en fabriek spoeden, een
moedige enkeling zich per fiets voort
bewegen. Een stelletje filmsterren heeft
onlangs een fietsclub opgericht, omdat
een paar doktoren het fietsen als de
ideale sport en bevorderend voor de
slanke lijn aanbevalen, 's Zondagmor
gens kan men een enkel non-conformis
tisch echtpaar er op uit zien trekken op
de fiets en ik ontmoette laatst zelfs een
grijsharig dametje, fier voortpeddelend
met een gevulde boodschappentas aan
het stuur; maar dat blijven toch uitzon
deringen. En dat is
te begrijpen. Wat
begin je als eenling-
op-de-fiets tegen
honderden jachten
de automobilisten!
De fietsende kin
deren echter zijn de
vrijbuiters van de
weg. Zij rijden waa
zij willen en hebbei
maling aan ver
keersregels. Het be
zit van een lamp o
reflecotr hangt van
de luim of de in
houd van de piggj
bank van de eige
naar af. en wannee
men in de verte
zo'n fietsrijder zijn
ohzekere weg ziet
volgen is het aan te
raden hem zo ruim
mogelijk baan te
laten.
De veiligheid van
het fietsen wordt
niet bepaald bevor
derd door de nieuw
ste jeugdige rage om
het stuur zo hoog
mogelijk te plaat
sen. zodat vaak de
berijder, met ten he.
mei geheven armen,
doet denken aan een
drenkeling, die zich
aan een laatste
steunpunt vast
klampt. Erger is.
dat ook motorrijders
meedoen aan deze
gevaarlijke mode.
In tegenstelling
hiermee is het ,.je
van het" voor teen
ager-automobilisten
om het front van
hun auto zo laag mo
gelijk bij de grond
te laten zakken. Dit
laatste snufje is nu evenwel door een
politieverordening verboden, maar de
fietsers gaan in him gevaarlijke hobby
ook nu weer vrij uit.
In maanverlichte zomeravonden kan
men in Los Angeles soms geconfron
teerd worden met de anachronistische
verschijning van een hoog opgeladen
hooiwagen, piepend en krakend, met
schommelende lantaarns zich voortbe
wegend, zo langzaam als het zijn be
dachtzaam voortstappende één-paarde-
kracht past. Boven uit het hooi klinken
jonge stemmen, een vrolijke lach, een
accordeon of mandoline, die een popu
lair liedje ten beste geeft. Het zijn jon
gens en meisjes, die genieten van een
„hayride", misschien in een onbewust
nostalgisch verlangen naar de ongecom
pliceerde en ongehaaste genoegens van
hun groot- en overgrootouders. Uiter
aard vermijden deze logge gevaartes
zoveel mogelijk de drukke boulevards,
waar de auto koning is, en kiezen voor
deze, vaak uren durende uitstapjes de
back alleys en de, 's avonds gewoonlijk
vrij stille, straten der woonwijken.
Om een goede doorsnee indruk te
krijgen van de Amerikaanse jeugd kan
men misschien het best een middag
voorstelling in een bioscoop bezoeken.
Hier ziet men jongens en meisjes van
twee tot achttien jaar, die zich allen
opvallend keurig gedragen. De kleding
is een staalkaart van wat de mode voor
de jeugd voorschrijft. Natuurlijk uitslui
tend lange broeken voor de jongens,
gecompleteerd door een T-shirt en blote
voeten of door jasje plus das. net ge
poetste schoenen en sokken. De meis
jes mogen wel korte broeken dragen,
gewoonlijk met een. het middenrif vrij
latend bovenstuk, of ze dragen als ander
uiterste allerliefste jurken, soms als mi
niatuur dametjes met bijpassend hoedje,
tas en een enkele keer zelfs handschoe
nen.
Aangezien hier geen klassificatie voor
films bestaat bezoeken kinderen even
grif films uitgesproken voor volwasse
nen, bijvoorbeeld „The apartment",
als de ..absent-minded professor" van
Walt Disney. Stemmen, die zich telkens
weer verheffen om films evenals in de
meeste Europese landen een etiketje
op te drukken met „boven de 18" wor
den steeds weer tot zwijgen gebracht
als ongrondwettelijk, want de vrijheid
van het individu beperkend. De werkelij
ke reden is natuurlijk, dat de jeugd de
voornaamste inkomstenbron voor de
bioscopen vormt.
Overigens is het opvallend hoeveel
ouders men hier nog met hun kroost
gezellig een bioscoopje kan zien paJkken.
Verder schijnen films, evenals TV, een
honger- en dorstverwekkende invloed te
hebben op Amerikanen, jong en oud,
en na een bijzonder populaire film kan
men soms letterlijk door het achteloos
in de zaal neergeworpen verpakkings
materiaal van eet- en drinkwaar waden.
LOUISE BURG-HARDT.
De nieuwste rage, het stuur zo hoog mogelijk zetten
