Eerste proef: drie satellieten voor
berichtendienst tussen ES en Europa
Mariniers in
gevecht met
parachutisten
Missiologisch congres in Lyon
Noodzaak van coördinatie
onofficieel erkend
Briljante rede van Folliet
Merlet:
T
HERLEEFDE BELANGSTELLING
De vogel der verbeelding
Kort verhaal als kunst
Herluf van
I GLOBALEDROOM WORDT WERKELIJKHEID
Ook AS VA viert
Lustrum G.U.
NASA gaat samen
werken met par
ticuliere onder
nemingen
Bij Fak Fak
In Amsterdam
Toeslag wegens
de KOUDE
Slag
A. W. VOGT IN
AVRO-BESTUUR
55
Public
Boekhouder vergokt
geld van werkgever
Tien maanden geëist
Rotterdamse moord
zaak voor Hoge Raad
WOENSDAG 16 MEI 1962
FAGINA
Lang voor in 1957 de eerste
kunstmaan werd gelanceerd
voorspelden raketspecialis
ten al dat het met behulp van
satellieten mogelijk moest zijn
een radiocommunicatienet op te
bouwen, dat met recht „globaal"
genoemd zou mogen worden. Op
elk gewenst moment zou men
straks verbinding kunnen maken
met iedere plaats waar ook ter
wereld, door relayering van het
radiosignaal via om de aarde cir
kelende communicatiesatellieten.
Telefoongesprekken, radiotelegra-
fie en zelfs televisie-uitzendingen
via een kunstmaan als relais van
continent naar continent gevoerd
zouden belangrijke toepassingen
worden. Wat eerst nog een droom
leek van fantasten, toen plannen
werden van onderzoekers, gaai
nu werkelijkheid worden!
voor
In rust
Prauw aangehouden
Dwangpositie
Onwerkelijk
amelijk onverhoeds is er in
Nederland sinds een jaar of
twee weer belangstelling
voor het korte verhaal ontstaan
Misschien leefde die belangstel
ling reeds, maar zij werd niet ge
voed. De meeste uitgevers durfden
het in het licht geven van een
verhalenbundel niet aan. Daarin
is nu, door een of andere onna
speurbare reden, verandering in
gekomen. Het aantal boeken met
kortere of langere verhalen dat de
laatste tijd verschijnt is tamelijk
aanzienlijk. Zij vinden kennelijk
een gretig publiek. Het bewijs dat
er te onzent een goede „markt"
voor dit proza-genre bestaat is
overtuigend geleverd, evenals het
bewijs dat voor deze literaire
vorm in Nederland voldoende
'alent aanwezig is.
Hogere wiskunde in eerste
jaar aan de HTS?
iiitiiiiiiiiiiiiiiiiimiHiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiimiiiiiiiiiiuiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiii!' 'üiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiniini!!"?' ''iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiu
ïilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMilMilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllMIIIIIIIIIIMIIIimillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
HONDERD KUNSTMANEN
voor wereld-wijd communicatienet
De president van de Radio Corporation of America (R.C.A.), de heer Elmer W
Engstrom, hier gefotografeerd bij een model van een communicatiesatelliet.
Het Amerikaanse bureau voor lucht
en ruimtevaart, NASA, zal zeer binnen
kort, op kosten van een grote particu
liere telefoon- en telegrafiemaatschap-
pij in Amerika the American Tele
graph and Telephone de eerste van
een serie van drie proefsatellieten lan
ceren. De eigen plannen die NASA ont
wikkelt zullen dit jaar nog zover zijn
gekomen dat ook de communicatiesa
telliet waarmee zij proeven wil nemen
gelanceerd zal kunnen worden. Ook an
dere belangrijke Amerikaanse indus
trieën, zoals de Radio Corporation of
America, RCA, zijn ingeschakeld bij
(Van een verslaggever)
AMSTERDAM, 14 mei Om de vie
ring van het 66e lustrum van de ge
meentelijke universiteit „nog meer luis
ter" bij te zetten heeft ook de Algemene
Studenten Vereniging Amsterdam (AS-
VA) besloten een dag met festiviteiten
te organiseren. Deze dag zal gehouden
worden op vrijdag 18 mei aanstaande.
Zoals men weet heeft het Amsterdam-
sche Studenten Corps de taak op zich ge
nomen, om de viering van dit lustrum
te verzorgen: Het Corps ze) dit feest
beginnen op 24 juni a.s.
In samenwerking met de drie stüden-
tengezelligheidsverenigingen St. Thomas
Aquinas, Unitas Studiosorum Amst.eio-
damensium (U.S.A.) en de Societas Stu
diosorum Reformatorum Amstelodamen-
sium (S.S.R.A.) voor de 18e mei het vol
gende programma samengesteld:
's Middags in Kriteriontheater een
voordracht van dr. ir. J. P. van Aartsen
over „Deltagebied en Deltawerken"
Hierna zal Bert Haanstra's documentaire
film „Delta, Fase I", die nog geen open
bare voorstelling heeft beleefd, worden
vertoond.
's Avonds zal de toneelgroep van St.
Thomas Aquinas onder regie van Hans
Croiset de première voor Nederland ge
ven van Bertolt Brecht's „Stenen Jungle"
(lm Dickicht der Stadte").
Onder andere omdat Hans Croiset, die
ook het lustrumstuk van het Corps re
gisseert, na de 18e niet beschikbaar was
voor het Thomastoneel, was het AS VA
niet mogelijk haar viering van het
lustrum te organiseren binnen de week
dat de universiteit haar lustrum offi
cieel herdenkt (28 mei3 juni).
BENOEMING B. en W. van Bloe-
mendaal stellen de raad voor de heer
G. H. Mengerink te benoemen tot on
derwijzer aan de Julianaschool. Hij zal
de heer J. Meenhorst opvolgen, die met
ingang van 1 mei ontslag genomen
heeft.
de research voor satellietcommunica
tie.
Dankzij de door de Amerikanen ge
voerde politiek bij de ontplooiing van
het ruimte-onderzoek en de ontwikke
ling van het vreedzaam gebruik ervan,
kunnen ook ln de civiele sector steeds
meer belangrijke toepassingen worden
opgenomen. Niet langer biedt een ra
ket, een sa*elliet of een ruimtevoertuig
alleen directe voordelen aan militaire
belangen of hulp bij belangrijk weten
schappelijk onderzoek. De Amerikaan
se regering is er voorstander van dat
de toekomstige globale wereldverbin
dingen beheerd zullen worden door een
internationale, liefst particuliere, on
derneming. Het voorbereidende re-
searchwerk wordt door NASA krachtig
voortgezet getuige de bijna acht pro
cent die voor de ontwikkeling van com
municatiesatellieten zijn bestemd
Communicatiesatellieten zullen de
wereld nog kleiner maken dan z„ al
is, en naar we hopen met alleen maar
goede gevolgen.
Niet alleen locale telefoonverbindin
gen worden langs kabels gevoerd, ook
veel intercontinentale verbindingen zijn
aangewezen op de zowel boven als on
der de grond maar ook over de oce
aanbodem uitgelegde telefoonkabels.
De eerste kabel die Amerika met Euro
pa verbond werd bijna honderd jaar
geleden ir. 1866 voor telegrafieverbin-
dingen in gebruik genomen. Meer dan
vijftig Jaar later kwam het eerste
transatlantische radiotelefonienet in gc
bruik, terwijl een tiental jaren later
transatlantische telefoonkabels de ver
binding met Amerika Kwamen aanvul
len. Zowel de draad- als de radiover
bindingen zijn uitermate geperfectio
neerde communicatiemiddelen ge
worden en niet meer weg te denken uit
de bestaande maatschappij. De onmis
baarheid er van is duidelijk en daarom
worden de beperkte capaciteit en de
gevoeligheid voor storingen van de kor-
tegolfradioverbindingen en de transat
lantische telefoonverbindingen des te
meer als grote gebreken van de be
staande verbindingsmiddelen gevoeld.
Door het zoeken naar storingsbeveili
gingen en het bestuderen van de sto
ringsbron, de zon, proberen de techni
ci de natuur een slag voor te blijven.
Wanneer zij daar naast geen oplos
sing vinden om over enige jaren tege
moet te kunnen komen aan de te ver
wachten vraag naar intercontinentale
verbindingen, zal men hierin vastlopen
In de Verenigde Staten zijn nu reeds
meer dan 75 miljoen telefoonaansluitin
gen terwijl men er in de rest van de
wereld ongeveer zestig miljoen kan tel
len. Terwijl de groei van het totaal
aantal aansluitingen allerminst af
neemt, is de capaciteit van de onder
zeese kabels niet voldoende. Het is
daarom met de bestaande kanalen on
mogelijk om een directe televisie-uit
zending van Amerika naar Europa of
omgekeerd tot stand te brengen. De
enige intercontinentale TV-verbinding
bestaat naar mijn weten tussen Algiers
en Frankrijk. Niet via een kabel, maar
via een vast relaisstation op Majorca
Om uit deze impasse te geraken on
derzoekt men al geruime tijd de kan
sen die kunstmanen als relaisstation,
hoog boven de atmosfeer om de aarde
cirkelend, kunnen bieden. Men schat
dat een de gehele wereld omspannend
kunstmaan-relaissysteem omtrent vijf
honderd miljoen zal gaan kosten. Maar
deze kosten zijn niet veel meer dan die
men moet maken om de belangrijkste
punten op aarde van een telefoonka
belverbinding te voorzien. Bovendien
zou men dan nog maar een fractie van
de kanalencapaciteit verkrijgen die
men zonder principiële moeilijkheden
aan kunstmaan-relaisstations kan geven
aarde cirkelende kunstmanen, wanneer
ze hun baan op een hoogte van om
streeks 35000 kilometer beschrijven, ge
zamenlijk bijna het gehele aardopper
vlak kunnen overzien. In een baan op
deze hoogte draaien de satellieten bo
vendien even snel om de aarde als deze
om haar as. Het drietal communicatie
satellieten zal dus ten opzichte van dj
aardoppervlakte in rust zijn en een
„stilstaand" systeem van relaissta
tions vormen. Een bepaald radiozend
station binnen het „gezichtsveld" van een
of meer der satellieten kan met be
hulp van een krachtige parabolische
radiospiegel een ultrakort radiosignaal
naar de kunstmaan zenden. Deze mi
cro-radiogolven, die een golflengte heb
ben tussen enige millimeters en meer
tientallen meters, worden door de iono-
sfeer die langere radiogolven naar de
aarde terugkaatst, ongehinderd doorge
laten. De in de satelliet ingebouwde in
strumenten ontvangen de radio
golf, versterken het signaal en zenden
het opnieuw uit, liefst in een richting
waar de ontvangantenne staat opge
steld op aarde. Zonder de hulp van de
relaiskunstmaan zou dit radiosignaal,
dat door de lonosfeer niet van het
rechte pad kan worden afgebogen,
steeds verder van de aarde af de ruim
te in reizen en voor ons verloren gaan.
Maar straks zullen alle punten op aar
de waar vandaan ontvangstations de
relaissatelliet kunnen zien met elkaar
verbinding kunnen maken.
De vorm waarin in feite de plannen
worden uitgewerkt door de mededin
gende maatschappijen vertoont onder
ling afwijkingen. Deze verschillen zijn
bijv. de hoogte waarop men de relais-
kunstmanen om de aarde wil laten
draaien, de manier van relayering en
nog enkele andere. Dat de kunstmaan
miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
llll II Mill IIIIIIIIII III llllllllllll IIIIUZIIII Mil II lllllll IIIIII llll lllllll
als relaisstation gebruikt zal gaan wor
den staat wel vast.
Het Amerikaanse leger heeft het plan
van Clarke overgenomen en is bezig
dit wereldomvattend communicatienet
voor te bereiden om het op te nemen
in zijn globaal waarschuwingsnet.
Voor civiel gebruik lijkt dit systeem
voorlopig niet goed bruikbaar. De lan
ge afstand ongeveer 75.000 kilome
ter die het radiosignaal van en naar
een grondstation moet afleggen via de
satelliet om de geadresseerde te berei
ken, is zo groot dat de tijd daarvoor
nodig belangrijk wordt. Zou men via
deze satellietverbinding een telefoon
gesprek willen voeren dan moet men
er op gaan rekenen dat het antwoord
op een bepaalde opmerking minstens
me; een halve seconde vertraging te
rugkomt. Een kleine tijd, maar voldoen
de om een telefoongesprek tussen aan
dit verschijnsel niet gewende partners
onbegrijpelijk te maken. Een ander na
deel is dat deze satelliet een indruk
wekkende elektronische apparatuur no
dig zal hebben. Voor burgerlijk gebruik
zijn eenvoudige, niet te kostbare en
goedkoop te vervangen relaissatellie
ten nodig.
Bell Telephone ontwikkelde voor de
American Telephone and Telegraph
een actieve relaissatelliet die NASA te
gen betaling van zes miljoen dollar in
de volgende maand hoop* te lanceren.
Deze satelliet die bolvormig is en een
middellijn heeft van 85 centimeter
draagt aan de buitenzijde de talrijke
zonnecellen, onmisbaar om de energie
te leveren voor de elektronische appa
ratuur. Het is uiteindelijk de bedoeling
dat omstreeks honderd gelijksoortige
satellieten op een hoogte van omstreeks
achtduizend tot tienduizend kilometer
De Amerikaan Arthur C. Clarke die
de eerste schijnt te zijn geweest die de
idee van mogelijke toepassing van aard-
satellieten als radiorelais heeft gelan
ceerd (1945) wees er in zijn plan op
dat drie even ver van elkaar om de
om de aarde zullen cirkelen. Op ver
schillende punten op aarde zullen in to
taal vijfentwintig grondstations worden
opgericht. Deze worden uitgerust met
automatisch werkende volgapparatuur.
Wanneer een verbinding tot stand moet
svorden gebracht zal het radiozendsta
tion dat het bericht moet verzenden, uit
de gegevens over de posities van de
satellieten automatisch uitzoeken welke
satelliet het beste als relais voor dit
bericht kan worden gebruikt. Geduren
de de tijd dat deze relaiskunstmaan
zichtbaar is wordt via deze satelliet
het bericht verzonden of het telefoon
gesprek gevoerd. Zodra deze kunst
maan achter de horizon dreigt te gaan
verdwijnen wordt automatisch op een
volgende overgeschakeld. Door het gro
te aantal satellieten is een continu
werkende verbindingsdienst gega
randeerd.
Voor het zover is zal men met de
nu te lanceren drie communicatie
satellieten proeven doen. Onder an
dere in Engeland, Duitsland en Ame
rika worden op dit moment speciale
antennes opgericht. Slraks zal een
zender ln de Verenigde Staten via de
ze stations en kunstmaanrelais een
berichtendienst naar Europa onder
houden. Ook in Frankrijk en Italië
worden grondstations opgericht om
straks deel te kunnen nemen aan het
onderzoek.
De ontwikkeling van de ruimtevaart
heeft ons in de afgelopen jaren voor
verrassingen gezet. Veel meer werd
bereikt dan waarvan men had durven
dromen. Het is daarom niet onmoge
lijk dat het de technici zal gelukken
om de Olympische Spelen van 1964 in
Japan in een directe uitzending overal
zichtbaar te maken. De eerste proeven
zullen evenwel vooral betrekking heb
ben op het onderzoeken van de tele
foon- en telegrafieverbindingen vla
kunstmanen als relaisstation.
S. VAN AGT
HOLLANDIA, 16 mei Naar aan
leiding van de luchtlanding door Indo
nesische parachutisten, gisteren, heeft het
gouvernementsvoorlichtingsbureau be
kendgemaakt, dat volgens nadere infor
maties inderdaad by Fak Fak een lan
ding van een veertigtal Indonesiërs is
geweest, ongeveer acht kilometer ten
oosten van deze plaats. De aanvanke
lijk gemelde luchtlanding ten noorden
van Fak Fak berustte echter op en
misverstand; de deels tot dekking in
de lucht dienende Indonesische Mit
chell bommenwerpers, die boven het
landingsterrein vlogen, waren name
lijk in eerste instantie aangezien voor
Dakota-transporttoestellen.
Onmiddellijk na de landing heeft
een eenheid mariniers door een snel
le amfibische operatie een landing
uitgevoerd vlak bij de gelande para
chutisten. Deze tegenactie werd zo
snel ingezet, dat reeds om 10 uur
('s morgens) het eerste vuurcontact
tot stand kwam.
Nederlandse patrouillerende marine
eenheden hebben in het zeegebied bij
Fak Fak een Indonesische zeilprauw
met aanhangmotor aangehouden. De
prauw bleek te zijn bemand door on
geveer twintig Indonesiërs, gekleed ln
gecamoufleerd gevechtstenue en bewa
pend met geweren, pistolen en handgra
naten. Zij voeren recht op de kust af.
Uit de verhoren van de gevangen
genomen bemanning is gebleken, dat
de opvarenden behoren tot de mobiele
brigade der Indonesische staatspolitie.
Zoals in Indonesische radioberichten on
langs werd gemeld, is deze brigade eni
ge tijd geleden gezonden naar het ge
bied dat aan Nederlands Nieuw-Guinea
grenst, ,,in het kader van de bevrij
ding van West-Irian". Ook de bemanning
van deze prauw had opdracht bij Fak
Fak te infiltreren.
(Van onze missiologische medewerker)
LYON, 16 mei „Men zal tevergeefs
trachten een morele invloed op de men
sen uit te oefenen door zich te richten
op hun geest, wanneer dat appèl wordt
overstemd door de noodkreten van deze
mensen". Dit begreep Pauline Jaricot,
de stichteres van het Pauselijk Missie
werk voor Geloofsverbreiding, in het
begin van de negentiende eeuw, dwars
tegen de toen gangbare opvattingen in.
Aldus markeerde Joseph Folliet, vice-
president van de Franse Sociale Weken,
vrijdagavond in een magistrale rede de
persoonlijkheid van Pauline Jaricot.
Het congres „Nieuwe tijden, nieuwe
missionering" veerde op. Folliet was
groots, demonstreerde een verbazing
wekkende welspreKendheid vol humor,
zonder daarin ten onder te gaan, want
zijn rede bleef van begin tot einde ook
gekenmerkt door de kritische zin van
een goed historicus. Haar grote familie
kapitaal stak Pauline Jaricot in sociale
ondernemingen voor de Lyonese arbei
ders en zij verspeelde het door veelsoor
tige tegenwerking van invloedrijke ge
loofsgenoten. Het betekende, dat zij haar
tijd ver vooruit was, omdat zij in het
begin van de vorige eeuw zich daad
werkelijk inzette voor een toen nog nau
welijks begrepen menselijkheid in het
christendom, voor een waarachtig so
ciaal christendom.
Maar hoe boeiend ook voor de nu
bijna 2000 congressisten, het was alle
maal historie en de „nieuwe missione
ring" in onze „nieuwe tijden" kreeg
in deze rede hoogstens een spiegel van
verre afstand voorgehouden.
Zaterdagmorgen gingen we de laatste
dag in met twee algemene inleidingen
over de „theologie van missionaire sa
menwerking" en over „het missionaire
élan in de 19e eeuw", die allebei weer
de grootse entourage meekregen van de
voortreffelijke organisatie van dit con
gres, maar op de keper beschouwd zon
der meer uiteenspatten tegen het kor
date congresthema. De basis van mis
sionaire samenwerking zocht de eerste
inleider, père M. Quegulner, generaal-
overste van de befaamde Congregatie
der Vreemde Missiën van Parijs, in het
doel zelt van de missionering: de eer
van God, het heil van de wereld en de
Kerk, het Mystieke Lichaam van Chris
tus. Dit is allemaal waar, maar het
werd niet op boeiende of Oorspronke
lijke wijze uitgewerkt en niemand scheen
erdoor geïmponeerd.
Meer hout sneed de opmerking ach
teraf van de voorzitter van deze con
gresdag, Valerian kardinaal Gracias.
Hij merkte in de vblle vergadering op,
dat de terminologie van de inleider
met name aanduidingen als heidenen,
bijgeloof, duisternis van het ongeloof
niet erg gelukkig waren. In de concilie
commissie voor de missionering, aldus
de Indtasche kardinaal, heeft men nogal
wat kritiek geuit op dit soort hardnek
kige termen voor de niet-christelijke
volken. „Een zeker niet omwille van
opportuniteit, maar om ruimte te
scheppen voor positief respect ten aan-
AMSTERDAM, 16 mei B. en W.
van Amsterdam hebben besloten aan
degenen, die krachtens de Armenwet
een uitkering krijgen, ook voor de twee
de helft van mei, wegens de aanhouden
de koude, een extra-uitkering te ver
strekken van tien gulden.
Eenzelfde bedrag werd om dezelfde
reden reeds in de eerste helft van deze
maand gegeven.
AMSTERDAM, 16 mei Een van
de tien candidaten van het „Actie
comité van AVRO-vrienden", de heer
A. W. Vogt een zoon van de vroe
gere AVRO-directeur is bij de ver
kiezingen voor de gewestelijke besturen
van de AVRO in de provincie Noord-
Holland gekozen.
Aan de stemming werd deelgenomen
door 103.245 leden. Voor de overige va
catures zijn candidaten van het bestuur
gekozen.
zien van de religiositeit buiten het chris
tendom".
De laatste middag waren er niet min
der dan negen sectievergaderingen. In
de bijeenkomst betreffende de publici
teit over de missionering vonden we
eindelijk weer goed houvast in het con
gresthema. In meerdere voorafgaande
sectievergaderingen en in de vele tus
sentijdse gesprekken (die een van de
meest waardevolle kanten van dit mas
sale congres vormden) had men tel
kens al opgemerkt, dat een „nieuwe
missionering" in onze „nieuwe tijden"
goeddeels afhangt van de publiciteit
over de missionering. Deze bepaalt de
missionaire inzet van de oude kerkge
meenschappen en ook in beslissende
mate de mentaliteit van de uit het wes
ten vertrekkende missionarissen. In
één adem noemde men daarbij dan ook
de Pauselijke Missiewerken en de mis
sionerende instituten, die gelukkig,
constateerde men steeds niet meer
het monopolie, maar nog wel een zeer
groot deel van de missioneringspublici-
teit in handen hebben. En het rende
ment van hun propaganda staat of valt
met de al of niet bestaande samenwer
king.
Deze in de meeste landen nog pro
blematische opgave tot samenwerking
tussen Pauselijke Missiewerken en mis
sionerende instituten kwam, naar de in
druk van zeer vele deelnemers, uit dit
congres te voorschijn als een noodza
kelijk onderdeel van een „nieuwe mis
sionering" in onze „nieuwe tijden". We
hebben er al over geschreven naar aan
leiding van de betreffende sectieverga
dering, die men door de leiding van
père Maillard van het tijdschrijft „Frè-
res du Monde" algemeen de meest ge
slaagde bespreking vond.
Over deze opgave tot samenwerking
valt nog een en ander te melden uit
enkele sectievergaderingen en uit vele
persoonlijke gesprekken. Voor zover wij
hebben kunnen constateren, hebben
merkwaardig genoeg de 23 aanwezige
nationale directeuren van de Pauselijke
Missiewerken geen opvallende rol ge
speeld in de meningsvorming over dit
hun toch zo nauw rakende probleem.
Zij waren echter door Rome nogal in
een dwangpositie geplaatst. In de reeds
vermelde, speciale brief van de paus
aan de voorzitter van dit congres, kar
dinaal Gerlier van Lyon, en eveneens
in een op het congres verspreide brief
van de paus aan patriarch-kardinaal
Agagianian, prefect van de Propaganda
Fide (bij gelegenheid van het feit dat
40 jaar geleden het Missiewerk voor
Geloofsverbreiding pauselijk en daar
mee officieel zielzorgapparaat werd),
wordt met zoveel woorden op een dwin
gende centralisatie via de Pauselijke
Missiewerken naar Rome aangedrongen.
Om meerdere redenen zit hierin iets
irreëels, wat vooral in de wandelgangen
van het congres met een zekere gela
denheid werd opgemerkt. Allereërs* ont
neemt Rome door zulk eën stricte cen
tralisatie aan de nationale afdelingen
van de Pauselijke Missiewerken de kans
om in het nationale, missionaire appèl
gebruik te maken van concrete missio-
neringsondernemingen, en daarmee gaat
men voorbij aan een onverbiddelijke pu-
bliciteitseis van vandaag. Bovendien
draagt de centraliserende visie van Ro
me in geen enkel opzicht bij tot oplos
sing van het brandende probleem van
de plaats der missionerende instituten,
die in de officiële aandacht naar de
tweede plaats worden verdrongen, hoe
veel goede woorden ook aan hen wor
den besteed. Feit is nu eenmaal en
dit was ook uitgangspunt van père Mail
lard in de betreffende sectievergadering
dat via de Pauselijke Missiewerken
aan geldelijke bijdragen voor de missio
nering hoogstens 10 procent wordt op
gebracht en via de missionerende insti
tuten de rest. En bij alle hooggestemde
uiteenzettingen hebben de missioneren
de instituten hiermee een keihard argu
ment voor meer officiële erkenning ln
handen, naast het feit, dat zij de per
soonlijke missioneringsmzet leveren.
Het donderdag door mgr. Garrone in
een overigens uitstekende inleiding ge
houden pleidooi voor diocesane adoptie
van een bisdom in Azië of Afrika vindt
in Rome, dat is duidelijk, geen enkele
steun. Bovendien dreigen bij diocesane
adoptie naast wellicht één of enkele in
geschakelde missionerende instituten de
overige instituten helemaal op dood
spoor te komen, omdat in de praktijk
diocesane adoptie de aandacht voor an
dere missionaire initiatieven opslokt. En
dan nog: wie zal in westerse bisdom-
Verscheidene van die verhalenbun
dels verschaffen ons echter ook een
bewijs in het negatieve, namelijk dat
het schrijven van een goed kort verhaal
een kunst op zichzelf vormt, die met de
ademlengte weinig te maken heeft en
waarover nog veel misverstand bestaat.
Vele z.g. korte verhalen zijn wel
mooie stukjes letterkundig rroza, met
als zodanig een eigen verdienste, maar
maken vaak de indruk van een hoofd
stuk uit een nooit afgekomen roman.
Een goed kort verhaal mag nooit de
indruk van een fragment wekken. Het
moet in compositie, in opbouw, en ook
in spanning iets compleets tn zichzelf
zijn.
De beoefening van dit literaire genre
■is een zeer moeilijke. Zij vereist ener
zijds een grote zelfbeperking, aan de
andere kant het talent om ln beknopte
aanduidingen en suggesties ontzaglijk
veel te zeggen.
Bovendien heeft het korte verhaal een
andere taak dan de roman. De ro
man, of de lange novelle, is er om ons
langere tijd te boeien, om er in te
groeien en ons te doen omvatten door
zijn diepere betekenis en zijn sfeer. De
ontknoping die ons schokt of verrast is
voor de waarde van een litterair ro
manwerk niet bepalend en geen voor
waarde. Van een kort verhaal verwacht
de lezer, ook de letterkundige fijnproe
ver, behalve een „plot" ook een slot
dat hem verbaast or verrukt.
Het korte verhaal is veel meer aan
de anekdote verbonden. Dat ligt in zijn
aard en is zijn bijzondere verdienste.
Een verhaal is aldus heel iets anders
dan waar het in meerdere gevallen op
uitdraait: een in de kiem gesmoorde
roman.
Een uitstekend voorbeeld van wat
zo'n verhaal eigenlijk behoort te zijn
levert de bundel vertellingen van Her-
luf van Merlet, die dezer dagen on
der de titel „De vogel der verbeel
ding" bij de uitgeverij A. A. M. Stols-
J. B. Barth verschenen is. De daarin
gebundelde tien verhalen bezitten
voor dit genre de ideale vorm en op
zet. Ze zijn in een helder, doorzichtig
proza geschreven. Zij spelen zich af
tegen zeer verschillende, kleurige
achtergronden en in verscheidene
tijdperken. Ieder verhaal boeit on
middellijk doordat men van de eerste
volzin af reeds het gevoel krijgt, dat
de auteur ons iets bijzonders zal gaan
doen beleven. „Somebody is spinning
a yarn" en wij zitten al ademloos
luisterend bi) het vuur. De spanning
neemt toe, en vooral de nieuwsgierig
heid stijgt.
Het grote geheim van iedere goede
verhalen-verteller is dat hii zijn gehoor
nieuwsgierig weet te maken. Dat doet
Herluf van Merlet. En wij „branden"
niet tevergeefs. De ontknoping is steeds
opnieuw verbazingwekkend of verras
send.
Herluf van Merlets verhaalkunst
herinnert ons sterk aan die van een
moderne Engelse meester in dat genre
Ronald Dahl, aan wiens verhalen men
ook bij voorbaat met spanning begint
omdat de lezer weet dat hem een sur-
prise te wachten staat. Nu zijn „sur
prises" tn korte verhalen, speciaal in
een bepaald soort ontspanningslektuur,
niet zo zeldzaam. Ze komen dan echter
uit de winkel in schertsartikelen, het
zijn valse neuzen en klapsigaren. De
surprises van Herluf van Merlet bezit
ten een geheel andere en eigen geaard
heid. Ze ziin afkomstig van een ver
fijnde, intelligente geest, met een rijke
fantasie, een diep psychologisch in
zicht en een bijzondere kijk op de men
sen en hun bedoening.
Al deze knap geschreven verhalen
zijn doortrokken van een scherp door
zicht in de gevoelens en motieven van
d'e menselijke aktiviteit, en als gevolg
daarvan een met zekere ironie be
schouwd begrip der betrekkelijkheid
van al onze aardse daden en idealen.
Die lichtelijk ironische beschouwing
gaat duidelijk gepaard aan een grote
liefde en deernis voor de mensen in
hun voortdurende vergissingen, hun
misverstanden, hun najagen van „de
vogel der verbeelding", die noch de
werkelijkheid noch het geheim van het
Onwerkelijke benadert, maar niets an
ders is dan een aardse menselijke
droom, een vlucht uit iets waaraan ten
slotte zelfs door die droom niet te ont
komen valt.
Het ongemene var. de hier besproken
verhalenbundel ligt in de fascinerende
combinatie van zulk een filosofische en
filosoferende ondertoon met een vertel
kunst die ons ook om de gang van het
verhaal, de optredende gebeurtenissen,
gedurig gespannen houdt, en die ons
aan het einde van iedere vertelling een
treffende vaak onverwachte ontknoping
biedt.
De bundel boeit mede door de grote
gevarieerdheid van milieu, van „set
ting".
Herluf van Merlet bezit het opmer
kelijk talent met een verbluffend ge
mak zeer verscheidene milieus en
achtergronden te kunnen schilderen
en suggereren (Russische, Engelse,
Italiaanse enz.). Dit draagt sterk bij
tot de levendigheid en het steeds-op-
nieuw verrassende van deze bundel.
Van een roman kan men iets over de
korte inhoud vermelden. Voor een ver
halenbundel als deze moeten wij ons
daarvan ontslagen achten. Wij zouden
daartoe uit tien geheel verschillende
vertellingen een keus moeten doen. En
hoewel het ene verhaal wat beter is dan
het andere zou die keus toch zeer moei
lijk zijn. Elk der in „De vogel der
verbeelding" opgenomen verhalen heeft
zijn eigen verdienste. Zij reiken alle,
met inbegrip van persoonlijke voorkeur
en bepaalde nuanceringen, tot een hoog
niveau van dit genre der literaire pro
zakunst.
WILLEM BRANDT.
men kunnen beoordelen welke adoptie
object moet worden gekozen?
Het zijn allemaal nogal alledaags®
overwegingen. Maar de kaarten lig*
gen zo. En in Lyon discussieerde men
er dan ook in heel alledaagse termen
over. Vooral van de kant van de mis
sionerende instituten zag men duiüe-,
lijk de enige uitweg: coördinatie mei
de initiatieven van de Pauselijke Mis
siewerken, uiteraard samengaanae
met onderlinge samenwerking van ae
missionerende instituten zelf. Dat zijn
bevrijdende inzichten!
En daarmee bereiken we in H"
Lyonese congres toch weer een wat
breder vaarwater. Want de situatie
van de missionerende instituten en
van de Propaganda Fide met de Pau
selijke Missiewerken wordt diepgaana
beïnvloed door de „nieuwe tijden": van
de „nieuwe missionering": door ae
snelle toeneming van het landeigen
episcopaat, door de benoeming van
steeds meer landeigen priesters i»
leidende functies en door een zeer
snelle opkomst van een oordeel eisen
de lekenstand. De missionerende in
stituten ontvalt aldus in steeds meer
gevallen hun „eigen" missionerings-
gebied, hoezeer hun assistentie aan
mankracht en ideeën voorlopig nog
onmisbaar blijft. En de beslissingen
over de missionering kunnen evenmin
nog eenzijdig in Rome door de Pr°'
paganda Fide worden genomen. Ter
plaatste beslist men mee, of wenst
men dit tenminste. De tijd van het
uitsluitende eenrichtingsverkeer
voorbij. De missionering is een zaak
van uitwisseling over en weer gewor
den.
De missionaire inzet vanuit de
oude,' diocesane kerkgemeenschappen
schreeuwt derhalve om samenwerking
en coördinatie, en in mindere mate
om centralisatie, noch nationaal noch
internationaal. Hiermee geven wu
geen officieel in Lyon vastgelegde,
maar wel zeer intens besproken en
sterk levende ideeën en verlangen®
weer. Jammer, dat er niet meer Afri
kaans en Aziatische deelnemers wa
ren.
Juist in dit algemene verband plaats
te mén het grote belang van missione-
ringspubiiciteit. De betreffende sectie
vergadering stond onder de vakkundig®
leiding van père Gabel, secretaris-gene
raal van de Internationale Unie van de
Katholieke Pers. Duidelijk kwamen ui'
de gedachtenwisselingen de volgende
punten te voorschijn. In vele, meer po
pulaire missioneringstjjdschriften staat
niet informatie voorop; men misbruikt
daarin de missionering voor andere,
met name financiële doeleinden. Dit is
contra-propaganda. Volgde algemeen
applaus! Het is een winst, dat men m
vele missioneringstijdschriften niet meer
alleen schrijft over het bisdom of het vi
cariaat van de eigen congregatie, maar
grotere kerkverbanden tot object neemt.
Gevaarlijk is echter, dat men daarbij
de betreffende kerkgemeenschappen
doorgaans in zijn publiciteit isoleert uit
de bestaande leefverbanden met hun
juist in de niet-westerse landen zo be
langrijke en heus voor de kerk niet al
tijd gevaarlijke, politieke, economische
en sociale aspecten. Met het voordeel
van de actualiteit is daarom de dagblad
pers een uitermate gelukkige plaats
voor Nieuws over de missionering, mits
men dit nieuws maar niet opnieuw iso
leert in religieuze rubrieken, zoals in
vele Franse, Belgische en Italiaanse
katholieke dagbladen gebruikelijk is. De
Nederlandse katholieke dagbladen wer
den in dit opzicht tot voorbeeld gesteld.
En na zulk een constatering lijkt het
passend de verslagen van het congres
„Nieuwe tijden, nieuwe missionering
te Lyon af te sluiten.
DRS. A. J. KRAMER
ROTTERDAM, 15 mei „Onbegrij
pelijk voor een boekhouder", verzucht
te vanmorgen de president van d®
Rotterdamse rechtbank, mr. P. J. c-
Schipper, „U bent eenvoudig bezeten
geweest van het wedden en gokken,
Terecht stond de 46-jarige boekhou
der uit Rotterdam, die in 1960 en 1961
voor een totaalbedrag van ongeveer
tien mille had verduisterd van zijn
werkgeefster, alleen om zijn goklust te
kunnen uitleven. Iedere week maakte
hij een reisje naar Den Haag, waar
hij zijn mede-gokkers ontmoette. Het
verlies overtrof de winst aanmerkH)*
en daarom begon de boekhouder, hoe
wel hij een goed salaris verdiende,
met geknoei met vakantiebonnen en
voorschotpremies, het vervalsen van
boekingen en handtekeningen, kortom
met verduisteringen die opliepen tot
véle duizenden guldens. Het Rotter
damse bedrijf heeft hem inmiddels, na
een schikking, finale kwijting verleend.
De verdediger, opperde de veronder
stelling dat de boekhouder in handen
van beroepsgokkers was gevallen.
De officier van justitie, sprak van
„ernstig misbruik van vertrouwen" eti
eiste tien maanden gevangenisstraf
met aftrek, waarvan drie maanden
voorwaardelijk met en proeftijd van
drie jaar.
Uitspraak 29 mei.
DEN HAAG, 15 mei De Hoge Raad
heeft vandaag behandeld een cassatie
beroep van een kapper uit Rotterdam,
die in eerste instantie door de recht
bank te Rotterdam en in hoger beroep
door het hof in Den Haag is veroordeel®
tot vijftien jaar gevangenisstraf wegen?
moord op het achtjarige jongetje Mj
Nivard uit Rotterdam, gepleegd le
bruari 1961.
Er werden twee middelen van ca jg
tie voorgesteld, onder meer behelzen®
dat de bewezen verklaring niet kan wo
den afgeleid uit de gebezigde bewu»
middelen, met name, dat de reclull7g.
met het opzet, laat staan met het
merk, om hem van het leven te bet
ven, de jongen in het water van
sloot heeft gelegd. 0{,(
De advocaat-generaal, mr. S. Jac
zal 20 mei conclusie nemen.
DEN BOSCH, 16 mei In het on-
van het streven om het techniscn _r
derwijs in Nederland op een nog ge-
niveau te brengen, wordt eraj*ljaar
dacht om reeds in het eerste studiej
van de hogere technische scholen t ^.js-
ginnen met het onderwijs in hogere
kunde. Dit zou betekenen dat v°?arif!e
toelating het eindexamen Vyf-J yoot
HBS als eis zal worden gesteld, roe
leerlingen met examen MULO-B o1 „0r-
jarige HBS zal dan een brugklas d<,r-
den ingesteld. Men overweegt |altc ia-
gelijke regeling in september l»'s>
kad®r
