Nieuwe Haarlemsche Courant | 1962 | 26 februari 1962 | pagina 5

H«nds

Voorzitter KVP: krachtige
steun N.-Guinea-politiek

„Niet capituleren, tenzij

voor overmacht

Onderhands contact met
Indonesië veroordeeld

KV P-bestuur zal kwestie-
Bijlmermeer bestuderen

e^v

Twintig jaar geleden werd
Slag in de Javazee verloren

Schout bij nacht Doorman

met „De Ruyter9 ten onder

Staten

r tnsxsü spa sas swsr nsnv

De maatschappelijke kant van
de nieuwe provinciewet

n, ruw of schraal

en

landspolitiek

Mr. VAN DOORN SPREEKT OP STATENDAG

„is sv» ts;

Statendag-forum
beantwoordt vele
vragen

van

V^ÖfeAe*
C'vé9

Op KVP-Statendag meer aandacht
voor particulier initiatief gevraagd

Verpleegster rijdt
door spoorboom

MR. VAN DOORN:

„Motie salarissen
ambtenaren zakelijk
niet verantwoord

Baby bij brand om het
leven gekomen

Op slag gedood

V erkeersslachtof f er

MAANDAG 26 FEBRUARI 1962

PAGINA 5

Groot of klein, elk écht genoegen haalt
U even uit de sleur. Neem Arsenal: een
gróte sigaret in formaat, smaak en aroma.
Overigensrookt al Arsenal?

Doorman: „Ik val aan, volg mij".
Onze marine verloor die dag het

grootste deel van haar macht ter ffiSi

ste wapenfeiten uit de oorlog in
Oost-Azië en de Pacific.

DEN HAAG, 26 februari Als

Verwoede poging

Laatste actie

(Advertentie)

vragen Hgmea-Gelei.Tube 95cf

Terecht heeft mr. Van Doom de
a.s. statenverkiezingen in ver
band met de landspolitiek ge
bracht. Bij vorige gelegenhe
den heeft men steeds, in ieder geval
achteraf, dit verband gelegd. Welis
waar dreigt door de aandacht voor
de landspolitiek het eigenlijke doel
der Statenverkiezingen, de verkie
zing van goede vertegenwoordigers
in de Provinciale Staten, op de ach
tergrond te geraken, maar dit was
Bij vorige gelegenheden ook zo. In
ieder geval zou het van enige angst
Voor de uitslag getuigd hebben, als
de K.V.P. nu ineens het verband met
de landspolitiek zou hebben ontkend.
De heer Van Doorn, wel verre van
het te ontkennen, vond het blijkbaar
het interessantste aspect en maakte
ven de Statenverkiezingen een keuze
tussen De Quay en Burger. Geheel
Waar is dit nu ook weer niet. Maar
het is goed te voren te weten hoe
het stemmen op een regeringsgezin
de partij straks wordt uitgelegd. Ge-
Zien de voorrang, die mr. Van Doorn,
°ok weer terecht, gaf aan de Nieuw-
Guineakwestie, verplichtte hij in fei
te degenen, die op dit punt het be-
ieid van het kabinet ongelukkig ach
ten, hun stem NIET op de K.V.P. uit
te brengen.

Hoe verwonderlijk dit uit de mond
Van een K.V.P.-voorzitter ook moge
klinken, een waagstuk is het niet. Het
aantal dergenen, die omtrent het pro
bleem Nieuw-Guinea een uitgesproken
kiening hebben, is vermoedelijk zeer
klein. Dan zijn er nog velen, die er
Vel belang in stellen, maar in voort
durend wisselende stadia van twijfel
Verkeren en die ten gevolge van de
'idonesische onhebbelijkheden thans
*erder geneigd zullen zijn op De
Quay dan op Burger te stemmen
'om de simplificatie van mr. Van
Boom even aan te houden). Dan zijn
er nog belangstellenden van het soort
Van de K.V.P.-jongeren van de Rijks
kieskring 's Hertogenbosch en de
Vest heeft maling aan de zaak, zo
lang zijzelf of hun zoons nog niet
dienstplichtig naar Nieuw-Guinea
Worden gezonden. Zodoende waagt
hir. Van Doom bijzonder weinig, als
hij waarschuwt onze stemmen op
K.V.P.-lijsttrekkers te zullen gaan uit
leggen als goedkeuring aan de poli-
tiek-Luns.

Toevallig stond deze week in Else-
viers weekblad een interview met
professor Romme. In antwoord op
de vraag, wat hij van een referendum
(volksstemming) dacht, zei hij, dat
een volksstemming in 1949 nooit de
Soevereiniteitsoverdracht aan Indo
nesië zou hebben goedgekeurd en dat
Wij dan nu waarschijnlijk in een soort
van Algerijnse oorlog zouden zitten.
Dit soort zaken worden beter behan
deld door geselecteerde volksverte
genwoordigers dan door het volk zelf,
zo ongeveer menen wij zijn oordeel te
kunnen weergeven. Voor de kwestie
Nieuw-Guinea verwachten wij niet
veel beters. Een volksstemming zou
zaak volkomen vastnagelen en
®v alle beweeglijkheid, die het kabi-
het-De Quay er, het zij tot zijn eer
gezegd, in heeft weten te brengen,
Weer uit doen verdwijnen. Sterker
hog, wij menen, dat alleen een extra-
Parlementair kabinet, dat behoorlijk
los van de Kamers staat, voldoende
beweeglijkheid kan ontplooien om in
de kwestie-Nieuw-Guinea te kunnen
baanoeuvreren. Men kan de hoop op
®en vergelijk met Indonesië wel hele
maal afschrijven, als de richtlijnen
Voor zo'n accoord gevonden moeten
gorden in een geschreven overeen
komst tussen de voorzitters van onze
^amerfracties. Onze hoop ligt bij een
®xtra-parlementair kabinet. Zo niet,
?an heeft professor Romme het al
ternatief bewust of onbewust?
v®eds aangegeven: een soort van Al-
Serijnse oorlog. ALS wij behoed zul-
i®h worden voor een gewapend con-
r?ct met Indonesië, dan zal het niet
Vin door partijcongressen of Kamer
meerderheden.

De heer Van Doom is niet blind
jm°r de mogelijkheid van een gewa-
P^hd conflict. Hij ziet echter óók de
j?°gelijkheid, dat het helemaal nooit
*°mt, omdat de Indonesiërs mis-
*ehien alleen maar bluffen. Moeten
dan voor bluf op de loop gaan?
föhnen wij dan, zo redeneert hij, niet
jachten tot wij feitelijk voor de
'tuatie van overmacht staan en ons
ah met ere terugtrekken? Wij tekenen
dat het bepaald niet In de be
deling van de heer Van Doom ligt
TVentueel tot de laatste man te laten
ahd houden, zodat het verschil tus-
^er en oneer in zijn ogen door een
v, cnts geringe hoeveelheid mensen-
jOed ig vereffend. De heer Van Doorn
het volste recht dit standpunt
fj verdedigen. Volledigheidshalve
hij er dan wel bij zeggen, dat

J» ale Xiri-i "Mionxxr-flnrnoa ijl de OVGI*-

Doorn ver

als wij Nieuw-Guinea in
la®chtssituatie a la Van Dc

HUaiie van

j de Papoea's, onszelf en de In-
0r""siërs wel in een beroerder toe-
Vro- zouden achterlaten dan bij een

liilr eger accoord met Indonesië moge
daj, ?°u zijn geweest. Dit laatste is
Con tevens een antwoord op het risi-
dat het van Indonesië allemaal

üjk bluf was- (Hoe bluft men eigen"

kla„ met een kruiser van de Swerdlow-

dpnw m helaas in het geheel niet on-
«0W|iaar, dat wij in een gewapend
de k, ct geraken, zonder vooraf nog
de K^elijkheid te hebben gehad met
hief. donesiërs tot een accoord te ko-
ers n Eenvoudig omdat de Indonesi-
Als ?tls deze mogelijkheid onthouden,
deria m zover komt, laat dan de Ne-
Wejmdse regering kunnen zeggen
daan alles> alles te hebben ge-
een accoord te komen.
tyaarh'1 ..gepleit hadden voor onvoor-
sig ueiijke capitulatie aan Indone-
ben p,°UcJen wij geen genoegen heb-
gedanon?men met de in januari j.l.
*ij 2 ^zegging der regering, dat
*Prek ®mSs.zins mogelijk tot een ge-
standtokUTien te komen. In deze om-
de u n heeft de regering recht
deel vL'öe?e«t of doubt", op het voor
bij jj,. de twijfel. Op het voordeel:
voorschot van vertrou-
melük j,en: van het vertrouwen na-
ter wa'i ,zi-i haar best doet en la-
niet a hunnen uitleggen waarom
°mdat- g.es'aagd is. Van de twijfel:
Wen vo°rbehoud van wantrou-
bersonpn -vaardigd is tegenover
aa« een naam verbonden is

eetl dekJ„eh-eel.andere politiek, óók
?*aar n!.v)msatlePolitiek weliswaar,
Indonesië 6Gn Van toenadering tot

rede van mr. Van Doom was

(Van onze parlemen
taire redacteur)
UTRECHT, 26 febr
Ons volk gaat 28
maart niet alleen
naar de stembus om
te kiezen voor de
Provinciale Staten
en daarmee dus ook
voor de colleges van
Gedeputeerde Sta
ten en voor de Eer
ste Kamer; liet
gaat ook kiezen voor
een lijn-DeQuay of
voor een ljjn-Bur-
ger, aldus de voor
zitter van de K.V.P.,
mr. H. W. van Doorn,
zaterdag hier op een
Statendag van zijn
partij. Hij vond dan
ook aanleiding enige
kwesties van lande
lijke politiek aan de
orde te stellen, om
het kader van de
K.V.P. actuele voor
lichting te geven.

Mr. Van Doorn
constateerde, dat
de socialistische
oppositie er tot
dusver niet in is
geslaagd structu
reel belangwek
kende alternatie
ven in de politieke
discussie aan de
orde te stellen.

Haar optreden
schetste hij als
„peuterig gekriti-
seer" en „begin
selvast negativis
me". Hij maakte
met waardering
een uitzondering
voor de Nato-po-
litiek, het Euro
pese beleid en de
plannen van mi
nister Luns ter
zake Nieuw-Gui
nea, echter met
de beperking:

„toen deze in de
UNO nog aan de
orde moeten komen.

De voorzitter van de KVP, mr. H. W. van Doorn (links),
aan het woord op de Statendag van de KVP in Utrecht.
Rechts de heer G. Z. de Vos, wethouder van Rotterdam en
lid van de Provinciale Staten van Zuid-Holland. Op de
achtergrond de nieuwe verkiezings-affiche van de KVP,
waarvoor de congressisten op de Statendag een applausje
over hadden.

1 ir* Hoon dan wouden wii voor onze verani- terecnx een bucitcmu van hohuww.

ters. Hij sprak van doen, daii zo ^3^ kunnen steunen hebben kunnen verwijten Men moet deze

mdat de socialisten woordmg P „nn nvprmacht. zaken van twee kanten willen bezien, al-

na, uc vei weit

reeds schijnen te hebben gekozen voor
overdracht aan Indonesië, wanneer Soe-
karno een soort zelfbeschikking zou wil
len garanderen, die op zijn mooist een
karikatuur van echte zelfbeschikking
zou zijn.

Dezelfde reuzenzwaai heeft met na
me ook een aantal katholieken ge
maakt waaronder ook leden van de
K.V.P., aldus mr. Van Doorn, „niet
gehinderd door wat zij zelf tot voor
kort onderschreven. Zij tonen zich be
reid het gegeven woord los te laten
en de praktisch unanieme uitspraak
van de Nieuw-Guinea Raad naast
zich neer te leggen voordat van een
politieke of militaire overmachtsitua
tie kan worden gesproken." Men
speelt daarbij de strategie van Soe-
karno volkomen in de kaart, zo meent
mr. Van Doorn.

Het verheugde hem dat het overgrote
deel van de K.V.P. de koers van de re-
gering van harte ondersteunt. De party-
leiding heeft nimmer ontkend, dat Ne
derland bij een werkelijke overmacht
zou terugtreden. „Maar niemand mag
van ons verwachten, dat wij bereid zou
den zijn zonder strikte
no o d l a a k te versagen en aldus
ons eergevoel te vergooien." Mr. Van
Doorn herinnerde eraan, dat de Ver
enigde Staten ons zijn bijgevallen en dat
do Brazzaville-landen de moedige po-
ging hebben gedaan een oplossing aan
de hand te doen, die de oprechtheid van
onze bedoelingen erkende.

Ook herinnerde hij eraan, dat aan dr.
Drees als het over Nieuw-Guinea gaat,
het zwijgen wordt opgelegd door zijn par
tijgenoten, terwijl de heer Suurhoff, als
oud-minister van het kabmet-Drees
medeverantwoordelijk voor de politieke
keuze van het zelfbeschikkingsrecht van
de Papoea's, nu een „intern zelfbe
schikkingsrecht" naar voren schuift.
Mr. Van Doorn zei, dat de heer Burger,
die nog al eens van „schijn en wezen"
spreekt, zichzelf eens moet afvragen
welke zelfbeschikking een groot vals
woord is, die van de K.~, .P. of de z.g.
interne van ,.e heer Suurhoff.

„Al is het denkbaar", zo ging de par
tijvoorzitter verder, „dat wij door de
rest van de wereld op de duur in de
steek zouden worden gelaten, al moet
ik nog zien, dat Soekarno erin slaagt
Nasoetion tot een aanval over te halen
en vervolgens Nieuw-Guinea te over-

Advertentie)

TELEFOON i 010 -135910. 01896 - 3344

in zoverre teleurstellend, dat hij be
paald niet doende is geweest de gees
ten rijp te maken voor een eervol
accoord met Indonesië. Dat hij in de
mogelijkheid daartoe een gering ge
loof heeft, mag men hem niet euvel
duiden. Maar hoop daarop had hij
wel wat meer aan de dag kunnen leg
gen, ook omdat dit kabinet in staat
moet blijven soepel te manoeuvreren.
De steun van de K.V.P.-voorzitter
stijft het kabinet eerder in het nega
tieve dan in het positieve. De moge
lijkheid van een gesprek werd nog
op het nippertje vermeld, de moge
lijkheid van een accoord in het ge
heel niet. Laat die laatstgenoemde
mogelijkheid klein zijn, reden te
meer er voorzichtig mee om te sprin
gen. Als men haar volledig uitsluit,
moet men niet goed vinden, dat de
regering blijft streven naar een „eer
lijk en open" gesprek.

Mr. Van Doorn herinnerde ook aan dus de heer Van Doorn

t 1 *1 J r-w 1 1 „I,lr/>1 V.

SieCIlL» gtfltMU IUI VCXI-V.U.U»"t, T-
onze doelstellingen en tot verkleining komen.

van de mogelijkheden ons program op
dit stuk te realiseren."

Mr. Van Doorn noemde de Neder
landse Nieuw-Guinea-politiek volstrekt
eerlijk en onbaatzuchtig en het plan-
Luns en de bereidverklaring tot een
open gesprek een gaan tot de uiterste
grens van soepelheid en tegemoetko
mendheid. „Een r,egoring die verder
gaat, capituleert. Het in de steek laten
van een gebied waarin wij volgens de
grondwet de jure en de facto de souve-
reiniteit hebben uit te oefenen kan in
een waardige politiek alleen bij werke
lijke overmacht, aldus mr. Van Doorn.
Hij herinnerde eraan, dat die souverei-
niteit ook plichten meebrengt, zowel te
genover onszelf als tegenover anderen.

„Ons zou niets liever zijn, dan dat de
moeizame poging Indonesië en Neder
land tot een eerlijk en open gesprek te
brengen, zal slagen. Men vergist zich
echter, wanneer men denkt dat wij be
reid zijn de Papoea zelf bij zo'n gesprek
niet als eerst betrokkenen en dus mede-
subjekt te beschouwen, maar als objekt,
als een inzet van de onderhandeling,
over wie ook ongeacht zijn eigen wen
sen en mening zou kunnen worden be
slist", zo besloot mr. Van Doorn zijn »e-
toog.

UTRECHT, 26 lebr. Op de Staten
dag van de K.V.P. heeft mr. H. W. van
Doorn, voorzitter van de partij, naar aan
leiding van het Kamerdebat over de amb
tenarensalarissen gezegd, dat de K.V.P.
alleen via overleg de mogelijkheid zag om
zonder meer de verdeling van de 270
miljoen, die de regering voor verbete
ring der salarissen heeft uitgetrokken,
opnieuw aan de orde te stellen. De frac
tie heeft dus de minister nog eens uit
drukkelijk vastgenageld op zijn toezeg
ging tot nieuw overleg, wanneer de amb-
tenarenorganisaties daarom zouden vra
gen. Zfl hecht meer waarde aan de toe
zegging tot deze bereidheid dan aan een
motie, waarin het heropenen van het
overleg werd gevraagd, een motie die de
minister bij voorbaat bad afgewezen.

Door niet voor de motte te stemmen
heeft de K.V.P., aldus de heer Van
Doorn, geen van haar verlangens laten
vallen. Die verlangens stonden niet in de
motie vernoemd. Zij zouden ook alleen
maar langs de weg van nieuw overleg
te vervullen zijn. De partij me' n* dus dat
zakelijk meer kan worden bereikt door
die zekere weg van bereidheid tot over
leg, dan langs de weg van zekere niet-
bereidheid daartoe.

Mr. Van Doom vindt dat niet moet
worden vergeten, dat de voorgestelde
salarisverhoging 270 miljoen gaat kos
ten en dat dit het hoogste bedrag is, dat
ooit voor salarisverhogingen van het
rijkspersoneel is uitgetrokken. Het komt
bovendien voor 95 procent ten goede aan
lagere en middelbare ambtenaren. Men

VOÖI UC

aan de orde had gesteld, zou men hem
terecht een stiekeme wijze van handelen

IVii V dll LJKJKJt. li j

de zware verantwoordelijkheid van de
katholieke volkspartij, de grootste
politieke partij in het land, terzake,
hetgeen Soekarno terdege heeft be
grepen, want bij voorkeur vooraan
staande katholieken worden in ons
land op de meest ingenieuze wijze be
naderd en bewerkt. De partijvoorzit
ter ziet hierin een onderdeel van diens -- onhekenda
strategie tot verzwakking van het Ne- morgen is uitgebrokArf in de boer-
derlands thuisfront. Aan het adres van oorzaak brand mtg®broken m de boer
degenen die buiten de regering om denj van de famiüevan den Heykant
contacten hebben geleg:i met Indone Een kmdie van veertien maanden, de

slechTs 'geiekl tot verzwkklng van S,

(Zie ook het artikel Staten en Lands
politiek)

OOSTERHOUT, 26 febr. Gister-

i-Hr\r»r* /wiViAlzonHo

(Van onze parlementaire redacteur)
UTRECHT, 26 febr. Een forum dat
zich op de Statendag van de K.V.P. heeft
bezig gehouden met vele kwesties die
het beleid van provinciale besturen
raakt, heeft ook over de agglomeratie
van Amsterdam gesproken. De heer van
Den Donk vroeg met name hoe men
dacht over samenvoeging van de Bijl
mermeer met de hoofdstad.

De Rotterdamse wethouder G. Z. de
Vos, tevens lid van de provinciale Sta
ten van Zuid-Holland, zei niet te kun
nen inzien, dat inwoners van een grote
stad, die menen zich buiten de gemeente
te moeten vestigen, dat niet anders zou
den kunnen doen dan op gemeentegrond.
Hij vindt echter wel, dat dt gemeente
die in het middelpunt is gelegen van een
agglomeratie, ook de motor moet blij
ven van de werkgebieden die er omheen
ontstaan. Dit in tegenstelling tot de
noodzaak dat ook de woongebieden zou
den moeten worden geannexeerd.

Meegedeeld werd, dat het partijbe
stuur van de K.V.P. de kwestie van het
al of niet annexeren van de Bijlmermeer
zeer binnenkort in studie zal nemen.

Het forum beantwoordde zeer ad rem
een groot aantal vragen. De Waalwjjkse
burgemeester, de heer J. L. P. M. Teijs-
sen ging in op de taak van de water
schappen. Hij meent dat beperking, zo
als de heer Meissen had gesuggereerd,
met begrip voor de gegroeide situatie,
noodzakelijk is. Voor het onderhoud /an
wegen zijn zjj beslist niet void' nde uit
gerust. Een interessante discussie ont
spon zich rondom de noodzaak, dat de
taken van rijk, provinciën en gemeen
ten meer in elkaar gaan grijpen. Ook
hierbij werd gepleit voor het ontnemen
van de plicht aan de lagere bestuursor
ganen, tot het onderhoud var, wegen.

Dr. Albering ging in o:> de cumulatie
van functies bij best.uurderen van leze
colleges. Hij stelde dat veel afhangt
van de plaatselijke situatie. Er zpn
burgemeesters, die hun ambt, wel
kunnen combineren met een lidmaat
schap van provinciale staten jf staten-
generaal. Er zullen ook gemeenten
zijn die zoveel eisen stellen aan het
ambt, dat dit beter niet kan geschie
den. Tegen de combinatie kamerlid
maatschap en lid van Provinciale Sta
ten heeft de heer Albering geen be
zwaar. De combinatie gedeputeerde
en kamerlid acht hij slechts in uitzon

deringsgevallen toelaatbaar. In som
mige gevallen kunnen combinaties
de veelzijdige samenstelling van de
colleges ten goede korren.

Ir W Merkx, lid van gedeputeerde
staten van Noord-Hollana, sprak over
ruimtelijke ordening en gemeentegren

w»i x. .«aay* Vlof PaI 10rro otaavi oilot

(Advertentie)

99

^99

KJIU..C IIICLIIJLIC VC1IUDX Uic zouden inzetten. JL/iL gcsuiucuuc VTCX1.

zee in een treffen, dat voor immer grotendeels bezet. De alles-beheersen-

geboekstaafd is als een der grOOt- "raacr scheen: zou .Tava behouden

De gebeurtenissen in dit deel der
wereld, die aan de Slag in de Java-
Zee vooraf gingen, waren elkaar snel
opgevolgd. Engeland, Nederland, Ame
rika en Australië leverden na Fearl
Harbour vrijwel gelijke aandelen by
de vertraging van de Japanse opmars,
het weerstaan van de numeriek over-

vnimtpliike ordening en gemeentegren- net weerstaan van ----

zen Hii ziet voor het college geen alles machtige Japanners met hun

zen Hjj ziei vuv moom6d.t hel» slarkracl1 ter zee en hun enorme

beslissende "ta^k en mêenT dafröimte- bele slagkracl' ter zee en hun enorme

liike ordening een zaak is, waarbij niet legers. Reeds in de eersJe seveëhten,

od voorhand de gemeentegrenzen aan kort nadat in december 1941 de

de orde moeten zijn. „Deze grenzen was ontbrand hadden de ^Engelsen
zijn geen sacrale gegevens. Het gaat om
een rationele indeling van de streek."

„Prince of Wales" en „Repulse" ver
loren. Nederland verloor daarna acn-

Advertentie

Een OLVEH verzekering Uw levensbelang.

(Van onze parlementaire redacteur)

UTRECHT, 2'i6 febr. Aan de dis
cussies met het forum op de Staten
dag der KVP is een inleiding van wet
houder G. Z. de Vos uit Rotterdam
voorafgegaan over de nieuwe taak die
hij ziet voor het provinciaal bestuur
na de wijziging van de provinciewet.
Hü wees erop dat deze wetswijziging
de democratisering van ons volk weer
spiegelt, ook op maatschappelyk ge
bied. De provinciewet is dus niet al
leen van staatkundige betekenis. In dat
licht ziet hij de taak van de gedepu
teerden zich ook meer ontwikkelen naar
overleg en minder het tot gelding ^bren
gen van eigen verantwoordelijkheid.

Wethouder De Vos vestigde de aan
dacht op de noodzaak de eigen plaats
van het particulier initiatief te er
kennen Hij wil dit meer, onttrekken
aan drukkend en tijdrovend over
heidstoezicht. „Wanneer het erom
gaat de eigen inbreng van het parti
culier initiatief te beoordelen, dan
moeten als zodanig niet alleen de fi
nanciën in aanmerking worden geno
men. Reeds de enorme offers die
vrijwilligers zich getroosten moeten
als waardevolle inbreng gelden". In
het algemeen vroeg de heer De Vos
een meer positieve instelling van het

Provinciaal bestuur, zodat het parti
culier initiatief niet wordt afgeremd

maar gestimuleerd.

Bii de problemen van ruimtelijke or
dening vroeg de Rotterdamse wethou
der de aandacht voor een brede viste,
die zowel aan de industriële ontwik
keling als aan de bevolkingsproblemen
aandacht schenkt en beide harmonieus
Weet samen te binden. Men moet bij
voorbeeld niet vergeten, dat de recrea
tie voor de mens even belangrijk is als
de industriële ontwikkeling. Bij agglo
meratie gaat het er naar zijn mening
op de eerste plaats om, dat er een
krachtig, goed opgebouwd centrum
ontstaat, waarbinnen veel kan worden
opgevangen. Secundair is het bescher
men van de grenzen van kleine ge
meenten. al geeft de heer De Vos toe
dat ook dit een zaak is die het pro
vinciaal bestuur niet geheel uit het
oog mag verliezen.

De heer De Vos hield de komende
provinciale besturen voorts als belang
rijke taak voor ogen, te zorgen dat het
wegennet wordt uitgebreid, zodat ook
op dit punt de steeds beweeglijker
wordende maatschappij niet wordt af
geremd. Een bijzondere taak voor de
provincies ziet hij ook in de bemoei
ingen in de richting van meer samen
werking van gemeenten.

tereenvolgens de torpedobootjager»
„Van Ghent", „Van Nes", „Piet Hein"
en „Banckert" en de onderzeeboten

(Van een onzer redacteuren)

en „BancKeri" en up uuuctzpcuuipu

de Nederlandse marine dinsdag „K7", „K6" en „i^'. i^n Uchte krm-
T„,,„ 7„ ser werd zwaar beschadigd doch be
de befaamde slag in de Java Zee reikte Austraiië.

herdenkt, is het twintig jaar ge- De verrichtingen van de Nederland
leden, dat zich dit wapenfeit vol- se marine hadden intussen de aan
trok, het meest bekend door het

bevel van schout-bij-nacht Karei leiding en het was te verwachten, dat

i v»rH»r naar het zuiden da

IClUlUg era „Cl c J

bjj de stoot verder naar het zuiden de
Japanners zeer veel gevechtsmateriaal
zouden inzetten. Dit geschiedde dan

de vraag scheen: zou Java behouden
kunnen blyven? Realisten wisten dat
de vraag ontkennend moest worden be
antwoord. Misschien was het juist de
omstandigheid dat de geallieerde ma
rine tegen een geweldige overmacht de
strijd ging aanbinden aie het heroïsche
karakter van de Slag in de Java Zee
heeft bepaald.

Onder bevel van schout-by-nacht K.
W. F. M. Doorman stoomde de geal
lieerde marine-eenheid 27 februari
1942 op naar het eiland Bawean, waar
zich een Japans konvooi zou bevinden.
De „striking force" bestond uit: de
kruisers „Exeter" (Eng.), „Perth"
(Austr.), „De Ruijter" (Ned.), voorts
de „Java" (Ned.) en de „Houston"
(Amerika), benevens de torpedoboot-
jagers „Witte de With", „Evertsen" en
„Kortenaer" (Ned.), de „Edwards",
„Al den", „Ford", „Paul Jones" en
„Pope", (Amerika), de Jupiter", „Elec-
tra" en „Encounter" (Eng.).

Om vier uur in de middag kregen de
geallieerde jagers de vijandelijke vloot-
eenheid in zicht: twee zware kruisers,
twee lichte kruisers en veertien tor-
pedobootjagers. Bij het artillerie-duel
dat zich op 27 km afstand ontwikkel
de liepen de „De Ruijter" en de „Java
een lichte beschadiging op. De manoeu
vres werden onderwerp van grote be
wondering voor Karei Doorman. Toch
beletten de Japanse oorlogsschepen
iederë geallieerde poging om tot de
landingsvloot door te dringen. En toen
de avond was gevallen en onze vloot
reeds gevoelige verliezen had geleden,
besloot de sehout-bij-naoht nog eenmaal
een verwoede poging te doen de Ja-
panse transportvloot alsnog te'treffen.

Midden in de Java Zee, waarover
het maanlicht de Japanse bewegingen
begunstigde, speelde zich de laatste ac
te van het drama af. De tot vier krui
sers gedunde geallieerde eenheid de
„De Ruijter", „Java", Houston" en
„Perth" bleef zonder bescherming
van jagers aanvallen. Dit was een der
befaamde orders van schout-bjj-nacht
Doorman.

Om kwart voor elf die nacht kon
men twee Japanse geweldenaren, die
later de „Nachi" en „Haguro" zouden
blijken te zijn' flauw waarnemen. On
middellijk werd, op een afstand van
acht kilometer, het vuur geopend. De
Japanners waren hierop bedacht. Hun
kanonnen braakten granaten, hun tor
pedo's suisden aan het oppervlak van
het water. Een dezer torpedo's trof de
„De Ruijter" in de bocht tijdens een
koersverandering na een treffen. Kort
daarop werd ook de „Java" door een

- 1 -X TA /AU A Lma vi/1 rïl A ATS

daarop werd ook Qe ,,java ulh/i cch uh ^i-operx.en, j i j

torpedo geraakt. De felle brand die op provinciale weg overstak, door
beide schepen uitbrak bleek niet meer personenauto gegrepen en op slag ge
te blussen. Munitie op het vlaggeschip dood.

Wijlen schout-bij-nacht Karei Doorman.

kwam tot ontbranding en vele lede®
van de bemanning werden daardoor
gewond. Nochtans was er geen paniek
op de „De Ruiter". De kruiser zonk
in enkele minuten, brandend en mèf
haar ging schout-by-naciit Karei Door
man ten onder.

Maar in die enkele minuten, terwijl
de vlammen overal uitslaan, geeft Ka-
rel Doorman zyn laatste order: „Ver
leen geen hulp aan overlevenden
stoom op naar Batavia". Terwijl hfl
zelf met zijn schip ten onder gaat is
hy beducht voor mannen en materieel,
welke nog in veiligheid kunnen komen.
Weg uit deze hel op de Java Zee. Noch
zijn eigen leven noch dat van zyn me-
de-stryders kon hij stellen boven het
belang van de geallieerde oorlogvoe
ring.

UTRECHT, 26 febr. Zaterdag
avond is te Woerden op de overweg
in de Valk Boumanlaan een auto, be
stuurd door de 28-jarige verpleegster
mej. L. Lycklama Ny> nholt uit Den
Haag, voor de ogen van haar broer,
onder een uit de richting Gonda ko
mende trein geraakt. De jonge vrouw
werd op slag gedcod; haar broer is
zwaar gewond naar het ziekenhuis
„Ope Dei" te Woerden overgebracht De
auto was door een neergelaten auto
matische halve-overwegboom heen ge
reden. De volgende trein kwam met
ruim een uur vertraging in Utrecht
aan.

Tussen Zutfen en Gorssei is dezelfde
avond een Duitse personenauto, die
door de gesloten bomen was gereden,
op de overweg in de Zutfenseweg ver
ongelukt. Een inzittende dame, mej.
De Graaf uit Deventer, werd zwaar
gewond naar het ziekenhuis in Zutfen
overgebracht.

LEERDAM, 26 febr. Zaterdag
avond is hier de 54-jarige J. H. Bode
uit Asperen, toen hy mei zijn fiets de
een