Persconferentie vanaf verhevenheid
De Gaulle zet zijn politieke
standpunten wederom uiteen
Sarcastische aanval op
„Europese" tegenstanders
Amsterdam gaat ten anker voor het Havengebouw
Studentencongres over het
„Communisme anno 1962"
Kwesties van economie, religie
en coëxistentie aan de orde
Vlugschrift eist redelijk
loon voor alle arbeiders
Bisschop van Bilbao pleit voor
drastische sociale hervorming
Weinig woorden
voor „Algerije
Spaak en Lange
in Straatsburg
67 DODEN IN
ALGERIJE OP
EEN DAG
Adenauer: Alles
in het reine
met Kennedy
POLITIEK GEZELSCHAP VAN DE V.U.
Export-idee beloond
Verdwijnt schaaps
kudde
„IJsheiligen"
DE GAULLE WEER
OP REIS
Drieduizend negers
zonder werk
De jarige geeft
Douane paraat
KATHOLIEKEN IN SPANJE ACTIEF
WOENSDAG 16 MEI 1962
(Van onze Parijse correspondent)
PARIJS, 16 mei Voor een
gehoor van rond 700 journalisten,
Franse en buitenlandse, heeft pre
sident De Gaulle in de grote feest
zaal van het Elysée-paleis gister
middag zijn achtste persconferen
tie gehouden sinds zijn terugkeer
aan de macht. De nagenoeg vol
tallige regering, aangevoerd door
Premier Pompidou zat geschaard
rond de verhevenheid waarvan
daan de eenzaam tronende gene
raal De Gaulle gedurende een en
een kwart uur met zijn be
kende geheugenvirtuositeit, ver-
Ve> sarcasme en zekerheid van
zichzelf het woord voerde; zonder
overigens ter zake van de behan
delde problemen van enige noe
menswaardige wijziging te doen
blijken in zijn zowel binnen- als
buitenlands veelal aangevochten
visies en standpunten.
Genève
,Moet u eens lezen'
•>-1 -■■■ ::"i! L<:.«s;
(Van een correspondent)
De katholieke arbeidersorgani
saties van Spanje (de HOAC en
de JOC) hebben, in de vorm van
een vlugschrift, een nadere uit
eenzetting gegeven van het stand
punt, dat zij innemen ten aanzien
van de arbeidsconflicten en de
stakingen, die zich vanuit de
Noordspaanse provincie Asturië
tot een aantal andere provincies
hebben uitgebreid. De HOAC en
de JOC, die lichamen zijn van de
Katholieke Actie, leggen eerst uit
waarom er voor hen, als apostoli
sche en niet-vakbondtechnische
bewegingen, aanleiding bestaat
zich met de recente gebeurtenis
sen te bemoeien. De beide kerke
lijke arbeidersverenigingen herin
neren in dit verband aan de nor
men en doelstellingen van het so
ciale apostolaat, dat hun drijfveer
is.
Oe van een sombere premisse uit
gaande regeerdersfilosofie „in een
wereld als de onze, waarin alles zich
o er leidt tot de dreiging van een wereld-
onlUct met radicaal vernietigende
atoomwapens" kreeg daarna van ge
neraal De Gaulle in een antwoord op di-
erse hem gestelde vragen onder meer
volgende uitwerkingen, toepassingen
"i consequenties;
Het einde van de eeuwenoude vijand
schappen in West-Europa heeft de ge
meenschappelijke en onderling elkaar
aanvullende karaktertrekken van de lan
den in dit deel van de wereld aan het
licht gebracht. Een aantal feitelijke ge-
gevens heeft aldus zes staten ertoe ge-
racht bijzondere betrekkingen met el
kaar aan te gaan. De „gemeenschappe
lijke markt" betekent reeds veel, maar
dat vele is niet alles. Indien West-Euro
pa zich niet eveneens politiek formeert,
zou op den duur ook de economische ge
meenschap zich niet kunnen handhaven.
Generaal De Gaulle bracht daarna in
herinnering wat Frankrijk ter zake aan
®in vijl partners had voorgesteld (tot
«usverre zonder dat men tot overeen-
bpl^hiing was gekomen), te weten te
,jeslnHen bij het begin; organisatie van
Jymenwerking door periodieke bijeen-
re ten van ae slaats respectievelijk
jJ^ringshoofden en oprichting van een
c^htieke commissie. Drie jaar later
b men weten hoe de banden nau-
Vy aan te halen; men zou inmiddels
«yeerd hebben samen te leven en sa-
en te handelen.
Generaal De Gaulle ging daarna de
Pleitbezorgers te lijf van het supra-na-
,'eiale Europa, Alsof, zo merkte hij
"hamper op, een formule voldoende zou
*bh om de verschillende nationale een
heden samen te doen smelten. En hij
aK het als een grote interne tegen-
STRAATSBURG, 15 mei (ANP)
Srote politieke en economische de-
het, waarmee de Raadgevende Verga
dering van de Raad van Europa haar
eertiende zittingsjaar in Straatsburg
"eelt aangevangen, is ingeleid met een
dialoog van Paul-Henri Spaak, de Bel-
s'sche minister van buitenlandse za-
•j^h, en de Zweedse minister van han-
et Gunnar Lange. Spaak gaf zijn visie
P de belangrijkste Europese proble-
J!,?" van het ogenblik, te weten de po-
1 ,i unie> de toetreding van Enge-
and tot de Europese gemeenschappen
n de associatie der neutralen.
Lange heeft mede namens de Zwit-
se en Oostenrijkse regeringen ge-
Pjeit voor een regeling met de E.E.G.,
X® de neutraliteit van deze drie lan-
n hiet aantast.
16 mei (UPI) President
harles de Gaulle is vandaag uit Pa-
bat met een speciale trein vertrokken
riit centraal en zuidwestelijk Frank-
hona waar hÜ diverse toespraken zal
dp ir A1§emeen wordt verwacht, dat
£p„ ranse president weer zal aandrin
gt!: °P grotere eenheid in Europa te-
"°ver de dreiging van het communis-
dent>rt voor z«n vertrek zal de presi-
net nog een vergadering van het kabi-
v,or. ,voorzitten, waar beraadslaagd zal
de F6? over de toestand in Algerije en
om* ekenis van de huidige stakings-
ln Frankrijk.
pere ®taLingen, die tot doel hebben ho-
de p nen en kortere werktijden voor
Voor anse art>eiders te verkrijgen, zijn
narf Premier Pompidou een onaange-
Uo™e verassing. Het is daarom, dat er
v* e®n kabinetsvergadering nodig is
at De Gaulle in de trein stapt.
16 mei (UPI) Onge-
öesië ..,et,ui?end negers in Zuid-Rho-
deeltitÜJ-n g's'eren ontslagen wegens
één aminB aan een wilde staking van
letjes ?-' e aanleiding werd tot rel-
hehho aan drie negers het leven
eh gekost.
dat lieden zeiden gisteren,
Vakbond O'orhodesische congres van
heeft 2fin eennieuwe wilde staking
rare a?L fiitmaal in de steden Ha-
^et ontii„ g elds, uit protest tegen
d'ers. S van de drieduizend arbei-
drie6 illa^ings01?iusten hebben, behalve
terwijl ♦-,!?' 40 gewonden geëist,
•*arresteerdminSte 60 stakers werden
strijdigheid bij de „supranationalen en
integrationisten" dat zij verklaarden po
litiek niets te kunnen doen, zolang
Groot-Brittannië geen deel uitmaakt
van de gemeenschappelijke markt; ter
wijl iedereen toch weet dat Engeland
er nooit in zou toestemmen zich op te
lossen in een of andere „utopische con
structie". Generaal De Gaulle acht het
ook ondenkbaar dat bij supranationali-
teit enig land van de Zes bereid zou
zijn zich neer te leggen bij een beslis
sing van de meerderheid, wanneer het
van gevoelen is dat deze beslissing in
druist tegen zijn belangen of zijn diepste
overtuiging. Ook kon hij niet zien, hoe
in de praktijk „er nog een Europees
parlement bijgekozen zou kunnen wor
den", al had dit denkbeeld bekoring
voor zekere geesten. En hij betoogde
dat „economie" noodzakelijkerwijze ook
„politiek" is. Men kon de economische
ontwikkeling niet veilig stellen zonder
een politieke unie. Het is voorts een
volkomen willekeurige gedachte het ter
rein der economie te willen onttrekken
aan de bijeenkomsten der regerings- of
staatshoofden, terwijl de economie voor
ieder hunner in hun eigen land het da
gelijkse en voornaamste onderwerp is.
Terzake van Frankrijks positie in de
Navo voerde president De Gaulle aan
dat sinds de oprichting daarvan dertien
jaar geleden, de omstandigheden gron
dig gewijzigd zjjn. De Verenigde Staten,
en enigermate ook Groot-Brittannië,
waren toenmaals alleen in het bezit van
kernwapens. West-Europa verliet zich
toen voor zijn verdediging geheel op de
Verenigde Staten. Sindsdien is echter
ook de Sovjet-Unie een grote atoommo-
gendheid geworden en niemand weet
thans of. wanneer, waar, hoe, en waar
om de Verenigde Staten en de Sovjet-
Unie eventueel van hun kernwapens ge
bruik zullen maken, wapens waarmede
zij elkaar de dood kunnen toebrengen.
Daarom rust thans ook Frankrijk zich
uit met een eigen, zij het bescheiden
atoombewapening. Voorts keert het Fran
se leger thans terug in Europa, waar
het gemoderniseerd zal worden. Al deze
factoren wijzigen Frankrijks positie met
betrekking tot de Navo.
Wat betreft de ontwapenings-confe-
rentie van Genève en Frankrijks afwe
zigheid aldaar kan men generaal De
Gaulle's betoog samenvatten als volgt:
Men moet in staat zjjn zich grote illu
sies te maken om aan te nemen dat
een dergelijke conferentie de V.S. en
de Sovjet-Unie zou kunnen bewegen
zich van hun kernbewapening te ont
doen.
Terzake van „Berlijn" en „Duitsland"
verklaarde De Gaulle dat de Sovjets
zich van „Berlijn" bedienen om de Wes
terse mogendheden te pressen tot een
regeling van het Duitse vraagstuk in
zijn geheel. Hiervoor1 nu is geen bevre
digende oplossing mogelijk in een kli
maat van koude oorlog. Generaal De
Gaulle is er evenwel niet tegen gekant
dat de Amerikanen Moskou terzake van
„Berlijn" sonderen. Hij had er zelfs be
grip voor, want op de Amerikanen drukt
de veruit grootste defensielast. zij het
eventueel niet het grootste gevaar.
Maar hij verwachtte geen resultaat van
de Amerikaans-Russische diplomatieke
contacten en Frankrijk is niet bereid
om te Berlijn andere controles te ac
cepteren dan die welke overeengekomen
waren tussen de vier grote overwin
naars van de laatste wereldoorlog.
In tegenstelling met zijn uitvoerige
behandeling van de internationale
vraagstukken, waarbij Frankrijk be
trokken is, is generaal De Gaulle uiter
mate kort geweest over „Algerije". Het
stond vast dat over enkele weken Alge
rije de onafhankelijkheid zou hebben ge
kozen en hü verklaarde er zich zeker
van dat het die onafhankelijkheid zou
kiezen „in samenwerking met Frank
rijk". De thans in Algerije bedreven
betreurenswaardige misdaden bezoedel
den weliswaar deze afloop van het
conflict, zij zouden het niet kunnen
verhinderen.
(Advertentie)
Zekerheid! DE OLVEH staat achter U.
ALGIERS, 16 mei (Reuter) Het is
gisteravond om zes uur, toen het uit
gaansverbod van kracht werd, stil ge
worden in Algiers. In de loop van de
dag werden in geheel Algerije zeker 67
mensen bij aanslagen gedood. Op 6
na zijn alle slachtoffers mohammeda
nen, aldus de politie. Van de 40 gewon
den zjjn 26 mohammedaan.
Het aantal aanslagen in de Algerijn
se hoofdstad was groter dan ooit se
dert het staken van het vuren in Alge
rije in maart. Bij het invallen van de
duisternis hadden aanslagen in Oran
aan zes mensen het leven gekost. Alle
doden, onder wie een vrouw, waren
mohammedaan. Bij beschieting van een
auto te Telagh nabij Sidi-Bel-Abbes
kwamen een hoge mohammedaanse
ambtenaar en drie andere inzittenden
om. De dader wist te ontkomen. Aan
hangers van de O.A.S. hebben maan
dagavond en in de nacht van maandag
op dinsdag in Mohammedaanse wijken
van Sidi-Bel-Abbes tien mohammeda
nen doodgeschoten.
BONN, 16 mei (Reuter) De West-
duitse bondskanselier, dr. Konrad Ade
nauer, heeft tegen enige christen-demo
cratische parlementsleden gezegd:
„Mijn betrekkingen met president Ken
nedy, ook mijn persoonlijke, zijn nu
even goed als na mijn twee besprekin
gen met hem in Washington in novem
ber 1961".
De bondskanselier bracht verslag uit
over de politieke toestand en zijn maan
dag gehouden twee uur durende be
spreking met de Amerikaanse ambas
sadeur in Bonn, Walter C. Dowling.
De Westduitse minister van buiten
landse zaken, dr. Gerhard Schroder, be
vestigde tegenover verslaggevers dat
minister Dean Rusk hem een brief had
gezonden waarin het uitlekken van het
Amerikaanse plan voor onderhandelin
gen over Berlijn „misbruik van ver
trouwen" werd genoemd. Hij zei dat
Rusk niet de federale regering had be
schuldigd, maar „in het algemeen" had
gesproken. Rusk had ook gezegd dat er
in de Verenigde Staten ook indiscre
ties voorkomen, aldus Schroder.
mj.m
[Het enorme stok-anker van de Amsterdamse Binnenvaartsociëteit op een del
schuit hij de scheepswerf „De Volharding
■i: rï-
6v-"
'.x-v&i.*-#
Ankers worden wel de relikwieën
van de scheepvaart genoemd.
Ze zijn onverbrekelijk verbon
den met het schip, dat zij die
nen en vrijwel altijd in leeftijd ver
overtreffen. Want waarschijnlijk is er
geen nautisch instrument dat zo oud
kan worden als een anker. Schepen
mogen dan ankers verspelen, op een
goede dag komen ze toch boven water1
en krijgen zij een plaats voor musea of
andere openbare gebouv/en. Daar lig
gen zij er altijd wat zieligjes bij, ont
daan van alle luister die zij kunnen
hebben, kloek en moedig tegen de
boeg van een sterk schip. Maar de
mensen vinden het prachtig. In an
kers zien zij het symbool van een ont-
stuimige zilte kracht, vooral wanneer
men heeft kunnen nagaan dat zo'n
exemplaar de eeuwen heeft getrot
seerd. Dan rennen de directeuren van
musea of nautische instellingen de be
nen uit hun lijf om dat anker te be
machtigen, hebben bijvoorbeeld de
Amerikanen er heel wat harde dollars
voor over om het massieve gevaarte
te kopen. In dit licht bezien valt het
te begrijpen dat de Amsterdamse Bin
nenvaartsociëteit, een soort vereni
ging van leidende figuren uit de va
rende sector van de hoofdstad, jubelt
ir alle toonaarden nu zjj er in is ge
slaagd zo'n bejaard anker te verove
ren. En wat voor een anker. De anker-
kenners zjjn het er over eens gewor
den dat het gevaarte van ruim tweeën-
eenhalve ton minstens uit het begin
van de gouden eeuw moet dateren,
ooit de plecht moet hebben gesierd
van een trotse koopvaarder der Vere
nigde Oostindische Compagnie.
voor weten te vinden en het anker te
gen een redelijk Dedrag ingeklaard.
Over ruim twee weken zal de Am
sterdamse Binnenvaart Sociëteit het
zo moeizaam veroverde stokanker
weer verspelen. Willens en wetens
dan. Want ter gelegenheid van haar
tweede lustrum gaat zij het aanbieden
aan de stad Amsterdam, een cadeau
van een jarige, die er mee van haar
grote erkentelijkheid wil getuigen voor
al hetgeen er de afgelopen tien jaar
in de hoofdstedelijke haven en de Rijn
en binnenvaart van Amsterdam in het
bijzonder, tot stand is gebracht. Men
heeft eerst eens even voorzichtig ge
ïnformeerd bij het stadsbestuur. Je
kunt immers niet weten of zo'n lijvig
presentje wel in de smaak valt. En
bovendien heeft Amsterdam al een
groot stokanker, een souvenir uit dr'
Zo'n jaar of zes geleden vernielde
dit onmisbare hulpmiddel de netten
van een IJmuidense kotter, die ruim
vijftig mijl uit de nust voor Egmond
een viskans waagde. Op een plaats
waar regelmatig de netten van de vis
sers over de bodem schuurden, lag
een geweldig stokanker, wellicht door
een „wandelende" zandbank vrijgeko
men. Het gevaarte kwam aan boord
van de kotter, waarvan de schipper
zich hield aan de regels van het spel
en zijn vondst netjes deponeerde bij de
strandvoogd van Velsen. En dat is vol
gens een oud gebruik de burgervader,
die voor alles wat de zee te voor
schijn tovert en de moeite van het
oprapen waard is z'n mannetje heeft,
de zg. sub-strandvonder. Deze kwam
nu in het tijdelijke bezit van dit lood
zware geval, dat rechtop bijna vier
meter hoog is. Hij liet het in het zach
te bed van een duinpan deponeren,
waar het „vredig insliep" en jaren
lang ongestoord rustte, totdat de Am
sterdamse Binnenvaartsociëteit er ach
ter kwam. Ze stormde er op af en
claimde het aankooprecht. Toen her
innerden zich prompt een paar Vel-
sense wethouders dit vergeten bezit en
zij adviseerden haastig nee te zeggen
tegen de Amsterdammers, het grote
historische anker voor Velsen te be
houden. De sociëteit heeft het tenslot
te toch gekregen. Wie het eerst komt
wie het eerst maalt, gaf de doorslag.
Maar daarmee was de zaak nog niet
af. Nu trad de douane in het strijd
perk. Het anker kwam uit zee en pei
slot van rekening echt wel van vei
buiten de territoriale wateren. Daai
moest voor betaald worden. En dat
viel de penningmeester van de socië
teit zwaar op de maag. Hij had netjes
opgegeven dat ze er eén soort monu
ment van wilden maken en in de boe
ken stonden voor het binnenbrengen
van monumenten hoge invoerrechten
genoteerd. Men neeft er na lang pra
ten tenslotte toch een andere modus
de stok met de eikenhouten pennen
zullen we verder maar zwijgen. Am
sterdam gaat er mee ten anker. En
het is er blij over, dat het daar op
het plein bij het Havengebouw voor
lopig wel niet zal „krabben".
De stichting Nederlandse Export
Combinatie heeft besloten ieder
jaar een Atlas-figuur uit te rei
ken aan een persoon, werkzaam
in een Nederlandse onderneming, die
bijzonder vindingrijk is geweest op het
gebied van de export. Voor dit jaar
heeft de directeur.' de heer W. Fokke-
ma het beeld overhandigd aan de heer
Bregman te Groningen, een tandarts,
die op een goede dag op het idee is
gekomen bloemenprikkertjes te ver
vaardigen, waarvoor hij een belangrijke
markt in het buitenland heeft weten
te verwerven. Daarvoor had hij de
hulp ingeroepen van de N.E.C., die
haar tien-jarig bestaan vierde. Het
bijzondere van de opzet van het be
drijf van de heer Bregman is geweest,
de wijze waarop hij aan personeel
wist te komen. Hij herinnerde zich
vroeger als werkstudent een behoorlijk
zakgeld te hebben verdiend en speelde
het klaar op willekeurige uren van
de dag studenten soms nog na
avondlijk sociëteitsbezoek aan het
werk te zetten.
Tijdens een bijeenkomst te Utrecht,
waarin het tweede lustrum werd ge
vierd, heeft de heer B. P. Hofstede,
voorzitter van de jubileum-commissie
met behulp van klankbeelden herin
neringen opgehaald aan de tijd, dat
de heren L. Fokkema en mr. Van
Werkhoven, toen secretaris van de Ka
mer van Koophandel te Tiel het initia
tief namen om voor verscheidene klei
ne en middelgrote ondernemingen te
zamen, in het buitenland een markt
op te bouwen.
De heer Fokkema, zelf mosterdfabri
kant, trok allereerst naar Helsinki met
zijn monsterkoffer en maakte even
goed offerte voor confectie ais voor
brandspuiten. Per jaar worden voor de
N.E.C.. waarin zich 185 fabrikan
ten hebben verenigd, rond 20 miljoen
kilometer te land, te lucht en over ze7
afgelegd.
De grote Elspeetse schaapskudde
van ongeveer 150 dieren zal
waarschijnlijk voor het komen
de seizoen verdwenen zijn, om
dat de heidevelden rondom Elspeet
door de aanhoudende militaire oefe
ningen steeds meer worden verwoest.
De schaapherder Jac. Mouw7 heeft ge
zegd, de dieren wegens voedselgebrek
te moeten opruimen. Onderhandelin
gen met B. en W. van Ermelo, waar
onder Elspeet ressorteert, om voeder
weiden aan te leggen, hebben nor
geen resultaat gehad.
Een nautisch monument, straks aan c.
voet van het Havengebouw in Amster
dam. Een zeventiende-eeuws stok-anker
compleet met het zilte aaiigroeisel en de
lucht van de zee.
Vierdaagse zeeslag, min of meer vei
stopt in de beslist „onnautischt" om
geving van de De Lairessestraat, waai
het in de tuin van het Scheepvaart
museum ligt. Maar het bestuur van
de stad was er al bij voorbaat dolge
lukkig mee, reserveerde een ereplaats
op het plein voor het havengebouw
en gaf aan publieke werken de op
dracht om als sokkel een stuir kade
muur na te bootsen, opgetrokken uit
basalt en ander natuursteen. Daarop
zal het pronken, daar zal het trek
ken, want de kenners die het lang
durig hebben beStudeerd verwachten
een grote belangstelling voor de reus.
Zij hebben er in hun eigen ankertaaJ
eer. hele theorie over opgebouwd. Al
lereerst blijkt het gemaakt te zijn van
„gepuddeld ijzer". En dat niet alleen.
Do typische wijze van vervaardigen
van dit ijzer bracht mee, dat zg lagen
ontstonden, waardoor de benaming ge-
lamelleerd ijzer ontstond. Het smeden
van zo'n anker was vroeger aldus
deze kenners een kunststuk omdat
de grote massa metaal op vloeitem-
peratuur gebracht diende te worden.
De twee ankerdelen de anker-
schacht en de vloeien werden met
een vloeilas bijeengebracht. En deze
bijzondere las is nog zó duidelijk te
zien, dat de leerlingen van technische
scholen het maar eens goed moeten
bekijken. Over de diepere studie van
w'i
v
TT ct is al half mei geweest en nog
f—t hebben de kolenhandelaren het
L J. druk. Vanwege de voortdurende
kilte moet de kachel blijven
branden. Omdat de kolenkist is uitgeput
moeten zakjes kolen uitkomst brengen
als extra offer aan de onvriendelijke
„ijsheiligen". Deze jongens hebben maar
vast weer vier zakjes ingeslagen.
(Van een verslaggever)
AMSTERDAM, 16 mei. De belang
stelling onder studenten voor politieke
aangelegenheden is de laatste jaren
aanzienlijk toegenomen, hetgeen des te
opvallender is, omdat de Nederlandse
student bekend staat als traag en laks
als het gaat om zaken, die niet hem
zelf betreffen. In de afgelopen tijd kon
men op politiek gebied een overvloed
van activiteiten constateren. Achtereen
volgens zijn opgericht een Katholieke
Staatkundige Studenten Federatie
(K.S.S.F.), een Nationale Staatkundige
Studenten Federatie (N.S.S.F.). Kort-
achtereen is een aantal belangrijke con
gressen gehouden: in Tilburg over Chi
na en het Westen, in Utrecht over Oor
log en Vrede, in Nijmegen over Geloof
en Communisme; in het komende na
jaar zal aan de hogeschool in Eindhoven
in het kader van Studium Generale
ruime aandacht worden besteed aan de
buitenlandse politiek.
Dezer dagen is het Politiek Gezel
schap van het studentencorps aan de
Vrije Universiteit in Amsterdam, dat
de aandacht vraagt voor een groots
opgezet congres over „Communisme
anno 1962". Het gezelschap houdt dit
congres ter gelegenheid van zijn eer
ste lustrum.
Gistermiddag om half drie werd het
congres geopend door de heer J. N.
Seholten, de president van het Politiek
Gezelschap, waarna prof. dr. G. Kuij-
pers, hoogleraar in de politieke weten
schappen aan de V.U., een inleidende
rede hield. Gisteravond in „Bellevue"
kwam het eerste van de drie eigenlijke
congresthema's aan bod: Communisme
en economie (de beide andere thema's
zijn: Communisme en religie, dat
woensdagavond wordt behandeld, en:
Communisme en vreedzame coëxisten
tie, waarover donderdagavond zal wor
den gesproken). De studenten hadden
hun zaken goed voorbereid: niet min
der dan negen werkgroepen hebben een
bepaald aspect van de communistische
economie in de afgelopen maanden be
studeerd en schriftelijk een soort we
tenschappelijk pre-advies daarover uit
gebracht. Indien men ervan mag uit
gaan, dat alle congresdeelnemers de
hun toegezonden documenten tevoren
hadden bestudeerd, kwamen zij gister
avond goed beslagen ten ijs.
De in Leningrad (1916) geboren,
maar reeds als kind naar Engeland
verhuisde prof. Alec Nove, thans lector
aan de universiteit van Londen om col
leges te geven over de sociale en eco
nomische ontwikkeling in de Sovjet-
Unie, sprak anderhalf uur over "The
relative economie power of communist
and capitalist countries". Hij deed dat
op een beminnelijke, min of meer po
pulaire manier, waarbij hij vooral veel
aandacht besteedde aan de consequen
ties van het feit, dat in de Sovjet-Unie
de door de staat geleide economie het
accent volkomen legt op het praktische,
direkte nut van elke industriële ontwik
keling. De uitbouw van de economische
staatsmacht is het eerste belang; de
belangen van de consument zijn decen
nia lang op het tweede plan gekomen
en komen dit grotendeels nü nog
liever staal dan schoenen.
Doordat de almachtige communisti
sche partij in staat is mensen en ma
terialen te dirigeren naar de plaatsen,
waar zij dat nodig acht, waarbij men
selijke belangen over het algemeen
kunnen worden verwaarloosd en alleen
de efficiency een doorslaggevende rol
speelt, was een sterke uitbouw van de
economie mogelijk. Overigens mag
men deze zaak niet overdrijven: reeds
in de Tsarentijd begon de industriële
revolutie in Rusland en de eerste re
sultaten waren niet slecht.
Op zich, zo redeneerde prof. Nove,
heeft de straf geleide staatseconomie
natuurlijk voordelen, mede doordat de
overheid ook de prijsvorming volkomen
in de hand heeft. Maar nadelen zijn er
natuurlijk ook: er is geen graadmeter
voor vraag en aanbod, zowel binnen
lands als internationaal, terwijl het sys
teem van prioriteiten, dat de commu
nistische plannenmakers zo gaarne
hanteren, bij een steeds verdere uit
bloei van de industrie uiteindelijk
steeds minder hanteerbaar wordt. Im
mers, door het wegvallen van het spel
van vraag en aanbod, dat bepalend is
voor de „free competition", in de Wes
terse landen, wordt het voor de plan
nenmakers steeds moeilijker het geheel
van gewenste prioriteiten te blijven
overzien, zodat fouten niet kunnen uit
blijven.
Op dit stramien borduurde prof. No
ve zijn kleed, waarbij hij aan het slot
van zijn betoog na behandeling van
nog vele andere aspecten, die hier niet
gememoreerd kunnen worden de
vraag besprak of de communistische
economie een bedreiging inhoudt voor
de kapitalistische landen, ja of nee.
Prof. Nove toonde zich op dit punt op
timistisch. Natuurlijk is die bedreiging
er wel, om dit in te zien is het voldoen
de te letten op de Russische produktie-
cijfers, die de Amerikaanse in bepaal
de opzichten steeds dichterbij komen.
Maar ook hier geldt, dat met het
groeien van de industrie ook de proble
men groeien en de cijfers van het ver
leden kunnen daarom niet zonder meer
worden overgeplant in de toekomst, af
gezien nog van het feit dat een gefor
ceerde overhaasting, een gedwongen
eenzijdige gerichtheid en soortgelijke
kenmerken van de communistische eco
nomie voortdurende gevaren zijn, zoals,
in een overigens niet geheel anoloog
geval, de steeds weer mislukkende col
lectivisatie van de landbouw in de Sov
jet-Unie én in Ghina bewijst.
Na deze „legitimatie" beklemtoont
het vlugschrift een aantal christelijke
sociale beginselen. In het bijzonder
wordt de aandacht gevraagd voor de
volgende punten:
1. Een rechtvaardig loon voor alle
werknemers.
2. Medezeggenschap van de arbei
ders in hun bedrijf.
3. Toekenning van het recht van ver
eniging.
4. Opheffing van het algemene sta
kingsverbod.
5. Omzetting^ van de huidige sociale
machtsverhoudingen in een normale
rechtstoestand.
Het vlugschrift eist dat de staat met
deze vijf punten rekening houdt en ze
tot uitgangspunt maakt van haar sociale
politiek. Bovendien wordt geëist, dat de
voorrechten, waarin de leidende klas
sen zich verheugen, ten gunste van de
arbeidersklasse worden afgeschaft en
dat het welvaartspeil wordt verhoogd
in de achtergebleven districten waar
de levensomstandigheden op een irrite
rende manier opvallend zijn.
Het vlugschrift doet tenslotte een be
roep op de arbeiders zich te verzetten
tegen de bemoeizucht van bepaalde
kringen, die vanuit het buitenland wor
den geleid. De actie van de arbeiders
mag iet ngeleid worden in een richting,
waarmee de meerderheid van de ar
beiders zich niet kan verenigen.
De HOAC en de JOC leggen er de
nadruk op, dat zij zich tot hun stelling-
name verplicht voelden en dat zij afzij
digheid niet in overstemming meenden
te kunnen brengen met de plichten en
de doelstellingen van een organisatie
van katholieke arbeiders. In een situa
tie, die zowel voor de Spaanse arbeiders
als voor de gehele natie zo ernstig is.
moeten zij meer dan anders hun zen
ding vervullen. De omvang en de gren
zen van hun deelname aan het arbeids
conflict wordt bepaald door overwe
gingen van menselijke, morele en reli
gieuze aard. die voor hen leidinggevend
zijn.
Intussen heeft ook de bisschop van
Bilbao, mgr. Gürpide, in een nieuw7
herderlijk schrijven, dat handelt over
de staking, zijn standpunt bekend ge
maakt. De bisschop, die reeds eerder
door een aantal herderlijke brieven
over sociale onderwerpen bekendheid
heeft gekregen, eist nu industriële
hervormingen in de zin van volwaar
dige arbeidsgemeenschappen op ba
sis van solidariteit, medeverantwoor
delijkheid en medezeggenschap van
de werknemers.
De met reuzenpassen voortschrij
dende ontwikkeling schrijft dwingend
een herziening voor van verouderde
ideeën op sociaal gebied, aldus de bis
schop. Onder het voorwendsel, dat de
arbeidersklasse nog niet mondig is, pro
beren bepaalde maatschappelijke groe
peringen hun voorrechten overeind te
houden. De kerk kan zulke opvattingen
niet goedkeuren, maar eist dat aan zó
veel onverstand een einde wordt ge
maakt.
