JONG HAARLEM,... VOORUIT!"
Van werkelozenzorg tot vormings-
school voor het leven
DRINGEND BEHOEFTE AAN
EEN EIGEN GEBOUW
Dertig jaar ontwikkelingswerk voor
Haarlemse jongeren
Voor
Herinnering aan
beroemd paard
Avondschool voor individueel
technisch onderwijs nodig
Drie Komnkj es in Overveen
Na de oorlog
opnieuw van
de grond af
begonnen
Directie-wisseling
Afscheid en welkom
bij Rotterdamsche
Bank
GROEN St Co.
1 I
Aanvulling op dagonderwijs
ZATERDAG 6 JANUARI 1962
PAGINA
HAARLEM, 6 januari Er zullen weinig
onderwijsinstellingen zijn in Haarlem, die zoals de
Stichting „Jong HaarlemVooruit!", vijftien
honderd cursisten tellen en die bovendien dertig
jaar bestaan. Maar „Jong HaarlemVooruit!"
is dan ook geen onderwijsinstelling in de gebrui
kelijke zin van het woord. J.H.V. wil voor iedereen
die daaraan behoefte heeft, maar in het bijzonder
voor de jongeren, een algemeen vormend milieu
scheppen. De cursussen hebben in dat milieu
natuurlijk een plaats. Maar minstens even be
langrijk is de sfeer van vertrouwen die tussen
docenten en cursisten bestaat en die het mogelijk
maakt, dat men er zonder vast leerprogramma
werkt. Dat vraagt natuurlijk van de docenten een
heel andere instelling dan zij bij het gewone
onderwijs aan de dag moeten leggen. De opzet van
J.H.V. is dusdanig, dat de docenten minimaal
gehonoreerd worden. Maar de nog jonge directeur
Ben Munnik gaat er terecht trots op, dat niemand
bij hem „om het geld" komt werken. Men komt
uit een vreemd soort idealisme, dat er plezier in
heeft nauw contact te onderhouden met de jonge
ren. De docenten geven lessen, maar zij leren
dagelijks zelf ook. Dat is de kracht van „Jong
HaarlemVooruit!", die hen die ooit met dit
milieu hebben kennis gemaakt, niet gemakkelijk
meer loslaat.
„We willen proberen de jonge mens die dat zelf
wil, zich bewust te maken van zijn individualiteit
temidden van de massa waarin hij dreigt op te
gaan", heeft de heer J. L. Munnik eens gezegd.
J. L. Munnik is een legendarische naam in J.H.V.
Hij is de vader van de huidige directeur en tegelij
kertijd de grondlegger van deze unieke instelling
in den lande. In 1932 werd hij door B. en W. van
Haarlem aangetrokken om leiding te geven aan
het ontwikkelings- en ontspanningswerk voor de
werkeloze jeugd. Men leefde in de tijd van de
grote crisis. Duizenden ouderen en jongeren
sleten hun dagen in ledigheid. De overheid zag het
gevaar, dat deze werkelozen ook geestelijk aan
lager wal zouden geraken.
De oorlog
Reorganisatie
J. L. Munnik-fonds
Maandblad
CENTRALE VERWARMING
OLIESTOOKINSTALLATIES
FIAT 500 3490.-
FIAT 600 4345^ 4190.-
FIAT 1300 J89QÏ 7700.-
5750.-
6500.-
9990.-
FIAT 1100
sim?
-&96ür-
FIAT 1800 t IQGttr-
MANTELS en JAPONNEN
Bezwaar tegen consumptie
gelegenheid
Al in 1931 was men op bescheiden
schaal begonnen met vakcursussen ten
behoeve van de werkeloze mannen.
Men kon er omgeschoold worden ten
einde er wellicht gemakkelijker in te
slagen in een ander vak werk te vinden.
Een jaar later begon men met de ont
wikkelings- en ontspanningscurussen
om de geestelijke gevolgen van de eco
nomische crisis zoveel mogelijk op te
vangen.
De leiding werd in handen gelegd
van de heer J. L. Munnik, een idea
listisch onderwijzer, die niets liever
wilde dan werken voor en met dè werk-
keloze jeugd. De eerste cursus startte
in 1932 met 400 deelnemers. Dat waren
dagcursussen, waarvoor van overheids
wege nauwelijks geld ter beschikking
werd gesteld. Voor het ontspannings-
tedeelte was zelfs helemaal geen geld.
n toch zorgde de heer Munnik voor
ontspanning Alleen zijn naaste mede-
krpterw!e„en' hoe hij dat v°or elkaar
kreeg. Want men moet niet vergeten
felrW9? "iet aan dacht de algemeen
i ontwikkelings- en ont
spanningswerk volledig te salariëren.
Nee, de heer Munnik bleef onderwijzer
en wat hp voor J. H. v. deed, deed
hp in zpn vrpe tijd.
Naarmate de crisis afnam, nam ook
de belangstelling af voor de dagcursus-
sen van J. H. V. en steeds sterker
deed zich de behoefte gevoelen aan
avondcursussen. De werkelozen van
een paar jaar tevoren, die J. L. Mun
nik hadden leren kennen en waarderen
op de cursussen, vroegen om avondles
sen nu zij overdag weer konden werken.
In 1936 werd bij wijze van proef ge
start met avondcursussen. Die waren
niet meer bestemd voor werkeloze
jonge mannen, maar voor jongens en
meisjes van 14 tot 20 jaar. die over
dag werkten. Men startte dat seizoen
met ruim 500 cursisten, verspreid over
de uloschool aan de Haarlemmerliede-
straat, de katholieke Huishoudschool en
de St. Jozef-ulo. Er werd les gegeven
in taal en rekenen, boekhouden en
handschriftverbetering, steno, typen,
costuumnaaien voor de meisjes en ra
diotechniek voor de jongens.
De jongelui konden zelf hun studie
inrichten en zelf bepalen welke cur
sussen zij volgen zouden. Het bleek
een voortreffelijke omschakeling, die
steeds duidelijker in een behoefte
bleek te voorzien. Toen kwam de oor
log. Al in 1940 zette J. L. Munnik
de cursussen stop, omdat op hem van
de zijde van de bezetter pressie was
uitgeoefend om in nationaal-socialis-
tische geest te gaan werken. Het ma
teriaal van het instituut werd opge-
slagen in de Stadsdoelen, vanwaar
het op last van de Duitsers werd
overgeheveld naar een kunstnijver-
heidsinstituut, dat van het Frans
Halsmuseum bezit had genomen. Na
de oorlog moest J. L. Munnik zonder
enig materiaal van voren af aan be
ginnen.
Het was toen 1946. De belangstel
ling van de vooroorlogse cursisten
bleek nog niet verminderd te zijn. Sa
men zette men een enorme propagan-
da-actie in onder het motto: „Jong
HaarlemVooruit!". J. L. Munnik
herinnerde er in de kranten aan, dat
de jongeren weliswaar niet meer in
geestelijke nood verkeerden zoals ten
De cursus handschriftverbetering
trekt veel belangstelling. Zij helpt
de cursisten aan het vereiste zelf
bewustzijn om, zich in de maat
schappij te handhaven.
Een van de cursisten edelsmeden. De handenarbeidcursussen van J.H.V. verheugen
zich in een toenemende belangstelling. Zij vormen het levende bewijs van de
Verandering die zich in het karakter van het vormingswerk in de loop der jaren
heeft voltrokken.
tijde van de crisis, maar dat hun moei
lijkheden niet minder groot waren. Hij
wees op het massificatie-proces dat tij
dens en na de oorlog was ingezet en
hp waarschuwde voor het gevaar van
een jeugd, die geen persoonlijk leven
meer zou durven leiden. Zpn oproep
vond gehoor. Bijna 800 cursisten meld
den zich aan en J. L. Munnik startte
opnieuw. Ditmaal onder gunstiger om
standigheden, want het gemeentebe
stuur en vooral wethouder D. J. A. Ge
luk waren tenvolle overtuigd van de
noodzaak van dit werk.
In 1955 bleek plotseling, dat men nog
wel een en ander veranderd. De hele
altijd werkte met een vooroorlogs sta
tuut. En toch was er sedert de oorlog
organisatie bleek dermate te zijn uit
gegroeid, dat J. L. Munnik onmogelijk
het leiderschap van J. H. V. als bij
baantje kon blijven vervullen. Hij werd
in vaste dienst van de stichting aan
gesteld. Het karakter van de cursussen
veranderde. Door de grotere belang
stelling en toeloop kon er meer varia
tie gebracht worden in de cursussen
Het aantal cursussen kon worden uit
gebreid en er kon gedifferentieerd wor
den, omdat de cursisten niet alleen
meer kwamen van de lagere school
Er waren ulo-leerlingen bp, maar ook
middelbare scholieren, winkelbedien
den en kantoormeisjes, fabrieksarbei
ders en vertegenwoordigers.
Sommigen hunner kwamen naar
J.H.V. om het vroeger op school ge
leerde weer eens bij te spijkeren. An
deren kwamen om hun kennis te ver
ruimen. Anderen wisten J.H.V. te vin
den omdat ze geen vrede hadden met
hun niveau van algemene ontwikkeling.
Maar wanneer men zich eenmaal bij
J.H.V. had aangemeld, werd men al
spoedig gegrepen door die bijzondere
sfeer van vriendschap binnen de cur
sussen. Men werkte er als team. De
docenten beperkten zich niet tot de
leerstof, maar dwaalden telkens af om
die leerstof in de practijk te brengen
of om ze te confronteren met de actu
aliteit. Het bleef niet bp één cursus.
Men volgde er meer. Men kwam er
na een jaar terug en sommigen vol
gen al jaren lang cursussen bij J.H.V.
„omdat ze het er zo gezellig vinden".
Intussen is de legendarische J. L.
Munnik overleden. Hij is opgevolgd
door zijn zoon Ben. Het instituut is uit-
HAARLEM, 6 jan. Ter gelegenheid
van de directiewisseling bij het kan
toor Haarlem van de Rotterdamsche
Bank N.V. is gisteren in het kantoor
van de bank aan de Zijlstraat een re
ceptie gehouden. Zoals reeds bericht is
een der twee directeuren, mr. R. F. A.
Laane, van uit Haarlem benoemd tot
directeur van het kantoor Utrecht en
tot plaatsvervangend districtsdirecteur
van het district Utrecht.
In zpn plaats is naast mr. M. A. V.
Slingen-berg, die tevens districtsdirec
teur in Noorholland is, tot directeur
benoemd de heer L. Molijn. Vele re
laties en collega's uit de omliggende
gemeenten verschenen gistermiddag
ter receptie om afscheid te nemen
van mr. Laane en kennis te maken
met, de heer Molijn. Namens de hoofd
directie was aanwezig de heer H. J
Slingenberg.
J. L. Munniks, een der initiatiefne
mers tot het ontwikkelingswerk,
waaruit de Stichting „Jong Haar
lemVooruit!" is voortgekomen.
gegroeid tot een instelling met 1500
cursisten en 55 docenten. Ter nage
dachtenis aan de eerste directeur is
het J. L. Munnikfonds opgericht, dat
individuele cursisten bijstaat, wanneer
dat nodig mocht blijken. Behalve de
cursussen kent J. H. V. sinds enige
tijd ook de algemene ontwikkelings
avonden, waar deskundigen op allerlei
gebieden lezingen komen geven. Op
verzoek van de cursisten zelf is men
begonnen met speciale „culturele cur
sussen": muziek, ballet, toneel. Het
gaat niet meer uitsluitend om de (voor
al jonge) mens een minimum aan ont
wikkeling bp te brengen: het gaat er
om hem zichzelf zo bewust mogelijk te
maken, zodat hij zijn plaats in de sa
menleving zo goed mogelijk beleeft.
Vanaf februari gaan de cursisten een
eigen maandblad uitgeven, waarin zij
van hun hart geen moordkuil hopen te
maken. Er bestaan plannen om in de
komende jaren op de zaterdagochten
den „iets te gaan doen". Men denkt aan
gezamenlijke excursies naar bedrijven
in Haarlem en omgeving, en zelfs blij
ken er ouderen te zijn, die hopen dat
er in J.H.V.-verband ook voor hen nog
eens aparte cursussen georganiseerd
zullen worden. Aan het einde van een
cursusjaar krijgt de cursist een getuig
schrift mee. Dat betekent enkel, dat hij
trouw de lessen gevolgd heeft. Maar in
de practijk zijn er heel wat bedrij
ven die er waarde aan hechten, wan
neer sollicitanten een dergelijk getuig
schrift kunnen overleggen. En J.H.V.
is ook een vaak geraadpleegd referen
tie-adres bij solliciaties.
Nu de stichting eenmaal zover is uit
gegroeid, blijkt het steeds moeilijker
om een eigen leven te leiden in ander
mans behuizing. J.H.V. zetelt geduren
de de avonduren in het stedelijk gym
nasium. Dat is natuurlijk prachtig,
maar men is en blijft er slechts gast
Het stichtingsbestuur en de directeur
hopen, dat de gemeente „Jong Haar
lem.... Vooruit!" nog eens aan een
eigen gebouw zal helpen, waar men
zich thuis kan voelen en waar men
eerst recht de eigen sfeer kan vestigen.
Geruchten willen, dat B. en W. niet on
welwillend tegenover deze begrijpelijke
wens staan. Wellicht is het mogelijk
om de Stadsdoelen of de vroegere
Volkscredietbank voor dit doel in te
richten. Het zou de moeite waard zpn.
wanneer „Jong Haarlem Vooruit!"
na dertig jaar eindelijk eens een eigen
dak boven het hoofd krijgt.
Slechts weinig Heemstedenaren
zullen bekend zijn met het graf van
„Coco", een destijds befaamd paard
dat ruim honderd jaar geleden aan
zijn meester ontviel, doch waarvan
men de nagedachtenis heden ten da
ge nog in Heemstede kan aantreffen.
Het paard Coco behoorde toe »".n de
thans uitgestorven familie Van Wicke-
voort Cromnsl'n d:e in de
eeuw de heerlijkheid „Berkenrode" be
woonde. Onder de vele paarden wel
ke de Van Wickevoort Crommelins
bezaten moet Coco als het lievelings
paard van de familie een bijzondere
plaats hebben ingenomen. In het iaai
1858 ging Coco tot grote droefheid
van zijn eigenaar dood. Het edele
beest werd in het bos van „Berken
rode" begraven en op zijn graf kwam
een gedenkteken te staan, waarop zijn
meester in schone versregels een
woord van nagedachtenis wijdde.
Hier ligt Coco begraven,
een paard vol kracht en moed,
op Texels strand geboren
uit Rus en Noorweegs bloed.
Geel van haar en rood
van staart en manen,
had hij steeds veel bekijks
langs weg en wandellanen
Zijn onvermoeide geest was al
tijd onbezweken,
en nimmer had de zweep
zijn eedle huid bestreken.
Zijn loopbaan hier op aard
was tweemaal viertien jaren,
die hij als pronkjuweel op
Neerlands grond mogt varen.
Zijn assche ruste zacht,
door elk met eer bedacht.
Het grafschrift heeft als datum 11
October 1858 en is ondertekend door
A. C. van Wickevoort Crommelin.
Ook de stalknecht van de familie
Van Wickevoort Crommelin, ene
J. H. van S. wiens volledige naam
niet meer bekend is, moet een grote
liefde voor Coco hebben gehad. Hij
ga-f in ontroerende bewoordingen
uiting aan zijn droefenis toen zijn lie
velingsbeest heen ging.
Coco. O waardig beest,
Uw stof ligt hier dus neder,
Op Berkenrode's grond, dat zo
geliefde oord.
Deez' grafplaats kwam. U toe,
Uw stappen heen en weder.
Verzekert U het recht,
Rust nu ook ongestoord.
Verschillend van het mensdom
dat zelden altijd deugt,
Hebt gij in alle stond,
moed, trouw, gepaard aan deugd.
Coco, O waardig beest,
vergeten doen wij U niet!
Wij treuren om het hardst,
Maar ik ween dat het giet.
Omdat het landgoed „Berkenrode'
Advertentie)
BLOEMENDAAL TELEF 54855
Advertentie
Glardiniera 4000.-
De Luxe
Speciale
Voor Haarlem e.o.: Gebr. Beekman Automobiel
bedrijven, Wagenweg 72. Tel. 02500-22087
Voor Bloemendaal e.o.: Gebr. Beekman, Auto
mobielbedr., Bloemend.weg 52. Tel. 92500-54601
Voor Beverwijk e.o.: Automobielbedrijf G. J. C.
Dorant, Zeestraat 82. Tel. 02510-3355.
(Advertentie)
De gedenksteen in Heemstede, die nu al meer dan honderd jaar herinnert aan het
beroemde paard Coco.
gelegen tussen de Herenweg en
de Leidsevaart als particulier eigen
dom niet voor het publiek toeganke
lijk is, blijft Coco's graf een plaats
van rust en vrede, waar zelden of
nooit een voetstap zal weerklinken.
Slechts wanneer de wateren rond
„Berkenrode" bevroren zijn, kan
men de plek bereiken waar het be
faamde paard ligt begraven, zonder
daarbij inbreuk te doen op het be
treden van „andermans erf". In de
afgelopen wintserse dagen was dat
dus het geval, maar nu is de stilte
rond Coco's laatste rustplaats alweer
volledig teruggekeerd.
'Wt,
KONINGINNEWEG 71 - HAARLEM
Speciale aanbiedingen in
HAARLEM, 6 jan. B. en W. delen
de raad mede, dat het wenselijk is ge
bleken, dat leerlingen, die individueel
technisch onderwijs hebben gevolgd aan
de Lieven de Keyschool nog gedurende
enige tijd aanvullend onderwijs krijgen.
Dat zogenaamde parttime-onderwjjs kan
min of meer worden beschouwd als een
begeleiding, die deze afgestudeerden
voorshands niet kunnen missen. Vol
gens B. en W. moet dat aanvullende
onderwijs geschieden aan de Lieven de
Keyschool en opgedragen worden aan
de leraren van deze school.
B. en W. betreuren het, dat dit part
time-onderwijs niet geheel overdag ge
geven kan worden. De leraren zijn aan
een beperkt aantal uren gebonden. Het
aanvullend onderwijs zal derhalve in de
avonduren moeten gebeuren. Daarvoor
is de koninklijke goedkeuring nodig,
omdat de betrokken school uitsluitend
bestemd is voor dagonderwijs. Een en
ander betekent, dat men feitelijk een
nieuwe school voor nijverheidsonderwijs
moet stichten. De gemeenteraad wordt
nu voorgesteld te besluiten tot stichting
van zo'n gemeentelijke school.
HAARLEM, 6 jan. Voor de afdeling
geschillen van bestuur van de Raad van
State wordt maandag 8 januari in een
openbare vergadering o.m. behandeld
het beroep, dat de heer J. P. J. Smael
heeft ingesteld tegen een besluit van
B. en W. van Haarlem betreffende een
consumptiegelegenheid in de percelen
Judith Leijsterstraat 14-16. B. en W. heb
ben n.l. aan mevr. M. Smit-Buis ver
gunning verleend tot „het oprichten, het
in werking brengen en het in werking
houden van een inrichting voor het be
reiden van ijs en het bakken en berei
den van patates frites en aanverwante
consumptie-artikelen" in genoemde pc -
celen.
Vandaag „Drie Koningen", Mel-
chior, Caspar en Balthasar, een Ko
ninklijke drieëenheid, zijn bij de stal
gearriveerd. Met goud, wierook en
myrrhe, vorstelijke gaven voor
arme mensen. Hun aankomst is
de laatste jaren wat minder spec
taculair geworden. Vroeger bleef
de spanning rond Kerstmis lan
ger tastbaar da-n in onze dagen.
Niet alleen hoefde de leive jeugd pas
na 6 januari naar school, maar het
kerstfeest, dat liturgisch nog altijd
lager geklasseerd staat dan dat van
de Drie Koningen, kreeg een nieuw
hoogtepunt op die 6e januari. Toen
was het thuis en in de kerk nog een
goed gebruik op het feest van Kerst
mis de beelden van de Drie Koningen
in de kast te laten. Pas op hun eigen
feest kregen zij hun plaats nabij de
stal. Dat hield de spanning erin. Je zag
een paar dagen naar die koninklijke
gsten uit en ieder jaar was je weer
verrukt over de aankomst van die rijk
opgetuigde vorsten met hun inposan
te kameel nederige drijver.
In de meeste gezinnen en kerken
zijn de Drie Koningen hun tijd voor
uit. Reeds in de nachtmis zijn zij
present. In onze tijd van snelheids
records nemen wij er geen genoegen
mee, dat die reis zo lang duurt. Var
Saoedi-Arabië vlieg je tenslotte in een
paar uur naar Bethlehem. Het zij zo
De kinderen gaan nu reeds op 3 o
4 januari naar school. De Drie Ko
ningen zijn wat in de verdrukking
gekomen. In een enkel gezin leeft nog
de folklore van de Drie Koningen
boon, en daar blijft het meestal bij
Gelukkig, dat zij nog hier en daai
de eer krijgen, die zij verdienen. In
Overveen bijvoorbeeld. In de kerk
hebben wij ze dezer dagen bezochi
op een stille middag. Zij staan er bij
met allure, natuurlijk met meer ernst
en waardigheid dan die vrolijke hel
der bij de put. Maar in hun oge^
twinkelde het plezier om de traditie
die in Kweekduin is gegroeid.
Nu al zo'n tien jaar trekken daar c
6 januari drie koninkjes rond, con
pleet met gevolg. Niet zo maar ee;
verkleedpartij, maar drie snuiters, in
fraaie kledij gestoken. Bijgelicht door
hun lampions gaan zij de huizen langs
terwijl hun ijle kinderstemmen in de
avond verklinken. De mensen weten
al van hun komst. Snoep of geld ligt
klaar. Vroeger ging het ingezamel
de geld naar de Zusters, die het voor
de stille armen bestemden. Dit jaar
zal de 10 x 10-actie er mee gebaat zijn
Drie Koninkjes in Overveen. Én
zij zullen het Brabantse liedje zingen:
Drie Koningen, Drie Koningen
met onze ster;
wij zoeken den Haar,
en wij hebben zo ger.
Wij klopten al aan Herodes' deur
en de koning kwam zelve veur.
Ster, gij moet niet stil te bran
den staan,
gij moet ook naar Betteljem gaan,
Betteljem is een schone stad,
waar Maria met haar kindeke zat.
Een der Drie Koningen van de
kerstgroep in de kerk van
Overveen.
