Ervaringen met Indonesische taktiek van onderhandelen nog vers in het geheugen JJr. VANROIJEN (morgen in Nederland) moet eerst maar eens nader nieuws 5 IN MEI ROOD-WITTE VLAG IN N.-GUINEA? Indonesiërs Voor '70 geen plebisciet Eerste evacué's uit Biak vertrokken GEVANGEN ZEEHOND ZELDZAAM - - .77 V: 7: 1 :7v 7 -7 7:, Bil ia D Twee dames die gevaarlijke medicijn kregen terecht Zij hoorden radio wel, maar dachten niet aan zich zelf Het wachten is op Soekamo Indonesische vliegtuigen „droppen" voedsel IN JULI MAAR EEN ZOMERSE DAG ham»**®!* „Luchtbrug geopend NA RUIM WEEK SPEURTOCHT Opluchting in apotheek Het weer Zonnige perioden Het weer in Europa WOENSDAG 1 AUGUSTUS 1962 56ste JAARGANG No. 31195 DEN HAAG/WASHINGTON, 1 aug. Zo optimistisch als de be richten waren die gistermiddag uit Amerika begonnen binnen te stromen over een - zij het voorlopig - akkoord in het Nederlands- Indonesisch vooroverleg over Nieuw-Guinea, zo lauw werden ze in Haagse politieke kringen ontvangen. Van een echte definitieve over eenkomst, aldus het commentaar dat een hooggeplaatst ambtenaar Van het ministerie van Buitenlandse Zaken onze parlementaire re dacteur gaf, kan nog geen sprake zijn. „De delegaties hebben elkaar Wel op een aantal raakpunten gevonden, maar dat is dan ook alles." Wat nu is bereikt is nog nauwelijks een resultaat te noemen, zo kon Tnen voorts vernemen, „en zeker niet een resultaat dat door de rege ringen is aanvaard en door het parlement geratificeerd." Overigens hebben zowel de Nederlandse ambassadeur in de Ver enigde Staten, dr. J. H. van Roijen, die het vooroverleg van Neder landse zijde leidt, de Indonesische minister van Buitenlandse Zaken, dr. Socbandrio, en de waarnemend secretaris-generaal der Verenigde Naties, Oe Thant, te kennen gegeven dat de mogelijkheid groot is, dat over ongeveer twee weken vóór of op de zeventiende augustus, Indonesië's „Onafhankelijkheidsdag"? over Nieuw-Guinea een definitief akkoord zal zijn bereikt. Zegslieden van de Verenigde Na ties zeiden in New York de voorlopige overeenstemming in elk geval al te beschouwen als een uiterst belangrijk diplomatiek gebeuren en een persoonlijke triomf voor Oe Thant. De Amerikaanse onderminister voor zaken het Verre Oos ten betreffende, W. Averell Harriman, toonde zich in een ra dio uitzending van de „Voice of America" eveneens zeer ingeno men met de jongste ontwikkelin gen in de Nederlands-Indonesi sche besprekingen, temeer daar, Bldus UPI, reeds 24 van de 25 hoofdpunten van de overdrachts- °vereenkomst zouden zijn gere geld. De Nederlandse regering heeft op alle gunstige berichten dog niet officieel gereageerd. Slechte herinneringen „Afspraak" Betrekkingen Verder overleg tussen Neder land en Indonesië zou, op basis van het Bunker-plan, nu volgens te Washington ingewonnen infor maties moeten leiden tot: 1. Een hervatting van de Neder lands-Indonesische diplomatieke betrekkingen (waarover dr. Van Roijen zich gisteren zeer hoopvol uitliet) 2. Het vaststellen van de datum voor een volksstemming, waarbij de zevenhonderdduizend inwoners van westelijk Nieuw-Guinea zou den kunnen kiezen tussen: a. Een verbonden blijven met Nederland, b. Een samengaan met Indone sië en c. Het vormen van een onaf hankelijke staat. Basis Optimisten :?P mm H e in Blokzijl in een sluiskolk gevangen zeehond die de vorige week bij Rheden in de IJssel was gezien en die maandag opdook in het Meppelerdiep, blijkt een zeldzaam exemplaar te zijn. Het dier is naar Burgers dierenpark in Arnhem overgebracht, waar het een flinke vismadltijd voorgezet kreeg om te bekomen van de ver moeienissen. REGEN- EN TWEEDJASSEN Iets warmer DE BILT, 1 aug. Juli was belangrijk t« koud en te somber, in Zuid- Holland en ten zuiden van de grote rivieren was het over het algemeen aan de natte kant, elders was het een weinig te droog, aldus het K.N.MLL Niet minder dan 27 van de 31 dagen, die de maand telt, moeten tot de koude dagen worden gerekend. Het was de koudste juli sedert 1954. Zomer weer is dan ook maar weinig voorgekomen, in de Bilt is slechts één zomerse dag genoteerd terwijl het normale aantal zomerse dagen daar zeven be draagt. Op 4 juli was de gemiddelde temperatuur in de Bilt slechts 10,7 graden Celsius, een koudere julidag is tot dusver in deze eeuw nooit voor gekomen. Deze waarde van de gemiddelde temperatuur is normaal voor een dag in begin mei of in half oktober. Het aantal uren zonneschijn bedroeg te de Bilt 139 tegen 199 normaaL Het was maar weinig minder somber dan in de julimaanden van de twee voorgaande jaren. Aan zee BUREAU SMEDESTRAAT 5 HAARLEM Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543 Abonnementen 20800 Postgiro 143480 Bijkantoor Beverwijk, Zeestraat 50: telef. 4790 Bijkantoor en Red. IJmuiden: Leeuweriklaan 30 Telefoon 5790 Wrectie: W. C. H. Leijdeckers en Mr. W. A. M. van der Kallen. Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severin. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter, hoogte. Omroepers 16 cents per m m. hoogte. De administratie behoudt zich het recht voor advertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren. ABONNEMENTSPRIJS 61 cents per week, 2.65 per maand, 7.90 per kwartaal. Voor klachten over de bezorging na 5.30 uur 's avonds tel. 21544. Den Haag voorzichtig na de voorlopige overeenstemming half augustus afsluiten". Hij sprak, zijn woorden zorgvuldig kiezend, niet van een „voorlopige overeenkomst" („preliminary agreement"), zoals niet alleen officiële Amerikaanse woordvoerders maar ook dr. Van Roijen eerder hadden gedaan, maar van een „voorlopige afspraak" („pre liminary understanding"), het „uiter ste" wat nu kon worden bereikt. De grote gereserveerdheid van poli- 5?k Den Haag komt voor een belang rijk deel voort uit de ervaringen, die ijen heeft opgedaan met de Indone- onderhandelingstaktiek. Daar is ta ,nar>ciële overeenkomst met Djakar ta ®e destijds, na langdurige en moei- pjfhe onderhandelingen eindelijk op pa- r stond, klaar om 'n de Ridderzaal i Worden ondertekend. Maar vlak voor ken deze formaliteit zou worden vervuld, <j 6rden de Indonesiërs ontvangst en al hgTUg toe: op orders van Djakarta werd Ook ,akkoord geannuleerd. Daar zijn biet besprekingen van minister Luns kaJ. enige van zijn collega's uit het Nin, t-Drees in Genève, over diezelfde Uw-Guineakwestie. V vindt men, eerst wanneer dr. haar ï5>iien' die vanavond het vliegtuig Schi .Nederland neemt en morgen op ben u zal aankomen, enige dagen in kad ,i laK is en gelegenheid heeft ge- Te «tn regering uitvoerig op de hoogte hu -n van wat daar in Washington kelk eCIes is bereikt, zal kunnen blijken waarde men daaraan moet toe- epn _.n- Vooral de vakdiplomaten tonen Wii,„„jrKelijke terughoudendheid, erop deien dat het eigenlijke onderhan- bioet u°p. re&eringsniveau nog geheel fetuio. jnnen* 'n Amerika bestaat, tejn."e berichten van de persbu- *»reL„ eute.r.' -AFP en UPI, zulk een \Vel. v'uerdheid in bevoegde kringen *53*2**» ,heeft gisteren in New hall uur ooud van rtt™ een ver2(^B, Hg d met °e Thant. Hij was dronegoro van hij rSo?diarwou Tl°n- histeric D Indonesische mi- Soekardio andse Zaken en ambassade,,^lÖ?Pranot°, Djakarta's OP blJ de V-N- Na afloop, Zijn res?rWS 1?. v00r raPP°rt aan Zei hii f,lr^ naar Djakarta te vliegen, 4ien alle« ffngIvers onder meer: ,,In- forinelo «Jf? 1 gaat moeten we de onderhandelingen ongeveer bare gebouwen reeds zijn vlag zou mo gen hijsen. Als datum voor de overdracht werd gisteren 30 mei genoemd, vanmor gen werd gesproken van 1 mei. Niet dus een overdracht van het be stuur over twee jaar, maar ook niet per 1 januari aanstaande een eis die Soebandrio vorige week in opdracht van Soekamo meebracht naar Washing ton. Ook het compromis behelst, dat Ne derland het bestuur niet aan Indonesië, maar aan de V.N. overdraagt; in dit verband spreekt men van „in de loop van september". Deze zullen het in de' woorden van Harriman op hun beurt „op ordelijke wijze" overdragen aan de Indonesiërs; Bunkers overdracht in fasen zou dus, in principe gehand haafd, versneld worden uitgevoerd. Indonesië zou, met name volgens de inlichtingen van het persbureau UPI, hebben toegezegd de Papoea's in de ge legenheid te stellen zelf erover te stem men, of zij bij Indonesië willen blijven of volledig onafhankelijk wensen te wor den (Soekarno heeft bij herhaling te kennen gegeven het extern zelfbeschik kingsrecht, dat de mogelijkheid van al gehele zelfstandigheid in zich heeft, te verwerpen). Harriman zei voor de mi crofoon, dat de rechten der Papoea's door het compromis zijn beschermd, „nu en in de toekomst". Amerikanen wensten voor een dergelijk plebisciet geen datum te noemen, Indonesiërs zei den gisteren dat het zeker niet voor 1970 zou worden gehouden. Ook Washington toonde zich over de voorlopige overeenkomst zeer voldaan. In officiële kringen gewaagde men van een „aanzienlijk succes" voor de rege- ring-Kennedy, gekomen op een bijzonder geschikt tijdstip. De Amerikaanse hulp bij het zoeken naar een „redelijke op lossing" van het geschil om Nieuw- Guinea zou „van onschatbare waarde" zijn geweest, vooral dankzij de activi teiten van de Amerikaanse oud-ambas sadeur Ellsworth Bunker zelf, van wie ook het compromisvoorstel afkomstig iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiftiiiiimiiHiiiimiiiiiimiiiiiiiiiiiiiimiii Men verwacht in de V.S. dat Soe bandrio een week tot tien dagen in Djakarta zal blijven. Daarna zou hij terugkeren naar New York voor het afsluiten van een formele overeenkomst met Nederland. Inmiddels zullen de besprekingen in Washington wellicht na een onderbreking tot maandag worden voortgezet, in het bijzonder ten aanzien van financiële en militaire aangelegenheden. Het is niet onwaar schijnlijk, dat Den Haag en Djakarta speciale adviseurs op deze terreinen naar Washington zullen zenden. De besprekingen op het landgoed „Huntland", enige tientallen kilometers buiten Washington, zijn dus nu uitge mond in de formulering is afkom stig van diplomaten die nauw bij het overleg waren betrokken „een voor lopige overeenstemming over enkele ge dachten, die de basis voor formele on derhandelingen onder auspiciën van de V.N. zouden kunnen vormen". De kern van dit compromis tussen het stand punt van Spekarno en de uiterste moge lijkheden die het plan-Bunker bood: In donesië oefent reeds van mei 1963 af een symbolisch bestuur uit over westelijk Nieuw-Guinea; men meent te weten dat Indonesië op sommige open- BIAK, 1 aug. Vanochtend is de eerste Superconstellation van de KLM met vrouwen en kinderen naar Ne derland vertrokken. Onder veel belang stelling van de plaatselijke bevolking verlieten 33 vrouwen en 64 kinderen met deze eerste machine van de „lucht brug" Nieuw-Guinea. Allen waren af komstig uit Merauke en andore plaat sen in zuidelijk Nieuw-Guinea, zoals Koembe, Krpi, Agats, Mindiptanah en Tanah Merah. In deze streek zijn thans nagenoeg in het geheel geen Neder landse vrouwen meer. Slechts enkele onderwijzeressen en verpleegsters zijn achtergebleven. Alle evacué's worden uit hun woonplaatsen met vliegtuigen van de Kroonduif- luchtvaartmaatschappij en soms met KLM-Dakota's naar Biak gebracht waar zij worden opgevangen in het KLM-ho- tel of het gouvernementshotel. Beide hotels waren in de afgelopen dag vol komen vol. De stemming onder de vrouwen is uiterst rustig. Tientallen kinderen ver maakten zich met spelletjes in het hotel en krioelden door de gangen het geen de middagrust van velen verstoor de. Iedereen schikt zich echter naar de omstandigheden. De moeders met drie kinderen weten zich op een een-per- soonskamer prima te behelpen. Nu het overbrengen van vrouwen uit Zuidoost- Nieuw-Guinea bijna voltooid is, zullen andere plaatsen volgen. Nog deze week zijn Fak Fak, Sorong en Manokwari aan de beurt en vervolgens Hollandia. De met de organisatie belaste ambte naren verklaarden op Biak te verwach ten dat zich geen ernstige moeilijkhe den met de stroom vrouwen en kinde ren zullen voordoen. Zoals bekend, staan voor 13 augus tus nog 13 extra-vluchten op het pro gramma. Tot vanmorgen hadden ruim 300 vrouwen en kinderen voor de reis naar Nederland geboekt. Zij zullen in Bangkok overnachten en vandaar met een andere Superconstellation doorrei zen. Het eerste vliegtuig zal waarschijn lijk in de nacht van donderdag op vrij dag op Schiphol aankomen. zou zijn. Het vergelijk zou maandag avond laat zijn bereikt na een serie van zaterdag begonnen, voortdurende onderhandelingen die volgden op Soe- bandrio's gesprek met Oe Thant in diens hoofdkwartier te New York. Optimisten in Washington, wijzen op gunstige omstandigheden die zich thans voordoen. De Indonesiërs zullen gaarne vóór de viering van hun onafhankelijk heidsdag op 17 augustus met een resul taat voor de dag komen. De Nederlan ders zijn blij dat er oen draaglijk ak koord tot stand kan worden gebracht, en do Amerikanen hebben er alle belang bij dat de zaak zonder wapengeweld wordt geregeld, omdat hun niets min der van pas komt dan een nieuwe oor logshaard in zuid-oost Azië erbij. De mogelijkheid is niet uitgesloten dat in Den Haag maatregelen worden genomen om het parlement nog op kor te termijn bijeen te roepen. Veel zal afhangen van het beraad van het ka binet met dr. Van Roijen, dat reeds donderdag verwacht wordt. CANBERRA Een zegsman van het Australische Ministerie van Buiten landse zaken heeft in Canberra ver klaard, dat de Australische regering de overeenstemming die tussen Neder land en Indonesië aangaande Nieuw- Guinea is bereikt, beschouwd als „be moedigend". De zegsman zei dat Australia's mi nister van buitenlandse zaken, Sir Gar field Barwick, volgende week in het parlement een verklaring over Nieuw- Guinea zal afleggen. 'Tri c SRWKyR MEVR. G. KOERS—v. d. MOLEN .in het Binnengasthuis. AMSTERDAM, 1 aug. Het myste rie van de „dames met vergif" is opge lost. Gisteren is de identiteit van de 2 dames, die vorige week maandag in een apothekerswinkel in de Binnen Bantammerstraat giftig zinksulfaat meekregen inplaats van als laxeermid del bedoeld Engels zout, bekend gewor den. Een van de dames zit gezond en wel in haar woning aan de Hanekam- perlaan 63 in Oude Pekela, haar oude re, in Amsterdam wonende zuster, ligt in het Binnengasthuis. Ze maakt het goed, hoewel ze gistermiddag om twee uur een lepeltje zinksulfaat heeft ingeno men. Gevaar voor haar leven bestaat er niet meer. De apothekersassistente, die de ver gissing in de apotheek maakte, kei gis termiddag na een week v§n spanning verlicht adem halen, toen zij het nieuws over de gevonden dames had vernomen. Alle communicatiemedia (zelfs Interpol was erbij betrokken) had den geen succes opgeleverd. Wel kwa men er tientallen tips uit het hele land binnen, maar die leverden niets op. Op weg naar het politiebureau stapte de hoofdinspecteur L. J. P. Hulskamp gisteren tegen drieën de apotheek aan de Binnen Bantammerstraat nog maar eens binnen om te informeren of daar wellicht nog iets bekend was geworden. Dat had hij de laatste dagen al meer gedaan, óók om de apothekersassistente wat gerust te stellen. In de apotheek kwam zij de politieman juichend tege moet. „Ze zijn gevonden", riep ze met overslaande stem. En toen kwam het verhaal. Gister middag om twee uur nam mevrouw G. Koers-van der Molen (bijna 63 jaar) in haar woning aan de Oude Waal in Amsterdam een lepeltje met het laxeer middel in dat in feite zinksulfaat was. Toen zij daarop moest overgeven, waar schuwde zij haar buurvrouw. Deze riep meteen de huisarts, die van de vergis sing in de apotheek nog niets wist om dat hij net van vakantie was terugge komen. Met het doosje „Engels zout" ging hij naar de op het etiket vermelde apotheek aan de Binnen Bantammer straat. Een onderzoek van de inhoud was bijna niet meer nodig, want de apo thekersassistente ontdekte haar hand schrift op het etiket, de datum klopte en... de dokter liet mevrouw Koers toen maar meteen naar het Binnengasthuis overbrengen. Professor Borst heeft haar daar onderzocht. Hij constateerde dat alleen de maag van mevrouw Koers een beetje van streek was. Uit het relaas van mevrouw Koers is gebleken dat ook haar in Oude Pekela wonende zuster, mevrouw G. Dammers- Van der Molen (59 jaar), die vorige week bij haar logeerde, „Engels zout heeft ingenomen. Dat was 25 of 26 juli. Ze werd er erg naar van, viel prompt in slaap, maar voelde zich de volgende dag veel beter. 29 juli ging zij welge moed naar Oude Pekela terug. Toen de betrokken dames het waar- schuwingsbericht via de radio hoorden zeiden zij tegen elkaar: „Dat kunnen wij niet zijn". Er was in het politiebe richt sprake van oude dametjes van 65 a 70 en 60 a 65 jaar, Hoofdin specteur Hulskamp, die sinds vorige week maandag elke dag in touw is geweest om een spoor van de „dames met vergif" te vinden, heeft uit deze gelukkig goed afgelopen zaak dit ge leerd: „Als het in een opsporingsbericht over vrouwen gaat, moeten we ze niet te gauw oude dametjes noemen". MEVR. G. DAMMERS—v. d. MOLEN .in Oude Pekela. Hoezeer de houding van president Soekarno, die na <Je aanvaarding van het plan-Bunker als basis van onder handelingen door Nederland weer verdergaande eisen stelde dan in dat plan waren voorzien, ook velen heeft geërgerd, een beslissing schijnt nu niet meer ver af. Onder druk van Ameri ka en de Verenigde Naties heeft de Nederlandse regering thans een gro tere souplesse betracht. Te groot naar de mening van sommige vooraanstaan de Papoea's, die zich vastgebeten hebben in door Nederland sinds ja ren gewekte illusies. Soekarno heeft met zijn methoden van intimideren en het droppen van parachutisten be reikt, dat er omvangrijke evacuatie- maatregelen door Nederland zijn ge nomen. Deze maatregelen hebben zin niet alleen voor het geval Nieuw- Guinea eerlang moet worden geaban donneerd, maar ook wanneer het on verhoopt tot een zware Indonesische militaire aanval zou komen. Soe bandrio. de Indonesische minister van buitenlandse zaken, is naar Djakar ta teruggekeerd om zijn meester te vertellen, dat het uiterst bereikbare bij het vooroverleg in de omgeving van Washington is bereikt, maar of dit voor Soekarno voldoende is, dient te worden afgewacht. Bij de beoorde ling van de houding der huidige Nederlandse regering in de liquidatie van het van haar voorgangsters geërf de probleem, mag men de pressie-tac tiek, die door Indonesië voortdurend is gevolgd, niet uit het oog verliezen, iiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiinni HOLLANDIA, 1 aug. Het gouverne mentsvoorlichtingsbureau heeft meege deeld dat gisteren, zoals wij reeds heb ben bericht, in de nabijheid van Me rauke. Fak Fak, Kaimana en Sorong In donesische vliegtuigen het gebied van Nederlands Nieuw-Guinea hebben ge schonden. De verkenningen hebben tot nu toe uitgewezen dat Jeze vliegtuigen voeding hebben uitgeworpen. Hiermede is officieel een gerucht tegengesproken als zouden nabij Me rauke opnieuw parachutisten zijn neer gelaten waarbij zelfs werd gesproken van tweehonderd man. Dit gerucht is vermoedelijk ontstaan omdat passa giers van een Kroonduif-Dakota op weg naar Merauke overal witte parachutes konden zien hangen. BARTEUORISSTR HAARLEM TEL. 13439 LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 225596 Verwachting tot donderdagavond, (opgemaakt te 11.15 uur). Droog weer met zonnige perioden en iets warmer. Overwegend zwak ke wind. Station: Weer temp. gisteren Oen Heider zw. bew. 18 Ypenburg licht bew. 20 Vlissingen licht bew. 19 Eelde zw. bew. 20 De Bilt onbew. 20 l'wente licht bew. 20 ümdhuven zw. bew. 21 Zd-Limburg onbew. 21 StucKholn zw. bew. 22 uslo geh. bew 16 Kopenhagen zw. bew. 18 Londen onbew. 21 Amsterdam licht bew. 20 Brussel licht bew. 21 Luxemburg licht bew. 23 Parijs onbew. 25 Nice onbew. 27 Berlijn Frankfort zw. bew. licht bew. 24 28 München onbew. 24 Zurich onbew. 25 Genève onbew. 29 „icarno onbew. 28 Wenen licht bew. 24 nnsbrtlcX onbew. 24 Some onbew. 31 Madrid lioht bew. 37 MaUorca onbew. 30 min. temp. 15 12 13 9 10 12 11 12 11 14 13 11 12 10 11 9 21 15 10 11 9 13 13 9 17 21 16 neersl afgel. 24 uur 0.1 1 0 0 0 1 0 0 0 12 1 0.6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 (Advertentie) Zonnig strandweer met enkele ver spreide wolkenvelden. Zwakke, zuidwes telijke wind. In de middag ongeveer 19 a 20 graden zeewater bijna 17 graden Vooruitzichten: perioden van zonnig strandweer, maar iets te koel door zwakke zeewind. (Van onze weerkundige medewerker) DE BILT, 1 aug. De hogedrukge- bieden in onze omgeving worden wat actiever. Wel blijft de luchtstroming nog zuidwestelijk, zodat de middag-tem peraturen niet veel hoger worden, maar het blijft droog met flinke perioden van zon. Juli heeft ons zeer teleurgesteld, want de gemiddelde maximum tempe ratuur bleef vier graden beneden nor maal. Alleen in 1909, 1919 en 1954 bleef juli iets kouder. Ook het tekort van ruim zeventig uren zonneschijn was zeer nadelig. Door zware onweersbuien viel op enkele plaatsen te veel regen. Zo kregen Rotterdam 150, Hengelo 135 en Roosendaal 120 mm regen. Donderdag: Zon 05.02—20.30 Maan 06.55—21.32

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1962 | | pagina 1