I VIJFTIG METER HOOG FLATGEBOUW
H
HAARLEM-HOOG" komt nu
langzaam maar zeker tot leven
Verticaal dorp, waar eind van dit jaar
350 mensen zullen wonen
Lichtbunker,
ziekenhuis,
mensensilo,
gevangenis,
zeeschip of
klooster
kostuums
t
Voor
Twee stichtingen vragen
garantie geldleningen
VAN NIEL
„Zalig"
PP®!
Andere levensgewoonten en -sfeer
dan op de „begane grond"
P. M. den Hartog: ik
vind het welletjes
iggg
Problemen
Fascinerend
Hemel op aarde
Verpleeghuizen chronisch zieke bejaarden
KOOTVLEUGELS
ZATERDAG 25 NOVEMBER 1961
PAGINA 3
HAARLEM HOOG, zoals het zich omhoog stuwt in het zuid-
icestelijk deel van de stad. Vijftig meter hoog verheft het zich,
gevangen tussen westelijke randweg en spoorbaan, boven zijn omge
ving. De meningen over dit voor Haarlem enorme flatgebouw lopen
nogal uiteen, maar men kan het moeilijk de allure ontzeggen van
een dominerend gebouw, dat ondanks zijn kolossale omvang rank
en bijna speels zijn functie vervult. Wanneer de groenpartijen zijn
aangelegd en een zeker landschappelijk schoon is gecreëerd, zal
Haarlem Hoog nog meer tot zijn recht komen. Nog maar enkele
maanden, en het woonverblijf zal volledig in werking zijn. Hoe het
leven daartussen is gaan reilen en zeilen, kan men in bijgaande
reportage lezen.
"AARLEM-HOOG is niet al
leen een naam. Het is ook'
een begrip geworden. Het
kolossale, niettemin ranke flat-
&ebouw, dat in het zuid-westen
Van de stad gevangen ligt tussen
spoorbaan en Westelijke Rand-
^'Gg. heeft de geboeide aandacht
^an iedere passant. Ongeveer
wee jaar lang is men met de
bouw bezig geweest. De omgeving
beeft de groei van deze kolos met
flense belangstelling gevolgd.
^tage na etage schoot het gebouw
£et luchtruim in. En nu is het
k'aar, Voor het grootste deel is
bet reeds bewoond. Gisteren is de
bende woonlaag volgemaakt. Er
gullen er nog vijf volgen. Om
rent de jaarwisseling is het woon-
bedrijf in volle gang.
In de avonduren vooral konden
be omwonenden de laatste maan
den de stand van zaken afle
ken aan de verlichte ramen.
avond geeft trouwens toch
een bizar aanzicht aan dit flat
gebouw. Men kijkt er nu nog tegen
*an als tegen een immens
'ichaam, dat langzaam maar zeker
tot leven komt. Het bloed is gaan
stromen en kruipt voorzichtig
°mhoog. De liftenschacht in de
avond een eenzame lichtzuil
^erkt als een thermometer. De
Plate waarin het tot leven komt
staat er op afgetekend. Het zal
biet zolang duren, of de kolos
Js volledig tot leven gekomen.
Bet ademt dan met reusachtige
teugen en het zal een eigen
Wereldje in en rond zich scheppen.
Een wereldwonder is het niet.
Natuurlijk niet. Maar wie het
liefste dus bij avond die reus
hadert, moet toch bepaalde in
drukken verwerken. Misschien
oenkt hij aan een schip, dat voor
anker is gegaan in een zee van
avondlijke stilte. Of anders wil
hij wel geloven aan een licht-
bunker, zó maar neergezet in
oen niemandsland. In ieder geval
|s „Haarlem-Hoog" een leefge-
bouw voor een paar honderd
baensen.
j
Een ziekenhuis? Men zou het haast denken. De foto werd echter
genomen in een der gangen van Haarlem Hoog, waar enkele tien
tallen verpleegsters van het Elisabeths Gasthuis onderdak hebben
gekregen of nog zullen krijgen.
te kust en te keur
Vanuit de hoogste etages van
Haarlem Hoog krijgt men een
prachtig panorama voorgescho
teld, dat zich over de duinen
heen tot in Zandvoort uitstrekt.
Om het station Heemstede-
Aerdenhout te bereiken, moet
men nog steeds via de Leidsevaart.
De bewoners zien daarom verlan
gend uit naar het ogenblik, waarop
de Ventweg langs de Randweg
doorgetrokken wordt tot onder
het viaduct, waardoor het station
op betrekkelijk korte afstand komt
te liggen.
Ach, er zullen nog wel meer
verlangens zijn. Geen huis zo
hoog, of de wensen stijgen nog
hoger. Ook in „Haarlem-Hoog".
IBACH-VLEUGELS
Vrijgezellen Bond
JUNGHANS
HORLOGES
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllUIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHIIIIIHinillllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIfl
^""iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimimifJ
3IIIIIIIIIIIIHIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIHIMIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIfl
'""llllllllllllllllllllll
«iiiiiiiiiiiiiiiniiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiHiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiiimiiiiimiiiiiiiiiHiiimiiiiiiiiimi
imiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiii
niets af. Bovendien geniet iedereen van
het prachtige uitzicht. Vooral aandezijde
van de Randweg hebben de hoogste be
woners een wonderlijk gezicht op de
omgeving, tot in Zandvoort. Helaas
moet het dakterras gesloten blijven.
Enkele maanden geleden hebben wij
van daaraf een panorama gezien
dat ongemeen boeiend was. Bene
den gleden de auto's over de Rand
weg, en glipte een trein over de
spoorbaan. Wij zagen een Haarlems
Madurodam.
In dit moderne leefgebouw viert de
vrijheid in gebondenheid hoogtij. De
huurprijs heeft automatisch enige selec
tie toegepast onder de gegadigden. Een
zekere woonbeschaving werd daardoor
wel gegarandeerd. Van geluidshinder is
tot op heden niet veel gemerkt. De hin
der wordt bovendien onbewust veroor
zaakt. Zoals bijvoorbeeld voor de man,
die zjjn radio op een raamkozijn had ge
zet, vlakbij één verwarmingsbuis.
De buis geleidde het geluid tot vijf
etages hoger. Het euvel was spoedig
verholpen.
U zullen aan de wordingsgeschiede-
Vnia van. hatgebouw voorbijgaan.
Van °i ZH' Pet een ontwerp is
tjA de Amsterdamse architect P. R.
Voe H1Sma en ^at de bouw 1S uitge-
Bo 1 door het aannemingsbedrijf
Ei o en ^an Eesteren uit Den Haag.
Van n>ares is de Stichting Pensioenfonus
Van ?e Landbouw. Dat „Haarlem-Hoog
bei! begin af aan in de populaire
npj^f'Sstelling heeft gestaan, is begrij-
Vetn -peze mensen-silo sprak tot ae
Vv.; eelding zozeer zelfs, dat de
Wa erndste geruchten de ronde deden,
temi die vandaan kwamen, mag de
^«lel weten, maar de volksmond wist
4-.vertellen, dat het gebouw wegzakte,
«m scheef ging staan en aat het
fyke scheuren ging vertonen. Alle-
dl kletskoek, zeggen de mensen, die
weten kunnen. Wij voor ons hebben
;gesteld dat het gebouw kaasrecht
jSolide op zijn fundament staat.
1^5 f,totaai herbergt „Haarlem-Hoog"
bit, flats, te weten 136 twee-kamer-wo-
d> ff drie- en 14 vier-kamerWonin-
tg,Bovendien een woning voor de
fywlierge' Het is gebouwd in vijftien
tig n*agen en heeft een hoogte van vjf-
W djeter. Wanneer alle ilats betrok-
%dp2lJn, zuHen er ongeveer 350 mensen
ban.r dak gebracht zijn. De helft van 't
6<w flatwoningen wordt bewoond
«W echtparen, de meeste zonder kin-
eVoiu de andere flats (zullen) worden
door alleenstaanden. Met name
*'§611 t Groote Gasthuis, bij gebrek aan
hu)d -ruimte, acht en twintig flatjes g'e-
flat d, waarin vaak met drie per
Onr- verpleegsters gehuisvest zjn.
e ep Veer drie maanden geleden zjn
bewoners het gebouw binnen
ga dp en- Successieveljk liep de ene
ba andere etage vol. Een organisatie
fieijjpbzelf. De concierge, de heer G.
llnk, weet daarvan mee te praten.
Het zou nameljk niet te verwerken
zjn wanneer er veel migranten tegelijk
met de verhuiswagen zouden voorko
men. Een bepaald rooster voor het aan
vaarden van de woonruimte is daarvoor
nodig. De concierge weet dat wel han
dig te spelen, zoals hj vele andere za
ken met handigheid en tact moet af
wikkelen.
(Advertentie)
ZIJLSTRAAT 71
&ÈTEft T-,
■B--E HERENKONFECTIE EN
HERENMODE
Hoe vindt IJ „Haarlem-Hoog?" Een
vraag, die herhaaldelijk aan de orde
is geweest. De één praat van een grauw
massief, dat eenzaam verloren staat
aan de rand van Haarlem. Geen tikkel
tje poëzie, alleen een brok betonnen
proza. De ander verheugt zich in het
ranke lijnenspel, dat, van welke kant
men het gebouw ook nadert, een zekere
bekoring heeft. Het domineert in de
omgeving, en zeker op de ochtend, toen
wij er een bezoek brachten, fascineer
de het door de felheid, waarmee het
zichzelf omhoog stuwde.
De winterse zon gaf aan het gebouw
nog een bijzondere geladenheid.
Wij vertelden reeds van onze ervarin
gen bij avond. Dan speelt het gebouw
weer een ander spel, dat de beschouwer
gauw in de sfeer van 't sprookje drijft.
Maar hoe is het dan binnen? Toen wij
een tocht maakten door „Haarlem Hoog"
met zijn eendere gangen, zijn nette deuren
en zjn niet uitbundige, zj het ruim
schoots voldoende, verlichting, hebben
wj de eerste sinistere indruk meteen
van ons afgeworpen. De associatie met
een gevangenis zou dan onvermjdeljk
geweest zijn. Eerder dachten wj aan
een klooster, het meest aan een zie
kenhuis. De gangen dwingen tot fluis
teren, en ieder ogenblik ver-vachten wj
een verpleegster, die ons tot zacht-lo-
pen zou manen. Die verpleegster kwam
ook. Wij troffen haar in de lift. Ge
tweeën maakten wij een tocht hemel
waarts, van de begane grond naar de
tiende etage. Zij vond het, geloven wij,
griezelig. Zj zweeg, maar niet terwil-
le van de patiënten.
Aan die onhuiselijke sfeer van de
gangen zullen de bewoners nog moeten
wennen. Of beter, zj moeten het tradi
tionele begrip „gang" vaai'wel zeggen
en eerder moeten denken aan keurig op
gepoetste, moderne steegjes, waarop
hun huisdeur uitkomt. Men denke nu
niet, dat „Haarlem-Hoog" alle mense-
ljkheid ontbeert. De hal geeft inder
daad de indruk van de entree van een
groot kantoorcomplex, waar de bel
knoppen, corresponderend met de flat
jes, doen denken aan een grote prik
klok. Maar het leven wordt bepaald
door de mensen zelf. Zij hebben zich
teruggetrokken in hun geriefeljke wo
ning. Standaardwoningen, waaraan de
bewoners een persoonljke noot hebben
gegeven. Die mensen hebben daar een
eigen leefgemeenschap gevormd. De
een is wat individueler ingesteld dan de
ander, maar zij vormen samen een
aparte gemeenschap. Een dorp op zich
zelf, waar echter het geluid van de kin
deren minimaal is. Tot nu toe telt de
flat vjf kinderen. Bij volledige bewo
ning zullen dat er misschien tien zyn.
In een paar flats hebben wj een
kjkje genomen. Er is gewoekerd met
de ruimte. Wie voordien op ongeluk
kige wjze en nog bekrompener heeft
gewoond, heeft hier vooral op de
hoogste etages bijna letterlijk
de hemel op aarde gevonden. Men
kan er ademen, leven en gelukkig zijn.
Dat bljft een persoonljke zaak. De
mensen, die wj gesproken hebben,
waren gelukkig. De pittige huur
mede tengevolge van de centrale
verwarming doet aan dat geluk (nog)
Die geheel andere levenssfeer heeft
natuurlijk haar eigen problemen. Hoe
gaat het bjvoorbeeld met de leveran
ciers? Bij iedere deur is weliswaar een
boodschappen kastje en de twee liften
zorgen voor uitstekend vervoer, maar
niet iedere leverancier kan zijn tijd ren
dabel maken. De melkboer bijvoor
beeld vat iedere ochtend een uur post
beneden in de hal. De postbode daar
entegen moet elke dag zijn ronde maken.
Hij is daar een paar uur mee zoet, Hj
heeft in ieder geval het voordeel, dat
hij warm, hoog en droog zjn bestel
werk kan doen.
Alles moet zich in „Haarlem-Hoog"
nog vanzelf organiseren. Er is een be
paald samenspel nodig, dat het leven
leefbaar bljft houden. De heer Hel-
mink is wat dat betreft optimistisch ge
stemd. Hj is nog steeds de grote vraag
baak en moet eventuele klachten zo
goed mogeljk weten op te vangen. Hij
is een van de weinige mensen, die kan
zeggen, dat hj thuis is en niet thuis.
Hj dwaalt door de gangen, vangt al te
nieuwsgierige bezoekers op en zorgt,
dat Haarlem-Hoog" zijn naam hoog
houdt.
Er is genoeg werk aan de winkel. Men
rilt toch wel even, bj de gedachte,
dat de heer Helmink iedere week maar
liefst 165 vuilnisbakken moet buiten
zetten en weer binnenhalen. De proper
heid van de gangen is eveneens aan
hem toevertrouwd alsmede een goede
regeling van de centrale verwarming.
Het ramen-zemen is nog een probleem.
Momenteel is daar nog niemand voor
gevonden. Maar eens zal het moeten ge
beuren. Er moet trouwens nog zoveel
gebeuren, vooral buiten het gebouw.
Rond het gebouw komt een miniatuur
recreatie-gebied met veel groen. Een
speelweide moet nog aangelegd wor
den, met de bouw van 48 garages is in
middels begonnen. Een verbetering van
de verbindingen is hopeljk op komst.
„Ik heb ruim veertig jaar mijn
krachten gegeven aan de gemeente
Haarlem en dat terwijl ik in Den
Helder ben geboren ik vind het nu
echt welletjes," zegt de heer P. M.
den Hartog, die hoofd is van de af
deling Verificatie van de gemeente
secretarie en maandag van zijn wel
verdiend pensioen gaat genieten.
„Mijn tijd van weggaan is gekomen.
Ik ga met een gerust hart heen, want
ik weet, dat ik m'n verschillende
functies op de gemeente-secretarie
zo goed mogelijk bekleed heb. De
stad Haarlem is iets van mijzelf ge
worden; ik blijf er natuurlijk wonen.
Het is m'n tweede vaderstad."
De heer Den Hartog, die 20 novem
ber vijfenzestig jaar werd, stamt uit
een echte ambtenaren-familie. Zijn
vader was gemeente-ambtenaar in
Den Helder en zijn broers bekleedden
ook allen, elders in het land, een der
gelijke functie. Hoewel de „Haar
lemse" Den Hartog de „middelste"
is uit een groot gezin van negen kin
deren, is hij de laatste, die gepen
sioneerd wordt.
Als 24-jarige kwam de heer Den
Hartog naar Haarlem. Hij werd toen
adjunct-commies op de gemeente
secretarie. Het ambtenarenleven lag
hem. In 1924 drie jaar na zijn
komst werd hij samen met het
hoofd van de afdeling controle over
geplaatst naar de afdeling Finan
ciën en Verificatie. „In die tijd be
zaten we nog geen aparte afdeling.
In 1946 pas werd de afdeling Finan
ciën en Verificatie gesplitst. Ik kreeg
toen onmiddellijk m'n benoeming als
hoofd." Na zijn benoeming heeft de
heer Den Hartog zich bezig gehou
den met een accountantsstudie; in
1955 werd hij hoofdaccountant. Het
jaar hierop kreeg hij de aanstelling
van loco-secretaris van de gemeente
Haarlem.
Dat de heer Den Hartog zich nauw
verbonden weet met Haarlem en
het leven buiten de Haarlemse ge
meente-secretarie blijkt wel uit
het feit, dat hij bijna twintig jaar
diaken en ruim tien jaar ouderling is
geweest van de Gereformeerde Kerk
in Haarlem en lid was van verschil
lende besturen van Haarlemse Chris
telijke scholen. De heer Den Hartog
is tevens lid geweest van de ouder
commissie van groep acht van de
Nederlandse Christelijke Padvinders
beweging en lid van de commissie
van kredietverlening van de Volks
kredietbank van Haarlem en omlig
gende gemeenten.
„Natuurlijk heb ik talloze herinne
ringen uit mijn veertigjarige loop
baan. Maar ik mag hier niets over
vertellen, omdat ik beëdigd ambte
naar ben. Soms zijn de consequenties
van het beëdigd-zijn wel wat lastig."
De heer Den Hartog heeft al veel
plannen voor zijn ambteloze-tijd. „Ik
ga er echt vakantie van maken. Mijn
vrouw en ik houden beiden van rei
zen. Ook moeten er nog honderden
foto's van vorige reis-trips ingeplakt
worden en ik heb m'n postzegelver
zameling door m'n weinige vrije tijd
lelijk moeten verwaarlozen. Tuinie
ren is een reuze hobby voor me!
Neen, het probleem van de vrijetijds
besteding zal voor mij niet bestaan!"
HAARLEM, 35 nov. Het bestuur
van de Stichting Pius XII heeft de ge
meente gevraagd garant te willen zijn
voor de rente en aflossing van een geld
lening van 5.840.000, waarmee de bouw
gefinancierd zal worden van een ver
pleegtehuis voor langdurige zieken in
het Duinroosplantsoen. Het tehuis zal
een capaciteit krijgen van ongeveer
tweehonderd bedden. Het is de bedoe
ling er bejaarden in te verplegen, die
in verband met hun lichamelijke toe
stand voortdurende verzorging nodig
hebben, maar voor wie opname in een
ziekenhuis niet dringend is. De bouw
plannen van de Pius Xn-stichting zijn
(Advertentie)
ZIJL WEG 57 - HAARLEM
Ruime keuze in kl. en gr. modellen
w.o. de zo vermaarde
reeds door de minister van Sociale Za
ken en Volksgezondheid goedgekeurd.
In een schrijven aan de raad, waarin
deze wordt gevraagd het verzoek van
de stichting in te willigen, benadrukken
B. en W. nog eens, dat er in Haarlem
een groot gebrek aan verpleegruimte
voor chronisch zieken bestaat. Het op
heffen of althans verminderen van dit
tekort is, naar het oordeel van B en
W., zonder tfijfel een zaak van alge
meen belang. Initiatieven daaromtrent
dienen dan ook door de gemeente krach
tig te worden gesteund.
In gelijke zin laten zij zich uit over
het verzoek van het bestuur van de
Stichting Vriendenhulp Zieke Bejaarden
voor een eendere garantie van een geld
lening van 2.725.000. Deze stichting is
van plan een verpleeghuis te bouwen
voor langdurig zieke bejaarden aan de
Zuiderhoutlaan, hoek Spanjaardslaan en
Beelslaan. Het tehuis zal plaats bieden
aan ongeveer honderdtwintig bejaarden.
HAARLEM, 24 nov. Zaterdag 25
november viert de afdeling Haarlem van
de Nederlandse Vrijgezellen Bond haar
twee-jarig bestaan met een feestavond
in de Hildebrandzaal. Tot dat feest wor
den alle ongehuwden, die ouder zijn dan
25 jaar, uitgenodigd. De Haarlemse af
deling werd twee jaar geleden opge
richt en boekte toen meteen een leden
tal van 151.
(Advertentie)
reeds vanaf 37.50
Grote Houtstraat 86 - Haarlem
Speciaalzaak sinds 1883
De Stichting Kennemer Dieren-
tehuis te Haarlem heeft enige
kerst- en nieuwjaarskaarten
doen ontwerpen, die ten bate van het
nuttige werk dat de Stichting verricht
in de verkoop zullen worden ge
bracht. Op de kaarten zijn lieve die
ren afgebeeld, die met iets vreed
zaams bezig zijn bijvoorbeeld het
verorberen van een groen blaadje of
het elkaar vriendelijk aankijken
Óm degene die zulk een kaart zal
ontvangen niet in het ongewisse te
laten omtrent de bedoeling van de
afzender, bevatten de kaarten tek
sten als „Gelukkig Nieuwjaar en
Zalig Kerstfeest".
Vooral een kaart met de tekst „Za
lig Kerstfeest" kreeg onze bijzondere
belangstelling, omdat het ons steeds
interesseert welke visuele toelichting
de prentbriefkaarten-industrie zoal
geeft bij een wens die een uitgespro
ken christelijke inspiratie heeft. „Za
lig" betekent immers in dit verband:
genadenrijk. En wij hebben steeds
bewondering gehad voor de mercan
tiele slimheid van de fabrikanten om
onder eenzelfde plaatje (van een be
sneeuwde stulp met een sprokkelend
oud vrouwtje terzij) „Gelukkig
Nieuwjaar" te zetten voor de ver
koop boven de Moerdijk en „Zalig
Nieuwjaar" voor de verspreiding in
Brabant en Limburg.
De Stichting Kennemer Dierente
huis heeft een van haar kaarten,
waarop in forse letters een zalig
nieuwjaar wordt toegewenst, voor
zien van de volgende illustratieve
toelichting: een hond (geheel rechts),
een poesje (in het midden) en een
konijn (geheel links), dat door het
poesje opvallend vriendelijk beje
gend wordt. Het is ons niet gegeven
het verband te zien tussen de tekst
en de voorstelling. Wij zijn zelfs ge
neigd de combinatie in strijd met de
goede smaak te achten tenzij het
woord „zalig" hier de betekenis zou
hebben die meisjes tussen de onge
veer veertien en ongeveer twintig
jaar daaraan toekennen, wan-
neer zij een roomsoes „zalig" [NHCj
prijzen. 1 1
