Frans standpunt wijkt af van
voorstel over kartelbeleid
AUTOCOUREUR IN DE DOP
Gesprek tussen katholieken en
protestanten over mammoetwet
Handelsbalans in 3e kwartaal
eerder beter dan ongunstiger
HET
GOUDEN
MASKER
Triomf van salonmuziek
Het complete piano-oeuvre
van Emmanuel Chabrier
PEUGEOT
WONDER
WIELEN
BODEMONDERZOEK NAA*J
VERDWENEN KLOOSTER'
li
Ministerraad van de Euromarkt
Vrijheid van aanmeldingsplicht
Rijk moet kapotte
ruiten vergoeden
De EEG-landen
communistisch*
Pier Vallauri k#Jt
niet verliezen
Mgr. P. Willekens S.J.
wordt tachtig jaar
Sleepboot en reddingboot
escorteren kustvaarder
VEurope des Patries
blijft favoriet
Otto Bach over
Berlijn en Europa
Suggestie van r.k. Centraal Bureau:
Protestbeweging biedt
manifest aan
Houding Ned. regering
inzake Algerije en
Angola aangevallen
In Sao Paolo, Brazilië
Leiding en hulp voor
Holambra I en II
Onderscheiding
Benoeming
LEIDERS IN V.S.
ONDERGEDOKEN
BIJ GEERTRUIDENBERG
MAANDAG 4 DECEMBER 1961'
/AGINA
Hoge vliegsnelheid
Met 20 graden slagzij in
IJmuiden binnen
10.230/
8.980,
7.78°'
f 9.080,
1 Sedan 404
2 Sedan 403
3 Sedan 403 Sept
4 Stationcar 403U
f 10.23 Or
8.980''
7.780-'
9.O80-'
mr
VLAANDEREN
BRUSSEL, 4 dec. De ministerraad
van de EEG heeft in Brussel de voor
stellen van de Europese commissie voor
het kartelbeleid in de gemeenschap be
sproken. Hoewel een toenadering van
de standpunten van Frankrijk ener
zijds en de overige vijf EEG-landen an
derzijds werd bereikt, leidde de bespre
king niet tot een definitieve oplossing
van de moeilijkheden. De ministerraad
zal de discussie op 18 december voort
zetten.
De zes ministers bespraken zaterdag
ln het bijzonder de voorstellen van de
Europese commissie voor het beleid je
gens de kartels, die na de totstandko
ming van de verordening tot stand zul
len komen. Deze voorstellen, gewijzigd
na de adviezen die het Europese parle
ment heeft uitgebracht, laten uitzonde
ringen toe voor de aanmeldingsplicht
voor kartels in de gemeenschap. Welke
kartels onder die uitzondering zullen
vallen, zal nog nader door de deskundi
gen van de zes landen worden uitge-
i werkt.
Het door de Europese commissie ge
volgde systeem is, dat in beginsel elk
kartel aan de aanmeldingsplicht is on
derworpen met de mogelijkheid van
uitzondering. Dit zou in het bijzonder
ook moeten gelden voor kartels, die uit
sluitend een nationale betekenis hebben.
Deze zullen zich overigens vrijwillig
kunnen aanmelden om moeilijkheden in
de toekomst te vermijden.
Het beginsel van dit systeem wordt
door vijf lid-staten gedeeld. Het Fran
se standpunt echter, dat de kartels in
beginsel vrij moeten zijn van aanmel
dingsplicht, doch alleen bepaalde sec
toren daartoe moeten worden ver
plicht.
De discussie had voor een groot deel
betrekking op de wijze, waarop de sec
toren zouden moeten worden aangeduid,
waarvan de kartels de plicht tot aan
melding hebben. Een belangrijk punt is
daarbij, dat men discriminatie tussen
bedrijfstakken wenst te voorkomen.
Van Nederlandse zijde werd daarbij
voorgesteld de sectoren niet volgens
bedrijfstakken vast te stellen, maar
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 2 dec. De commissie
voor de verzoekschriften uit de Twee
de Kamer is van mening dat het Rijk
de schade moet vergoeden, die wordt
veroorzaakt door militaire vliegtuigen
die de geluidsbarrière doorbreken. Dp
commissie zegt dit naar aanleiding van
een verzoek tot vergoeding van de scha
de van gebroken winkelruiten te 's Gra-
vesande (Z.H.)
Staatssecretaris Calmeyer heeft op
een verzoek van de commissie om in
lichtingen geantwoord dat het bewuste
vliegtuig zich op het bewuste moment
boven zee bevond. Ook meent hij dat
de, .^dorpelingen" (aldus de ietwat ou
derwetse woordkeus van de staatsse
cretaris) van 's Gravesande onmogelijk
hebben kunnen constateren dat het vlieg
tuig zich boven land zou hebben bevon
den, zelfs als dit juist zou zijn geweest.
Meer in het algemeen bestrijdt de
staatssecretaris dat de Staat aanspra
kelijk zou zijn voor dergelijke schade
gevallen. Het piet zeer hoge snelheid
boven land vliegen van militaire vlieg
tuigen is niet „onrechtmatig", al wordt
het zoveel mogelijk voorkomen. Even
min kan sprake zijn van een „gebrek
aan zorgvuldigheid" omdat niet te voor
zien is waar en waaraan schade zou
kunnen worden toegebracht.
De commissie is van mening, dat de
kwestie van de aansprakelijkheid niet
door de Kamer maar door de rechter
moet worden uitgezocht. Ter voorko
ming van gespannen verhoudingen tus
sen burgerbevolking en luchtmacht is
het echter in ieder geval gewenst dat
ook legaal veroorzaakte schade wordt
vergoed. Bovendien is volgens de com
missie vergoeding niet bijzonder be
zwaarlijk aangezien „volgens een mede
deling van generaal Calmeijer zelf", on
danks het veelvuldig doorbreken van de
geluidsbarrière in verreweg de meeste
gevallen geen schade wordt veroor
zaakt".
NIJMEGEN, 1 dec. 8 december
wordt mgr. P. J. Willekens S.J., oud-
apostolisch vicaris van Djakarta, tach
tig jaar. Mgr Willekens werd geboren in
Reusel op 6 december 1881. Zij klassie
ke opleiding genoot hij op het St. Jo-
sephcollege van de Belgische Jezuieten
ln Turnhout en op het klein-seminarie
van het bisdom Den Bosch te St. Mi
chielsgestel. In 1900 trad hij in het no
viciaat van de paters Jezuieten te Ma-
riëndaal in Grave. Daarna volgde hij
filosofische en theologische studies, resp.
in Oudenbosch en Maastricht. 24 Au-
fustus 1915 werd hij priester gewijd,
n 1916 zou hij naar Beiroet vertrekken,
waar hij benoemd was tot hoogleraar
aan de universiteit aldaar, nadat de
Franse Jezuieetn verdreven waren. Hij
kon echter geen visum verkrijgen en
toen novicenmeester. In 1925 werd hij
rector aan het Theologicum in Maas
tricht.
Vanaf 1927 tot 1934 was hij werk
zaam als visitator van de Jezuieten-
missie in Java en in Indië, 23 juli 1934
werd toen novicenmeester. In 1925 werd
caris van Djakarta en titulair bisschop
van Zorava. Mgr. Willekens heeft zeer
grote verdiensten voor de opleiding van
de ineemse clerus.
IJMUIDEN, 4 dec. Zaterdagmor
gen 11.30 uur meldde de 474 ton meten
de r-ilse kustvaarder Sola, een uit
1958 daterend schip, dat het zware
slagzij over stuurboord maakte in een
positie 52.20 graden noorderbreedte en
4.10 graden oosterlengte op 18 mijl west
zuidwest van IJmuiden. De lading Ijzer,
waarmee de Sola uit Stettin was ver
trokken, was gaan schuiven en het
schip maakte water. De sleepboot bim-
son en de reddingboot Neeltje Jacoba
voeren onmiddellijk ter assistentie uit.
Tussen de buien door slaagde de be
manning er in het schip met behulp
van de pompen weer wat rechter te
krijgen. Onder escorte van sleepboot
en reddingboot werd de reis naar IJmui
den gemaakt waar de Sola omstreeks
half vijf met nog een twintig graden
slagzij binnenliep. De kustvaarder wérd
aan de Kanaaldijk afgemeerd, om daar
de lading opnieuw te stouwen, alvo
rens de reis voort te zetten.
naar de aard en de plicht op te leggen
aan alle internationale kartels, dus die,
welke hun activiteiten buiten de natio
nale grenzen bedrijven.
Als een mogelijk compromis is on
dermeer een voorstel ter tafel gebracht
om een lijst te doen opstellen door de
deskundigen van ondernemingen, die
niet de meldingsplicht zouden hebben.
Hoewel het zaterdag mogelijk was
de Franse delegatie te overstemmen
er is een gekwalificeerde meerderheid
en geen eenstemmigheid vereist heb
ben de ministers er de voorkeur aan ge
geven op 18 december alsnog unanimi
teit over een compromis-voorstel te be
reiken.
PARIJS, 30 nov. (Rtr) Op 10 decem
ber zullen de ministers van buitenland
se zaken van de zes landen van de EEG
waarschijnlijk, bijeenkomen om een her
zien plan voor politieke samenwerking
tussen de „Zes" te bestuderen. De da-
turn is nog niet definitief, omdat Mest-
Duitsland en Italië nog moeten beslis
sen. Zoals bekend, had de commissie
Fonchet een plan geformuleerd voor
politieke samenwerking gebaseerd op
de gedachte van een Europese confede
ratie en op wat generaal De O'aulle het
„Europa der vaderlanden" heeft ge
noemd.
Het plan is verleden week zaterdag
tussen generaal De Gaulle en premier
Macmillan tijdens het bezoek van de ge
neraal aan Engeland besproken. De Ne
derlandse en Belgische regeringen heb
ben ondertussen kritiek geoefend op het
plan, dat door deze regeringen niet vol
doende supra-nationaal geacht wordt.
De commissie-Fouchet heeft intussen
een nieuwe ontwerpovereenkomst voor
bereid om aan de bezwaren van België
en Nederland tegemoet te komen. Duits
land en Italië hadden hierom verzocht.
Gisteren is in Parijs vernomen, dat met
de Belgische en Nederlandse bezwaren
rekening gehouden wordt, maar dat in
het nieuwe ontwerp wordt vastgehouden
aan de opvatting van een politieke Eu
ropese Unie gebaseerd op samenwer
king en coördinatie van de politiek tus
sen de Europese regeringen, zonder dat
wordt geprobeerd een Europese federa
tie met een soort supra-nationaal be
stuur aan het hoofd op te richten.
Het nieuwe ontwerp bevat, volgens
Franse kringen, niets dat het minder
aanvaardbaar voor de Engelsen zou
maken dan het eerste ontwerp. Het was
reeds gereed voordat generaal De Gaul
le naar Engeland reisde. De wijzigin
gen schijnen erop gericht te zijn de klei
ne landen in de EEG. te verzekeren,
dat het plan voor politieke samenwer
king geen afbreuk zal doen aan de func
ties van de bestaande economische ge
meenschappen.
DEN HAAG, 2 dec. „Wij willen
geen vrije stad worden „wij willen een
vrije stad blijven". Aldus de heer Otto
Bach, voorzitter van het Huis Van Af
gevaardigden van West-Berlijn en vice-
voorzitter van de „Europa-Union
Deutschland", die gisteravond in Pul-
chri Studio op uitnodiging van de Euro
pese Beweging in Nederland sprak over
Berlijn, Europa en de wereld. De Ber-
Hjnse kwestie is, aldus de spreker, geen
Duits vraagstuk maar een Europees,
omdat West-Berlijn een symbool is
van onze Westerse vrijheid.
De heer Bach waarschuwde met
klem tegen iedere vorm van „apease-
ment", die neer zou komen op het prijs
geven van de Westerse rechten, stelde
vast, dat de Berlijnse crisis door
Khroesjtsjev kunstmatig in het leven is
geroepen en dat de Sovjet-voorstellen
van een „vrije stad" slechts neerkomen
op pogingen Berlijn in de rode invloed
sfeer te trekken. Volgens de Westber-
lflnse kamervoorzitter verschilt de si
tuatie van thans in niets van die in
1938, toen toegeven ter wille van de
lieve vrede fataal bleek. Overigens
gaf de heer Bach wel de verschillen
toe tussen Hitier en Khroesjtsjev,
zoals dat eerstgenoemde ten koste van
alles oorlog wilde en de laatste al
leen maar dreigt en heel goed weet
dat een oorlog voor zijn land geen
goed kan brengen.
Wat de suggestie betreft de zetel van
de Verenigde Naties over te brengen
naar Berlijn was de heer Bach vrij
kort: hü vond de V.N. een te goede in
stelling om als inzet te fungeren in het
koude-oorlogsspel van het Kremlin.
Met de blik van een overwinnaar neemt de twaalfjarige Jean-Claude het boeket
bloemen in ontvangst dat behoort bij de eerste vrijs, die hij tijdens de finale
voor jeugdige coureurs in Parijs heeft behaald.
(Van onze onderwijsredacteur)
DEN HAAG, 2 dec. Het jongste
nummer van het maandblad „Het
Schoolbestuur" bevat een pittige reac
tie van de adjunct-directeur van het
r.k. Centraal Bureau voor Onderwijs en
Opvoeding, mr. C. E. Schelfhout, op
enige uitspraken van de Contact Com
missie Christelijk Onderwijs en het Con
vent van het Christelijk Onderwijs. Mr.
Schelfhout vraagt zich af of in het ver
zet van protestants-christelijke zijde te
gen het wetsontwerp tot regeling van
het voortgezet onderwijs de emotie
niet een al te groot deel heeft.
De genoemde contactcommissie heeft
medio oktober teleurstelling geuit over
sommige uitlatingen in de kring van
het christelijk onderwijs zelf; deze uit
latingen gingen voorbij aan de princi
pieel onaanvaardbare structuur van de
mammoetwet en zouden voortkomen
uit „de in wezen defaitistische houding,
dat deze wet niet te ontgaan is". Ern-
DEN HAAG, 2 dec. Drie afgevaar
digden van een protestbeweging van de
samenwerkende comite's Zuid-Afrika,
Angola en de actie Informatie Algerije
hebben gisteren een verzoekschrift met
6830 handtekeningen aan de minister
president aangeboden.
In dit manifest wordt geprotesteerd
tegen de houding, die de Nederlandse
regering zou aannemen ten aanzien van
de gruweldaden die in Algerije en Ango
la bedreven zouden worden. In het
schrijven wordt gevraagd de totstand
koming van een onafhankelijk Algerije
te bevorderen en de Portugese terreur
in Angola duidelijk te veroordelen.
DEN HAAG, 1 dec. Het tekort op
de handelsbalans over het derde, kwar
taal ad 517 min steekt bescheiden af
bij het tekort van 892 miljoen, dat het
voorgaande kwartaal te zien gaf. Zo
zegt het Centraal Orgaan voor de Eco
nomische Betrekkingen met het Buiten
land in het derde kwartaalsoverzicht.
Toch is dit tekort nog 80 miljoen gro
ter dan een jaar geleden. Het totale
tekort op de handelsbalans is daarmede
voor de eerste negen maanden van dit
jaar gekomen op 2.218 miljoen (over
dezelfde periode van 1960 1.492 min)
ligt dientengevolge thans reeds
208 miljoen boven het tekort dat het
gehele jaar 1960 opleverde.
Belangrijker dan de juiste grootte van
het in 1961 te verwachten tekort op
de handelsbalans is naar de mening van
het Centraal Orgaan de richting, waar
in de ontwikkeling van die balans zich
in de komende maanden zal voortzetten.
Voorlopig kan, gezien de huidige gege
vens, nog slechts worden vastgesteld
,jat ook wanneer men het gunstige
effect van de seizoensinvloed elimineert
in het derde kwartaal eerder van
enige verbetering van van een ongun
stiger worden van de handelsbalans
sprakq was.
Het blijft echter uiterst moeilijk zo
niet onmogelijk om aan de hand van de
tot dusver beschikbare gegevens zich
een oordeel te vormen over de richting,
waarin de handelsbalans zich nu verder
zal ontwikkelen. Voorzichtigheid bluft
in ieder geval geboden wil men een ver
betering van de handelsbalans bereiken,
die uitgaat boven de louter seizoenma-
tige verbetering, welke ook in de eerst
volgende maanden nog wel te verwach-
t- is
Het is waarschijnlijk, dat de revalua
tie, die de prijzen voor een aantal in-
voerprodukten (in guldens berekend) in
het derde kwartaal deed dalen, met
daarnaast enige autonome dalingen van
de prijzen van een aantal grondstoffen
op de wereldmakten, een vertragende
werking op de toeneming van de invoer
heeft uitgeoefend.
Het stijgingspercentage was n.l. in
het derde kwartaal 5 pet. (tot 4.426
min) in het tweede kwartaal 8,5 pet
en in het eerste kwartaal 15 pet. Houdt
men rekening met het feit dat de in
voerprijzen, vergeleken bij een jaar ge
leden, een daling te zien hebben gege
ven van 3 a 3'/: pet, dan valt uit een en
ander af te leiden dat het invoer-volume
in het verslagkwartaal 8 a 9 pet groter
was dan in het derde kwartaal van 1960.
Ook in het volume trad dus een ver
langzaming in groeitempo op en wel
van 15 pet in het eerste, via 12 pet in
het tweede naar circa 8,5 pet in het
derde kwartaal.
Houdt men rekening met het feit dat
de uitvoerprijzen 2 pet lager waren dan
in het derde kwartaal van 1960 dan valt
uit een en ander af te leiden dat ook
het uitvoervolume is toegenomen en
dat dit volume accres in het verslag
kwartaal vergeleken bij de overeenkom
stige periode van 1960 5 a 6 pet. (tot
3.909 min. bedroeg.
Voor het exporterend bedrijfsleven en
daardoor voor de gehele Nederlandse
volkshuishouding is het van het grootste
belang dat Nederland mee kan in de in
ternationale concurrentie. Dit geldt
uiteraard voor prijs en kwaliteit der
produkten maar daarnaast met betrek
king tot belangrijke categorieën goede
ren en diensten eveneens voor de mate.
waarin en de wijze waarop tegemoet
gekomen kan worden aan de behoeften
die vele buitenlandse afnemers blijken
te hebben op het stuk der betalingscon
dities.
De commisie uit het Centraal Orgaan,
welke dit laatste onderwerp bestudeerd,
met name liet vraagstuk van de export-
kredietverlening en de exportkredietver
zekering (Commissie Kredietverlening
Buitenland), bracht in september van
haar bevindingen verslag uit aan het
bestuur van het Centraal Orgaan, se
dertdien is overleg gaande tussen be
stuur en commissie over de definitieve
vaststelling van de tekst van een nota,
welke het Centraal Orgaan over deze
materie eerlang tot de autoriteiten denkt
te richten.
stig werd tevens gewaarschuwd tegen
het experimenteren met suggesties uit
de mammoetwet omdat het verzet hier
mee ondergraven zou worden. Enige
dagen later sprak het Convent van het
Christelijk Onderwijs uit, dat het zijn
principiële bezwaren tegen het wetsont
werp van minister Cals onverkort hand
haafde; het ontwerp zou onaanvaard
baar zijn om de aantasting van de ver
worven vrijheid van het onderwijs. Be
treurd werd, dat sommigen het verzet
zouden willen opgeven op grond van
een prognose van de huns inziens waar
schijnlijke uitslag van de stemming in
de Tweede Kamer.
Een en ander kon men zien als een
reactie onder meer op een enkele dagen
tevoren door dr. H. J. Langman, voor
zitter van de Bond van christelijke ulo
scholen, gegeven advies. Dr. Langman
zei, dat men er rekening mee moest
houden, dat het ontwerp het „halen"
zou; de kritiek zou zo gericht moeten
worden, dat aan de bezwaren van pro
testants-christelijke zijde zoveel moge
lijk tegemoet 'gekomen wordt. De voor
zitter van de Bond van christelijke ulo
scholen merkte voorts op, dat men wel
eens te zeer zijn kanonnades richt op
wat men in de mammoetwet verkeerd
acht, met voorbijzien van het goede.
In deze zin had dr. Langman ook be
zwaar tegen de indertijd gehouden gro
te betoging in het Concertgebouw, uit
gaande van het convent. „Dat was wel
eens teveel van het goede in plaats van
rustige, kritische bezinning", aldus spr.
Nu de contactcommissie en het con
vent zich wederom schrap hebben ge
zet komt het r.k. Centraal Bureau met
enige kanttekeningen. Mr. Schelfhout
merkt op, dat inderdaad niemand, die
overtuigd is, dat enig wetsontwerp de
onderwijsvrijheid schade zou toebrengen
zich daarbij weerloos mag houden als
tegenover een onafwendbare ramp.
Hierop volgt echter de vraag of in de
bewogen oproep tot blijvend verzet niet
te sterk de emotie meespreekt.
Reeds de enkele aankondiging (in
1955), dat minister Cals het voornemen
had om te proberen het voortgezet on
derwijs in één wet te regelen werd
van protestants-christelijke zijde argwa
nend aanhoord. Ook later, toen er van
structuur en inhoud van de wet nog
niets bekend was, zijn er van dezelfde
zijde zeer krasse uitspraken gedaan. Er
heeft dus al voortijdig een merkwaar
dige opwinding bestaan rond de mam
moetwet. De verdere ontwikkeling was,
dat de politici de fundamenteelste van
hun bedenkingen moesten laten vallen
tegen de ministeriële argumenten. Toen
voelde men zich echter in de kringen
van het christelijk onderwijs verraden
door de politici. „Voorheen wist het
christelijk onderwijs, dat het met be
trekking tot zijn grondwettige belangen
op zijn voormannen kon bouwen. Thans
blijkt, dat die tijd voorbij is", zo schreef
een christelijk onderwijsblad.
Wij voelen ons bij dit krasse verwijt
betrokken, aldus de adjunct-directeur
van het r. k. Centraal Bureau. „Aan
de vrijheid van onderwijs, die wq ge
zamenlijk hebben verworven, die de
oudste band is tussen protestanten en
katholieken en die onze gemeenschappe
lijke roeping conditioneert, is onze
kring evenzeer gehecht". Ook in katho
lieke kring heeft men in enige opzich
ten wel met de mammoetwet te stel
len, maar de legislatieve onderneming
als zodanig is aanvaardbaar en zelfs
bepaald een vooruitgang te achten.
Het katholieke onderwijsbureau heeft
een uitvoerige beoordeling van de mam-
moetwet gepubliceerd, waarop men van
protestants-christelijke zijde echter met
is ingegaan. Mr. Schelfhout stelt nu de
vraag of men niet een beoordeling van
deze argumentatie tegemoet zou mo
gen zien. „Is de tijd nog niet rpp voor
een gesprek tussen katholieken en pro
testanten? Of is hjj al voorbij?", zo be
sluit het artikel in „Het Schoolbestuur
(Advertentie)
Het is een zeldzame gebeurtenis
grammofoonopnamen tegen te
komen uit het kleine oeuvre van
Emmanuel Chabrier. Het is dan
ook een feest als men een opname
ontmoet van zijn complete piano-oeuvre.
Vox heeft dit werk ondernomen op drie
platen (VBX 400), die in cassette zijn
verpakt en voorzien van een voortref
felijk geschreven en zaakrijke inleiding
en toelichting op elk der stukken af
zonderlijk door Robert Cushman. De
Cretensische pianiste Rena Kynakou
heeft haar geestrijke pianistische talen
ten aan de vertolking van de stukken
gewyd, aangevuld met die van Walter
Klien voor de stukken voor twee pia
no's en „a quatre mains". Men heeft
hier nu bij elkaar wat de Quintessence
van Chabriers oeuvre vormt.
Buiten die pianostukken heeft hij
nog twee onbestreden meesterwerken
gemaakt: de „Ode a la musique" voor
gemengd koor, sopraan en orkest en de
Rapsodie „Espana", welke laatste een
zekere bekendheid heeft gekregen als
uitsmijter op concerten. Hij heeft het
een en ander gedaan op het gebied van
de opera en de operette, maar daar
lag zijn voornaamste bezigheid niet. Hij
was een pianocomponist van een zo
grote oorspronkelijkheid dat hjj eigen
lijk geen voorbeeld en geen afkomst
aanwijst, al heeft hjj enkele secundai
re stijlkenmerken met iets oudere tijd
genoten gemeen. Cesar Franck verbond
hem rechtstreeks met het tijdperk van
Couperin en Rameau, doch daar kan
slechts een soortelijke verwantschap
mee uitgedrukt zijn; die tijden liggen al
te ver uiteen en Chabrier was verre van
een anachronistische reactionair. Le
vend in de tweede helft van de negen
tiende eeuw te Parijs in de vrienden
kring van alle grote kunstenaars van
die tijd, ijverig verzamelaar van de
schilderkunst van zijn dagen en een ver
knocht persoonlijk vriend van Manet,
heeft hij in de muziek een ontwikkeling
ingeluid, parallel met die van de vroege
impressionisten. De vraag blijft alleen:
waar haalde hij zijn uiterst persoonlijke
manier vandaan? Instrumentale muziek
had in het Frankrijk van zijn jeugd nog
geen noemenswaardige betekenis, want
muziek was voor dat Frankrijk alleen
de opera. Of men nu een naam noemt
als Auber of als Meyerbeer, het waren
componisten van geheel andere aard
dan deze enige zoon van een middel
matig welgesteld burgerlijk echtpaar
uit een klein dorpje in Auvergne.
Offenbach heeft Chabrier nog in zijn
glorie meegemaakt en met hem de
glans van het Second Empire, de ele
gante salons, de spirituele „monde" van
die tijd. Offenbach en de salons zijn
wel twee ervaringen, die hun sporen in
Chabrier nagelaten hebben. De cocas-
serieën van de eerste moeten hem de
smaak gegeven hebben voor muziek, die
haar eigen vertedering weglacht. De
salonmuziek kan hem het gevoel gege
ven hebben voor de kleine, elegante
vorm. Men moet niet vergeten, dat
Chabrier pas op latere leeftijd de mu
ziek vakmatig heeft geleerd en dat hij
begonnen is als een jongen, die naar de
gewoonte in zijn stand heel gewone
pianolessen kreeg van heel gewone
leermeesters. Een begaafde jongen,die
technisch volstrekt niet goed piano
speelde, maar wel op een manier die
ongemeen muzikaal talent verried. Nie
mand dacht erover hem systematisch
als musicus te scholen. In Parijs, waar
heen zijn ouders verhuisden, om de
enige zoon een goede opvoeding te kun
nen geven, kreeg hij de normale alge
mene opleiding van zijn dagen. Hij werd
ambtenaar op het ministerie van Bin
nenlandse Zaken. Het grootste deel van
zijn leven is hij in de maatschappelijke
DEN HAAG, 2 dec. De Brabantse
boer L. van Melis heeft de leiding ge
kregen over de eerste ruwe ontginnin
gen op de Fazeinda Holambra II, gele
gen op ruim 300 kilometer afstand van
de eerste kolonie van Nederlandse ka
tholieke boeren in de Braziliaanse staat
Sao Paulo. De tweede Fazeinda heeft
voorts een Nederlandse pater Assump-
tionist, namelijk pater Eusebius, als
pastoor gekregen. Voorts is van de mili
taire autoriteiten in Brazilië zendtijd ver
worven, om het eigen radiostation in
de aether te kunnen brengen. Dit laatste
biedt het grote voordeel van een regel
matig contact met Holambra I, waar
de heer Hogenboom als algemeen lei
der nauw samenwerkt met de eerste
pioniers op het nieuwe terrein.
DEN HAAG, 4 dec. De koningin
heeft benoemd tot commandeur in de
Huisorde van Oranje mr. H. J. van
Houte, voorzitter van de pensioenraad
en tot officier in de Huisorde van Oranje
mr. dr. A. C. J. Mulder, gepens. jun-
disch-adviseur bij Philips; drs. G. H.
Ogterop. directeur van de pensioenstich
ting van Philips; mr. A. D. Kuiper, se-
cretaris pensioenraad en dr. J. C. du
Pui, wiskundig-adviseur pensioenraad.
NIJMEGEN, 4 dec. Aan de, r.k.
universiteit is benoemd tot docent in de
faculteit der geneeskunde dr. H. Pre-
nen, alhier voor het geven van onder
wijs in de inwendige geneeskunde.
DAR ES SALAAM, 4 dec. Dr. Eleo-
nora Schroeder uit Utrecht, die sinds
1950 verbonden was aan het ziekenhuis
van Sumve in Tanganyika, heeft dezer
dagen de verantwoordelijkheid op zich
genomen voor de katholieke gezond
heidszorg in dat land. Mej. D. A. E. No-
rel, die als vrouwenartse en chirurge
een twaalfjarige ervaring in Nederland
heeft opgedaan en tien jaar in noord
en west-Afrika gewerkt heeft, volgt dr.
Schroeder op als directrice van het zie
kenhuis van Sumve.
zin een dilettant geweest. Pas het zien
van een opvoering van Wagners „Tris
tan und Isolde" te München, heeft hem
de moed doen vatten beroepscomponist
te worden en dat was slechts twaalf
jaren voor zijn dood.
Die ontmoeting met de Tristan heeft
hem overigens juist geïnspireerd tot de
vergissing van zijn leven. Het „Second
Empire" was inmiddels voorbij, er
was een andere tijd aangebroken, de
goden van het muziektheater van zijn
jeugd waren verbleekt en Wagners in
vloed drong door. Chabrier meende, dat
hij opera-componist moest worden. Maar
dat was voor hem de oplossing niet.
Zijn genre was de salonmuziek, die zijn
compositorisch begrip had gevormd
vanaf zijn jeugd, toen hij ze als kleine
jongen speelde en wat later er in de
salons van Parijs mee omging.
Zo is Chabrier de onvergelijkelijke
meester van het piano-salonstuk gewor
den. Chopin heeft dat ook volbracht,
maar er zijn aanzienlijke verschillen.
Zijn bronnen zijn anders en de postuur
van zijn muziek heeft het kader van het
genre, waarin hij feitelijk werkte, ver
broken. Chabrier is binnen het kader
gebleven. Hij heeft ook wel stukken ge
schreven van zulke, eenvoudige simpe
le aard, dat ze, wat dat betreft, het
gemiddelde van de salonmuziek van zijn
tijd niet te buiten gingen. Hij heeft het
ook met opzet gedaan als uiting van
zijn niets ontziende humor: de „Souvenir
a Munich", een quadrille-cyclus voor
vier handen op thema's uit de Tristan.
Maar ofschoon hij in feite nauwelijks
een grotere pretentie heeft dan voor
zijn uitgever goede modieuze gebruiks-
muziek te schrijven, stukken voor de
pianospelende dochters der burgerij,
verheft hij zich meestal ver boven
het genre. De pianospelende jongejuf
frouwen zullen er trouwens niet veel
aan gehad hebben. Zijn muziek is bijna
altijd moeilijk, niet zelden bepaald las
tig, zijn laatste werk de „Bourrée Fan-
tasque" zelfs zeer virtuoos.
Dit laatste stuk en nog enkele an
dere hebben het nochtans tot een al
gemene bekendheid gebracht. Menig
een, die ze hoort, zal ze herkennen als
zijnde jarenoud gemeengoed, waarvan
de componist onbekend bleef. Een aan
tal van de voornaamste van zijn piano
stukken staat verenigd in de bundel
„Pièces Pittoresques", echte genremu-
ziek met titels als „Paysage", „Mélan-
colie", „TourBillon", „Sous-Bois", die
op zichzelf al het beeld van de tijd op
roepen. Hij droeg elk van die stukken
op aan een andere van zijn vrienden
en vriendinnen. Hij was door zijn gees
tigheid, het komieke van zijn grote, iet
wat onbeholpen voorkomen en de malle
manier waarop hij piano speelde, zeer
getapt en zijn muziek droeg er alles toe
bij om hem tot de grapjas van de sa
menleving te maken.
Hij schreef inderdaad om te behagen.
Ook nu nog, terwijl men een tachtig
jaar later in zijn stoel zit en naar deze
platen luistert, zit men vaak te grinne-
ken van plezier, maar het is niet de
oppervlakkige vreugde om het gekke,
die u overvalt, al kan dat ook wel eens,
gelijk een stuk als de „Cortège Burles
que", die zó voor een gooi- en smijt-
film uit de eerste jaren van Hollywood
geschreven zou kunnen zijn. In de tal
rijke geïnspireerde ogenblikken ontstaat
de vreugde die deze muziek schenkt
boven de ontroering uit om de poëzie
die 7,ij zo verholen bevat, en waartoe
zij zich met een enkele bijna onopge
merkte fraze als verstolen kan beken
nen. Men hoort het voortdurend in de
„Trois Valses romantiques" voor twee
piano's die als meesterwerken van on
gemene persoonlijkheid staan in de hele
literatuur, in de reeds genoemde „Bour
rée F'antasque", die zelfs tot het hailu-
cinante stijgt en aan zo menig ander
stuk, waarin hoge smaak en zuiverheid
van gevoel de verrukkelijkste muziek
te voorschijn brengen. Muziek ook
die van beslissende invloed is geweest
op de factuur van Ravel en Debussy
of die in andere momenten als gelijk
waardige de hand reikt aan Fauré en
zelfs wel eens aan Schumann, zoals in
de „Improvisation", waarin de lyriek
het sterkst uitbreekt in de ingenieuze
schrijfwijze.
Wie eenmaal geprikt is door deze mu
ziek, bemint haar voorgoed op alle uren
van de dag. Men kan haar nu tot zijn
duurzaam bezit maken in interpreta
ties, voor welker muzikanteske gevoelig
heid en spitse nervositeit men slechts
de grootste bewondering kan koesteren.
L. H.
(Advenenw
403, 403 Sept en 403 Station'
ook leverbaar met dieselmotor
Importeurs: Gëbr. Nefkens U.trëcht
'.Tel. (030) 16523
WASHINGTON, 1 dec. (UPI)
leiding van de communistische P^Lielj'
de Verenigde Staten is onderge®
Tien dagen geleden had die
krachtens de wet en op bevel der ,1)
bank, geregistreerd moeten word®
subversief. Er werd geen g<>v ,.L fljj
geven aan dit bevel. Vannacht (ir"
termijn af waarin de partijleider» lpl«
dienden te laten inschrijven. Geen 0
leider heeft zich echter aangemd0'(W
men het hoofdkwartier van de Lfr'
in New York of de afdelingen yjfl
opbelt en naar de leiders vraagt...ïjjf
men te horen, dat zij niet besch1". rf-
zijn. Buiten de stad wordt veel®
antwoord, doch waar buiten de
kan of wil men niet zeggen.
Verwacht wordt, dat het je
van justitie eerst zal optreden teg 0ei*
Hartij zelf, alvorens ziclj .aan. de 0
jker taak te zetten de anionae
functionarissen te vervolgen.
TURIJN, 4 dec. (UPI) De
ge Italiaan Pier-Giovanni VallaU'
man die niet kan verliezen, hee» f
nieuw 3.800.000 lire in de wacn j>
sleept. Pier heeft in de afgeloPf f
maanden ongeveer 20 miljoen b1,^'
wonnen in de loterij en de voeth^tf®,
In de wekelijkse loterij in Turpi)' a
hij gisteren nog eens 3.800.000 lirft o',
lauri, een chemicus, heeft verte'
zijn sukses in de voetbaltoto het
taat van twee jaar studie was- jll
wat de V>terij betreft, schrijft n\v®e*
prijzen aan puur geluk toe. „Deze p-K
speelde ik in de loterij voor de, d»
En weer won ik. Dit bewijst
ik echt geluk heb. Niemand ka»
aan twijfelen", aldus Pier.
b
(Van onze correspondent)
OOSTERHOUT, 29 nov. De
Rijksdienst voor het Oudheidkundig
Bodemonderzoek heeft voor 1962 op
de begroting gelden uitgetrokken voor
het doen van bodemonderzoek bij Geer-
truidenberg, Raamsdonksveer en Was-
iik. Bij eerstgenoemde plaatsen heb-
jen de onderzoekingen tot doel de
resten te vinden .an verdwenen kar
tuizerkloosters. In Wapik gaat het om
de voorloper van de huidige kerk.
De werkzaamheden aan de nieuwe
Langstraatweg, maken het mogelijk
een onderzoek in te stellen naar even
tuele resten van de oude kerk die tij
dens de St. Elisabeth vloed in 1421 is
verdwenen. Deze kerk heeft noordelijk
van de huidige gestaan.
Het kartuizerklooster bij Raamsdonks
veer (of als men wil: bij Geertruiden-
berg) waarvan naar men aanneemt de
fundamenten nog zijn terug te vinden
werd gesticht in 1336 en is de oudste
Nederlandse chartreuse van de Orde
van St. Bruno. Daarom ontving dit huis
toen de naam „Domus Holland:Het
is in oude geschriften deze naam blijven
dragen, ook nadat er in de lage landen
meer kartuizerkloosters waren gesticht.
Het werd gesticht dank zij de mildda
dige medewerking van de schatrijke
Willem van Duyvenvoorde, heer van
Oosterhout. Het „Domus Hollandi" lag
in de buurt van Sandoel ten noorden
.gV'
van de Donge. Er is in het Mr
Staatsarchief te Brussel een gp U
in vogelperspectief van dit kloo® fli
kaart moet in 1569 zijn vervaard h
lang voor de verwoesting want n g v
ter ging onder bij de verover j
Geertruidenberg in 1573 door a „eS\o°ig
troepen. Het klooster werd tfleJ),®nen
en van de materialen werd y,eK„,
en van de materialen wem
muren van Geertruidenberg hei gpiv
de „Prinsenhof" gebouwd.
jaarden heroverden de stad, d°
in 1593, werd Geertruidenber
door de „geuzen" oelegerd.
werd op dezelfde plaats wa,?£uwd- jÜJ®
O -afl'
in 1593, werd Geertruidenber^ <jje
door de „geuzen" oelegerd. t W..f,
werd op dezelfde plaats waar, e
ter stond een schans S®11
gaat nu onderzoeken of de t Jd0
muurresten afkomstig zijn va>)
'ter of van het militaire wer g{lK
Overigens het het klooster aoajs et
ie interessante sporen fï, voor .tcp
grafsteen, gebruikt als stoep t
kleine boeruerij, waarin |ta nVj<eti i9if
dat onder die steen ..Ja'v int C.
3 int
Mwlwyck Bartoets... on .sj-ff van
!®r.'
lYiWiwyuK J_>ai lucw... vzx.
LVIII ende joffrou Barbara
begraven hebben gelegen. u
Het andere kartuizerkloo- r sP jnjg
truidenberg heeft veel "£keipl< jLs®1'
nagelaten en er is betrek ^-an e.O-
van bekend. De heer J- U' terh°a V'
veld, streekarchivaris te d bezl£elÜ
houdt zich met dit kl°°!Lert na$d«n'
heer Van Mosselveld beh^e gTtri
ook het stadsarchief van
berg.
SORRVBESTE
cpn af^poaaK
KIJK, LUI.
DAAR KOMT
NOG EEN MOTOR
BOOT. MISSCHIEN
KUNNEN WE DIE
LENEN
WEL, HEB JE OOIT
D'N DWARSKOP
WIND JE NIET
OP, PAUL...HIJ
MAS JE NU EEN
MAAL NIET
