Nieuw-Guinea" op Schiphol
VAN ROIJEN: Oók op
Djakarta vertrouwen"
JOUWE: „De strijd
begint nu
SCHÜRMANN:
Particulier bezit
blijft eigendom
Mevr. Reeser
ontloopt
journalisten
KIRIHIO gaat in
Indonesië nieuwe
ambtenaren kiezen
Womsiwor terug uit New York
„De Papoea's zullen er het
beste van moeten maken
egering licht commissies
in over het akkoord
vóór het
scheren
„Daad van willekeur'' van
Surinaamse minister:
rijstexporteur benadeeld
Twee Toegoenezen alvast
naar Paramaribo
EIST ZWARE TOL
Drie doden in
Amsterdam
Wetsontwerp akkoord Nieuw-Guinea
Een proef zal TJ overtuigen:
maakt elektrisch scheren
volmaakt!
FRAUDE VAN
EEN TON
Kwartiermakers'
voor verhuizing
uit Nieuw-Guinea
T opdag Zandvoort
en Bloemendaal
Syy
Drie Nederlanders in
Marseille in arrest
Drietal Nederlandse
diplomaten op
Indonesische receptie
RIJKSDEEL MOET SCHADE VERGOEDEN
Boekhouder bekent:
MAANDAG 20 AUGUSTUS 1962
PAGINA 5
ïïi
schiphol, 20 aug. Er is bij de
foderhandelingen met Indonesië, die
jwobon geleid tot het akkoord, van Ne-
®rlandse zijde met nadruk vermeden
.bbimereiële belangen in het geding te
"engen. Wel is een juridische grond-
u a* gelegd voor het afwikkelen van za,-
o"hike kwesties. Landingsrechten voor
K.L.M. e.d. komen eerst later aan
„e orde. Overheidseigendommen in
V^telijk Nieuw Guinea gaan via de
eu'li over naar Indonesië doch parti-
rJUere bezittingen van Nederlanders blq-
onvervreemdbaar. In het algemeen
ha jdei rechten der ingezetenen ge-
andhaafd, voorzover zü niet in strijd
»J|® met het bevolkingsbelang. Een en
JJJder deelde mr. C. W. A. Schiirmann,
^ederlands permanente vertegenwoor-
e Ber bij de v.N. die gisteren ook al op
j^mphol terugkwam, na zijn aankomst
i^Hen
y>
^an een onzer verslaggevers)
^SCHIPHOL, 20 aug. De Nederland
er i bassadeur in de Verenigde Staten.
,1' H- van Roijen, die zate-dagmor-
keerfl New York in Nederland terug-
doo zei op de luchthaven over het
koorfl. m Indonesië getekende ak-
jeu 7 "Het is geen ogenblik voor vreug
de v n' Het akkoord is echter naar
'e?aï'° overtuiging van onze de-
Oinsf 1!et beste wat onder de gegeven
lanRandigheden was te bereiken." De ba-
1'at opmakend over wat 's bereikt en
D0 Paar wordt gehoopt in de toekomst
Van n11.. worden bereikt, vervolgde dr.
slln °'jen: „Wij hebbei. steeds in de
fephferste P'aats de belangen en de
houd van f1e PaP°ea's voor ogen ge-
aen- Die zijn onze voornaamste zorg
Beri6*' en ze ?',n steeds door onze re-
teut8 en c'l|s ook door onze delegatie
*Hn u3' gesteld. In de overeenkomst
Pj® ae bepalingen ten aanzien van de
».®0earechten meer gedetailleerd uit-
Vaj rkt dan in het plan-Bunker het ge-
'Ut 'v.88' He verkregen rechten van de
tiin bevolking van Nieuw-Guinea
k: in de overeenkomst gewaarborgd."
jjJdlgens de ambassadeur zijn onder
teckt gegarandeerd de politieke grond-
lin zoa^s bet recht van vrije me-
"gsuiting en het recht van vereniging
(i, Vergadering. „Nu hangt natuurlijk
s af van de wijze waarop dit akkoord
hil Yorden uitgevoerd," zo vervolgde
frp "tk geloof dat wij erop moeten ver-
(jVdwen dat evenals Nederland ook In-
LJdsië loyaal de overeenkomst zal na
tten en de bepalingen stipt zal uit-
Voer,
en.'
Dat president Soekarno vrijdag in
redevoering over het in de over
eenkomst neergelegde zelfbeschikkings-
f^cht van de Papoea's zou hebben ge-
"Proken als een intern zelfbeschik
kingsrecht meende de heer Van Roijen
moeten betwijfelen. Op de vraag
5? «ij zelf bij de uitvoering van net
akkoord verder nog een rol zal spelen
antwoordde hij: „Daar is mij niets van
Pokend." Met hetzelfde vliegtuig
jvam ook Nicolaas Jouwe, Papoea-
i®'aer en lid van de Nieuw-Guinea-
ttaad, op Schiphol aan."
•>De strijd van het Papoeavolk begint
Pas", riep hij op het platform nit.
'ouwe is teleurgesteld over de loop der
gebeurtenissen maar heeft nog geens
hls alle vertrouwen in een onafhanke-
^)ke Papoea-staat verloren.
..Niemand kan ons nu nog langer als
'en soort koloniale marinetten beschou
wen", zei Jouwe later in de perskamer
V3n dt luchthaven. „Wij moeten thans
®e strijd alleen voortzetten onder het
wakend oog van de Verenigde Naties.
Nederland zal nu dus uit Nieuw-Guinea
verdwijnen en Indonesië en de Papoea's
blijven er acnter met de Verenigde Na
ties. „Nu kunnen wij dus beginnen zelf
voor onze belangen te vechten." Hij zei
het met dr. Van Roijen eens te zijn,
dat het akkoord het beste is, dat voor
Nederland viel te bereiken. „Maar la
ten we er maar buiten laten wat de Pa
poea ervan denkt." Wij die in het stre
ven van Nederland vertrouwen hebben
gehad zijn vaak teleurgesteld over het
het resultaat, waarbij Nederland telkens
de rug is toegekeerd door zijn eigen
vrienden. Toch kan Nederland voor de
zaak van de Papoea's ook nu nog het
een en ander redden."
Jouwe kon desgevraagd nog weinig
zeggen over zijn eigen naaste toekomst.
Hij wist niet of hij naar Nieuw-Guinea
zal terugkeren. "Ik den* van wel,"
zei hij, "maar dat hangt van allerlei
dingen af." Of hij in de uitvoering van
het akkoord zelf een taak zal gaan
vervullen wist hij al evenmin. „Dat zal
"Dat zal alleen na overleg met de
alleen na overleg met de Nieuw-Gui-
nea-Raad kunnen gebeuren. Naar be
kend vertrok Jouwe kort voor de slui
ting van het akkoord naar New York
om daar de Nederlandse delegatie als
Papoea-adviseur bij te staan. Op de
vraag „Was het al te laat voor advies
in New York?" zei hij dat hij inderdaad
„aan de late kant" was gearriveerd.
Over de kwestie of in artikel 18 van
het akkoord het zelfbeschikkingsrecht
als een extern, dan wel een intern
recht beschouwd moet worden, zei hij:
„In de officiële tekst van dit artikel
wordt alleen over zelfbeschikkingsrecht
gesproken, maar ik mag toch aanne
men dat onder de huidige omstandig
heden de Verenigde Naties, wanneer
zij spreken over zelfbeschikkingsrecht,
daarmee doelen op extern zelfbeschik
kingsrecht. Als Soekarno het nu oro
keert voor te stellen alsof er slechts
sprake is van een intern recht, dan
poogt hjj weer een zwaai van negentig
graden te maken."
Jouwe meent te moeten betwijfelen
of alle Papoea's zich zo maar bij het
akkoord zullen neerleggen. „Ik maak mij
zorgen over mogelijke onderdrukking
door Indonesië. Bij de secretaris-gene
raal in New York is een stroom van
kPesgevraagd deelde de ambassadeur
hoi V-N- mee, dat de woordelijke in-
hiiw van President Soekarno's rede nog
(jj®! bekend was toen de Indonesische
tyP'omatieke vertegenwoordiging in
y-a®"ington recipieerde ter gelegenheid
de 17de augustus. Globaal wist men
de president in een gematigde rede
®r het akkoord zou spreken.
Over de passage omtrent het inter-
zelfbeschikkingsrecht voor de Pa
cta's was generlei reactie beschik
bar. Ook in zjjn gesprek met de
S.e®r Oe Thant, voor zijn vertrek naar
vaderland, heeft de heer Schiirmann
onderwerp niet ter sprake ge
dacht; men had immer nog geen
®«st van de rede van het Indonesi-
staatshoofd. „Overigens is er
|®®n twijfel mogelijk. Het in de over-
rP&omst vastgelegde zelfbeschik-
Jhgsrecht is duidelijk extern. De uit-
fTaak van de bevolking zal bepalen
zq bij Indonesië zal blijven of niet.
Er is nooit over iets anders gespro
ken."
Desgevraagd bevestigde de heer
Schiirmann dat niet op Amerikaanse
steun kon worden gerekend waar het
militaire operaties betrof, doch dat de
V.S. tijdens de onderhandelingen Ne
derland op enkele punten wel degelijk
steun verleende.
iliiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiiimimiiiiiiiiiii
SCHIPHOL, 20 aug. Wat de laatste
jaren voor niemand, behalve misschien
een enkel staatshbofd, mogelijk Is, is
zaterdagmiddag mogelijk gebleken voor
de echtgenote van schout-bij-nacht L. H.
Reeser, commandant van de Nederland
se strijdkrachten In Nieuw-Guinea,
toen zij met een KLM-vliegtuig in Ne
derland terugkeerde. Hoewel alle op de
luchthaven aankomende passagiers de
douane moeten passeren voor zij het
vliegveld kunnen verlaten en hoewel
passagiers van machines uit het Verre
Oosten steeds naar een quarantaine-
afdeling worden geleid om er hun vac
cinatie-biljetten te tonen (als veilig
heidsmaatregel tegen de gevreesde pok
kenziekte) stond voor mevrouw Reeser
bij de DC-8 een personenauto gereed,
waarin zij onmiddellijk van het vlieg
veld wegreed.
protesten binnen gekomen. Tenzij men
de Papoea's met militaire macht neer
slaat, zullen zij zich tegen het akkoord
blijven verzetten." Gevraagd of hij zelf
als invloedrijk Papoea-leider pogingen
za2 doen het verzet onder de Papoea's
te stimuleren dan wel een zo loyaal
mogelijke uitvoering van het akkoord
zal meewerken zei hij: „Ik zou de
Niieuw-Guinea-Raad willen adviseren
ons bij het akkoord neer te leggen."
Jouwe heeft in New York nog even
contact gehad met de Leidse Papoea-
student Frits Kirihio, die in december
van het vorig jaar naar Soekarno reis
de. Ook deze keer noemde Jouwe
hem een landverrader. Veel meer waar
dering toonde hij voor de Papoea Silas
Papare, die al jarenlang in Indonesië
woont en als adviseur aan de Indone
sische delegatie was toegevoegd. Met
hem, meent Jouwe, is op den duur wel
samenwerking mogelijk.
iiimiiimiiiiiiiiiiiiiiiininiiiiiimiinimmiiiiiiiiNiiiiiiiminiiiiiiiimiiMiiMiiiiiiiiiniiiiiimiiiiiiiiHininiiimiiiiiiiiiiiiiiimii
Journalisten en persfotografen wer
den door leden van de luchthavenpoli-
tie op een afstand gehouden. Later ver
klaarde een vertegenwoordiger van de
luchthaven dat dit alles was geschied
op speciaal verzoek van de schout-bij
nacht. Dat de fotografen geen foto had
den mogen maken werd toegeschreven
aan een misverstand. De luchthavenpo-
litie had het verzoek van mevr. Reeser
dat zij geen contact met de pers wenste
te hebben, volgens deze vertegenwoordi
ger van de luchthaven foutief geïnter
preteerd.
Diezelfde Kirlhlo kwam zaterdag
middag, gelukkig, met de totstandkoming
van het akkoord eveneens op Schip
hol aan. Hij is opgetreden als Soeban-
drio's adviseur en zal zijn stndie, tot
dusverre op kosten van de Nederlandse
regering to Leiden uitgevoerd, afbreken.
Voor hem is in Nederland geen toe
komst meer. „Ik ben alleen nog terug
gekomen om mijn verblijf hier regle
mentair te liquideren. Ik moet de re
gering laten weten dat ik verder geen
gebruik zal maken van de mij toege
wezen studiebeurs", aldus Kirihio, die
over vijf dagen naar Djakarta vertrekt-
Kirihio, die nog steeds vertegenwoor
diger van de Partai Nasional (Parna)
buiten Nieuw-Guinea is, deelde onder
meer nog mee: „Aan de Pama is de
eer te beurt gevallen mensen te zoe
ken die capabel geacht worden voor
bestuursfuncties op Nieuw-Guinea. Hij
zelf zal daarbij een leidende rol spelen:
op uitnodiging en op kosten van de In
donesische regering zal hi) zich in de
komende maanden aan dit werk wijden.
Hij betreurde het dat zfln landgenoot
Nicolaas Jouwe hem een landverrader
noemt en voegde eraan toe dat het
plezier van zijn studie in Nederland hem
in de laatste maanden is vergald, omdat
vele zijner vroegere Nederlandse en Pa-
poease vrienden zich in hem teleurge
steld hebben getoond, toen hij eind vorig
jaar zo plotseling naar Indonesië reisde.
Meent Kirlhlo ee nkans te hebben na
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM, 20 aug. „Wij Pa
poea's zullen er het beste van moeten
maken, nu de overeenkomst tussen
Nederland en Indonesië de overdracht
van Westelijk Nieuw Guinea heeft be
paald. Al is het op internationaal ni
veau gesloten akkoord niet naar onze
zin. Nederland heeft onder internatio
nale druk deze overeenkomst moeten
sluiten en wij als slachtoffers zouden
onverstandig en kinderachtig zijn in
dien we ons nu gaan verzetten". De
heren H. Womsiwor en R. Tanggahma,
twee van het drietal adviseurs dat de
Nieuw Guinea Raad met instemming
van Den Haag heeft toegevoegd aan
de Nederlandse onderhandelingsdelega
tie, gaven hun opvatting aldus weer,
r
an onze parlementaire redactie!
HAAG, 20 aug. De regering
Wi! Saterdag de commissies van Bui-
9hïn ^aken, Defensie in Nieuw
heid^ vatl de Tweede Kamer inge-
di °ver de laatste ontwikkelingen,
^ord6 otte hebben geleid tot het ak-
"iiji, °ver Nieuw-Guinea. De uidie-
Koerik n- t)et wetsontwerp, waarin de
Vraa ®ur]ng van het akkoord wordt ge-
Benflf aan in het begin van de vol-
®ten ^eek worden verwacht. Slaagt
het opgestelde tijdschema
®obat "ouden, dan zal het openbare
ni donderdag 6 september kun-
tyt P aats vinden.
bi6e®n verwacht niet dat bet beraad
^htiniin?1] eén maar dan waar-
'a-uge dag zal duren. Met
cellen val<' echter niet te vc
J6®! aangezien niet bekend is roe-
tPutzit?1,6 l er behalve de fractie-
£®n h„ers ilet woord zutien voeren
by ueperkmg van de spreektijd zou
Sb zü® onderwerp als dit beslist niet
irartoo Flaats zÜn en de Kamer zal
Pan °°k zeker niet overgaan,
omen wordt dat de overgrote
meerderheid van de Kamerleden, met
nuanceringen in de gevoelens, het ge
sloten akkoord als een vo1 dongen feit
zal beschouwen, ook al heeft de uit
spraak van president Soekarno over het
„interne zelfbeschikkingsrecht" vah de
Papoea's hier en daar twijfel gewekt
Voor sommige leden is verder nog
van belang welk oordeel de Nieuw Gui
nea Raad eventueel over het akkoord
zal uitspreken. Dr. ir. A. Vondeling, de
nieuwe leider van de PvdA-fractie, zal
namens de oppositie het woord voeren.
Politieke kringen verwachten van hem
een rustig zij het uiteraard kritisch
betoog. Het zou bij velen een zeer
ongunstige indruk maken als de socia
listen bij deze gelegenheid zouden trach
ten het beleid van het kabinet te „kra
ken."
De KVP-fractie is zaterdagmiddag
reeds bijeen geweest. De fractievoorzit
ter, dr. W. L. P. M. de Kort. heeft tij
dens die bijeenkomst de mededelingen
van de regering doorgegeven. Dé leden,
voorzoveT zij geen deel uitmaakten van
de betrokken commissies, waren per te
legram naar Den Haag opgeroepen.
toen zjj vanmorgen uit New York in
Nederland terugkeerden.
Desgevraagd vertelde de heer Wom
siwor, dat de delegatie de heer Bunker
had geadviseerd voor de post van hoge
commissaris der VN in Nieuw Guinea
een functionaris uit een van de neu
trale landen aan te wijzen dan wel uit
een Afrikaans land.
Ook hebben we de heer Bunker
gevraagd erop te laten toezin dat
de thans gevangen genomen lieden die
een tijdje in Nieuw Guinea hebben
gewoond en die om hun agitatie wer
den opgepakt, het land uitgezet wor
den ter voorkoming van botsingen met
de bevolking. Dit geldt ook voor de
Indonesische infiltranten die immers
als vijanden gewelddadig tegenover de
Papoease soldaten en - politie heb
ben gestaan. Een bron van onrust
en tweespalt kan met hun uitzetting
worden weggenomen. Samenwerking
met hen zal in ieder geval moeilijk
heden geven".
De heer Womsiwor benadrukte dat het
geen enkele zin heeft om nu een op
stand te verwekken. We hebben de si
tuatie met de Papoea's die de Indone
sische delegatie adviseerden in New
York besproken. We willen constructief
blijven. Wij hopen, bidden en verwach
ten dat Indonesië zich aan de overeen
komst zal houden en dat we t.z.t. het
recht van zelfbeschikking krijgen. Wordt
het door het plebisciet straks onafhanke
lijkheid, dan is het Soekarno die ons
dat geeft en (naar diens opvatting) niet
de koloniserende Nederlanders.
Gaarne zou de heer Womsiwor Dja
karta bezoeken als de Nieuw Guinea
Raad hem in een delegatie daartoe aan
wijst. Intussen rekenen de Papoea's erop
dat zij in de toekomst eventueel een
beroep zullen mogen doen op Neder
land om financiële, economische en tech
nische hulp. Wij hopen dat onze rela
ties op enigerlei wijze zullen voortduren
ook onder veranderde omstandigheden.
MARSEILLE, 20 aug. (UPI) De
politie heeft hier zaterdag drie jonge
Nederlanders gearresteerd op be-
van beroving van een le-
felenwinkel. De arrestanten
zijn resp. 18, 20 en 22 jaar oud.
de interimperiode door Soekarno aïs
hoogste gezagsdrager onder de uresi-
dent op Nieuw-Guinea als gouverneur
te worden aangesteld? Op Schiphol hul
de hjj zich met een veelbetekenende
glimlach in stilzwijgen. Er bestaat een
mogelijkheid dat hij zich ook naar
Nieuw-Guinea zal begeven, doch zeker
niet voor 1 oktober, de datum waarop
de V.N. het gezag over Nieuw-Guinea
van Nederland zullen overnemen. Wax
de Nieuw-Guinear-Raad aangaat, meent
Kirihio dat deze zal kunnen worden
gehandhaafd als_ een vorm van volks
vertegenwoordiging, maar dan uiteraard
zonder de Nederlandse leden. Hij zal
overigens graag met Jouwe samenwer
ken, omdat deze volgens hem nog zeer
veel voor het Papoea-volk zal kunnen
doen. Zelfs 's Kirihio optimistisch over
de mogelijkheden, die Nieuw-Guinea zal
blijven bieden aan Nederlanders.
WASHINGTON, 20 aug. (UPI)
Drie vertegenwoordigers van de Ne
derlandse ambassade, de gevolmach
tigde mr. E. L. C. Schiff. het hoofd
van de economische afdeling dr. H. v.
Blankenstein en het hoofd van de afde
ling pers- en culturele zaken J. A. van
Houten, zijn vrijdagavond op de rece
tte van de Indonesische ambassade ter
gelegenheid van de onafhankelijkheids
dag verschenen. De uitnodigingen wa
ren onmiddellijk verstuurd na de on
dertekening van de overeenkomst inzie-
ke Nieuw-Guinea. In verband met zi'n
reis naar Nederland kon ambassadeur
dr. J. H. van Roijen de receptie niet
bijwonen. De Nederlandse gasten wer
den door ambassadeur dr. Zairin Zain
in hun eigen taal met een „Ik ben zeer
verheugd u te zien" verwelkomd.
(Advertentie)
Bleff
Een bijzonder actief ingrediënt in Blett richt het baard
haar op een speciale manier hoog uit de huid op.
Hierdoor kunt U zich nu veel dieper uitscheren dan
normaal! Bovendien scheert U zich vlugger, lichter en
vooralbeter! Door Blett blijft U veel langer glad
geschorenU ziet er 's avonds nog even schoon
uit als 's morgens.
Van Dijl X Zoon N.V. - OorOrocM - Tol. (018501-6834
PARAMARIBO. 20 aug. (ANP) De
Surinaamse minister van Justitie en
politie, de heer H. Shrimisier, heeft
voor het hof van justitie, het hoogste
rechtsorgaan in Suriname, een proces
verloren dat aanhanging was gemaakt
door een in Suriname gevestigde rijst
exporteur. Deze koopman, de heer Car
los Thomas, had in 1959 wegens een
„onrechtmatige daad" een strafzaak
aanhangig gemaakt tegen het rijksdeel
Suriname en een schadevergoeding ge
ëist van een half miljoen Surinaamse
gulden.s Het hof van justitie heeft nu
in hoger beroep de koopman in het ge
lijk gesteld. Het bedrag van de schade
zal nader worden vastgesteld. Het hof
UTRECHT, .j aug. De districts
recherche van de rijkspolitie heeft een
39-jarige boekhouder uit Bunnik gearres
teerd, die ervan verdacht wordt op grote
schaal frauduleuze handelingen te heb
ben gepleegd ten nadele van zijn werk
gever, een koelbedrijf in zijn woon
plaats. Men vermoedt dat het hier
gaat om een bedrag van ongeveer een
ton. De man heeft inmiddels tegen
over de officier van justitie en de rech
tercommissaris in Utrecht de fraude
bekend.
Bij een accountantsonderzoek over
1961 zijn falsificaties aan het licht ge
komen. De boekhouder heeft in onge
veer vijf jaar tijd regelmatig bedra
gen laten overschrijven op zijn eigen
girorekening. Via knoeierijen in de
boekhouding van het koelbedrijf dekte
hij deze stortingen. Van het geld is
niets meer over. De boekhouder stond
bekend als een joviale en royale fi
guur die zijn werk nauwgezet en nij
ver verrichtte. Hij organiseerde nogal
eens kostbare feestjes en was royaal
met het geven van cadeaus; zo ver
raste hij een familielid met een race
motor ter waarde van circa zevendui
zend gulden. Men heeft nooit enige
verdenking tegen hem gekoesterd. Ie
dereen in zijn naaste omgeving nam
aan dat hij een ruim salaris verdien
de; zijn echtgenote wist niets van zijn
frauduleuze handelingen.
(Advertentie)
DE OLVEH voor Uw levensverzekering.
(Van een onzer verslaggevers)
SCHIPHOL, 20 aug. Optredend als
„kwartiermakers" voor een groep „in
heemse" christenen, die sinds 1950 in
westelijk Nieuw-Guinea woont, zijn gis
teren twee hunner, de heren R. Tho-
masouw (28) en Th. A. Abrahams (51)
naar Paramaribo. Zjj bereiden de ver
huizing voor van de gehele proep, naar
Suriname, waarvoor de Surinaamse re
gering toestemming heeft gegeven en
waartoe de twee neren in Den Haag
besprekingen hebben gevoerd; het mi
nisterie van Binnenlandse zaken biedt
tie helpende hand. Qp de vliegtuigtrap vlak voor het ver-
Deze christenen, aangeduid met de trek. Links Th. A. Abrahams, naast hem
naam „Toegoenezen" naar het land r. A. Tomasow.
„Toegoe", oostelijk van Batavia waar
hun voorouders zich in het midden van
de zeventiende eeuw vestigden, hebben
geruime tijd een gesloten gemeenschap
gevormd. Zij kwamen van Malakka,
toen reeds van sterk gemengde bloede.
Velen hunner is hun Portugese afkomst
nog aan te zier alhoewel de meesten
donker van kleur zijn. Door huwelijken
(pas van de laatste eeuw) heeft de
groep haar isolement min c' meer op
geheven. Hun zeden en gewoonten heb
ben zij behouden en ook het verbas
terd Portugees van hun voorouders heb
ben de Toegoenezen niet verleerd, al
thans de ouderen niet. In het onderlin
ge verkeer bedienen zij zich nog wel
van die taal.
Door de toescheidingsovereenkomst
waren zij in 1949 niet langer Neder
lands onderdaan. Niettemin verhuis
den zij in 1950 en masse naar Nieuw-
Guinea, gedreven door de bittere er
varingen die zij in de Japanse be
zettingstijd en de revolutie-periode die
daarop volgde, opdeden. De Toegoe
nezen zoeken thans naturalisatie.
Zij zijn godsdienstig van aard, wil
len in vrede met hun omgeving leven
en ziin arbeidzaam. Veel houden zij
van muziek, waarbij de „krontjong"
(een soort ukelele) hun geliefde instru
ment is. Waren zij geruime tijd land
bouwers, later kon men hen in kleine
ambten op gouvernementskantoren aan
treffen. De heer Abrahams was bij de
PTT werkzaam, de heer Thomasouw
was in Hollandia chauffeur.
De Toegoenezen, thans woonachtig in
een kampong bij Hollandia. krijgen bij
hun verhuizing een vreemdelingen-pas
poort". Zü zqn 178 in getal, verdeeld
over 42 families. Gedurende de twaalf
jaren dat de groep bq Hollandia woont
kwam nimmer één hunner met de straf
rechter in aanraking.
De oud-resident van Hollandia, drs.
W. G. F. Winia vergezelt de beide Toe
goenezen naar Suriname, waar hun be
sprekingen tien tot veertien dagen in
beslag zullen nemen.
bevond in zqn vonnis dat de minister
,een daad van willekeur" heeft begaan.
In 1959 bevond de heer Carlos Tho
mas zich in Venezuela in verband met
een inschrijving voor de levering van
10.000 ton padi (ongepelde rijst) aan
dat land. Voor deze levering had ook
de Surinaamse Produktenhandel be
langstelling. Een van de belanghebben
den in dit bedrijf is de heef Lachmon,
de Hindoestaanse Part in de Staten
van Suriname. Een dag voor de in
schrijving verzond minister Shriemi-
sier, lid van dezelfde partij, een tele
gram naar de Nederlandse ambassade
in Venezuela waarin medewerking werd
gevraagd dat de koopman zo spoedig
mogelijk naar Suriname zou worden te
ruggezonden in verband met een on
derzoek tegen hem in een strafzaak
verband houdende met rijsttransacties.
De ambassade zond het verzoek door
naar de Venezolaanse instantie die met
de levering van de padi was belast.
Hierdoor zou hem de levering van de
10.000 ton padi niet zqn gegund, ter
wijl de opdracht tot levering zou zijn
gegeven aan de Surinaamse Produk
tenhandel.
In zqn vonnis komt het hof tot de
slotsom, dat andere motieven dan het
belang van het strafrechtelqke onder
zoek naar vermeende oneerlijke me
dedeling hebben geleid tot het verzen
den van het telegram door de minister.
Het hof bevond, dat de verzending
van het telegram door de minister is
aan te merken aid een daad van wil
lekeur. Op grond daarvan stelt het
vast dat het rqksdeel zich aan een
onrechtmatige daad heeft schuldig ge
maakt en verplicht is, de schade te
vergoeden ontstaan uit de niet gunning
van de padi-leverantie, welke schade
bestaat uit nodeloos gemaakte kosten
en gederfde winst.
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM, 20 aug. Voor Zand
voort en Bloemendaal is het gisteren
een topdag geweest. In Zandvoort kwa
men naar schatting niet minder dan
150.000 dagjesmensen genieten van
zon, zee en strand. De toeloop naar
de kust begon al vroeg. Uit Duitsland
werden grote groepen met bussen aan
gevoerd. De Amsterdammers, die niet
over een eigen vervoermiddel be
schikten, lieten zich naar de kust bren
gen met twaalf extra treinen en bus
sen.
Naar schatting van de politie ston
den gisteren in Zandvoort ongeveer
20.000 auto's geparkeerd. Over een
lengte van ruim een kilometer stonden
er wagens op de middenberm en de
beide zijbermen van de Bloemendaal-
se zeeweg. Alle parkeerterreinen in
die plaats waren rond elf uur 's mor
gens bezet. Het spreekt vanzelf dat de
strandexploitanten een goede dag heb
ben gemaakt een beste dag kan men
wel zeggen. De exploitant van Bad-
Zuid in Zandvoort, de heer G. K. Hen-
drikse, moest dat beamm. „Het is tot
nog toe een slecht seizoen geweest en
het is te hopen dat de zon tot eind
augustus wil blijven schijnen, dan wor
den de stroppen die wij geleden heb
ben een beetje goed gemaakt". Men
verwacht dat de omzet in Zandvoort
dit jaar ongeveer dertig procent lager
zal liggen dan vorig seizoen (dat ook
al niet bepaald best was).
De Bloemendaalse Reddingsbrigade is
gisteren uiteraard bijzonder actief ge
weest. Een 10-jarig jongetje, dat niet
eens bleek te kunnen zwemmen, was op
een luchtbed naar zee afgedreven en
buiten de branding terechtgekomen. De
brigade haalde hem weer veilig binnen.
Een zestigjarige vader en zijn dertig
jarige dochter waren in de stroom
terechtgekomen en konden niet meer
terug. Ook hier bracht de motorvlet van
de brigade uitkomst. Verscheidene an
dere badgasten, die in de branding in
moeilijkheden dreigden te geraken, wer
den weer veilig op het droge gezet
Daarbij waren gevallen van kramp. Zes
tien personen moesten door de EHBO-ers
van de Reddingsbrigade worden behan
deld. Enkelen hunner moesten voor ver
dere verzorging worden doorgestuurd
naar het Marinehospitaal in Overveen.
(Van een verslaggever)
AMSTERDAM, 20 aug. Met een
grote snelheid is vannacht tegen één
uur op de hoek van de Joh. Huizinga-
laan en de Comeniuslaan in tuinstad
Slotervaart een Volkswagen in botsing
gekomen met een lichtmast, waardoor
drie van de vier inzittenden om het le
ven zqn gekomen.
De slachtoffers zqn de 38-jarige A.
Feenstra uit Amstelveen, die aan het
stuur zat, de 66-jarige heer Giakomini
uit Amsterdam, die naast hem zat en
die kort na het ongeval overleed, en
de 47-jarige M. Giakomini-Gerben, de
echtgenote van de heer Giakomini,
die ernstig gewond naar het Wilhelmi-
nagasthuis is vervoerd, waar zij later
is overleden. De toestand van het vier
de slachtoffer, de 46-jarige invalide Sip-
ke Feenstra uit Duitsland, is zorgwek
kend. Hq is opgenomen in het Wilhel-
minagasthuis.
Het ongeval geschiedde op het
punt waar de Johan Huizingalaan,
even voorbij het grote viaduct,
van een weg met gescheiden rijstro
ken weer een gewone weg wordt.
Op dat punt versmalt zioh de weg ge
leidelijk. Hoewel er wel enige malen
kritiek is geoefend op deze situatie
heeft toch een onderzoek van politie
en gemeente niet tot de conclusie
geleid dat dit veranderd zou moeten
worden.
Volgens ooggetuigen heeft de be
stuurder van de Volkswagen in het
donker ongewoon hard gereden. Daar
de auto uit de richting van de woon
plaats van de heer Feenstra kwam
neemt men aan dat hjj gasten naar
huis bracht.
TILBURG Op de rijksweg Den
Bosch-Tilburg, in de gemeente Ber-
kel, is gistermiddag een personen
auto met grote snelheid tegen een
boom gereden. Een van de inzitten
den, de heer H. van der Poel uit
Amsterdam, die naast de chauffeur
zat, was op slag dood. Twee dames
liepen zeer ernstige verwondingen op.
Een heer en twee kinderen werden
licht gewond.
Het ongeluk gebeurde terwijl de be
stuurder bezig was een file te pas
seren. Toen een andere auto onver
wacht deze verliet. De bestuurder heeft
zeer sterk afgeremd om een botsing
te voorkomen. Bij deze manoeuvre is
de auto toen tegen de boom gereden.
UITGEEST De arts dr. A. Th.
Boerlage uit Rotterdam is gistermid
dag om het leven gekomen bq een
verkeersongeluk op de weg Velsen-
Alkmaar. Zijn auto is door nog niet
bekende reden in de linkerberm te
rechtgekomen en over de kop gesla
gen. De heer Boerlage is op de plaats
van het ongeluk overleden. Zqn echt
genote liep lichte verwondingen op;
twee kinderen bleven ongedeerd.
UTRECHT Bq een frontale bot
sing tassen twee auto's bq het ver
keersplein Oudenrqn is zaterdagmor
gen de 21-jarige mej. F. Richter nit
Berlqn gedood. Vier personen werden
levensgevaarlijk gewond. Een van hen.
de 23-jarige Marianne Kramer nit
Dortmund, is later eveneens overleden.
Het ongeluk gebeurde toen een per
sonenauto door nog onbekende oorzaak
door de middenheg van rijksweg 12
schoot. Op de andere rijbaan botste hq
tegen de Duitse auto. De vier inzitten
den hiervan werden naar buiten ge
slingerd. De bestuurder van de Ne
derlandse auto, de heer J. G. Rijcken-
berg, een 42-jarige belastingconsulent
uit Utrecht, en de heren F. H. Schne-
pel (25 jaar) en W. Schikling (25 jaar),
beiden uit Waltrop-Recklinghausen in
Duitsland, verblqven in levensgevaar
lijke toestand in het academisch zie
kenhuis te Utrecht
HILVERSUM De 85-jarig rus
tend arts W. D. van Renesse, is om
het leven gekomen toen hij in de
nacht van zaterdag op zondag de
's-Gravelandseweg te voet overstak
en werd overreden door een auto.
UTRECHT Een verkeersongeval
op de Rijksweg an Utrecht naar Am
sterdam heeft zaterdagmiddag de 52-
jarige jonkvrouwe L Schokking-van
Lennep uit Amsterdam het leven ge
kost. Bij een inhaalmanoeuvre raakte
zij de linkervoorzijde van een autobus
en verloor daarbij de macht over het
stuur. Haar auto kwam in de midden
berm terecht, zqzelf werd uit de auto
geslingerd en op de naast gelegen rij
baan overreden door een personenauto.
DOORNSPIJK Zaterdag is in een
onoverzichtelqke bocht van de Cou-
rageweg een ongeluk gebeurd dat de
29-jarige grondwerker H. van 't Hof
het leven heeft gekost. Hij botste op
zijn bromfiets tegen een bestelauto.
Overgebracht naar een ziekenhuis
in Zwolle overleed hij daar gisteren.
TERNEUZEN Zaterdagmiddag is
de zesjarige Harold v.d. Vijver uit
Hoek bij een ongeval om het leven ge
komen. Zijn vader reed op een tractor
waaraan twee wagens met stro waren
vastgekoppeld. De jongen was ondanks
het verbod van zijn vader op de trek-
stang tussen de eerste en de tweede
aanhangwagen gekropen. Toen tqj eraf
wilde springen, bleef hij met een been
achter de stang haken en kwam te
vallen juist voor een wiel van de aan
hangwagen. Hij was op slag dood.
Frankrijk Voor de woning in Parijs
van de Franse generaal Henri Mesnet
is zaterdagmiddag een kneedbom ont
ploft. Het was de eerste ontploffing in
twee maanden in de Franse hoofdstad.
De huisdeur werd vernield en het
trappenhuis zwaar beschadigd. De po
litie stelt een onderzoek in. De gene
raal en de zijnen waren overigens met
vakantie (UPI).
