Is wetsontwerp Raad van Rijnmond ook bruikbaar als richtsnoer voor gebied rondom het Noordzeekanaal? im RAAD VOOR KANAAL-AGGLOMERATIE IN PLAATS VAN KLEINE IJMONDRAAD Ruimer bevoegdheid dan aan IJmondraad was toebedacht Tentoonstelling zonder naam J. Batelaan dopt al 5 jaar lang zijn eigen (koffie)boontjes Mevrouw Bodolphe: Frans Hals schildert het wezen van de mens IBS BAARS TAXI 13000 Co. N. Jouwe vestigt zich voorlopig in Nederland Hoogtepunten op de Frans Halstentoonstelling Stemming over voorzitterschap uitgesteld Nw.-Guinearaad ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1962 PAGINA J WSKMmNM fp£» - WmÊm lliili! K IJMOND, 25 aug. De indiening van het wets ontwerp tot stichting van een openbaar lichaam Rijnmond voor het gebied, dat ruwweg kan worden aangeduid als de wijde omgeving van de Nieuwe Waterweg, met als bestuur van dit lichaam een Raad van Rijnmond, werpt onwillekeurig de vraag °P, of een dergelijke coördinatie van gemeentelijke overheidsorganen wellicht ook van betekenis zou kunnen zijn voor het gebied van het Noordzee kanaal en dat gebied dan eveneens zo ruim moge lijk genomen. Volgens het wetsvoorstel zal het district Rijnmond een groot aantal gemeenten gaan omvatten, welke stuk voor stuk in meerdere °f mindere mate betrokken zijn bij en afhankelijk van de ontwikkelingen, die zich met Rotterdam a|s centrale gemeente voordoen. Ontwikkelingen, die voor Rotterdam een levensbelang zijn, maar die hun repercussies hebben voor alle andere ge meenten. Ontwikkelingen, die evenzeer van natio nale betekenis moeten worden geacht en die daar om niet steeds geremd mogen worden door een gebrek aan intergemeentelijke samenwerking. In wezen liggen in de Noordzeekanaalagglome- ratie, met Amsterdam als „hoofdpersoon", de zaken niet veel anders. Ook daar doen zich telkens vraagstukken voor, die van wijder strekking zijn dan de gemeente, waarin ze worden aangesneden. En telkens weer blijkt het uitermate moeilijk om alle belangen volledig tot gelding te kunnen bren gen in de bestudering van de projecten. Een dui delijk voorbeeld daarvan is de noodzaak voor Amsterdam tot uitbreiding van de havenaccommo datie in westelijke richting. Dit is van onmiddel lijke invloed voor de Zaanstreek en op den duur zal het ook het gebied van de IJmond raken. Dat dit bij de regering niet onopgemerkt is gebleven, blijkt uit de toelichting, die de ministers Toxopeus en Van Aartsen op het wetsontwerp hebben gege ven. Daarin staat: „De groei van het Rotterdamse havenverkeer is na de oorlog spectaculair ge weest en alle tekenen wijzen er op, dat deze zich zij het met wisselend tempo in de toekomst zal voortzetten. Parallelle ontwikkelingen aan diep vaarwater elders in het land zullen er mede toe moeten bijdragen, dat de expansie aan de mond van de Rijn niet ontijdig vastloopt". CtftTRALE verwarming &U1KER OLIEBRANDERS ï>en Het past precies STREEKGEMEENSCHAP RIJNMOND Eigen streekplan VERHUIZEN w BS .Wat de ministers zeggen over de bestuurlijke problematiek in het gebied fwnmond kan zonder veel moeite van inpassing worden verklaard op het Noordzeekanaalge'bied. Ook hier werpt be ontwikkeling in bestuurlijk opzicht Problemen op, welke dringender om ®en oplossing vragen, naarmate de «ndere gemeenten in dit gebied nau- T®r betrokken raken bij de economi sche expansie, die van Amsterdam uit °ro zic'h heen grijpt. De economische ®xPansie (wij citeren hier letterlijk wat byer Rijnmond wordt gezegd maar dan 'hi epast °P het Noordzeekanaal-ge- Jrled) manifesteert zich o.a. in de be- aa&'te aan vergr°t'n,g van de havens, j*ab uitbreidingen van industrieterrei- J®n, aan de stichting van nieuwe woon- rPWplexen, aan terreinen voor recrea nt'6 doeleinden en aan een bij dit Vr!rB .^horend verkeersnet. Voor de oorziening in deze behoeften moet uimte worden gevonden in een groot ®ntal gemeenten in de nabijheid van (Advertentie) Doemend aal telef. 54855 (Van onze Haagse redactie) HAAG, 24 aug. De heer Ni- de t'ouwe wil zich voorlopig in Ne- \vp ailC' Saan vestigen om van hieruit aam te zijn aan de politieke toe- van de Papoea's. Morgen ver- vanuit Den Haag waar reeds gevestigd is naar VV S«zin "Pr t~Guinea waar hij een la: Op '"K wil voeren over de wij: net de andere satnenwerken. laatste be- ijze waar- Papoealeiders ï'hg nr?°rgPn was de Nederlandse rege lt ni» ni?t officieel op de hoogte van staat rn ^en was dan ook niet in >eh nATm,entaar te geven op wat men youwe BI '?re uitlating van de heer Se® e' Gelet op de reacties in at .Trm,. ng?n nemen wij echter aan, ?tandiehïaS p an or>der de huidige om- ,°s za) BB een groot aantal vragen £®1 zijn (i?ïe1; P° belangrijkste zal JUnnen tr,L. Nederlandse regering zal Pannp= dat een vooraanstaan- ^derfanrt als de heer Jouwe in M-e hem nnjCtiviteiten zou ontplooien 'ehw-GiiiB?er de komende situatie in den worden wellicht verboden zou- Vp te amwnn^fr overigens o.i. nog niet jv?°rbemen v=«en-r omdat zowel over het ringde ont-wutü ouwe als over de ko- hwl Van het =ba gen rond de uitvoe- d bestaat °°rd nog te veel vaag- Amsterdam. Al deze gemeenten wor den dientengevolge in het ontwikke lingsproces van het gebied opgenomen. Daaruit vloeit voort, dat de belangen van deze gemeenten in toenemende mate met die van Amsterdam en ook onderling verweven raken. De huidige bestuursorganisatie doet aan deze ver wevenheid nog onvoldoende recht. Zo brengt vooral Amsterdam werken tot stand, welke repercussies hebben voor het omliggende gebied, zonder dat de andere gemeenten daarbij in vol doende mate kunnen worden betrokken. Ook gebeurt het, dat bij de voorberei ding van plannen, die met de economi sche expansie verband houden, de be langhebbende gemeenten daarin niet tijdig worden gekend, waardoor bij publikatie van deze plannen verontrus ting ontstaat. Voorts moet worden ge constateerd, dat voor de verdere ont wikkeling in dit gebied de medewer king van individuele gemeentebesturen vereist is, terwijl niet vaststaat, dat deze medewerking tijdig en in voldoen de mate zal worden verleend. Men ziet het, wat voor het gebied Rijnmond in de toelichting geschre ven staat, past ook precies op het Noordzeekanaalgebied, waarbij wij dan denken aan Amsterdam met als achterland een deel van Het Gooi en een gedeelte van het gebied benoor den het IJ en in westelijke richting ten zuiden van het Noordzeekanaal het gebied tot en met Haarlem en directe omgeving, ten noorden van het Noordzeekanaal de Zaanstreek en een ruim gemeten IJmond-Noord. Voor de oplossing van de zich voor doende problemen zien de ministers geen herl in toepassing van de Wet gemeenschappelijke regelingen. Het beoogde doel zou dan immers slechts kunnen worden bereikt, indien de be voegdheden van de gemeentebesturen ten aanzien van een aantal essentiële belangen zouden worden overgedragen aan het te vormen intercommunale lichaam. Deze bevoegdheden zouden dan aan de gemeentebesturen worden onttrokken. Dit zou naar de overtuiging van de beide ministers tot een te sterke uitholling van de gemeentelijke bevoegdheden leiden. Bovendien vor dert de gestelde eis van integratie niet primair een onttrekking van bevoegd heden aan de gemeentebesturen, doch een zekere coördinatie in de uitoefe ning daarvan in die zin, dat van boven- gemeentelijk gezichtspunt uit een aan tal algemene beleidslijnen worden ge trokken, welke de gemeentebesturen bij de uitoefening van hun bevoegd heden in acht hebben te nemen. Het is in dit verband opmerkelijk hoe de ministers, anders dan destijds bij de soms op de voorgrond staande, dan weer op het tweede plan verblij vende ideeën over de stichting van een IJmondraad, de Raad van Rijnmond niet alleen maar bevoegdheden willen toekennen, die onttrokken worden aan de individuele gemeentebesturen, maar dat zij daarnaast ook het provinciaal bestuur een aantal bevoegdheden uit handen nemen om die aan de Raad van Rijnmond te geven. De ministers geven de voorkeur aan een regeling, waarbij aan Rijnmond de bevoegdheid wordt toegekend voor zijn gebied zelf, onder goedkeuring van Ge deputeerde Staten, een streekplan vast te stellen. Het feit, dat Rijnmond even als Provinciale Staten een vertegen woordigend college zal zijn, maakt een dergelijke overdracht van bevoegdhe den in beginsel aanvaardbaar. Daar naast is in het ontwerp nog een aantal bepalingen opgenomen, dat ten doel heeft de positie van het openbaar li chaam met betrekking tot de ruimte lijke ordening van zijn gebied te ver sterken. Zo zal de Raad de gemeente besturen kunnen verplichten, indien het belang van het gehele gebied dat vor dert, een bestemmingsplan vast te stel len ofwel te herzien en daarbij aan wijzingen kunnen geven omtrent de in houd van zulk een plan. Ook is voor zien in de inschakeling van Rijnmond bij de uitoefening van enkele plano logische bevoegdheden door Gedepu teerde Staten. Bij de Raad van Rijnmond zijn in totaal 24 gemeenten betrokken. In verband hiermede zal de Raad van Rijnmond in totaal 81 leden tellen. Hiervan zal één derde worden be noemd door de raden der betrokken gemeenten met dien verstande, dat Rotterdam vier leden zal kunnen aan wijzen, de overige 23 gemeenten ieder één. Twee derden van het aan tal leden van de Raad van Rijnmond zullen rechtstreeks worden gekozen door de bevolking van het gehele betrokken gebied. Tegenover een aan tal van 27 benoemde leden komt dus een aantal van 54 rechtstreeks ge kozen leden te staan. Het is beslist niet ondenkbaar, dat 15 km oBCMH CAPEttE .O.IJSSEL ZWARTEWA HELLEHOETSIUI Dor drecht MUHSUHHHUHl 162 60S IV. PELT De Amsterdamse haven is in volle opmars naar het westen. De conse quenties daarvan worden in de andere IJ-mondgemeenten steeds meer voel baar. Zal het nodig zijn dat ze, even als aan de Nieuwe Waterweg tot een vorm van nauwere samenwerking komen? iiiiiiimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii de regering een dergelijke coördinatie van het bestuursbeleid ook op andere gebieden zal willen toepassen. Zij heeft zich namelijk afgevraagd, of een nieuw publiekrechtelijk lichaam als voor het district Rijnmond wordt voorgesteld, dient te worden verwezenlijkt bij een wet ad hoe dan Wel krachtens een al gemene wet. die de grondslag zou zijn voor de instelling van zodanige open bare lichamen in de daarvoor in aan merking komende gebieden, waar een ontwikkeling naar groter economische en sociale eenheid zich voordoet. Het lijkt volgens de minister het beste voor de daarvoor in aanmerking komende agglomeraties bij wet een incidentele regeling te treffen, die aan de bijzon dere omstandigheden en verhoudingen is aangepast. Wanneer een of meer incidentele regelingen tot stand zijn ge komen, aldus de ministers, en met de toepassing daarvan enige ervaring is opgedaan, zal nog kunnen worden over wogen, of er reden bestaat een alge mene wet te ontwerpen. De regering begint dus met het gebied rond de Nieuwe Waterweg. Het gebied rond het Noordzeekanaal zou wel eens de vol gende stap kunnen zijn. Vijf Haarlemse jongens van twaalf en dertien jaar zijn dezer dagen be zig met het inrichten van een ten toonstelling in „Bloemenheuvel" aan de Bloemendaalseweg. Al hun bezit tingen die zij door toedoen van aar dige ooms en tantes of door inten sieve speurtochten langs het strand verkregen hebben willen zij vanaf dinsdag 28 augustus tot en met zon dag 2 september te kijk leggen. Twee zaaltjes van de Bloemendaalse expositieruimte hebben zij daarvoor nodig. Fossielen, stenen en ertsen uit verschillende landen liggen op de tafels te wachten op een plaatsje in de vitrines. Desgewenst zullen de jongens tijdens de expositie tekst en uitleg geven bij hun natuurkundige schatten. Niet voor niets hebben zij vanaf hun achtste jaar van het ver zamelen van schelpen, halfedelste nen, koraalstukjes of gebruiksvoor werpen uit verschillende landen hun hobby gemaakt. Eén van de jongens keerde tot aller vreugde zelfs met een grote hoeveelheid bijzondere schelpen en fossielen uit tropische zeeën uit de West terug. Dat beteken de een prachtige aanwinst. Wat is er nu natuurlijker dan dat zij al dat moois eens willen laten zien? Er moest en zou een tentoon stelling komen. Maar waar en bij wie de jongens ook aanklopten, toestem ming om een zaaltje in te richten kregen zij niet. Ook voor een uitstal ling in „Bloemenheuvel" vonden zij eerst geen gewillig oor. De vijf lieten zich echter niet afschepen en schre ven een brief naar de koningin. Met een schriftelijk sympathiebetuiging uit Soestdijk en een verzekering dat hun verzameling wel degelijk een tentoonstelling waard is, hebben de jongens de gemeentesecretaris van Bloemendaal overreed en hem de twee zaaltjes aan de Bloemendaalse weg ontfutseld. Een niet geringe te genprestatie was de belofte de op brengst in haar geheel te besteden aan een goed doel. Het liefst zagen de jongens dat de hopelijk zeer omvangrijke hoeveelheid kwart jes gebruikt werd voor hulp aan spastische kinderen. Voor dat kwart je kan de bezoeker oog in oog staan met een zogenaamd „tijgeroog", een halfedelsteen, glansstuk van de ver zameling, een echte caretschildpad uit de tropische zeeën, ruwe opaal, gekleurde kwarts uit Colorado, Colorado, enorme schelpen uit de Middellandse Zee, rode koraal, uit runderhuid gesneden wajong-poppen, Japanse parasols, druipsteen of als drinkfles te gebruiken kalebassen. De tentoonstelling heeft geen naam. „Gewoon, tentoonstelling" zeggen de vijf vrienden. Rudi Stavast, Freek Tengnagel, Harold van der Tooien, Marius Janné en Harry van der Tooien (v.l.n.r.) zoeken naar een geschikt plaatsje voor de mooiste exemplaren uit hun verzameling. iiiiiiHiuiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiniiiiiiitiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimtiiitiimiimiiiii De heer J. A. Batelaan moge dan geen koffieplanter zijn, hij is er toch in geslaagd enkele koffieplantjes tot groei en bloei te brengen. Niet er gens ver weg onder de koperen ploert, maar gewoon hier in het lie ve vaderland. De heer Batelaan is procuratiehouder bij Kremer's Kof fie- en Theehandel in Haarlem en als zodanig dus wel geïnteresseerd in het wel en wee van de koffie. Een paar jaar geleden met Kerstmis 1957 om precies te zijn gaf een koffie-importeur hem een tiental ruwe koffiebonen uit Costa Rica. De bonen waren verkregen uit de kruising van twee koffieplanten. Deze kruising, de Hibrido La Luisa, werd dermate kiemkrachtig geacht dat men met een redelijke kans op succes kon proberen de bonen in het Nederlandse klimaat uit te planten. De heer Batelaan stopte de bonen in een grote pot en wachtte gespannen op de dingen die komen gingen. Al na een paar maanden kwamen er enkele plantjes op. Een merk waardig gezicht: de boon wordt als het ware door de wortels omhoog gestuwd. Na een paar maanden ziet men een steeltje boven de grond uit komen met de boon er bovenop. Dat duurt niet lang. Kort daarna begint de boon te ontpellen en uit te bot ten. De heer Batelaan was echter een beetje al te benieuwd naar de gedragingen van zijn planten. Al een maand nadat hij ze in de pot had gestopt, begon hij hier en daar de aarde met een speld weg te krab ben om te kijken, hoe zijn plantage Kaart van het gebied Rijnmond, dat een nieuwe bestuurlijke eenheid zal vormen als het desbetreffende wetsontwerp van de minister van Binnenlandse Zaken wordt aangenomen. Tot de meest monumentale meester werken van de Hollandse portretkunst behoort de beeltenis van „Mevrouw Bodolphe", die momenteel onder no. 50 van de tentoonstellings-catalo- gus in het Frans Halsmuseum te be wonderen is. Het portret is rechts van dat van haar echtgenoot geëxposeerd, maar de „Heer Bodolphe", hoe in drukwekkend ook onder de hand van Frans Hals herboren, houdt ons toch niet zó in de ban als zijn vrouw. Het is niet de eerste keer dat we constateren dat „regie" en schilder wijze geslaagder zijn, naarmate de kunstenaar door zijn model werd ge ïnspireerd. We zien dit tot op Hals' ho ge ouderdom, als hij (in 1664) de Re genten en de Regentessen van het Oudemannenhuis conterfeit in twee groepsportretten die het schoonste be zit uitmaken van het jubilerend Frans- Halsmuseum. De Regenten zijn niet minder grandioos geschilderd dan de Regentessen, wellicht gedurfder nog. maar de Regentessen beklijven toch hechter in onze herinnering dan haar „tegenhangers". Het dringt zich als het ware op dat Hals door de regen tessen dieper was getroffen (of moet ik zeggen: geschokt?) en door deze hogere graad van inspiratie tilde hij zijn opdrachtgeefsters ook hoger uit boven plaats en tijd en maakt hij ze bij de eerste de beste ontmoeting in één slag onvergetelijk. In het kader van het individuele por tret zien wij eenzelfde controverse als in dat der collectieve portrettering, wanneer wij kennis maken met het „echtpaar Bodolphe". Het toevoegen van aanhalings-tekens aan de naam Bodolphe dient ter verantwoording van het feit dat de naamgeving der gepor- tretteerden berust op de vroegere aan wezigheid van een oud opschrift aan de achterzijde van het mansportret, dat bij restauratie en verdoeking is teloor ge gaan. De historische waarde van het oude opschrift was echter al dubieus, zodat de authenticiteit van de naam Bodolphe generlei garantie biedt. Maar: „What is in a name?"... En zeker niet waar Hals ons zoveel mee deelt van de mensen die hij heeft ge portretteerd! Het begrip „Mevrouw Bodolphe" zegt ons net zo weinig als het jaartal, dat ons uit de dreun van het geschiedenisboekje onzer jeugd is bijgebleven. Na kennis te hebben gemaakt met deze vrouw, worden we belangrijker dingen gewaar dan haar naam: haar „historische" achtergrond. Hals schil derde namelijk de boeiende historie van een mens, die altijd belangrijk is, of het een vorstin is of een volksvrouw. Hals heeft ons dat bewezen met zijn le venswerk, dat de mens, ongeacht sta tus, sexe of leeftijd centraal stelt. Ook „Mevrouw Bodolphe", Hollandse huis vrouw uit duizenden, boeide hem. Mis schien is het een voordeel, dat we in het ongewisse zijn omtrent haar sta tus: Burgemeesterse?, Dominese?, Koopmansvrouw?, Regentes? Onbekend met die status, kunnen we haar on bevooroordeeld benaderen als de mens, die zulk een indruk heeft gemaakt op Frans Hals dat hij ons veel, zéér veel over haar meedeelde. Wanneer u zich die boeiende geschiedenis wilt laten vertellen, stelt u zich dan open voor het diepgaande relaas, dat Frans Hals zo kort en bondig van haar doet. Hals' picturaal verslag wordt be heerst door een toon, die dieper aan slaat dan we tot het begin van de ja ren veertig van hem gewend zijn. Een toon die préludeert op de sublieme ana lyses uit de jaren vijftig en zestig, toen hij achter de karakteristiek der menselijke verschijning het wezen had ontdekt. „Mevrouw Bodolphe" werd door Hals met méér burger-majesteit bekleed dan haar man. Als vorstin van haar huis zetelt ze, breed en gewel dig in haar leunstoel. Haar linkerhand duidt op beginselvastheid en vasthou dendheid. de rechterhand, met de uit stromende beweging van de hand schoen, spreekt van macht en wel stand. De combinatie van dit alles en nog zoveel méér ligt gebundeld in de physionomie: ogen (beide zo sterk verschillend!), mond, neus, kin en wangen doen het eigen verhaal van deze ongemakkelijke en oer-krachtige 72-jarige, die evenzeer zal hebben ge domineerd in haar omgeving als zij het thans doet in de museumzaal, waar wij met haar aanwezigheid rekening houden. H. F. BAARD erbij stond. Dat is voor verschillen de plantjes kennelijk teveel van het goede geweest, want ze hebben zich nooit meer laten zien. Maar drie van de tien plantjes hebben het gered, dank zij de vol harding van de heer Batelaan en de toegewijde verzorging van zijn echt genote. In hun Bussumse woning hebben ze zorgvuldig over de plant jes gewaakt, gezorgd dat ze niet te koud en niet te tochtig stonden en 's zomers hebben ze ze voorzichtig in de tuin gebracht om ze door de zon te laten koesteren. Een van de plant jes is daarbij verleden jaar gesneu veld door het „moordend schot" van een voetbal. Maar de beide laatste overlevenden zijn tot wasdom geko men. Ze zijn in bloei gekomen en ver tonen nu boven de fraaie, diepgroene bladeren witte, stervormige bloemen. De bloeitijd duurt bij deze soort ove rigens niet lang: hooguit een paar dagen. Maar goed, het is gelukt om tropi sche gewassen hier tot bloei te bren gen. De Hortus Botanicus van Am sterdam en de Haarlemse stads- kweektuin hebben ervan staan te kij ken. Het resultaat is overigens niet zo, dat de heer Batelaan nu onmid dellijk een koffieplantage begint in zijn achtertuin. Wel hoopt hij in de komende jaren de proef eens met en kele andere soorten te herhalen en enkele van zijn collega's beginnen er nu ook plezier in te krijgen. Voor een man die weinig verstand heeft van tuinieren en nog minder van het kweken van tropische planten, heeft de heer Batelaan echter een bijzon der succes geboekt. (Advertentie) Raamvest 29 - Tel. 14810 Uw verhuizing wordt met zorg uitge voerd. Vraagt vrijblijvend prijsopgave. BERGPLAATS VOOR INBOEDELS HOLLANDIA24 aug. De Nieuw- Guinearaad heeft de stemming over de kandidaten voor het voorzitterschap van de raad opgeschort tot dinsdag. Zoals gemeld hebben tien Papoea-leden van de raad een ontwerp-adres aan de konin gin opgesteld met het verzoek een Pa poea-lid tot voorzitter te benoemen. Op de kandidatenlijst komen de namen voor van de leden Jouwe, Kaisiepo, Bo- nay, Meseth en Inury. Drie van hen zullen aan de koningin voor het voorzit terschap worden voorgedragen. Inmiddels is het raadslid Tanggahma, die aan de Nederlandse delegatie bij de onderhandelingen in Washington en New York als adviseur was toegevoegd, vrij dagochtend te Hollandia aangekomen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1962 | | pagina 3