Op Nieuw-Guinea
V.N. maakt voorwaarden
bekend voor „blijvers"
Contract van ten hoogste drie
maanden; verlenging mogelijk
ZWAARTEKRACHT" BIJ PROCES
r
mm
ITMEESTER 75 JAAR
Een groeiend bedrijf met
toenemende mechanisatie
Een kwart van de produktie
gaat naar het buitenland
Twijfel rond knopen en
omslagen; triomfen voor
bruin en veilige bolhoed
Nieuw handboek gewenst
van Friese geschiedenis
HET
APRIL SMITH
MYSTERIE
IJp
TV-STER
VERDWIJNT
Zelfde salaris
Aanmelding tot
10 september
Directie: alleszins
aanvaardbaar
Spionageproces in
Oost-Duitsland
Ontvangst in Den
Haag afgelast
Piloot omgekomen
Kleuter valt van
vierde verdieping
Woon- Winkelhuizen
Ramp in Perzië
Nederlandse straal
jager verongelukt
Ongeluk met karabijn
op Nieuw-Guinea
Twee militairen gewond
Zeventiende herenmodebeurs geopend
JAARVERGADERING FRYSKE AKADEMY
Op slag dood
Grieks schip brengt
repatrianten
DINSDAG 4 SEPTEMBER 1962
PAGINA 11
i
aard en wagen onderhouden
de verbindingen tussen de
twee fabrieken van de fir
ma Gebr. van Schuppen's Rit
meester Sigarenfabrieken in
Veenendaal. Een toevallige toe
schouwer in het kleine stadje zou
hierdoor de indruk krijgen te
doen te hebben met een ouder
wetse fabriek, waar machines als
ongewenste vreemdelingen ge
weerd worden. Niets is minder
waar, dat merkten wij toen wij
in verband met het vijf en zeven
tig jarig bestaan van het bedrijf
op uitnodiging van de directie
een bezoek mochten brengen aan
beide fabrieken.
De verbazing, die door de lange
rijen machines in de opvallend
schoon gehouden afdelingen ge
wekt wordt, stamt vermoedelijk
vooral uit ons gebrek aan kennis
over de sigarenindustrie. Hoewel
men pas in 1951 aan een echte
mechanisatie van de produktie
kon denken omdat voor 17
januari 1951 geen uitbreiding
van het machinepark was toege
staan werd in 1961 tweederde
van de produktie machinaal op
gedekt tegen 8 in 1955. In de
zelfde tijd is de totale produktie
verdubbeld. Het echte handwerk
wordt nog uitgeoefend in de af
deling, waar de duurdere sigaren
van een dekblad voorzien wor
den. Het gebeurt door vinger
vlugge mannen in een haast be
klemmend stilzwijgen.
Geschiedenis
Sigaren duurder
De veilige bolhoed
Bruiloftskleed en
doodsgewaad
VLAANDEREN
HOLLANDIA, 3 september (A.N.P.)
Nederlandse ambtenaren in Nieuw-Gui-
nea, die na 1 oktober willen doordienen
°nder het bestuur van de Verenigde
Natie i kunnen een contract aangaan van
tenminste één en ten hoogste drie maan
den. Dit contract kan tot en met april
'963 maandelijks worden verlengd. Men
zal salarissen krijgen, die gelijk zijn aan
de thans geldende en naar keus kunnen
deze salarissen worden uitgekeerd in
Nederlandse of Nieuwguinese guldens
bit heeft de V.N-vertegenwoordiging in
Nieuw-Guinea officieel bekendgemaakt.
He ambtenaren zullen officiële bescher-
tning genieten van de V-N. Voorts wordt
verzekerd, dat wettelijk vastgestelde be
malingen, die thans gelden, zullen wor
den gehandhaafd.
De Nederlandse ambtenaren, die na 1
°ktober niet wensen aan te blijven, doch
Oa die datum wachten op vervoers-
Jbogelijkheid, zullen hun werk van dag
<®t dag kunnen blijven voortzetten en
daarvoor een evenredig deel ontvangen
van hun maandsalaris.
De ambtenaren zullen het recht heb
ben van de Nederlandse regering een
Premie te ontvangen.
Naar aanleiding van deze voorwaar
den heeft de Nederlandse regering be
sloten, dat ook zij, die met de V.N. een
contract aangaan voor een kortere duur
dan drie maanden, in Nederland maan
delijks hun volle salaris belastingvrij
zullen ontvangen. Men heeft dus de
voorwaarde, dat deze ambtenaren voor
ruinstens drie maanden moeten tekenen,
laten vervallen.
Deze maatregel geldt uiteraard alleen
voor degenen, die minstens drie maan
den aanblijven, en dus -niet voor die
ambtenaren, die van dag tot dag blijven
Werken tot het tijdstip van hun vertrek.
Wel zal voor deze groep het non-activi-
teits-salaris of het wachtgeld pas ingaan
ba beëindiging van hun werkzaamheid
foor de V.N.
Zoals reeds gemeld, moeten de ambte
haren in Nieuw-Guinea vóór woensdag
een verklaring indienen of zij al dan
hiet wensen aan te blijven onder het
bewind van de V.N. Thans worden in de
gouvernementsgebouwen te Hollandia
dagelijks tal van gissingen gemaakt over
het vermoedelijke percentage „blijvers".
Volgens U.P.Ï. heeft het overgrote ge
deelte van het ambtenarenkorps besloten
tot onmiddellijk ,-ertrek. Dit brengt met
zich mee, dat het vervoersprobleem
groter wordt, omdat de meeste ambte
naren van deze gL.ige.iheid gebruik wil
len maken om 'n uitgebreide vakantie aan
«un vliegreis vas. te knopen. Zo is een
aan Tokio, Hongkong, Bangkok
het Midden-Oosten mogelijk, zonder
uat hiervoor veel extra kosten gemaakt
hoeven te worden.
De KLM is echter niet ingesteld op
deze plotselinge stroom van luchtpassa-
giers, die aan komen zetten met inge
wikkelde en voortdurend wijzigende
reisroutes.
In Hollandia wordt daarom ver
wacht, dat spoedig een maatregel van
kracht zal worden, die het ambtena
ren verbiedt aan hun terugreis naar
Nederland via de KLM-route vakan
ties vast te knopen, daar dit een stag
natie in de repatriëring tot gevolg zou
hebben.
Dc Nieuw-Guinearaad nam vandaag
AMSTERDAM, 3 sept. Tot uiterlijk
IVaandag 10 september kunnen, in ver
band niet het aangekondigde bod door
de Friesch-Groningsche Hypotheekbank,
Sewone en preferente aandelen van Ge
meenschappelijk Eigendom, Maatschap-
Vli tot exploitatie van Woon- en Winkel
huizen worden aangeboden. Zoals be
kend wordt voor de preferente aan
delen 230 procent, voor de gewone
bandelen 1000 procent gebodén. Het
aanbod geschiedt onder het uitdruk
kelijke voorbehoud dat een voldoende
aantal stukken zal worden aangeboden.
Donderdag 13 september zal worden
"akendgemaakt of het aanbod gestand
wordt gedaan.
In een bericht aan aandeelhouders
beien de raad van commissarissen en de
directie van Woon- en Winkelhuzien
•bede dat ten aanzien van de berekening
y®b de intrinsieke waarde van het ver
bogen vermeld zij, dat de waarde van
?6t bezit aan huizen doch zonder
JJUizen in aanbouw en bouw in combi
natie gesteld is op f 74.750.000.-.
De waarde is berekend op deze basis,
dat de brutohuren, inclusief de huur
verhoging van 1 september 1962, 71/3
Procent van de waarde uitmaken. Van
net bezit is circa de helft van de boek
waarde vooroorlogsbezit. Op het ver-
dhil tussen de aldus berekende waarde
j-d. het bedrag, waarop huizen en ter-
st'bon en deelnemingen fiscaal te boek
tWa n. rust een latente belastingclaim
clj'-ake van de vennootschapsbelasting,
r6tl Uigeval van verkoop van dit onroe-
dlair* 8°ed' verschuldigd zou zijn. Deze
op b is in de berekening gewaardeerd
Ver* procent van het bovengenoemde
chil, uitmakende f 13.455.000.
Zoi
een motie aan betreffende de door de
regering voorgestelde intrekking van de
wet op het Nederlands onderdaanschap
van niet-Nederlanders. De motie, die
werd ingediend door mr. J. de Rijke,
beoogt die groepen van niet-N ederlan
ders, die niet behoren tot de autochtone
bevolking van Nieuw-Guinea, het recht
te geven om ongeacht hun verblijfplaats,
vo^r de Nederlandse nationaliteit te
opteren Het gaat hier om een groep
van naar schatting zevenduizend perso
nen, onder wie de maatschappelijke
Nedelanders, de Ambonnezen, de Keie
zen en vele Chinezen.
Volgens de heer De Rijke kan men van
deze groep niet verlangen, dat zij zonder
meer overgegeven wordt aan een vreem
de nationaliteit. Waarschijnlijk zal, naar
de heer De Rijke verwachtte, ongeveer
dertig procent van alle niet-Nederlan-
ders bij een eventuele keuze mogelijk
heid voor de Nederlandse nationaliteit
opteren.
Het lid van de Nieuw-Guinea Raad Nico
Tanggahma en de voorzitter van de
Partei Nationaal, Herman Wajoi, hebben
te Hollandia een nationaal comité opge
richt. Dit beoogt „zich te blijven inzetten
voor de vrijheid der Papoea's en de be
hartiging van hun belangen". In dit
comité zal waarschijnlijk het reeds be
staande comité „Front Nationaal Papoea"
worden opgenomen.
Vandaag is volgens U.P.I. te Tokio
vernomen, dat Indonesië de Japanse re
gering om samenwerking zal verzoeken
voor de ontwikkeling van Nieuw-Guinea.
Sqekarno zal in verband hiermee ten
bezoek brengen aan Japan.
In het proces te Troyes tegen de mannen, die ervan worden verdacht vorig
jaar september een aanslag op president De Gaulle te hebben beraamd, kampt
de verdediging met. allerlei moeilijkheden. Een daarvan is de zwaartekracht. Bij
zijn aankomst laat de voornaamste verdediger, „maïtre" Jean Louis Tixier-
Vignancourt, een omvangrijk dossier vallen.
haar
hi ter;
fan aandeelhouders vermeld, zou
het oordeel van het bestuur en
v0„ÏÏard ingeval van het zelfstandig
d6 'bestaan van de vennootschap, op
18 ngew°ne aandelen een uitkering van
een <>cent dividend in contanten en van
agj st°ckdividend van 5 procent uit de
gpu°"5®aerve, in de eerstvolgende jaren
fa) hdhaafd kunnen blijven: in dat ge-
tisati ude9 na circa zes jaren de amor-
liKt ?bewijzen geheel zijn gedelgd. Het
Grrmi et voornemen van de Friesch-
on Hypotheekbank het bedrijf
stuur- voet voort te zetten. Het be-
aidus i veftrouwt dat aandeelhouders
standnu„+gelegenheid zullen zijn hun
te hpa-T n aanzien van de aanbieding
hod vnn Iïet is van oordeel, dat het
faarrihi?1 aandeelhouders alleszins aan-
fan T»far ls- De netto-winst over 1961
t 122 in" en Winkelhuizen bedroeg
eersto i n' Het saldo winst over het
he kwartaal 1962 bedroeg, blijkens
gecombineerde balans, f 601.725.
Het bedrijf is op 20 september 1887
opgericht door de heer J. van Schuppen
Hzn. Bijna twee jaren later, in 1889, trad
diens broer, de heer M. van Schuppen, in
het bedrijf. Oorspronkelijk was de zaak
opgezet als een «ahakskerverij, maar de
start was niet succesvol en al heel spoe
dig werd begonnen met de fabricage van
sigaren. De omvang van het bedrijf bleef
in de eerste jaren bescheiden. Zo werk
ten er in 1903 nog maar 30 man perso
neel. Geleidelijk echter groeide het be
drijf, zodat in 1913 een nieuw gebouw
werd betrokken, waar omstreeks 200 per-
BERLIJN, 3 sept. (Reuter, DPA)
Het Oostduitse hooggerechtshof heeft,
blijkens een bericht van het Oostduitse
persbureau A.D.N., twee Oostberlijners,
de 32-jarige Heinz Fink en de 31-jarige
Horst Sterzik, tot levenslange gevange
nisstraf veroordeeld wegens spionage
voor de Westduitse en Amerikaanse in
lichtingendiensten.
Voorts werden zware straffen opge
legd aan drie Westberlijners. Wegens
het .„uitoefenen van terreur" werd de
25-jarige Dieter Gengelbach veroordeeld
tot twaalf jaar dwangarbeid, de 22-ja-
rige Wolf-Dieter Sternheimer tot zeven,
en de 26-jarige Hartmut Stachowitz tot
zes jaar.
Alle beklaagden werden ook schuldig
bevonden aan pogingen om een groot
aantal Oostberlijners via een tunnel
naar West-Berlijn te helpen ontkomen.
Zij werden echter door een Oostberlijnse
vrouw verraden, in wier woning de in
gang van de tunnel was gemaakt.
tweede exporterende land, België, nog
niet de helft van de Nederlandse uit
voer.
Door het tekort aan arbeidskrachten
in Veenendaal en omgeving is de di
rectie genoodzaakt geweest ook elders
vestigingen te zoeken. Zo kwam er een
nieuwe fabriek in Didam met bijna
200 personeelsleden, in 1961 is men ge
start met een vestiging in Kesteren, die
naar gehoopt .vordt in betekenis zal
toenemen. Op het ogenblik is Ritmees
ter de op een na grootste sigarenfa
briek van Nederland met ongeveer
1.250 werknemers.
Hoe modern de huidige directeuren
de heren F. H. van Schuppen en H. G.
van Schuppen die het werk van hun
grootvader voortzetten in hun beleid
ook zijn, zij geven nog steeds de voor
keur aan het natuurblad en willen als
nog niet overstappen op het z.g. ge
homogeniseerde omblad. Dat wil niet
zegger dat ze dit produkt minderwaar
dig vinden, zo verzekerden zij. De beide
heren gaan zelf de tabakken inkopen,
o.a. in Bremen.
De vraag blijft zich op het ogenblik
verplaatsen naar de goedkopere sigaren.
Ritmeester heeft een assortiment van
circa 30 modellen, in vergelijking met
andere fabrieken lang niet de grootste
sortering
Ondanks de feestelijkheden in het
vooruitzicht konden de directeuren niet
nalaten hun bezorgdheid uit te spreken
over de stijging der tabaksprijzen. Door
verschillende oorzaken, o.a. door mis
oogsten, is de vraag naar tabak gestegen
en een wereldtekort van circa 10% ont
staan. De kostprijs van het produkt
wordt voor het grootste deel gevormd
door Ie tibak, n.l. 41% tegen 10% de
verpakkingsmaterialen en 30% de lonen
en sociale lasten. Daarom moest ook
Ritmeester besluiten totverhoging van
de prijzen, welke mits goedgekeurd
door de minister op 1 oktober zal in
gaan
Deze zorgen zullen de directie en het
personeel er zeker niet van weerhou
den het 75-jarig jubileum op feestelijke
wijze te herdenken. De viering zal in
tern geschieden.
DEN HAAG. 4 sept. Het gemeen
tebestuur heeft de ontvangst «lie van
avond na de opening van de tentoon
stelling „7000 jaar Perzische kunst", in
het gemeentemuseum zou worden ge
houden, afgelast in verband met de
ramp in Perzië. De tentoonstelling zal
door prins Bernhard worden geopend.
De regering heeft in een telegram
haar „zeer oprechte gevoelens an deel
neming en medeleven met de getrof
fenen" meegedeeld aan de Iraanse re
gering. De Nederlandse ambassadeur
in Teheran heeft nu ook opdracht ge
kregen om met de regering van Iran
in contact tc treden teneinde na te
gaan in welke vorm door de Neder
landse regering hulp kan worden ge
boden.
Voor zover bekend is, heeft niemand
van de Nederlandse kolonie lichamelijk
letsel opgeiopen. Ook zou er geen ma
teriële schade geleden zijn.
Vanmorgen is de eerste door het Ne
derlandse Rode Kruis aan Perzië ge
schonken zending goederen van Schip
hol naar Teheran gevlogen. De zen
ding omvat o.a. 500 sets bloedplasma,
50 tenten voor 400 personen, kleding
voor 1500 kinderen, 5000 blikjes melk
en duizenden stukjes zeep.
Morgen zullen in een DC-8 naar Ka
rachi lakens, slopen, dekens en bloed
plasma worden geladen voor ^e slacht
offers, die verleden week in oost-Pa-
kistan door overstroming werden ge
troffen.
DEN HAAG, 4 sept. Vanmorgen
om ongeveer tien uur is op de vliegba
sis Eindhoven 'n Nederlandse straaljager
(een Thunderstreak F-84-F) veronge
lukt. De piloot van het toestel, een Bel
gische kapitein-vlieger is omgekomen.
Het verongelukte toestel maakte deel
uit van een formatie van vier
straaljagers die opstegen van de basis.
Het vierde toestel van deze formatie
boorde zich kort nadat hef van de baan
was los gekomen en nadat het lan
dingsgestel al was ingetrokken in de
grond. Het schoof door en kwam op on
geveer een kilometer afstand van het
einde van de startbaan in een bouw
land terecht, waar het in brand vloog.
De oorzaak van het ongeval is nog on
bekend. De Belgische piloot was een
kapitein-vlieger die gestationeerd was
op de Belgische basis Florennes. De
man was gehuwd.
HOLLANDIA, 3 sept. (A.N.P.i Offi
cieel is bekend gemaakt, dat de dienst
plichtige soldaten A. J. Schouten en L.
Wieten respectievelijk aan knie en arm
licht gewond zijn geraakt door een on
geval met een karabijn. De beide mili
tairen zijn in het ziekenhuis in Sorong
opgenomen.
(Van een verslaggever) twintig in voorraad. Voorname perso-
„oornr.Af a n nen staken het in die tijd niet onder
AMSTERDAM, 3 sept. De j stoelen of banken als zij er zestig of
dringt zich weer op. De confectionairs tachtig bezaten. Hetgeen inderdaad een
brengen pantalons met lusjes, tot groot bez;t was.
(Van een bijzondere correspondent)
LEEUWARDEN, 3 sept. Onder
voorzitterschap van prof. dl. J. Von
deling is zaterdag de 24e jaarvergade
ring van «Ie Fryske Akademy gehou
den. In zijn openingswoord herdacht
de voorzitter de grondlegger en eerste
voorzitter van de Akademy, dr. P.
Sipma, die in het afgelopen jaar ia
hoge ouderdom overleed. Hij be
schouwde de Akademy als zijn levens
werk en, zoals in het jaarverslag werd
opgemerkt, hij was van velen de leer
meester en voor allen een bezielend
voorbeeld.
Het steeds toenemend aantal leden
er begunstigers toont, aldus het ver
slag, aan, hoezeer de Akademy op ten
groeiende belangstelling kan rekenen,
maar vooral de indrukwekkende reeks
publikaties bewijst de gezonde bloei.
Onder deze verdienden speciaal ge
noemd te worden dr. M. P van Buij-
tenen: „Het Friese dorp in de middel
eeuwen rechtshistorisch verkend" dr.
H. T. J. Miedema: „Paedwizers fan
de Fryske filology", prof dr. W. J.
sonen werkzaam waren. Dit gebouw is
nog steeds in gebruik.
In de mobilisatietijd 19141918 werd
de sigaar met de lange naam „Peter
van het elfde regiment" bij de soldaten
in korte tijd een goed ingevoerd merk.
Peter promoveerde tot ritmeester en
werd gekleed in het uniform van die
dagen. Na de eerste wereldoorlog is
de gewone ritmeester vervangen door
de in veel fleuriger kledij gestoken
Ritmeester Buat, de vurige oranje-aan
hanger uit de zeventiende eeuw.
De belangrijkst^ periode uit de ge
schiedenis van Ritmeester waren wel de
jaren dertig. Tussen 19LJ en 1930 bleef
de omvang van et bedrijf dooreen ge
nomen op hetzelfde peil bij een perso
neelsbezetting van ongeveer 200 man.
Wel geschiedde de fabricage niet meer
geheel handmatig, want Ritmeester was
de eerste in Nederland, die met de ma
chinale fabricage van de bosjes begon
en wel in 1926. Ritmeester kwam met
een nieuw model op de Nederlandse
markt: de bolknak. Voorzichtig werd
begonnen met een voor die tijd dure acht
cents-sigaar om te watertanden. Zo
groot was het succes, dat deze sigaar
spoedig gevolgd werd door de 6 en 10
cents-modellen. In zeven jaren tijds
steeg het aantal werknemers van 350
personen in 1933 tot bijna 1.700 in 1939.
De grootste bloei van het bedrijf
kwam dus in een periode van een alge
mene malaise. Ook in de sigarenindustrie
heerste grote werkloosheid. Aanbod van
arbeidskrachten was er voor het bedrijf
voldoende. De bedrijfsruimte moest wor
den uitgebreid. Maar verdere mechani
satie was niet meer mogelijk door de
afkondiging van de Mechanisatiewet van
5 november 1936. Voor die datum ge
plaatste machines mochten in bedrijf
blijven, uitbreiding was niet meer toe
gestaan. Zoals wij reeds zeiden is de
wet van kracht gebleven tot 17 januari
1951.
Gedurende de bezetting liep het per-
soneelbestand terug van 1.700 man tot
170. Afgezien van wat schade aan inven
taris en gebouwen door inkwartiering
van Duitse en Canadese troepen is het
bedrijf nochtans de oorlogsjaren wat be
treft de gebouwen en machines goed
doorgekomen.
Drie maanden na de bevrijding kon
de produktie weer hervat worden. De
binnenlandse sigarenafzet bleef minder
dan de helft van het vooroorlogse peil
Het prijspeil was gemiddeld IV2 keei
het prijspei" van 1939, terwijl het alge
mene prijsniveau in Nederland ten op
zichte van 1939 ruim verdubbeld was
De sigaren waren te duur geworden.
Na de invoering van de tijdelijke vrij
stelling van omzetbelasting in 1950 en
de accijnsverlaging van 1952 kwam een
belangrijke opleving in de sigaren
industrie. Vooral dank zij de mechani
satie van de produktie brak in 1952 weer
een periode van groei aan. Er werd in
het bedrijf een machine ontwikkeld, die
het mogelijk maakt om aansluitend op
de bosjesmachine, de bosjes machinaal
te persen en te keren. Door Patent Bouw
te Eindhoven wordt deze machine in
licentie vervaardigd.
Was Ritmeester voor 1940 specifiek de
fabriek van de grote sigaren, na 1945
bleek de belangstelling van het rokend pe compleetmachine wordt vooral gebruikt voor de produktie van de goedkopere
publiek voor de goedkopere de seno-
ri'ca's stijgende te zijn. Door uitbrei
ding van de compleet-machinale pro
duktie werd aan, de toenemende vraag
voldaan. Voorts verscheen de cigarito
op de markt; een sprietje, dat alleen uit
binnengoed en dekblad bestaat. Voor de
produktie hiervan worden speciale ma
chines gebruikt. Het verbruik per hoofd
is in Nederland na de oorlog geleide
lijk aan weer toegenomen, ofschoon het
peil van 1939 nog niet bereikt is. Het
cijfer voor 1939 was 191, voor 1950 78.
voor 1959 98 en voor 1961 120.
In de na-oorloogse jaren is ook de ex
port belangrijk geworden. Thans wordt
25% van de produktie uitgevoerd tegen
1% in 1939. Sedert 1950 is de uitvoer
vertwaalfvoudigd. De gehele Neder
landse sigarenindustrie leverde aan het
buitenland bijna 20% van haar produk
tie; zesmaal zoveel als in 1950. Neder
land neemt onder de sigaren exporte
rende landen verreweg de eerste plaats
in. In 1958 was de uitvoer van het
genoegen van de riemenspecialisten die
bovendien wanhopig pogen veelkleurige
sokkenhouders en stemmige bretels op
de markt te brengen. Het zijn de de
tails, die het doen op de „Zeventiende
Herenmodebeurs" in het Rai-gebouw.
Men neemt de strijd waar rond de „om
slag" van de broekspijpen. De propa
ganda voor «Ie omslag vindt slechts ge
hoor bij heren van middelbare leeftijd
en enige fijnproevers. Ten aanzien van
de knopen zijn geen opzienbarende be
slissingen gevallen. Twee- en drie-
knoopsjassen zijn beide „naar de laat
ste mode". Lange, slanke revers laten
veelal slechts plaats voor twee knopen.
Het sport-colbert heeft drastische ver
nieuwingen ondergaan. De lange split
in het rugpand tot aan het ceintuur
is voorschrift; de klepzakken zijn
schuin ingezet. Het nog sportievere,
nonchalant-moderne jasje heeft een
„schillerkraag", een dichte rug en
slechts twee korte zjj-splitjes die met
een „padje" worden afgesloten.
De kleuren zijn velerlei. Fantasie-
stoffen met glanseffect zijn veelge
vraagd en ook het bruin zo lang
verguisd komt weer terug. Zij het
schuchter, in nevenkleuren als zand
geel en beige.
De confectionairs verkiezen over het
algemeen zeer dunne stoffen die per
meter nauwelijks driehonderd gram we
gen.
Ook de hoeden-fabrikanten zijn .op de
internationale beurs rijkelijk vertegen
woordigd. Grjjs, blauw en antraciet zijn
de favoriet-kleuren. De Nederlandse
hoed behoudt zijn klassieke vorm. Over
het algemeen verkiezen de Nederlandse
hoedendragers brede banden, dit in te
genstelling met de buitenlanders. Een
rand van vijftig millimeter is. naar Hol
landse begrippen, vrij smal. De bol
wordt iets hoger. Gebleken is dat de
bolhoed bij verkeersongelukken bescher
ming biedt. Steeds meer mensen blijken
bereid een pet te dragen. Groot is der
halve de aandacht die de fabrikanten
aan deze hoofddeksels wijden. Vilt met
tricot is een geliefde combinatie die
niet aan kleuren gebonden is. De kin
dercollectie is gevarieerd, in kleur en
aantal. Dit is het gevolg van het feit
dat de capuchons bij de kinderen in on
genade zijn gevallen. Men eist in deze
regionen een losse hoofdbedekking.
Groot is concurrentie op het gebied
van de „overhemden", variërend van
het geklede hemd tot „weekender" en
„polo-er". Tientallen stands op de
modebeurs zijn dan ook aan „het
hemd" gewijd. Men vindt er de histo
rie van het overhemd, van 1562 tot
heden. In de vijftiende eeuw waren er
de lange, linnen hemden met veel kant.
De eenvoudige man had er minimaal
WMW88
r-L
sigaren van 20 en 23 cent de z.g. senorita's.
Buma: „De eerste Rinstringer Codex".
Ook het eigen tijdschrift „It Beaken"
verscheen regelmatig, zelfs in grotera
omvang. Van het in bewerking zijnde
grote Friese woordenboek zijn de let
ters A en D geheel gereed. Ook de be
studering van de argumenten, die kun
nen pleiten voor hoger onderwijs in
Friesland zelf, vond voortgang, het
geen een op handen zijnd rapport zal
aantonen.
Een van de grootscheeps opgezette
onderzoekingen betreft het oostelijk
dfeel van Friesland, de z.g. Walden.
Voor dit werk werd de Akadamy de
Visscher-N eerlandia-pri js toegekend
een sprekend bewijs van waardering
van buiten de provincie. Op gelijke
wijze zal nu een begin gemaakt wor
den met een dergelijk onderzoek van
de Zuidwest Hoek. Ook daarover kan
een reeks publicaties tegemoet gezien
worden.
In aansluiting op het jaarverslag,
uitgebracht door een der directeu
ren, dr. W. Kok, ging mr. dr. K. de
Vries, benoemd tot wetenschappelijk
medewerker aan de Akademie, spe
ciaal voor de beoefening van de ge
schiedenis, na, wat er in de afgelo
pen 25 jaar op het gebied van de
friese geschiedenis is gedaan en
wat er in de nabije toekomst nood
zakelijk gedaan moet worden. Spr.
noemde als belangrijk desideratum
een nieuw handboek van de Friese
geschiedenis, in de trant van de
voortreffelijke „Geschiedenis van
Nederlands Limburg tot 1815", onder
redactie van Batta, Hermesdorf e.a.
Voorafgaande aan de jaarvergade
ring werd een internationaal Fries fi
lologencongres gehouden, dat dit jaar
voor de derde maal werd georgani
seerd door de Fryske Akaaemy. Het
onderwerp voor dit derde congres was'
Wat verstond en wat verstaat men on
der Fries? Een poging tot bepaling van
de inhoud van dit woord werd onder
nomen door meer dan tachtig geleer
den uit vele landen: België Duits.and,
2',witserland, Denemarken Zweden en
Noorwegen en uiteraard ook uit Ne
derland. De discussies tussen hen wer
den onderbroken door een achttal in
leidingen, die verschillende aspecten
van het probleem nader beuchtten, en
door rondleidingen en recepties.
In de zestiende eeuw moest het kant
plaats maken voor borduurwerk. De
Holbeinsteek was modern.
De man uit de 18e eeuw die zich
respecteerde was in het bezit van een
duurzaam, kostbaar gewaad dat hij
slechts op zijn huwelijksdag en op zijn
doodsbed droeg. Geen romantiek vond
het moderne overhemd. Nieuw is het
blauw-wit gestreepte hemd met witte,
ronde boord (roud-tip) en witte man
chetten. Men heeft er hoge verwach
tingen van.
Dit alles laat zich bewonderen op de
vanmorgen door burgemeester G. van
Hall geopende, herenmodebeurs in de
Rai. Drie dagen lang tonen hier hon
derdtwintig fabrikanten (enkelen ook uit
Frankrijk, West-Duitsland en België)
hun collecties voor het komende sei
zoen.
De belangstelling voor de tentoonstel
ling is groot, temeer daar zeshonderd
kledingfabrikanten uit alle Westeurope-
se landen naar Amsterdam zijn geko
men om van gedachten te wisselen over
gemeenschappelijke problemen. Men wil
onder meer tot een Europees maatsys-
teem komen.
'V
Twee knopen, geen omslag aan de vrij
smalle broekspijpen. Bekende geluiden
op de nieuwe herenmodebeurs.
(Van onze correspondent)
LEIDEN, 4 sept. Gistermiddag
heeft zich aan de Pieter Bothstraat in
Leiden-Noord een tragisch ongeval voor
gedaan, dat aan de tweejarige Albert
Heshusius het leven heeft gekost.
Terwijl zijn moeder met de was be
zig was, is het jongetje van de kamer
naar de slaapkamer gelopen, waar een
raam openstond. Hij is op een stoel
voor het raam geklommen en voorover
gevallen. Het slachtoffertje viel van de
vierde verdieping, negen meter hoog,
en was op slag dood.
HOLLANDIA, 3 sept. (AFP). Het
Griekse motorschip „Patris" zal 4 okto
ber in de haven van Hollandia aanko
men voor de repatriëring van vrouwen
en kinderen. Het schip heeft een accom
modatie voor ongeveer achthonderd
passagiers, maar er zullen slechts vier
honderd plaatsen beschikbaar zijn voor
deze tocht naar Griekenland. Er is al
leen een toeristenklasse en er zijn uit
sluitend tweepersoonshutten.
Het zenden van andere schepen voor
repatriëring is nog in beraad.
DELFT De 58-jarige heer P van
de Meer uit Delft is zondagavond in
de Ursulakliniek te Wassenaar over
leden aan de gevolgen van een ver
keersongeval, dat hem vrijdagavond op
een secundaire weg van rijksweg 13
was overkomen toen hjj daar op een
bromfiets reed.
Ik BEL EEN WAGEN VOOR DIE
BOEVEN EN EEN AMBULANCE
VOOR JOU.
NIETS
Z0NDERS
SCHAMP
SCHOT
6EW0ND
VLAANDEREN
AMBULANCE...:
VOSPER, IK BEN
LOPEND
PATIENT
