Première van Requiem
van Herman Strategier
EEN BEKER VAN DE PRESIDENT
Houtaankap op Nieuw-Guinea
door Amerikaans bedrijf
Deutsche Oper am Rhein
komt naar Nijmegen
Met opvoering van „Die
Entführung aus dem Serail"
Klassieke muziek
op de plaat
Mahlers tiende symfonie
H
HET
GOUDEN
MASKER
Een muzikale gedachtengang van
een bijna blijmoedig en
meditatief karakter
Vlieger omgeko
men bij nood
landing
Dader inval in
speelhol na 9j
jaar gepakt
Vallende bout
(5 kg.) treft
man dodelijk
Interne ergernis
bij „Virgiel'
Rechtse winst bij
verkiezingen
Benoeming
Amb tsaanvaarding
Promotie
Du Pontdochter in
West-Duitsland
KETTER-PROCES"
IN ZUID-AFRIKA
„Nederland scheef en
eenzijdig voorgelicht"
NED. NIEUW-
GUINEA WORDT
WEST PAPOEA?
Op Gilze Rijen
Negen toestellen zwaar
beschadigd
Onder valse naam in
Frankrijk geleefd
Schorsing 2 leden
kennismakingscommissie
Lichaam van matroos
aangespoeld
STRIJKKWARTETTEN VAN MOZART
GRIEKENLAND
Ruit ingegooid bij
politie: wedden
schap gewonnen
Vlotte vingertjes aan
de „Rode hand"
Hoogovens verlagen
prijs voor middel-
dikke platen
DINSDAG 31 OKTOBER 1961
PAGINA 2
DÜSSELDORF, okt. - Mozarts
„Die Entführung aus dem Serail"
is in onze dagen het voorwerp van
de meest uiteenlopende enscène>
ringen. Twee generaties geleden
speelden grote theaters het stuk
nog in een prachtige eenvoudig
heid, rijk en toch sober, hel maar
niet zonder donkere tinten, in de
ondergrond ernstig. Tegenwoordig
heerst er een zekere anarchie in
de enscènering van de „Entfüh
rung". Men kan het heel simpel
doen en dat is dan al voldoende,
want de muziek gaat zo rechtuit
van hart tot hart en iedere scène
spreekt zo duidelijk voor zichzelf
in het bestel van die zes mepsen-
waartussen het spel zich afspeelt.
In Apeldoorn
JULIANA-ZIEKENHUIS
75 JAAR
TREINSTEL REED
IN OP TRACTOR
Geen persoonlijke
ongelukken
Concertgebouw
orkest
NIEUWE PAROCHIE
IN WATERINGEN
VLAANDEREN
LEIDEN, 80 okt. Als belangrijk
pièce de milieu van een uitermate in
teressant programma bracht het Neder
lands Madrigaalkoor met begeleiding
van het U.S.O. onder leiding van de
componist maandagavond in de Stads
gehoorzaal alhier Strategiers Requiem
in première.
Dit werk resulteerde uit een opdracht
van O.K. en W. tot het componeren van
een eenvoudig uitvoerbaar werk voor
driestemmig koor (sopraan, alt en een
mannenstem) met orkestbegeleiding.
Het schrijven voor driestemmig koor
legt de componist bepaalde artistieke
beperkingen op, die het schrijven niet
gemakkelijker maakt. Herman Strate
gier heeft zich genoodzaakt gezien de
orkestratie aan te passen en deze te
beperken tot één fluit, één hobo of En
gelse hoorn, één klarinet, één fagot, één
hoorn en strijkers.
Ter oriëntering laten wij de compo
nist zelf aan het woord, die in de inlei
ding schrijft: ,,De keuze van de fasci
nerende requiemtekst werd mede be
paald door de omstandigheid, dat kort
na het verstrekken van de opdracht ze
kerheid werd verkregen over het lot
van mijn enige broer. Door de bezetters
werd hij in 1944 gevangen gezet en over
gebracht naar Sandbostel (concentratie
kamp Neuengamme). Eerst vijftien jaar
later heeft de Oorlogsgravenstichting
kunnen vaststellen dat hij daar, in het
licht van de vrijheid op 3 mei 1945 is
gestorven."
Voor het gedachtenisprentje schreef
Jan Engelman het volgende vers:
Hij heeft de vrijheid niet gezien.
Z;j kwam nabij. Hij dacht misschien:
„Zij zingt al in het boomgeruis,
Nog enkele dagen, ik kom thuis."
Eerst nam men hem het laatste af.
De vijand dolf het massagraf.
Na vijftien jaren komt hn thuis.
Hij was allang in het Vaderhuis.
Uit de teksten van de dodenliturgie
heeft de componist met opzet de sequen-
tia „Dies irae, dies ilia". (Dag van
toorn, verschrikkelijke dag) weggelaten,
opdat het accent niet op de eerste plaats
zou vallen op de verschrikking van
de dood.
De componist zoekt zijn steunpunt in
de vertroostende gedachte, die de an
dere teksten beheersen en realiseerde
dit in een muzikale gedachtengang van
een bijna blijmoedig en meditatief ka
rakter. Dit uit zich vooral sterk in de
vocale sector. Het koor ademt een hoop
vol ingetogen sfeer en suggereert het
smekend element in de melodische
welvingen, waarin als herkenningsmo
tief het beginthema van de introitus
bij herhaling terugkeert. Aan de instru
mentale stemmen legt hij een dwingend
synthetisch ritme op. Ik zie dit als
een overtuigend versterkend accent van
het vertrouwen in de eeuwigheidsge
dachte. Het geheel is boeiend en ver
loopt in een evenwichtige afwikkeling
van de vocale en instrumentale stem
men. Dit schakeringsfacet zet zich nog
voort in de differentiatie van de instru
menten onderling.
In het tempo miste ik wel eens het
noodzakelijke rustpunt en het leek
mij in deze vorm meer gericht op het
beleven van de tekst dan op bezinning.
Zo stuit men in dit werk op contrasten,
die zeer zeker zijn voortgevloeid uit
de geest waarin het werk ontstond.
Zoals alle werken van Strategier is
SILVOLDE, 30 okt. De heer J. Bon-
gers, kerkmeester van de St. Martinus-
parochie alhier ontving de pauselijke
onderscheiding Pro Ecclesia et Ponti-
fice. De onderscheiding werd hem uit
gereikt door pastoor G. ten Hagen, die
de grote verdiensten van de kerkmees
ter memoreerde.
DEN HAAG, 31 okt. Bij K.B. is be
noemd tot officier in de Orde van Oran-
je-Nassau de heer W. P. J. Koper (V.S.)
DEN HAAG, 31 okt. Bjj K.B. is de
heer J. Stoute benoemd tot lid van de
raad van beroep alhier. As voorzitter
van de reclasseringsraad is herbenoemd
mr. A. J. Veldman, raadsheer in het
gerechtshof alhier.
DEN HAAG, 31 okt. In de verga
dering van de orde van advocaten bij de
hoge raad is mr. L. D. Pels Rjjcken af
getreden als lid van de raad van toe
zicht; in zijn plaats is gekozen jhr. mr.
P. J. W. de Brauw.
UTRECHT, 31 okt. De St. Rad-
boudstichting heeft dr. Remigius Corne
lia Kwant benoemd tot bijzonder hoog
leraar in de faculteit der letteren aan
de rijksuniversiteit alhier, om onderwijs
te geven in logica, de metafysica, de
zielkunde en de ethica. Hij zal volgende
week maandag zijn ambt aanvaarden.
AMSTERDAM, 31 okt. In de aula
van de universiteit alhier heeft prof. dr.
G. J. Kruijer, die in november van het
vorig jaar werd benoemd tot gewoon
hoogleraar in de sociografie aan de fa
culteit der politieke en sociale weten
schappen, maandag ziin ambt aanvaard
met het uitspreken van een rede, geti
teld „sociografie als toegepaste socio
logie".
Prof. Kruijer studeerde sociale aard
rijkskunde aan de universiteit alhier en
is sinds 1945 aan de universiteit verbon
den, eerst als assistent van prof. ter
Veen, later .Is wetenschappelijk ambte
naar beiast met een leeropdracht. Hij
promoveerde in 1951 te Utrecht bij prof.
dr Sj. Groenmar op een disertatie over
„sociale desorganisatie. Amsterdam tij
dens de hongerwinter".
Er bestond voor deze ambtsaanvaar
ding ye el belangstelling.
UTRECHT, 31 okt. Aan de Rijks
universiteit alhier promoveerde maan
dag de heer H. van der Molen tot doc
tor in de faculteit der wiskunde en na
tuurwetenschappen op het proefschrift
getiteld: „infrarood spectrometrie van
steroidens". Promotor was prof. dr. ir.
J. Smittenberg.
WAGENINGEN, 31 okt. Aan de
Landbouwhogeschool is bevorderd tot
doctor in de landbouwkunde ir. J. M. S.
Ticheler. Promotor was prof. dr. J. de
Wilde, hoogleraar in het dierkundige
deel van de plantenziektenkunde en ir.
J. van der Wolf te Hulst op het proef
schrift „Virusoverdracht en véctorbe-
strijding in pootaardappelgewassen".
Als promotoren fungeerden de profes
soren dr. ir. J. van der Want, hoog
leraar in de bijzondere delen van de
plantenziektenkunde en dr. J. de Wilde.
ook het Regulem melodieus, vocaal
geschreven en kreeg het Nederlands
Madrigaalkoor een dankbare gelegen
heid tot klankvol musiceren. Het deed
dit bijzonder toegewijd en overtuigd
muzikaal, evenals het orkest, onder de
zowel summiere als dwingende lei
ding van de componist.
De vocale prestaties van het Neder
lands Madrigaalkoor waren in de res
ponsories van Venosa aanmerkelijk min
der. Het polyphone lijnenspel was niet
doorzichtig en de gevaarlijke chroma
tiek van de lang niet eenvoudig te rea
liseren klankconceptie bracht de zuiver
heid in het geding.
Als sfeervolle 'nleiding op het Re
quiem speelde het orkest „Miroir de
peine" van Hendrik Andriessen boei
end en fraai van klank. Door ziekte
van Corry Bijster zong Henriette Sen-
gers de veeleisende sopraansolo. Ge
zien de korte tijd was haar interpre
tatie van artistieke kwaliteit. Technisch
is de stem nog niet voldoende geschoold
en verliest de klank door het opdrijven
van de middenstem en het onbeheerst
crescenderen beduidend helderheid.
De uitvoering van het gehele program
ma oogstte veel spontane reacties. Wij
prijzen de Leidenaars voor hun actieve
belangstelling voor dit verre van alle
daagse programma, dat op verzoek be
sloten werd met een reprise van het on
langs uitgevoerde Stabat Mater van
Poulenc.
T. Vr.
DüSSELDORF, 30okt. D oor Du
Pont de Nemours International S.A. te
Genève zal een Duitse dochteronderne
ming in volledige eigendom, Du Pont
Chemie G. m. b. H., worden opgericht,
die de verkoop van Du Pont textielve-
zels in Duitsland zal verzorgen, aldus
werd meegedeeld door de heer Thomas
J. Milligan, directeur van Du Pont In
ternational.
Du Pont Chemie G. m. b. H„ met
hoofdkantoor in Düsseldorf, zal verant
woordelijk zijn voor de verkoop van
„Orlon" acrylvezel, nylon, „Lycra"
spandexvezel en andere door Du Pont
ontwikkelde en gefabriceerde synthe
tische vezels; bovendien zal het be
drijf de activiteiten van de Duitse tex
tielindustrie met Du Pont textielvezels
door middel van technische dienstver
lening en verkoopbevordéring onder
steunen.
Het besluit tot het oprichten van Du
Pont Chemie volgt op het sluiten van
een overeenkomst tussen Du Pont de
Nemours International S.A. en de fir
ma Ernst Beek te Wuppertal-Barmen,
vertegenwoordiger voor de verkoop van
Du Pont textielvezels in Duitsland van
af 1954. Ingevolge deze overeenkomst
zal de verkoop door Du Pont Chemie
rond de jaarwisseling worden overge
nomen en zal het meeste personeel van
Ernst Beck in dienst treden van het
nieuwe Duitse bedrijf. De heer Ernst
Beek wordt lid van de directie van Du
Pont Chemie G.m.b.H.
Amerika's „first lady", mevrouw Jacqueline Kennedy, heeft deze week, charmant
als altijd, een door haar man beschikbaar gestelde bokaal overhandigd aan de
Argentijn Carlos Damm, die winnaar werd van een in Washington gehouden
concours hippique.
HOLLANDIA, 31 okt. Onlangs
heeft het gouvernement van Ned. Nw.
Guinea een concessie verleend tot
houtaankap op het eiland Adi aan een
Amerikaanse maatschappij, Jones and
Guerrezo Inc., gevestigd op het eiland
Guam.
Deze firma heeft de belangen over-
fenomen van de Australische Adi Tim
er Company, die vorig jaar op het
eilandje Adi op grootscheepse wijze
een begin maakte met de houtaankap,
maar nu van het toneel is verdwenen.
De firma Jones and Guerrezo doet za
ken in het gehele gebied van de Zuid-
West Pacific en Australië. Haar belan
gen omvatten zaken van cultuuronder
nemingen tot warenhuizen toe. De
houtaankap op het eilandje Adi, gele
gen ten zuidwesten van Kaimana, is
haar eerste onderneming op Neder
lands Nieuw-Guinea.
Het ligt in de bedoeling rondhout te
gaan exporteren en plaatselijk rond
hout te gaan bezagen, welk bezaagd
hout geëxporteerd zal worden en ook
op de binnenlandse markt zal worden
afgezet. Dit jaar zal nog 3.600 kubieke
meter rondhout gekapt worden. Ge
streefd wordt naar een jaarlijkse aan
koop van 14.400 kubieke meter.
Er zullen lichte transpo 'middelen,
een werkplaats, een magazijn, een win
kel en huizen op het eiland Adi wor
den gebracht. Aan personeel zullen
naast een Australische directeur (ma
nager), worden ingezet: 12 Filippino's
Men maakt er echter tegenwoordig
gaarne een aankleedstuk van, gesitu
eerd in een heel onwaarschijnlijk fabel-
land. Het is meestal zoet en popperig
en het heeft soms meer met de operet
te te maken dan betamelijk is. Deze
„Entführung"-opvoering van de Deut
sche Oper am Rhein, die het gezelschap
over enkele weken in de nieuwe schouw
burg te Nijmegen komt opvoeren, tracht
het midden te houden tussen het ietwat
zoetelijk onwaarschijnlijke en een archi
tectuur van grote lijnen en ruimten.
Onder regie van Werner Kelch heeft
Ita Maximowna hêt toneel breed ge
maakt in sensuele kleuren en vormen,
in hoge mate decoratief werkend en
daardoor wel eens offerend aan de dra
matische situatie. Van de andere kant
met inachtneming van een vorstelijke
bouw, n.i. een verhoogd terras als vast
speelvlak met daarvoor nog een kleiner
voorterras afdalend naar het prosceni
um, aan de rand waarvan nog een klei
ne uitdieping is gemaakt zodat sommi
ge scènes op de grens van zaal en to
neel gespeeld kunnen worden. Voor zulk
een enorm toneel, dat daarentegen maar
een smal voortoneel heeft is het een
wel verstandige balancering tussen de
gegevens van de speelruimte enerzijds
en die van het kleine intieme werk an
derzijds, waarbij de kolossale afmetin
gen van de zaal mede in overweging
genomen moeten worden. Wat dat be
treft zal een theater als Nijmegen ge
makkelijker bespeelbaar blijken met
zulk een intiem stuk dan dit paleis van
de Rheinoper.
In overeenstemming met het verstan
dige gemiddelde, waarnaar men In de
enscènering gestreefd heeft, heeft de
regie ook een sobere en beheerste speel-
toon gezocht, waarin zelfs Osmin zijn
wilde grollen moet matigen. Elfego Es-
parza mag Osmin zingen voor al wat
hij waard is, maar hij moet hem in het
menselijke houden. Deze Osmin is meer
een dwaze domme man dan de wilde
komiek van het gezelschap; een lompe
domoor die soms een moment kan uit
barsten in een kreet of een wilde
sprong, maar van herkenbare mense
lijke trekken niet gespeend is. De te
genkant is, dat hij nu iets te nuchter
is geworden. Men hoort tenminste ver
baasd op, als de demonie van zijn mu
ziek begint te klinken. Plotseling is Os
min dan een bezeten drijver. De potsen
maker echter, die men gemeenlijk te
zien krijgt, sluit nog veel minder aan
bij de muziek, die hij moet zingen, en
Elfego Esparza zingt hem sonoor en in
dringend.
Als ander uiterste tegenover Osmin
1 staat de Bassa Selim van Kurt Gester,
nobel en eenvoudig waardig. De naald
slaat nergens uit, ook niet in de partij
en die zich tussen hen in bewegen. Kon-
stanze is een stille, innige figuur. Gise-
la Vivarelli zong haar in de voorstelling,
die ik bijwoonde. Het is mogelijk, dat in
de Nijmeegse voorstelling enkele rol
len anders bezet zullen zijn. Er is een
dubbele bezetting voor de hoofdrollen.
Paul Sani is als Belmonte een rijzig
jeugdig edelman, die eraan herinnert,
dat Belmonte een Engelsman is. Hjj
verklaart zijn liefde eerder in understa
tements, maar hij doet het met een mu
zikale zang en een uitstekende kernrij-
ke tenor. Het paar van Blondchen en
Pedrillo (Lily Sauter en Herold Kraus)
hupst er tussendoor, licht, vrolijk en
terloops in hun optreden. Robert Schaub
leidt het geheel aan de lessenaar con
sciëntieus en in besoheiden klankdimen
sies naar de eis. Men zou meer verfij
ning in de nuanceringen wensen, enkele
malen verrast willen worden door de
adem der vervoering. Bij deze gematig
de speelwijze moeten maximale span
ningen uit de muziek komen. Doch het
Is een met zorg gemaakte en met veel
bekwaamheid gerealiseerde voorstel
ling. Goed gezangen vooral en dat is
in de „Entführung" niet minder moei
lijk dan in welke andere van Mozarts
grote opera's ook.
LEO HANEKROOT
(Van onze correspondent)
APELDOORN, 31 okt. Vandaag be
staat het Juliana-ziekenhuis alhier 75
jaar. Dit feit zal op bescheiden wijze
worden herdacht, waarbij de eerste steen
legging voor een nieuw hoofdgebouw
het hoogtepunt vormt. Dit nieuwe hoofd
gebouw wordt 125 meter lang en 30 me
ter boog. Men verwacht, dat de totale
modernisering van het Juliaua-ziekenhuis
over een jaar of zes zal zijn voltooid.
Zowel wat patiënten als personeel
betreft is het semi-gemeenteltjke zieken
huis geheel bezet. Het gebrek aan ver
pleegsters kent men er niet. In 1866 is
begonnen met zes patiënten, thans pas
seren er rond 6000 personen per jaar
de „sluizen" van het Juliana-ziekenhuis.
Gerekend naar het aantal verpleegdagen
kan men stellen, dat elke Apeldoorner
(ruim 100.000 in het totaal) ieder jaar
één dag in het Juliana-ziekenhuis ligt.
?5
3 Australiërs en 27 Papoeawerkkrach
ten.
Het ligt in de bedoeling dat binnen
12 maanden de meeste Filippo's ver
vangen zullen zijn door Australiërs of
door Papaoea's. Tevens wordt ver
wacht, dat binnen 3 maanden tussen
80 tot 100 man op het bedrijf tewerk
gesteld zullen zijn, waarvan ten min
ste 70 pet Papoeapersoneel.
PRETORIA, 30 okt. (ANP) Dr.
A. J. G. Oosthuizen, de voorzitter van
de commissie van de Zuidafrikaanse Ne
derduits Hervormde kerk die een onder
zoek instelt naar de klachten tegen prof.
A. S. Geyser, die van ketterij beticht
wordt, heeft gezegd dat uit het telegram
dat de Nederlands Hervormde Kerk in
Nederland over deze kwestie heeft ge
zonden, blijkt dat het moderamen daar
helemaal „scheef en eenzijdig" over de
aangelegenheid is ingelicht. Over het
telegram van de Utrechtse theologische
faculteit, waarin verzocht werd de aca
demische vrijheid te waarborgen, zei
dr. Oosthuizen dat van aantasting van de
academische vrijheid in dit geval „hoe
genaamd geen sprake is".
Het lid van de commissie van onder
zoek prof. S. P. Engelbrecht heeft in
een gesprek buiten de zaal waar prof.
Geyser wordt gehoord, gezegd: „Mijn
hart zal breken indien hijschuldigbevon-
den zou worden. Ik zal zeer verheugd
zijn indien hij onschuldig bevonden zou
worden." Professor Geyser is, in te
genstelling tot zijn ambtgenoot Engel
brecht, een overtuigd tegenstander van
de Apartheid.
Verwacht wordt dat het gehele onder
zoek dat vorige week is begonnen, twee
weken zal duren. De gehele zaak wordt
op de band door de Nederduits Her
vormde kerk opgenomen. Een verzoek
va., prof. Geyser een eigen bandopne
mer te gebruiken, is afgewezen.
Zoals bekend, zijn de klachten inge
diend door drie studenten die getuige
nissen overlegden van een twintigtal an
dere. De klachtstaat over de „dwaal
leerverkondiging" besloeg tien vellen
waarvan er slechts een over zjjn optre
den ten aanzien van de Wereldraad van
Kerken en volharding in het verzet te
gen niet toelating van Bantoes als le
den van de Nederduits Hervormde Kerk
ging. Prof. Geyser zou hebben geleerd
dat Christus niet gelijk is aan God maar
ondergeschikt aan hem.
Dit is het tweede geval van onderzoek
in een geval van klacht over dwaalleer
verkondiging in de Nederduits Hervorm
de Kerk. Het eerste was in 1911 tegen
een predikant van de gemeente van Pre
toria, ds. Ruysch van Dugteren.
HOLLANDIA, 30 okt. (UPI) De
Nieuw Guinea Raad heeft Vanmiddag
met algemene stemmen de voorstellen
van het Nationaal Comité, vervat in het
manifest aangenomen. In dat manifest
wordt zoals gemeld, voorgesteld de naam
Nederlands Nieuw Guinea te wijzigen
in West Papoea, het volk de Papoea's te
noemen, een eigen vlag te kiezen en als
volkslied „Hai Tanahkoe" (mijn vader
land) aan te wijzen. De discussie duurde
drie uur.
Morgen zal een speciale commissie
van acht N.G.R.-leden onderleiding van
Markus Kaisiepo de goeverneur een
petitie aanbieden, met het verzoek de
voorstellen van het nationaal comité te
realiseren.
ROTTERDAM, 30 okt. Vanmorgen
om even over half negen is op de spoor
lijn langs de Botlekweg bij Hoogvliet
op vijftig meter van de brug over de
Oude Maas een diesellocomotief van
de N.S. met twaalf wagons ingereden
op een tractor met grijper, die in de
dichte mist op de spoorbaan stond. Het
treinstel kwam uit de richting Pernis
en had een snelheid van ca. 18 km/uur.
Persoonlijke ongelukken deden zich niet
voor, maar materieel was er vrij veel
schade: voor ca. 25.000 gulden.
DEN HAAG, 31 okt. De 28-jarige
eerste luitenant-vlieger W. Chatelin uit
Nieuwenhagen (L). is gisteren zoals
wij toen in een aantal van onze edities
reeds berichtten op de vliegbasis
Gilze-Rijen om het leven gekomen toen
hij daar met zijn „Thunderstreak"-
straaljager een noodlanding maakte.
Door de grote landingssnelheid reed de
straaljager een hangar binnen en ram
de daar acht lesvliegtuigen, onder
meer enige Harvards die evenals de
straaljager ernstig werden beschadigd.
De basisbrandweer bluste in korte tijd
de brand die tengevolge van het onge
luk in de hangar ontstond.
De vlieger van de verongelukte straal
jager was met een vlieger die een an
dere „Thunderstreak" bestuurde van
Eindhoven opgestegen voor het maken
van een zgn. lokale oefenvlucht. Tijdens
deze vlucht trad een defect aan het be
sturingssysteem op. De vlieger lichtte
zjjn leider in, die dicht bij hem kwam
vliegen en hem naar Gilze-Rijen loods
te om daar een noodlanding uit te
voeren. Deze landing scheen goed te
zullen verlopen, maar plotseling veran
derde het vliegtuig van richting. Het
schoot van de baan en drong door de
zjjwand van een hangar.
ROTTERDAM, 31 okt. Negen en
een half jaar na het plegen van zijn mis
drijf is een nu 41-jarige oud-kantoor
bediende in handen gekomen van de jus
titie. Hjj behoorde tot een groep van
vier mannen, die 18 juli 1952 in het
nieuws kwam door een gewapende in
val in een illegaal speelhol aan de Walen-
burgerweg alhier. Het daar aanwezige
gezelschap werd volkomen verrast en
moest ruim 10.000 afstaan aan het vier
tal, dat binnenkwam met maskers voor
het gelaat en wapens in de hand.
Van het bedrag is later een belangrijk
deel in beslag genomen bij de arrestatie
van drie leden van de bende, twee Hage
naars en een Bredanaar. De vierde man
wist zich door een vlucht naar Frankrijk
aan een arrestatie te onttrekken. In
Frankrijk leefde hij als kunstschilder
onder een gefingeerde naam. Bij een
controle, niet lang geleden, werd zjjn
ware identiteit ontdekt en na een kort
verblijf in Franse gevangenissen is hij
zaterdag in Roosendaal uitgeleverd aan
de Nederlandse politie. Hij is in het huis
van bewaring alhier ingesloten.
SCHIEDAM, 30 okt. De 61-jarige
schilder C. van der Graaf uit Rotter
dam is gisteren overleden aan de gevol
gen van een bedrijfsongeval op de werf
„Gusto" in Schiedam.
In de vijftien meter hoge mast van
het schip de „Katsedijk", dat op deze
werf wordt afgebouwd, werden werk
zaamheden verricht. Daarbij viel een
bout van vijf kilo omlaag. Deze trof
de juist passerende Van der Graaf aan
het hoofd. Ernstig gewond was hij toen
naar de dr. Noletstichting in Schiedam
overgebracht.
DELFT, 28 okt. Ook in de eigen
kring van de Katholieke Studentenver
eniging „Sanctus Virgilius" heeft men
zich geërgerd aan het optreden van
leden bjj de jaarlijkse fakkeloptocht, die
ditmaal op vrijdagavond 13 oktober leid
de tot een onsportief aanvallen van
politiemannen. Twee politiemannen wer
den door brandende fakkels in de hals
gewond.
De ergernis blijkt uit artikelen in het
officieel orgaan van de vereniging „Car-
mina Burana". De kritiek op dit punt
gaat gepaard met algemene kritiek op
het gebrek aan stijl en verantwoorde
lijkheid dat in de vereniging de laatste
jaren hand over hand schijnt toe te
nemen.
In het blad wordt mededeling gedaan
van een interne maatregel van het be
stuur. Het heeft twee leden van de ken
nismakingscommissie de commissie
die de „groenen" hoort te begeleiden en
te leiden bij hun intrede in de vereni
ging geschorst als gevolg van hun op
treden vóór of tijdens de bewuste fakkel-
Optocht.
DELFZIJL, 30 okt. Het stoffelijk
overschot van de zestienjarige matroos
J. Heico Imminga uit Midwolda is gis
teren gevonden, zo heeft de Emder poli
tie bekend gemaakt. Het lijk is aange
spoeld bij het Duitse eiland Sylt. Ma
troos Imminga is 9 oktover verdronken
bij het Duitse eiland Norderney. Hij
was, als opvarende van de Delfzijlse
vissersboot DZ 26 „Zwerver" meegeva-
ren om tong te vangen. Hij sloeg over
boord. Vergeefs heeft men getracht de
drenkeling te redden.
195
et Adagio en een der Scherzi,
Purgatorio genaamd, van Mah
lers- Tiende symfonie vormen een
der zijden van een Fontana-plaat.
George Szell en zijn Cleveland Orches
tra zijn de uitstekende vertolkers. (699
062 CL). De muzikale wereld is altijd
en' om begrijpelijke redenen gefasci
neerd geweest door die bijna, maar
juist toch op beslissende wijze nog niet
voltooide Tiende symfonie. Centraal
staat daarbij de vraag: wat zou Mahler
na de Negende symfonie nog kunnen
zeggen, hoe zou hij verder zijn gegaan?
Wat hij ervan in partituur heeft ge
bracht is wel veel, maar toch niet
definitief genoeg om er met veel zeker
heid over te kunnen oordelen. Voor uit
voering komen feitelijk slechts de bo
vengenoemde twee delen in aanmer
king en zelfs daarvan mag men aan
nemen, dat ze nog niet geheel en al
zijn uitgewerkt.
Het Adagio staat in de handschrift
partituur, zoals Mahler die heeft na
gelaten als eerste deel van de symfonie,
doch het lijkt nog in het geheel niet
zeker dat hij de volgorde der vjjf delen
reeds definitief had bepaald. Zoals het
handschrift het thans laat aanzien, zou
het Adagio de eerste Satz zijn geweest,
gevolgd door drie Scherzi, waarna een
Finale dan de symfonie afsloot. Het
Adagio staat dus op de plaats van wat
normaal het hoofddeel is, en deze func
tie heeft Mahler ongetwijfeld ook wel
aan het Adagio toegedacht. Men krijgt
dan twee zwaartepunten: het Adagio
dat de genetische kracht van het werk
bepaalt en de Finale als voltooiing, ge
scheiden door drie intermitterende se
cundaire delen.
De opzet van het Adagio is zeer
breed. Na een inleidend uitvoerig zang
thema van de altviolen wordt een der
hoofdgedachten uit dit thema afgeleid.
Het wordt afgewisseld door eeq ander
thema. Dit herhaalt zich enige malen.
De beide thema's lijken elkaar te inten
siveren tot in een accoordische uit
barsting, die ook enige malen herhaald
wordt, een hoogtepunt van het tutti
orkest bereikt wordt, waarna langzaam
een ontspanning volgt in een steeds
doorzichtiger wordende klank.
Is hier sprake van een psychische
groei na een zo finaal lijkende onder
gang en oplossing in het niets van de
MAHLER
Negende symfonie? Een stijging of als
men wil een verdere verdieping kan
men nauwelijks verwachten. Veeleer
hoopt men in dit Adagio een andere
belevingswijze van de doodsstemming,
meer van de aardse gegevens uit en
meer doortrokken van een individuele
gevoeligheid. Het is opmerkelijk, dat
Mahler zich hier idiomatisch zo bijzon
der sterk aansluit bjj Bruckner alsook
bij de Tristan, die hij vrijwel letterlijk
citeert. De pyramide-vormige terras-
bouw doet ook sterk aan Bruckner
denken, speciaal aan diens laatste Ada
gio's, maar als men bijvoorbeeld het
Adagio van Bruckners Zevende sym
fonie hiermee vergelijkt, dan ziet men
hoe hier het hoogtepunt natuurlijk uit
het voorafgaande te voorschijn treedt
en organisch in het geheel gebonden
blijft, terwijl het bij Mahler plotseling
uitbarst uit een aarzelende, spanning
verliezende laatste voorbereiding. Het
klinkt dan overdonderend schril en ge
forceerd, zoals zo vaak in de hevigste
ontboezemingen die Mahler wilde doen.
Dat is dan jammer, omdat het Adagio
in zijn totaliteit zo eenvoudig menselijk is
en in een voor Mahler bijzonder onop
gesmukte sublimering uitklinkt.
Het Scherzo is Purgatorio genoemd.
Mahler heeft ook gedacht aan de titel In
ferno. In de handschrift-partituur staan
er de vreselijkste smartkreten bij geno
teerd, maar zo bar en boos klink de mu
ziek toch ook weer niet. Het is een be
klemmend, ietwat verstard ."tuk met de
frats-achtige allure, waarin Mahler ook
vroegere Scherzi gemaakt heeft.
Het is wel zinvol dat de keerzijde van
de plaat gewijd is aan Wagners Tristan
und Isolde, zjj het in een wat merk
waardige lezing. De ondertitel is n.l.
„Liefdesmuziek uit de tweede en derde
acte", en het blijkt te zijn een ver
menging van potpourri en fantasie, die
Leopold Stokowski op Wagners motie
ven en fragmenten heeft gemaakt. Hij
voert haar zelf uit met het Philadel-
phia-orkest. Ook de instrumentatie is
niet zonder glamour-effecten in Holly-
woodse smaak uit Stokowski's handen
gekomen.
Eugen Jochum en het Concertge
bouworkest hebben voor Philips A 02072
L twee Vierde symfonieën gespeeld,
n.l. van Schubert, bijgenaamd de „Tra-
fische" en van Schumann. Helaas kan
e discophlel die zoveel voortreffelijke
opnamen van het Concertgebouworkest
kent hier niet bijster gelukkig mee zijn.
De klank is luid en zwaar en weinig
genuanceerd. De registratie zelf lijkt
niet zo goed geslaagd als men gewend
is, maar op het spel zelf valt heel wat
aan te merken. Schuberts Vierde sym
fonie, waarin het tragische accent wel
aanwezig is, maar met enige zin voor
relativiteit te nemen valt, krijgt een
Titanen-gewichtigheid. En van Schu-
manns Vierde symfonie kan men
slechts zeggen dat die opgewonden
•drukke lezing niets bijdraagt aan het
probleem, dat de vertolking van Schu-
manns symfonieën langzamerhand ge
worden is. Doch het hinderlijkste is
inderdaad wel die grove klank.
Overstappend naar het domein van
de Nederlandse muziek valt melding te
maken van een Philips-opname (A 02052
L) van twee werken, die in 1959 de
prof. v.d.Leeuw-prijs gekregen hebben:
Rudolf Eschers „Le tombeau de Ravel"
en Hendrik Andriessens „Symphonische
Etude", de laatste een meesterwerk
van sterke musiceerdrift en even bon
dige als doelmatige formulerings
kracht, het eerste een nogal problema
tisch stuk. Dit valt des te sterker op,
omdat de componist er de gedachte aan
Ravel bij oproept en men zou in het
eerste deel ook wel kunnen spreken
van Manuel de Falla's clavecimbelcon-
cert. Het is stellig een kunstrijk ge
maakte muziek, maar dit belet niet,
dat zij nergens de lucide klaarte be
nadert van het voorbeeld, dat zij ver
eert. Zij is overwegend melancholiek,
om niet te zeggen naargeestig en valt
menigmaal te lang voor het materiaal
dat zij bewerkt. Goed gecomponeerde
muziek is nog niet altijd goede muziek.
De uitvoeringen van beide werken, het
eerste door Alma Musica, het tweede
door Bernard Haitink en het Concertge
bouworkest zijn boven alle lof verheven.
Tenslotte een juweel: Mozarts strijk
kwartetten in F (K.V. 590) en C (K.V.
465) gespeeld door het Quartetto Itali-
ano voor Decca BLK 16145. Het zijn
twee voorbeelden van Mozarts latere,
zeer onderscheiden kwartetseries. Het
tweede is ontleend aan de Haydn-kwar-
tetten, het eerste is het laatste van de
Pruisische kwartetten. Men moet er
zich altijd weer over verbazen, dat
Mozart het meesterschap van de
Haydn-kwartetten in de Pruisische in
zekere zin nog heeft kunnen overtref
fen. Met de subtiele nuanceringskunst
en de indringende in een klassieke rust
gehouden voordracht van het Quartetto
Italiano lijkt wel het laatste woord ter
zake van de reproductie gesproken.
ATHENE, 30 okt. (A.F.P.) Voor
de derde maal achtereen heeft een
meerderheid van Griekse kiezers haar
stem gegeven aan de Nationaal-Radicale
Unie en over enkeledagen dai* Kon- J
stantin Karama.ilis zijn vierric rrnAy,^. -A
vormen. Het land zal opnieuw door
rechts worden bestuurd. Behaalde Ka-
ramanlis' partij in 1958 41 procent van
de stemmen, nu zal dit f.ercentage dicht
bij de 50 liggen. De partij zal naar schat
ting over 170 van de 300 parlements
zetels kunnen beschikken.
Het Centrum, voor de eerste maal
verenigd, zal van 31 op circa 35 procent
komen en waarschijnlijk 100 zetels be
zetten. De communistischgezinde linkse
groepering zal haar zeteltal vermoede
lijk van 72 tot een 30-tal zien vermin
deren.
DEN HAAG, 30 okt. De 18-jarige
loswerkman B. S. heeft in de nacht van
zaterdag op zondag een weddenschap
gewonnen. Hij had hiertoe een ruit van
het politiebureau aan het Buitenhof met
een steen ingegooid. Nog voor 'de poli
tie kon uitrukken om de dader te grij
pen had hij zich zelf al gemeld. Zolang
de inzet niet bekend is, noch de boete
die de man eventueel zal worden opge
legd kan niet gezegd worden of hij aan
zijn bravourstukje .verdiend" heeft.
SCHIEDAM, 30 okt. De gemeente
politie heeft tien jongens van omstreeks
dertien jaar, die samen de „bende van
de rode hand" vormden, aangehouden.
Regelmatig hielden ze strooptochten
lang bakkerswagens en winkels. Hun
„clubhuis" was een onbewoonbar ver
klaarde woning. Ze betaalden per week
een kwartje contributie. Dit geld is ech
ter verdwenen, want op zekere dag is
de penningmeester er met de kas van
door gegaan.
IJMUIDEN, 31 okt. Hoogovens,
'Stahlwerke Südwestfalen en Sociéte
Ugme hebben de Hoge Autoriteit voor
Kolen en Staal van enige prijsverlagin
gen in kennis gesteld.
De Hoogovens hebben de prijzen voor
dikke en middeldikke platen met 5,8 pet.
a 7,1 pet. verlaagd. De prijsverlagingen
bij de twee andere staalbedrijven betreft
verlagingen voor roestvrij staal.
ROTTERDAM, 31 okt. (K.N.P Met
ingang van morgen heeft mgr. M. A.
Jansen, bisschop van Rotterdam, een
nieuwe parochie in Wateringen onder de
titel van St. Joseph opgericht.
Tot eerste pastoor is benoemd de Zeer
Eerw. Heer P. J. M. Matthijsen, die on
langs tot bouwpastoor werd benoemd en
daarvoor hoofdaalmoezenier was van het
jeugdwerk in het bisdom Rotterdam.
MAXIE PEARSON Y DIE
GLUIPERD? IK GELOOF
DAT IK
KAN
HELPEN,
ANGELA-
MET ZIJN V/EREN ZOEKEN ZIJ CNELSLaAF.
PUBLICITEITSAGENT?
SCHARRELAAR
MEVROUW
VLAANDEREN
GEEN WEKEN GE
ZIEN- IK KRIJG
NOG EEN HOOP
HIER
MEER ETEN 1
HIJ BETALEN
NOOIT
T SWAN FEATURES SYNDICATE J
COPYRI
