Veertig jaar na Teapot Dome
J
Wenen
Sommige Democraten gecompromitteerd
door de zwendel van Billie Sol Estes
MODE UIT BOEDAPEST
NELSONS ERVEN TREKKEN TERUG
Republikeins
oud-minister
in opspraak
-Jjl
Vijf kogels
ZATERDAG 16 JUNI 1962
PAGINA 11
In de jaren twintig werd er in
en buiten de Verenigde Staten
nogal wat opschudding ver
wekt door een schandaal, waarbij
niemand minder betrokken was
dan de minister van binnenlandse
zaken, Albert B. Fall. Hij werd
ervan beschuldigd, dat hij steek
penningen tot een bedrag van
honderdduizend dollar had aan
vaard van een zekere Edward L.
Doheny en tweehonderdzestigdui
zend van Harry F. Sinclair en dat
hij als tegenprestatie olieconces
sies, die waren gereserveerd voor
de vloot, in handen van vrienden
had gespeeld. Het was de eerste
keer, dat een lid van het Ameri
kaanse kabinet werd beticht van
en gestraft voor een dergelijk
ambtsmisdrijf. Op 1 november
1929 werd Fall veroordeeld tot
een jaar gevangenisstraf en een
boete van honderdduizend dollar.
De voor de marine bestemde olie,
waar het in dit geval om ging,
bevond zich in de grond van het
Teapot Dome-district in de staat
Wyoming en het hele geval staat
sindsdien in Amerika bekend als
het Teapot Dome-schandaal.
Enkele weken geleden heeft oud
president Eisenhower dit oude
schandaal vergeleken met een
zeer actuele zaak, die de gemoede
ren in de Verenigde Staten al
danig heeft bezig gehouden.
Hoofdpersoon is nu een 37-jarige
inwoner van de staat Texas, die
luistert naar de onwaarschijnlijke
naam van Billie Sol Estes. Hij
heeft zich schuldig gemaakt aan
een ingewikkelde reeks zwende-
larijen. Dat is op zichzelf helaas
nog niet zoiets bijzonders. Het
wordt al bedenkelijker, als men
weet, dat met deze affaire twee
raadselachtige sterfgevallen in
verband worden gebracht. En het
pikantste van de zaak is, dat Billie
Sol Estes in zijn val een aantal
leden van de regering-Kennedy
heeft meegesleept.
-
Kunstmest
Gesloten beurzen
Parkieten
Gratis kleren
Suspecte figuur
Boze abonné
Crondbezif in Italië onteigend
Schandalen duiken op in de Amerikaanse politiek
i
Estes is een eigenaardige figuur. Hij
komt uit een boerengezin met zes kin
deren. Zijn ouders waren zo arm, dat
zijn moeder met zelfgekarnde boter
langs de deuren moest venten om haar
man in staat te stellen alle aflossin
gen en rentebetalingen op tijd te ver
richten. Billie spreidde al vroeg een
zekere koopmansgeest ten toon. Hij
was nog op school, toen hij begon met
het kopen en verkopen van lammeren.
Toen hij op 18-jarige leeftijd de mid
delbare school in Clyde (Texas) ver
liet. was zijn veestapel ongeveer
125.000 gulden waard.
In het laatste oorlogsjaar heeft Bil
lie Sol Estes gevaren op de Ameri
kaanse koopvaardij. Daarna heeft hij
in Clyde enige tijd handel gedreven
in surplusgoederen van de Amerikaan
se strijdkrachten en in montagewonin
gen.
In 1951 kwam hij naar Peoos, een
Stadje in Texas van 14.000 inwoners,
dat een stoffige, armoedige indruk
De N.V. Uitgeversmaatschappij Kos
mos heeft de originele gedachte
gekregen reisgidsen te laten
verschijnen met een geheel apar
te inhoud. Zij zullen de belangrijkste
cultuurcentra van Europa gaan behan
delen en dan van die steden in haar
geheel zowel als van haar voorname
straten, gebouwen en pleinen allerlei
historische bijzonderheden vertellen, die
men juist in de gewone reisgidsen pleegt
te missen. De boekjes zijn dus te be
schouwen als vriendelijke, hulpvaardige,
van-hun-stad-houdende kennissen, die u
allerlei wetenswaardigs weten te ver
tellen over elke traditie of elk paleis.
Waarvan u maar iets wilt weten. Zij
zijn daarom aanvullingen op de eigen
lijke reisgidsen; zij stippelen geen wan
delingen of tochten uit: zij vertellen
zonder meer.
Het eerste deeltje is gewijd aan We
tten. Om de serie te introduceren had
men moeilijk een betere keus kunnen
doen, geloof ik. Dhr. J. J. Mostard
blijkt een genoeglijk verteller te zjjn,
die Wenen door en door kent. Hij geeft
eerst in grote trekken de geschiedenis
van de stad weer. Vervolgens heeft hij
be stof gegroepeerd om een aan
tal hoofdpunten, nl. rond de St. Stephan,
de oude stadskern, het Hofburgcom-
plex (waar de Habsburgers woonden),
ban de beroemde „Ring" en tot slot
Wenen buiten de Ring. Zelfs het Wiener
Wald is niet vergeten.
Een aantal illustraties verlevendigt
be uitstekende tekst, waarin ik slechts
een enkele maal een kleine fout of
v"erschrijving tegenkwam. Het was toch
biet Elisabeth, de weduwe van Karei
van Frankrijk, die verantwoorde-
hl k gesteld moet worden voor de beruch
te Bartholomeusnacht van 1572, maar
Vatharina de Medicis, zijn moeder (65).
"-n hoe zouden ,,de Habsburgers" de
meest waardevolle werken uit de biblio-
theken van Madrid, waar toch de Spaan.
f^bsburgers heus wel wisten wat
bewaarden, hebben laten overbren
gen naar Wenen? (88)
„Gids voor de lezer in de Biblio-
|eca Nacional" van Madrid (1949) zegt
mouwens in zijn overzicht daarvan niets.
tiir5ar genoe§: Mostard heeft te veel
fn gebuid moeten opbrengen om
oveel moois en zoveel wetenswaardigs
te z°eken, dan dat wij hiermee
zmiden moeten doorgaan! Ik heb trou-
**®ns niets meer gevonden.
Dr. B. A. VERMASEREN.
Estes had nog andere beginselen. Hij
ging er van uit, dat cadeaus verplich
tingen scheppen en dat zij derhalve
hun geld altijd opbrengen. En voorts
meende hij, dat het belangrijk is je
schulden zo hoog mogelijk te laten op
lopen. Als je schulden groot genoeg
zijn, krijgen je schuldeisers belang bij
je voortbestaan.
Billie Sol Estes had zich geworpen
op de verkoop van een vloeibare kunst-
mestsoort, die hij betrok van een che
misch bedrijf in New York, „Commer
cial Solvents". In 1958 was hij zo ver,
dat zijn schuld bij die firma was op
gelopen tot 550.000 dollar. Hij reisde
naar New York en wist de directie er
toe te bewegen die schuld niet op te
eisen en hem bovendien een extra-kre
diet toe te staan van 350.000 dollar.
Van dat extra-krediet werd 125.000
dollar gereserveerd voor de aankoop
van nog meer vloeibare kunstmest, en
de resterende 225.000 dollar gebruikte
Estes voor de aankoop van een eerste
graansilo te Plainview. Dit laatste is
belangrijk.
De Amerikaanse federale regering
heeft namelijk een ingewikkeld sys
teem bedacht om de landbouwprijzen
te garanderen. Boeren, die een z.g.
price-support loan" van het ministe
rie van landbouw hebben gekregen,
mogen hun overtollige graanvoorraden
op kosten van de regering laten op
slaan. Zij kunnen zich intussen bera
den over hetgeen hun te doen staat.
Als de markt zich zodanig ontwikkelt,
dat zij voor hun graan meer kunnen
ontvangen dan de regering bereid is te
betalen, dan halen zij hun voorraden
uit de opslagplaats en verkopen ze.
Beoordelen zij de marktsituatie daar
entegen somber, dan verkopen zij het
graan tegen een vastgestelde prijs aan
de regering.
Waar het nu om gaat, is, dat de fe
derale regering in Washington goed is
voor de opslagkosten. Billie Sol Estes
stelde zich voor heel wat te verdienen
aan de opslag van graan. Hij beloofde
„Commercial Solvents", dat hij alle
De Amerikaanse minister van landbouw,
Orville Freeman, is door de affaire-Estes
wel in verlegenheid gebracht. „Misschien
zou ik zijn gezicht van de foto's herken
nen", zo heeft hij op een persconferentie
gezegd. Tot grote hilariteit van de aan
wezige journalisten voegde hij daaraan
toe: „Maar zijn naam zal ik niet licht
vergeten".
chèques, die hij van het ministerie van
landbouw in Washington ontving, da
delijk naar New York zou sturen. Voor
dat geld kocht hij weer nieuwe kunst
mest.
Uit de winst, die de verkoop van
de kunstmest hem opleverde, kocht
hij weer nieuwe silo's voor de opslag
van het graan, dat o.m. met behulp
van zijn kunstmest was geteeld. Het
leek een fraai plan. De moeilijkheid
was evenwel, dat er nog méér za
kenlieden in Texas waren, die kunst
mest verkochten, en dat er boven
dien eigenlijk te veel silo's waren.
Om zich een monopoliepositie in
de kunstmesthandel te verwer
ven ging Estes zijn handelswaar
ver onder de markt verkopen.
De normale prijs per ton bedroeg hon
derd dollar. Hij deed het voor zestig,
veertig en zelfs twintig. Alleen al daar
mee heeft hij miljoenen verloren. Zijn
schuld bij „Commercial Solvents" was
aan het begin van dit jaar opgelopen
tot 5,7 miljoen dollar.
Ook slaagde hij er niet in zijn silo's
voor meer dan de helft te vullen.
Hij ging op zoek naar andere bron
nen van inkomsten. Die vond hij in de
eerste plaats door allerlei boeren in
het westen van de staat Texas zo ver
te krijgen, dat zij kunstmesttanks van
hem gingen kopen. Onder normale at
mosferische omstandigheden zou zijn
kunstmest de gasvorm aannemen. Om
het vloeibaar te houden, moet het goed
je in tanks worden bewaard.
Het foefje was, dat Estes de boeren
ertoe bewoog hun handtekening te plaat
sen onder een verklaring, waarin zij mee
deelden kunstmesttanks van Estes te
hebben gekocht en waarin zij tevens be
loofden de koopsom in vijf jaarlijkse ter
mijnen te voldoen. Estes nam van zjjn
kant op zich de tanks van de boeren
te huren voor precies hetzelfde bedrag,
dat zij hem schuldig waren. Als belo
ning gaf hij hun tien procent van het
totale bedrag en vervolgens vervoeg
de hij zich bij in totaal twaalf finan
cieringsmaatschappijen met de papieren
van de boeren om daar weer geld op
te lenen.
Dit is Billie Sol Estes, gefotografeerd onmiddellijk nadat hij te El Paso in Texas
op borgtocht was vrijgelaten.
maakt en waar vele huizen nog zijn
gedekt met gegolfd plaatijzer. In dit
stadje heeft Estes zich in enkele jaren
tijds opgewerkt tot een schijnbaar zeer
vermogend man en tot een bijna ach
tenswaardig burger.
Hij woont met zijn vrouw en zijn
vijf kinderen in een paleis van een
huis. De waarde wordt geschat op
zes ton. In de tuin bevindt zich een
fraai zwembad en de familie rijdt
af en aan in twee glanzende Cadil
lacs. Billie Sol Estes stond bekend
als een welwillend werkgever. Geen
enkele neger en geen enkele Mexi
caanse arbeider leed bij hem gebrek.
Hij heeft voor hen een protestantse
kerk laten bouwen, waar hij iedere
zondag zelf voorlas uit de Bijbel. Hij
rookt niet, hij drinkt niet, dansen
vindt hij immoreel.
En deze Billie Sol Estes is 29 maart
jl. gearresteerd wegens overtreding
van de anti-trustwetgeving, wegen, het
niet betalen van een boete van 554.000
dollar en vooral, omdat hij, samen met
drie anderen, een aantal grote banken
in Amerika heeft bewogen tot het ver
strekken van leningen tegen goeddeels
imaginair onderpand.
Het zijn niet de energie en het ver
nuft van Estes, die tot zijn on
dergang hebben gevoerd, maar
zijn gebrek aan zedelijke maat
staven en zijn onbeperkte ambitie.
Zijn eerste miljoen heeft hij verdiend
door in een baisse-periode over te gaan
tot de aankoop van talloze kleine boer
derijen, die na een gunstige wending
in de conjunctuur grote winsten af
wierpen.
Een eerste aanwijzing van de me
thoden, die hij toepaste, kwam in een
uitlating, die hij in 1953 deed in Seat
tle. Hij was daar naar toe gekomen,
omdat de „U.S. Junior Chamber of
Commerce" hem had uitgeroepen tot
een van de tien bekwaamste jonge
Amerikaanse zakenlui. „Om in de za
kenwereld succes te kunnen hebben",
zei hij, „moet je risico's durven ne
men. Je moet in de boom naar het
uiteinde van de tak durven klimmen,
want daar hangen de vruchten. Breekt
de tak, dan weet je, hoe ver je de
volgende keer kunt gaan".
Een samenvatting van zijn financië
le rekenkunde gaf hij in een inter
view: „Je wint door te verliezen, je
houdt je staande door je gewonnen te
geven, je wordt rijker door armer te
worden. Dat zijn de beginselen, waar
aan ik mijn succes toeschrijf".
Zo kreeg hij in enkele jaren tijds der
tig miljoen dollar bij elkaar tegen een
grotendeels imaginair onderpand. Want
hti bezat vrijwel geen enkele tank. Dat
had hij niet opzet zo geregeld. De boeren
hoefden hun beurzen niet te openen (be
halve voor die tien procent) en de tanks
kregen zij niet te zien.
Een ander middel om aan geld te ko
men was het zich toeëigenen van ka-
toen-teeltvergunningen. De Amerikaan
se regering garandeert ook de katoen-
prijs, maar daar staat tegenover, dat
zij een strenge areaalbeperking hand
haaft. Een boer, die katoen verbouwt,
moet daar toestemming voor hebben.
Die toestemming blijft voortaan ver
bonden aan zijn grond en zij is onver
vreemdbaar. Alleen wanneer de grond
van die boeren wordt onteigend (bij
voorbeeld voor de aanleg van wegen of
dijken), bestaat er de mogelijkheid de
katoenvergunning over te brengen naar
een nieuw stuk land.
Van deze mogelijkheid heeft Estes
op ruime schaal misbruik gemaakt. Al
lerlei katoenboeren in Texas, Oklahoma,
Georgia en Alabama, wier grond was
onteigend, stelde hij in staat land van
hem te kiopen in Texas. Zij moesten
hun vergunning uiteraard naar deze
nieuwe grond overbrengen en Estes
eiste dan, dat zij deze grond plus de
katoenvergunning aan hem verpachtten
voor vijftig dollar per acre.
Hij betaalde een jaar pacht vooruit en
stipuleerde, dat de boeren het koop
bedrag in vier jaarlijkse termijnen moes
ten voldoen. Bleven zij bij de eerste ver
valtermijn reeds in gebreke, dan zou
den grond en vergunning automatisch
aan Estes toevallen. Hij rekende erop,
dat een groot aantal katoenboeren inder
daad in gebreke zou blijven, en die
speculatie bleek juist. In twee jaar tijds
voegde Estes aan zjjn eigen 2.428 acres
katoenland nog een 3.123 acres toe en
wel voor een prijs van vijftig dollar per
acre.
Dat waren dus de vier bronnen van
Billie Sol Estes: de verkoop van
kunstmest, het opslaan van over
tollige landbouwvoorraden, het be
lenen van nietbestaande tanks, en het
illegaal verwerven van katoenteeltver-
gunningen.
Billie Sol Estes was in zijn soort een
machtig man, maar hij was niet geliefd.
Ook in de dagelijkse omgang toonde hij
weinig scrupules; zijn kleding was vaak
te opzichtig en hjj bleef altijd iets
vreemds houden.
Hij heeft eens, bij een van de voor
gaande presidentsverkiezingen gepro
beerd een bankier financieel te interes
seren voor een propagandacampagne
ten gunste van de Democratische kan
didaat. Boven alle grote steden van
Amerika zouden duizenden parkieten
moeten worden losgelaten, die in koor
zouden tjilpen: „I like Adlai". Toen
de bankier niet wilde, beschuldigde
Estes hem van anti-Democratische ge
zindheid.
Zjjn grote ambities zjjn tenslotte de
directe aanleiding geworden van zjjn
val. In 1960 wilde hij gekozen worden
in een schoolbestuur. Hij werd versla
gen. Zijn nederlaag schreef hij toe aan
het verzet, dat zijn kandidatuur had
ontmoet bij een plaatselijk nieuwsblad,
de „Pecos Independent and Enterprise"
Uit wraak richtte hij uen concurreren
de krant op, de „Pecos Daily News". Dit
verdroot de 29-jarige redacteur van de
„independent". Oscar Griffin, zozeer, dat
hij het financiële imperium van Estes
eens aan een nader onderzoek ging on
derwerpen.
Hij noemde Estes' naam niet, maar
schreef alleen de conclusie neer, dat er
in de staat Texas toch wel heel veel
kunstmesttanks waren beleend.
De financieringsmaatschappijen kregen
achterdocht, zij gingen hun transacties
onderling vergelijken en stuurden toen
dozijnen accountants op Estes af. De
federale regering ging er zich mee be
moeien. En op 29 maart j.l. werd Estes
gearresteerd. Tegen een borgtocht van
vier ton is hij nu weer op vrije voeten.
Over het bedrag van zjjn schulden be
staat onenigheid. Zelf schat hij, dat zij
twaalf miljoen dollar belopen, maar vol
gens het parket van Texas, dat wordt
geleid door Will Wilson, komt het be
drag dichter bij de twintig miljoen.
Met de naam van Wilson komt met
een het politieke aspect van de
zaak aan de jrde. Toen Wilson
met zijn onderzoek begon, koes
terde hij nog de hoop, dat hij door de
Democratische Partij zou worden geko
zen tot kandidaat voor het gouver
neurschap. Zijn voornaamste rivaal was
de oud-minister van marine John B.
Connaliy jr., die bekend staat als een
protégé van vice-president Lyndon B.
Johnson.
Wilson zou het uiteraard niet betreurd
hebben, indien zjjn onderzoek in de zaak-
Estes zjjn politieke kansen ten goede
was gekomen.
Billie stond bekend als een groot (en
waarschijnlijk niet erg onbaatzuchtig)
supporter van de Democratische Partjj.
Aan de muren van zjjn bureau hingen
gesigneerde portretten van president
Kennedy, vice-president Johnson, oud
president Truman, ambassadeur Steven
son, senator Yarborough en senator Mc-
Clellan.
In de loop van Wilsons onderzoek
bleek hem, dat Jerry Holleman, de 42-
jarige onderminister van arbeid en, net
als Connaliy, protégé van Johnson, een
chèque van duizend dollar van Estes had
aangenomen als bijdrage in zijn kosten
van levensonderhoud (Hollemans sala
ris in Washington bedroeg twintigdui
zend dollar per jaar). Dr. James T.
Ralph, voormalig onder-minister voor de
landbouwstabilisatie, erkende op kosten
van Estes interlocale telefoongesprekken
van persoonlijke aard te hebben gevoerd.
Het vermoeden bestaat bovendien, dat
hij en zjjn assistent William E. Morris
zich door Estes in de kleren hebben
laten steken.
De vrouw van Morris, die secretares
se was van het Democratische lid van
het Huis van Afgevaardigden Ed Ed
monson (Oklahoma), bleek tevens door
Estes te worden gesalarieerd als Washing-
tons correspondente van zjjn „Pecos
Daily News".
Emery E. Jacobs, waarnemend ad
ministrateur van de landbouwstabilisa
tie, is eveneens met Estes in het heren
kledingmagazijn van Neiman en Mar
cus in Dallas verschenen. Maar hij be
weert, dat hij de aankopen, die hjj daar
heeft verricht (een rekening van 1.433,20
dollar), zelf heeft betaald.
Will Wilson is intussen iedere aanlei
ding kwijt om een hem onwelgezinde
groep binnen de Democratische partjj
te compromitteren met de zaak-Estes,
want hij is als kandidaat voor het gou
verneurschap van de Democratische par
tjj verdrongen door Connaliy.
Maar de Republikeinse oppositie in
Amerika zou haar taak wel heel erg
slecht opvatten, wanneer zij de regering-
Kennedy niet duchtig zou hebben onder
houden over de affaire van Billie Sol
Estes.
De Amerikaanse president en zijn
broer, de minister van justitie,
doen nu alles wat in hun vermogen
ligt om alle details van de zaak-
Estes op te helderen. Er zijn op het ogen
blik 75 agenten van het Federale In
lichtingenbureau aan het werk om alle
transacties en alle contacten van Estes
grondig te onderzoeken. Holleman,
Ralph, Jacobs en Morris zijn uit over
heidsdienst ontslagen.
De president heeft zijn volste vertrou
wen uitgesproken in de integriteit van
de minister van landbouw, Orville Free
man. Kennedy's adstructie was echter
niet helemaal terzake: Freeman is drie
maal gouverneur geweest van de staat
Minnesota en bij Bougainville hebben de
Jappen een deel van zjjn kaak wegge
schoten.
Maar ook verder bljjven er nog en
kele vragen open.
Waarom heeft minister Freeman de
op zjjn minst suspecte figuur, die Estes
was (er was op het departement al te
gen hem gewaarschuwd en hij was we
gens de illegale verwerving van katoen
vergunningen veroordeeld tot een boete
van 42.000 dollar), nog in november 1961
benoemd tot lid van het hoogste ad
viesorgaan van de regering voor de ka
toenteelt, het National Cotton Advisory
Committee?
Waarom heeft de regering aan Estes
uiteindelijk niet gevraagd de waarborg
som, die van alle silobezitters wordt ge
vraagd volgens een schaal, die gelijk
oploopt met de hoeveelheid graan, die
zij voor de regering bewaren, te verho
gen van 700.000 dollar tot 1 miljoen,
zoals in zjjn geval voorgeschreven was?
Wat is er waar van de beweringen
van een der lagere ambtenaren op het
ministerie van landbouw, N. Battle Hales
dat Estes met ongewone voorkomend
heid is bejegend?
En waarom was het nodig Hales, na
deze opmerking, over te plaatsen naar
een andere afdeling en zijn secretares
se, de 51-jarige Mary Jones, die nog een
maal haar oude bureau binnenwandel
de, over te brengen naar een psychiatri
sche kliniek en haar daar dertién dagen
vast te houden?
De opsporingsorganen in Ame
rika leggen hernieuwde be
langstelling aan de dag voor
twee raadselachtige sterfgevallen
uit het verleden.
George Krutilek, die als accoun-
tot de conclusie, dat de ware schuldi
ge in de hele affaire-Estes het inge
wikkelde systeem van de prijsgaran
ties is. Men ziet in welke gevaarlijke
mogelijkheden verscholen liggen in het
huidige stelsel en reeds dat inzicht
verbetert de kansen op aanneming
van Kennedy's nieuwe Landbouwwet.
tant van Estes nauw betrokken was
bij de leningen op de imaginaire tanks,
werd na een verhoor in El Paso dood
in zjjn auto gevonden. De lijkschouwer
nam weliswaar kennis van de mede
deling, dat een rubberslang zodanig
was aangebracht, dat de uitlaatgassen
in de gesloten wagen werden geleid,
maar aangezien er geen koolmonoxyde
in Krutileks longen was aangetroffen,
werd als doodsoorzaak opgegeven: een
hartaanval.
In juni 1961 werd Henry T. Marshall,
die in Texas was belast met de controle
op de katoenteeltvergunningen, dood aan
getroffen in een stuk land. Officieel
werd aangenomen, dat hij zelfmoord
had gepleegd. Toch was het vreemd,
dat er vijf kogels in zijn lichaam werden
aangetroffen en dat Marshall zich voor
het begaan van zijn wanhoopsdaad be
diend zou moeten hebben van een voor
dit doel nogal onhandig wapen een
niet-automatiseh geweer met een lan
ge loop.
De hele affaire-Estes werkt niet uit
sluitend ten nadele van de Democrati
sche Partjj. In de eerste plaats heeft
Billie een groot deel van zjjn activiteiten
reeds onder de Republikeinse regering
van president Eisenhower ontplooid.
Verder staat tegenover een Democra
tisch senator als Ralph Yarborough, die
van Estes 7.500 dollar aanvaardde als
bijdrage voor een politieke campagne,
een Republikeinse afgevaardigde als H.
Carl Andersen (Minnesota), die lid is
van de subcommissie van het Huis voor
de begroting van landbouw en die aan
Estes voor vjjfduizend dollar aandelen
verkocht in een niet zo heel rendabele
kolenmijn, die zijn familie in de staat
Washington bezit.
Bovendien komt de publieke opinie
in de Verenigde Staten meer en meer
En in de laatste plaats laten natuur-
jjk ook de Democraten zich
niet onbetuigd. Als de Republikei
nen zo graag schermen met de
affaire-Estes, dan hebben zjj ook nog
wel iets achter de hand. Dat is de kwes
tie van de z.g. „stockpiling".
President Kennedy heeft al enkele
maanden geleden de vraag opgeworpen,
of zijn voorganger in het Witte Huis de
hoeveelheid strategische grondstoffen, die
de Amerikaanse regering met het oog
op oen mogelijke oorlog heeft opgesla
gen, niet te sterk heeft laten groeien
en of hjj met name niet heeft nagelaten
het overtollige gedeelte op de markt
te werpen, toen particuliere handelaars
in deze branche grote winsten maakten.
De Democratische senator Stuart Sy
mington heeft gezegd, dat hij wel eens
wil weten, wat de vroegere minister
van financiën, George M. Humphrey
(financieel sterk geïnteresseerd bijvoor
beeld bjj de Hanna Nickel Smelting
Company) daarover op te merken heeft.
Oud-president Eisenhower is daarop
zeer geëmotioneerd naar voren gekomen
en hij heeft verklaard, dat hij zijn hand
in het vuur durft te steken voor
Humphrey. Dat tekent al enigszins de
opgewonden sfeer, waarin zich dit alles
afspeelt.
Het afdoende bewijs vindt men mis
schien in het feit. dat de Republikeinse
New York Herald Tribune op zekere
dag wel aandacht schonk aan de affaire-
Estes en niet aan het onderzoek naar
de „stockpiling", en dat het Witte Huis
toen onmiddellijk zijn abonnementen op
dat blad annuleerde.
H. J. NEUMAN
Op een internationale beurs in Boedapest was ook Hongaarse haute couture ie
zien, onder andere deze mantelpakjes. Van links naar rechts: een chanelachtig
pakje m wit met zwarte randen, een pakje in abrikoostint met losse ceintuur en
een zwart met witte kraag. De bijpassende hoedjes spelen mee met de accessoires.
Senator Ralph Yarborough is een van de
vele democratische politici, wier namen
in verband worden gebracht met de
affaire-Estes.
(Van onze Romeinse correspondent)
De erven van admiraal Nelson hebben aan het kortste
eind getrokken en hun Italiaanse grond komt onder
de hamer van de landhervorming en de bodemver
deling. Daarmede is de burggraaf van Bedport niet
van zijn titel van hertog van Bronte, maar wel van zijn
hertogdom af op 200 ha na. Twaalf jaar heeft hij tegen de
ondergang gevochten en de Italianen zeggen, dat dit de fa
milie een slordige honderd miljoen lire gekost heeft. Maar
nu is dan het einde gekomen van een klein stukje Engelse
geschiedenis in Sicilië.
Ferdinand III van Bourbon, koning van Napels en Sici
lië. schonk in het jaar 1800 de Engels admiraal Nelson een
stuk land, noordoostelijk van Catania. Het was 7000 ha groot
en het centrum was het hertogelijk kasteel Bronte met
daaromheen de gelijknamige gemeente. Zo uitte de koning
op zeer ouderwetse manier zijn dank aan Nelson, omdat hjj
het jaar tevoren ten gerieve van Zijne Majesteit op afdoen
de wjjze een opstand in Napels had onderdrukt. De admi
raal was niet de man, die Horatius' denkbeelden over het
boerenbestaan deelde:
„Gelukkig hjj, die ver van politiek,
als eens de mensheid in haar jeugd
met eigen ossen eigen land bewerkt
en zich met bank noch beurs bemoeit;
niet als soldaat verschrikt wordt door alarm
als zeeman niet door hoge zee;
Hij mijdt de rechtsplaats en het trotse huis
der heren met te grote macht
Nelson heeft maar korte tijd in zjjn hertogelijk kasteel
vertoefd. Hjj ging weer spoedig de hoge zee op, waar hem
bjj Trafalgar de overwinning op Napoleon wachtte en de
dood. De bewoners van het plaatsje Bronte bewaren de
herinnering aan het krijgshaftig uiterlijk van de vlootheld.
En tot heden hangt er een groot schilderij van de admiraal
in het half verwoeste slot. De erfgenamen van Nelson heb
ben zich persoonlijk weinig met hun bezit achter de Etna
bemoeid, zij lieten bestuur en exploitatie over aan rent
meesters der familie. In het revolutiejaar 1848 kwam het
ook in Bronte tot een volksopstand, die spoedig onder
drukt werd. Twaalf jaar nadien grepen de boeren weer
naar hun riek en voorladers en eisten landtoewjjzing. Het
Italiaanse leger was zo vriendelijk deze maal voor de En
gelse heren de orde te herstellen in een bloedbad, waarna
de straatarme boeren voor een deel verjaagd werden. Het
is de gewone geschiedenis van geheel Sicilië, Sardinië en
Onder-Italië, niet mooier en niet lelijker.
De rentmeesters werden praktisch erfelijke bestuurders
van het hertogdom. Bij tijd en gelegenheid trokken zjj
Engelse ambachtslui en anderen aan en tot heden komen
er in de buurt namen als Bentley, Grisley voor, gedragen
door families die sinds enkele generaties Italianen zijn. De
fascisten konden het natuurlijk niet verkroppen, dat er
„vreemde smetten" en dan nog wel Engelse aan Sicilië
kleefden en zjj pikten het bezit zo nonchalant in, dat na de
laatste oorlog de Italiaanse regering het aan de erven Nel-
son moest teruggeven. Intussen ging de strijd der boeren
daar en in de rest van Sicilië tegen de onhoudbaar verou
derde toestanden door.
Toen heel het eiland in vuur en vlam kwam en met af
scheiding dreigde, kreeg het de status van half zelf
standig gewest. In 1950 zette het Siciliaanse parle
ment zich aan de herziening van het grootgrondbe
zit, de herverdeling van de bodem en de landbouwhervor
ming. Of „ook" of „in de eerste plaats" de burggraaf van
Bedport eraan moest geloven, weten wij niet, evenmin wat
de juridische gronden van zijn verzet tegen de onteigening
waren, maar in verzet ging hij. Van alle plannen kwam in
Sicilië veel minder terecht dan elders in Italië en de En
gelsman was niet de enige, die probeerde onder het par
lementsbesluit uit te komen, vele parlementariërs zelf ook.
De advocaten van de Engelse lord zijn met zwaar geschut
aangekomen: zij wilden doen geloven, dat Bronte extra
territoriale grond was en onder het Commonwealth viel.
Hetgeen ons op de levendigste manier herinnert aan de
film „A passport to Pimlico"! Het succes van deze film
was echter omgekeerd evenredig aan dat van de advocaten
en de extraterritoriale stelling vcroween in de prullebak.
Maar tot heden zijn de processen doorgegaan. Intussen
was, hoe dan ook, reeds de helft van de hertogelijke grond
tot het Siciliaanse moedereiland teruggekeerd en dezer da
gen heeft de burggraaf van Bedport het verder opgege
ven: van de 3500 ha zal hij volgens de wet er 200 mogen
behouden. Het oudé kasteel gaat nu voorgoed zijn verval
len poort sluiten en het levensgrote portret van Nelson ver
huist binnenkort naar onden.