kreukloos
OVERHEMD
HUISHOUDEN IN HET GROOT
Uit de diepvries thuis de oven in
Geen vaat
Groene sluier
„Bartje, mijn zoon"
I
Eschenbach
CALVÉ
mmm
rAixrx: tomaten
Boek van een moeder over haar
geestelijk gestoord kind
I
Nog meer varkens
Dure aardappel
vervangen door
iets anders
porselein
in zijn
edelste vorm
moet zo snel gebeuren omdat
de temperatuurdaling met grote
vaart moet schieten langs de kri
tieke fase der kristalvorming van
plus twee tot min vijf graden. Het
vocht in het voedsel mag namelijk
geen grote kristallen vormen,
want dat zou het weefsel bescha
digen. De ijskoude bakjes, die uit
de vriesruimte komen, worden in
kartonnen dozen gepakt en opge
slagen in een koelruimte van min
twintig graden Celsius.
Dit is huishouden in het groot,
dachten wij, toen wij in de
gloednieuwe Iglo-fabriek
voor bevroren maaltijden in
Utrecht de eenmans aluminium
bakjes over de lopende band zagen
schuiven en successievelijk gevuld
worden door witgejaste helpsters
met een gehaktbal, een kwak spi
nazie, een schep aardappelen, een
lepel jus over het vlees. De zilver-
glimmende drievaksbordjes bevat
ten een portie eten voor een nor
maal hongerig mens, en dat is in
ons land wij zijn kwantiteits
eters en geen kwaliteitseters zo
wat 450 gram. Aan het einde van
de lopende band wordt er een blad
staniol over het etensbakje ge
vouwen, ze worden naast elkaar
op een rek geschoven, de rekken
worden op elkaar gestapeld en
driehonderd en veertig porties
gaan zo tegelijk op een karretje
de vriesruimte in, waar ze bij een
kou van min veertig graden in
twee uur verstard worden tot een
onbederfelijke klomp. Het proces
Éllll
NIEUWE ROMANTIEK
PIKANTERIEËN
VLEES
MARINADE EXOTIQUE
WJULlfJCi KETCHUP
CAiVE
tomaten
KETCHUP
Al de moeders, die in hun ge
zin de schaduw hebben van
een kind, dat geestelijk niet
normaal is, zullen Nel van Houten
dankbaar zijn, dat zij de geschie
denis van twaalf jaren geduld en
liefde met haar moeilijke Bartje,
zo ongedwongen en prettig lees
baar te boek heeft gesteld. „Bar
tje, mijn zoon", noemde ze haar
boek heel eenvoudig (uitg. Leo
pold, Den Haag), en de ondertitel
bepaalt al meteen de wijze, waarop
ze tegenover dit kind, haar eer
ste zoontje, stond. „De geschiede
nis van een geestelijk gestoord
kind, dat ik mijn leven lang dank
baar zal zijn".
Hier liggen onze problemen" zei
de rondleider van een textiel-
veredelingsbedrijf in Boekelo
met een weids gebaar naar
j ®n tafel vol grote en kleine lappen
m allerlei dessins. Een stapel, waar
in iedere vrouw graag even zou wil-
J,graaien... hetgeen wij dan ook
ro2en' ..Wat mooi; is dat Kerstdeco-
ratie?" Algemene hilariteit. Het
rl'^r-glanzende doek werd afge-
°id en bleek de achterkant te zpn
.an een gezellige, goudgele streep,
deter paste bij de toe-
JSJtistige bestemming van zonwe-
r'ngsgordijn. Die zilveren achterkant
r'as de aluminium finish, die een
warm te-isolerende werking heeft,
jnist als bij de strijkplankdoeken, die
lang in de handel zijn. Onze vol-
fti PreeP bleek katoenen tricot
fr6'-. „foam-back", een woord waar
e m Nederland niet goed raad mee
hw0n' achuimrug wekt associaties
een reclame voor badzeep en
?.r}uimrubberrug is zo'n mond vol
dat uiterst dunne laagje schuim-
fwober, dat tegen de stof is geperst.
55! ^ordt steeds meer toegepast bij
viue'de weefsels, die wel wat ste-
■gheid kunnen" gebruiken. Ze behou-
?en daardoor beter vorm en worden
f ^^herstellend zonder en dat is
m deze tijd van licht-gewicht stoffen
toiruï ,beIangri)k merkbaar in ge-
*cnt toe te nemen. Het poreuze ma-
k®Jlaal „ademt", zoals dat in vak-
"r'ngen heet, en men behoeft dus
"iet bang te zijn, dat het benauwd
"ragen is. Daarom experimenteert
in Boekelo thans met tricot
jPortkleding, voorzien van schuimrub-
Er zijn proeven om tegen de
•chuimrubberkant een stof te druk-
*®n, zodat de kleding, die ervan ge
maakt wordt, niet meer gevoerd
hoeft te worden, wat alweer gewicht
*n arbeid, dus geld spaart. Dat wor
sen dan de „sandwlch-stoffen", die er
hijvoorbeeld uit kunnen zien als de
Proeflap op de tafel, een biseuitkleu-
jdge grove natté waartegen schuim-
bber en te«
J? voering gaat dienen, omdat
^himrubber dat ook is. Wie ziet
kS hakmensen zich het hoofd bre
tel "ha steeds maar betere resulta
ten, bereiken voelt zich als huis-
Jv-.'w een beetje een slavendrijver...
fij'^Urlijk, een katoenfabriek is geen
ail» i'opische instelling en verricht
research allereerst tot meerdere
felst eri glorie van het eigen produkt
f- een Knipoog naar het batig saldo,
feioN daarnaast ontkomen we toch
tjci aan de indruk, dat men daar
lot werkelijk is begaan met het
van de strijkende en wassende
st-,,Vr.°uw, die soms diep teleurge-
feiet -is als het uiteindelijke resultaat
Zn ,.ln overeenstemming is met wat
k'a. h had voorgesteld of dat haar
^voorgespiegeld.
- - iaar soms wil diezelfde huisvrouw
vijf
Ov- ,Poten aan een schaap. Om een
^ertiemd maar eens als voorbeeld
ehin°emen: het moet in de wasma-
t}„ gewassen kunnen worden en in
drui®entrifuge gedroogd, want al die
flat 0nde hemden op stokjes in haar
Wj. Hindt ze ook niet alles, het moet
hieV "lijven, niet te gauw slijten en
W. gestreken behoeven te worden;
Met 0ie mag het niet te duur zijn,
rokptv deze wensetn wordt al jaren
lng gehouden; de eerste no-iron
■Alt
fd die lekkende overhemden.
ernriei.
i'astpp ,®ioegen een golf van enthou-
u al K„°?' maar de klachten volg-
uer"den a- over naden die bobbelden,
n ffintk'8 g0el werden en slijtplek-
k?n bonfa" vertonen op de punten
k ken 7 0n manchet. Uiteindelijk
rt ut te L- ot>h "'et lang zonder
"e later .Ten stellen. Dat was bij
Üy'°n markt gebrachte tricot
deze beslist niet zo. maar
UP7ft i».— i t t 1
vat harto erden geel en bovendien
ufhdien r aan de boord. Bo-
weer0!! li?1 iedereen het bij
to te iUp te vinden om in
h "it a1ÜP0^' Er kwamen geruch-
efhtden Juf J5® over poplin over-
.?htrifu' a'e tegen wasmachine en
ri'tgekookt „estand bleken, zonodig
bttrd wit v?nden worden, gegaran-
We °®{den even en niet gestreken
8 echter morden. Het produkt
Waihuisvrouw a-fUP voor de Holland-
gaitgraaK heeft16 daarnaast ook nog
Th' beeft, dat het even mee
4®rgehfkziib er twee fabrikanten met
nemden aan de markt ge-
In de herfst kan iedereen
bordje prefab eten kopen
Duizenden en duizenden eetporties
zijn reeds op die wijze in het groot in
gevroren, en weer ontdooid in de zie
kenhuizen en vakantiekampen, waar er
mee geëxperimenteerd is. In do herfst,
men hoopt in oktober of november, zal
de huisvrouw in ons land, als ze na een
overvolle dag haastig huiswaarts keert,
zó uit de winkel haar kant-en-klare
menu mee kunnen nemen. Elke portie
kant en klaar op een bordje, waarbij
ze uit twintig menu's kan kiezen naar
de smaak van de hulsgenoten. En na
tafel is er geen vaat, want de bordjes
gaan regelrecht in de vuilnisbak. In
Amerika, Zweden en Engeland be
staat deze service van de voedingsin-
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiimiiiiitiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiNiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiniimiiiiiiiiiiiiiiiii
Van de Aarijse ontwerper Griffe is dit kanten bruidstoilet, met als bijzon
derheid dat de lange tulen sluier zachtgroen van kleur is. De sluier is op
het hoge kapsel bevestigd met drie maal een hortensia.
komen en een derde, die onlangs
volgde, zegt van het eigen produkt,
dat uiterst zorgvuldige research oor
zaak ervan is, dat hij als laatste er
mee voor de dag komt. De klachten,
die de spitsaf bijters ontvingen, zal
hjj nooit ontvangen. Boorden en man
chetten kregen een extra verstevi
ging en zien er na tien, vijfentwintig
en zelfs vijftig keer wassen nog zeer
correct uit, getuige de overhemden
van alle aanwezige heren op het la
boratorium in Boekelo, die allemaal
hemden droegen, die in de wasma
chine waren gewassen en per centri
fuge gedroogd.
Om tot dit resultaat te komen
heeft men de katoen vanaf het eerste
begin gevolgd ongeveer zoals de con
servenfabrikant dat wel doet met de
doperwten, die speciaal voor het in
blikken worden geteeld. Het spinnen
en weven werd gecontroleerd, bleken
en finishen bleef in eigen handen en
de confectiefabrikant, die het hemd
zou gaan maken, werd tenslotte ge
ïnstrueerd.
Het leek ons ideaal om aldus ge
finishte katoen niet slechts voor kle
ding maar ook voor lakens en slopen
te gebruiken, niet alleen omdat hi
strijken van die
ebruiken, niet alleen omdat het
grote stukken dan
overbodig wordt, maar vooral ook
omdat een beslapen bed toch altijd
een verzorgder indruk maakt met
„onkreukbaar" beddegoed. Men ver
telde ons echter, dat dergelijke lakens
het dubbele zouden moeten kosten
van die, welke thans in de handel
zijn, en de vraag is maar of de huis
vrouw dat er voor over heeft.
Wel bestaat het plan om dit ka
toen in kleuren te brengen voor da
mesblouses en teenager-overhemden.
Ook voor japonnen, die zo uit de
centrifuge weer aangetrokken kun
nen worden, zal zeker interesse be
staan. Het wordt ons steeds gemak
kelijker gemaakt en de ingenieurs
steeds moeilijker.
Ze blijven er in Twente echter zeer
goedmoedig onder èn energiek, ge
tuige de vrij recente aanschaf van
een tweemotorig vliegtuigje, dat
twaalf aldaar gevestigde industrieën
hebben bekostigd om hun ligging
achteraf wat op te heffen. Het is
een gezellig vervoermiddel voor zes
personen, bediend door een eigen pi
loot. Op die manier worden gemak
kelijk contacten gelegd en de af
stand speelt geen roi meer. Hemels
breed gemeten liggen ze op die ma
nier maar een halfuurtje van Am
sterdam, tenminste dat deden wij er
over, toen we werden uitgenodigd om
in Boekelo een kijkje te nemen,
maar toen vloog de piloot nog ten
gerieve van de gasten laag over
de Keukenhof en dat is nog wat
G. S.-de W.
Tot de nieuwe modesnufjes horen:
houten knopen, die gekleurd worden in
de kleur van de stof; imprimee zijden
haarnetjes; stola's met zakken, passend
bij de bloeze en bij de ceintuur; kleine
zijden baretjes die bij de bloeze pas
sen; royale, dubbele volants rond de
ruime halsuitsnijding van bloeze of ja
pon; rijk geornamenteerde armbanden
boven de elleboog gedragen.
Kant en klaar.
dustrie al geruime tijd. In Amerika
bestaat de hele bevroren voedsel-om-
zet zelfs voor een kwart uit deze kant
en-klare menu's. Amerika Is bij uitstek
het land van de buitenshuis werkende
huisvrouw en niet bepaald het land van
de gezelligheid. Want gezellig? Nee, dat
is het niet als ieder zo met zijn pre-fa-
bricated portie voor zich zit. Maar de
gezelligheid is de tol, die we moeten
betalen aan de haast. En dat het
praktisch is kan niemand ontkennen.
We hebben een paar dagen geleden
bij de Iglo-fabriek aan een diepvries
maaltijd deelgenomen. We kregen dit,
zó uit de diepvries in de oven gloeiend
gemaakte, bakje voor ons, plukten de
staniol dekking er af en vonden een
smakelijk uitziende portie snijboontjes,
een varkenslapje en aardappelblokjes.
Opzettelijk hadden we dit gekozen en
geen macaroni met ham of kaas of
kipperagoüt met doperwtjes, omdat
men ons had gezegd, dat aardappelen
zich moeilijk laten invriezen en men
dat proces nog maar kort onder de knie
heeft. De aardappelen waren dan ook
een beetje futloos. Maar of de aardap-
ppl al of niet met de gewenste weer
stand de temperatuursverschillen door
staat hangt natuurlijk ook af van de
soort en ook van het voorkoken. Op de
duur kan er natuurlijk best een speciale
„vries-grage" aardappel gekweekt wor
den; de wetenschap draait immers ner
gens haar hand meer voor om.
Het koken in massale porties gebeurt
in reuze stoomketels zoals men die kent
in elke grote inrichting. Het vlees
wordt gebraden in elektrische braad
pannen. De portie, die men onder het
aluminium vindt, heeft dus de smaak
en het aanzien van „onpersoonlijk
eten, maar het zal in talloze gevallen
een ideale uitkomst zijn. We spraken
in het gezelschap een grijze professor,
die (door bijzondere omstandigheden)
al maandenlang zijn maaltijden kan
doen met deze diepvries-porties. Zijn
vrouw heeft geen hulp en veel interes
sen buitenshuis. Het echtpaar heeft een
tijd in een restaurant gegeten, maar
dat gaat vervelen. Toen van de kok;
ook dat heeft zijn bezwaren. De bevro
ren maaltijd is voor hen dè oplossing.
Nee, het is niet goedkoop. Gemid
deld zal een portie die de huisvrouw
koopt bij de winkelier, die een diep-
vrieskist heeft <<fht zijn er 14.000 in
Nederland), ƒ2,50 kosten. Daar komt
dan bij de ovenwarmte, want men
zet het bevroren bakje zó in de oven,
een kwartier vol gas en een kwartier
half. Gespaard wordt echter al de
tijd, die gaat zitten in boodschappen
doen, klaarmaken van het eten en
vaat wassen. En het is waar, wat de
fabrikant zei: de arbeidskracht van
de huisvrouw wordt in ons land nog
helemaal niet gezien als financieel
meetellende factor. Daarmee gaat
men pas rekenen als ze een tweede
werkkring neemt, een verschijnsel,
dat men overigens met de dag ziet
toenemen.
Een uitkomst kan het menu uit diep
vries zijn, als de huisvrouw ziek is of
afwezig en de man voor zichzelf moet
zorgen. Op het eerste gezicht Hjken de
porties misschien niet naar „mannen-
maat", maar een portie van 450 gram,
substantieel toebereid, waarbij een ons
vlees, is genoeg. Dat werd beaamd door
een leider van een bedrijf, die met be
vroren maaltijden in vijfhonderd gezin
nen heeft geëxperimenteerd. Er is over
„niet genoeg" nooit geklaagd.
Ook in twee ziekenhuizen in Neder
land is op grote schaal geëxperimen
teerd met dit diepvries-eten, dat een
onvoorstelbare arbeidsbesparing bete
kent. Afgezien van dieetporties voor
bepaalde groepen patiënten, die ook in
diepvries te bereiden zouden zijn, zal
alleen al de voorziening van het ver
plegend personeel een groot gemak be
tekenen. Zoals we reeds meldden, heeft
de Iglo aan het Bouwcentrum in Rot
terdam de opdracht gegeven om uit te
(Advertentie)
tnr.i itvi '.p'.ii
Roer 4 eetlepels Calvé Tomatenketchup aan met
1 eetlepel sojasaus en tenminste 4 eetlepels olie.
Voeg hierbij 350-400 g in blokjes gesneden
varkensvlees. Laat 30 minuten toegedekt staan.
Schep het vlees eruit en bak het vlug bruin in heet
vet. Na 5 minuten gieten we de tomatenketchup-
marinade eroverheen en laten dit mengsel warm
worden. Serveren met rijst, en de fles Calvé
Tomatenketchup natuurlijk erbij.
LEUK
RECEPTENBOEKJE
BIJ ELKE FLES!
r«k*nen wat de economische conse
quenties zijn voor een ziekenhuis om
op deze maaltijden over te schakelen.
De prijs per portie is dan natuurlijk
lager dan wat de huisvrouw in de win
kel gaat betalen.
Aanvankelijk zal de winkelverkoop
voor huishoudelijk gebruik niet groot
zijn, maar vooral in de steden, waar
veel kamerbewoners huizen, zal er,
dunkt ons, graag gebruik gemaakt
worden van deze nieuwe industriële
service. In een stad als Delft bij
voorbeeld zijn zevenduizend studen
ten, waarvan er duizend getrouwd
zijn. 'Hoe dikwijls bestaat de hoofd
maaltijd van een studentenechtpaar,
uit onkunde of tijdnood, alleen maar
uit brood met een gebakken eitje?
Natuurlijk zfln er hele categorieën,
die er niets voor voelen; de fijnproe
vers niet en de creataeven niet en de
vasthouders aan het oude niet en in
vele gevallen zal het ook te duur zijn.
Maar de tijd ontwikkelt zich ontzettend
snel en de ervaring van de industrie
is, dat de bevroren groenten, die aan
vankelijk ook moeilflk ingang vonden,
twee jaar geleden ineens een explosie
van aanvraag beleefden. „Diepvries"
is niet meer weg te denken uit onze
technische toekomst. De fabriek ex
perimenteert al met croquetten en met
cake.
Een angeltje in het gras is de datum
vermelding. Zes maanden is een diep-
vriesmaal gegarandeerd houdbaar,
maar de fabrikant zegt, dat het ook
twee jaar en nog langer kan zfln. De
bakjes krijgen een codenummer voor
ze het vrieshuis ingaan, maar wat heeft
de consument daaraan? Die wil precies
weten waar hij aan toe is. Het is op
het ogenblik een internationaal pro
bleem, zegt de industrie. Daar zullen
de organisaties, die het voor de consu
ment opnemen, dus wel wat aan gaan
doen als het zo ver is.
Toen wij in de ruime, lichte far
briekshal rondliepen tussen de witge-
J'aste vrouwen die aan de lopende band
Iverig uit de grote pannen het warme
eten in de schaaltjes scheppen, hadden
wij een visioen van de „brave new
world", waar collectief gewerkt en ge
zorgd wordt. Dit is het collectieve huig-
houden, dachten wij.
Bordjes klaarmaken aan de lopende band.
Aan verschillende van die vrouwelijke
employées vroegen wij of ze getrouwd
waren en een eigen huishouden had
den. Ja, dat was zo. Sommigen wer
ken een hele, andere een halve dag.
Hoe ook, het eigen huishouden moet dus
snel gedaan worden omdat ze meehel
pen aan het „huishouden in het groot".
We wilden weten of ze voor het ge
mak niet een portie van hier meekre
gen van de tienduizend die ze per dag
staan op te lepelen. Maar nee, dat is
(nog) niet het geval.
A. Bgl.
Zonder enige terughoudendheid ver
telt ze, wat ze in de meest moeilijke
situaties, dag in, dag uit, met het kind
aftobde (een ander woord is er niet
voor), maar altijd geruggesteund door
een volstrekt onbaatzuchtige warme
liefde en de wijsheid van die liefde en
ook van haar intense levensliefde. „Ik
moest leren iedere vorm van leven lief
te hebben. Ein ik weet, dat wij, wat er
ook met ons gebeurt, bij elkaar beho
ren en een gemeenschap vormen",
schrijft zij in haar voorwoord.
Ze geeft er zich rekenschap van, dal.
ontelbare mensen voor hetzelfde pro
bleem, de zorg voor een gestoord kind,
staan, en aan het einde van haar le
vendig geschreven verhaal over Bartje
en zijn gezin constateert ze, dat er
althans in Zuid-Afrika steeds meer
Mongoolse kindertjes worden geboren,
„die toch ook moederliefde nodig heb
ben, meer nog zelfs dan een gewoon
kind".
Bartje was geen mongooltje. Bartje,
het eerste kind van het echtpaar, was
een normale, zij het nerveuze baby, die
op advies van een kinderspecialist, niet
aan schel licht, aan felle zon, aan la
waai of aan plotselinge kou moest wor
den blootgesteld. Toen het normale
kind Bartje dertien maanden was,
kreeg hij een gewone prik tegen kin
derziekten. Dat bleek op dat moment
voor dat kind fataal. Een paar uur la
ter was hij een onherkenbaar wezentje,
dat nauwelijks meer contact had met
de buitenwereld en de eerste dagen
verlamd was. De verlamming genas,
de geestelijke „afwezigheid" niet. Van
toen af is het getob begonnen. Hij leek
volstrekt afgestompt, hij moest op
nieuw leren voedsel tot zich te nemen,
hij was agressief, volkomen ongedisci
plineerd, behept met een verschrikke
lijke vernielzucht en wanhopig onver
schillig voor prettige dingen.
De ene specialist na de andere werd
bezocht, met geleend geld vertrokken
moeder an zoontje naar Europa, waar
de ene behandeling na de andere werd
geprobeerd. De aanvankelijk veelbelo
vende Rudolf Steinersehool bleek ook
voor Bartje niet geschikt en altijd
wear was het zo, dat het kind het best
gediide in de eigen omgeving, bij zijn
moeder, die engelengeduld bezat, ge
paard aan inzicht en een intuïtieve be
gaafdheid om hem met volstrekte lief
de, de nodige discipline en een feilloos
aanvoelingsvermogen van zijn geblok
keerde geest te helpen zichzelf te
vinden.
Terug in Zuid-Afrika gaat Nel van
Houten zelf als leidster mét Bartje
werken op een aldaar bestaande Rudolf
Steinersehool, een soort boerderij. Zo
als men misschien weet, staan de Ru-
dolf Steinerscholen op antroposofische
grondslag. Zonder zijn eigen moeder
maakt Bartje het er niet goed en ten
slotte gaan ze samen terug naar huis,
ornaat er een tweede zoontje geboren
wordt. Dat tweede kind blijkt heel heil
zaam voor het oudste broertje en
het hele verhaal door blipkt hoezeer de
nauwe band tussen de vier gezinsleden
als het ware de achtergrond is voor
Bartje's ontwikkeling naar het norma
le.
Bartje blijkt het beste thuis te zijn.
Tot zijn tiende jaar krijgt hij van
zijn moeder les. Op aanschouwelijke
wijze brengt ze hem het nodige bij,
ze laat hem hóren, zien, voelen wat
hij moet leren kunnen en omdat zij
haar jongetje beter kent dan wie ook,
slaagt ze er in. Stappend: één, twee,
één, twee, uren lang en elke dag op
nieuw, leert ze nem tellen. Ze leert
hem letters voelen en ze bespeelt
zijn fantasie door sprookjes te vertel
len, waarbij ze iedere situatie tekent.
Ze tekent hem altijd voor als ze iets
duidelijk wil maken, dat goed tot
hem moet doordringen. Als hij een
scène heeft gemaakt bij de tandarts,
tekent ze het later thuis voor hem uit
wat er gebeurd is. Ze kan helemaal niet
beter tekenen dan een ander, zegt
ze, maar het is voor het kind sug
gestief.
Haar niet aflatende inspanning en
haar onversaagd volhouden worden be
loond. Aan het eind van haar boek ver
telt ze, dat de twaalfjarige Bartje de
lagere school kan volgen. Hij tekent en
schildert, hij houdt van muziek en
speelt zelf fluit. Een berg van geduld
en begrip heeft zijn moeder daarvoor
moeten opbrengen.
Nel van Houten vertelt het allemaal
onopgesmukt alsof ze alle moeders, die
met hetzelfde tobben, een lange, per
soonlijke brief schrijft, vol met de
moeilijke alledaagse dingen, de erva
ring. die haar verder hielp, haar wij
ze van reageren, haar dagindeling met
de twee kinderen, haar voldoening tel
kens als ze een stuk verder kwam. En
men voelt tussen de regels door, dat
hier niet alleen een energieke, een war
me en verstandige, maar ook een in
nerlijk gelukkige en een evenwichtige
vrouw aan het woord is. Vóór ze het
boek besluit, met een in regelmatig
handschrift gestelde brief van Bartje
op zijn twaalfde jaar, vertelt ze nog in
een ontroerend hoofdstuk over de zorg
van de negervrouw, die op haar een
voudige wijze met Bartje ging bidden
als hij een aanval van razernij had.
En van de negerband, die in huis drie
uur lang psalmen speelde an bad voor
zijn genezing. De zwarte bevolking was
zeer goed voor het kind en accepteer
de het vanzelfsprekend.
Het hele boek is een pleidooi om
een geestelijk gestoord kind als het
enigszins mogelijk is thuis te houden.
„Geestesziekte is niet iets, waarvoor
men zich hoeft te schamen", zegt de
schrijfster, die het zelf zo ervaart,
„het is een ziekte ais een andere
ziekte en kan soms overwonnen wor
den". Dat hangt natuurlijk van al
lerlei factoren af. Bartje woonde bui
ten, met de vrije natuur van Zuid-
Afrika om zich been en een buiten
gewone moeder, die wist weike lief
deband hij nodig had om hem in el
ke stemming goed op te vangen.
Voor elk kind zal, naar gelang van
de geestelijke handicap, het geval
weer anders zijn.
Troostend positief is wat Nel van
Houten zegt over mongooltjes, met wie
zij „het voorrecht gehad heeft een half
jaar te werken. Ze waren zonnestraal
tjes onder de andere kinderen, die aan
zwaarmoedige buien leden, zoals Bart
je. Ze hebben een prachtig gevoel voor
humor en zijn vrolijk en gezellig van
aard". Bijna een bladzijde wijdt ze aan
hun goede eigenschappen. Ze zijn er
tevreden mee, constateert ze, dat hun
begripsvermogen begrensd is. „Ze ma
ken op mij de indruk in de wereld te
zijn met een bepaald doei". Van haar
niet normale Bartje en alle andere
Bartjes zeg ze: „Als wij, moeders van
zogenaamde abnormale kinderen, de
kunst leren verstaan om het goede er
uit te pikken en het slechte op te van
gen dan worden wij dikwijls beloond
met goedheid".
Menige moeder zal de schrijfster in
haar hart danken voor dit boek, waar
in ze niet geschroomd heeft, foto's op
te nemen, ook navrante, die haar jon
gen tonen in zijn ontwikkeling.
A. Bgl.
n januari van dit jaar bereikte de
wereldvarkensstapel een nieuw re
cord van 485 miljoen stuks, aldus
een mededeling van het Amerikaan
se departement van Landbouw. De to
tale varkensstapel was vier procent
groter dan in januari 1961 en 49 pro
cent groter dan net gemiddelde over
de jaren 1951-1955.
De staging is het gevolg van vier
factoren; namelijk het oeschikbaar zijn
van grote hoeveelheden voeder tegen
betrekkelijk lage prijzen, de gunstige
prijzen van varkensvlees, waardoor een
toenemende vraag ontstaat, en het
streven in vele Zuid-Amerikaanse en
Europese landen de behoefte aan var
kensvlees binnen het eigen land te dek
ken.
Advertentie)
Schrijf voor foto's tn pn/zen naar:
Fschenbach International, Hilversum
(Van onze Utrechtse redacteur)
De huisvrouwen hebben het onge
twijfeld toegejuicht, dat aan de
prijsstijging van de aardappelen
een halt is toegeroepen door een
bepaling van de ministers van Econo
mische Zaken en Landoouw, dat niet
boven de prijzen van 17 mei mag wor
den uitgegaan. Omdat tengevolge van
de slechte weersomstandigheden de in
elk voorjaar zo begeerde nieuwe aard
appelen uitblijven lieDen de prijzen
aardig omhoog. Het feit, dat er in het
buitenland, met name in België en
Duitsland voor het produkt, dat wjj bij
ons dagelijks menu maar moeilijk kun
nen ontberen, nog meer betaald moest
worden, was maar een schrale troost.
Dit leidde er reeds toe, dat de over
heid de export van onze aardappelen
op 13 april aan banden legde. De prij
zen op de binnenlandse markt begonnen
toen reeds enigszins te dalen, maar de
laatste weken zijn ze weer sterk opge
lopen.
Het gevaar wordt niet denkbeeldig
geacht, dat door voorraadvorming van
nog oude aardappelen hier en daar
toch nog „zwarte prijzen" gevraagd
zouden worden. De Nederlandse Huls-
houdraad en het Consumenten Contact
Orgaan hebben er daarom bij monde
van mevrouw W. J. Eschebache-Grim-
vis en drs. J. A. W. Groenewegen voor
gewaarschuwd beslist geen hogere prijs
te betalen dan is toegestaan.
Verder wijzen zij de huisvrouw op
de produkten, die aardappelen kun
nen vervangen, met behoud van de
zelfde voedingswaarde en noodzake
lijke vitaminen. Het zijn rijst, maca
roni, peulvruchten, waartoe menige
huisvrouw haar toevlucht zal nemen,
ais de oude aardappel niet meer erg
lekker is en de nieuwe aardappel er
tog niet is of nog te duur blijft.
Mej. J. S. Omstein van het Voor-
nog
lichtingsbureau voor de voeding stel
de, voor wat voedingswaarde en rijk
dom aan vitaminen betreft, anderhalf
kilo aardappelen gelijk met drie ons
rijst of macaroni.
Er zijn wel nieuwe aardappelen uit
het buitenland, Egypte, Israël en Italië,
verkrijgbaar. De prijs daarvan is wel
iswaar ook hoog en varieerde dezer da
gen van 55 tot 98 cent, maar de kwali
teit is veel beter dan van de oude
aardappel, terwijl men een geringere
afval neeft.
