„Landsbelang eist
oplossing geschil"
Papoea s niet gediend bij
explosieve verhouding
PRIX DE ROME uitgereikt
De Twentsche Bank
ALKMAAR VIERT FEES1
Schilder prijs voor A. Bakker,
F. Letterie beste beeldhouwer
de
iOSRAM
Mensenredder wordt 75 jaar
Prof. Duynstee over Nieuw-Guinea
Dodelijk ongeluk
Rijksdelen meer
betrekken bij V.N.
Ned. motorschip
gezonken
procent
rente Uw geld bewaren
tot max. f. 25.000.-,
op een depositoboekje
bij De Twentsche Bank
is gemakkelijk en rentegevend.
U kunt de bedragen ook
per giro storten.
Overleg over
spelling
Vier Italianen
naar huis terug
Geen plaats voor
Danstheater in
Den Haag
Indonesië en de
beheerde landen
Waar de victorie in 1573 begon
Honderdj arige Ontzetvereniging
doet historie herleven
Mees Toxopeus
Vragen van Eerste
Kamer-lid
Na aanvaring in haven
aan Elbe-monding
Staking Hoogovens
Eén illegaal over
Duitse grens
V.N.-BERAAD
ZATERDAG 7 OKTOBER 1961
PAGINA 5
DE HEER J. ORANJE
VERLAAT GOES
WYBERT/es geven verlichting
bij heesheid en hoest
lampen
FELISOL
écht kleurecht
mtm&i
DB QUAY klompe cAI
Let op, mevrouw!
AMSTERDAM, 7 okt. Voor de ka
tholieke jonge werkgeversvereniging
heeft prof. mr. J. F. J. M. Duynstee,
hoogleraar aan de r.k. universiteit van
Nijmegen, gisteravond alhier gesproken
ove- Nieuw-Guinea. Hij stelde primair
dat het landsbelang, naar de overtui
ging van talloze Nederlanders, een op
lossing eist van het geschil met Indo
nesië op een ook voor de Papoea's aan
vaardbare en fatsoenlijke manier. ,,Dit
is niet alleen het landsbelang in een enge
zin, het is tevens een wereldbelang,
daar het fataal ware als door deze
zaak Indonesië in een meer extreme
richling gedreven werd", aldus prof.
Duynstee.
Hjj vervolgde: ,,Het voorstel van de
regering brengt niet een oplossing van
het geschil met Indonesië. Integendeel,
het maakt deze oplossing veel moeilij
ker. De Nederlandse regering doet we
derom net alsof er geen geschil met
Indonesië bestaat, en alsof dit geschil
er in elk geval niet toe doet. In feite
is dit geschil ook voor de toekomst van
de Papoea's van doorslaggevende be
tekenis. Het landsbelang in de beste
zin des woords eist derhalve, dat de
wereld en dat vooral ook Indonesië
weet, dat hier te lande in brede kringen
niets liever wordt gezien, dan een op
lossing van het geschil met Indonesië,
een verzoening die ook de Papoea's ten
goede moet komen", aldus prof. Duyn
stee.
„De belofte van zelfbeschikking voor
de Papoea's had alleen zin gehad zo
lang de Papoea's konden kiezen tussen
Nederland en Indonesië. Dit is de enige
reële keuze, die Nederland aan de Pa
poea's kon geven. Maar het gaat niet
aan, de belofte als zodanig buiten dis
cussie te stellen, doch in feite de keuze
mogelijkheid in Nederlandse richting
uit te schakelen".
De Nijmeegse hoogleraar vroeg zich
EMMEN, 6 okt Te Klazienaveen-
Noord is de 64-jarige veenarbeider H.
Kreeft met zijn fiets tegen een perso
nenwagen gebotst. H\j werd zo ernstig
gewond dat hp later in het ziekenhuis
is overleden. Het slachtoffer was ge
huwd en vader van twaalf kinderen.
ROERMOND, 7 okt." Toen het- acht
jarig zoontje van de fam. Sniedt gisteren
naar schooi fietste, is het door tot nu toe
onbekende oorzaak van het rijwielbad
geraakt en terecht gekomen op de rij
baan van de Ma.astrichterweg. Een tank
wagen met aanhanger greep het jon
getje. In levensgevaarlijke toestand is
het kind naar het St. Laurentiuszieken-
huis in Roermond vervoerd.
ROERMOND, 7 okt. Uit de Zuidwil
lemsvaart bp Nederweert is gistermid
dag het sedert woensdagavond vermiste
stoffelijk overschot van de 37-jarige ar
beider J. Vaes opgedregd. Toen V. naar
huis reed, is hp woensdagavond door
een dichte mist misleid en met zijn fiets
de vaart ingereden. V. was vader van
drie kinderen.
af, hoe men wil bereiken, dat Neder
land diensten aan Nieuw-Guinea kan
blijven bewijzen zij het dan in de
vorm van het zenden van ambtenaren
ais he* conflict met Indonesië voort
duurt en de gehele verhouding explo
sief blijft? „Hoe kan men menen, dat
men op deze manier werkelijk de Pa
poea's een dienst bewijst. Integendeel,
men drijft hen steeds verder weg van
datgene waar zp ten slotte toch heen
moeten. Men maakt de zo uiterst ge
wichtige continuïteit der ontwikkeling
onmogelijk", aldus prof. Duynstee.
„Men bewijst de Papoea's alleen dan
een werkelijke dienst, als men kan be
reiken, vooreerst dat de thans begon
nen ontwikkeling voortgaat gedurende
een zo lang mogelijke tijd, maar op
basis van samenwerking tussen Neder-
1. na Indonesië en de Papoea's. Een
overgangsfase die niet voorbereidt op
het leven van de Papoea's binnen In
donesië, is bij voorbaat tot mislukking
gedoemd. Omgekeerd, datgene wat op
gebouwd is. zou grondig worden ver
stoord als Nederland zijn aandeel in de
overgangsfase niet zou kunnen blijven
geven. De grondslag van een oplossing
moet verzoening tussen Nederland en
Indonesië zijn", zo besloot prof. Duyn
stee.
Advertentie
GOES, 7 okt. De directeur van
gemeentewerken, de heer J. Oranje,
heeft ontslag uit gemeentedienst aange
vraagd in verband met het aanvaarden
van een functie in het particuliere be
drijfsleven. Reeds voor de gezagscrisis
had de heer Oranje plannen elders een
functie aan te nemen. Hp is van juni
1949 af directeur van de dienst van ge
meentewerken. Zpn vertrek is, naar hij
verklaarde, geen gevolg van de moei
lijkheden tussen hem en B. en W.
DEN HAAG, 7 okt. Het Eerste Ka
merlid de heer De Gaay Fortman (AR)
heeft bij de minister-president, minis
ter van Algemene Zaken en aan de mi
nister van Buitenlandse Zaken schrif
telijk geïnformeerd of het waar is dat
Suriname aanspraak maakt op een van
de vijf plaatsen van vertegenwoordiger,
die het koninkrijk in de algemene ver
gadering toekomen. Als dit waar is, dan
wil de heer De Gaay Fortman weten of
de ministers dan niet van oordeel zijn,
dat de gelijkwaardigheid der drie rijks
delen. neergelegd in het statuut voor het
koninkrijk, alsmede de omstandigheid,
dat de buitenlandse betrekkingen krach
tens dat statuut aangelegenheden van
koninkrijk zijn, ertoe moeten leiden,
dat Suriname en de Nederlandse Antil
len in de gelegenheid moeten worden
gesteld, indien gewenst, ieder een plaats
van vertegenwoordiger in de delegatie
van het koninkrijk naar de algemene
vergadering der Verenigde Naties te be
zetten. De vragensteller wil, in het be
vestigend geval, weten of de ministers
bereid zijn te bevorderen, dat op de
kortst mogelijke termijn een regeling
daartoe in overleg met de beide trans
atlantische rijksdelen wordt getroffen.
KIEL, 7 okt. (DPA) Het 500 ton
metende Nederlandse motorschip
„Thea" is gisteren in de binnenhaven
van Brunsbüttelkoog voor de monding
van de Elbe in aanvaring gekomen met
het ruim 11.500 ton metende Britse schip
„Joya McCance" en daarna gezonken.
Het verkeer in het kanaal is hierdoor
echter niet belemmerd.
De ,.Thea". eigendom van de Groning
se rederij H. Oldenburg en R. Sierse-
ma, was met een lading kali op weg
van Wismar naar Londen.
i
I Advertentie)
AMSTERDAM, 7 okt. Prof. dr. N. kunstige drift in zich zoals dat ook blijkt
Advertentie i
170 kantoren m Nederland
K»QOOOOOOOOO«
Vroom vond in het feit, dat de graficus
Cuno Brinks 25 jaar hoogleraar is aan
de rijksacademie voor beeldende kun
sten te Amsterdam, een aanleiding om
hem het academisch jaar te laten ope
nen. Oorspronkelijk leek het erop, dat
ie hooggeleerde heer Brinks^ wel enkele
spirtuele vonken uit zijn brein zcu laten
ontspatten. Later bleek, dat hij een bij
zonder rancuneuze opvatting ten aan
zien van de moderne kunst, wel te ver
staan te begirnen bij de Stijl-groep, zou
(aten ontvonken. Naarmate het betoog
vorderde, was het aan te zien dat de
heer Brinks (hij had van tevoren ge
zegd slechts een persoonlijke opinie te
zullen verdedigen) zeer subjectieve, de
kunsthistorie bepaald geweld aandoen
de stellingen, verdedigde.
Daarna werden de toekenningen van
de Prix de Rome bekendgemaakt.
Voor vrije schilderkunst verwierf de
25-jarige Amsterdammer A. N. J. Bak
ker de erepalm. De zilveren medaille
verkreeg H. P. Pander uit Haarlem.
Er is veel over deze Prix-bepaling te
zeggen louter estheticisme ligt ook
wel ten grondslag aan de schilde
ring, die overigens bijzonder „mooi"
van kleur is. Het geeft te denken wan
neer een neerknielende schilder be
kroond wordt, die met een omhoog la
chende blik zijn map met aquarellen
toont, terwijl een grijzende heer, bege
leid door een dame in voortreffelijke
schoentjes, zo uit de etalage, het ge
heel bekijkt. De voorstudies van de
prijswinnaar zijn overigens voortreffe
lijk. Zijn gouaches heoben een pei-itu-
re, die geheel en al aan de oude wand
schilderingen doet denken. Maar de zil
veren Prix-winnaar heeft naar mijn be
scheiden mening meer vitale schilder-
in zijn voorstudies.
Bij de beeldhouwers lag het probleem
levendiger. De Prix-winnaar (die Ari
adne uit de Griekse mythologie moest
verbeelden terwijl ze door Theseus op
Naxos verlaten werd) gaf een overtui
gend beeld. Deze winnaa. werd F. T. S.
Letterie. Het toeld is weinig drama
tisch zoals alle beelden uit deze inzen
ding. De uitbeelding van le wonderwe
reld werd opgelost in een al of niet
(Advertentie
geklede figuur. De dramatiek van
de verlating van een geliefde werd
nauwelijks aangegeven tenzij bij de
genen, die geen prijs wonnen. Het
is een mooi beeld dat van mevrouw
Jelles-Schepers, geboren in Venezuela.
Zij won de zilveren medaille, maar het
moet ons van het hart, dat tal van de
len van het beeld krachteloos zijn uit
gewerkt. Veel vragen bestormen ons bij
het zien van de andere mededingers.
Krachtig zqn daar de schetsen en de
voorstudies en vooral de compositaire
voorstudie van het beeld van St. Marti-
nus is bijna bij alle mededingers tot een
bijzondere felheid gekomen.
M.
DEN HAAG, 7 okt. De heer Van
Elslande, adjunct-minister van open
baar onderwijs van België bracht gis
teren een bezoek aan minister Cals,
met wie hij verschillende c.angelegen-
heden besprak betreffende de samen
werking op cultureel gebied tussen Ne
derland en België.
In het bijzonder besteedden de be
windslieden aandacht aan de schrijfwij
ze van de Nederlandse taal. Het over
leg over dit onderwerp zal nog nader
worden voortgezet.
Bij de besprekingen waren ook de
beide staatssecretarissen van onderwijs,
kunsten en wetenschappen aanwezig.
IJMUIDEN 7 okt. De vijf eerste
Italiaanse arbeiders die gisteren na
hun ontslag bij Hoogovens op trans
port naar huis werden gesteld zijn
zoals wij gisteren in een deel van onze
oplage nog berichtten aan de grens
door de Duitse autoriteiten terugge
zonden omdat deze hun papieren
niet vertrouwden. Een van hen wist te
ontkomen en probeert nu waarschijnlijk
in Duitsland een werkkring te vinden.
De vier anderen keerden naar IJmui-
den terug en zijn door de zorg van
Hoogovens met nog vijf andere ontsla
gen Italianen gisteravond per vliegtuig
naar hun vaderland vertrokken.
Vijf anderen hebben door bemidde
ling van het arbeidsbureau te Haarlem
elders werk gevonden. Er was sprak®
van dat nog een veertigtal Italianen uit
sympathie met hun vijftien ontslagen
collega's eveneens van Hoogovens zou
vertrekken; dit is overigens (nog) niet
gebeurd.
DEN HAAG. 7 okt. Het Nederlands
Danstheater zal zijn eerste premières
van het nieuwe seizoen niet in Den Haag
kunnen geven. Een bijzonder vreemde
situatie, omdat het Danstheater zijn
voortbestaan heeft te danken uitsluitend
aan een recente beslissing van de Haag
se gemeenteraad, terwijl het bovendien
door een te verwachten subsidie van
Den Haag van 130.000 galden zal kun
nen voortbestaan.
Dat de Haagse balletgroep zijn pre
mière niet in eigen stad kan geven is te
wijten aan het feit, dat de Koninklijke
Schouwburg het enige theater waar
de première zou kunnen worden gege
ven op de eerstkomende datum waar
op het vrij is (10 oktober) is afgestaan
voor een voorstelling van het Nationale
Ballet. Vanaf het ogenblik, dat vast
stond, dat het Danstheater zou blijven
voortbestaan, heeft het getracht de be
schikking te krijgen over de Koninklijke
Schouwburg op die data, die vrij zijn
gekomen door de opheffing van het Ne
derlands Ballet. Vreemd genoeg heeft
de directie van de schouwburg de voor
keur gegeven aan het Nationale Ballet.
Het staat nog niet vast waar het Dans
theater nu de eerste opvoering van de
nieuwe balletten Le Combat en Diver
timento zal geven, maar het lijkt erop,
dat dit in Rotterdam zal gaan gebeu
ren. Over de andere data waarop de
Koninklijke Schouwburg vrij is, is nog
geen beslissing genomen.
NEW VORK. 7 okt. (Reuter) Ka-
rel Soepit, Indonesisch afgevaardigde
in de beheerschapscommissie der V.N.,
heeft in een vergadering van deze com
missie voorgesteld eind 1963 als streef
datum te nemen, waarop alle namens
de Verenigde Naties beheerde gebieden
onafhankelijk zouden moeten zijn. On
der deze gebieden valt ook Australisch
Nieuw-Guinea.
Soepit vroeg de Austransche autoritei
ten voorzieningen te treffen om da
streefdata voor de onafhankelijkheid van
Australisch Nieuw-Guirea te vervroe
gen. Hö pleitte in dit verband voor „ver
dergaande maatregelen op economisch,
maatschappelijk en onderwijsgebied."
(Advertentie)
(Van onze correspondent)
.ALKMAAR, 7 okt. Met een lam-
pionoptocht, waaraan duizenden school
kinderen deelnamen en waar.n drie mu
ziekcorpsen en twee Ir-imbands mee-
marcheerden, is gisteravond in Alk
maar het feest begonnen, dat maan
dagavond officieel althans zal
eindigen met het traditionale vuurwerk,
eindigen met het traditionele vuurwerk,
van Alkmaar in 1573, nadat het bijna
twee maanden door de troepen van Alva
was omsingeld.
Dat het beleg rond de stad werd op
gebroken was ni"t alleen aan de helden
moed van de Alkmaarders, geholpen
door de troepen van Willem van Oran
je, te danken, maar ook aan het feit,
dat overal rond de stad in het noorder
kwartier de dijken werden doorgesto
ken. Zo kregen de Spaanse soldaten,
die al eerder aan het muiten waren ge
slagen, omdat zij hun soldij niet op tijd
ontvingen, natte voeten. Het water deed
ze wijken en van Alkmaar was de vic
torie begonnen. De bevolking en de
bezetting was een vreselpk lot ontgaan,
want Alva had gedreigd iedereen binnen
de wallen over de kling te zullen jagen.
In 1861 werd de vereniging opgericht,
die ook thans nog de feestviering orga
niseert en dus haar eeuwfeest viert,
hetgeen dit jaar aan de viering een bij
zondere betekenis geeft. De winkeliers
vonden er aanleiding in tot een etalage
wedstrijd, die in menig opzich de her
innering aan het Alkmaar van een eeuw
geleden oproept. In het stedelijk museum
is een historische tentoonstelling ge
opend, die zowel een beeld geeft van de
bange dagen van oktober 1573, zoals die
door beeldende kunstenaars in beeld zijn
gebracht als van de geschiedenis van
de 100-jarige Ontzetvereniging en de
viering van de 8ste oktober in de loop
der jaren. Behalve de lampionoptocht
stonden nog een muziekfestival op het
Waagplein en een receptie ten stadhui-
ze van het bestuur van de jubilerende
vereniging op het programma.
Vandaag is de viering begonnen met
de reveille op de historische Stenen-
brug, gevolgd door een aubade aan de
burgemeester en koraalmuziek voor het
stadhuis. Een gecostumeerde kinder
optocht en een wielerronde vulden de
ochtend en vanmiddag was er een drum
bandfestival gevolgd door een défilé.
Vanavond verwacht men bij een con
cert van de Alkmaarse Oratoriumver
eniging, die het oratorium „Judas Mac-
cabaus" ten gehore brengt 2500 be
zoekers.
Morgen zondag wordt het ontzet
in alle kerken herdacht en wordt een
puzzlerit georganiseerd voor auto's, mo
toren, bromfietsen en scooters.
Maandag is de eigenlijke feestdag, die
begint met een feestelijke intocht van
de Schermer Dansers in sjeezen en
speelwagens, die een eeuw oud zijn. De
Schermer Dansers zullen laten zien,
hoe een eeuw geleden de boerenbevo!-
kiilg naar de stad kwam. Een ringrlj-
derjj en behendigheidswedstrijden voor
de jeugd vullen de ochtend, waarna om
twaalf uur in het Victoriepark de offi
ciële herdenking volgt.
(Advertentie)
Op de avond voor Kerstmis
van het jaar 1894 stond er
een vliegende storm, die
de zee langs de kust tot
een hel maakte. In een woeste
wereld van enorme wallen water
en rondvliegende slierten schuim
dobberden vijf scheepjes ergens
bij de ingang van de Eems, tus
sen Rottumeroog en Borkum. Het
waren vijf met stenen geladen
tjalken, die bij Borkum aan de
grond liepen en door de strie
mende storm kapot werden ge
slagen. De ber.anningen staken
de lakens uit de kooien in brand
om de aandacht te trekken en
vochten voor hun leven. Er
l;wam geen hulp en slechts en
kelen slaagden erin met be
hulp van een lijn en een sloep
\o Borkum terecht te komen. En
daar, op het strand van dat
eiland, zwoer een van de gered
den, een jongen van acht jaar,
een soort eed: „Vader", zei hij,
„als ik groot ben wil ik mensen
redden.
Die jongen werd een man,
hij werd de mensenredder Mees
x'oxopeus, die in meer dan twee
honderd reddingstochten bijna
driehonderd mensen uit de vlie
gende storm haalde. Hij viert 22
oktober zijn vijfenzeventigste
verjaardag op het stille Schiermonnikoog, waar hij zijn dagen slijt als was
er nooit in zijn hele leven ook maar iets bijzonders gebeurd. Mees Toxoveus
oud-schipper van de „C. A. den Tex" en 'jan de reddingboot Insulinde"'
doet een boodschap, vist wat, gaat langs het strand en stopt een pijp Hij
gaat door het dorp met de bedachtzame gang van een man, die zich door
geen woest water uit het evenwicht liet bren'gen, maar overigens onop
vallend als had hij geen bijna driehonderd mannen, vrouwen en kinderen
uit de klauwen van de dood gehaald, als had hij geen twintig onderschei
dingen en zestien oorkonden uit vele landen.
Maar als Mees over zijn reddingstochten begint te vertellen en daarbii
praat over zijn eerste redding, dan laat hij z'n pijp uitgaan Hij was in 1917
schipper geworden van de nieuwe reddingboot van Rottumeroog de C A
i'.en Tex zulks op voorspraak van z'n oom. de strandvoogd Hendrik Jan
oxopeus, die had gezegd: „Neem hem maar, hij is woest maar kalm Mees
is altijd kalm gebleven, maar toch wordt hij nu nog kwaad wanneer hii
vertelt over die eerste redding, die de zwaarste uit zijn hele carrière wn
Op het Borkumer Rif, dat van Rottumeroog af te zien is, liepen drie'schapen
aan de grond in een zware noordwesterstorm. „Wij waren er vrii
bij, maar de Duitsers wilden niet dat wij er een hand naar uitstaken Wir
brauchen kern Hollander zeiden ze. Toen de hele zaak bijna verloren was
mochten wij er toch by. In zware zeeën en dichte sneeuwstorm hebben we
een man van een schoorsteen geplukt. Veertig anderen verdronken, terwijl
wig ze allemaal hadden kunnen redden. v
Mees was verontwaardigd maar by het reddingswerk heeft hij nimmer
naar nationaliteit gekeken. Hy redde geen Duitsers of Engelsen of Grieken
maar mensen. Hij waagde zyn leven zonder erbij te denken. Hij voer uit
naar de banken m Wad en Noordzee, bij dag en bij nacht, dacht niet aan
grondzeeen, schuwde geen wist, sneeuw of pikzwarte duisternis op wild
water, maar deed wat hy zonder meer een mensenplicht noch Zelfs vu
nog, tien jaar nadat hy met een 34-jarige loopbaan als reddinobontsck -oer
met pensioen ging, wordt Mees onrustig als het stormt. Dat de Insulinde
zonder hem uitvaart is het enige wat hem plaagt nu hij 75 wordt
(Advertentie)
NADRUK VERBODEN
lederen met
hetFELISOL-etiket
zijn kleurechtl
Let U dus voortaan
op FELISOL.
