Eisenhower beëindigde Koreaanse
oorlog door met A-bom te dreigen
Eden had onmiddellijk na zijn Suez-
avontuur naar Amerika willen komen
Leider Republikeinse partij,
maar geen echte politicus
AMERIKAANS boek over
huwelijksmoeilijkheden
500 jaar aartsbroederschap van het K Veld
D'
w
ONTHULLING IN MEMOIRES VAN SHERMAN ADAMS:
SINDS KAREL DE GROTE HEBBEN VEERTIG
GENERATIES HUN DODEN BEGRAVEN
OP HET GAMPO SANTO
r-De U-2 affaire -
PAGINA 13
De Chinezen staakten in juli 1953
de Koreaanse oorlog omdat zij
bang waren voor een Ameri
kaanse atoomaanval. Het was gene
raal MacArthur (die in het voorjaar
Van 1951 door president Truman was
afgezet als geallieerd opperbevelheb
ber in het Verre Oosten) die Eisen
hower eind 1952 de suggestie aan de
hand deed de communisten met de
atoombom te bedreigen. In mei 1953
had de Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, John Foster
Dulles, in Indië een onderhoud met
Nehroe. Dulles vertelde de Indische
premier, dat Amerika zich genood
zaakt zou zien kernwapens te gebrui
ken als er niet spoedig een Koreaan
se wapenstilstand gesloten werd. Dul
les rekende er op, dat Nehroe deze
onheilspellende boodschap door zou
geven aan Peking, hetgeen dan ook
gebeurde. De Chinezen die geen we
reldoorlog wilden riskeren en die te
gen atoombommen niets beginnen
konden, besloten in Korea het vuren
te staken. Hoewel de Amerikaanse
regering in het voorjaar van 1953
atoombommen naar Okinawa had la
ten brengen, nam Eisenhower als vrij
wel zeker aan dat de communisten
Voor zijn waarschuwing zouden
Zwichten. De berekening van de pre
sident bleek juist te zijn.
125 JAAR MADURO
Karei de Grote
Herleving
Diets
Deze onthulling vindt men in een boek
Van Sherman Adams, de man die van
Januari 1953 tot september 1958 Eisen
howers Assistant was.
In deze memoires, die deze week
Verschenen zijn bij Hutchinson in
Londen onder de titel .First Hand Re-
Port," worden vele belangwekkende din
gen verteld over de 34ste president van
de Verenigde Staten. Het is eigenlijk
meer een biografie van Eisenhower dan
een autobiografie van Adams, en als zo
danig vult het aan wat wij reeds weten
uit boeken als Eisenhower, the Inside
»tory van Robert J. Donovan, en
.Eisenhower, Captive Hero" van Mar-
luis Ohilds, twee andere boeiende bio
grafieën van de Republikeinse presi
dent.
Een Republikeinse president, ja,
maar Eisenhower heeft nog in juli
i960, in een gesprek met Adams, toe
gegeven dat hij, ook hij, een „conserva
tieve Democraat" had kunnen zijn.
£.erst in januari 1952 maakte Eisen-
h°wer bekend dat hij zich als een Re
publikein wenste te beschouwen. Een
jaar vóór hij formeel de leider van de
Republikeinse partij zou worden, ver
keerde men in Amerika nog in het on
zekere over de politieke gezindheid
van de generaal. De militair Eisenho
wer had zich nooit sterk voor de poli
tiek geïnteresseerd, en hij is, ondanks
acht jaar presidentschap, nooit een
echt politicus geworden, terwijl zijn
te zo min mogelijk stukken door te
werken, en gaf er de voorkeur aan zijn
inlichtingen uit gesprekken op te doen.
Hij had ook een hekel aan telefoneren,
en hij liet het telefonisch contact met
zjjn medewerkers en anderen dan ook
vooral aan Adams over, die gemiddeld
niet minder dan 250 telefoontjes per
dag te verwerken had.
De president werd voortdurend nauw
lettend bewaakt door de .Secret Servi
ce" en hjj moest zich aan strenge veilig
heidsvoorschriften houden. Zo mocht hjj
öp het grasveld achter het Witte Huis
niet schilderen, maar hij kon er wel
golf-oefeningen doen. Zittend achter zijn
schildersezel zou hij een al te gemakke
lijk doelwit zjjn voor een scherpschutter,
maar bij het golfspel bleef hp heen en
weer lopen, waardoor hij minder tref-
baar was. Als hij ergens ging vissen,
stonden op enige afstand agenten van
de geheime dienst vermomd als vreed
zame hengelaars, en geen enkele onbe
kende kreeg de kans de president te be
naderen.
hermans Adams zag zich in sep
tember 1958
den, omdat h
;enoodzaakt af te tre
in opspraak was ge
komen door het aanvaarden van
geschenken van een textielfabrikant
uit New England, die hem om inlichtin
gen placht te vragen. Er is geen reden
aan te nemen dat Adams bewust mis
bruik heeft gemaakt van zijn vertrou
wenspositie, maar hij erkent zelf dat hij
wel onvoorzichtig is geweest door de
j»™-.-...-schijn te wekken dat hij oude vrienden
""Jw*""""' JrsIA f» bevoordeelde. Eisenhower heeft nooit
Wr rn' t Je JlMP aan zijn integriteit getwijfeld, en hij liet
'--Ègir j^llillltt -""«apk ftS? hem node gaan.
Üifwwy w mB/BMmHlKËtm Toen Eisenhower de gouverneur van
MW Jf vttvHHr iSPPP® New Hampshire, Sherman Adams, in
IfÜaH JF JÜ JMMBHI JfcÉSÈteStósi 1 1953 tot Assistant benoemde, zei de pre
sident letterlijk: ,,You will be associa-
Een picnic te Camp David in 1954. Van rechts naar links: Eisenhower, Adams en ted with me more closely than_anyone
de minister van Justitie, Herbert Brownell.
gebracht, kwam hij In grote moeilijk
heden met de Zuid-Koreaanse presi
dent Syngman Rhee, die zich niet wil
de neerleggen bp een prijsgeven van
Noord-Korea en die bewust op een
soort nationale zelfmoord aanstuurde.
Hij wilde eenvoudig, zo nodig zonder
de Amerikanen, de strijd voortzetten,
hoewel hij wist dat dit een hopeloze
strijd zou zijn. Op dat ogenblik gaf
Eisenhower het volgende opmerkelij
ke commentaar: ,,In de vijf jaar dat
ik in het Verre Oosten heb gestreden
heb ik één ding geleerd: we zullen
nooit iets begrijpen van het denken
van een oosterling". (Een uitspraak
die voor ons Nederlanders de naam
Soekarno oproept).
Adams vindt dat Dulles overdreef, toen
hij in 1955, tegenover een redacteur van
Time-Life," verklaarde dat Amerika,
behalve in 1953 met Korea nog twee
maal op de rand van een grote oorlog
had gestaan. (Indo-China, 1954 en For
mosa, 1955). Eisenhower heeft die drie
crises niet zo somber ingezien als zijn
minister van Buitenlandse Zaken, al had
de situatie na de val van Dien Bien Phoe
zeer gevaarlijk kunnen worden, als de
Noord-Vietnamese communisten hun of
fensief hadden voortgezet en als zp ten
slotte niet in een wapenstilstand hadden
toegestemd.
In 1954 wilden de Engelsen niet mee
doen, toen de Amerikanen interventie in
Voorganger én zijn opvolger juist ras- de Indo-Chinese oorlog overwogen. Twee
Brownell, een nachtuil, kwam nog wel
eens te laat voor een „werkontbijt met
Eisenhower.
President Eisenhower hield niet erg
van lezen. (Hij las 's avonds in bed wel
eens een Wild-Westverhaal)Hij wens-
else in the government." Van Eisenho
wers vroegere medewerkers is niemand
beter in staat te vertellen wat er in het
Witte Huis omging. De titel van deze ge
denkschriften is dan ook niet te preten
tieus: wat men bp Adams over Eisen
hower leest, krijgt men inderdaad „uit
de eerste hand."
H. BRONKHORST.
In juli I960, kort na de mislukking
van de Parijse topconferentie, had
Sherman Adams, die in 1958 zijn
functie in het Witte Huis verloor,
nóg een gesprek met Eisenhower. De
president zei, dat Khroesjtsjev in
september 1959 te Camp David met
geen woord had gesproken over de
Amerikaanse spionagevluchten met
U-2 vliegtuigen boven de Sovjet-
Unie, hoewel de Sovjetpremier wist,
dat die vluchten plaats hadden. Acht
maanden later zou Khroesjtsjev plot
seling de kwestie van de U-2 vluch
ten als voorwendsel gebruiken om
de topconferentie te torpederen. Vol
gens Eisenhower moet de verklaring
gezocht worden in Khroesjtsjevs er
gernis over het geringe enthousiasme
waarmee hij in februari 1960 in Indië
was ontvangen, terwijl Eisenhower
twee maanden eerder met kolossale
geestdrift in New Dheli was begroet.
Khroesjtsjev had het gevoel dat zijn
prestige in de neutrale wereld ge
leden had, en hij wilde een spectacu
laire tegenzet doen, aldus Eisenho
wer.
Sherman Adams (rechts) met de Repu
blikeinse kandidaat Eisenhower tweede
van links) in een vliegtuig tijdens de
verkiezingscampagne van 1952.
Geschiedenis en groei van Curacao
zpn zeer nauw verweven met de ont
wikkeling en opkomst van de familie
Maduro. Moses Levy Maöuro in 1649
in Amsterdam uit Portugese ouders
geboren, emigreerde in 1664 met zpn
vrouw Esther Dias Sardo naai Curacao
en werd daar de grondlegger van een
zeer talrijke familie, die door zich op
alle terrein er. van de handei te bewe
gen onnoemlijk veel heeft begedragen
tot de economische opkomst en bloei
van het eiland. In de loop der jaren
werd de familiefirma o.m. benoemd tot
agente van ruim 600 scheepvaartmaat
schappijen; sindf 1934 is zij ook agente
van de "luchtvaartmaatschappijen, die op
Hato, het vliegveld van Curacao landen.
Ter gelegenheid van het honderdvijf
entwintig jarig bestaan der firma, die
in 1837 officieel werd opgericht, heeft
dr. Joh. Hartog in een geïllustreerd ge
denkboek het verhaal der Maduro's ge
schreven. Aan deze familiegeschiede
nis is een foto-album van Curagao toe
gevoegd. De Maduro's hebben, ook al
zpn zij een echte Curacaose familie
gaan vormen, altijd hartelijke betrek
kingen met Nederland onderhouden.
Symbolisch is het, dat in een hunner
buitenhuizen in 1954 het Statuut van het
Koninkrijk werd ontworpen. In ons land
houdt de miniatuurstad Madurodam de
herinnering levendig aan George Madu
ro, die in Leiden studeerde en. door de
Duitsers gegrepen. ;n Dachau het leven
liet. D. J. de Wit op Aruba is de druk
ker van deze jubileumuitgave.
SINGAPORE, 26 jan. (AFP) De
Indonesische regering i van plan op
Poelau Aroe ter hoogte van westelijk
Nieuw-Guinea een monument op te rich
ten ter nagedachtenis van de bij het in
cident met de Nederlandse marine om
gekomen vice-stafchef van de Indone
sische marine, Soedarso. Dit heeft radio
Djakarta meegedeeld.
Soms kunnen we iets van de Ameri
kanen Ieren. Nog altijd zpn zij ons,
Europeanen, de baas in openhar
tigheid. En het openhartig vertel
len en bespreken van zaken die veel
mensen nog met schroom vervullen,
wordt in Amerika gezien als heilzaam.
Immers veel schroom ontstaat niet door
de zaak zelf waar het om gaat, maar
door de vrees voor het maatschappelijk
„gezichtsverlies", dat er uit voort kan
vloeien. Of uit vrees voor noodzakelijke
verandering van levensgewoonten, waar
men aan gehecht is.
Er zijn veel mensen, die bijv. gehecht
Dietse traditie in Rome
politici zijn. Adams, een groot bewon
deraar van Eisenhower, en zelf een
ervaren politicus, moet erkennen dat
de politiek niet de sterkste zijde was
van zijn held.
Sherman Adams, die in de Republi
keinse verkiezingscampagne van 1952
leidende rol had gespeeld, kreeg na
Eisenhowers overwinning de functie van
^Assistant to the President." Op het
p'tte Huis heeft hij gedurende zes en
<:.®n half jaar een kolossale machtsposi-
"e bekleed. Niemand kon een onderhoud
?6t Eisenhower krijgen, of hem zelfs
jhaar telefonisch benaderen, zonder de
«oedkering van Adams (Dulles was de
v 'ge uitzondering). Alle officiële papie-
„®h voor de president passeerden eerst
r® Assistant. Eisenhower had in Adams
onbeperkt vertrouwen, en de Assis-
J~ht moest zijn superieur beschermen
jj Sen een al te grote verzwaring van
2'®ns taak. Adams heeft zich in die func-
r? niet populair gemaakt, vooral ook
J^dat hp weinig blijk gaf van tact te-
tid 0ver de functionarissen die de pre
sent meenden te moeten benaderen.
e beëindiging van de Koreaanse
oorlog was het eerste doel dat
Eisenhower zich na zijn verkie-
t zing stelde. Men zal zich herinne
rd, dat hij nog voor zijn inauguratie
reis naar Korea maakte, om de si-
i*?ue met eigen ogen te bestuderen.
b(?^ms vertelt ons nu, dat het denk-
v^ld voor dit initiatief afkomstig was
jcj een ex-medewerker van „Time"e
Jjihrnet Hughes, die in 1952 voor Eisen-
rjyVer verscheidene verkiezingsredevoe-
ejilSen schreef. De Republikeinse kan-
®aat nam het idee dankbaar over.
Nadat Eisenhower in 1953 de com
munisten tot een wapenstilstand had
jaar later waren de rollen omgedraaid,
toen de Britse premier besloot tegen
Nasser op te treden en Amerika afzij
dig bleef. De week van 31 oktober tot
6 november 1956 was, volgens Adams,
de zwartste week in Eisenhowers hele
presidentiële loopbaan. Niet alleen we
gens de onderdrukking door de Russen
van de Hongaarse opstand, maar voorai
ook door het optreden van Eisenhowers
persoonlijke vriend Anthony Eden. Het
Suez-avontuur van Londen en Parijs
kwam voor de Amerikaanse president
als een volkomen verrassing.
Adams vertelt ook, dat Eisenhower
enkele dagen na het staakt-het-vuren in
Egypte opgebeld werd door Eden, die
het voorstel deed onmiddellijk naar Was
hington te komen, om de Brits-Ameri
kaanse moeilijkheden bij te leggen. De
president voelde veel voor dit plan, maar
onder druk van het State Department
moest hij de suggestie tenslotte van de
hand wijzen. Bijgevolg bleef de wrijving
tussen Engeland en de V.S. nog gerui
me tijd bestaan, al was Eisenhower nóg
zo verlangend de persoonlijke vriend
schapsbanden met Eden te herstellen.
n het boek van Adams staat een aar
dig hoofdstuk over net dagelijks le
ven in het Witte Huis. Eisenhower
placht zijn belangrijkste besprekin
gen 's morgens zo vroeg mogelijk te hou
den. Vaak had hij al om acht uur een
afspraak met een van zjjn ministers of
met een lid van het Congres. Hij beweer
de altijd dat de mensen in het begin van
de ochtend beter denken, dan later op
de dag. Sommige van zijn naaste me
dewerkers die tot laat in de nacht plach
ten door te werken, hadden veel moeite
met de aanpassing aan de presidentiële
werkdag. De minister van Justitie,
°p !flsenhowers hartaanval in oktober 1955 werd Sherman Adams nauwkeurig
ae hoogte gehouden van de toestand van de patiënt door de behandelende
geneesheer, de hartspecialist uit Boston dr. Paul Dudley White.
Kerk, convikt en kerkhof Santo Campo Teutonicogefotografeerd van het dak van de Sint Pieter.
(Van onze Romeinse correspondent)
anneer de pelgrims in de eeu
wen, dat zij te voet of per paard
en ezel reisden, Rome bereik
ten en zij vanaf de hoogte van
de Monte Mario de Stad zagen liggen,
knielden zij neer en zongen het oude
„O, Roma nobilis"
„O, edel Rome, vorstin der aarde
boven de steden veruit verheven
rood als van rozen door 't bloed der
getuigen
wit door de blanke lelies der maag-
len
U boven alles groeten wij, zegenen
wij
voorspoed zij U door alle eeuwen."
Een der eerbiedwaardigste plaatsen
van dat Rome is het terrein, waar de
H. Petrus en de eerste Romeinse marte
laren hun leven gaven. Het ligt in de
vlakke strook, die zich ten zuiden van
de Vaticaanse heuvel uitstrekt. De Zwit
serse wacht heden aan de toegang tot
Vatikaanstad onder de klokkentoren van
de St. Pieter laat U passeren, wanneer
U „il Campo Santo" (het Heilig Veld)
zegt. Dertig meter verder opent de gen
darme de slagboom en wijst naar de
toegangspoort aan de overkant der Via
della Sagrestia. Een steen in de muur,
die de Campo Santo omgeeft, draagt
als opschrift:
„Eens lagen hier de renbaan en
tuinen van Nero. Thans staat er een
lichtbaak voor de volkeren, want de
eerste Romeinse martelaren hebben
deze plaats door hun bloed veroverd.
Van hier stegen zij onder leiding van
de Apostel Petrus op om Christus de
palmen hunner triomf te brengen."
De viering van het vijfhonderdjarig
bestaan van de Dietse aartsbroeder
schap van O.L.Vrouw van Smarten van
het H. Veld heeft de aandacht weer
eens gevestigd op het merkwaardige
feit, dat niet 500, maar al 1200 'aar
deze zo historische plek op bijzondere
wijze verbonden is met een aantal noor
delijke volkeren, waartoe wij behoren.
In 799 verwierf Karei de Grote door
aankoop en schenking dit terrein. Ten
behoeve van zijn Franken bouwde hij
een kerkje en een pelgrimshuis en eg
de er een kerkhof bij aan. Tevens sticht
te h(j een „Schola Francorum." De
kerk, die aan de H. Verlosser was toe
gewijd, werd bij een der Saracenenover-
vallen geplunderd en verwoest. Zij werd
later opgebouwd en bestaat nog. In een
of and-ere vorm is de stichting van het
H. Veld blijven leven, niettegenstaande
de dieptepunten in Rome's historie ge
durende de 10e en de 14e eeuw. Het
kerkhof, dat allengs de naam van Cam
po Santo Teutonico gekregen had. bleef
in gebruik. In 1448 brak te Rome een
der periodieke pestepidemieën uit. Toch
trok het H. Jaar 1450 veel pelgrims en
in dat jaar richtte een penetenciër an
St. Pieter, de Augustijn Johann Golde-
rer van Neurenberg een godsdienstig-
sociale vereniging op onder zijn „land
genoten"; dat waren degenen, die hoog-
of nederdiets spraken: Duitsers, Oosten
rijkers, Luxemburgers, Vlamingen en
Noord-Nederlanders. Golderer bouwde
een pelgrimshuis op de Campo Santo en
het kerkje werd het middelpunt niet
alleen van Golderers zielzorg, maar te
gelijk van maatschappelijke bijstand
aan alle Dietsers, die blijvend of tijde
lijk in Rome vertoefden. De omstandig
heden vroegen bijzondere aandai ht
voor de verpleging van zieken, het be
graven en gedenken van de doden en
drukten hun stempel op de statuten,
die in 1461 door Pius II werden goedge
keurd. De Dietse kolonie in Rome is
tot de 18e eeuw een belangrijke ge
weest: hoteliers en houders van bier
en wijnlokalen allen Duitsers
schoenmakers, studenten, prelaten bak
kers, kooplieden, kunstenaars, geleer
den. De broederschap breidde zich
sterk uit: tussen 1508 en 1518 bv. wer
den 650 leden aangenomen. De nieuwe
kerk van O.L.Vrouw van Smarten werd
in 1501 geconsacreerd, een ruim pel
grimshuis in 1509 voltooid. Gregorius
XIII verhief in 1579 de broederschap tot
aartsbroederschap en het is de bedoe
ling van de paus geweest, dat alle broe
derschappen, die het bidden voor de
afgestorvenen tot doel hadden zich bij
de Romeinse zouden aansluiten. Tot ver
werkelijking van dit laatste is het even
wel nooit gekomen.
In de 18e eeuw schrompelde de kolo
me te Rome geleidelijk n Dit en onder-
linge onenigheden deaen de broeder
schap tenslotte een nog maai schraal
bestaan leiden. Midden 19e eeuw kwam
de herleving. Door verschillende om
standigheden legde de toenmalige sta
tutenwijziging het juridisch accent veel
meer dan voorheen op het Duits-Oos
tenrijkse. De Oostenrijkse keizers voer
den het wereldlijk protectoraat, de lei
ding kwam nu vast in Duitse of Oosten
rijkse handen. Eenzelfde verloop stelt
men vast bij het hospitium en de kerk
van Santa Maria dell'Animd, die eens
door het Dordts-Maastrichtse echtpaar
Peters gesticht waren. Toch bleef de
internationale traditie tot ..eden in bei
de instellingen bewaard.
BU de Anima werd honderd jaar ge
leden een college opgericht, waar pries-1 cant.
ters uit tal van landen studeerden. De
Utrechtse aartsbisschoppen De Jong en
Alfrink, bisschop J. O. Smit en vele an
deren hebben er in hun Romeinse stu
dietijd gewoond. In 1876 kwam op de
Campo Santo een convikt voor geeste
lijken en leken, die na hun academische
opleiding in Rome wilden werken voor
hun nadere specialisatie, vooral in de
christelijke archeologie en kunstgeschie
denis en in de kerkhistorie. Anton de
Waal, een uit Emmerik aan de beneden
Rijn afkomstige geestelijke heeft in fei
te dit instituut gemaakt met zijn kost
bare bibliotheek, verzamelingen en peri
odieke publicaties. Voor hem was dit
werk een stuk katholieke emancipatie
•>n een dienst aan de wetenschap. Zijn
fondsen verzamelde hij in Duitsland,
maar de indrukwekkende ijst van hoog
leraren. waaronder met wereldnaam,
die voortkwamen van de Campo Santo,
bezetten leerstoelen in Polen. Oostenrijk
Zwitserland, Duitsland, Italië, België,
Nederland en Ierland. Het convikt is
nauw verbonden aan de aartsbroeder-
s hap, die er de rechtspersoon van is.
Je aartsbroederschap zelf is open
blijven staan voor alle „landgenoten"
van Johann Golderr alle Dietstali-
gen en daarom kan men haar histo
risch nog altijd Diets noemen. Naar
haar 500 jaar oude intentie gedenkt
zij alle doden en verzorgt op specia
le wijze de graven in de kerk en
aangrenzende hof op het Heilig Veld.
De Campo Santo is met de niet-katho-
lieke begraafplaats bij de St. Paulus-
poort de fraaiste van Rome. maar
zonder enige mededinging verreweg
de eerbiedwaardigste. Als in de ka-
takomben zou men hier uit respect
zijn schoenen horen uit te trekken en
de middeleeuwers deden dat ook.
Veertig generaties hebben sinds Ka-
rel de Grote hier hun doden bijgezet.
En hier is feitelijk tn Rome nog de
enige plek. waar het mogelijk is
naar de oud christelijke piëteit een
laatste coemeterium, een laatste
slaapplaats tot aan de grote dag der
Opstanding te vinden „ad sanctos",
nabij het gebeente der heiligen.
...sepulcrum inter limina sanctorum
quod multi cupiun et rart accipium"
een graf tussen de zerken der heili
gen, dat velen wensen en weinigen
erlangen, naar een laat-christelijk
grafschrift in de katacomben.
Deze gedachte is nóg levendig. Men
herinnere zich slechts, dat enkele ja
ren geleden een groot christen en
staatsman Alcide De Gasperi met dis
pensatie van kerk en staat begraven
werd onder de San Lorenzo buiten de
muren, in de katakomben. waar de
befaamde Romeinse martelaar, de H.
Diaken Laurentius werd bijgezet. De
Campo Santo in de schaduw van de
koepel van St. Pieter is een voortduren
de getuigenis van deze gedachte. On
der de palmen en cypressen zijn vorstin
nen, kardinalen, prinsen en prelaten be
graven. Zij liggen naast schilders beeld
houwers en schrijvers, maar vooral
naast christenen, die geen predikaten
of titels voeren. Maria Widdershoven
uit Limburg rust in vrede naast konin
gin Charlotte van Denemarken, prinses
van Meckelenburg-Schwerin. Een steen
worp terder ligt Schaepman begraven,
Hendrik Bolsius „pelgrim van het H.
Jaar 1925" en mgr De Meroae. die mi
nister was in de pauselijke regering.
De aartsbroeders'hap. de studenten van
het convikt en de zusters, die het ver
zorgen, maken essentieel geen onder
scheid tussen de gesneuvelde Holland
se zouaaf, die naast een Beierse wapen
broeder voor het hoogaltaar rust en de
commandant der Zwitserse garde Roist
van Zürich die net b"na af zijn man
nen viel bij de verdediging van Rome
in 1527.
's Winters ziet men de Koepel van de
St. Pieter in het regenwater, dat de
grafstenen met een ijle spiegel over
trekt. In de warme tijd geuren de cy
pressen en de bloemen tr zwaar, als
te onzent planten in een tropische kas.
Door heel het jaar ligt er een stilte en
rust over dé dodenakker van het Heilig
Veld, een symbool van het „requies-
ziJn aan de mislukte toestand van hun
huwelijk. Zij zwijgen over hun narighe
den, omdat het vertellen daarvan ook
een boekje zou kunnen opendoen over
hun eigen verkeerde gewoontes. Of om
dat het zo slecht staat om thuis moeilijk
heden te hebben. In een land waar, zo
als bij ons, rangen en standen zo diép
ingrijpen in het gezelschappelijk ver
keer, wordt veel verzwegen. In Amerika
is dat minder het geval. En een mis
lukking van het sociale experiment, wat
het huwelijk daa: dikwijls is. wordt er
eerlijk onder de ogen gezien. Margaret
Mead heeft in haar onvolprezen boek
„Male and female" dat duidelijk ver
klaard.
Een nieuw boek dat voor ons ligt,
is daarvan weer een bewijs. In het
Amerikaanse „Ladies Home Journal"
hebben de psychologen Dr. Paul Po-
penoe en D. C. "Jisney twintig geschie
denissen van gestrande huwelijken
(die ook weer v'ot gemaakt werden)
verteld van mensen, die zich tot hun
Instituut voor Huwelijksadviezen ge
wend hadden. Die publicaties hebben
enorme aandacht getrokken. Op zich
zelf was het al ongewoon, dat een van
de damesbloden deze dikwijls treurige,
soms wrange, maar altijd realistische
verhalen durfde opnemen. Maar het
succes was zo groot dat uitgave in
boekvorm wenselijk werd. Dat boek
heet nu „Can this marriage be
saved?" en is onder de titel „Huwe
lijksmoeilijkheden" door H. J. de Kos
ter in behoorlijk Nederlands vertaald.
Wie het gelezen heeft gaat stellig eens
nadenken, hetzij over zijn eigen hu
welijk, hetzij over een ander.
De geschiedenissen zijn verteld in de
ik-vo'-m. Eerst klaagt de vrouw haar
nood; daarna belicht de c an alles van
de andere kant Dit is --en zeer verhel
derend procédé Het wemelt van
drastische details, die op twee manie
ren worden uitgelegd. Elk van de twee
partijen heeft het grootste gelijk van de
wereld. Nadat zij uitgesproken zijn is
het aan de psycholoog niet om als rech
ter op te treden, maar om de verbroken
communicatie te herstellen. Vaak legt
hij dan het accent op een punt. dat voor
de twee partijen geheel onbelangrijk of
onopgemerkt bleef. Nooit gaat nij met
een van de twee debatteren. Niemand is
zo overtuigd van zijn gelijk als echtge
noten die het niet met elkaar kunnen
vinden.
Heel praktisch is de indeling van de
hoofdstukken. Er is geen sprake van
een theoretisch-psychologisehe indeling
volgens een academische casuistiek. Het
is de maatschappelijke situatie die het
conflict fundeert. De funeste invloed van
bazige schoonouders wordt met 7 écla
tante gevallen geïllustree -1 Ook nog
passeren de revue: de uithuizigheid van
de vertegenwoordiger, de gevolgen van
al te wild en te impulsief op elkaar rea
geren (emotionele onvol vassenheid). '.e
getrouwde vrijgezel, de onzelfstandige
vrouw (vader en moeder weten het 't
beste), de man die te kleir van stuk is
en daardoor tyranniek wordt, de kinder
lijke vrouw die snoept en te dik wordt
naar de zin van haar man. de onzekere
man d'e te veel denkt. Er zijn korte of
lange, of dikke, magere, kreupele, zelfs
bijzonder knappe mensen, die bezeten
raken door het idee dat het lichaam
waarin zij leven weerzinwekkend is.
Dit minderwaardigheidsgevoel stemt
hen depressief en vergalt hun huw.ijjk.
Aan hen moet de psychologische wet van
de noodzaak om het eigen lichaam te ac
cepteren duidelijk gemaakt worden.
Echtverbintenissen kunnen daarmee
gered worden.
Het roek van Po, enoe en Disney
vraagt niet om verdere verklaringen of
achtergronden: het spreekt voor zichzelf
De Amsterdamse psychiater Dr. H. Mu-
saph voorzag het van een verhelderen
de aanpassing bij de Nederlandse toe
standen. Er is een handig overzicht bö
van de organisatie van hulp in huwe
lijksmoeilijkheden in Nederland.
Scherp steekt bij het voorgaande af
het eigenaardige werkje van Dr C. J.
Lannoy genaamd „Psychologische moei
lijkheden bij gehuwden". Hier is alles
theorie. Het is een verzameling van ver
handelingen over bedachte huweliikssi-
tuaties, die wel mogelijk zijn, maar
door gebrek aan concreet materiaal
nogal bloedeloos blijven. Dr. Lannoy ba
seert zijn beschouwingen op de klassieke
karakterologie van Heymans en Wiers.
ma (die nog altijd in Franstalige ge
bieden populair is, waarschijnlijk door
haar heldere systematiek). Hij poneert
nerveuze tegenover sentimentele of fleg
matische of eanguinistische temperamen
ten en zo voorts in allerlei combinaties.
De gevolgen van nawerkende verhoudin
gen uit de kindertijd (verwenning, ver
waarlozing, foutieve bindingen) in hu-
weli.iksconflicten worden besproken Het
is ailemaa' helder, wijs en liefdevol be
schreven. maar de lezer Krijet niet het ge.
voel met de soms barre werkelijkheid
in contact te komen Sexuele factoren
worden bijna niet behandeld. De taal
is geen zuiver Nederlands (bijv involgen
in plaats van gevolg geven aan). Het is
wel een bruikbaar karakterologisch leer
boek (bijv het sanguinisch temperament
neigt tot ironie: de nerveuze mens is ge
voelig voor mode). De stijl is droog en
vraagt enig geduld.
Drs H. VAN EEDEN
„Huwelijksmoeilijkheden" door Dr.
Paul Popenoe en D C. D.sney. Uitgave
Bigot en Van Rossum. Blaricum. 1961.
„Psychologische moeilijkheden bij ge
huwden" door Dr C. J. Lannoy. t>-
clée de Brouwer, 1961.
