Vertrouwd en landelijk beeld
langs Spaarne blijft behouden
êêéêèf"
Symbool der standvastigheid trotseerde
in Zuid-Schalkwijk een paar eeuwen
Restauratie stelt de toekomst
van de molen veilig
m
Zuster Carla in
bruisend zilver
Diamant aan de Heemsteedse Glip
NU OOK IN HAARLEM
S.O.S. Telefonische Hulpdienst
„vluchtad
res voor mensen in
nood
t
SOLEX
Circus Boltini met
prachtig programma
in Haarlem
SLEUTEL WEG?
HARDEBELT
n
ZATERDAG 19 MEI 1962
PAGINA 3
mmmi
HAARLEM, 19 mei Al eeuwen beheerst de
schilderachtige houtzaagmolen „De Eenhoorn"
aan het Zuider Buiten Spaarne het weideland
schap van Zuid-Schalkwijk. Onlangs heeft de Ver
eniging „De Hollandsche Molen" besloten, „De
Eenhoorn", die al geruime tijd werkloos is, gron
dig te restaureren. Niet zozeer, omdat het histo-
f'sche bouwwerk ernstig gehavend zou zijn of op
^storten zou staan de eenhoorn symboliseert
standvastigheid, de molen draagt zijn naam
ïhet ere maar omdat men de molen, die thans
oord van rust is, in zijn oorspronkelijke schoon
heid voor de toekomst veilig wil stellen. De res
tauratie is dus zuiver preventief. Voorkomen is
altijd nog beter, en zeker goedkoper, dan genezen.
In vroeger tijden moet het een drukte van be
lang geweest zijn rond dit donker geteerde, houten
bouwwerk: onderhandelende kooplui, de aan- en
afvoer van boomstammen over het Spaarne en
het snerpend geluid van de houtzagen. Stilaan is
het gerucht rond de molen geluwd. Tegen de ont
wikkeling van de techniek viel niet op te werken.
Zij legde de bedrijvigheid op en rond de molen stil.
Hoewel de molen nu nog op het gebied ligt van
de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude,
zal de gemeente Haarlem voor veertig procent in
de restauratiekosten bijdragen. Mettertijd name
lijk zal Zuid-Schalkwijk volgens een annexatieplan
bij Haarlem gevoegd worden. „De Eenhoorn"
wordt dan Haarlems.
Ee vlonder onderin de/molen,
Waar eertijds de boomstammen
Werden gezaagd. Dertig jaar
Seleden gebeurde dat voor het
Jaatst. Nu staan de ijzeren za
gen verroest in een half door
sneden boomstam.
Schilderachtig steekt de hout
zaagmolen „De Eenhoorn" af te
gen het weide-landschap van
Zuid-Schalkwijk. Hij staat er al
eeuwen zo. De bedrijvigheid rond
het donkergeteerde gebouw is af
genomen: „De Eenhoorn" kon het
met zijn wieken niet bolwerken
tegen de ontwikkeling van de
techniek. Eerdaags zal hij volle
dig worden gerestaureerd, en een
nieuwe toekomst tegemoet gaan.
„DE SLEUTELSPECIALIST"
O T O
Verontwaardiging bij
VVD in Zandvoort
d«
3e
de
bi het uitbreidingsplanSchalkwek
f°mt de restauratie van „De Een
hoorn" goed van pas, aangezien in het
wan langs het Zuider Buiten Spaarne
.an ruimte groenstrook is geprojec-
Ziinrtt waarin de molen uitstekend tot
jn recht zal komen. De gemeente
paarlem is daarom enthousiast over de
2j wende restauratie. En zij realiseert
rtiPt tevens> dat ,,De Eenhoorn", die
hot kleine moien aan de Delftlaan
ziin anige molenbezit van Haarlem zal
on a beslist niet verloren mag gaan. Of
jP de plaats van de „Adriaan" nog een
H0 n gebouwd zal worden, is kennelijk
steeds een groot vraagteken.
tiiV°eKer waren Haarlem en omgeving
hehnaan Ruim honderd molens
start er 'ostig °P l°s gedraaid. Oude
hop gezichten van Haarlem bewezen,
«en °°k in de stad zelf vele molens
vertrouwd beeld waren. De stads-
uitbreidingen, de aanleg van wegen en
de toename van de industrie deden de
meeste molens sneuvelen. In Haarlem
en omgeving zijn er nog slechts acht
molens. Een ramp was het, toen onge
veer dertig jaar geleden de „Adriaan"
door brand verloren ging. De ouderen
herinneren zich nog die molen, staan
de in de bocht van het Noorder Bui
ten Spaarne. De plannen tot herbouw
zijn nooit tot uitvoer gekomen. Welis
waar is een paar jaar geleden een mo
len van Alblasserdam naar Haarlem
overgebracht, maar hij ligt nog steeds
opgeslagen.
Hoe het ook zij, over de aanwinst
van „De Eenhoorn" binnen Haarlem
kan men slechts verheugd zijn. Over
de restauratie evenzeer. Van de his
torie van deze molen is weinig bekend.
Deskundigen verschillen zelfs van me
ning over de ouderdom van de molen.
In sommige geschriften wordt be
weerd, dat de molen reeds aan het eind
van de zestiende eeuw aan het Spaarne
stond. Andere geven de molen geen
hogere leeftijd dan „slechts" tweehon
derd jaar.
Afbraak, brand en wederopbouw
spelen hierin wellicht een verklaren
de rol. De huidige beheerders van de
molen, de 83-jarige heer S. Sneeboer
en zijn 45-jarige zoon, die op enkele
tientallen meters van de molen een
electrische houtzagerij hebben, z;jn er
beslist van overtuigd, dat de molen
meer dan drie eeuwen oud moet zijn.
In 1924 begon de heer Sneeboer de
molen te exploiteren. Een kleine tier)
jaar nog heeft de molen op wind
kracht stammen gezaagd. „Maar in
het begin van de jaren dertig be
gon de molen het wat minder goed te
doen. Ik zag al vlug in, dat een der
gelijke wijze van werken nu niet de
rendabelste was", zegt de heer Snee
boer. „De Eenhoorn" vertoonde teke
nen van verval. Het draaien van zijn
wieken begon moeizaam te gaan.
Behalve de eigenaresse, „De Holland
sche Molen", staken toen indertijd ook
de Roei- en Zeilvereniging „Het Spaar
ne", de toenmalige V.V.V. en de ver
eniging „Haarlem" een reddende hand
toe. Men bracht de meest noodzakelijke
reparaties an: verrotte balken verving
men door nieuwe en de molen werd op
nieuw van binnen en van buiten geteerd.
Dat laatste werd kort voor de oorlog
herhaald. Alles gebeurde op advies van
de Vereniging. „We waren daar heel
bljj om", zegt de heer Sneeboer, „en
we kunnen ons niet voorstellen, dat de
vroegere eigenaar de molen zelfs heeft
willen afbreken. Gelukkig stak de Ver
eniging, vlak voordat wij ons over de
molen ontfermden, daar een stokje
voor."
Tien jaar geleden kocht een Heem-
stedenaar directeur van een hout
maatschappij de molen op, onder
verplichting van restauratie. Voortref
felijk is de Heemstedenaar zijn ver
plichting nagekomen. Toch achtte men
het met het oog op de toekomst raad
zamer „De Eenhoorn" weer onder de
deskundige hoede te brengen van de
vereniging „De Hollandsche Molen".
sr
minuiliurn
Dat is dus gebeurd. De heer Sneeboer
en zijn zoon houden dagelijks een oogje
op de stille molen. „De Eenhoorn" ver
tegenwoordigt het type van de paltrok-
molen, waarvan er in Nederland nog
slechts drie voorkomen. In het buiten
land kent men ze niet. De naam is ont
leend aan een wijduitstaande rok, die
vrouwen enkele eeuwen geleden in de
Paltz (Duitsland) droegen. De vorm van
de molen, die rond een verticale as naar
alle windstreken kan worden gedraaid,
doet aan deze Paltzrok denken.
De molen ligt nu verlaten. Het ge
luid van wentelende wieken is wegge
storven. Enkele jaren geleden draai
de de molen nog, eenmaal per maand,
voor bezoekers en belangstellenden, die
dan konden zien, hoe vroeger het zagen
geschiedde. Ook dat is voorbij. De hoge,
ijzeren zagen staan nu verroest in een
half doorsneden balk. De houten wan
den vertonén reten en kieren. Binnen
hebben regen en wind vrij spel. De
balken- en raderconstructie hoog in de
molen kreunt soms. Maar uit niets blijkt
dat „De Eenhoorn" zijn einde nabij is.
Vooral nu zijn algehele restauratie ze
ker is geworden.
Voordat men binnenkort „De Een
hoorn" opnieuw van binnen en van
buiten gaat teren en schilderen, zullen
eerst de vermolmde balken in de mo
len door nieuwe worden vervangen. Ook
In zes jaar tijd is zuster Carla.
hoofd van de Lagere en Ulo-school
aan de Kleine Houtweg, de St. The-
resiaschooi, een begrip geworden.
Een begrip van vernieuwingen,
verbouwingen en moderniseringen.
In zes jaar tijd heeft zij zo niet het
aanschijn, dan toch het innerlijk van
de school vernieuwd. Achter de ge
degen. Haarlemse fagade is zij met
zuidelijke zuster Carla is een Lim
burgse zwier aan het werk ge
gaan. Op haar initiatief werden lo
kalen gemoderniseerd, kreeg de
sport een ruimere plaats op het pro
gramma en konden ouders zich op
ouderavonden met leraren over de
kinderen beraden. Zelfs knepen de
leerkrachten op haar voorstel een
oogje dicht wanneer de meisjes niet
in rok of zonder sokjes op school
verschenen. Talloos zijn de zorgen,
die zij met de laatste verbouwingen
heeft gehad. Maar er is goede hoop
dat haar inspanningen beloond zul
len worden met het klaarkomen van
de werkzaamheden in september.
Tijd om op de lauweren te rusten is
er dan niet, want nieuwe teken- en
physica-lokalen zijn het volgende
punt op het programma van de al-
tijd-actieve zuster Carla. Zuster Car
la komt uit Grave. Dat is te horen
aan de zacht g, die hier in het noor
den altijd zo zonnig aandoet. Maar
meer is dat misschien te merken
aan de zachte g, die hier in het noor
die zij bij alle beslommeringen weet
te bewaren. „Je kunt met haar
lachen," zeggen de leerlingen, vrij
wel de hoogste lof, die een leer
kracht toegezwaaid kan worden. Zij
is werkelijk geliefd op haar school,
die tot een bloeiende instelling in
de oude binnenstad geworden is.
Op 22 mei krijgen de leerlingen,
oud-leerlingen, leerkrachten en
ouders gelegenheid te getuigen van
hun sympathie voor zuster Carla.
Die dag zal zij haar vijfentwintig-ja
rig kloosterjubileum viereh. Een co
mité zal ervoor zorgen, dat deze
feestdag, die ingezet zal worden
met een speciaal voor haar feest ge
componeerde mis, geheel in de stijl
van de van activiteit bruisende zus
ter zal verlopen.
Op 1 mei 1937 werd zij in het moe
derhuis van de Zusters van Liefde
uit Tilburg geprofest. Als zuster Car
la heeft zij daarna haar onderwijs
sporen overal in Nederland achter
gelaten. Waar zij kwam, heeft zij
zich een weg van vernieuwingen
gebaand. In Gennep, Den Haag,
Roermond. In Haarlem kwam zij
dus beslagen ten ijs. Blijkens het
groot aantal successen van zuster
Carla, die naast haar functie van
schoolhoofd, ook zitting heeft in de
schoolraad en waarnemend Overste
in het klooster naast de Spaarne-
kerk is, was dat Haarlemse ijs niet
te glad.
Het Glipper bruidspaar VitendaalKoomen, dat 28 mei zijn diamanten bruiloft
hoopt te vieren.
(Advertentie)
LANGE VEERSTRAAT 10 - TEL. 11493
het bekledingshout en de vloer van de
zaagvlonder zal op bepaalde plaatsen
worden vernieuwd. De molenwieken
worden versterkt en voor de oorspron
kelijke zware balk onder de as, waar
de wieken op draaien, zal eveneens een
nieuwe komen. Tijdens de werkzaam
heden in en buiten de kap zal men te
vens de wieken-as controleren. „De
Eenhoorn" gaat een degelijk herstel te
gemoet. Een gebouw, dat enkele eeuwen
regen en wind trotseerde, heeft daar al
le recht op.
Maandag 28 mei is het groot feest
aan „De Glip". Het echtpaar J. J.
Uitendaal-Koomen is die dag zestig
jaar getrouwd, een gebeurtenis welke
het diamanten pa-ar met de familie
leden in alle opgewektheid gaat vie
ren. Voor de bruidegom is het een
dubbele feestdag. Hij trouwde name
lijk op zijn verjaardag en op 28 mei
zal hij de respectabele leeftijd van 85
jaar hebben bereikt. De heer Uiten-
daal stamt van een oud Heemsteeds
geslacht. Zijn wieg stond in het klei
ne witte huisje aan de Prinsenlaan
20, hetzelfde huis waarin ook zijn
grootouders hebben gewoond. Hij
heeft de Prinsenlaan nooit meer ver
laten. Thans woont het bruidspaar op
nummer 16, met als buurman een
van de zoons. Het geboortehuis van
de bruidegom wordt nog steeds door
zijn zuster bewoond, zodat we met
een klein beetje fantasie de Prin
senlaan ook wel de „Uitendaallaan"
zouden mogen noemen.
De bruid 82 jaar oud is ge
boortig uit Bennebroek. Drie jaar oud
verhuisde zij naar de Glip en van
daar dat we kunnen spreken van een
echte Glipper-familie. In zijn vrijge-
zellentijd was de heer Uitendaal bloe-
mistknecht. Na zijn trouwen begon
hij een kolenzaakje dat hij met hard
werken en daarin bijgestaan door
zijn vrouw omhoog wist te bren
gen tot een florerend kolen- annex
transportbedrijf. In vroeger jaren
werden de kolen en de turf met de
hondekar rondgebracht. Later kwam
daar een paard en wagen voor in de
plaats en weer later deed in zijn zaak
de auto zijn intrede. De bruidegom,
die vol grapjes zit, vertelde dat hij
als jongen nog meegeholpen heeft bij
de aanleg van de trambaan voor de
nu alweer legendarische stoomtram.
Hij zag het gillende en puffende ge
vaarte verdwijnen en plaats maken
voor de „elektrische", die op haar
beurt moest wijken voor de koel za
kelijke bus. Tot zijn tachtigste jaar
heeft de heer Uitendaal onder de
kolenzakken gelopen. Toen vond hij
het welletjes. In zijn zoon, die de
zaak al eerder had overgenomen, had
hij een waardig opvolger gevonden.
Bruid en bruidegom gaan opgewekt
door het leven. Mevrouw Uitendaal,
die haar man bij het werk altijd tot
grote steun is geweest, kan ook nu
nog niet stilzitten. Zij moet wat om
handen hebben en daarom mag ze
graag de breipennen ter hand nemen.
Haar man is verzot op patience. Wan
neer de kaarten op tafel komen kan
hij urenlang bezig zijn.
HAARLEM, 19 mei Vanavond
start de Telefonische Hulpdienst van
de stichting S.O.S. in Haarlem. Zoals
in artikel 2 van de statuten vermeld
staat, heeft de instelling tot doel eerste
hulp te bieden aan hen, die religieuze,
psychische of maatschappelijke moei
lijkheden hebben. Daartoe is in het Ke
naupark een kantoortje ingericht, waar
een tweetal vrijwilligers elke avond van
7-12 uur de wacht houdt bij de tele
foon. Ook 's zondags.
Via nummer 22022 krijgt men con
tact met deze mensen, die de ziel zijn
van de instelling en een „vluchtadres"
betekenen voor hen die in ernstige per
soonlijke moeilijkheden geraakt zijn, om
dat zij de weg naar „de bureaus" niet
wisten of deze gesloten vonden. Tegen
de onbekende telefonist hoeven
zij geen „stand op te houden", geen
naam of adres op te geven. Zelfs kun
nen zij op elk gewenst ogenblik het
gesprek verbreken. Men kent elkaar
immers niet. Strikte vertrouwelijkheid
en anonimiteit zijn gewaarborgd.
De „telefonisten" zijn geen maat-
(Advertentie)
f 37 S
„Nu wegrijden zonder trappen"
SOLEX SERVICE STATION
RIJKSSTRAATWEG 249
HAARLEM-N. TELEF. 57455
schappelijke werk(st)ers; d.w.z. het
zijn geen beroepskrachten; maar het
zijn wel mensen met verstand en ge
voel, die hun werk verrichten vanuit
hun christelijk geïnspireerde mede
menselijkheid.
De T.H.D. (Telefonische Hulpdienst
is dan ook geen maatschappelijke in
stelling die aan de reeks bestaande
bureaus en instanties zal worden toe
gevoegd. Wél zal de T.H.D.waar da
nodig is, de hulp inroepen van deze
instellingen of het contact tussen deze
en de hulpvragende tot stand brengen
Daarover beslist een staf, bestaande uit
een zestal specialisten: geestelijken
psychiaters en maatschappelijk wer
kers. Natuurlijk zal bij de verwijzin;
naar andere instanties ten volle reke
ning gehouden worden met de wensei
van de hulpvragende. Die staf van spe
cialisten heeft ook tot taak de „tele
fonisten" te steunen en te leiden bi
hun verantwoordelijk werk.
De T.H.D. Haarlem is opgezet naai
het voorbeeld van de hulpdiensten in
een aantal andere Nederlandse steden
waar deze al veel mensen hebben kun
nen helpen. De diaconieën der protes
tantse kerkgenootschappen en het In
terparochieel Sociaal Charitatief Cen
trum hebben de beginsubsidie gestort
van de instelling, voor welker oprichting
zich een aantal katholieke en protes
tantse praticulieren hebben ingezet.
Alle medewerkers van de T.H.D.
werken volstrekt belangeloos. Het
heeft daarom alle zin het gironum
mer der stichting hier te vermelden:
493711, ten name van de stichting
S.O.S.-Telefonische Hulpdienst, Haar
lem.
Ook in Haarlem zal voortaan een
naamloos iemand zijn die men tijdens
de avondlijke uren steeds kan berei
ken voor het vragen van hulp of raad
in ernstige persoonlijke moeilijkhe
den. In een van de huizen van het
Kenaupark was een kamer beschik
baar waar de Telefonische Hulpdienst
kon worden gehuisvest.
Het huwelijk van het bruidspaar
Uitendaal werd gezegend met zes
kinderen, waa-rvan er nog vijf in le
ven zijn. Met veertien kleinkinderen
en vier achterkleikinderen is het na
geslacht ruimschoots verzekerd.
Het diamanten bruilofsfeest belooft
een heel gezellige dag te worden. Een
van de drie zoons komt speciaal over
uit Argentinië om bij deze zeldzame
feestdag aanwezig te zijn. Op 28 mei
wordt 's morgens in de St. Joseph-
kerk in Bennebroek een plechtige H.
mis uit dankbaarheid opgedragen.
Het feest wordt gevierd in het Ver-
versingshuis „Groenendaal", waar het
's middags van vier tot vijf uur re
ceptie is.
lllllllllllllllllllllMlIllllllllllllllllllllllllinrrnrnilllllIIIIIIIIIIIIII
HAARLEM, 19 mei - Ons vocabu
laire heeft weer te weinig adjectieven
om afdoende het programma te be
schrijven, dat Tony Boltini de komende
dagen presenteert. Woorden als feno
menaal, formidabel en grandioos zijn zo
gemakkelijk neergeschreven, en ze
dreigen lege begrippen te worden, als
het circus in het spel is. Toch gebrui
ken we ze opnieuw, omdat het niet
anders kan. Het ciscus is voor ons weer
een feest geworden. Het heeft zijn grote
tent opgeslagen nabij Dreefzicht, aan de
rand van de Hout. Reeds gisteravond,
bij de première, waren er het gerucht
en de drukte, die onverbrekelijk bij een
circus horen. De lichtjes brandden ter
uitnodiging, fascinerend en onweer
staanbaar, terwijl van verre reeds het
circusofkest zijn klaterende muziek liet
horen. In die stemming was iedereen
spoedig rijp om met volle teugen te ge
nieten. En iedereen heeft genoten. In de
zeer goed bezette tent heeft Boltini zijn
publiek een programma voorgescho
teld, dat gevarieerd van samenstelling
was en uitnemend van kwaliteit. Waar
zullen we mee beginnen? Ja, de paar
den blijven voor ons altijd de circusar
tiesten bij uitstek. In de piste pronkte
een adel, die hartveroverend was. De
gratie en hoofsheid van de Deense tij-
gerpaarden zullen wij niet gauw verge
ten. De heer Wilke Sr. gaf daar met
zijn regie nog een bijzondere stijl aan,
zoals hij dat later deed met zijn vrije
dressuur: twaalf paarden, rank en hoog
op de benen, ontwapenend in spel en
tegenspel en vooral imponerend door
hun markante „persoonlijkheid". Vales-
ka en Zulma Wilke lieten weer eens
zien, hoe vorstelijk de Weense Hoge
school is, laatst genoemde leverde bo
vendien een verrukkelijke parforce.
Maar niet alleen paarden. Ook leeuwen
waren present. Zij openden het pro
gramma met als dompteuse het Neder
landse meisje Miranda. Ofschoon zij
wat onzeker te werk ging, dient zij
naar de letterlijke vertaling van haar
naam bewonderd te worden, want
zij is pas een paar weken in het vak.
Liefhebbers van olifanten konden hun
genoegen beleven aan de vier babies
onder dressuur van Alberto Althof. Wij
kunnen moeilijk ieder nummer apart
bespreken. Uit het grote variété doen
wij slechts een greep. De cascadeurs
Les Luratis lieten op straffe en humo
ristische wijze zien, hoe het leven
slechts een kwestie is van vallen en op
staan. Enerverend waren de Zuid-Ame
rikaanse Marinelly's: watervlug. tem
peramentvol en ongelooflijk lenig. Er
was een fietsnummer, dat opzienbarend
was door zijn verrassende vondsten.
Zo kunnen wij doorgaan. Maar zonder
meer sensationeel was het optreden van
de Spaanse jongleurs: wat een behen
digheid, wat een vaart en wat een
enerverend nummer. Niet minder was
het overrompelend optreden van de
Italiaanse troep Salvini. Een wervel
wind van acrobatiek, meesterlijk in af
werking en presentatie. U ziet het, wij
verliezen ons toch in alle mogelijke
adjectieven, maar wij springen over op
de superlatief bij de Jarz-troep die het
fraaiste trapezenummer bracht, dat wü
ooit hebben gezien. Het was allemaal
zo elegant en stijlvol, zo gewaagd en
toch zeker, dat het publiek in een uit
zinnige ovatie losbarstte. En terecht.
Het was een adembenemend besluit van
een circusfeest, waarin de clowneske
nummers voor een geslaagde afwisse
ling zorgden.
W.H.
ZANDVOORT, 18 mei De secreta
resse van de afdeling Zandvoort van
de WD deelt namens het bestuur me
de, dat de WTD in Zandvoort in haar
woensdagavond gehouden ledenverga
dering haar teleurstelling en verontwaar.
diging heeft uitgesproken over de ge
dragingen van haar vroeger lid L. J.
Breure c.s. Zij voegt daaraan toe, dat
men op de van die zijde gedane publi
caties en mededelingen aan de pers niet
wil ingaan, omdat men zulks niet in
overeenstemming acht met de stan
ding van een politieke partij als d
WD.
