Eclatante overwinning
in oefenwedstrijd
Van Dam en Dame
Spectaculair slot van
basketballtoemooi
SNEEUW IN ZWITSERLAND
4
m
ADVIES KAN EEN
ZEEPBEL ZIJN
Eerste pech voor hockeyers
doelman De Ruiter uit vorm
Gaat de deur op slot?
en schijven
Van der Grift en
Liebrechts voor
krachtmeting
Suriname wint
met één punt
Ook geen voetbal
voor semi-profs
Gederailleerd'civiel-ingenieur
stekken
Prog
noses voor courses
EVEN AANDACHT VOOR
Internationale studentensport
Poloteam begint met
overwinning
Prof. dr. F. A. ening
Meinesz
ZATERDAG 6 JANUARI 1962
PAGINA 13
SCHAAKTOERNOOI IN
ZWOLLE GOED BEZET
AHMEDABAD, 6 januari
Nauwelijks één dag na de plotse
linge overgang van het kille Ne
derland naar de stralende zonne
schijn van het warme Indië is de
elftalcommissie van het Neder
landse hockeyteam al met een
probleem geconfronteerd. Bij een
lichte training bleek de doelman
Gerrit de Ruiter niet in zijn aller
beste vorm te zijn. De elftalcom
missie wijzigde prompt de opstel
ling voor de eerste wedstrijd in
het groots opgezette internatio
nale landentoernooi morgen
tegen Australië. De Ruiter wordt
vervangen door de 23-jarige
Veentjer.
Vrees voor blessures
Kampioenschap hoofdklasse
driebanden Hilversum
DE RUITER
niet van de partij.
ZWOLLE, 5 jan. Vanmaandag 22
tot zaterdag 27 januari wordt in Zwolle
het jaarlijkse internationale schaak
toernooi van het Zwols schaakgenoot
schap gehouden.
In de hoofdgroep zullen uitkomen: Wa
de (Nw-Zeel.)., Eising (Did), Smedere-
vac (J-Sl) en de Nederlanders Kujjper,
Speijer Visser en Smit. De Pool Litma-
nowicz'heeft nog niet op de uitnodi
ging geantwoord. In de tweede groep
spelen: de dames Katja Jovanovic (J-
Si) en Fenny Heemskerk. Verder Bje-
lica (J-Sl), Scheid (Did), Maetler,
Did) en Schijf (Ned.). Van de Hongaar
se Brigitte Sinka en de Spanjaard Ri-
bas heeft het organisatie comité nog
geen officiële bevestiging ontvangen
over hun deelname.
(Van een speciale verslaggever)
Het kostte de Nederlanders wel de
nodige wilskracht om zich te concentre
ren op de training in een zo wonderlijke
omgeving als die van Ahmedabad, waar
alles en iedereen op straat leeft, waar
de vele fietsers en weinige mto's omzich
tig langs de loslopende koeien laveren
en waar de uitersten elkaar schijnen te
raken. De sprookjes-achtige weelde van
de paleizen steekt er hel af tegen de
droeve armoede van de woonwijken. Ook
de warmte speelt een belangrijke rol.
Het kwik stijgt in de middaguren tot
boven de 30 graden en het klimaat is
zeer droog. Maar hoewel men aan enke
len kan zien dat de klimaatsovergang
hen niet zo best is bekomen, bleek ieder
een toch in staat de trainings- en oefen
partij volledig uit te spelen.
Hoe de Nederlandse hockeyers in
deze omstandigheden nog de stick han
teren, ondervond het elftal van de dis
trictspolitie vrijdag, toen de Nederland
se ploeg met na rust de officiële
voorhoede over de politie-dienaren
heenliep. De einstand werd liefst 9-0.
Toch was de coach Bromberg niet he
lemaal tevreden. De middenlinie speel
de niet zoals hij het graag wilde.
De technische commissie van het in
ternationale hockeytournooi in Ahmeda
bad heeft bepaald dat geen invallers
zijn toegestaan tijdens de wedstrijden.
Alle ploegen zijn nu bevreesd voor bles
sures, die op de keiharde velden niet
ondenkbaar zijn. Ook in de Nederlandse
Probleem No. 12 van
Ahues en Volkmann
Eerste prijs Barop 1951
Wit geeft in 2 zetten mat
dam 1939.
1. e4 e6; 2. d4 d5; 3. Pd2 De4:; 4.
Pe4Pd7; 5. Pf3 Pgf6; 6. Ld3 b6; 7.
O-O Lb7; 8. De2 Le7; 9. Tel O-O. De
afruil op e4 was beter geweest 10. Feg5
Te8??. Wit maakt dankbaar gebruik
van deze verzwakking.
Stand na 10 zetten:
Wit: Ke3 TD1 Ld5 Le7 Pb4 Pg7.
Zwart: Ke5 Tb5 Tc8 Pc5 Ph7.
Oplossing probleem No. 11 van A. M.
Voorting: Lc6 1 Een mooi tempoprobleem.
De velden f2 en f7 zijn, vooral na ae partij op; op Kf7: volgt 13. De6:t
de rochade, geliefkoosde punten voor gevolgd door Lc4 met ondekbaar mat.
offercombinaties; in de volgende partij Correspondentie-adres: A. Perquin.
is zwart het slachtoffer.
Van Steenis tegen Hommes, Amster-
11. Pf7: Lf3; 12. gf3: en zwart gat
Marnixkade 104, Amsterdam-C.
Probleem voor geoefende oplossers
No. 4060 van L. Dassen te Bussum
Probleem voor beginnende oplossers
No. 700 van Joh. v. d. Boogaard
te Rotterdam
Wit speelt en wint. Oplossingen kun
nen ingezonden worden tot 22 januari
a.s. aan B. H. M. Stevens, Eikenlaan
36, Heemstede.
OPLOSSING
van No. 4053 van A. Miedema te Londen
Wit speelt naar: 33-29, 20, 21, 31, 39,
19, 15, z28, 10, z32, 4, Z38, 15, z43, 41.
29 en wint.
Een heel aardige, niet al te moeilijke
ontleding, die door een kunstige toe
passing van de meerslagregel, uitloopt
in een leerzaam afspel.
Wit begint en wint. Oplossingen van
de nummers 699 en 700 kunnen tegelijk
ingezonden worden tot 22 januari a.s.
OPLOSSING
van No. 696 van J. H. Scheyen
te Kerkrade
31-26, 38x49, 26x28, 49x27, 48-43, 27x49,
40-35, 49x40, 45x25 en wint het afspel.
Een aardig doch eenvoudig stukje waar
van de auteur meent dat het slot
nieuw is.
DE HERFST-SERIE
De bewondering voor het fraaie werjc
van de auteur B. J. Pranger te Den
Haag was algemeen. Vele oplossers heb
ben er heel wat uurtjes aan zoek ge
bracht om de kunstige ontledingen te
vinden en lang niet allen zijn er ge
heel in geslaagd. Vooral de nummers
1 en 5 waren struikelblokken. Nochtans
brachten allen graag hulde aan de ma
ker, hetgeen we natuurlijk onderschrij
ven.
We geven nu de oplossingen zoals
de auteur die aangaf.
No. 1: 33-28, 24-20, z35x33A, 41-37,
z40x29B, 42-38, 15x24C, 45-40, Z44X35D,
27-21, 37-31, z33x42E, 47x38, 32x1, z24-
30, 1x25, Z35-40, 25-39, z40-45, 39-6, Z13-
18. 6-50 en wint. Het af9pel besparen
we de lezers, dat is duidelijk genoeg.
A: zl5x33, 41-37, z35x24, (op 40x29
volgt 42 38, 33x42, 47x38, 45-40 enz.) 42-
38. z33x42, (op 40x29 45-40 enz.) 47x38,
z40x29, 45-40, 27-21 enz.
B. C. D. E: Na het voorgaande zal leder
een wel inzien dat hoe zwart ook slaat,
hij zijn noodlot niet ontgaat en steeds
dezelfde afwikkeling het gevolg is. Een
zeldzaam mooi probleem dat tn een
competitiewedstrijd stellig een goede
kans gemaakt zou hebben.
No. 2: 33-28, 32-27, 39x10, z30x50, 25x1,
49-44, 42-37, 47x38, 10-4, 4x6 en wint.
Ook heel mooi. De nummers 1 en 2
zijn reeds eerder verschenen in de Nwe
Haagse Crt. resp. in 1953 en 1956.
No. 3: 46-41 47-41, 36-31, 39-33, 49-
44 I zaOxllA, 21-17, 30x37, 35x4, 4x2,
en wint. A. z50x24, 30x37. 35x4. 4x2
en wint.
No. 4: 20-14, 24-20, 26-21, 34-29, 45-40,
44-39, 49x40, 43-38, 21x1, 48x8, 1x5,
Z22-28, 5x21, 42-37 en wint.
De No's 3 en 4 vonden ln 1953 en
1956 plaatsing in de Leidse Crt.
No. 5: 29-23, 42-37, 48-42, 38-32, deze
drie zetten zijn heel mooi en verrassend,
daardoor ook zo moeilijk te vinden. 32x3,
z49x46, 3x5 en wint.
Ofschoon de ontleding niet zo diep
is is ze toch heel lastig te vinden
waardoor diverse oplossers verdwaald
raakten in de vele mogelijkheden.
Wordt vervolgd).
ploeg had men liever gezien dat een in
valler was toegestaan.
In de Indische kranten is er veel
lof voor de Nederlandse ploeg, die
goed spel liet zien tijdens de trainings
partijtjes. Nog grotere lof is er voor
de Westduitse ploeg, die tegen het
politieteam bijzonder sterk spel toonde
en een goede indruk heeft achterge
laten.
De Indische formatie heeft zich tot
nu toe nog niet laten zien. Ondanks dit
geheimzinnige gedoe is iedereen in af
wachting van de openingsdag. Het Ne
derlandse team is dan vrij en zal onge
twijfeld de wedstrijd Indië-Japan gaan
bekijken. Want, dat de Nederlanders be
nieuwd zjjn naar het spel van de ver
jongde Indische ploeg is natuurlijk be
grijpelijk.
OSLO, 6 jan. De wereldkampioen
op de schaats Henk van der Grift en
Rudi Liebrechts zullen woensdag en
donderdag in het Bislet-stadion hun
eerste krachtmeting aangaan met de
Noorse schaats-elite.
Oslo verwacht een grote opkomst
voor deze wedstrijden als gevolg van
de schitterende prestatie van Knut Jo-
hannesen op het ijs van het Bislet-sta
dion begin deze week. Hij wordt sinds
dien in Noorse sportkringen beschouwd
als dè favoriet op de wereldkampioen
schappen 1962. De wedstrijden in Bislet
gaan over de afstanden 500 en 3.000 me
ter (woensdag) en op 1500 en 5.000 me
ter (donderdag.)
(Van onze paardesportmedewerker).
HILVERSUM, 5 jan. Voor de Zon
dagmiddag in Hilversum te houden dra
verijen luiden onze prognoses: Caesar
Julia H-prijs (2000 m). Zelda the Saint,
Zeodasia, Zefanja. Cafasiny Fezprys
(2000 m) Zelonus K, Zoon van Kievit,
Zilla. CairosII-prys (2400 m.) Xerxes,
Ylogie m, Yvetta M. C. Alkestie van
van E-prijs (2400 m) Yec, Young Mo-
menal, Xera S. Calumet Bulwarkprijs
(2000 m) William Z, Théo Messidor,
Quicksilver S. Calumet d' Astenprys
(2020 m) Upper Ten, XeXnocraat, Veld-
ui S. Calumet Spencer-prijs (2400 m)
Yasmine, Wish you were here, Y Bert
D. Calumet V-prys (2400 m). Xessidor,
X Pluto, Winny Cliff.
Gaat u met vakantie? Gaat u voor een tijd op familiebezoek
naar het buitenland? Draag dan de Kas-Associatie op,
om voor u te betalen en te innen. Of het nu de
telefoonrekening is, die moet worden voldaan of
huurpenningen, die moeten worden ontvangen
de Kas-Associatie zorgt er voor!
KAS-ASSOCIATIE N.V.
Spuistraat 172 Amsterdam
In België
verschenen
vorige
maand de
jaarlijkse
„antitering-
postzegels"
Ze geven
ditmaal een
zevental af
beeldingen te zien van moeder en kind
naar werken van Belgische schilders.
Op de 40 10 ct., 1 fr. 4- 50 ct. en
2 fr. 50 ct. treft men resp. zulk een
voorstelling aan van Pierre Paulus
(18811959), Francois Navez (1787—
1869) en Constant Permeke (18861952).
De 2.50 1 fr. draagt als tekening Ma
ria met het Kind van Rogier v. d. Wey-
den (14001464), terwijl de „Maagd
met de appel", van Hans Memling (1435
1494) voorkomt op de 3 1 fr, en
de „Maagd met het vergeet-mij -nietje"
van °ieter P. Rubens (1577—1640) op
de 6 2 fr. Tot 28 februari a.s. is de
serie verkrijgbaar.
In het Belgische Ruanda-Urundi wer
den zes zegels uitgegeven met een toe
slag voor de bouw van de kathedraal
van Usumbura. Diverse afbeeldingen
van de kerk en van de glas-in-lood ra
men komen er op voor.
Israël. Door middel van twee zegels
(IL 0.25 en 0.„,werd de aandacht ge
vestigd op h-4 belangrijke werk dat
AMSTERDAM, 6 jan. Basketball
is altijd al het spectaculairste onder
deel van deze internationale studenten
wedstrijden geweest. Maar nog nooit
waren de gemoederen zo verhit als
vrijdagmiddag in de ontmoeting tussen
Suriname en de internationale ploeg,
die overigens geheel uit Nederlanders
bestond. Eerder op de dag hadden de
.Internationalen" met 80-51 van de Ne
derlandse ploeg gewonnen, die bestond
uit een combinatie van Punch en ASVU.
Het zag er voor de wedstrijd tegen
Suriname naar uit, dat de internationa
len zonder slag of stoot het basketball
zouden gaan winnen. Een receptie en
de verwoede tegenstand van de Suri
naamse ploeg heeft deze verwachting
echter doorkruist. De „internationalen"
Van der Berg en Bruin waren door een
ontvangst niet beschikbaar. Daarom
ging de coach Weiter meespelen, toen
de Surinamers een achterstand van 21-
31 (bij de rust) geheel wegwerkten. Ook
het optreden van Weiter baatte echter
niet. Aangevuurd door een menigte sup
porters en gesteund door een paar on
gelukkige beslissingen van de scheids
rechters vochten de Surinamers zich
twee minuten voor tijd naast de inter
nationale ploeg, die toen nog versterkt
werd door Bruin.
Het werd een zenuwslopend slot,
waaruit de Surinamers met 62-61 als
bijzonder gelukkige winnaars te voor
schijn kwamen. Daarvoor was ech
ter de medewerking nodig geweest
van Blom, die in de laatste zeven se
conden twee strafworpen voor de in
ternationalen miste.
Basketball: Hongarije-Ver. Staten 48-
34, Antillen-Nederland 28-57, Internatio
nalen-Nederland 80-51, Hongarije-Inter-
nationalen 42-81, Ver. Staten-Suriname
36-59, Ver. Staten-Nederland 31-102, An-
tillen-Hongarije 39-64, Suriname-Interna-
tionalen 62-61.
De resterende uitslagen van het bas
ketbal op vrijdag zijn: Antillen-Neder
land 28-57 (7-31)
Hongarije-Internationalen 42-81 (21-39
We moeten aannemen, dat dit tenue en vooral de pittoreske hoed staan voorge
schreven in de reglementen van de Zwitserse spoorwegen. De man, die het draagt
en die o.m. is uitgerust met een draagbaar zendertje, is bezig de Gothardlijn te con
troleren. De zware sneeuwval van de afgelopen dagen heeft de Zwitserse spoor
wegen grote moeilijkheden berokkend. Tot dusver echter is de vitale Gothardlijn
niet onderbroken geweest.
de laatste jaren op het gebied van be
bossing in Israël wordt verricht. Met
gestyleerde voorstellingen van denne-
boom en -appels is dit in beeld ge
bracht.
Ned. Antillen. De uitgifte van de twee
postzegels bij het zilveren huwelijk van
koningin Juliana en prins Bernhard zal
cm -technische redenen pas op 31 ja
nuari a.s. ku en plaats vinden.
Suriname. Ook hier zou het 25-jarig
huwelijk van het koninklijk paar pos
taal worden herdacht. Op 5 januari zou
een 30 ct. met dezelfde tekening als de
Nederlandse herinneringszegels worden
uitgegeven.
Oostenrijk. Door de emissie van een
zegel van 1 Sch. met de voorgevel van
het parlementsgebouw erop werd het
feit herdacht dat 200 jaar geleden de
Oostenrijkse rekenkamer werd opge
richt door keizerin Maria Theresia.
Hiermede werd een begin gemaakt met
een centrale controle op de staatsfinan
ciën, een werk dat vooral na de tweede
oorlog zich sterk uitbreidde door het
fot stand komen van diverse staatsbe
drijven.
Tevens "erscheen in de reeks histori
sche gebouwen een aanvullingswaarde
van 20 gr. met eer- oude boerderij in
Mörbisch, een plaatsje aan het Neusied-
lermeer dat de laatste jaren een sterke
toeristische opbloei te zien geeft.
Italië. Op de dag van de postzegel
verscheen hier een 15 L. met een vrij
simpele, weinig zeggende tekening van
een paard met een engelenfiguurtje, dat
een posthoorn in de hand houdt.
Spanje. Madrid
400 jaar Spaanse
hoofdstad tot 1561
was dit Valladolid
werd gememo
reerd met de uitgif
te van een reeks
van zegels. Op een
ervan (de 1 Pta)
komt een portret
van koning Philips
II voor, onder wiens
regering de procla
matie plaats vond De overige vijf waar
den dragen de afbeeldingei van de be
kendste monumenten van Madrid: de 25
ct. het standbeeld van koning Alfons
XII, de 2 Pts het stadhuis, de 2.50 Pts
de Cibeles-fontein, de 3 Pts de Alcala-
poort en de 5 Pts het Cervantes-monu-
ment.
HILVERSUM. 6 jan. De uitslagen
van het biljarttoernooi om het kam-
pioenschap van Nederland hoofdklasse
driebanden luiden in de derde ronde:
Soeterboek 47 63 4 0.746
Van Essen 50 63 6 0.793
Franken 43 97 4 0.443
Janssen 50 97 4 0.515
Metz 50 54 5 0.925
Goos 43 54 6 0.796
Heinsman 50 88 6 0.568
Schipper 49 88 4 0.556
De uitslagen van de vierde ronde
waren:
Soeterboek 47 80 5 0.587
Goos 50 80 6 0.625
Janssen 23 69 4 0.333
Van Essen 50 69 6 0.724
Heinsman 50 69 5 0.833
Franken 37 60 4 0.616
Schipper 36 72 6 0.500
Metz 50 72 7 0.694
De stand luidt:
1. Heinsman 8 pnt. alg. gem. 0.666
2 Metz 6 pnt. 0.771
3. Van Essen 6 pnt. 0.696
4. Janssen 4 pnt. 0.540
5. Soeterboek 2 pnt. 0.672
6. Goos 2 pnt. 0.659
7. Franken 2 pnt. 0.586
8. Schipper 2 pnt. 0.557
AMERSFOORT, 6 jan. Vrijdag is
het internationale waterpolotoernooi
van AZPC begonnen. Het officieuze Ne
derlandse poloteam spelend onder de
naam Kikvorsen won met 8-3 (2-1, 5-1,
6-2, 8-3) van de Koninklijke Antwerpse
zwemclub.
Ik wil eens een aantal artikeltjes
wijden aan de eenvoudige speeltechniek
om daardoor ook de minder gerouti
neerde bridgers onder onze lezers aan
hun trek te laten komen.
Als eerste onderwerp ga ik iets ver
tellen over het „uitkomen" een van
de moeilijkste onderdelen van het hele
bridgespel. Behoort u tot de personen
die het spel vroeger van een ouder
familielid hebben geleerd, dan heeft
men u wellicht eens de slagzin „door
het sterk, en naar het zwak" voorge
houden. Daarmede werd dan bedoeld,
dat u door de sterke kleur moest spelen,
die links van u op tafel lag of naar
de zwakke kleur toe moest spelen, die
rechts van u open zichtbaar was.
Zoals de meeste slagzinnen, is ook het
voornoemde advies niet meer dan een
zeepbel gebleken. Ik merkte dat weer
eens, toen ik een conservatieve speler
de zuidkaarten van het volgende spel
zag hanteren:
6 5
9 10 6 5 3
O A 7 4 3
A V10 4
4» A B 8 4 -vr H V 10 9 3
H V B 9 2 W O A
O V 9 7 O B 8 6
92 +H853
72
9874
H 10 5 2
A B 7 6
West was de gever (niemand kwets
baar) en het bieden verliep: west 1
harten NZ pasten oost 1 schoppen
west 3 schoppen oost 4 schoppen.
Wests bod van 3 schoppen was on
juist een populaire fout, om te ver
geten, dat mooie troefsteun voor de
partner hier al inbegrepen was in het
openingsbod van 1 harten. Maar over
het bieden wil ik het verder niet
hebben.
Zuid moest uitkomen en herinner
de zich kennelijk alle verkeerde advie
zen als „nooit onder een heer uitkomen"
en „door het sterk spelen".
Kortom zuid koos de voor zijn
partij ongelukkigste uitkomst: harten 8:
Het resultaat ziet u wel: oost had geen
enkele moeite 4 schoppen met een over
slag te maken, daar hij, na Q Aas ge
maakt te hebben en tweemaal troef te
hebben gespeeld, op de vier vrije har
tens van west drie ruiten en een kla
vertje kon opruimen. NZ kregen nog
slechts twee slagen in klaveren.
Bij eer dergelijk biedverloop, moet
men als tegenspeler als regel wei
beginnen met het aanspelen van een
vrij goede bijkleur. In het boven
staande geval had zuid zeker met O 2
moeten voorkomen en als noord dan
O Aas neemt en goed naspeelt (+4
want ruiten heeft geen zin meer),
gaan OW één down.
Natuurlijk kan de uitkomst in rui
ten wel eens verkeerd zijn, maar bridge
is nu eenmaa' een spel waarin men
zekere kansen moet nemen. De kans
om in ruiten wat te bereiken, is met
het gegeven zuidspel en na het gegeven
biedverloop aanzienlijk groter dan de
kans, dat uitkomen in harten goede
resultaten zou kunnen opleveren.
Zo'n uitkomst „door de kracht" is dus
in feite een uitkomst, waarmede de uit-
komer zelf verraadt dat hij niet in die
kleur heeft. Daarvan nog één voorbeeld:
O V 4
N
OAHB93 WO «8 7 5
Z
10 6 2
Oost speelt 6 Sans en zuid speelde
O 10 voor. Nadat west (die had ge
boden) zijn spel open had gelegd, was
het voor oost gemakkelijk te conclu
deren, dat zuid ruitenvrouw niet kon
hebben Hij legde dus O Aas, speelde
later O Heer en verloor geen ruitenslag.
Was zuid niet met ruiten begonnen, dan
had oost vrij zeker de snit in die kleur
gemaakt en hadden NZ de Vrouw
wel gemaakt.
MIMIR
AMSTERDAM, 6 jan. De K.N.V.B.
heeft vanmorgen na een nauwkeurige
inspectie van een aantal velden het be
sluit genomen het gehele programma in
de sectie betaald voetbal af te gelasten.
Eerder was reeds het programma der
amateurs afgelast. De wedstrijden van
vandaag en morgen, zowel van de ama
teurs als van de semi-profs, worden op
geschoven naar de volgende week.
(Advertentie)
Rustig oud met OLVEH pensioen.
-w-± ustig, nu en dan een blik
t-J werpend over de Leus-
Ji ierheide, waarop zijn stu
deerkamer in het fraaie
huis te Amersfoort het volle
uitzicht biedt, vertelt de 74-
jarige prof. dr. ir. F. A. Vening
Meinesz, aan wie de Columbia
universiteit te New York de
Vetlesen-prijs heeft toegekend,
ons het verhaal van zijn leven.
De prijs, die ook aan de Brit
Sir Harold Jeffreys is toege
kend, is een Amerikaans equi
valent van de Ncbel-prijs.
„U ziet voor u een gederail
leerd civiel-ingenieur", ver
klaart de sympathieke geleerde,
aan wie ondanks zijn wereld
vermaardheid een grote een
voud ii eigen gebleven. Deze
zoon van een Amsterdams bur
gemeester zijn moeder was
een dochter van een ander be
kend burgervader van de hoofd
stad, Den Tex ging in 1904
te Delft voor civiel-ingenieur
studeren. Kort voor het beha
len van zijn diploma, dat hij in
1910 verwierf, vroeg de hoog
leraar in de geodesie hem of
hij er niets voor voelde mee te
werken aan het zwaartekracht-
onderzoek, toen doormiddel van
metingen met slingertoestellen.
„Akkoord", dacht de jonge ingenieur Vening Meinesz, „een paar jaar
wetenschappelijk werk lijkt me wel leuk."
„Ik ben echter nooit meer van dit spoor afgekomen," zegt hij ons nu,
want het zijn geen twee jaar geworden, maar heel zijn leven heeft hij
zich met dit werk bezig gehouden. De vervulling van de bewuste opdracht
omspande alleen al een tijd van tien jaar. De geodeet meende, dat ons
vlakke land in de bodem geen grote afwijkingen zou vertonen, hetgeen
het verrichten van nauwkeurige zwaartekracht-metingen, teneinde tot een
goede bepaling van de vorm der aarde te komen, zou vergemakkelijken.
Ir. Vening Meinesz bleek, dat de onderlaag van Nederland beslist niet zo
eenvoudig was, doch ingewikkelde structuren vertoonde. Vandaar, dat hij
51 stations voor zijn opmetingen nodig had in plaats van drie. Bovendien
kwam hij tot de bevinding, dat de slingers door de beweeglijkheid van de
bodem niet bevredigende resultaten opleverde; het bracht hem op het
idee met meer slingers tegelijk te we'ken. De daarmee verkregen gunstige
uitslag bood hem stof voor een dissertatie, waarop hij in 1915 promoveerde.
Exact speurder als hij is en niet met half werk tevreden achtte hij de
vormbepaling van de aarde niet voldoende met metingen te land; deze
moesten z.i. ook op zee geschieden. Dit leidde tot de vele waarnemingen,
aan boord van onderzeeboten, waarmee prof. Vening Meinesz van 1923 tot
aan het uitbreken van de tweede wereldoorlog verschillende grote reizen
maakte. Hij is vol lof over de medewerking, die hij daarbij van de Kon.
Nerf. Marine ondervond en raakt bijna niet uitgepraat over de uitzonder
lijke prestaties, die zij toen leverde door een onderzeeër geheel alleen
zonder een enkel convooi de Atlantische en Stille Oceaan over te
sturen. Hij herinnert zich nog goed, dat een Amerikaanse admiraal in 1927,
toen ze in San Francisco waren, vroeg waar toch het geleideschip was en
zijn grote verbazing uitsprak bij het horen, dat dit er niet was.
Er waren reizen, die soms zeseneenhalve maand duurden, en het
verblijf aan boord was allesbehalve comfortabel. „Het was voor mij, gezien
de mooie resultaten, die ik verwierf een gouden tijd, maar voor de jon
gens van de marine was het wel zwaar."
In 1927 werd prof Vening Meinesz tot buitengewoon hoogleraar te
Utrecht en het jaar daarop eveneens als zodanig in Delft benoemd. De
eerste slingerwaarnemingen heeft hij verricht in een kelder van het
K.N.M.l. in de Bilt, waarvan hij van kort na de tweede wereldoorlog
tot 1951 hoofddirecteur is geweest. Sindsdien houdt hij zich vooral bezig
met de seismologie en de studie van het inwendige van de aarde. Uitslui
tend kamergeleerde is prof. Vening Meinesz beslist niet. hij reist nog veel,
maar tegenwoordig per vliegtuig.
Als hij 25 januari zijn prijs in ontvangst gaat nemen, in de Verenigde
Staten bezoekt hij dit land voor de zestiende maal. Hij spreekt zijn bewon
dering uit voor de pioniersarbeid van de geologen daar. „Zij zagen veel
eerder dan elders de betekenis ir. van de toepassing van de fysica op de
problemen van de aardkorst, waaruit de nieuwe wetenschap van de geo
fysica is ontstaan."
(Advertentie)
