Barok
Niet huilen,
Marietje!
„Seine Magnifizenz" wil
stad herbouwen
voorbeeld
Rotterdam
VOETANGELS EN KLEMMEN
Bij A.S. HUURVERHOGING
naar
van
De oude Wime droomt in
dagelijkse afleveringen
van Sissy, een keizerin,
en voelt niets voor de
saneringsplannen
W
Sociaal
commentaar
Het verzet der vakcentrales
ZATERDAG 19 MEI 1962
PAGINA 9
Soms denkt Seine Magnifizenz
troostend aan Johann
Strauss en zijn Schone blau
we Donau. Toen de walsenkoning
®jn beroemdste ode ten doop hield,
Waren de verwende Weners diep
teleurgesteld: der Strauss had ge
taald. Sepp en Anton, die nu in
bun koffiehuis somber naar het
blinkende Italiaanse espresso-
tuachien staren, zeggen: der Rai-
ber is een cultuurloze barbaar.
Weners kankeren veel en harts
tochtelijk. Ontzaglijk is de galerij
Van groten die zij in extase heb
ben bewonderd, niet veel minder
ue reeks van genieën die zij kort
®t lang hebben verguisd: van
Bruckner tot Mahler, van Sem-
jbelweis tot Sigmund Freud. Soms
bgt het gewoon aan hun stem-
bUrig, aan de kater misschien die
*0 na een avond vol koppige Heu-
tige-wijn moeten verstouwen, zo-
als toevallig met de Schone blau
we Donau. En daar kan prof. dr.
Poland Rainer, die aan de Acade
me voor beeldende kunst met
«Seine Magnifizenz wordt aange
sproken, zich mee troosten. Deze
briljante bouwkundige heeft We-
bcn een sanerings- en wederop-
b°Uwplan voorgelegd, dat veel te
genstand heeft opgeroepen. De te
enstanders zijn voor een aanzien
lik deel oudere Weners, wier stad
b°g immer de keizer van hun ziel
Voortreffelijke beoefenaars
*un de ironie die zij zijn, honen ze
•bet de voor hen onvergetelijke
ranz Joseph: „Zeer mooi, het doet
buj erg veel genoegen." Immers
a s be „alte Herr" iets niet beviel,
Placht hij altijd deze formule te
&ebruiken sedert de bouwer van
v6. Opera aan de Ring zich na de
cizerlijke kritiek van kant had
Smaakt.
In Culemborf
Partijbestuur royeert
groep P.v.d.A.-leden
J
Beleg modem - beleg in
INTER
UNIE
Dominion
Tar Chemical
Company Ltd.
Een Canadees
industrieel conce.
dynamisch
expansief
veelzijdig
22 mei a.s.
eerste verhandeling ter
beurze van Amsterdam
van certificaten van 10
aandelen.
Prijs circa f. 680,-
Jong tot oud zijn de Weners ver
slaafd aan lezen.
Wenen zich van de ergste oorlogs-
0ll Wondingen herstelt en een welvaart
gen v'ndt, die voor de thans levende
tVep r®Ues ongekend is, glorieert het
<JrinL in de glans van zijn historie. Men
öitiz starï met gulzige ogen; tien-
e6n enden beelden voor ansichtkaarten;
Vvej. fdembenemend verleden van een
teinf Ö*1 in paleizen en tuinen, in fon-
ga ®n en standbeelden, in vier Mozart-
t6r®en en vier Schubertgassen, in thea-
en „Hier leefde en Uierf-huizen".
aii„ onweerstaanbare Schmelz maakt
b0nf behaaglijk wat anders een kakel-
hais U'?ep van barok, rococo, neo-re-
ën rincisme en biedermeier zou zijn.
een uan de Weners zelf: elke straat
tjörb°^ereBe met Hans Moser en Paul
Vr0uiger in bet gezelschap van knappe
een .n. -®11 bun dromen: dagelijks
këi2pnieuwe aflevering van Sissy, een
ie ner'n. De verliefdheid bloeit er in al-
'taWri en a*s °veral de weelde van
"ue kastanjes en seringen. Het
Overal in de woonwijken vindt men de zestigers en zeventigers aan tafels onafgebroken kaarten om een paar groschcn
WENEN IS ZIEK
CULEMBORG, 18 mei Een groep
P.v.d.A.-leden alhier, die met een eigen
lijst deel zal gaan nemen aan de ge
meenteraadsverkiezingen, is door het
hoofdbestuur van deze partij geroyeerd.
Ook de ondertekenaars van de lijst zijn
uit de party gezet.
Al lang was er in deze afdeling van de
partij oppositie tegen het beleid van de
wethouder van onderwijs en openbare
werken, de heer C. H. J. Nijhof. De
oppositie werd aangevoerd door de hui
dige lijstaanvoerder, de heer A. J. Kerk
hof. Deze trad vorig jaar samen met
de heer H. R. Bezoen uit de Culemborg-
se raad, omdat ze het niet eens waren
met het beleid van de wethouder. Bij
het samenstellen van de voorlopige
groslijst werd de gehele zittende raads
fractie van deze lijst af gehouden. De
fractie kwam er toch nog op, nadat een
tiental leden zich van de voorlopige
groslijst had teruggetrokken.
Het daarna gehouden schriftelijk re
ferendum, leverde een overwinning op
voor de „groep Kerkhof". De „groep
Nijhof" diende daarop een eigen lijst
voor de gemeenteraadsverkiezingen in,
waarop de gehele zittende raadsfractie
van de P.v.d.A. voorkomt, met boven
vermelde consequenties.
(Advertentie)
Morgen maakt
pappie je lid
van de grote
Shell Junior
Club. Inlich
tingen bij elke
Shell-pomp!
SHELL
Wenen is nog de stad van de
Weense burger, die op zondag
graag zijn dorpse, grüs met
groene kostuum aantrekt en
zielstevreden door zijn miljoenenstad
wandelt. Zijn dromen zyn rooskleurig
en van lang voorbije glorie, steeds
een nieuwe aflevering van Sissy, de
keizerin, steeds een nieuwe operette
om de oude, gemoedelijke Franz Jo
seph. Maar de nieuwe generatie ziet
Wenen heel anders, als een zieke stad
waar men geen huis heeft om te wo
nen. De tragiek heerst er evenzeer
als de symbolenpracht van een
stormachtige historie. Komende
week is Wenen het doel van een
staatsiebezoek van koningin Juliana,
prins Bernhard en de twee oudste
prinsessen. Onze verslaggever HENK
SUÈR is met de fotograaf LOUIS
VAN PARIDON de koninklyke fami
lie vooruit gereisd m het zich ver
anderende Wenen te ontdekken.
Riesenrad draait naar de voorjaars
lucht en het Prater houdt hardnekkig
vast aan het plezier. In de bomen is
het een soezerig orkest van merels. Op
de binnenplaatsen der huizenblokken
gljjdt zacht de muziek van accordeon,
viool en piano langs de ramen. Het ca
rillon van het stadhuis speelt het the
ma uit de symfonie met de paukenslag.
Vijfvoudig buigt de ober als ge eindelijk
van de dubbele mokka en het stuk
Sachertaart opstaat. De Wiener Sanger-
knaben met hun matrozenpakje en hun
tasje met notenbeelden worden door hun
papa's in de auto afgehaald van het
Augartenpaleis of van de Hofburgkapel
waar ze de zondagsmis hebben gezon
gen. Kleine meisjes met witte kousen
en lakschoentjes maken een reverence
als ze een kennis van mama een handje
geven. De kranten vertellen dat Lisa
della Casa en Anneliese Rothenberger
alle harten, benevens dat van Don
Giovanni hebben gestolen. De fiaker-
koetsier dirigeert het onrustige autover
keer om zich heen met de autoriteit
van Von Karajan.
De stad heeft een sfeer die je naar
het hoofd stijgt. Ze ligt er als een
prooi voor ver-Egeratiseerde lyriek.
Elke nacht is een gespeeld afscheid
met een „leise Servus" en elke mor
gen een opgewekt „Grüss Gott". De
klanken van heel de Balkan vindt
men in het telefoonboek en in de na
men op de winkelpuien. Er hangt iets
onpeilbaars omheen dat doet denken
aan Metternichs uitspraak: „Op de
landweggetjes buiten Wenen begint
Azië". In de kiosken en in de grote
koffiehuizen vindt men dagbladen in
onleesbare talen.
Wat is dat voor een typisch gemeen
schapsleven in de volkswijken, waar
oude mannetjes onder de bomen aan
(Advertentie)
N.V. Internationale Beieqgings Unie „Interunie", Postbus 617, Den Haag
(Van een medewerker)
Het schijnt niet erg te vlotten met
de plannen van de regering om
de aangekondigde huurverhoging
door de Kamer aangenomen te
krijgen. De behandeling van het wets
ontwerp is van week tot week opge
schoven en het ziet er nu naar uit,
dat het wel royaal de tweede helft van
juni zeiI worden vóór de Kamer gele
genheid krijgt zich terzake uit te spre
ken. Er zijn mensen die dit ernstig be
treuren, er zijn er ook die het hele
maal niet erg zouden vinden, wanneer
de behandeling nog een aantal maanden
op zich zou laten wachten. Tot de eer
ste categorie behoren vanzelfsprekend
vele huiseigenaren, die niet alleen, wat
overigens volkomen begrijpelijk is, gaar
ne hun inkomen zien stijgen, maar ook
wel serieus beter in de gelegenheid wil
len worden gesteld om hun woningbe-
zit beter te kunnen onderhouden. Dit
is een van de aspecten van de huurver
hoging, dat zeker niet mag worden on
derschat. Weliswaar klaagt menige
huurder, dat de verhuurders niets doen,
maar wie de zaak eens wat nauwkeu
riger nagaat, merkt, dat dit nog wel
meevalt.
Aan heel wat vooroorlogse woningen
is de paar laatste jaren modem com
fort toegevoegd, ofwel zij zien er in een
betere staat van onderhoud uit dan een
aantal jaren geleden.
Wie op de eerste plaats de vertra
ging in het totstandkomen van deze
huurverhoging betreurt, is, zoals te be
grijpen valt, de Rijksoverheid. Zij
streeft ernaar om de onrechtvaardige,
immers onjuiste, verhouding in het
huurniveau van vóór- en na-oorlogse
woningen zo snel en zo dicht mogelijk
bjj elkaar te krijgen. En de tweede
doelstelling is: zo snel mogelijk te ko
men tot afschaffing van huursubsidies
Ftet missen: bij elk nieuw flatgebouw een gevelsteen en iets wat men
soms een kunstwerk kan noemen.
lange tafels klaverjassen om een paar
groschen, waar kinderen hun vaders
tussen de volkomen verdiepte toeschou
wers zoeken? En iedereen is verslaafd
aan het lezen als aan een geheimzinnige
ziekte. Onbeweeglijk zitten er tientallen
in de ontelbare uitleenbibliotheken, on
beweeglijk zit avonden achtereen het
meisje in een espressobar met een dun
boekje in haar hand terwijl jongens zich
zouden verdringen om haar te mogen
vrijen, onbeweeglijk zitten mannen en
vrouwen met boeken in parken, met
kranten en tijdschriften in restaurants
en koffiehuizen. In de trams hangt zelfs
tijdschriftlectuur te grijp. Wat ze lezen
is niet Grillparzer, Schnitzler en zelfs
niet Stephan Zweig's Die Welt von ges-
tern, maar wel het uitgesponnen ver
volgverhaal van een groot moordproces
in München en wel over de aanklacht
die Paul Hörbiger tegen zijn ex-vrien-
din heeft ingediend, en wel over de
grote boksmatch tussen Laszlo Papp en
Christensen. En Wenen danst nog altijd,
want dat kan het niet laten. Het danste
tijdens de belegering van de Turken,
tijdens het Congres waarbij ,'s werelds
machtigsten over het lot van Europa
beslisten. Men heeft eens berekend dat
tijdens de bezetting van de stad door
Napoleon een kwart van de Weense
bevolking danste. Zij had daartoe onder
andere de beschikking over Apollon, dat
als onderdeel van een geheel complex
28 danszalen telde. Behalve Apollon
waren er meer dansgelegenheden waar
aan een aparte afdeling voor bevallin
gen verbonden was, aangezien de aan
staande Weense moeders in hun dans
woede wel eens te laat merkten dat
voor haar het uur geslagen had. Men
mag niet verwachten dat polka, wals
en Landler nog hoogtij vieren, neen, het
is de Amerikaanse swing die ook daar
het jongvolk te pakken heeft, en het
zijn de internationale toppers die er uit
de juke-boxes klinken. Wenen is con
servatief, de vrouwen zijn minder gauw
geneigd tot de extravagances van de
laatste mode, maar het is toch nauwe
lijks minder modern dan elke andere
wereldstad. Zie maar naar de vrouwen
en haar gevarieerde- elegante kapsels.
Zo is de sfeer van Wenen vol be
goocheling. De Amerikaanse toeristen
die met een verrekijker zaterdagavond
naar Hilde Güden in de Opera heb
ben gekeken, zoeken zondagsmorgen
door hun kijker naar eenzelfde won
der op het altaar van de Stephanus-
dom. Het is een bizarre begoocheling.
Met blote bovenlijven werken bouw
vakarbeiders tussen het barok van
een paleis-achtige ruïne. Men hoort
veel lachen van jongens en meisjes
op de banken en stoeltjes in de par
ken, maar waar men ook kijkt, het
zijn altijd weer de stille, droefgees
tige vijftigers, zestigers en zeventi
gers die in het beeld de toon aange
ven.
Soms denkt men meer honden op
straat te zien dan kinderen. Zielige
honden met muilkorven, met hun riem
vastgemaakt aan een haakje aan de
winkeldeur, terwyl de baas of de mees
teres boodschappen doet. Na verloop
van tijd draait de begoocheling uit op
een teleurstelling als men geprobeerd
heeft in nader contact te komen met
de Wener, die zo Gemütlich heet te
zijn als de Hollander puriteins. Wellicht
moet hij per se flink van de Heurige
hebben gedronken om los te komen,
maar in een gewone ontmoeting geeft
hij vaak blijk van een onaantrekkelijke
burgerlijkheid, die gespeend lijkt van
menselijke interesse voor de ander, die
onderdanig wordt bij fooien, die tot vals
sentiment verschrompelen kan als hij
zich uitspreekt. Maar, gelukkig, kan de
Wener ook heerlijk zorgeloos zijn, zingt
hij, werkt hij hard zonder zijn plezier
te verliezen, is hij trots op alles wat
Weens is en vergeet hij niet te leven,
al is het soms met de mythe van het
verleden, waarvan hij slechts het roos
kleurige bewaart in een gouden medal-
jon. De oudere Weners hebben tussen
'32 en '55 angsten en lijden gekend,
onder een zo voortdurende beklemming,
dat dit niet zonder spoor gebleven kan
zijn. En waarschijnlijk is het herstel van
nu een wonder van menselijke veer
kracht, een triomf van de Weense geest.
enen is ook nog de stad van het
overal afbladderende pleister
werk, van rotte plekken in ver
vallen straten. De mooie stad
is ziek aan vele kanten. De criminali
teit, de zelfmoordaantallen, het conflict
tussen ouders en kinderen, de gevallen
van vruchtafdrijving, het alcoholisme
het sterfteoverschot, het percentage (2-!
pet.) echtscheidingen getuigen van een
ontstellend drama tegen het pronkende
decor tussen Hofburg en Schönbrunn
De stad zelf, het stedebouwkundig mi
lieu is er schuldig aan. Terwijl Wenen
architecten en stedebouwkundigen uit
de gehele wereld kan verbluffen met
zijn schitterende hoekjes en vergezich
ten, zijn rijkdom aan atmosfeer, is he:
ook nog een stedebouwkundige horreur.
Grondspeculaties hebben verwoestingen
aangericht met verregaande gevolgen,
zoals langs de Donau welker zuidelijke
oever een afstotende troep van indus
triële bedryven vertoont, zoals in het
Wiener Wald dat verbroddeld wordt in
een torenhoge kantoorflat beziet de toerist het stadspanoram
Stefjel", de toren van de Stephansdom, in het centrum
kleine volkstuintjes met sjofele optrek
jes, zoals in die vele buurten waar
geen sprankje zon kan doordringen. We
nen is een verzameling bijeen getrok
ken, maar nogal uiteenliggende dorpen,
waar de mensen soms twee-en-half uur
dagelijks moeten reizen om *aar hun
werk te komen. Maar het ergst mis
schien zijn de consequenties van de wo
ningnood, die al meer dan een halve
eeuw zulke afmetingen heeft, dat men
nauwelijks meer kan hopen op een op
lossing. Het bevolkingsaantal is al tien
tallen jaren onveranderlijk op ongeveer
1,7 miljoen mensen blijven staan.
De ziekte van Wenen is het grote
verdriet van velen, en dan zeker ook
voor prof. Rainer, de stadsbouwmees
ter die naar een verbetering streeft
op grote schaal. Men mag hem niet
verwijten dat hij een barbaar is, want
hij stelt juist alles in het werk om
de vele historische en kunstzinnige
trekken van de stad te bewaren en
nieuwe glans te geven. Hij wil d- erg-
~te drukte van het verkeer wegheb-
ben uit het centrum binnen de ring
n hij wil voorkomen dat nog meer
van die absurde hoogbouwgevallen in
de oude stad verrijzen. En de Donau
wenst hij in het stadsbeeld op te ne
men. Maar nu de stad toch eenmaal
het lot van een geplukte pauw heeft
ondergaan, wil hij ook uitbreken om de
knelpunten voor het verkeer vrij te
maken, de schrikbarende verkeerson
veiligheid in te tomen, de bevolkings
dichtheid spreiden, de stank en het
lawaai laten optrekken en de zon over
al laten binnendringen. Prof. Rainer
is een groot bewonderaar van de we-
deropbouwstyl van Rotterdam en hy
zegt ook dat hy er vele elementen
aan heeft ontleend voor zjjn hervor
mingsplannen. Hij wil in de buitenwij
ken nieuwe centra laten ontstaan,
voor verschillende takken van handel
en nijverheid, voor overheidsinstanties
en voor de universiteit. Ook zijn ont
worpen woonwijken zijn heel helder
en aantrekkelijk, met alle ruimte voor
de kinderen, met een afwisselend
beeld dat wel hemels afsteekt hy die
vaak afschuwelijke kazernewoningen
met hun „Emenfchaler-bouwstyl" van
kleine ramen, opeengepakte kamers,
slechte materialen, abominabele hy
giënische voorzieningen (talloze woon
gebouwen hebben slechts één kraan
voor gemeenschappelijk gebruik op de
gangtrap en één w.c. voor gezamen
lijk gebruik).
De weerstand die prof. Rainer heeft
opgeroepen is op het eerste gezicht on
begrijpelijk Men kan zich misschien
nog indenken dat oudere Weners met
hun conservatisme en hun heimwee
naar de voorbije glorie Seine Magnifi-
zens niet meer kunnen volgen. Hun zoe
te mijmeringen zijn nog by Franz Jo
seph die weliswaar een hoogst genoeg
lijke oude heer was, met een levensge
schiedenis die alle oprechte harten doet
breken, maar in het wat verantwoor
delijken denken was hij de benepenheid
zelf. Doch er zijn ook anderen die prof.
Rainer woedend belagen, onder de ge
meentelijke bestuurders, de politiekelin-
gen, de grondspeculanten, de architec
ten die van pompe houden en de ideo
logen die het geheiligde individualisme
van de Wen»r prediken.
Naast nieuwbouw ook trieste ruïnes.
en zal de socialistische stadsbe
stuurders, zoals met name bur
gemeester Franz Jonas wiens
naam trots en veelvuldig prijkt
in alle nieuwbouwwijken van de stad
als de legger van de eerste steen, en
het raadslid dr. Mandl hogelijk moe
ten prijzen om wat zij voor de stad
doen. Om de tienduizenden menswaar
dige woningen, ook al zy'n ze zelfs voor
onze begrippen erg klein. Om de in
drukwekkende voorzieningen die dr.
Mandl treft voor de geestelijke en li
chamelijke gezondheid. Voortreffelijke
scholen, waar gratis maaltijden en boe
ken verstrekt worden, hoog gekwalifi
ceerde onderwijzers, beeldende kunst
voor iedereen te koop, gratis concerten
voor de schooljeugd door de Philhar-
moniker, het Weense Volkstheater als
geregelde gast in de voorsteden, een
zeer intensieve stimulering van de gro
te medische traditie, zwembaden, sport
velden, sportzalen, speeltuinen in over
vloed, overvloedige steun aan jonge
kunstenaars, het hoort allemaal bij de
activiteiten die van hogerhand aange
wakkerd of opgezet zyn.
Maar soms merkt men al te duide-
1 ijk een politieke tendens, die aan het
geheel met ten goede komt. Met een
zeker dogmatisme worden de vernieu
wingen doorgevoerd. En vaak krijgt dat
in de nieuwbouwwijken vormen die
lachwekkend zijn. Al die gevelstenen
met de naam van de stadsbestuurders,
die onvermydelijke, maar lang niet al
tijd geslaagde kunstwerken bij of aan
de flatgebouwen en die bevolkingsop
bouw van buurten naar gunstige kies
districten zijn toch erg verdacht. Zo
lang men nog met een stad te maken
heeft, waar tienduizenden gezinnen geen
huis hebben, waar jonggehuwden tien
;aar op een woninkje van één kamer
met een keuken moeten wachten, mag
men wellicht niet te hoge eisen stellen.
Maar dit soort Spielerei is bij het al
lang in levensgevaar verkerende Wenen
misdadig.
HENK SUÊR
teneinde de woningen te kunnen verhu
ren tegen een z.g. kostprjjshuur. Dit
zijn beide op zich gezonde doelstellin
gen, en als een huurverhoging tot de
bereiking ervan kan bijdragen, zou het
bepaald niet verantwoord zijn zich er
tegen te verzetten. Maar daar ligt nu
juist een van de knelpunten. Tegenstan
ders van de huurverhoging zijn niet op
de eerste plaats de werknemers, die in
de gesubsidieerde of vooroorlogse hui
zen zitten. Het laat hun vrij onverschil
lig of er iets meer huur moet worden
betaald, omdat immers toch elke ver
hoging wordt gecompenseerd, waardoor
zelfs in vele gevaUen, tengevolge van
de over-compensatie, nog een geringe
stijging van inkomen ontstaat.
Van heftige protesten uit de kringen
van zelfstandigen tegen een huurverho
ging van 10 a 12 pet., dat zijn dus zij. die
niet voor een compensatie in aanmer
king komen, is ons tot op heden niet
veel gebleken.
n toch is een ernstige vertraging
in de afwerking van de procedure
opgetreden. Zij wordt veroorzaakt
enerzyds doordat nog niet nauw
keurig is vastgesteld hoe de compen
satie-maatregelen zullen uitvallen voor
mensen, die uitkering ontvangen krach
tens de sociale verzekeringswetten, an
derzijds, omdat merkbaar overleg gaan
de is over de vraag of het beoogde
doel een dichter bijeenbrengen van
de twee huumiveau's en van het huur
niveau t.a.v. de bouwkosten, door
deze maatregelen wel wordt bereikt.
Wij zouden bereid zijn, wat de com
pensatiemaatregelen betreft te zeggen:
werk maar rustig door. We zijn er, ze
ker onder de huidige regering, aan ge
wend, dat de zwaksten onder cms niet
worden vergeten. Maar als we de af
wijzende houding van de samenwerken
de vakorganisaties goed hebber begre
pen dan verzetten deze zich tegen een
huurverhoging om twee redenen. De
eerste is, dat een nieuwe huurverho
ging het gestelde doel niet dichter be
nadert. Hier ligt een meningsverschil
tussen de minister en de vakcentrale.
De minister zegt dat de stijging var. de
bouwkosten het effect van de huurver
hoging wel iets heeft verminderd. De
wetenschappelijke oureaus van de vak
beweging becyferen echter dat dit ef
fect voor zeker 75 pet ongedaan is
gemaakt door de stijging van de bouw
kosten. Nu is er in het land merkbaar
de vergissing ontstaan, dat, omdat de
Stichting van de Arbeid een eenstem
mig oordeel uitsprak over het toeken
nen van een compensatie, dit ook bete
kent dat diezelfde Stichting unaniem
voor huurverhoging zou zijn. Nee, het
advies luidt: „als er toch huurverho
ging moet komen, dan zo en zo de
compensatie". Indien nu de beoogde
huurverhoging niet, althans niet vol
doende, tof het beoogde doel leidt, dan
moet men zich de vraag stellen of de
andere kant van deze medaille n.l. de
loonsverhoging met IV» pet. met een
minimum van 2,25 per week, niet een
te zwaar offer vraagt van onze socia
le economie. Met name van de zijde
van de Katholieke Arbeidersbeweging
is na het akkoord van Wassenaar, aan
gedrongen op de grootst mogelijke voor
zichtigheid op het gebied van de loon
ontwikkeling en van de investeringen.
Hoe men de zaak nu ook draait of
keert, de voorgestelde compensatie
maatregel betekent een opwaartse druk
op het loonkostenpeil. Ook indien men
aanvaardt, dat de werkgevers hebben
toegezegd deze compensatie uit de be-
drjjfswinsten te zullen betalen Zeker
by de K.A.B. bestaat dus beduchtheid,
dat de doorvoering van de huurverho
ging een ongunstige invloed zal hebben
op onze nationale economie.
Niemand minder dan de president van
de Nederlandsche Bank waarschuwt in
het laatste jaarverslag tegen een al te
sterke ontwikkeling. Hy waarschuwt
met name voor de verschijnselen, die
er op duiden dat we over het hoogte
punt van de welvaartsontwikkeling heen
zyn in verband met een dalende pro-
duktiviteitsstijging, een zekere terug
gang in de bezetting van de orderpor
tefeuilles, een dreiging van overbeste-
ding enz. Het heeft ons eerlijk wat ver
wonderd, dat desondanks de heer Hol-
trop van mening blijkt, dat het huur
verhogingsprogramma van de regering
als een minimum program moet wor
den doorgezet. Naar onze overtuiging
zal de regering veel meer aandacht
dienen te schenken aan een stabilisatie
van de stichtingskosten van nieuwe wo
ningen. In het bijzonder denken we aan
de ontwikkeling van de kostprijs van de
bouwgrond. Er is bjj vele gemeenten
en provincies naar onze mening een te
sterke neiging om de kosten voor het
bouwrijp maken van de grond op al
te korte termijn te laten drukken op
de generatie, die er direct gebruik van
maakt. Zo kan het gebeuren dat grond,
die werd onteigend voor een bedrag
van iets meer dan een 1 per m2 na
het bouwrijp maken voor 25 a 30 per
m2 ter beschikking komt van de wo
ningbouw. We erkennen, dat we hier
te doen hebben met een ontzaglijk moei
lijk vraagstuk en kunnen er daarom
begrip voor hebben, dat de openbare
behandeling tot wijziging van de huren
langer duurt dan de regering had ge
hoopt.
(Advertentie)
