In Nieuw-Guinea heerst
geen
Ethici geven
neokolonialisme
de toon aan
r
na 17 jaar
op elk dubbelgroot pak
71 CT
jw 38 ct
Mgr. de Vet benoemt twee
vicarissen-generaal
Belangrijke verklaringen
Trek-Air-zaak
m
CAMERA
INRUIL
ACTIE
VERBROEDERING MET PAPOEA'S
J. Donlon: „Wat hier werd
bereikt is grandioos"
Feest
Behalve mgr. dr. W. Koenraadt
de zeereerw. heer H. Ernst
Verdachte voelde zelf weinig
voor een all-risk polis
Ondernemer neemt afscheid
Vliegtuig verongelukt boven Kanaal
99
P.v.d.A. zet actie
petitionnement
N.-Guinea voort
Ideaal-Persil
verzorgt ilw was ideaal
Verzekering ging af
op waarde-opgave
van Fokker
Na ongeluk overleden
F. H- M Wyers Sr.
DONDERDAG 17 MEI 1962
(Van onze correspondent
(in Hollandia)
HOLLANDIA, mei Wie naar
Rieuw-Guinea komt, zal dat waar-
Schijnlijk doorgaans doen in de ver
pachting daar een soort neo-koloniale
Maatschappij aan te treffen, een soort
Poortzetting van het vroegere Neder-
lands-Indië. Het is een verwachting,
niet bewaarheid blijkt te worden.
Integendeel, mag men wel zeggen. De
Perhoudingen in Nederlands Nieuw-
puinea liggen volkomen anders dan
hl het vroegere Nederlands-Indië, vol
komen anders ook dan in het latere
onafhankelijke Indonesië. In Neder-
lands-Indië was er altijd ergens
sprake van een verhouding van Ne
derlander tot Indonesiër als van
overheerser tot overheerste, hoe
Prettig het persoonlijke contact tus-
®en die twee overigens ook mocht
zÜn. En in het onafhankelijke Indo
nesië zijn feodale en hiërarchieke
Perhoudingen het leven in belangrijke
Mate blijven bepalen. In Nieuw-
Guinea daarentegen ontbreekt een
dergelijk onderscheid volkomen: er
Is sprake van een volkomen gelijk
heid van Papoea en Nederlander, die
Sbsoluut verrassend is. Als er hier
*1 sprake: is van een bepaald stands
verschil omdat woord dan maar
Ie gebruiken dan treft men dat
"Oogstens aan in de Nederlandse
Ambtenarenwereld. De Papoea wordt
overal met een voor wie Indo
nesië gekend heeft merkwaardiige
Poorkomendheid en men zou zelfs
oijna zeggen respect door de Neder
landse gemeenschap behandeld. Het
ls een paradoxale toestand.
93
Am (Van een onzer verslaggevers)
*chat) HRDA!VI, 17 mei. Een gezel-
iVerkV, Van negen bestuursleden van
Nieuwe c.a.o. journalisten
BENT U
BUITENGANGER?
Voor weekends en vakantie
een plezierig-sportief
shirt van House of England.
Fablo Flite Shirt in tricot-nylon.
Open of gesloten te dragen 14.90
Tower Esbiline semi-sport, b.v.
Royal blue met streepdessin 19,75
Al deze shirts zijn no-iron.
Verdien
Speciale
Ondanks de enorme korting op elk
pak is Ideaal-Persil toch voorzien
van de kostbare spaaremmertjes.
Waardevol voor U persoonlijkl
Vraag een spaarkaart bij Uw
winkelier erf" vereniging
t/m 9 juni
fototoestel
-. Heel sterk krijgt men hier in Nieuw-
hpTnea indruk dat de gezaghebbers
Va 1vr debacle waarmee de periode
j®n Nederlands gezag en Nederlandse
iPYjOed in Indonesië geëindigd is anders
"ebben willen doen, beter. Men heeft
b'br bewust het kolonialisme, en zelfs
bik zweempje dat daaraan zou kunnen
P°en denken, uit willen bannen. En zo
"bbben we hier de afgelopen twaalf jaar
"a de souvereiniteitsoverdracht aan In
donesië toen alleen Nieuw-Guinea onder
Nederlands gezag bleef een uiterst
bthisch bestuur gekregen. Alles is ge
daan om de Papoea toch maar vooral
1^, doen beseffen dat men hem als ge-
beschouwt en als zodanig met hem
bosiu'1 £aan' en dat maatschappelijke
dbrflptidaar geen rol bij speelt. Als on
er uit Van ethische instelling wordt
de p®raard ook steeds naar gestreefd
strak P°ea te ontwikkelen, zodat hij
M bp-s, in staat zal zijn zijn eigen land
Gpj- '"ren. De mogelijkheid dat Nieuw-
gaan ooit naar Indonesië zou kunnen
kejjj ls al deze jaren bewust uitgescha-
k Het is overigens een gang van za-
j.jb gweest, waarmee niet iedereen
r in West-Nieuw-Guinea gelukkig
«dWeest. Het zijn vooral de oud
Vepls?hgasten, die u verhalen kunnen
Nea Hen over Papoea-bedienden bij
derlandse families, die mee moch
Ze r?ten aan tafel en dan dachten dat
jn dan ook wel bij mevrouw in bed
uchten slapen. Of over Nederlandse
abht s die een Papoea mee uitnamen
Var' p de scooter en dan nare er-
v "ngen opdeden. Men moge van die
e» f verder denken wat men wil,
Sd? u Is' dat er op Nieuw-Guinea
VerK 's va" een merkwaardig soort
p bbroedering tussen Nederlanders en
cap°ea's. In Hotel Noordwijk, het
^.bPernementshotel in Hollandia, kan
beir Nederlandse gasten en Papoea-
menden samen een partijtje hand-
WoLf'en spelen. En het is heel ge-
ïnaS, al-s die bedienden het zich ge-
gasten'^k maken in de zitjes voor de
*1 ool?aat h©t vrij algemeen toe. Over-
Pan^ Seven goedwillende Nederlanders
Wea s les in Maleis, in Nederlands,
in Engels en in wat verder voor hun
ontwikkeling maar nuttig kan zijn. De
sceptici laten uiteraard niet na erop te
wijzen dat deze Papoea's nu van alles
maar een heel klein beetje leren van
onbevoegde en soms bovendien onbekwa
me leerkrachten, en dat ze misschien
meer gebaat zouden zijn bij gewone la
gere schoolstof en het leren van voor
hun beroep praktische dingen. Die scep
tici wijzen er ook op dat de Papoea's die
bij particulieren, bedrijven en kantoren
werken op die manier over het paard
getild zijn en dat hun arbeidsprestatie
beneden de maat blijft. Maar voorhands
hebben de ethici het hier voor het zeg
gen en niet de sceptici, en het streven
is schoon.
We zeiden het reeds: de ethici vindt
men vooral onder de mensen die voor
zij naar Nieuw-Guinea kwamen nooit
in de tropen geweest waren, de sceptici
onder de oud-Indischgasten, al valt de
lijn ook niet scherp te trekken. Er is
echter beslist sprake van een contro
verse. ,,Ze moeten hier geen mensen
heen halen die vroeger in Indonesië
gezeten hebben, die beginnen maar
weer op hun oude manier en ze spre
ken Maleis met de Papoea's, terwijl
die juist Nederlands zouden moeten
leren", kan men door leden van de
ene groep horen verkondigen. En de
andere vindt dat de Papoea volkomen
verkeerd wordt aangepakt en zou
graag wat meer orde en discipline
willen zien, wat minder ethisch gedoe
en wat meer dingen van praktisch
nut. Het is een kritiek die overigens
verholen tot uiting wordt gebracht.
De Papoea zelf is zich uiteraard deze
controverse om zijn positie en behande
ling niet bewust. Hij verheugt zich in de
prettige manier waarop iedereen hem
behandelt en is op zijn beurt een pret
tig mens. Wie door Hollandia wandelt
wordt door elke Papoea, die hij tegen
komt, met een keurig ,,Goedenmorgen
mijnheer" of „Goedenmiddag mevrouw"
al naar het uitkomt begroet en de Pa
poea's tonen zich ook verder graag be
reid hun kennis van het Nederlands te
spuien. In grote meerderheid zijn zij
stellig tevreden met de huidige gang
van zaken, waarbij hun steeds weer
wordt verteld, dat zij naar onafhanke
lijkheid worden geleid, waarbij zij zelfs
al een vlag, een volkslied, een soort par
lement en een Papoea Vrijwilligers
Korps hebben gekregen, en waarbij zi)
intussen vriendelijk en voorkomend wor
den behandeld en niet al te hard hoeven
te werken.
De sceptici in de Nederlandse ge
meenschap hier voelen zich echter toch
bezorgd bij deze schijnbaar zo prettige
gang van zaken. Zij wijzen op het stads-
proletariaat dat zich in Hollandia ont
wikkelt en op het ontbreken van orde
en discipline, dat gevaarlijk zou kun
nen worden. Bij de feesten ter gelegen
heid van het zilveren huwelijk van het
koninklijk paar was de pasar malam
(een soort kermis) in Hollandia bij
voorbeeld om elf uur 's avonds al dicht,
WILLIAM J. DONLON
.beste Hollandse sigaar.
^anad»ni?Psorgan'saties in 'Ie en
k ebezn J>renfft deze week een oriënta-
Ren rU o aa" ons land. Voor een van
"etivp ?8-jarige William J. Donlon uit
Aado t 'n de Amerikaanse staat CoJo-
•hee 'hi K--ent dat een weerzlen- vvaar-
j 'J bijzonder is ingenomen.
>relHLi?atste dagen van de iongste
g' de tijd 'an de voedsel-
°t0ge.7fgs> 2&g hij de hoofdstad en haar
k'dchw8 uit de lucht. Tijdens vier
pornjv, met een Amerikaanse B-17
a°l on RWe£per drukte hij boven Schip-
?anw ,5®. bommenknop om een vreed-
Üaar N??lng af te werpen. Zijn komst
P6t"eent- k antI beeft net Amsterdamse
k6lïl estuur nu aangegrepen om
o arheirt Z€ventien jaar van zijn dank-
evf 'e, doen blijken. Het heeft hem
s'Mor. r? aar van ®d. van Wijks en
M" >a«mggelts fotoboek „Amster-
ri" en aanbieden met de opdracht
Ppings'^1 recognition for the food-
vJah e'enG^0"!0". algemeen, voorzitter
ri06l'Sner„„ °"d van administratief ver-
v Sast neel .is met zijn reisgenoten
airing pan,de (S.E.R.)-Commissie Op-
ëfMinf^roductiviteit, de Nederlandse
staf van de Organisa-
nd s<ntwiu?c,9nomische Samenwerking
aia van zili ng' öp "et reisprogram-
n*?- het ri„,É'roeP staan o.m. bezoeken
- hek te eMraal_ Bureau voor de Sta-
pBiArnsfor?-611 Haag, de Deltawerken
ml'ik Ari^ams, nieuw Gemeenschap-
le?chanischiinia tlekantoor met zijn
*otv°0ral1 admimstratie. En dat al-
Se k,°ordie-e^' voorgelicht dooi verte-
i>eamhfp«k v?n de drie Nederland-
te leren5111?61!' omstandighe-
white .collar worker", de hootdarbei-
ders in ons land, hun werk verrichten.
De groep van negen heeft reeds een
week in Engeland achter de rug en gaat
ook nog naar Zweden en Frankrijk.
Donlon had voor hij op de 29e april
1945 boven de Amsterdamse luchtha
ven de knop indrukte, aan één van de
pakketten chocolade een kaartje met
zijn naam en adres bevestigd. Enige
tijd later ontving hij, in Colorado te
ruggekeerd, een uitvoerige dankbrief
van de vinder, een inwoner van Bad
hoevedorp.
Of hij deze heer A. Kopijen dezer
dagen nog kan ontmoeten, weet hij
niet. Maar de brief heeft hij in elk
geval bij zich. Zoals altijd, want de
voormalige radar-operator van de
Amerikaanse luchtmacht aerinnert
zich de voedseldroppings graag. „Het
was een goede tijd", zei hij ons gis
teravond, toen wij hem in een gezel
lig Amsterdams keldertje ontmoeten,
waar hij glunderend zat te genieten
van een goed Hollands glas en een
beste Hollandse sigaar"
„Na alie bombardementen op Duits
land konden we eindelijk eens iets
meer positiefs doen, iets dat tenminste
een beetje menselijk was. En dan al
die wuivende mensen met al die Engel
se en Amerikaanse vlaggen. Waar
haalden ze die toch vandaan? Een heel
wonderlijke ervaring' was dat alles bij
elkaar. Het dééd je iets" Ook nu is hij
overigens onder de indruk van de
wijze waarop ons land zich van de oor
log heeft hersteld. William Donlon
spreekt over Nederland met waimte en
bewondering. Ook gisteravond. Hij
kwam er niet over uitgeptraat „Wat
jullie na de oorlog hebben bereikt is
grandioos!" Hij liet er in zijn geest-
kennen waaronder de drift zijn sigaar bij uitgaan.
omdat dat de tjjd is dat de Papoea's
djie te veel bier gedronken hebben las
tig worden en gaan vechten. Die pa
sar malam zelf bevatte weinig meer
dan stands waar gegokt kon worden en
andere waar bier gedronken kon wor
den. Het plaatselijke gebruik lege bier
flessen en -blikken ter plaatse weg te
werpen veroorzaakte daarbij een on
beschrijflijke bende. Zulke dingen
grijpen de sceptici graag aan om erop
te wijzen dat er toch iets mis is met
de wfjze waarop de opvoeding van de
Papoea wordt aangepakt. De anderen
echter, de ethici zullen we ze maar
blijven noemen want ze moeten toch
een naam hebben, vinden dat men een
enkele uitwas niet bepalend voor het
succes van het beleid mag achten. En,
we zeiden het eerder, zij geven de toon
aan in Hollandia en elders op Nieuw-
Guinea.
AMSTERDAM, 17 mei Het Col
lege van Rijkbemiddelaars heeft zijn
goedkeuring gehecht aan de C.A.O. voor
dagbladjournalisten 1962. De nieuwe
C.A.O. treedt in werking per 14 mei en
loopt tot en met 31 december. Aan
de salarisbepalingen is terugwerkende
kracht verleend tot 1 januari. In de
nieuwe C.A.O. zijn ondermeer de schalen
der minimumsalarissen met vier tot
vijf procent verhoogd.
(Advertentie)
Trenco Henley Shirt van hennepga
rens in netweefsel 22.50
Zweeds Skarlo Shirt in open tricot
weefsel. Aparte ruit of effen 29.75
AMSTERDAM, 17 me: Het par
tijbestuur van de Partij van de Arbeid
deelt mee, dat de petitionnementsactie
van de partij, nadat vorige week aan
de minister-president een half miljoen
handtekeningen zijn aangeboden, wordt
voortgezet. Het partijbestuur heeft op
nieuw de ontwikkeling rondom Nieuw-
Guinea besproken en „met grote ver
ontrusting .vastgesteld, dat een vreed
zame oplossing van dit conflict steeds
verder buiten het bereik der mogelijk
heden dreigt te komen. Het partijbe
stuur heeft steeds sterker de indruk,
dat de regering diplomatieke en andere
stappen onderneemt, die de totstandko
ming van een vreedzame oplossing,
waartoe het plan-Bunker de mogelijk
heid opent, steeds minder waarschijn
lijk maken".
Voorts werden besproken de recente
gebeurtenissen in Spanje en Portugal.
„In de huidige omstandigheden is het
meer dan ooit van belang dat van bui
ten af alles achterwege wordt gelaten,
dat de ernstig verzwakte Spaanse en
Portugese regimes nieuwe levenskansen
zou geven. Met name dient te worden
voorkomen, dat deze regimes de gele-
fmheid zouden krijgen zich met de
EG te associëren.
Het partijbestuur besloot tot krachti
ge steun aan het inmiddels door de so
cialistische internationale in samenwer
king met de socialistische partij in bal
lingschap ingestelde solidariteitsfonds,
dat zich ten doel stelt „hulp te bieden
aan slachtoffers van het Franco-regi
me".
STIPHOUT Op de Gerwenseweg
is gistermiddag de 21-jarige J. Faag-
man uit Helmond met zijn motor tegen
een stilstaande vrachtwagen gereden.
Hij werd daarbij zo zwaar gewond, dat
hij gisteravond in een ziekenhuis te
Helmond is overleden.
(Advertentie)
VeRMeN 24»
dubbelgroot
pak
groot pak
(Van onze correspondent)
BREDA, 16 mei. De nieuwe bis
schop van Breda, mgr. G. H. de Vet,
heeft twee vicarissen-generaal be
noemd. Het zijn de directeur van de
Catechisten van de Eucharistische
Kruistocht, de zeereerw. heer H. C. A.
Ernst, en mgr. dr. W. Koenraadt, die
onder de vorige bisschop, mgr. Jos
Baeten, ook reeds vicaris-generaal was
en aftrad toen de bisschop heen ging,
zoals is voorgeschreven. Nog nimmer
tevoren zijn er twee vicarissen-gene
raal in het Bredase bisdom geweest.
Mgr. H. Ernst werd op 8 april 1917
in Breda geboren en in 1941 priester
gewijd. Daarna was hij kapelaan te
Leur en rector te Etten. Op 16 april
1947 volgde zijn benoeming tot profes
sor aan het groot-seminarie te Hoeven,
waar hij moraal-theologie doceerde. In
1957 werd hij benoemd tot directeur van
de Catechisten.
Mgr. Ernst is lid van het werkge-
nootschap voor katholieke theologen in
Nederland. In deze kring heeft hij een
gezaghebbende stem. Hij is lid van de
kerkelijke rechtbank in het bisdom Bre
da en voorts aalmoezenier van de R.K.
Instellingen van Jeugdzorg in het bis
dom. Mgr. Ernst maakt voorts deel uit
van het curatorium van het diocesaan
Pastoraal Centrum van Breda.
Mgr. dr. W. Koenraadt werd in 1946
(Van onze speciale verslaggever)
DEN BOSCH, 17 mei Op de eerste
van de drie dagen, welke voor de be
handeling in hoger beroep van het
twee jaar geleden in Limburg zoveel
geruchtverwekkende proces tegen de di
recteur van het luchtreclamebedrjjf
„Trek-Air" zjjn uitgetrokken, heeft het
gerechtshof zich praktisch alleen bezig
gehouden met de kwestie van de vals
heid in geschrifte. Dit was een van de
drie ten-laste-leggingen van de Maas
trichtse officier van justitie, volgens
wie de directeur van „Trek-Air" zich
ook zou hebben schuldig gemaakt aan
poging tot oplichting van een verzeke
ringsmaatschappij, de N.V. Luchtvaart-
pool te Amsterdam, door een voor
30.000 gulden verzekerd Fokkertoestal
boven het Kanaal te laten verongeluk
ken, en aan belastingfraude. Van op
lichting sprak de Maastrichtse recht
bank verdachte op 8 juli 1960 vrij, maar
veroordeelde hem voor de twee andere
ten laste gelegde feiten tot een gevan
genisstraf van drie maanden.
Het getuigenverhoor tijdens de zit
ting van gisteren, welke in een streng
zakelijke sfeer verliep, heeft de presi
dent van het gerechtshiif, mr. J. G.
Takken, en de drie aanwezige raads
heren voor de behandeling van dit
proces was één derde raadsheer aan
het Hof toegevoegd speciaal aan
dacht geschonken aan de beantwoor
ding van twee vragen, voorkomend op
het verzekeringsformulier, te weten
„Was het op 22 januari 1960 in zee
gestorte Fokkertoestel, type S 11, PH-
Sik, dat door de omgekomen vlieger
Ben Kleyn naar Engeland werd gevlo
gen, op het moment dat verdachte de
verzekering sloot een nieuw vlieg
tuig?", alsmede „Kon voor dit in
Israël gekochte toestel een ca
talogusprijs van rond 90.000 gul
den worden vermeld?" Zoals wij
gisteren reeds in een deel van onze
editie meldden, stelde verdachte bij
het begin van de zitting nadrukkelijk
vast, dat hjj het verzekeringsformulier
niet opzettelijk vals door een Maas
trichtse verzekeringsinspecteur had la-
op de dag van aankoop nog ongebruikt,
er waren nul vlieguren meegemaakt
en derhalve was dit voor mij een nieuw
vliegtuig. De catalogusprijs had ik door
een ingewijde horen noemen." Enkele
technici van Fokker meenden het toe
stel, afgaande op het uiterlijk als
„tweedehands" te moeten bestempelen,
maar, zo voegden zij hieraan toe, wan
neer het over vliegtuigen gaat, is
„tweedehands" geen gangbaar begrip.
Het komt aan op de vlieguren. Het
gehele onderhoud van een vliegtuig is
hierop afgestemd.
De gehoorde verzekeringsinspecteur
schetste de totstandkoming van de
verzekering. Volgens hem was het ini
tiatief om de verongelukte Fokker
„all risk" te verzekeren niet van ver
dachte, maar van hem uitgegaan.
„Verdachte voelde aanvankelijk wei
nig voor een dergelijke verzekering,
hij wilde volstaan met een W.A.-ver-
zekering, maar later kon ik hem
overtuigen van het nut van een „all
risk" verzekering, daar even tevoren
een Tiger-moth-toestel van genoemd
bedrijf in België was verongelukt.
Bij het aanvragen van de offerte gaf
de verzekeringsmaatschappij doorgaf en
voor een verzekeringsbedrag van
20.000 en 30.000 gulden. Dit laatste be
drag was voor haar de maximale ver
zekeringssom. „Meer op aandringen
van mij", aldus deze getuige, „dan op
verzoek van verdachte werd de verze
kering afgesloten voor het maximale
bedrag. Voor mjj was dit een kwestie
van zaken doen, want hoe hoger de
premie, hoe groter de provisie." De
opgegeven catalogusprijs speelde, vol
gens deze getuige, geen rol en al even
min de aankoopprijs van het toestel,
daar de verzekeringsmaatschappij toch
slechts de werkelijke waarde van het
toestel op het moment van het ongeluk
zou uitbetalen. Over de schade-regeling
na het gebeuren op 22 januari i960,
merkte de Maastrichtse verzekerings
inspecteur op, dat hjj het ongeluk aan
de verzekeringsmaatschppij doorgaf en
dat hij zich kort na het gebeuren met
verdachte in verbinding had gesteld om
de schade te regelen. Verdachte, aldus
spreker, was op dat moment zeer onder
de indruk van het gebeurde en niet erg
gesteld op een gesprek over de ver
zekeringstechnische aangelegenheden
van het ongeluk.
De verdediging, net als in Maas
tricht gevoerd door mr. M. Tripels en
ten invullen. „Het bewuste toestel was jhr. mr. L. van Sasse van IJsselt,
veerde op bij de positieve verklaring
van een getuige, die indertijd niet door
de rechtbank is gehoord, dat hij als
procuratiehouder van de Nederlandse
Credietbank telefonisch contact had
opgenomen met de verzekeringsmaat
schappij en dat daarbij ook een cata-
loguswaarde van 70.000 gulden was ge
noemd. Naar zijn weten had de ver
zekeringsmaatschappij geen recht
streeks contact gehad met verdachte en
berustte de opgegeven catalogusprijs
op gegevens van Fokker. Een verkla
ring, welke later door de algemene
procuratiehouder van de verzekerings
maatschappij werd onderschreven.
Hij legde zelfs een in de ogen van de
verdedigers zeer belangrijk stuk over,
waarin door Fokker cataloguswaarden
variërend van 70.000 tot 125.000 gulden
voor haar toestellen worden opgegeven.
Dit stuk werd aan het lijvige „Trek-
Air"-dossier toegevoegd.
De president wees verdachte nog op
het feit, dat hij bij de invoer van de
Fokker aan de douane opgaf, dat de
Fokker een „gebruikt" toestel was.
Slagvaardig repliceerde verdachte hier
op: „dit deed ik om de invoerrechten
te drukken, maar een werkelijk deskun
dig douane-beambte zou gezien hebben,
dat het toestel nieuw was".
Hiermee werd het verhoor over de
valsheid in geschrifte afgesloten. Van
het horen van enkele niet verschonen
getuigen zag het gerechtshof af.
Voordat de zitting tot vandaag ver
daagd werd sneed het gerechtshof
nog even het primair ten laste ge
legde feit: de poging tot oplichting
aan. Verwacht mag worden, dat de
behandeling van dit feit aanleiding zal
geven tot wat meer „vuurwerk ge
zien de minder rustige reacties, welke
verdachte ten aanzien van de eerste
behandeling van deze tenlasteleg
ging maakte. Zeer pertinent ontkende
lijj thans namelijk, dat hij eén dag na
het verongelukken van vlieger Kleyn
in diens Maastrichtse kosthuis zou zijn
geweest.
Toen de president in dit verband op
merkte, dat verdachte tijdens het voor
onderzoek minder pertinente verklarin
gen had afgelegd, luidde het antwoord
van verdachte: „Ik was toen erg ver
ward, vanwege de wijze, waarop de
verbalisanten mij hebben verhoord. Zjj
stelden geen vragen, maar uitten slechts
beschuldigingen. Zij namen de plaats
van de rechter in en niet van de onder-
zoeker." Verdachte bestreed voorts de
verklaringen van een vroegere piloot
van „Trek-Air", die opnieuw volhield,
dat verdachte hem een beloning van
10.000 gulden in het vooruitzicht had
gesteld, wanneer hij de verzekerde Fok
ker boven de Middellandse Zee zou la
ten verongelukken.
De zitting is vandaag voortgezet.
voor het eerst tot vicaris-generaal be
noemd als opvolger van mgr. Jos Bae
ten, toen deze coadjutor van mgr. P.
Hopmans werd.
In het katholieke onderwijs bekleedt
mgr. Koenraadt zowel op diocesaan als
landelijk niveau vele vooraanstaande
functies. Mgr. Koenraadt is lid van de
Nederlandse Schoolraad en voorzitter
var. het Hoger Catechetisch Instituut in
Nijmegen. Met deken L. Smit uit Oos
terhout en de officiaal van het bisdom
Breda, mr. J. Oomen, schreef hij de
nieuwe bewerking van de Verklaring
van de catechismus der Nederlandse
bisdommen van mgr. P. Potters. Sinds
1961 is mgr. Koenraadt proost van het
kathedraal kapittel van het bisdom
Breda. Hij is ook lid van het nationaal
bestuur van de Pauselijke missie-ge
nootschappen.
Toen ik het établissement
binnenkwam was de situatie
er zó: aan de tapkast stond
een monument van een ne
ger. Aan de verschillende
tafeltjes zaten indolente,
blanke mannen beschouwe
lijk in hun glaasje bier te
staren. En ergens in de
hoek zat een klein, gerimpeld wijfje
met waakzame ogen van haar glaasje
advocaat te genieten. Mét slagroom.
De kleurling was nét bezig aan een
donderende monoloog. Hij leefde in
onvrede met de wereld en vooral met
ons. Voorzover ik hem begreep wilde
hij al onze westelijke verworvenheden
op het gebied van beschaving in een
grote hoed gooien. En ook vertoonde
hij luidkeels de neiging om iemSnd de
strot af te snijden. Zijn woorden vielen
niet in vruchtbare aarde. Wij hoorden
ze met koele gereserveerdheid aan. Op
een gegeven moment haalde hij zijn
'pas te voorschijn om zijn wankele be
staan te bewijzen. Het beduimelde vod
ging van hand tot hand. En nadat wij
het allen ongeïnteresseerd hadden
doorgebladerd verdween het weer in
zijn enorme borstkas. Daarna ging hij
voort de tragiek van zijn eenzaamheid
vloekend en tierend aan ons duidelijk
te maken. Totdat hij door de besluit
vaardige, en op de onberispelijkheid
van zijn zaak gestelde, waard aan de
deur werd gezet.
Wij keken hem, toch wel een tikkel
tje geschokt, door de ramen na en za
gen hoe hij zichzelf, waggelend in een
mist van grijze regen oploste. En er
viel een bedachtzame stilte.
Toen zei dat wijfje in de hoek:
„Die goser is morgen jarig en h(J
wéét het niet eens".
(Advertentie)
Inlichtingen bij uw fotohandelaar
APELDOORN, 17 mei In het Ju-
lianaziekenhuis is gistermorgen overle
den de heer W. Visser uit Dokkum, die
dinsdag bij een auto-ongeval op de
Hoofdweg in Ernst zwaar werd ge
wond. Dit ongeval, een botsing tussen
een personenauto en een bus van de
Veluwse auto dienst, eiste reeds twee
doden.
(Advertentie)
Rustig oud met OLVEH pensioen.
Pas op zeer hoge leeftijd heeft
de heer Frans Hendrik Marie
Wyers, die zondag in Maastricht
zijn tachtigste verjaardag hoopt
te vieren, gemeend heen te moe
ten gaan als president-commis
saris van de door zijn overgroot
vader in 1797 gestichte industrie-
en handelsonderneming J. P.
P. Wyers N.V. in Amsterdam. Dit
afscheid valt de tachtigjarige
niet licht, hetgeen volkomen be
grijpelijk is, wanneer men weet,
dat hij van jongsaf aan „in za
ken" zat. Voor hem leverde de
beroepskeuze geen moeilijkheid
op. Naar het voorbeeld van zijn
overgrootvader, zijn grootvader
en zijn vader wilde ook Frans
Wyers zijn beste krachten geven
aan de uitbouw van het familie
bedrijf, dat eertijds, vlak bij zijn
geboorteplaats Dordrecht, in Rot
terdam gevestigd was. De vader
van de thans tachtigjarige had
er geen enkel bezwaar tegen, dat
zijn zoon Frans de voetsporen
van zijn voorouders wilde vol
gen. Maar hij stonf erop, dat de
jeugdige zakenman zich eerst
voor zijn toekomstige taak zou
gaan bekwamen in het buiten
land. Zoon Frans voldeed aan dit
verzoek en werkte als volontair
in de katoenstad Manchester, en
op grote exportkantoren in Hamburg en St.-Quentin. Pas na deze met
gemakkelijke maar wel degelijke buitenlandse leerscholen doorlopen te
hebben, mocht hij op 23-jarige leeftijd in dienst treden van de toen nog
commanditaire vennootschap J. P. Wyers. Kennelijk vanwege zijn in het
buitenland opgedane ervaring had de nieuwkomer bijzonder veel interesse
voor de export van textielgoederen en aanverwante artikelen voor de
WOnEennrgoedTgmogelijkheid om de export van de toen nog uitsluitend
Nederlandse onderneming te vergroten, was volgens hem de stichting
van een verkoopkantoor in België. Eerdere plannen op dit Punt hadden
geen succes opgeleverd, maar de nieuwe poging m 1910 had wel succes.
De verkooporganisatie in België groeide later, alle moeilijkheden van de
eerste wereldoorlog ten spijt, uit tot een belangrijke dochteronderneming
te Brussel met verkoopmagazijnen in Antwerpen, Charlerloi, Gent, Luik
en Luxemburg Ook in andere landen ontstonden door toedoen van Frans
Wyers die er niet voor teruggeschrokken was de Belgische dochter
onderneming van de grond af op te bouwen belangrijke nederzettingen.
Op grond van deze opmerkelijke prestaties durfde de leiding van de in
1920 tot een naamloze vennootschap omgevormde onderneming het aan
de actieve exportleider tot directeur van de nieuwe N.V. industrie- en
handelsonderneming J. P. Wyers inmiddels gevestigd te Amsterdam
aan te stellen. Een verstandig besluit, daar de nieuwe directeur de zaak
niet alleen door de moeilijke jaren van de tweede wereldoorlog heen
loodste, maar ook tot een zeer belangrijke internationale onderneming
wist uit te bouwen
Zeer tot genoegen van de voortvarende directeur waren ook zijn kin
deren met name zijn zoon en naamgenoot Frans Wyers jr. bezield met een
grote' ondernemersgeest. In 1949 droeg hij het directeurschap aan zijn zoon
over. Als president-commissaris bleef de heer Frans Wyers sr. zelf aan de
onderneming verbonden. Ruim twaalf jaar heeft de thans tachtigjarige
ondernemer deze functie vervuld en eerst nu denkt hij er over het voortaan
wat rustiger aan te doen. Als commissaris blijft hij de zaak echter nog
steeds trouw. Zijn interesse in het wel en wee van de onderneming is nog
onverflauwd, ook al is hij sinds drie jaar toen de jarige zijn intrek nam
in het Maastrichtse verzorgingscentrum voor bejaarden de „St. Gerlachusflat'
gedwongen de activiteiten van zijn onderneming van een afstand te
volgen.
Voor de Dordrechtenaar van geboorte valt het met gemakkelijk om
zich helemaal in Maastricht thuis te voelen, maar daar staat tegenover, dat
ook zijn nieuwe woonplaats hem bijzonder dierbaar is, vanwege „de schoon
st e vaart van zijn leven", welke hier in 193S begon. Op initiatief van
ondernemer Wyers werd toen immers met zijn fraaie motorboot „Lucretxa'
een model van deze boot vormt het pronkstuk van zijn woning in Maas
tricht een kopie van het beeld van Onze Lieve Vrouw „Sterre der Zee"
van Maastricht naar Rotterdam overgebracht. Op zijn tocht naar het Rotter
damse zeemanshuis deed dit beeld ook even de ouderlijke woning van de
heer Wyers aan de Maasoever te Dordrecht aan. Een royale foto van dit
huis, waar thans een centrum voor het Open-Deur-werk van de priesters
van het Heilig Hart gevestigd is, prijkt aan de muren van zijn woonvertrek.
Nog meer jeugdsouvemrs hebben een ereplaats gekregen in de woning van
de heer Frans Wyers, naast de versierselen van vele hoge pauselijke en
koninklijke onderscheidingen, welke de tachtigjarige in de loop der jaren
voor zijn vele verdiensten voor kerk en staat zijn verleend.
