Het „S ic transit gloria77 der... Rivièra
Autowegen, wolkenkrabbers, moderne huurkazernes
van staal en beton en benauwende benzinedampen
Uittocht der prominenten
mm
fyiWikowtkeideti qtiep...
DUJARDIN
Kerk onder de volken
Op Ceylon nationalisatie
van katholieke scholen
Vogelspinnen en slangen
als huisdieren
Ernst Ahrens is niet bang
Êlast?
COLOR
Mag een SUPER-MARKET
diepvries-brood verkopen
VISSERS
S
CATHECHETISCHE WINST
I. KAN
Wm
Een droom
Duizend gulden
per dag
Goudstukken op straat
Petroleumhaven
m Antibes
KORT GEDING IN UTRECHT
Frans Halsmuseum
brand- en inbraakvrij
VRIJDAG 13 APRIL 1962
PAGINA 13
RlVIèRA, ZOALS EEN VORIGE generatie
Je Sekend heeft, is gedoemd te verdwijnen. In de
ranse volksvertegenwoordiging hebben afge
vaardigden uit Nizza er een treurzang over aan.
Be even. Zij, noch de Franse regering zullen er
pC, aan kunnen doen. In Parijs doet men
exteiijk flink zijn best om een handje te helpen
°r>r het aanleggen van de grote autoweg naar het
duiden en het aansluiten daarop van kleinere
fitowegen langs de kust van de eens zo onvol-
Prfzen en slechts voor bevoorrechten gereser.
geerde Cöte d'Azur. Dat prins Karim, de Aga
han Sardinië tot het Florida van de Middel-
andse Zee wil maken, houdt hiermede ten nauw.
We verband. De Rivièra immers wordt letterlijk
overstroomd door het massatoerisme en even
etteilijk volgebouwd. Er valt nergens meer rust
'e vinden. De schilders, die eens sereen konden
perken in stille stadjes, als Saint Tropez, Cagnes,
annes Antibes en zovele andere, vinden niet
anger de sfeer, die hen vroeger aantrok en in-
sPu-eerde. Een kunstenaar als Picasso, voor wie
de Rivièra als het ware een tweede vaderland
pvvorden is, klampt er zich nog aan vast. Hij
Kan on zijn oude dag niet meer van milieu ver.
anderen. Maar de jongeren schuwen de Rivièra
In de maanden juni, juli en augustus hangt er
langs de promenades en boulevards van Nice en
hannes. Menton en Villefranche een benauwende
benzinedamp. Het is er de hele dag en de halve
nacht door een eindeloze, rumoerige optocht van
anto's, bussen, scooters, motorfietsen en andere,
Weeds rneer lawaai veroorzakende vervoermidde-
Ien. Op de zee knallen de uitlaten van de motor,
boten en het zeewater wordt verontreinigd door
de o'ie van allerlei pleziervaartuigen, die even
eens drommen toeristen van het ene oord naar
Promenade des Anglais in Nice
het andere voeren. In de hotels en de campings
bivakkeren hele „karavanen". Dagjesmensen
worden bij duizenden door pleziertreinen aan.
ge\ oerd en bijna overal is het een soort kermis
»Oe/i", hoorden we het vorige jaar een te Nice wonende Nederlandse
Zuchten, „als de maand juni begintvluchten wij de bergen in, waar
n°g enige rust te vinder is. We missen daar de mooie parken en
plantsoenen, de boulevards en de promenades, de prachtige stranden
Uiaur ons rest niets anders. Nice wordt dan onder de voet gelopen.
Men hoort er nog nauwelijks Frans spreken. Op de terrassen valt
Been plaatsje meer te vinden en 's nachts doet een mens geen oog
'°e vanwege het lawaai der jiachtclubs en dansgelegenheden in de
°Pen lucht en het geducht der aankomende en weer vertrekkende
Tcisgezelschappen, wier autobussen de nooite uitzichten blokkeren".
ea===—,
Af,
°nte Carlo, dat ook niet meer is,
wat het was
m
VIEUX L
DIRIGENT ZIEK
Uitdagen nadruk
Agressief Christendom
MEER DAN 50 MODELLEN
TROUW- EN
VERLOVINGS
RINGEN
■VERVEN MET WAARBORG
PI ETER SCHOEN VERFCHEM1E
Algehele
nationalisatie
Godsdienstonderricht
voor allen
Bewegingsvrijheid
Nieuwe aanpak
MODERNE LONERTEX
SUèDE VESTEN
Nieuwe modellen, nieuwe kleuren.
KRUISSTRAAT 2 - HAARLEM
U weet wel op de hoek bij de brug
Inderdaad, de massa heeft de Rivièra
Veroverd. De exclusieve paradijsjes der
bevoorrechten zijn in bezit genomen door
®e vakantiegangers van half West-Europa.
®"en Couperus zou er niet meer in staat
V'ezen zijn rustieke „Arabesken" te schrij-
en. Zijn Trofime kan er niet meer met
een weemoedige stem zijn beeldjes aan
wijzen. Hij zou worden overstemd door
aet geknars en gekerm van elkander net
P het laatste ogenblik ontwijkende, altijd
aast, hebbende toeristen. En sprak men
roeger van de Rivièra, dan wist eenieder,
at er mede bedoeld werd: het voor de
e®sten onbereikbare ideaal van een
„0(rter of langer verblijf aan een onver-
Ipielijke kust, toegewuifd door de palmen,
=enieten van zoveel bloemenpracht als
®rgens elders te vinden viel. De Cöte
a Azur
Klaar nu weet elkeen het onderscheid
^ssen de „Franse" Rivièra en de Itali-
t?nse. haar grote concurrente, die ove-
®ens dezelfde weg opgaat.
j Want ook hier heeft het massatoerisme
overhand genomen. Er zijn Duitsers,
6 daar niet meer heen willen, omdat
®rte veel Duitsers zien. De rijken
ji Kopen hun villa's. Zelfs de Italianen,
15 net zich kunnen veroorloven, trek
en n'et meer naar hun Rivièra. De
tea 1Ste villa's van Sint Moritz behoren
senwoordig aan Italianen toe en zo is
tuf Ook in talrijke andere Zwitserse
flen Steden het ®eval- Tegelijkertijd wor-
tan Z6lfs de meest afgesloten gedeelten
Van Riv^ra in de grote wervelstorm
ïen de nieuwe tijd opgenomen, waarin
j „Jhessale toerisme niet meer weg te
i0 *en vaH Van St. Raphael tot Men-
f;1?Krijgt de Rivièra een ander gezicht,
[re een recent internationaal con-
s van directeuren van reisbureaus
de opvatting gelanceerd, dat men
Van I nog pas aan hel be®in staat
haa-de organisatie van het vakantiever-
op grote schaal. Voor een groot
gedeelte van West-Europa is de Rivièra
het snelste van de vakantieoorden in het
zonnige zuiden. Ze bezit tevens van
oudsher een grote vermaardheid en daar
door een grote aantrekkingskracht. Ri
vièra staat immers voor eendroom.
In deze droom zien velen de Rivièra
nog als in haar glorietijd. Toen verwijl
den er een koningin Victoria van Enge
land, een koning Leopold van België,
een ex-keizerin van Rusland, een Rus
sisch groothertog, broer van tsaar Nico-
laas II, keizer Napolein III en zijn ga
de, keizerin Eugénie, een koning Lode-
wijk van Beieren, later een Oscar van
Zweden, een Victor Emanuel van Italië.
Ongerekend de vele vorstelijke perso
nen uit alle landen van West-Europa,
die elkander in een stad als Nice rendez.
vous gaven, omgeven door grootherto
gen, grootvorsten van mindere statuur,
miljonairs, kunstenaars en excentrieke
persoonlijkheden, met en zonder geld,
maar met de zonderlingste en merk
waardigste allures.
In die dagen viel er een gouden regen
over de Rivièra, waar een ondernemend
bloemist aan de inheemse bloemenpracht
de import uit tal van landen, ook Ne
derland van de meest verscheiden bloe
men en planten had toegevoegd, toen hij
zich er op een gegeven ogenblik reken
schap van gaf, dat men zich tevreden
stelde met het betrekkelijk geringe aan
tal variëteiten van de eigen bodem. In
derdaad, de bloemenpracht van de Ri
vièra was een eeuw geleden nog zeer
eenzijdig en evenals de bloemen, moest
vaak ook de grond van buiten af worden
aangevoerd, om ze er te telen. De rots
bodem beperkte de inheemse flora tot
bepaalde soorten. Een kunstmatige voe
dingsbodem was menigmaal nodig, om
bij een villa een bloemenweelde te
scheppen, zoals men die heden ten dage
tot in de uiterste hoeken ziet. Hoe kunst
matig deze bloemenweelde overigens nog
steeds is, blijkt wel, wanneer men de
kust verlaat en de uiterst zuinig be
groeide hellingen der bergen ziet, waar
slechts hier en daar een bloempje tus
sen het groen opduikt.
Zo de koningen en grootvorsten en
miljardairs na de Eerste Wereldoorlog
verstek lieten gaan, thans doen dit de
hedendaagse prominenten. In het be
roemde hotel Negresco, waar eens de
immens rijke kanonnenkoning Sir Basil
Zaharoff woonde, in de koninklijke suite,
waarvoor hij meer dan duizend gulden
per dag betaalde, komen nu nog in
hoofdzaak filmsterren. De tijd, dat een
Prins van Wales (de latere koning Edu-
ard VII) er logeerde, is lang voorbij.
In 1922 liet de directie van het fameuze
Casino te Nice, waar om enorme bedra
gen gespeeld werd. eens informeren, wat
er van zijn 650 Russische cliënten van
vóór de oorlog geworden was. Ze wilde
de oude banden graag weer eens aanha
len. Van die 650 bleken er 450 tijdens
de bolsjewistische revolutie het leven
gelaten te hebben en van de overge
bleven 200 verkeerde het merendeel
in behoeftige omstandigheden! Overi
gens, zó chique was Nice altijd geweest,
dat pas in 1920 de eerste baders op het
strand gesignaleerd werden. Maar wel
k°n je er de hele Almanak van Gotha
in levenden lijve aanschouwen, keurig
opgedoft wandelend of rijdend over de
Promenade des Anglais, welke naam er
aan herinnert, dat de Engelsen Nice als
vakantieoord ontdekt hebben en tot roem
gebracht.
We zeiden het reeds, in plaats van de
grootvorsten etc. ze waren de vrij-
gevigste en wierpen de straatjongens
goudstukken toe kwamen na de Twee
de Wereldoorlog de toeristen. Toen werd
ook het Casino met de pier afgebroken.
Er werd niet meer om miljoenen ge
speeld. En terwijl Nice, evenals de an
dere steden van de Rivièra, zich op het
massatoerisme concentreert, wil de Cöte
d'Azur zowaar industriegebied worden.
Ze rekent erop, dat uit Noord Afrika
honderdduizenden naar de Franse oevers
zan de Middellandse Zee zullen komen.
Honderdduizenden uit Algerië. Reeds
kwamen er tienduizenden uit Marokko
en TTunesië. Voor al deze mensen moet
plaats gemaakt worden. Nice b.v. rekent
op dertigduizend nieuwe inwoners en
gaat er nieuwe wijken voor bouwen, tege
lijkertijd zijn verouderde station afbre
kend, dat plaats moet maken voor een
nieuw administratief centrum voor het
gemeentebestuur. De honderdduizenden
zullen komen, omdat het klimaat en de
mentaliteit hun enigszins vertrouwd zul
len zijn, maar dan in andere gedeelten
van Frankrijk, waar zich intussen even
eens al duizenden gevestigd hebben. De
honderdduizenden zullen in vele gevallen
aan werk moeten worden geholpen, doch
eel wat zullen hun kapitaal meebren
gen, hun handel en bedrijf. Er is ai een
comité gevormd, dat te Nice een effec
tenbeurs wil stichten, waar de effec
tenhandelaars van Algiers hun zaken zul
len kunnen voortzetten, Franse indus
triëlen uit Algerië zoeken langs de kust
naar grond, om er hun fabrieken opnieuw
op te bouwen. En tegelijkertijd richten
grote Amerikaanse concerns er filialen
op. Bovendien zijn er reeds tal van spe
culanten uit Parijs verschenen. De grond
prijzen langs de kust stijgen met spron
gen. Er werd onlangs nog een ander co
mité opgericht, de „Commission des Si
tes". Het wil de merkwaardige Rococo-
villa's, in de gouden tijd gebouwd, onder
Monumentenzorg stellen, omdat ze groot
gevaar lopen, afgebroken te worden, ten
einde plaats te bieden voor torenflats,
waardoor het landschapsschoon bedreigd
wordt. De overheid heeft bekend laten
maken, dat ze ondanks alle plannen tot
industrialisatie en massificatie ervoor
zorgen zal, dat er langs de Cöte d'Azur
een groene gordel behouden blijft, maar
talrijke „Riverains" vrezen met' grote
vreze, dat hun goede, oude Rivièra
door een nieuw overwoekerd zal worden,
waarin het niet meer goed zal zijn te leven
leven.
In het schilderachtige Antibes wordt
al een project in uitvoering gebracht tot
aanleg van een petroleumhaven, ondanks
de hevige protesten van de bevolking en
een aantal leidende persoonlijkheden in
de toeristenindustrie, die weinig heil
zien in industrialisering. Maar de toe
nemende behoefte in de Rivièra aan ben
zine en olie maakt een oliehaven een
voudig tot een bitterê noodzaak. Er be
staan reeds enkele olieopslagplaatsen.
De grote aanvoer maakt een ver
plaatsing nodig, doch hierdoor wordt een
gedeelte van de gemeente bedreigd, dat
in aanmerking komt voor wat men noemt
residentiële bebouwing. Een verplaatsing
naar een ander gedeelte zou de belang
hebbenden op honderden miljoenen ko
men. Hiervoor voelen ze niets, maar de
verdedigers van het stedelijk schoon van
Antibes voelen op hun beurt niets voor
industrieterreinen in de naaste omgeving
van het stadje. Het zal er evenwel toch
van komen. De gemeenteraad keurde een
plan voor een pijpleiding goed!
Zo heeft elke stad in de Rivièra haar
problemen. Menton zit met een te dicht
verkeer, dat verleden jaar met 20 pet.
toenam en dit jaar nog meer zal toe
nemen. Het project voor een autoweg
van Nice naar de Italiaanse grens gaat
een aantal langs de route ervan liggende
gemeenten aan. Hiervoor zal onder het
oude Menton, een der karakteristiekste
binnensteden van heel de Riviera, een
tunnel worden geboord. Ten behoeve van
betere verbindingen met Savoye en de
Dauphiné, alsmede Zwitserland, staat
een tunnel door het hoogste gedeelte van
de zee Alpen op het programma. De hui
dige weg ligt acht maanden van het jaar
onder de sneeuw. Deze tunnel zal voor
de Cöte d'Azur even belangrijk zijn als
de tunnel door de Montblanc voor de
verbinding ParijsMilaan en dus Italië.
Wegenbouw en huizenbouw maken, zo
schreef onlangs een te Nice verschijnend
blad, van de Riviera het Roergebied van
het massatoerisme. Dat wordt hier
gefabriceerd en terwijl in het Roerge
bied het kolengruis en het roet der staal
fabrieken de lucht verduisteren, wordt
in de Riviera op vele plaatsen de blau
we hemel verdonkeremaand door de stof
wolken der betonmolensEttelijke
hotels, vroeger luxueuze etablissemen
ten, worden voorts tot „residence" ver
bouwd en in een aantal appartementen
verdeeld. Op de balkons hangt de was
der bewoners uit en de fraaie serres en
tuinen zijn tot kinderspeelplaatsen inge-
gericht.
OBSERVATOR
-wflrewmewwMKW.',
Advertentie)
ALLEENVERKOOP WENNEKER SCHIEDAM
IJMUIDEN, 13 april De dirigent
van de IJmuider Harmonie, de heer J.
Groot, is wegens ziekte verhinderd de
concerten van zaterdag en zondag in
het patronaatsgebouw te leiden. De
concerten vinden echter wel doorgang.
Als gast-dirigent van de IJmuider Har
monie zal optreden de heer M. San
ders uit Purmerend, terwijl het jeugd
orkest zal worden geleid door de diri
gent van de r.-k. harmonie „Soli Deo
Gloria", de heer Joop Heeremans.
Tijdens de derde bijeenkomst van de
Wereldraad der Kerken te New
Delhi hebben meerdere Aziatische
en Afrikaanse sprekers in bewo
gen en ook felle bewoordingen de diepe
klacht uitgesproken, dat het westerse
Christendom zo veel van zijn evange
lische kracht heeft gemist, omdat het
zo gespleten en zo westers gekleurd
naar hun werelddelen is gekomen. In
deze zin spraken onder andere de Bir
maan Ba Hmyin, de Japanner Masao
Takenaka en de Nigeriaan Sir Francis
Ibiam.
Zulke uitspraken kunnen hard aanko
men, maar kennisneming van de wijze
waarop Aziaten en Afrikanen het Chris
tendom ervaren kan telkens weer ons
begrip voor de huidige missionering
scherpen. En dit is alleen maar waarde
vol.
In dit verband vermelden we een ar-
tike^ in het Amerikaanse kwartaaltijd
schrift ..Worldmission," gezamenlijke
uitgave van het Nationaal Bureau van
het Pauselijk Missiewerk voor Geloofs
verbreiding én de missionerende congre
gaties in de Verenigde Staten, onder
hoofdredactie van Mgr. Fulton J. Sheen,
De Indiase priester dr. Herman J.
D'Souza schrijft daarin onder de titel
,,Asia at the narrow pass" onder meer
het volgende:
„Het gebruik van de term heide
nen" moge verantwoord zijn door de
technisch orthodoxe theologie. Maar
naar alle klaarblijkelijkheid getuigt
dit gebruik vandaag de dag van slech
te psychologie en nog slechter missio
logie. Slechte psychologie, omdat het
in het verband van de moderne ge
schiedenis zout wrijft in wonden, die
veroorzaakt zijn door reële of denk
beeldige beledigingen. Nog slechter
missiologie, omdat het bepaald geen
ruimte geeft aan een tegemoetkomen
de houding, die toch zo noodzakelijk
is voor een bereidwillige aanvaarding
van de evangelische boodschap.
Tegen de achtergrond van cliché's
als „het Christelijke Westen" en „het
Heidense Oosten" suggereert de term
heiden voor de oosterling eerder een
uidagende nadruk op een regionaal
dan oi een universeel christendom.
Dit doet de oosterling gemakkelijk
het christendom beschouwen als een
zuiver westers verschijnsel, niet ge-
schik! voor het oosten. Bovendien
heeft de term heiden op een of an
dere manier de betekenis gekregen
van een „onbeschaafd" en „barbaars".
Een automatische reactie daartegen
is een defensieve houding onder de
leiders van Aziatische godsdiensten."
Dr. D'Souza citeert vervolgens uit een
vroeger in „Worldmission" versche
nen artikel van mgr. Fulton Sheen:
„De christelijke visie omtrent de Waar
heid moet nooit worden losgemaakt van
de christelijke liefde voor de naaste en
voor de tegenstander. We moeten leren
zien, dat alle godsdiensten in de wereld,
alle secten alle ethische systemen een
segment van de cirkel der Waarheid be
zitten."
.Welnu, schrijft D'Souza, als een Azia
tische religie „een segment van de cir
kel der Waarheid" bevat, dan mag met
reden van zo'n godsdienst gezegd wor
den, dat het een „onvolledige cirkel van
de Waarheid" is. Het is mogelijk, ja
belangrijk, die cirkel te completeren,
dus te missioneren. Zij, die er voldoe
ning in vinden te behoren tot een „on
volledige cirkel van de „Waarheid" kun
nen worden beschouwd als „onvolledi
ge christenen". En hij vervolgt dan:
„In het tegenwoordige Azië klinken
uitdrukkingen als het leger van Chris
tus, de strijdende kerk, soldaten van
Christus, de verovering van zielen,
vechten voor het geloof, stoottroepen
van de Kerk en dergelijke, zeer agres
sief voor aanhangers van b.v. het
Boeddhisme en Iet Hindoeïme. Alles
wat maar in de verte herinnert aan
imperialisme of kolonialisme jaagt
een huiver langs de rug van de Azia
ten. Dit m»g allemaal onredelijk klin
ken voor de moderne westerling, maar
het is een bestaand verschijnsel in het
oosten. Bovendien verstaan allen die
DUSSELDORP, 6 april (UPI)
Ernst Ahrens houdt van spinnen. Niet
alleen van gewone spinnen, o nee, ook
van het boosaardige soort dat de groot
te heeft van een mensenhand. Een der
gelijk insect heeft de 58-jarige Duitser
in een glazen kooi in zijn kleine, uit
twee kamers bestaand appartement lat
hü samen met zijn vrouw deelt, die ove
rigens ook erg dol is op de spinnen. Ah
rens is de enige persoon in heel Duits
land die er zo'n liefhebberij op na houdt
t.w. het kweken van vogelspinnen. Hjj
doet het niet om er geldelijk voordeel
uit te trekken, maar zuiver om zijn
eigen genoegen. Alleen wanneer er een
spin dood is wordt deze door zijn vrouw
(Advertentie)
JUWELIER
HORLOGER
BARTELJORISSTRAAT 2 - HAARLEM
opgezet en aan universiteiten en labora
toria verkocht om de kosten te dekken
die hjj aan het voedsel voor de spinnen
heeft uitgegeven. Wandluizen en muizen
behoren tot de lekkernijen die de spin
ner tot zich nemen. In het bijzonder de
muis is voor hen een tractatie.
Hij is zo gesteld op 'eze harige mon
sters dat hij een van hen op zijn arm
laat rondkruipen. Ahrens noemt de spin
nen bjj de naam. Daar heb je „Soraya"
en „Miss Nelly", de tamste spin van
de collectie die Ahrens altijd uit wan
delen neemt d.w.z. hij laat haar in de
huiskamer los. En „Madam", „Com-
tesse". „Five Stars" en nop vele andere
De kalende Duitser vertelde dat hij
gedurende de dertig jaren dat hij zich
met het kweken van spinnen heeft
beziggehouden slechts een keer is ge
beten. „Ik had volop serum in huis",
zo zei Ahrens, „zodat ik er niet ziek
van bén geworden. Ik was wel een
beètje duizelig", voegde hij er aan
toe. Ahrens beweert dat de spinnnen
met het rondkruipen op zijn arm ver
trouwd zijn geworden, zonder hem te
bijten. „Ik geloot dat zjj mij herken
nen wanneer zij mij ruiken", aldus
Ahrens.
Wanneer hij bezoek krijgt nodigt hij
de bezoeker uit zijn hand in de glazen
kooi te steken. Meestal wordt deze uit
nodiging vriendelijk afgewezen. Onlangs
hebben twee van Ahrens' spinnen eieren
gelegd 400 m een cocon. Ahrens be
treurt het dat hij ze niet allemaal kon
houden. „Ik heb ze toen maar wegge
schonken."
Ahrens voert een correspondentie met
twee geleerden: prof. W. Bucherl uit
Sao Paolo in Brazilië en dr. Ryoji Oi
uit Osaka City in Japan.
Hij heeft het eens geprobeerd om het
gif van zijn spinnen aan klinieken en la
boratoria te verkopen. ,,Ik ben er maar
mee opgehouden, omdat het ontzaglijk
veel tijd in beslag neemt. Het voeden
van de spinnen kost me alleen al drie
uur", aldus Ahrens.
Behalve spinnen heeft hij ook nog
slangen in huis, waaronder adders en
boa constrictors. Evenals bij de spin
nen kan Ahrens de slangen op hun kop
aaien. De reptielen laten zich dat wel
gevallen.
De Duitser durft zelfs zijn duim tus
sen de giftige angels van een van de
spinnen te leggen.
(Advertentie
eeuwenlang hebben geleefd en hun
welzijn hebben bevonden in godsdien
sten, die in de praktijk wezenlijk niet
aanvalszuchtig zijn, deze militaristi
sche taal heel moeilijk als de taal van
de godsdienst var. het Lam Gods. ""et
christendom dat de Aziaten de laatste
vijf eeuwen hebben gekend, heeft ook
een geschiedenis van geweld gekend.
En ongelukkigerwijze is dit tot op ze
kere hoogte waar van het christendom
dat via Europa naar Azië kwam.
De nieuw groeiende verhoudingen tus
sen de volken vra en eisen .oms in
deze jaren een aanhoudenle bezinning
op de wijze, waarop het christendom
zich aandient, waarop het evangelie
wordt gepresenteerd in overwegend niet-
christelijke, of (zoals Karl Rahner on
langs formuleerde) „anoniem-christelij-
ke" landen.
De gebeurtenissen rond de national!
satie van de bijzondere scholen op Cey
lon zijn een voorbeeld van die eis tot
herijking. Men kent de feiten wellicht:
in november 1960 aanvaardde het Cey-
lonese parlement de Assisted Schools
Act, ingediend door de minister van on
derwijs Madjuddin Mahmud. Hierdoor
zouden per 1 december 1960 niet minder
dan 3240 gesubsidieerde, bijzondere scho
len worden genationaliseerd. Dit betrof
naast boeddhistische en - protestantse
ook 660 katholieke scholen. De nieuwe
schoolwet liet nog wel ruimte om hogere
scholen, de zg. Grade I and Grade II
schools, als bijzondere scholen te hand
haven onder een aantal beperkende be
palingen (geen enkele regeringssubsidie,
verbod van enige schoolgeldheffing,
handhaving van de aanwezige docenten
en het bestaande studieprogramma.)
Tot nu toe zijn de katholieken er in ge
slaagd om met de steun van speciale
schoolverenigingen (waarin soms ook
niet-katholieken zitting hebben) 55 van
zulke scholen te handhaven. In de afge
lopen maand november volgde echter
een nieuw regeringsvoorschrift voor de
ze scholen. Dit bepaalt, dat vanaf ja
nuari 1962 alleen de leerlingen met de
zelfde godsdienst als de betreffende
schooldirecteur mogen worden toegela
ten. In andere gevallen is telkens een
schriftelijke toestemming nodig van de
onderwijsinspecteur. Tot eind december
waren een honderdtal van zulke permis
sies gegeven, en een paar duizend ver
zoeken afgewezen.
De reeds genationaliseerde katho
lieke scholen hebben het afgelopen
jaar in de meeste gevallen om prak
tische redenen nog gefunctioneerd als
voorheen, zelfs met handhaving van
de vroegere directies, ook als het een
priester, broeder of zuster was. Het
godsdienstonderricht aan de zeer vele
en in meerdere gevallen overwegend
niet-katholieke leerlingen in hun eigen
godsdienst is op deze scholen nu ver
plicht, maar ook het katholieke gods
dienstonderricht kon doorgang vinden.
De nieuwe wetgeving garandeert na-
Imellik, en de regering houdt niet op
hierop de aandacht te vestigen, dat in
het genationaliseerde onderwijs elke
leerling de vrijheid heeft, onderricht
in zpn eigen godsdienst te ontvangen.
Maar naarmate in de leiding en de
staf van deze genationaliseerde, ka
tholieke scholen meer niet-katholieke
komen, zal de christelijke sfeer uit het
onderwijs en uit de schoolgemeen
schap verdwijnen. Bovendien blijkt nu
al hier en daar. dat katholieke kinde
ren in nog kleinere minderheidsgroep-
jes zich gaan spreiden over andere
dan genationaliseerde katholieke scho
len.
Men voorziet derhalve heel goed, dat
met een paar jaren de opgave van gods
dienstonderricht heel anders zal liggen.
Deels zal dit nog in afzonderlijke gods
dienstlessen op de staatsscholen kunnen
gebeuren, maar in vele gevallen zal het
veel beter buiten de scholen in paro
chieel verband gegeven kunnen worden.
Maar de verandering strekt nog veel
wijder. De katholieke gemeenschap (die
slechts acht procent van de bevolking
uitmaakt) zal zich niet langer meer in
de geinstitutionaliseer-.e vorm van een
uitgebreid apparaat van onderwijsinstel
lingen in de overwegend niet-christelijke
Ceylonese samenleving aandienen. In
het onderwijs wordt de Kerk aldus ge
dwongen zich te beperken tot de wezen
lijke kern van de catechese. Dit betekent
ongetwijfeld een prijsgeven van dier
bare, vroegere verworvenheden. Maar
men mag zich ook afvragen, of de evan
gelische bewegingsvrijheid hierdoor niet
groter wordt, waar men in de feitelijke
verhoudingen in deze Ceylonese samen
leving de school toch niet meer accep
teert als een specifiek katholieke bijdra
ge aan het algemeen welzijn, terwijl aan
het godsdienstonderricht zelf eerder
meer dan minder mogelijkheid wordt
gegeven, omdat in de nieuwe wetgeving
de toegang tot alle staatsscholen voor
het godsdienstonderricht is gegeven.
De hele situatie vraagt nu om een
nieuwe aanpak. Mgr. Thomas B. Coo-
ray, de Ceylonese aartsbisschop van
Colombo, heeft reeds van de regering
gedaan gekregen, dat leraren die op
staatsscholen aan katholieke leerlin
gen de katholieke godsdienst onderwij
zen, in het bezit moeten zijn van een
door de kerkelijke autoriteiten ver
leend bevoegdheidscertificaat.
In het aartsbisdom Colombo heeft
men bovendien een gedetailleerd pro
gramma voor het katholieke gods
dienstonderricht uitgewerkt. Voor alle
typen scholen, vanaf kleuterscholen
tot de laatste pre-universitaire colle
ges, heeft men een jaarprogramma
van dertig weken. Na enkele proeven
in 1961 hoopt men dit programma in
de loop van 1962 door te kunnen voe
ren in alle scholen in het aartsbisdom,
waarop katholieke leerlingen zitten.
Veel moeilijker is echter de opgave
om geschikte handboekjes en modem
lesmateriaal voor het godsdienston
derwijs te krijgen in de diverse talen,
het Singalees, het Tamil en Engels. In
gespeeld op het nieuwe programma
van het aartsbisdom Colombo hebben
de Broeders van de Christelijke Scho
len nu reeds een viertal boekjes in
deze drie talen uitgegeven.
In een recent kommentaar van het
aartsbisdom Colombo over heel deze
ontwikkeling wordt samenvatt' nd ten
slotte opgemerkt: „Men moet echter
vaststellen, dat buiten deze paar school-
handboekjes er veel te weinig geschikt
catechetisch materiaal, vooral in het
Singalees, beschikbaar is om de gods
dienstige vorming van de katholieke
jeugd te verzekeren. Maar de nationali
satie van de katholieke scholen zal, door
een soort paradox, toch leiden tot een
verbetering van de godsdienstige vor
ming van de jeugd." Deze laatste zin
ljjkt ons een hoogs* waardevolle correc
tie op de aanvankelijke alarmpubliciteit
over de nationalisatie van de katholieke
scholen op Ceylon.
Drs. A. J. KRAMER
UTRECHT, 12 april. Voor de pre
sident van de rechtbank alhier, mr. J.
■J; Plugge, diende gisteren een kort ge
ding. dat was aangespannen door de
heer J. Klaarenbeek, eigenaar van een
supermarket tegen een drietal Utrecht
se bakkers. In juli van het vorig jaar
is de heer Klaarenbeek in kort geding
verboden in zijn supermarket krenten
brood te verkopen, op straffe van een
dwangsom bij het in gebreke blijven.
Het geding was toen aangespannen door
de drie bakkers.
HAARLEM, 13 april De ervaring
die men in de afgelopen vier maanden
neeft opgedaan met de ultra-sonisehe
beveiliging van de zuidelijke vleugel
van het Frans Halsmuseum aan de zij
de van het Groot Heiligland, is uitste-
keend. Iedere beweging in de aldus be
veiligde ruimten veroorzaakt een on
middellijk alarm. B. en W. stellen nu
de raad voor om het hele museum van
een ultra-sonische alarmapparatuur te
voorzien. De oude alarminstallatie vol
deed toch al niet meer en bood nooit
een zo volledige beveiliging als de ultra
sonische apparatuur. Dè kosten van een
dergelijke voorziening worden geraamd
op 72.000,-.
Bovendien vragen B. en W. de raad
om 18.000,- om in alle vertrekken
brandmelders aan te brengen. Tot nu
toe waren alleen de zolders, de Halsen-
zaal en het kabinet met de regentstuk
ken van deze brandmelders voorzien.
B. en W. merken in hun voorstel aan
de raad op, dat met deze voorzieningen
een in alle opzichten afdoende bevei
liging tegen brand en inbraak kan wor
den verkregen, terwjjl men bovendien
de kosten van een nachtwaker uitspaart.
Voor een indrukwekkende en kostbare
kunstverzameling als het Frans Hals
museum herbergt, achten B. en W. een
dergelijke hoge investering meer dan
verantwoord.
Sinds twee maanden verkoopt de heer
Klaarenbeek diep'-riesbrood en -krenten
brood. De drie bakkers eisen nu vorde
ring van de dwangsom, die was vast
gesteld in de uitspraak van het kort ge
ding van juli 1961. Het geding dat van
morgen diende, is aangespannen door
de heer Klaarenbeek, die een schorsing
van de executie van de dwangsom eist
en daarnaast een verbod om terzake
van de verkoop van diepvriesbrood
dwangsommen te vorderen en executie
maatregelen te treffen. Het komt in fei
te dus neer op de vraag, of de kruide
nier (supermarket) diepvries brood
mag verkopen.
Mr. C. C. Bosselaar die namens de
eisende partij optrad betoogde dat wa
ren die in diep-bevroren toestand zijn,
hun specifiek karakter hebben verloren,
zij vallen onder de zogenaamde waren
m diep-bevroren toestand, die in de ge
meenschappelijke groep voorkomen.
Deze waren mogen wel door de kruide
nier worden verkocht.
Namens gedaagden bestreed mr. C.
M. Corporaal uit Den Haag de mening,
dat het brood door het invriezen zijn
specifieke karakter zou hebben verlo
ren. Het erkenningsreglement is, zo is
hij van oordeel, wel degelijk van toe
passing. Aangezien de eigenaar van de
supermarket deze erkenning niet be
zit, is hij niet gerechtigd dit brood te
verkopen.
De president zal 16 april uitspraak
doen.
(Advertentie)
