Ondanks Russisch protest
Nederlands Nieuw-Guinea
ter sprake in debat van
V.N.-beheerschapsraad
UOOR NIETS
Vacantie
met Lexi
LEXINGTON
Priesters tijdens vakantie
naar de noodgebieden
Gehele Kerk passeert theologisch
Nieuwe formulering van de
„grote" geloofsbelijdenis
oog
Bij de T
I
Geruchten over
Habo - bouwechec
tegengesproken
Kamer wil KLM
financieel steunen
Bom bij spoorlijn
te Lichtenvoorde
ELKEDA6 EEN FIETS
Studiemateriaal voor het Concilie; zes schemata der theologische commissie
Bromfietsers bij
ongeval gedood
Scheurende muren
hÈmèrSii
De Kerk
DONDERDAG 12 JULI 1962
PAGINA 5
Torenflats in opspraak
LAATSTE PRIjSYRAAGWEEK
DIT ZIJN DE WINNAARS
mm.
5
Vergeet niet uw «sloffen» mee te nemen!
WERELDMERK
MAASTRICHT, 12 juli Het
instituut voor Europese Priester
hulp, dat via het sinds kort be
staande Europa-Seminarie pries
terstudenten uitzendt naar pries-
terarme bisdommen in Europa, is
op kleine schaal begonnen met de
uitzending, van priesters, die bij
wijze van vakantiewerk als tijde
lijke hulpkrachten in de zgn. nood
gebieden gaan werken. Deze
dienstverlening, welke vooral be
doeld is om overbelaste priesters
in de noodgebieden een korte rust
periode te garanderen, zal, wan
neer de proef slaagt, komend jaar
op grote schaal worden aangepakt
de
(Van onze Romeinse
correspondent)
Uit de mededelingen, die
persdienst van het algemeen
secretariaat der centrale
VoorBereidingscommissie voor het
concilie het laatste jaar heeft ge
daan, is bekend welke onderwer
pen de tien commissies en twee
secretariaten hebben geprepareerd
ten dienste van de concilievaders.
Nadere aanvulling verschaften
de toespraken en conferenties van
?e Paus zelf en van vele gezag
hebbende personen, die een rol
speelden bij de voorbereidingen.
Leerstellig of
pastoraal
Vader van tien kinderen
en een jonge militair
Piet Kee
Advertentie)
NEW YORK, 12 juli (Reuter) De
Bevolking van Australisch Nieuw-Gui-
jjea heeft een grote belangstelling voor
gebeurtenissen, die zich de laatste
jyd in Nederlands Nieuw-Guinea heb
ben voorgedaan. Deze belangstelling
beperkt zich niet tot een bepaalde
■treek, maar bestaat in het gehele be-
Oeerschapsgebied. Dit heeft de Austra-
upche vertegenwoordiger Dudley
McCarthy gisteren aan de beheer-
Schapsraad van de Verenigde Naties
Jh 'gedeeld, toen de raad zich voor de
tweede dag bezig hield met het rap-
Port, dat is uitgebracht over de toe
stand in het beheerschapsgebied Aus
tralisch Nieuw-Guinea.
Voordat hy aan het woord kwam
had het Russische lid van de beheer-
schapsraad, Valentin Oberemko, een
vergeefse poging gedaan om te ver
hinderen, dat vanuit de raad vragen
zouden worden gesteld over het Ne
derlandse deel van Nieuw-Guinea. De
voorzitter van het college, de Ameri
kaan Jonathan Bingham, wees zijn
bezwaar echter af.
Het Franse lid van de raad Jacques
Koscziusko-Morizet had de vraag ge
steld, of de bevolking van Australisch
Nieuw-Guinea van mening is, dat zij
tot eenzelfde natie behoort als de men-
Sen in Nederlands Nieuw-Guinea. Obe-
femko voerde aan, dat West Nieuw-
Guinea „een integrerend deel is van
Indonesië een lid van de Verenigde
NV'ds", en,dat de raad geen discussie
kan voeren over de inwendige aange
legenheden van een soevereine staat.
Voorzitter Bingham achtte de Franse
vraag niet buiten de orde, omdat zij
betrekking had op de betrekkingen van
de bevolking van een beheerschapsge
bied tot een ander gebied.
Op de vraag van het Franse lid ant
woordde McCarthy slechts, dat er sa
menwerking heeft bestaan tussen de
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 12 juli De gemeente
lijke Haagse Bouwonderneming Habo
spreekt de geruchten tegen, dat de
bouw van de vier torenflats op de hoek
van de Melis Stokelaan en de Dedems-
vaartweg technisch en financieel een
mislukking zou zijn. Er gaan geruch
ten, dat de buitenmuren van de vier
enorme woonpalen, die eind van dit
laar gereed komen, nu reeds scheuren
2°Uden vertonen. Toegegeven wordt
Wel, dat de binnenmure i van de flats
gescheurd zijn. Toegezegd is, dat nog
deze week volledige opening van zaken
gegeven zal worden.
De bouw draagt een experimenteel
karakter, omdat voor het eerst bij de
bouw van torenflats volgens het sy
steem van glijbekisting wordt gewerkt.
Het voordeel hiervan zou onder meer
zijn, dat men snel op hoogte komt. El
ke dag zou er een etage gebouwd kun
nen worden. Volgens de geruchten, die
het eerst gesignaleerd zijn door het
bouw-dagblad Cobouw, zou het object de
Habo op een verlies van zo'n ander
half miljoen gulden komen te staan.
Alhoewel de bouw financieel geen suc
ces schijnt te zijn wordt zo'n groot ver
lies door de directie ontkend.
Bij de bouw van de torenflats is een
half jaar vertraging opgetreden, onder
meer door het grote aantal dagen, dat
door slechte weersomstandigheden niet
gewerkt kon worden. Het scheuren
Van de binnenmuren wordt geweten aan
het gebruik van te verse drijfsteen.
Van de directeur, ir. A. H. Joustra,
is eerder al bekend geworden, dat hij
ontslag heeft gevraagd uit zijn functie
om deze te verwisselen voor werk in
het particuliere bedrijfsleven.
gouvernementen van Australisch en Ne
derlands Nieuw-Guinea. Dr. Hinson
Mulas. assistent-arts te Rabaul in New
Britain, een der beide Papoea-vertegen
woordigers toegevoegd aan de
Australische delegatie, antwoordde op
de Franse vraag, dat de betrekkingen
tussen het Australische en het Neder
landse deel van Nieuw-Guinea zeer goed
ziin.
Op een vraag over de wetgevende
raad in Australisch Nieuw-Guinea ant
woordde de heer Muarthy, dat 1966 is
genoemd als een mogelijke datum van
invoering van een raad „die de wensen
- i het gebied tot uiting kan brengen".
DEN HAAG, 12 juli De Tweede Ka
mer is algemeen geneigd het wetsont
werp, dat beoogt aan de KLM garanties
te geven voor betaling van rente en
aflossingen tot een bedrag van ten hoog
ste 375 miljoen te aanvaarden, hoewel
iron de positie van het bedrijf verre van
rooskleurig acht.
De druk, die op de Kamer is uitgeoe
fend om zeer snel een beslissing te ne
men, kon dr. Lucas (KVP) nauwelijks
aanvaarden alleen de noodsituatie waar
in de KLM verkeert deed hem daar
overheen stappen. Ir. Posthumus (PvdA)
suggereerde controle op het bedrijf, ter
wijl mr. Van Leeuwen (WD) met ande
ren pleitte voor een kartel om de over-
produktie te beperken. De PSP vraagt
zich af, of nationalisatie niet de oplos
sing zou zijn.
UTRECHT, 12 juli Mannen van
rijkspolitie en van de spoorwegrecher
che hebben tussen Winterswijk en Groe
lo, één kilometer van Lichtenvoorde, een
bom gevonden op twintig meter van de
spoorlijn. De rijkspolitie stelt een onder
zoek in naar de herkomst van de bom,
die vandaag zou worden verwijderd.
(Advertentie)
UITSIAG
ZATERDAG 2J JUNI
mevr. G. Prenen-Biermann
Bispincklaan 58r Bloèmendaal
MAANDAG 25 JUNI
mej. A. van Ommeren
van Enststraat 19, Doetinchem
DINSDAG 26 JUNI
Rudi Velden
Handboogstraat 24, Delft
WOENSDAG 27 JUNI
de heer A. Brij»
Molendijk 16, Den Bommel
DONDERDAG 28 JUNI
mevr. P. A.v.d. Bor-de Jong
Maartensdijklaan 162, Den Haag
VRIJDAG 29 JUNI
de heer M. in 't Veld
Pretoriastraat 4, Bolnes
Zij zijn dus verzekerd van een prettige va-
op een nieuwe fiets!
Een goed advies tan iedere fietser:
Zorg, dat u dok prettig en onge
stoord met uw fiets van uw vakan
tie kunt genieten.
Laat hem vooraf goed nazien door uw
fietsenhandelaar.
kantie
LEXINGTON
FROM AMERICA'S GTS T TOBACCOS
■■■I
(Van onze Limburgse redacteur) aldus de congressisten. De grenzen van
de bisdommen, met name wat de ju-
et dit initiatief komt het instituut
voor Europese Priesterhulp tegemoet
aan een wens, welke gisteren tijdens
het twintigste contact van priesters uit
veertig Europese bisdommen, werd ge
uit.
Op dit congres, in het kader van de
Heiligdomsvaart, hebben de internatio
nale deelnemers nader van gedachten
gewisseld over de Europese Priester
hulp. Zij deden dit aan de hand van
een inleiding van dr. J. J. Dellepoort,
secretaris van het instituut en direc
teur van het Europa-Seminarie.
Bij de groepsbesprekingen en de
daarop volgende discussie werd met
bijzonder veel nadruk de Europese sa-
rr iwerking tussen de clerus yan de
verschillende bisdommen bepleit. De
leken denken reeds erg Europees, de
priesters doen dit nog veel te weinig,
risdictie betref', zijn nog te veel echte
t.renzen.
Hetzelfde geldt voor de Europese in
tegratie van de in de diverse landen
bestaande congregaties en orden van
vrouwelijke en mannelijke religieuzen.
Ook zij dienen meer Europees te gaan
denken en meer aan spreiding van de
aanwezige krachten te gaan doen, te-
r leer daar de orden en congregaties,
althans in Nederland, meer roepingen
tellen dan de seculiere clerus. Bij de
seminarie-opleiding zal cok meer aan
dacht aan de eenwording van Europa
en aan de priesternood geschonken
moeten worden.
Een prachtig voorbeeld van Europe
se integratie biedt in dit opzicht het
JL/uitse bisdom Munster, waar sinds
kort een begin is gemaakt met uitzen
ding van diakens. Voor hun priester
wijding gaan deze diakens een half
jaar in het buitenland overbelaste
priesters assisteren o.a. bij het preken,
huisbezoek, communie-uitreiken, etc.
Meer onderling contact tussen de
priesters van de Europese bisdommen
o.a. ook via internationale retraites en
congressen, achtten de congressisten,
abnluut noodzakelijk. De mededeling
van dr. J. J. Dellepoort, dat het in
stituut voor de Europese Priesterhulp
in september 1963 een groot interna
tionaal priestercongres in Maastricht
belegt gewijd aan de seminarie-op
leiding werd met instemming be
groet. Ook zal dit instituut plannen
r internationale retraites nader
gaan uitwerken.
Sprekend over de oorzaken van de
priesternood, vroegen vele congres
sisten zich af, of het niet hoog tyd
wordt, dat de recrutering beter ter
hand wordt genomen; alsmede dat
de priesters aan functiezuivering (ook
de hogere clerus tot en met de bis
schop) gaan doen.
In dit verband bepleitte men o.m.
de inschakeling op grote schaal van
theologisch gevormde leken in het on
derwijs, ook op de klein-seminaria, en
het overlaten van administratieve en
andere bijkomstige werkzaamheden
aan leke-krachten. Alleen op die ma
nier kan de priester zich meer toeleg
gen op zijn eigenlijke werk en wat de
bisschop betreft, hij kan meer contact
met de priesters onderhouden, die zich
vaak eenzaam voelen. De situatie in
het bisdom Groningen werd als voor
beeld gesteld voor de ideale contacten
tussen bisschop en priesters.
Ook de contacten tussen de pastoors
en de kapelaans vragen om verbete
ring, alsmede tuisen de parochiegees-
telijkheid en de gelovigen. Maandelijk
se bijeenkomsten tussen een zo veelzij
dig mogelijk samengestelde parochie
raad en de pastoor, waarbij de leken
eerlijke kritiek moeten kunnen uiten
over de gang van zaken in de parochie,
werden aanbevolen.
De leken, zo betoogden sommige aan
wezigen, krijgen van de priesters on
voldoende kansen om apostolaatswerk
te verrichten. Bovendien zullen mid
delen gezocht moeten worden om de
leke-krachten behoorlijk te salariëren.
De congressisten besloten tenslotte de
ze en soortgelijke vraagstukken, met
name de verhouding leek-priester, op
nieuw aan de orde te stellen op de
2' 'e contactontmoeting (27 en 28 no
vember) in Aken.
(Advertentie)
Rustig oud met OLVEH pensioen.
drür keuze van ae stof werd geleid
h«or het doei, dat Joannes XXIII aan
het S°Pcl]le stelde: grotere bloei .an
teli-iu- i vernieuwing van het chris-
var 'e„V?n' aanPassing van het geheel
de Foit ^eNyoonten en gebruiken in
om standi oh» a huidige behoeften en
de vprhnnnt Paus stelde verder
ih hét persDektiefn'eUWing in de Kerk
christenen v'an de eenheid aller
lichtsnoer' dlt, raam z«n tevens
^■erpen geweest de k?,uze der
onderwijs. Tenslotte" Sen^daarbii
de
verzoeken
jfaagd of uit
en opmerkingen ee-
dienrfua u' al1 «(gen beweging inle
nend door derden, onder -=- - -g
lüi.' christenen
Hjk'
wie ook niet-
com^?kand beoordeelde
^ommissie in laatste
der andere
en ,nlet-chnstenen. Ge
tverk
dit
de centrale
instantie het
Ongeil1 doOT'aa^dè^P^^^ S
arbeid der theologische
commis
sie vormde kwalitatief een zeer ge
wichtig deel der studies. Deze com
missie, wier voorzitter kardinaal 011a-
viani, de leider van het H.Officie is,
en secretaris prof. S. Tromp S.J., dien
de in totaal zes schemata (ontwerpen)
van constituties en decreten in, onder
verdeeld in 23 afzonderlijke verhande
lingen. Een constitutie in de concilie-
taal bevat beslissingen of uitspraken
op leerstellig gebied, een decreet disci
plinaire. Het eerste ontwerp was dat
van een nieuwe formulering der „gro
te" geloofsbelijdenis, die de concilie
vaders aan het begin der kerkvergade
ring afleggen en kerkelijke functiona
rissen bij gelegenheden, die het kerke
lijke wetboek aangeeft. Het voorstel
van de commissie beoogde om de zg.
geloofsbelijdenis van Trente en Vatica-
num I aan te vullen met de inhoud
van de antimodernisten eed. In vak
litteratuur werd hier bezwaar tegen
geopperd.
Daarop volgde een schema over de
bronnen der Openbaring. Een uitvoe
rige studie nandelde verder over de
zedelijke orde. De wijdverbreide tenden
tie, die ook de katholieken niet onbe
roerd laat, is om de objectieve dooi
God gegeven moraal los te laten en
te vervangen door beginselen van nut,
„natuurlijke" impulsen, belangen of
staatswetten. Deze relativering heeft
tot de beginselloze moraal geleid, de
situatie-ethiek en tenslotte tot het in
dividualisme en het autonomisme,
waarin het geweten uitsluitend op eigen
gezag strijdpunten moet oplossen bv.
tussen moraal en kunst, moraal en
meningsvrijheid, moraal en sexualiteit.
Uit de schaarse berichten zou men
kunnen opmaken, dat het schema een
samenvatting inhoudt van de waar
schuwingen en veroordelingen, die de
Kerk, veelal bij monde van het H. Offi
cie, de laatste twintig jaar op dit
terrein heeft uitgesproken en van de
leer der encycliek Humani Generis.
Intussen hoort men de hoop uitspre
ken, dat het Concilie geen lange lijs
ten van verbodsbepalingen zal geven,
maar een duidelijke leer over de we
gen naar de christelijke volmaaktheid.
Het schema over het bewaren van
de geloofsschat heeft hoofdstukken over
de bekwaamheid van de mensen om
de waarheid te kennen, de natuurlijke
godskennis, de schepping, de open
baring en de ontwikkeling der dog
mata, de verhouding van natuur :n
bovennatuur, de erfzonde, de genoeg
doening van Christus en speciale zaken
als over het monogenisme (de afstam
ming der mensheid van één ouder
paar) het spiritisme, het lot der on
gedoopt gestorven kinderen. Opge
merkt wordt, dat de theologische com
missie dus opnieuw een deel der fun
damentele theologie, van de dogmati
sche godsleer en de christologie _yvu
vastleggen, omdat hier de wezenlijke
weerlegging te vinden is van nieuw-
heidense dwalingen, men van hier uit
stelling kan nemen tegen o.m. vormen
vau bijgeloof, de zielsverhuizing, be
paalde voorstellingen over het hierna
maals en voorts zijn plaats kan be
palen t.a.v. problemen der evolutieleer
en het monogenisme.
Het schema over de kuisheid, je
maagdelijkheid, het huwelijk en het
gezin bemoeit zich met brandende
vraagstukken der moraal, het celibaat,
de nog te weinig benadrukte theologie
van het huwelijk. Problemen der „fa
mily planning" krijgen hier evengoed
hun plaats als die van de overbevol
king in bepaalde delen der aarde.
Het omvangrijk ontwerp van een
constitutie over de Kerk is stellig een
voorbereiding van een der belangrijk
ste zaken, die op het concilie zullen
komen. Tot op zekere hoogte neemt
immers dit punt de draad weer op,
die ontijdig door buitenkerkelijke oor
zaken verbroken werd op het eerste
Vaticaanse Concilie. Het ontwerp is in
zeven hoofdstukken onderverdeeld. De-
zijn: de natuur van de strijdende
Kerk, de leden dier Kerk, het episco
paat als hoogste rang van het sacra-
mentum ordinis en het priesterschap,
de residerende bisschoppen, de staten
van het streven naar de evangelische
volmaaktheid, de leken. Hier passeert
dus de gehele Kerk behalve het paus
schap, dat op Vaticanum t behandeld
werd, het theologisch oog. De Kerk is
een mysterie an men poogt haar
wezen te vatten met een veelheid van
beelden, die slechts vaag benaderend
zijn: de kudde en haar herder, het huis,
de tempel, de zuil. het lichaam, waar
van Christus het hoofd is, men verge
lijkt haar met menselijke instellingen
en gebruikt dan analoge woorden.
Soms gaat het symbool op de loop of
vergeet men, dat men slechts in ver
gelijkende, niet wezenlijke termen
spreekt. De vraag, wie lidmaat van
de Kerk is, op zich reeds uiterst ge
wichtig, krijgt een bijzonder reliëf bij
de huidige strevingen naar eenheid.
De bezinning op het episcopaat en het
bisschopsambt stelt de 'eden der Kerk
voor meningsverschillen, die het con
cilie misschien zal klaren. Daarnaast
is er het vraagstuk van het praktisch
kerkelijk bestuur vooral in de wens
naar grotere decentralisatie, naar een
zekere pluriformiteit en meer inter
nationalisering van dat bestuur.
De leken tenslotte mogen van het
concilie verwachten een positief theo
logische ontvouwing van het begrip
taikaat, van hun autonome en speci
fieke taak om van de eigen plaats uit
de wereld te heiligen en van hun
medewerking met de hiërarchie onder
de kerkelijke leiding. Het laatste onder
werp, dat de theologische commissie
indiende, was de theologische benade
ring van het streven naar eenheid
onder de christenen.
Men herinnert zich, dat er veel
gesproken is en wordt over het karak
ter van het tweede Vaticaanse con
cilie, waarbij men dan min of meer
tegenover elkaar stelt: za, het con
cilie een vooral leerstellig karakter
dragen of een uitgesproken pasto
raal. In z(jn openingsrede van het
academisch jaar der Gregoriana-uni-
versiteit te Rome op 25 november
1961 zei prof. S. Tromp S.J.: „In
waarheid zal dit concilie pastoraal
zijn, want de bisschoppen zijn de
herders en leraren der Kerx. Wanneer
zij op een concilie bijeengeroepen
worden, komen zij tezamen met het
doel om de gelovigen te voeden,
niet met het brood der sacramenten,
maar met het brood van de leer en
de tucht. Voor alles is het hun taak
zorgvuldig na te gaan of het brood
van de leer, dat de gelovigen overal
gereikt wordt zuiver, goed en onbe
dorven is". „Daarom hebben de
concilievaders de heilige plicht om
de geloofsschat te behoeden en zich
te weer te stellen tegen alle moge
lijke daarmee in strijd zijnde stellin
gen „van wat met een valse naam
wetenschap heet" (1 Tim.6,20).
Prof. Tromp verbond hier op een
duidelijke wijze wat woorden dreigen
te scheiden: pastoraal en leerstellig
dekken elkaar voor een belangryk
deel. In hoeverre echter de theologi
sche commissie of een deel daarvan
het concilie zou willen brengen tot een
reeks definities, uitspraken en vooral
veroordelingen op verscheidene doctri
naire terreinen, is niet geheel duide
lijk. Men stelt immers steeds vast,
dat de informaties, die uitgaan van
het generale secretariaat der centrale
commissie te summier zyn, hoewel
verpakt in kratten van woorden! Het
ernstige maandblad over kerkelyke
zaken Herder-Korrespondenz om dit
thans aan te halen en niet Documen
tations Catholiques of Het Katholiek
Archief, welke in hun berichtgeving en
ber-houwingen elkaar niet veel ont
lopen tekende in zijn nummer van
maart jl. aan, dat de weergave der
officiële berichten over de schemata
der theologische commissie al te veel
de indruk wekken van een codificatie
der geloofswaarheden, terwyl de feite-
liike inhoud daarvan op de achter
grond komt. De gelovigen verwachten
van de kerkvergadering, dat zy hun
het brood van de leer" aanbiedt, dat
wil zeggen van de apostolische leer,
die tot leven wekt en tot de uitvoering
daarvan, niet een afrekenen met filo
sofen. Zij verwachten dat het concilie
zal spreken in de taal der verkondi
ging van de H. Schrift en van de Va
ders, niet in de abstrakt-syllogistische
denk- en spreekwijze van vaklieden
met scholastieke opvoeding Het is m
Rome alom bekend, dat de centrale
commissie, in haar soort een „precon-
cilie", zeer kritisch stond tegenover
een aantal concepten van de theologi
sche commissie.
(Van onze correspondent)
ROERMOND, 12 juli De 59-jarige
heer Th Noblesse uit Neer is gistermid
dag dodelijk verongelukt op de kruising
van de Napelonsweg en de Roermondse-
weg onder de gemeente Haelen. Vermoe
delijk heeft hij by het linksafslaan een
achter hem rijdende truck met oplegger
niet gezien. Hij botste met zijn brom
fiets tegen de truck, die nog naar links
uitweek en kwam in een bietenveld, ter
wijl de lading bestaande uit vaten met
teer in het rond vloog. Door twee van de
rondvliegende /aten werd de heer No
blesse getroffen. In het ziekenhuis te
Roeimond is de heer Noblesse, die va
der was van tien kinderen overleden.
ZEIST De 20-jarige dienstplichtig
soldaat van de luchtmacht H. J. van M„
gelegerd te Soesterberg is gistermiddag
by een aanrijding om het leven gekomen.
De jonge militair, die in Den Haag
woont, verleende met zijn bromfiets op
het kruispunt Hertenlaan-Dolderweg
geen voorrang aan een personenauto.
Hij overleed ter plaatse ten gevolge van
een schedelbasisfractuur.
De „Telstar" hangt in de
lucht en daar is dus weer
een nieuw tijdperk aange
broken. Daar breken tegen
woordig maar tijdperken
aan of het geen geld kost
Na de uitvinding van het
buskruit en de boekdruk
kunst hebben wij een hele
poos moeten wachten, maar sinds de
heer Bell het bekende bellen heeft
ingevoerd is er geen houden meer aan.
Het ene communicatiemiddel na het
andere. Buskruit is geen communicatie
middel, zegt u? Welaan, als ik mij niet
vergis heeft het ontploffen in de loop
der eeuwen toch altijd een zekere, zy
het ietwat negatieve, wederzijdse ver
standhouding bevorderd. Maar ik geef
toe, dat men er te ver mee kan gaan.
Hoe dat zy, de „Telstar" is in
ieder geval een (duidelijk) commu
nicatie-middel. En nou moeten we er
wat mee gaan doen, jongens. Naar
ik heb vernomen heeft de „Telstar"
bereids een beeld van de Amerikaan
se vlag met wolken als achtergrond
naar Europa uitgezonden. Een uitste
kend begin; naar de Stars en Stri
pes kan men niet genoeg kijken, of
schoon ik hoop, dat de bijpassende
wolken niet al te donker zijn ge
weest. Ook schijnt vice-president Lyn
don Johnson even in het beeld te zijn
geweest. Het werd zelfs door de „Tel
star" teruggezonden. Beleefd is an
ders, maar goed, het is nu eenmaal
gebeurd. Telstarring Lyndon John
son.
In ernst, wij moeten ons bezinnen
op de toekomst. Op 23 juli krijgen
wij het eerste uitwisselingsprogram
ma tussen de nieuwe en de oude we
reld. Het duurt maar vijftien minuten
en wij zullen dus met onze tijd moe
ten woekeren. Ik weet niet precies
wat Europa van plan is, maar Ne
derland, zo heb ik gelezen, zal er in
ieder geval niet by wezen. Jammer,
wij hadden best een paar klompen
of niet al te groene haringen kunnen
bijdragen.
Betreurende, dat wij niet meedoen
wil ik echter, als overtuigd Euro
peaan, toch een paar suggesties doen
ten behoeve van andere landen, daar
bij de nadruk leggend op het voor
elke natie kenmerkende aspect Frank
rijk, zo dacht ik dan. draagt óf een
flits van de „Folies Bergères"
óf een groepsfoto van De Gaulle en
Adenauer bi). Eerlijk gezegd, geef ik
de voorkeur aan het laatste, want
dan zijn we meteen van het Duitse
probleem af. Voor Zwitserland wordt
het natuurlijk een shot van eer. koe
koeksklok of van een afgrond tussen
twee Alpen, voor Monaco een opname
van prinses Gracia, die niet voor de
film speelt. Verder stel ik mij voor
dat wij uit Spanje enig „hoera"-ge-
roep laten horen, zij het niet zien. en
dat Luxemburg achteloos wat lux
vertoont. België wordt, dacht ik. ver
tegenwoordigd door korte momentop
name van dr. Paardekooper in zijn
werkkamer en over Engeland maak
ik my in het geheel geen zorgen.
Dat is duidelijk en schitterend aanwe
zig door er bij verrassing in het geheel
niet te zijn.
Ik geioof wei, dat wij, Europa, dus
doende niet alleen niet de tijd over
schrijden, maar nog een goed figuur
slaan ook. De Skandinavische lan
den? Welnu, Zweden heeft zo heb
ik vernomen reeds laten weten,
dat het aan het algemene totaalbeeld
enige rendieren zal bijdragen. Typi
sche Zweedse rendieren dan. Een voor
treffelijke gedachte, die mij zéér
sterkt in mijn opvatting waarin
ik naar ik hoop en stellig verwacht
niet alleen sta in mijn opvatting
dus dat de „Telstar" ongetwijfeld zal
bijdragen, zal kunnen en moeten bij
dragen. tot wat ons allen, Europea
nen en Amerikanen, zowel als de ge-
nele mensheid voor ogen staat: de
toenemende verbroedering tussen alle
volkeren.
En hiermee verklaar ik de „Tel
star" voor geopend.
n de Haarlemse Orgelmaand 1962
bekleedt de organist Piet Kee een
veelzijdige functie: hij is lid van
de jury bij de improvisatiewed-
strijd, treedt op als concertgever-,
componist-, improvisator tijdens het
concert door de juryleden in de St.
Bavo te Haarlem, met het Noordhol
lands Philharmonisch Orkest in de
St. Laurens te Alkmaar en dit laat
ste eigenlijk het hele seizoen door
verzorgt de „Kaasmarktconcerten"
te Alkmaar: omtrent het middaguur
wordt een uurtje orgel gespeeld in
de Grote Kerk en naast vele habi-
tué's komt ook menig verdwaald toe
rist de kazen moede het kerk
gebouw binnenlopen. „Deze program
ma's vind ik altijd een bijzonder leu
ke opgave. Ik moet me instellen op
een divers pluimage onder mijn pu
bliek als nergens anders voorkomt:
een vaste kern van getrouwen uit de
kop van Noord-Holland, Spanbroek,
Heerhugowaard en dergelijke dorpen;
dan de vakorganisten uit het buiten
land, die gedurende de hele zomer
speciaal naar Alkmaar komen en
vaak na afloop met vragen of com
mentaren de orgeltrap komen opklau
teren; tenslotte de badgasten, die óók
wel eens wat anders willen en uit
Bergen, Egmond, Castricum komen
aanfietsen. Voor hen moet er zeker
één werk op het programma staan,
dat erg bekend is en hun dan de
prettige sensatie van het herkennen
geeft. De organist heeft een zekere
sociale positie, er moet een band tus
sen hem en het publiek ontstaan. Om
de mensen te trekken is het volstrekt
niet nodig, concessies te doen aan de
goede smaak en stijl of banale effec
ten aan te wenden. In de St. Laurens
staan twee orgels: het koororgel, da
terend uit 1511, en het grote, dat in
1645 voltooid werd. Beide bespeel ik,
er ontstaat zodoende genoeg afwisse
ling om ook de minder-geoefende oren
te boeien.
Iedere musicus heeft eigenlijk een
sociale functie. De experimentelen
schieten hier te kort, ze schieten hun
doel voorbij met hun exclusieve, uit-
ieg vragende probeersels. Het orgel
lijkt me eigenlijk ongeschikt hiervoor:
een orgeltoon blijft doorklinken met
dezelfde intensiteit, de klank sterft
niet weg, zoals bij andere instrumen
ten: een dissonant dringt nergens zó
fel in de toehoorder door dan juist op
het orgel, maar er is ergens een li
miet aan de samenklank, de mogelijk
heden moeten begrensd blijven. Het
is een instrument, dat met het vol
ste recht gebonden blijft aan oude
tradities". Dit wil niet zeggen, dat
Piet Kee dè moderne muziek af
wijst; integendeel, ze boeit hem en
hij beoefent haar enthousiast: „Het
prachtige van improviseren is, dat je
allerlei dingen kunt doen die in be
staande composities nog niet voorko
men, de nieuwe verworvenheden bin
den met de oude. Zo kon ik het con
ventionele thema, dat ik op het jury
concert ter improvisatie opkreeg in
andere, hedendaagse gedaante gestal
te doen krijgen. Een orgel thuis? Piet
Kee springt op en doet de klep open
van een „meubelstuk" dat wy tot nu
toe voor een antieke ladenkast ver
sleten hebben'. „Vierhonderd pijpen,
eeri van de mooiste d e er in Neder
land zijn! Een zeer gaaf achttiende-
eeuws huisinstrument, door Strümp-
fler gebouwd; vorig jaar heb ik het op
de kop kunnen tikken, het ging toen
eerst naar de tentoonstelling „Neder
lands Orgelpracht" in Haarlem. Hoor
eens wat een klank! En dan dit re
gister, geknipt voor oude muziek A
ta Couperin, hoor maar!"
Na een uitvoerige demonstratie
komt dan tenslotte ook nog een an
der tentoonstellingsobject te voor
schijn: de Zilveren Tulp, door Piet
Kee veroverd nadat hij in 1955 voor
de derde achtereenvolgende maal de
Improvisatiewedstryd gewonnen had.
Hij is niet voor niets de zoon van
Cor Kee, de „geestelijke vader" van
onze jonge improviserende organis
tengeneratie. Piet Kee is behalve orga
nist te Alkmaar ook, samen met Al-
bert de Klerk, stadsorganist van Haar
lem; heeft veel voor de plaat gespeeld,
is hoofdleraar aan het Muzieklyceum
te Amsterdam en heeft tijdens concert
reizen de mooiste orgels van West-
Europa en Amerika
„onder handen ge
had". Nederland is
wat orgelpracht be
treft rijk gezegend
naar zijn mening.
Tenslotte vertelt
Piet Kee nog een
Chinese anecdote,
wanneer zijn Friese
afkomst ter sprake
komt: „Ik had op
een concert in
Leeuwarden o.a.
werken van mijn
vader gespeeld.
Men stuurde mij
enige dagen later
recensie-exempla
ren van de kranten
en toen ik er één
opensloeg zag ik
een foto met onder
schrift: „Vader en
Zoon Kee in actie."
Het waren overel-
kaar heen buitelen
de Chinese clowns,
een artiestenpaar
van een rondreizend
circus, die eveneens
de naam Kee droe
gen! Onderaan de
bladzijde stond de
recensie: Orgelcon
eert Piet Kee"
