Nieuwe Haarlemsche Courant | 1962 | 23 januari 1962 | pagina 6

Enorme karavaan
bereikt Monaco

Een huis vol belangrijke boeken

De collectie TAGE BULL

binnenkort onder de hamer

Bïbliofielenkunnen hun hart
bij Hertzberger ophalen

JEUGDMISDADIGHEID?

Het is met de preventieve
zorg nog slecht gesteld

v

F ilmvoorlichting
Jeugdbeweging

Huidige structuren
ontoegankelijk voor
de jonge generatie

E

BE5CHERM

RuTERSEPT

Extra kunstgrepen in de Alpen

Honkbalindeling

Tennissers tegen
Rusland

Salarissen hoog
leraren zijn
te laag

Bestrijding van pijn
belangrijk verbeterd!

RALLYE VAN MONTE CARLO

Jeugd en amateurs
gaan oefenen

Belgische voetbalclubs
akkoord met „vrije'
premies

Verlies en winst in
handbalinterlands

VOOR DAVIS CUP

Winnaar van dit duel
ontmoet Italië

Vraag over werving
Portugese arbeiders
voor Zaanse fabriek

Fukushima houdt
recordsnelheid

Prof. dr. E. W. Beth:

Geldig paspoort voor
Scandinavië-reis
weldra overbodig?

Opbrengst zomerzegels

DINSDAG 23 JANUARI 1962

PAGINA 5

AMSTERDAM, 22 jan. Kei
zersgracht 610 is al tientallen ja
ren een pand, dat van de nok tot
de kelder in dienst staat van het
boek; niet van het pas verschenen
of nog naar verse drukinkt rui
kende exemplaar, noch van de
modieuze bestseller, maar van het
oude zeldzame boek, dat heel
voorzichtig ter hand genomen
dient te worden en dat men met
grotere zorg omringt dan waar
mee men gemeenlijk een boek om
geeft. Dit huis aan de Keizers
gracht staat al meer dan veertig

elen voelen zich onbehaaglijk over het
moderne systeem van „open" inrich
tingen. Geregeld ontvluchten jongeren
het toezicht en het opvoedingsstelsel waar
aan de kinderrechter hen voor hun bestwil
heeft toevertrouwd. Dat schept natuurlijk
een hachelijke toestand. De jongens proberen
een auto te stelen om een eind weg te komen,
breken in om geld te bemachtigen en maken,
opgejaagd als ze zijn, een miserie door die
veel afbreuk kan doen aan hun opgroei waar
aan zo zorgvuldig gedokterd wordt. Met meis
jes kan het nog ellendiger verlopen, juist die
moeilijke typen die men moet behoeden vooi
een toekomst in de prostitutie. Als zij weer
gepakt worden want dat blijft zelden oi
nooit uit kunnen zij zwanger blijken, en
later zitten zij met een kind waarvoor in nare
omstandigheden moet worden gezorgd. Die
huiver voor open inrichtingen, ook voor
jongeren, is dus wel begrijpelijk. Maar d<
opvoeders die er mee te maken hebben, zie!
zeker bewust van het risico, willen niet terur
naar het oude stelsel. Zij hebben de heilzaam
heid van de „open deur" mogen ondervinden
alleen dit past in de gedachtengang die nie'
alleen straf, maar ook correctie beoogt, een
opvoeding tot gemeenschapsleven.

jaar borg voor de faam en exclu
siviteit van de collecties oude boe
ken en handschriften, die het in
ternationaal Antiquariaat Menno
Hertzberger en Co daar bijeen
pleegt te brengen. Niet alléén in
ons land maar vooral ook in het
buitenland kent de rechtgeaarde
bibliofiel zijn naam.

Tegen pijn en griep wordt meer en
meer een combinatie gebruikt van
geneesmiddelen die eikaars werking
ondersteunen. De combinatie van
Chefarine „4" werkt niet alleen
krachtig maar ook veilig, want één
der bestanddelen zorgt dat de maag
niet van streek raakt.

MONACO, 23 jan. Met bezorgde
blikken hebben de organisatoren van
de eenendertigste Rallye van Monte
Carlo de deelnemers aan wat zij nog
steeds vinden „het grote avontuur"
vandaag het vorstendom zien binnen
trekken. Bezorgd, omdat de sterrit dit
jaar helemaal niet meer in staat was
om herinneringen op te roepen aan
de fameuze wedstrijden in de voor
oorlogse jaren. Door de gunstige
weersomstandigheden waren er in de
eigenlijke sterrit tot het verzamelpunt
Cambéry nauwelijks uitvallers of equi
pes met strafpunten te noteren ge
weest.

In het gemeenschappelijke slotstuk
van Chambéry naar Monaco, dat
met enkele kunstgrepen in de vorm
van snelheidsproeven een beslissing
moest forceren, moest de organisa
tie dan ook haar toevlucht nemen tot
een rigoreuze maatregel. Men maak
te van dit traject domweg een snel
heidswedstrijd door de Alpen en
hie: de aanvankelijk vastgestelde
snelheidsgrenzen op. „Nu krijgen
alle equipes tenminste strafpunten.
Nu krijgen wjj toch nog de kans om
een klassement voor de slotrace op
donderdag in de straten van de stad
op te maken", aldus een der organi
satoren.

Hoe de deelnemers zelf over de
wedstrijd tot dat ogenblik dachten, kon
men gisteravond en vannacht in Cham
béry beluisteren. Opmerkingen als
„een vacantietripje" of „voor een
zieke kip nog te doen" waren niet van
de lucht. Het was dan ook niet ver
wonderlijk, dat de karavaan op dat
ogenblik na ruim drieduizend kilo
meter dus nog vrijwel volledig in
tact was. Volgens de officieuze tel
lingen hadden toen slechts 22 van de
313 gestarte equipes de strijd door
pech of ongevalletjes moeten staken
en hadden slechts vier van de „over
levenden" strafpunten opgelopen.

Over strafpunten gesp-oken: de enige
Nederlandse damesequipe Heidendahl-
de Fouw had er in Chambéry bijna een
paar te pakken. Een der Franse ver
keersagenten stuurde de dames de
verkeerde kant op; in plaats van naar

(Van onze honkbalmedewerkeri

AMSTERDAM, 23 jan. Op 28 en
29 april gaat de honkbalcompetitie
weer beginnen. De reorganisatie van de
landelijke competitie is in volle gang.
Voor het eerst, is er nu ook een lan
delijke derde klasse.

De indeling in de belangrijkste klas
sen is

Hoofdklasse: EDO. EHS, HHC, OWO,
Schoten, Sparta, WGA, WVHEDW.

Eerste klasse: ABC, Ajax. HCK, Scho
ten 2, SC Haarlem, Storks. UVV, de
Volewijckers.

Overgangsklasse; ADO, de Hazen-
kamp, HFC Haarlem, Kennemerland,
Neptunus, PSV, Sparta 2, SW.

Jweede klasse A: HCK 2, Onze Ge
zellen, de Spartaan, Terrasvogels, TTW,
TYBB, de Volewijckers 2. VVGA 2. B:
Ajax 2. Blauw Wit, DOS, HCAW, OWO
2, Quick, Thor-M, WGA 3. C: EHS 2,
HHC 2. RCH, Rood Wit, Rooswijk, SC
Haarlem 2, Schoten 3, THB. D: The
Blue Lions, CTC. Fejjenoord, Laakkwar
tier, Pacofico, RFC, Storks 2, UW 2.

De kampioen van de eerste klasse
promoveert naar de hoofdklasse. De
nummers een en twee van de over
gangsklasse gaan naar de eerste klasse.
Nummer acht van de hoofdklasse de
gradeert, terwijl van de eerste en de
overgangsklasse de nummers zeven en
acht degraderen.

DEN HAAG, 23 jan. Woensdagavond
a.s. speelt het Nederlands jeugdelftal
(16-13 jan.) in Utrecht eer voetbalwed
strijd tegen DOS in de volgende opstel
ling:

Doel: Doesburg (Sparta); achter: Pe
pels (Fortuna) en Ter Horst (Leeuwar
den); midden: Vermeulen (NAC), Se-
veryns (Ajax) en Vriens (Willem II)
voor: Giesen (Roda Sport), Kras (Vo-
lendam), Klumpkens (PSV), Langerak
(Sparta) en Rab (SW).

Ëen dag later oefent het amateurelftal
te Nijmegen tegen het militair elftal. De
formatie is:

Doel: Panman (Leonidas)achter: Kuy-
pers (Quick-N) en Wierdens (Sittardia);
midden: Wijnen (Top), Verhulst (Vlis-
singen) en Smeltekop (Velocitas): voor:
Petterson (Spartaan '20). Hommerson
(SVW), Weekers (Wilhelmina) Kries
(Xerxes) en Snoeck (Xerxes).

BRUSSEL, 23 jan. In België ls de
weg naar het volledig betaalde voet
bal, waarbij bet overigens aan de clubs
zelf wordt overgelaten welke vorm van
professionalisme zij zullen toepassen,
zo goed als vrij.

De verenigingen in de hoogste Bel
gische voetbalklassen zijn unaniem
akkoord gegaan met het voorstel om
alle beperkingen in het toekennen van
premies op te heffen. De voornaamste
overweging was, dat men toch niet kan
beletten, dat het zogenaamde „pla
fond" wordt overschreden.

Een volledig akkoord over de her
ziening van het spelersstatuut is nog
niet bereikt. Men is het nog niet eens
over de opheffing van de wachttijd
voor buitenlandse spelers. In België
mogen tot nu toe de clubs slechts
buitenlandse spelers in de nationale
competitie opstellen, als die voetbal
lers eerst een jaar in het reserveteam
hebben gespeeld.

DEN HAAG. 23 jan. Verlies en
winst hebben de zaalhandbalinterlands
in de Houtrusthal tegen Noorwegen gis
teravond geboekt. De nederlaag was
voor de Nederlandse heren. Zij verloren
met 16-19 van de Noren, die reeds met
de rust een voorsprong van vier doel
punten hadden.

Bij de dames was de stand bij de rust
nog gelijk, maar toen het eindsignaal
klonk, kon een duidelijke overwinning
met 9-3 worden begroet.

Het Zuidnederlandse tafeltennisteam
is in Luxemburg met 7-2 door de ploeg
van het Groot Hertogdom verslagen.

de controlepost naar de voet van de
col de Granier, waar de eerste klasse
mentsproef begon. De dames ontdek
ten de vergissing snel, keerden, raak
ten met een band een rotspunt, waar
door de band lek sloeg en moesten
toen nog voor een spoorwegovergang
wachten. Het scheelde fracties van een
seconde, maar de equipe kwam nog
juist op tijd bij de controlepost, waar
men als alles goed was gegaan min
stens veertig minuten had kunnen
rusten.

De Nederlandse équipe Pon-Swaab,
die met een Porsche uit Warschau was
vertrokken, heeft in de buurt van Vals
les Bains de strijd gestaakt.

MELBOURNE, 23 jan, Voor de
eerste ronde van de Europese zone van
het Davis Cuptoernooi heeft Nederland
tegen Rusland geloot. De wedstrijd moet
vóór 6 mei worden gespeeld.

Er hadden zich 31 landen voor de
Europese zone aangemeld, drie meer
dan het toegestane aantal. Rhodesië,
Nyassaland en Marokko werden van de
loting uitgesloten. Voor deze drie lan
den bestaat echter nog de mogelijkheid
in de Amerikaanse zone uit te komen.

De halve finalisten van het toernooi
in de Europese zone van 1961 Italië,
Zweden, Frankrijk en Groot Brittan-
nië zijn in de eerste ronde vrij.

Er bestaat grote belangstelling voor
de ontmoeting tussen Nederland en Rus
land, welk laatste land dit jaar voor
het eerst voor het toernooi heeft inge
schreven. In 1961 werd de Davis Cup
door Australië gewonnen. In de „chal
lenge round" versloegen de Australi
ërs Italië, dat dit jaar in de tweede ron
de tegen de winnaar van de wedstrijd
Nederland-Rusland uitkomt, met 5-0.

Advertentie)

PHARMACEUTISCHE FABRIEK ROTER HILYERSUM

STRAATSBURG, 23 jan. Drs. G.
M. Nederhorst, een der Nederlandse so
cialistische afgevaardigden in het
Europese parlement, heeft de EEG-
commissie gevraagd, of zij weet, dat
een fabriek van eensgezinswoningen in
Zaandam, tweehonderd Portugese ar
beiders zal aantrekken, omdat men
geen kans ziet op de binnenlandse ar
beidsmarkt voldoende krachten te wer
ven.

De heer Nederhorst vraagt zich ech
ter af of de Nederlandse regering, al
vorens een besluit tot het aantrekken
var Portugezen te nemen, er naar ge
streefd heeft in de behoefte aan vreem
de arbeidskrachten te voorzien door
werknemers uit EEG-landen, waar een
overschot aan arbeidskrachten bestaat,
te nemen. Nederland is daartoe, volgens
de EEG-verordening inzake het vrije
verkeer van werknemers binnen de ge
meenschap, verplicht.

AUCKLAND, 23 jan. De Japanse
zwemmer Shigeo Fukushima heeft
maandag voor de tweede keer binnen
enkele dagen het wereldrecord op de
220 yards rugslag verbeterd. Hij kwam
nu tot een tijd van 2 min 16,1 secon
den.

Zondag 25 februari zal in de omgeving
van het Brabantse Gemert op het cir
cuit van de Handelse bergen de eerste
motorcross van het seizoen worden ge
houden.

AMSTERDAM, 23 jan. Het maxi
mum-salaris van een hoogleraar is mo
menteel 22.000. Vóór de oorlog was
dit ongeveer 9000. In het laatste num
mer van Folia Civitatis, het weekblad
voor de Universiteit van Amsterdam,
toont prof. dr. E. W. Beth, hoogleraar
in de filosofie aan, dat de stijging van
het salaris van hoogleraren in geen ver
houding staat tot de daling van de koop
kracht van de gulden. Volgens prof.
Beth zal het salaris naar de vóór-oorlog-
se maatstaven 40.000 moeten zijn.

De filosoof toont dit aan in een drie
tal punten. Vooreerst stelt hij, dat de
koopkracht van de gulden op 25 cent
van vóór-oorlogs wordt geraamd. Via
een kleine rekensom komt men dan tot
de genoemde 40.000. In een tweede
punt zegt hij, dat een vergelijking met
de in naburige landen geldende maatsta
ven deze becijfering bevestigt. Wat de
hoogleraar hier precies mee bedoelt, is
niet duidelijk, maar vermoedelijk moet
men er uit opmaken, dat de salarissen
voor hoogleraren in het buitenland re
latief hoger zijn dan in ons land. In het
derde punt wordt een advertentie uit een
dagblad geciteerd, waarin om een jonge
directeur gevraagd wordt, aan wie een
salaris van 30.000 plus auto wordt
geboden. De positie van deze directeur
zal volgens prof. Beth te vergelijken zijn
met die van een beginnend lector. Con
clusie...

De hoogleraar besluit zjjn artikel met
de woorden: „Tenslotte wil ik er met
grote nadruk op wijzen, dat juist de aca
demicus door een te lage salariëring in
bijzonder sterke mate wordt belemmerd
in de uitoefening van zijn taak".

SCHIPHOL, 23 jan. Evenals de
meeste West-Europese landen zullen in
de toekomst wellicht ook de Scandina
vische landen bij de toelating van Ne
derlandse reizigers genoegen nemen met
een toeristenkaart of een verlopen pas
poort. Dit heeft kolonel R. G. Lemstra,
administrateur voor de grensbewaking,
gisteren hier meegedeeld, toen hij daar
een delegatie grensbewakers en per
sooncontroleurs begroette die pit Ko
penhagen arriveerde. Het gezelschap,
bestaande uit twee Zweden, een Noor,
een Deen en een Fin brengt een oriën
terend bezoek van drie dagen aan de
Nederlandse grens-controleposten.

(Advertentie)

DE OLVEH voor een levenpolis naar maat.

ff

Vanzelf is men nu bij ae vraag beland of wjj me'
de bestrijding van de jeugdmisdadigheid wel od de
goede weg zijn. Men zou ietwat demagogisch kun
nen antwoorden: wij zijn in ieder geval niet op de
verkeerde weg daar er geen duidelijke toeneming
van de jeugdmisdadigheid valt waar te nemen. Hoe
wel er nog geen gegevens over '60 en '61 voor
handen zijn voor verder houvast, is er zoals
eerder betoogd het gevoelen dat men met een
constant percentage jeugdmisdadigheid te doen

tmitiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiimi

iiiiiiiiitiiiiiiHiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimimiiiiiiii

heeft. Deze constante staat echter aan wisselende
invloeden bloot, gunstige zowel als ongunstige.
Thans wordt het percentage nadelig beïnvloed
door de na-oorlogse geboortegolf, waarvan de kin
deren nu veertien, vijftien en zestien jaar zijn. Dit
gaat voorbij. Van invloed op de jeugdmisdadigheid
zijn ook de onmiskenbaar grote spanningen van nu
tussen de jonge generatie en de wereld der vol
wassenen, spanningen waaruit kortsluitingen kunnen
ontstaan. Is dat ook voorbijgaand? Dat mag men
wel aannemen. Van blijvende invloed wordt de
steeds geringere kindersterfte, die een minimum
nadert. De neurologisch zwakke of anderszins ge
handicapte kinderen die crimineel vatbaar zijn, blij
ven nu leven en draaien mee, met alle moeilijk
heden van dien.

Dit alles in aanmerking genomen zou de jeugd
misdadigheid moeten toenemen als er geen corri
gerende factoren waren. Een daarvan hoewel
bezwaarlijk in cijfers uit te drukken is de werk
zaamheid van de Kinderbescherming, steeds doel
treffender en op een steeds breder vlak.

De begroting van de Kinderbescherming is de af

gelopen zeven jaar van 46 miljoen gulden verhoogd
tot 70 miljoen. Sinds de oorlog is de subsidie aan ver
pleeginrichtingen ongeveer ver-zevenvoudigd. De
verhoogde subsidies zijn niet zonder gunstige uit
werking gebleven, ofschoon ook het tegenwoor
dige bedrag nog schromelijk ontoereikend is om te
doen wat men wil.

De deskundigheid waarmee men te werk gaat is
in de loop der jaren ook perfecter geworden. Naar
drs. M. van der Dungen verklaart, is er onder de
ingewijden een fundamenteel inzicht in de tegen
woordige moeilijkheden van de jonge generatie, met
hetgeen daar aan misdadige tendenzen bij hoort, en
een zekere mate van overeenstemming over de weg
die de Kinderbescherming moet bewandelen. Prof.
dr. Rijksen wil hier overigens wel de kanttekening
bij maken dat de bedoelde deskundigheid nog veel
te empirisch is, te weinig vast, en te weinig omge
zet ook in de praktijk.

Het laatste is stellig waar: de praktische be
strijding van de jeugdmisdadigheid is nog ten ach
ter bij de verworven inzichten, voor zover die gelijk
gericht en algemeen geaccepteerd zijn. Van veel
mag men verwachten dat dit gaandeweg in orde
komt, zoals met de accommodatie der inrichtingen
en hun misschien vereiste grotere differentiatie. Van
het strafrecht ook, dat de kinderrechter meer mo
gelijkheden moet verschaffen, zoals thans de in te
voeren „straf van arrest" volgens welke men een
kind kan opleggen bijvoorbeeld een aantal zater
dagmiddagen bij de politie door te brengen. Niet eens
is men het echter over de kwestie of men kinderen
in bepaalde gevallen in een pleeggezin moet plaat
sen. Drs. Van der Dungen vindt persoonlijk het
pleeggezin onaanvaardbaar, een onnatuurlijke situa
tie als vervanging van het eigenlijke gezin. De
neutraliteit van de inrichtingen, waar men niet met
pleegouders wordt opgescheept, acht hij veel ver
kieslijker. Volgens prof. Hudig daarentegen biedt
het pleeggezin in sommige gevallen de beste oplos
sing, als de pleegouders tenminste op hun taak
voorbereid zijn en gedurende de voogdij-periode be
kwaam terzijde worden gestaan. „Sommige kinde
ren verkommeren in internaten." Dan deugen die
internaten niet, zou men kunnen repliceren. Hoe
dan ook: er verblijven onder de zorg van de Kinder
bescherming thans veel kinderen in pleeggezinnen
meer dan tienduizend.

Duidelijk laat zich het gebrek voelen aan kin-
derosychologen en jeugdpsychiaters bij de Kinder
bescherming. De interesse voor deze vakken is al
verre van overstelpend (gelukkig heeft prof. Baan
ii. Groningen een dergelijke opleiding ter hand ge
nomen), de animo om in de karig betalende over
heidsdienst te treden is nog geringer. Door gebrek
aan deskundigen en aan geld mankeert er ook
het een en ander aan „et wetenschappelijk onder
zoek. Al te vaak moet men tastend en wankelend
verder gaan bij de bestrijding van de jeugdcrimina
liteit.

De grootste nood manifesteert zich daar waar
men zou moeten rekenen op de hulp van de „gees
telijke volksgezondheid". Met andere woorden: het
is met de preventieve zorg nog slecht gesteld. De
eigenlijke jeugdmisdadigheid betreft slechts een
vrij kleine groep. Men zou eenvoudigweg kunnen
zeggen dat de ongeveer zevenduizend kinderen die
jaarlijks met de kinderrechter in aanraking komen,
tot deze groep behoren. De overigen die onder de
zorg van de Kinderbescherming staan, bewegen zich
eigenlijk in de randgebieden van de jeugdcrimina
liteit. En met hen nog vele anderen in meer of
mindere mate.

De Kinderbescherming doet al veel voor de pre
ventie, vat bovendien niet alleen het kind aan dat
gevaar loopt, maar vaak ook zijn hele milieu als dat
nodig is. Maar de hele preventie, met een ortho
pedagogische benadering ook, moet nog veel inten
siever worden. Het enige wat men kan vaststellen
is dat de nog zo onder-ontwikkelde gees1 lijke-volks-
gezondheidzorg op weg is. Er zijn, maar dan voor
namelijk beperkt tot het westen van het land, hier en
daar medische-opvoedkundige bureaus, er is al
een school-psychiatrische dienst in een enkele stad
te vinden, men heeft bij sommige G.G.D.'s een
jeugdpsychiater in dienst, zodat men een aantal
moeilijkheden en bedenkelijke toestanden bijtijds
kan onderkennen. Dit complex van activiteiten i*

nog slechts een schamel kasplantje, maar geluk
kig vindt men al overal in het land meer en meer
maatschappelijke werksters en werkers op pad die
het hunne bijdragen aan de geestelijke volksgezond
heid.

Dit is natuurlijk niet het enige rodige en men
kan zich, voorlopig nog erg theoretisch, een situatie
indenken waarin deze zorg ondergeschikt wordt. Im
mers als men de diagnose van de tegenwoordige
specifieke jeugdmoeilijkheden stelt, kan men op
merken dat de schoen vaak wringt op de plaatsen
waar alle ouderen directe verantwoordelijkheden
hebben. Om een voorbeeld te noemen: als men weet
dat talloze jongeren een hartstochtelijke belangstel
ling voor de film hebben, bevindt dat ze er toch
weinig van begrijpen en vreest dat van een aantal
films een schadelijke invloed uitgaat, dan ligt het
toch voor de hand dat ouderen de filmvoorlichting
indringend moeten aanvatten. En verder: als men
langzamerhand moet zien dat de jeugdbeweging in
haar oude vormen een soort bankroet tegemoet gaat,
dan kan men toch niet blijven padvlnderen. Jeugd
beweging blijft hoogst gewenst als contactmogelijk
heid tussen ouderen en jongeren, zoals ook het onder
wijs dat is, want vanuit de gezinnen alleen bereikt
men nog geen aansluiting van de jonge generatie met
de totale gemeenschap.

Het moet nog algemener gesteld worden ik
licht hiervoor het een en ander uit een pas ver
schenen instructiemap Jeugd en Gemeenschap uit
gegeven door de Katholieke Jongeren uit de Mid
dengroepen Als blijkt dat de structuren der
tegenwoordige maatschappij ontoegankelijk zijn voor
de jongeren, als sociale noch politieke aangelegen
heden hun belangstelling vermogen te wekken, als
het onderwijs slechts klaarstoomt voor examens zon
der veel bjj te dragen aan de totale mens-vorming

iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim

IIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIlllilllNllllllllllllllllillllllllllllillllllllllllllIIIIIIIIIIIIIIM

der jongeren, dan deugt er iets niet in de tegen
woordige structuren. Ook de jonge generatie hoort
toch bij de samenleving. En men mag niet ophou
den haar voor ogen te houden dat haar traditionele
bijdragen aan vernieuwingsdrang, geestdrift, edel
moedigheid etc. voor de samenleving onmisbaar zijn.
Ook de jongeren hebben belang bjj een nau* con
tact en harmonie tussen de verschillende genera
ties, willen zjj het erfdeel aan geloof, wijsheid en
ervaring in ontvangst kunnen nemen. Kortom, zo
lang de jongeren zich afzijdig houden van de we
reld der volwassenen, is het nodig te onderzoeken
of een grondige doorbraai in de huidige structuren
niet gewenst is. Staatsburgerschap -n verwerving
van gemeenschapsbesef (zo staat ook in de genoem
de instructiemap) komen tot ontwikkeling wanneer
men zich bewust wordt van de bestemming der
mensneid. De grote moeilijkheid is echter de huidige
crisis in het geloof aan de eindbestemming.

„De westerse mensheid," zo heeft indertijd dr.
N. Beets gesproken, „is in belangrijke mate „vader
loos" geworden, zonder God. De autoriteit, het voor
beeld, de grenzen en het houvast zijn verdwenen en
de vormen en normen, die voor de jonge mens
zouden moeten dienen om tot rijpheid te komen,
zijn verdwenen. De toekomst lonkt niet meer."

Zonder zich overigens aan prognoses te wagen
aangaande een hernieuwde aanvaarding van God,
gelooft dr. Beets dat de opvoeder hoopvol gestemd
kan zjjn wat betreft een uitzicht op ae lange duur.
De tijd zal komen dat men gelegenheid heeft zich
te bezinnen op het ouderschap en de opvoedingstaak
van de volwassenen. Over de gehele linie is het
noodzakelijk dat men zjjn persoonlijke taak en plaats
duidelijk gaat zien. De rechter spreekt recht en is
geen psychiater, de politie handhaaft de orde, maar
is geen kinderjuffrouw voor opgeschoten lummels,
de leraar is geen beste vriend of kameraad, de
onderwijzer is geen vader en de onderwijzeres geen
moeder, aldus dr. Beets. De volwassene kan zijn
gezag verwerven door er te zijn en een mening te
hebben die steek houdt, niet door de jongeren naar
de mond te praten en een poging te wagen zich
heimelijk in te dringen. „Het gaat vooral om openlijk
heid en duidelijkheid."

HENK SUBR.

Opnieuw komt deze nu in de aandacht.
Op 30 en 31 januari en op 1 februari
veilt dit huis een bijzonder zeldzame
collectie oude boeken: voornamelijk
Franse en Engelse exemplaren, wereld
literatuur, vaak nog in oorspronkelijke
edities of in originele uitgaven. Een heel
belangrijk deel van deze veiling wordt
in beslag genomen door de bij bibliofie
len ongetwijfeld bekende collectie Tage
Buil, zo genoemd naar de in 1961 overle
den Deense verzamelaar die lange tijd
van zijn leven in de diplomatieke dienst
van zijn land is geweest. De staat van
deze collectie is prachtig; de boeken
zijn uitstekend behandeld en dikwijls
zeer mooi gebonden. Wat in dit huis
bijeen is gebracht omvat de weelde van
een verfijnde geest, de smaak van een
man van allure, die er niet alleen op uit
was zijn collectie voortdurend te ver
volmaken, maar die bovendien de be
geerde werken ook allemaal las.

Menno Hertzberger heeft vroeger
contact met deze verzamelaar ge
had, o.a. toen deze in Den Haag een
diplomatieke post bezette. Het is be
grijpelijk dat een internationaal anti
quariaat als dit steeds het oor te luis
teren legt en de mogelijkheden in deze
speciale handel voortdurend bekijkt.
Het oogmerk handel kan op dit ge
bied echter nooit zonder de liefde
voor het boek gaan. Reeds in de wind
selen waren de boeken populair, maar
de liefde waarmee men in het huis
van Hertzberger over de oude en zeld
zame boeken buigt kan alleen voort
komen uit vakkennis, aandacht en er
varing. Het is een voorrecht dat in ons
land een dergelijke verzameling mag
worden geveild. Het verlof daartoe
werd door de erven van minister Tage
Bull met vertrouwen gegeven.

Er hangt een aparte, bijna plechtige
sfeer in de zaalkamers van het antiqua
riaat. Eerbiedwaardige boeken staan
schouder aan schouder in de donkere
rekken; kleine met goud op rood versier
de ruggen etaleren een beetje ijdel na
men en titels, sobere rechtlijnige band
jes veronderstellen een ernstige inhoud,
voornaamheid wisselt af met nederig
heid, dik en dun naast elkaar, groot en
heel klein zij aan zij. Maar daarbinnen
is een huis van kennis. Duizenden
boeken, die door het leven gereisd zijn,
uit alle windstreken bijeengebracht, om
nu te wachten op een liefkozende of een
begerige hand, die hen ï.it het rek zal
nemen. Liever willen zij echter hun bla
den ontvouwen, want zij zijn voor het
persoonlijke contact, het tête a tête van
het lezen! Enkele oude prenten versje-
ren de muurvlakken, die nog niet met
boeken bedekt zijn; een grote spiegel in
een gouden lijst vermenigvuldigt de soli
de sfeer van rust en ernst.

Het gaat bij deze veiling niet om tien
meter boeken a zoveel; de zorg voor het
uiterlijk alleen moge dan bjj de snob
een aanleiding zijn zoveel meter boeken
te kopen, hier zal hij dit wel uit zijn
hoofd laten. Bibliofielen, de echte dan
wel te verstaan, zijn vooral vakmensen,
die verzamelen uit hoofde van hun spe-
ciaalstudie of omdat zij zich interesseren
voor een bepaald tqdperk, een afgeba
kend onderwerp of voor een persoon
lijkheid uit de geschiedenis. Het gaat
dan om vele facetten: allereerst om de
inhoud, verder om de wijze waarop bij
voorbeeld een eerste exemplaar tot
stand is gekomen, om het papier, het
lettertype, omslag, titelblad, spiegel van
de pagina's en noem ze maar op.

De heer Hertzberger meent, dat de
echte snobverzameling, „het decora
tieve wandje", vooral in het buiten
land voorkomt, met name in Enge
land en Amerika.. Het ligt bij derge
lijke verzamelingen eigenlijk precies
als bij oude schilderijen; het leuke is
dat men na verloop van tijd weet te
vertellen, dat een portret van een of
andere 17de of 18de eeuwse voorna
me heer, door de handel in het be
zit van een goed betalende buitenlan
der gekomen, het portret van zijn
voorvader is. Met dit leugentje „om
wille van de stand" is de zaak gete
kend.

Hertzberger scheidt het kaf van het
koren. Hij koopt wat goed is, liefst wat
zo compleet mogelijk is; hij maakt
dan, wanneer er een veiling op komst
is, een uitgebreide beschrijving voor
eigen documentatie en een kortere
kenschets, compacter in aanduiding,
die in de verzorgde catalogus wordt
opgenomen. Hij is er trots op deze
collectie nu te brengen. „Hier is alle
reden om met verbazing te constate
ren hoe een oud Frans ,-n Engels boek
er moet uit zien; de staat is heel bij
zonder en verheugend gaaf". Hij ver
wacht veel buitenlanders op zijn vei
ling, vooral Franse en Engelse biblio
fielen.

De heer A. L. van Gendt, naaste
medewerker van de heer Hertzberger,
was onze gids langs de boekenwanden.
Zjjn handen zweefden vluchtig langs de
rekken of over de tafels, waar het kost
baars ligt uitgestald, en telkens als hij
iets uitkoos dan was het raak en viel
er een mooi of interessant boek te be
kijken Een enkele greep: „Contes et
nouvelles et vers" van La Fontaine
(1762), sierlijk geïllustreerd met koper
gravures, twee delen in r< od marokijnen
bandjes uit die tijd. Geen boeken voor
onder de kerstboom als men de oor-

Twee prenten uit het Worstelboek
van Romeyn de Hooghe (begin
zeventiende eeuw).

spronkeljjke prenten van Choffard ziet.
Echter zeer .rfijnd en van een vorste
lijke verschijning. Even mooi vinden wij
de romans en verhalen van Voltaire, in
rood marokijn gebonden; de vergulde
ruggen stralen u tegemoet. Het zijn ech
ter geen bandjes uit de tijd van de
schrijver. Ze zijn van een jongere datum.
Tage Buil heeft er nauwlettend op toe
gezien dat de nieuwe „verpakking^' een
tijdeigen vorm kreeg. De deeltjes zijn
verlucht met sierlijke kopergravures
van Marillier, Monnet en Moreau.

Tussen deze schatten ligt een klein
Engels bijbeltje uit de zeventiende eeuw,
versierd met een typisch Engels décor
op het bandje Als je het in je handen
krijgt kan je het bijna niet meer terug
leggen omdat het zo mooi en zo voor
naam is. Maar naast deze ernst merk
je enige originele edities op van een
soort ouderwetse beeldroman van de
Zwitser Toepffer; hij is de schepper
van de vermaarde Prikkebeen in de
vorige eeuw; het blijkt dat zijn even
vermaarde zuster Ursula in de oorspron
kelijke editie optrad als de minnares
van onze held. Wij hebben toentertijd dit
wat ongepast gevonden, ^odat in de
Hollandse versie Ursula als Prikke-
been's zuster optrad. Wij zijn een braaf
volkje! Een bijzonder evenement is hel
de werken van Molière in handen te
krijgen in een uitgave, die uit de eerste
helft van de achttiende eeuw stamt,
voorzien van goede gravures van Bou
cher. Even later kan men bladeren in
de complete werken van Racine (1783),
apart gedrukt op bevel van koning Lo-
dewflk XVI ten behoeve van de kroon
prins. Deze delen (3) zijn gebonden
door een beroemd binder, Derome ge
naamd.

Wij kunnen slechts een enkele greep
doen want de catalogus (collectie Tage
Buil en werken op het gebied van de
typografie, bibliografie, calligrafie, me
dicijnen, mode, geschiedenis etc.) om
vat 1688 nummers. De veelzijdigheid
van het ambacht wordt omschreven en
getoond door J. en C. Luyken (1694)
voor geschiedkundigen belangrijk is het
door de Leidse geleerde Justus Lipsius
in 1589 geschreven boek „Politicorum"
met een daarin geschreven opdracht
aan Marnix van St. Aldegonde. Het is
een boek uit de tijd, dat beide mannen
aan een geloofscrisis onderhevig waren
en toenadering tot elkander zochten. La
ter verhuisde Lipsius naar het katholie
ke zuiden en Marnix vond bij de Calvi
nisten steun.

Dan zijn er boeker over de meest uit
eenlopende onderwerpen en uit verschil
lende tijdvakken, curieuze calligrafische
werken, waaruit men de aandacht voor
de letter kan proeven, gebeden-boeken,
die met de hand versierde houtsneden
bevatten, eenvoudige zestiende eeuwse
missaals, waarin Het Gregoriaans nog
ongescandeeerd is afgedrukt, een wor
stelboek met een serie fijne pentekenin
gen van allerlei grepen van Romeyn de
Hooghe (einde zeventiende eeuw) die
als voorlopers van de nu in trek zijnde
judo-trucs wat komisch aandoen, een
overzicht van de Parjjse mode uit het
begin van de negentiende eeuw, een ster-
renboek met primitieve en toch ook weer
ingeniueze rekentab-llen, teveel om op
te noemen. Binnenkort zal dit kostbaars
allemaal worden verspreid.

Aan het einde vai. de zestiende eeuw
werd er in onze contreien de eerste boe
kenveiling gehouden. Het gpng om da
bibliotheek van Mamix van St. Alde
gonde. Sindsdien zijn er in ons land vela
veilingen op dit gebied geweest. Boeken
gaan van hand tot hand, de eeuwen door.
Aan het begin van de negentiende eeuw
was er de beroemde veiling van de col
lectie Meerman; de Staat der Nederlanden
had bedankt voor de schenking. Men
leert langzaam.

De kijkdagen zjjn op 26, 27, 28 en 29
januari a.s. van 10 tot 16 uur.

F.DU.

(Advertentie)

Vier middelen in één tablet werken krachtiger
zonder de maag van streek te maken I

BEROEMDE GENEESMIDDELEN
IN ÉÉN TABLET

Glazen buisje 20 tabletten f 0.80
Handige stripverpakking 40 tablettan f 1.50
Voordelige flacon 100 tabletten f 3.50

DEN HAAG, 23 jan. De totaal-op
brengst van de zomerzegels in 1961
heeft, ten opzichte van het jaar daar
voor, een stijging te zien gegeven van
vijftien procent. Uit de toeslag van de
zomerpostzegels over 1961 zal een be
drag van 300.000 gulden kunnen worden
uitgekeerd, zo heeft de stichting comité
zomerpostzegels meegedeeld. De gelden
zullen worden verdeeld over instellingen
die zich bezig houden met culturele
zorg, maatschappelijk werk en volksge
zondheid.