Bataille des fleurs in de
Turkse staatkunde
K&Dampo
NIEUWE STAATSGREEP OP KOMST
V&ikaSe
Atatürks maatschappelijke
revolutie is nog niet af
Alleen op graven
nog een fez
Krachtige
maatregel
Indonesië binnen
10 jaar in handen
van communisme
Weer gevechten
bij Vientiane
Huisvrouw met hondenhobby
A B A 3 I
Havana geeft toe:
„Wonderland"
Nieuw „Bronbeek"
„Mens en robot"
Slachtkuiken-
moederdier"
GUERRILLA OP
CUBA
Gromyko bij Tito
Drops
Tsjombe met pasen
naar België
WOENSDAG 18 APRIL 1962
PAGINA 7
Een andere specialiteit: ESPRESSO DROPS.Verrukkelijk...het is Verkade!
Wie opeens wil ervaren, dat
de politiek soms een poëti
sche inslag kan hebben,
die moet in Turkije zijn. Studen
ten van de Universiteit van Istan
boel begaven zich dezer dagen
haar de dichtbevolkte wijk Fener
in het oude Stamboel, waar, der
tig meter boven de Gouden Hoorn,
het Grieks-Orthodoxe Patriar
chaat is gevestigd. Zij kwamen om
hun respect te betuigen aan patri
arch Athenagoras I en om hem
bloemen aan te bieden. Maar de
Oecumenische Patriarch liet mee
delen, dat hij zich niet goed voel-
BUITENLANDSE
KRONIEK
Het k rachtig optreden van mgr.
Rummel heeft in Amerika groot op
dien gebaard, en de New York Times
van gisteren bracht het nieuws in for
se opmaak op de voorpagina, terwijl
het blad tevens de letterlijke tekst pu
bliceerde van het excommunicatiebe
vel. Het is te hopen, dat deze dras
tische stap van de aartsbisschop van
'New Orleans een waarschuwing is
Voor andere katholieken in het Diepe
Ruiden van de Verenigde Staten,
binds de uitspraak van het Ameri
kaanse Opperste Gerechtshof, op 17
jftei 1954, dat de rassenscheiding in
"et onderwijs in strijd is met de
Rfondwet, zijn er in de Verenigde Sta
ten grote vorderingen gemaakt op het
Sebied van de „desegregation". Maar
helaas zijn er nog altijd katholieken
u'e menen dat de rassendiscriminatie,
een wezenlijk onderdeel van de
"Southern way of life", gehandhaafd
moet worden.
de en dat hij geen deputatie kon
ontvangen. De studenten plaatsten
daarop een grote krans tegen de
hoofdpoort van het Patriarchaat,
een poort die permanent gesloten
blijft ter herinnering aan een
vroegere patriarch, die daar is
opgehangen. Een tweede groep
jonge Turken legde bloemen in de
Armeense kerk. Ook op andere
plaatsen in het land, o.a. in An
kara en Izmir, hebben jeugdige
demonstranten kransen en bloe
men gelegd in christelijke kerken.
Amerikaanse senator
kalmeert de zenuwen
zonder slaap te verwekken!
(Advertentie)
Prijs 20 ct
per rol
Cola
Mevrouw B. J. Gaillot, een van de
drie geëxcommuniceerde personen in
de Amerikaanse staat Louisiana, heeft
verklaard dat zij haar zaak hij de H.
Stoel aanhangig wil maken. Zij zou
de Apostolische Delegaat in Wash
ington verzoeken de affaire aan de
paus voor te leggen. Dit zal haar ech
ter niet haten. Het standpunt van de
Kerk ten aanzien van de rassendiscri
minatie is duidelijk. Zowel in Zuid-
Afrika als in de Verenigde Staten
hebh en de bisschoppen de rassen-
«cheiding steeds scherp veroordeeld,
'hoen in november 1958 het Ame-
ikaanse episcopaat de „segregation
hekelde, haalde het daarbij enige uit-
'Praken aan van paus Pius de Twaalf
de. In een verklaring van 5 september
1958 heeft deze paus uitdrukkelijk ge
sproken over de ontoelaatbaarheid
Van de zogenaamde „color bar", na
dat hij twee jaar tevoren reeds betoogd
had, dat de segregatie in strijd was
met Gods wil. De aartsbisschoppen
en de bisschoppen van de Verenigde
Staten hebben zelf bij herhaling ge
legd, dat de afgedwongen rassen-
«cheiding in strijd is met de Christe
lijke leer.
De strenge maatregel van de aarts
bisschop van New Orleans, mgr.
Joseph F. Rummel, was geheel ge-
rechtvaardige!. De
drie geëxcommuni-
ceerden hadden
zich verzet tegen
zijn besluit de pa-
nochiescholen van
het aartsdiocees
open te stellen voor alle katholieke kin
deren, ongeacht hun huidskleur. Op
31 maart had hij deze drie personen in
Cen persoonlijk en vertrouwelijk schrij
ven met excommunicatie bedreigd,
maar zij hadden hun activiteiten on
verminderd voortgezet.
Onthullend is ook een opmerking
Van een der andere geëxcommuniceer-
,en- Leander H. Perez Sr., die in
Z'in repliek op het besluit van de
aartsbisschop sprak van „communis-
sche infiltratie". Die uitdrukking
associaties met de opvattingen
an de John Birch Society, een be-
Df'rp'T een neo-McCarthyïsme
re„ h Dit soort „anti-communis-
6 j zmh niet ontziet de reputatie
6 J ezoeclelen van mensen als de
u -presidenten Truman en Eisen-
ower, is onlangs door het Ameri-
aanse episcopaat aan de kaak ge-
e Het is duidelijk, dat het juist
ensen zijn als mevrouw Gaillot en
j eV erez die de communisten
de kaart spelen, want hun activi
sten vormen dankb
v materiaal
propa8anda-apparaat van
Op het lint van cle reusachtige krans
in de Sainte Thérèse de l'Enfant Jé-
sus te Ankara stond: „Ook wij beho
ren tot degenen, die in God geloven".
Dit opschrift duidde meteen al op de
tegenstellingen, die aan dit idyllische
gebaar ten grondslag lagen. De bloe
men waren bedoeld als zinnebeeld van
Turkse verdraagzaamheid jegens ande
re godsdiensten en zjj moesten een
schril contrast vormen met de geweld
daden van de naar men aanneemt
Griekse extremisten, die op Cyprus
enkele Turkse moskeeën hadden opge
blazen.
Deze „bataille des fleurs" schijnt
niet helemaal zonder precedent te zijn.
Met name in de Balkanoorlog van 1912
moeten de studenten van Istanboel
bloemen hebben gelegd op alle gra
ven van het Bulgaarse kerkhof, nadat
Bulgaarse troepen een Turks kerkhof
hadden geplunderd. Desondanks, of
misschien juist wel daardoor blijft de
verstandhouding tussen de Turken
enerzijds en de minoriteiten anderzijds
een gevoelig punt. In 1955 zijn Istan
boel en Izmir het toneel geweest van
ernstige anti-Griekse demonstraties,
die hun oorzaak vonden in de kwestie-
Cyprus. Veel Griekse winkels en an
dere eigendommen zijn vernield, meer
dan tien Grieks-orthodoxe kerken in
brand gestoken. Honderden mensen
werden gewond. En wat de Grieken
overkomt, trekken ook de andere mi
noriteiten zich aan.
Een Oostenrjikse zuster, die les gaf
aan een college in Istanboel, meende
zdcih te herinneren, wat de Turken
in vroeger eeuwen bij het beleg van
Wenen hadden uitgespookt en maak
te de Turkse tuinman deelgenoot van
haar angst. „Wat kan ons niet alle
maal overkomen", zei zij„wanneer
zo'n woedende menigte het college
binnenvalt". De tuinman toonde be-
grin voor haar bezorgdheid, maar hij
had ook meteen een oplossing bij de
hand: „Weest u maar niet bang,
zuster", zei hij, „als de nood aan de
man komt, dan snijden wij u de keel
wel even af".
Het is natuurlijk altijd beter, wan
neer de wrijvingen tussen Turken en
andere bevolkingsgroepen worden afge
reageerd met bloemen dan met koe
voeten en boksbeugels. Maar ook zon
der de kwestie-Cyprus blijven er tal
van geschillen smeulende.
Vanouds hebben de Turken zich ge
wijd aan godsdienst, bestuur en krijg.
Handel en bedrijf, met hun vage asso
ciaties van barbarendom en ongeloof,
lieten zij aan de buitenlanders over.
Het stelsel van de zg. Capitulaties,
dat aan de vreemdelingen bepaalde
extra-territoriale voorrechten en een
zekere immuniteit tegen de Ottomaanse
wetten schonk, is afgeschaft. Maar vele
Turken ergeren zich er aan, dat er
nog steeds zoveel uitheemse schoolty
pen in hun land zijn. Zo lang dat zo
blijft, menen zij, zal Turkije nimmer
het Amerikaanse ideaal van de „smelt
kroes" bereiken.
De revolutie van Atatiirk, die in ok
tober 1923 een eind maakte aan het
Ottomaanse sultanaat, was, behalve po
litiek, ook nationalistisch en sociaal van
aard. Het nationalistische karakter
bleek duidelijk uit de oorsprong van de
revolutie: dat was de strijd tegen de
Griekse erfvijand, die het Anatolische
hartland trachtte te veroveren.
Tot het sociale aspect behoren o.a.
de telkens terugkerende klachten over
de onderworpenheid van Turkije aan
buitenlandse economische belangen.
De ervaring leert, dat sociale revo
luties dikwijls de meeste voeten
in de aarde hebben. Kemal Ata-
turk is er in geslaagd de fez uit
te bannen en te vervangen door de
pet en de hoed; hij heeft de Ottomaan
se wetboeken afgeschaft, de Gregoriaan
se kalender en het Latijnse alfabet in
gevoerd en een felle aanval ondernomen
op de sluier van de vrouwen. Maar
deze sociale revolutie is toch voorals
nog in uiterlijkheden blijven steken.
De afschaffing van de fez was niet
al te moeilijk. Per slot van rekening
was dit hoofddeksel pas in 1828 uit
Noord-Afrika geïmporteerd en duizen
den Turkse militairen en burgers heb
ben in de loop der jaren een hopeloze
ISMET INÖNÜ, leider van de Hepubli-
keinse partij en minister-president van
Turkije.
strijd moéten voeren om het kwastje
van ongesponnen zijde, dat er bij hoor
de, in ordelijke staat te houden.
Er zijn in de vorige eeuw talloze,
vooral Joodse, jongetjes geweest, die
in Istanboel een fortuin hebben verdiend
met het kammen van fezkwasten.
De enige plaats, waar men nu nog
de fez ziet, dat is op de kerkhoven. Uit
steen gehouwen versieren zij daar de
graven van de Turken, die voor 1925
zijn gestorven.
Op die kerkhoven ziet men ook de
nogal verwarrende gevolgen van een
andere maatregel van Atatürk: de ver
vanging van de Islamietische hijri-tjjd-
rekening door de Gregoriaanse kalen
der. Op de grafstenen ziet men herhaal
delijk mensen genoemd, die bijvoorbeeld
in 1380 (oude kalender) zijn geboren en
in 1953 (nieuwe kalender) zijn gestorven.
De afschaffing van de sluier is nooit
in het hele land wettelijk vastgelegd.
De vrouwen uit de gegoede kringen in
de steden pasten zich heel spoedig bij
de verlangens van Kemal Atatürk op
dit punt aan. Maar elders waren er
slechts langzame vorderingen. Zelfs in
de grote steden ziet men heden ten
dage nog (voornamelijk oude) vrouwen,
die dan misschien niet meer de sluier
in optima forma dragen, maar die zich
door het kunstig draperen van sjaaltjes
en hoofddoeken toch nog de oude be
schutting tegen nieuwsgierige blikken
hebben verschaft.
Het grote verwijt, dat men het De
mocratische bewind van Bayar
en Menderes maakt, is, dat het
zich breed en sterk heeft ge
maakt ten koste van de sociale revo
lutie. Turkije, zo zeggen de kritici. is
op de weg naar laïcisering, sociale recht
vaardigheid en modernisering van de
economie door toedoen van Bayar en
Menderes tien jaar blijven stilstaan.
Het is de tragiek van de militairen,
die eind mei 1960 een eind maakten aan
dat Democratische bewind, dat zij er
niet in geslaagd zijn de supporters van
Menderes de ogen te openen voor zijn
gebreken.
Bij de vrije verkiezingen, die vorig
jaar oktober zijn gehouden, is de Recht
vaardigheidspartij van ex-generaal Gü-
müspala, een onvervaard erfgenaam van
Menderes, verrassend sterk uit de bus
gekomen.
De jonge kolonels, verenigd in de
„Ordu Surasi", houden het doen en la
ten van de coalitie-regering van pre
mier Ismet Inönü nauwlettend in het
oog. De regering op haar beurt en het
parlement weten zich bespied door een
macht in de staat, die als het er op
aankomt, de sterkste is, en zü maken
daarom passen op de plaats. Het gevolg
is, dat er op het ogenblik in Turkije,
zoals de buitenlandse zakenlieden het
uitdrukken, „helemaal niets gebeurt".
Van tijd tot tijd hoort men de voorspel
ling, dat er binnen drie maanden een
nieuwe putsch zal uitbreken. In de nacht
van 22 op 23 februari j.l. hebben de
cadetten in Ankara hun geluk in deze
richting al eens beproefd. Tevergeefs.
De putsch was slecht voorbereid en de
tussenbeide. Ook nu kwamen er nog
bloemen aan te pas. Vroeg in de mor
gen wierpen de Turkse piloten talloze
boeketten uit boven de cadetten, die huil
den van woede en vernedering.
Maar de volgende keer, zo luidt de
voorspelling, zal de putsch wèl goed
zijn voorbereid. Dan zal het géén bloe
men meer regenen; er zal wél veei
bloed vloeien.
H. J. NEUMAN
WASHINGTON, 18 april (Beuter)
De Amerikaanse senator Thomas
Dodd, die lid is van de commissie voor
buitenlandse zaken van de Senaat,
heeft gisteren verzocht om een onder
zoek door het Amerikaanse parlement
in verband met de Indonesische be
dreiging om West-Nieuw-Guinea van
van de Nederlanders over te nemen.
„Zjj die er op aandringen, dat wij
onaangenaamheden met Indonesië zul-
len vermijden, door onze Nederlandse
bondgenoten ertoe te bewegen, West-
Nieuw-Guinea af te staan aan de re
gering van president Soekarno, heb
ben geen begrip van de strategische
betekenis van het betwiste gebied, al
dus de senator. „Ook zien zij niet in
dat wij, door ertoe mede te werken,
dat het bestuur van dit gebied wordt
overgedragen aan president Soekarno,
dit zouden doen ten behoeve van een
regering die, van alle regeringen der
niet-communistische wereld, wellicht
de grootste kans loopt om binnen tien
jaren in handen te vallen van het
communisme".
VIENTIANE, 18 april (AFP) Bij
gevechten tussen regeringstroepen en
strijdkrachten van de Pathet Lao zijn
gisteren vijftien man gesneuveld en
vijfendertig gewond, onder wie diverse
burgers. De gevechten werden geleverd
in de directe omgeving van Vientiane.
Dit is de eerste keer sinds december 1
1960 dat er weer gevochten is in de
naaste omgeving van de hoofdstad van
Laos. In december I960 raakten de troe
pen van generaal Phoemj en de para
chutisten van kapitein Kong Le met
elkaar slaags in Vientiane zelf en de
buitenwijken van de stad.
(Advertentie)
Het begon in
november. Ik
was bij ken
nissen. Een
van die dames
volgde een schrif
telijke cursus in
tekenen. Toen
kreeg ik het dwa
ze gevoel, dat ik
het beter kon. Ik
had nog nooit een
potlood gehan
teerd. Omdat ik zo
van honden houd
mijn vader was
keurmeester en
had zelf een ter-
rierkennel ben
ik honden gaan
tekenen. Nu roe
pen en schreeu
wen de mensen
erover. Ik ben een
doodgewone huis
vrouw, maar ik
heb er veel plezier
in om studies van
honden te maken."
Het is het klei
ne ontdekkings-
avontuur van
eigen, onvermoede
talenten, dat me
vrouw B. Spronk-
Nout, woonachtig
aan de Rotter
damse Bergweg,
nog steeds als een
wonderlijke ge
beurtenis onder
gaat. Een leraar
aan de Haagse
Academie zei van haar werk, dat
ze zeker geen cursus moest gaan
volgen, maar dat ze zichzelf vol
doende verder ontwikkelen kan. Schets
boeken vol studies van ogen, oren en
poten van honden van allerlei ras en
in uiteenlopende houdingen zijn de
voorbereiding voor steeds nieuwe pas
teltekeningen. Mevrouw Spronk,
echtgenote van een machine
fabrikant, heeft haar liefde voor de
natuur voor het dier. bloemen en
planten ineens op een geheel andere
wijze kunnen uitleven. De resultaten
zijn verwonderlijk goed geproportio
neerde, anatomisch strikt verantwoor
de en bijzonder levendig en rank ge
kleurde creaties. Het spel met de kleu
ren boeit haar al evenzeer als de to
taal verschillende karakters van een
tackel, een terrier, een Duitse herder-
of een settor.
Zij tekent naar de natuur en maakt
tegelijk gebruik van haar grote ken
nis en liefde van deze huisvrienden.
Een pittige tackel begeleidt haar
meesteres als een schaduw en een
kort gesprek met deze enthousiaste
vrouw zal iedereen er wel van overtui
gen hier te doen te hebben met iemand
die men precies kan rekenen onder
de nog steeds te kleine kring van „op
rechte amateurs," die eigenlijk zelf
het meest verbaasd staan van eigen,
soms lang verborgen gaven.
Mevrouw B. Spronk-Nout aan het werk.
IIIHIIIIIIIIIIIIIIIilillllllllilllllllllllllMlllllHIIIIIIIIIIIIIIIIIir
Voor de vierde maal wordt in
Eindhoven de zelfwerkzaamheids,
tentoonstelling „Wonderland"
voor de jeugd in de Philips'
jubileumhal ingericht door het plaat
selijk vakantiecomité. Vierduizend kin
deren zullen dagelijks deze expositie,
waarmee een bedrag van een ton is
gemoeid, kunnen bezoeken. DeNe
derlandse Spoorwegen hebben toege
zegd een grote blauwe „loc" op
„Wonderland" te plaatsen, waarinde
jeugd naar hartelust zal kunnen spe
len. De vliegbasis Eindhoven komt
met twee vliegtuigen, een Tiger-
moth" en een „Harvard", alsmede
met enkele „linktrainers". De PTT,
die plaatsruimte heeft gereserveerd
voor de uitvoering van het spel „De
weg van de brief" richt bovendien
een echt postkantoor in. Ook ont
werpt zij een speciaal „Wonderland"-
poststempel.
Philips brengt een scheepvaartbas
sin (tien bij dertien meter) met een
elektronisch bediende haven. Voor
jeugdige aspirant-automonteurs komt
er een DAF-stand.
Daarnaast is gedacht aan verschil
lende kleuterspelen en aan een tim
mer- en naaiwerkplaats. Het Verbond
van Veilig Verkeer zal in samenwei
king met de Eindhovense verkeers
politie een stand verzorgen, waarir
de jeugd spelenderwijs aan eenvoudi
ge verkeers-testen wordt onderworpen.
Ook aan de culturele vorming be
steedt „Wonderland" aandacht; dc
kinderen zullen kunnen boetseren, te
kenen, schilderen en linosnijden. Bui
ten de jubileumhal wordt een grote
tent opgericht, waar vierhonderd kin
deren meermalen daags een variété
voorstelling kunnen zien. „Wonder
land" gaat 21 juli open en duurt tot
19 augustus.
Het koninklijk militair invalidenhuis
Bronbeek te Arnhem, waarin nog on
geveer honderd militairen worden ver
pleegd die in de tropen gediend heb
ben. zal volgend jaar zijn eeuwfeest
herdenken. Mede in verband met dit
honderdjarige bestaan zullen ter ver
betering van de accomodatie voor
verpleegden dit jaar belangrijke ver
bouwingen worden uitgevoerd. Ook de
tuin van het landgoed zal een aan
merkelijke verandering ondergaan.
Het aan de stichting verbonden mu
seum, dat jaarlijks door duizenden
belangstellenden wordt bezichtigd, zal
een grondige restauratie en moderni
sering ondergaan en met nieuwe aan
winsten worden uitgebreid. Ten einde
de voorgenomen vernieuwingen te
kunnen realiseren is het museum nu
gesloten en eerst 1'9 februari 1963 zp
het worden heropend.
Studenten van alle faculteiten zul
len in de gelegenheid worden ge
steld zich te verdiepen in de pro
blemen rond mens en robot, want
van 1 t.m. i mei wordt in Amers
foort een symposion gehouden over
dit onderwerp, dat door twaalf des
kundige sprekers, onder wie hoogle
raren van Nederlandse en buitenland
se universiteiten, zal worden belicht.
De organisatie is toevertrouwd aan
het studiecentrum voor administratie
ve automatisering in samenwerking
met de internationale school voor wijs
begeerte. Het symposion is mogelijk
gemaakt dan zij een subsidie van het
Prins Bernard fonds.
Een broederü te Boxmeer heeft het
1.000.000e moederdierkuiken van dit
seizoen afgeleverd. De broederij be
hoort tot de vier a vijf gróótste slacht-
kuikenfokbedrijven in de wereld. Het
miljoenste kuiken kreeg een feeste
lijke verpakking.
Een „slachtkuikenmoederdier" pro
duceert broedeieren, waaruit later
kuikens worden geboren. De kuikens
worden gedurende acht tot twaalf we
ken gemest en zijn dan gereed voor
consumptie.
HAVANA, 18 april (UPI) De Cu
baanse regering heeft bekendgemaakt,
dat een leider van de oppositie in de
provincie Las Villas is gedood en dat
zijn adjudant 'gevangen is genomen.
Volgens de regeringsverklaring was de
oppositieleider Osvaldo Ramirez en zijn
adjudant Congo Pacheco, die in deze
provincie contra-revolutionaire groe
pen hadden trachten te organiseren.
Twee andere „contra-revolutionaire lei
ders" waren eerder dit jaar gedood.
Waarnemers te Cuba zijn van me
ning, dat de reuring met deze ver
klaring stilzwijgend toegeeft, dat an-
ti-Castro eenheden nog aktief zijn in
verschillende delen van Cuba.
MIAMI, (Florida) Guillermo Alonso
Pujol, een voormalig Cubaans vice-
president. heeft de vrijheid van zijn
zoon verkregen, door betaling van
100.000 dollar aan Fidel Castro. Het was
de eerste keer, dat een krijgsgevangene
uit de mislukte invasie op Cuba werd
vrijgekocht door een particulier. Alon-
so's zoon, Jorge Alonso Bermudez was
gewoon soldaat in het invasieleger. Fi
del Castro had hem echter voor hon
derdduizend dollar geprijsd, wegens zijn
vaders politieke belangrijkheid.
(Advertentie)
De president ven Turkye, generaal KEMAL GÜRSEL
BELGRADO, 18 april (Rtr) De
Russische minister van buitenlandse za
ken, Andrei Gromyko, heeft gisteravond
een onderhoud gehad met president Ti
to van Joegoslavië. Eerder op de dag
had hij iwee uur en drie kwartier
gesproken met de Joegoslavische minis
ter van buitenlandse zaken, Popovic. Vol
gens het Joegoslavische persbureau Tan.
joeg werd dit onderhoud in een „geest
van wederzijds begrip" gevoerd. Tijdens
een lunch verklaarde Gromyko: „Ik
ben blij dat ik kan zeggen dat onze stand,
punten ten aanzien van de voornaam
ste internationale vraagstukken over
komen of bijna gelijk zijn". Gromyko
legde de nadruk op het belang van de
ontwapeningskwestie.
EL1SABETHSTAD18 april (UPI)
Uresident Tsjombe van Katanga zal met
pasen wellicht naar België vliegen om
zijn vrouw en kinderen te bezoeken,
aldus heeft een officiële woordvoerder
van de Katangaanse regering verklaard.
Zijn vertrek zal echter afhangen van
de plannen van premier Adoela, die
aangekondigd heeft voor een rondreis
naar de Evenaarsprovincie te zullen
vertrekken. Volgens de woordvoerder
wilde Tsjombe vooral zijn gezin opzoe
ken, „omdat een v»n Wruleren ziek
is geweest."
(Advertentie)
