Drie miljard m3 per jaar?
WA TER BESCHAVING
BAART ZORGEN
Het troebele Rijnwater
Ut
I
H i'U 'A
Verheersopvoeding begint
aan moeders hand
m
Talent niet in de grond
KOSTUUMS
KOSTUUMS
KOSTUUMS
«1
TA RIJT
Alphenaar
Kleuters in het verkeer
Voorlichting
hard nodig
Ziekenhuisauto
overrijdt man
555 gulden gerold
TITO president
voor het leven
Gunstige resultaten
van Textielbeurs
rnmmm
Joegoslavië wil het
privé-bezit erkennen
Pater Constantinus
O.F.M. Cap.
DONDERDAG 20 SEPTEMBER 1962
PAGINA 9
siPP§|P^i
(de allernieuwste)
J haarl
E L N A
ENGEL
Zuiver wollen GABARDINE
REGENJASSEN f 98,
OVERJASSEN
ff
■hjüz&M. Ol
EEN ENORME SORTERING
IN ALLE
MOGELIJKE KWALITEITEN
PRIMA HOTELTAPIJT
130 cm breed, 0Q _n
per meterZU.®Ü
MOQUETTE TAPIJT
hoogpolig, 1 7 on
100 cm breed, p. m. 1 l.®u
PRIMA FAZET TAPIJT
100 cm breed, 1 (5 50
per meterÖ.au
VEZET GEWEVEN TAPIJT
100 cm breed, i A Qn
per meter14.®"
HAARGAREN BOUCLÉ
100 cm breed, - o en
per meterI O.®*'
ORIGINEEL JABOTTAPIJT
100 cm breed, «5
per meter 3
KRUISSTRAAT 11
27 STUDENTEN VOOR
EUROPA-SEMINARIE
BANDRECORDERS
PLATENSPELERS
EN BANDEN
1 1
_£s&m.j*A: 3%L\* M-??3*i^i:^x>-<*
^et het oog op de uitbreiding in Jutphaas worden duinterreinen geschikt gemaakt voor de reiniging van rivierwater.
Men noemt het met een merk
waardige, vermoedelijk uit de
sociologie stammende, term:
„waterbeschaving", daarmee
suggererend, dat het hoofdelijk wa
terverbruik mede bepalend is voor
onze culturele standaard. Misschien zou
de consumptie van wijn een betere
graadmeter zjjn om ons nationaal be
schavingsniveau af te meten, maar
wjjnbeschaving" is, voorzover wij
weten, nog een onvoldoende uitge
diept begrip. Doen wij dus in dit op
zicht wat water bü de wijn en houden
Wü vast aan onze waterbeschaving,
dan dient geconstateerd, dat ons land
momenteel een verheugende ontwik
keling doormaakt. Van een huishoude
lijk waterverbruik van 81 liter per
hoofd per etmaal in 1952 zijn wij nu
naar schatting tt-t dicht tegen de 100
liter geklommen. Klaarblijkelijk neemt
de hygiëne ten opzichte van onszelf
en ons lijfgoed een steeds grotere
b.aats in. We staan meer en langer
"Oder de douche, wasmachines slok
ken, als normale attributen in ieder
gezin, enorme porties water op, kort
om, de gespreide welvaart stelt ieder
een in staat naar hartelust af te tap
pen. Een kubieke meter meer of min
der komt er niet op aan. Hoe is ech
ter de situatie aan de andere kant
van de leiding? Wel, voorzover het
Westelijk Nederland betreft hebben de
Produktiebedrijven moeite het hoofd
hoven water te houden, al is deze
beeldspraak dan allerminst in letter
lijke zin toepasselijk. De behoefte aan
drink, en industriewater neemt na
melijk zo snel toe, dat de natuurlijke
bronnen uitgeput dreigen te raken en
men uit andere vaatjes moet tappen.
Amsterdam is in dit opzicht het
meest sprekende voorbeeld. Twintig
jaar eenier dan was voorzien gaat
men er toe over een tweede transport
leiding aan te leggen van Jutphaas
haar de duinen bij Vogelenzang, het ge
meentelijk wingebied. Na 1980 zal er
Wel weer wat moeten gebeuren, maar
niemand kan nog voorspellen, waar
uit deze aanvullende bron zal be
staan.
ongeveer één miljard kubieke me-
wr water die ons land jaarlijks ver-
(Advertentie)
(waarover mén spreekt)
betere konfectie en herenmode
Straat 71 - Haarlem
bruikt, halen we voor verreweg het
grootste deel uit de grond maar dit re
servoir in de bodem is niet onuitput
telijk. In grote delen van Nederland is
bet grondwater zelfs niet bruikbaar,
omdat het teveel vermengd is met zout
water, vooral in het westen, waar per-
centagegewijs de grootste behoefte be
staat. Daarentegen verkeren de beide
Hollanden in de gezegende omstandig
heid dat zij beschikken over uitge
breide duingebieden als opslagplaatsen
an drinkwater. De neerslag valt op
cie duinen, zijgt door het zand naar be
neden, dat als een natuurlijke filter
werkt, en verzamelt zich in een soort
ondergronds meer. Directeuren van
öuinwaterleidingbedrijven behoren daar
om mét bioscoopexploitanten en café
houders tot de kleine groep lieden voor
wie de zon schijnt als het regent. Van
de hoeveelheid regenwater immers zijn
zij, de directeuren, sterk afhankelijk
in hun produktie. Om de omvang van
dat regenwater te illustreren, bepalen
wij ons even tot het duin waterwinge
bied van Amsterdam, dat ongeveer
4000 hectare beslaat. De gemiddelde
neerslag per jaar in deze duinen vormt
samen de enorme slok van ongeveer
27 miljoen kubieke meter, waarvan 17
miljoen in het zand achterblijft en te
ruggewonnen kan worden. Het restant
verdampt of helpt mee aan het voort
bestaan van de vegetatie. In de loop der
eeuwen is in dit duingebied een zoet
waterbei van vele tientallen miljoenen
kubieke meters ontstaan; een prachtig
atoombomvrij reservoir. Maar sinds de
eerste wereldoorlog steeg het verbruik
al uit tot boven de jaarlijkse suppletie
uit de hemel en begon Amsterdam dus
met potverteren. In 1930 poogde bet
bedrijf door water uit de Loosdrechtse
(•'assen te betrekken het ge'jj te Keren,
want men wilde de voorraad in Voge
lenzang zoveel mogelijk ontzien. Maar
andere maatregelen bleken noodzake
lijk en zo nam de stad in 1950 het be
sluit om de duinen met kunstregen te
besproeien via een leiding tussen het
Amsterdam-Lek-kanaal bij Jutphaas en
Vogelenzang. In 1957 vloeide voor het
eerst rivierwater naar de duinen door
een pijp van 54 kilometer lang dwars
door het Hollandse polderland. Hoe
noodzakelijk de aanvoer van dit Lek-
water wel was, bleek nog in 1956, toen
men in totaal dertig miljoen kubieke
^eter water uit de duinen tapte en
daarbij het reservoir dus aansprak voor
niet minder dan dertien miljoen m3.
n Jutphaas werken welgeteld ze
ventien mensen. Zij hebben de
zorg voor een project dat bijna
vijftig miljoen gulden gekost
heeft, een investering dus van drie mil-
j< en gulden per persoon. In de enorme
fiïterhal, waar het rivierwater een ruwe
zuivering ondergaat, treft men dan ook
meestal niemand aan. Het ruikt er sterk
naar chloor, precies als in een zwem
bad en de 28 bassins verleiden tot een
duik. Men hoort niets dan bet onafge
broken ruisen van het water, dat na
bet binnenstromen een zand en kiezel-
bed moet passeren alvorens naar Vo
gelenzang en Castrlcum te worden ge-
pompt. Momenteel ondergaat deze
u'terst hygiënische watertempel nog een
uitbreiding, waardoor het aantal bas
sins op veertig zal komen en men per
uur 9600 kubieke meter ruwgezuiverd
rivierwater naar de duinen kan stuwen.
Dan is de leiding tot haar maximale
capaciteit belast, een ogenblik dat men
aanvankelijk pas tegen 1984 verwachtte.
Maar d© prognose moest worden her-
z'en. Het waterverbruik is de laatste
jaren dermate steil opgelopen, dat Jut
phaas over twee jaar zijn top bereikt
zal hebben. Er gaapt tussen die twee
ramingen een verschil van 24 miljoen
kubieke meter, voornamelijk een gevolg
van de industriële expansie in Velsen,
waar de Hoogovens en de papierfa
briek van Van Gelder bijna niet te la
ven zijn.
Nu wil Amsterdam ten koste van al
ios zjjn kostbare zoetwaterreserw iir in
de duinen handhaven en liefst nog aan
vullen dit jaar zal naai schatting
twee miljoen kubieke meter gespaard
kunnen worden weshalve het besluit
viel een tweede leiding te bouwen van
Jutphaas naar Kennemerland met een
capaciteit van 80 miljoen kubieke meter
per jaar. Het tracé loopt over Vpjhui-
zen, waar de pijp zich vertakt enerzijds
naar Leiduin bjj Vogelen: ang, ander
zijds naar Veisen. Volgend jaar wordt
met dit werk begonnen en hopelijk zal
in 1967 het eerste Lekwater naar de
zee gedragen kunnen worden.
Bij aankomst in Leiduin is het
water van het ergste vuil, zoals
slib en andere vaste resten, ge
zuiverd, maar daar is dan ook
alles mee gezegd. Het natuurlijke
duinfilter zorgt gedurende een pro
ces dat ongeveer twee en een halve
maand in beslag neemt, voor een
veel intensere biologische reiniging.
Vla drains, sloten en kanalen vloeien
het duin- en rivierwater tenslotte sa
men in de zogenaamde Oranjekom,
vanwaar het voor een laatste reini
gingsbeurt naar grote filtratiebassins
gevoerd wordt. Daar voegt men ook
zuurstof aan het gezuiverde water
toe en eventueel poederkool (norit)
wanneer smaakbezwaren mochten
optreden. De weg van bron naar
consument is .lus erg lang en vrij
Ingewikkeld. Welke Amsterdammer
denkt er nog aan, dat soms de
helft van het water dat hij uit zijn
kraantje tapt, uit Jutphaas met een
omweg over de Vogelenzangse dui
nen pas zijn huis bereikt?
En ondanks alle voorzorgen lukt het
soms nog niet helemaal het drinkwater
zuiver van smaak te houden. Want
Lekwater is Rijnwater, en hiermee is
de derde grote bron waaruit Nederland
zijn water put, aangeduid. Rotterdam
is voor zijn watervoorziening nog ge
heel van deze rivier afhankelijk. Deze
stad staat in dit opzicht dan ook in een
kwade reuk vooral tijdens de magere
jaren, zoals 1947 en 1959, toen de
waterstand van de Rijn dieptepunten
bereikte en de vervuiling relatief toe
nam. Trouwens, ook in absolute cjj-
•fers gemeten takelt Vadertje Rijn
steeds meer af tot een onzindelijke
grijsaard, vooral door toedoen van de
industrieën van Frankrijk en Duitsland.
Het chloridegehalte bijvoorbeeld, een
duidelijke indicatie van de verontreini
ging, is sinds 1936 ongeveer verdub
beld. Er stroomt nu per seconde zo'n
275 kilo zout ons land bij Lobith binnen.
26 jaar geleden nog 137 kg.
Terwijl Rotterdam momenteel
druk doende is een nieuw be
drijf te bouwen op de Beerenplaat
waar het water van betere kwali
teit zal zijn, verwacht de directeur
van de Haagse duinwaterleiding, ir.
H. M. Bos, dat men voor het Haagse
voorzieningsgebied, dat ook het West-
land en een groot gebied ten oosten
van de stad omvat, tot 1980 aan de
bestaande bronnen genoeg heeft. Het
wingebied is veel kleiner dan dat van
Amsterdam, nl ongeveer 1200 hecta
re, waar jaarlijks 5 miljoen m3 regen
opgevangen wordt. Het verbruik
schommelt tussen 25 en 30 miljoen
m3, dus de Lek moet het leeuwen
deel leveren. Het aantal verbruikers
zal weinig toenemen, maar de „wa
terbeschaving" zal naar de overtui
ging van ir. Bos nog veel verder
voortschrijden, wellicht zelfs tot 150
liter per persoon per dag toe.
Over enkele tientallen jaren komt ons
land onherroepelijk voor de krachtproef
te staan de vaan van onze watercultuur
hoog te houden. Welke zullen de bronnen
zijn waaraan we ons dan kunnen laven?
De duinen hebben tegen 1980 hun uiter
ste belasting bereikt, het grondwater
blijft slechts in zeer gelimiteerde hoe
veelheden beschikbaar, en de Rijn de
gradeert dagelijks meer tot het open
riool van Europa. Toch zal Nederland
in het jaar 2000 naar schatting behoef
te hebben aan niet minder dan drie mil
jard kubieke meter water per jaar, drie-
De lange weg door het duin is nog maar
een onderdeel van het gehele water
zuiveringscomplex.
Advertentie
brandy - vermouth - likeuren
Aperitivo Rosso
Wodka Keglevich
Imp. Koster Thijs N.V. - Amsterdanr
UTRECHT, 19 sept. De eerste In
ternationale Textieljaarbeurs op het
roeselaanterrein van de Kon. Ned.
Jaarbeurs, die hier gisteren gesloten
werd, kan als een geslaagd experiment
beschouwd worden. Met name de fabri
kanten van woningtextiel waren enthou
siast zowel over de inrichting van de
beurs als over de gelegde contacten en
de verkregen orders.
Er kwam buitenlands kopersbezoek
van hoog gehalte, uit een dertigtal lan
den. Alleen reeds uit overzeese gebie
den werden ruim honderd inkopers ge
registreerd, terwijl het aantal inkopers
uk de EEG en de EFTA samen de dui
zend ruim overschreed. Naast de be
langstelling van buitenlandse fabrikan
ten op het gebied van de woningtextiel
hebben overigens ook reeds buitenland
se kledingfabrikanten, zij het dan op
de laatste twee dagen, belangstelling
voor deelname getoond.
Hoewel ook op hun terrein een aan
tal gunstige contacten tot stand
kwam, zijn de exposanten uit de groep
tricotage- en confectie-industrie min
der tevreden over de bereikte resul-
ten.
AMSTERDAM, 19 sept. Aan boord
van een binnenschip, dat in het Spoor
wegbassin lag, is gistermiddag de 37-
jarige kolenwerker H. van den Bos
onder de grijper van een walkraan te
recht gekomen.
De kolenwerker is met zeer ernstige
verwondingen aan zjjn rug in het Wil-
helminagasthuis opgenomen. De rijks
politie te water stelt een onderzoek in
naar de oorzaak van het ongeluk.
(Advertentie)
haarlem gr. houtstr. I37
beverwijk breesir. 118
maal zo veel als nu. Er is een gering
soelaas in het verschiet: de Zeeuwse
meren zullen na 1978 een welkom reser
voir van zoet water vormen, en verder
blijft het, hoewel steeds inkrimpende,
IJsselmeer ter beschikking Als we er
in konden slagen de 800 miUrmeter neer
slag die per jaar op onze bodem be
landt, overal op te vangen, hoefden we
ons geen zorgen te maken. Maar we
kunnen ons niet permitteren de grond
waterstand naar willekeur te verlagen
zonder de vegetatie ernstig aan te tas
ten. Maar de zee dan, kunnen we die
onuitputtelijke bron niet aanboren voor
onze drinkwatervoorziening? Sommige
geleerden zien dit glorieuze visioen al
aan de kim verschenen, maar voorlo
pig schijnt het zover nog niet te kun
nen komen. De techniek om het zeewa
ter aan onze huishoudelijke doeleinden
dienstig te maken, kost nog teveel geld.
Op Curacao bijvoorbeeld, in dit opzicht
helemaal op de zee aangewezen, kost
de ontzouting bijna twee gulden per m3.
Zolang we grondwater nog drinkbaar
kunnen maken voor 15 a 20 cent, zal
er nog heel wat water naar de zee moe
ten stromen eer we geneigd zijn die
zilte plas in de mogelijkheden te be
trekken.
Alle deskundigen op het gebied van
de watervoorziening zijn het er
wel over eens: de Rijn zal als
bron steeds in waarde toenemen.
Deze helaas zo ergerlijk vervuilde ri
vier is voorbestemd onze voornaamste
leverancier van zoet water te worden.
Momenteel komt 65 pet. van al ons
drink- en industriewater nog uit de
grond en de rest is oppervlaktewater.
Men voorziet, dat deze verhouding ooit
precies andersom zal komen te lig
gen. Maar dan zal er met de Rijn
ook dringend iets moeten gebeuren.
Niet dat het voor mogelijk wordt ge
houden terug te keren tot de tijd,
waarin de Rijn in kristallen zuiver
heid de aangrenzende landouwen be
vloeide. Daarvoor is het aantal ver
ontreinigende factoren te zeer toege
nomen. Maar bü verder uitblijven
van maatregelen komt het ogenblik
naderbij waarop het troebele Rijnwa
ter ons tot de lippen stijgt. De inter
nationale commissie die zich met dit
soort vraagstukken bezighoudt, zal
snel resultaat moeten boeken, wil ons
land, gelegen aan het vuilste gedeelte
van de rivier, tegen 1980 niet in de
grootste moeilijkheden komen. En dat
wast, helaas, al het water van de zee
niet weg.
(Van onze verslaggever)
HILVERSUM. 20 sept. Bijna iedere
dag gebeurt er een verkeersongeluk dat
aan een kind beneden de veertien jaar
het leven kost. De statistiek zegt dat
in 1960 343 kinderen in het verkeer het
leven lieten. Verkeersongeval'en vor
men doodsoorzaak no. één in de kinder
leeftijd. De intensiviteit van het ge
motoriseerd verkeer zal echter steeds
toenemen, we moeten de kinderen dus
wapenen tegen hun impulsiviteit. Hoe
kan dat? Dat was het onderwerp van
gesprek gistermiddag op een bijeen
komst in „Hof van Holland", Hilver
sum, belegd door de landelijke Gezins
voorlichting en het Verbond voor Veilig
Verkeer.
Een aantal mannen en vrouwen be
trokken bij de opvoeding van -het jonge
kind en de voorlichting aan ouders,
hoorde van de heer H. Machielsen. di
recteur van het Verbond voor Veilig
(Advertentie)
't Zwitsers
top-produkt
wordt U
getoond
bij
Haarlem - Gr.
Houtstraat 181
APPINGEDAM, 20 sept. Gisteren
is op de nieuwe rijksweg nummer 41
alhier de 75-jarige wielrijder W. Dijk
man door een uit Delfzijl afkomstige
ziekenauto gegrepen en op slag gedood.
De wielrijder, die uit de richting Hol-
wierde kwam, stak deze rijksweg over
op het moment dat de ziekenauto, met
in werking staande sirene in de rich
ting Delfzijl reed. De ziekenauto was
opgeroepen voor spoedige terugkeer in
verband met een ongeval.
DOETINCHEM Bij een verkeers
ongeval te Didam is de 50-jarige E. G.
Nas verongelukt. De heer Nas was on
gehuwd en melkventer van beroep. Het
ongeval gebeurde op een kruispunt,
waar de heer Nas die een fiets be
reed, geen voorrang zou hebben ver
leend aan een personenauto. Hij werd
op slag gedood.
UITGEEST Op de provinciale weg
alhier is gisteravond de 50-jarige me
vrouw V. Egmond-Kloots uit Uitgeest
verongelukt, toen zij op de bromfiets
van het rijwielpad de autoweg over
stak. Zij werd aangereden door een
volkswagenbusje en was op slag dood.
AMSTERDAM Bij een kettingbot
sing op de rijksweg Amsterdam-Utrecht
ter hoogte van Ouderkerk hebben
woensdagavond omstreeks half tien
vier personen verwondingen opgelopen.
Een dronken automobilist was volgens
de rijkspolitie de oorzaak van deze bot
sing, waarbij vier personenauto's wa
ren betrokken. De dronken chauffeur
die zigzaggend op weg was naar Am
sterdam, werd door de bestuurder van
een bus tot stoppen gedwongen. Tenge
volge van deze manoeuvre ontstond een
kettingbotsing. Tot laat in de avond
was men bezig met het opruimen der
wrakken.
AMSTERDAM, 19 sept. Bij de po
litie van het bureau Warmoesstraat
deed een 49-jarige vrouw aangifte van
diefstal. Zij vermoedt dat zakkenrollers
yit haar handtas 555 gulden hebben
gestolen. Dit zou tijdens een tramrit
zijn gebeurd.
(Advertentie)
in tweed, mohair, velours en loden
98,- - 119.- - 129,- en hoger
Gen. Cronjéstraat la-lb - Tel. 53334
Verkeer, hoe men in 1958 is begonnen
met de verkeersopleiding van kleuters,
die in de praktijk voor een deel neer
komt op het opvoeden van de ouders
ten aanzien van het verkeer. Maar ook
de volwassen weggebruiker achter het
stuur heeft een doorlopende verant
woordelijkheid tegenover ieder kind op
straat. Dat laatste was een van de con
clusies van een zojuist beëindigd con
gres in Salzburg over het internationale
verkeer.
De verkeersopvoeding van de kleuter
begint al als hij met moeder boodschap
pen gaat doen. de houding van zijn moe
der tegenover de verkeersregels beïn
vloedt hem zo sterk volgens de kinder
psychologen, dat als de vier-, vijfjarige
naar de kleuterschool gaat de eigen
houding tegenover het verkeer zich al
enigszins in het kind heeft vastgezet.
Mejuffrouw W. M. Nijkamp vertelde op
dit gebied veel wetenswaard aan de
hand van een geprojecteerde beeld-
strook, die vervaardigd'is door de Na
tionale Federatie van Huishoudelijke
Federatie van huishoudelijke en ge
en gezinsvoorlichting in samenwerking
met Organon-Oss. Mejuffrouw Nijkamp,
inspectrice van de Nutskleuterscholen
heeft zeer veel gedaan voor de ver
keersopvoeding van de kleuters en hun
moeders. De door haar toegelichte
filmstrip en de bijbehorende brochures
hebben ten doel zoveel mogelijk ouders
te helpen bij die „zelfopvoeding" ten
aanzien van het verkeer, waarin ze zich
dagelijks bevinden met hun jonge kin
deren en waarin ze de kinderen dikwijls
aan zichzelf moeten overlaten. Als voet-
gangertje, als steppertje. als fietsertje.
Het publiek blijkt open te staan voor
deze vorm van voorlichting, die als
een sneeuwbal verder rolt en die men
wil geven op ouderavonden en voor
vrouwenverenigingen waarbij men de
moeders kan bereiken. In Den Haag
gaat het Verbond voor Veilig Verkeer
binnenkort een actie beginnen gericht
op „moeders en kleuters in het ver
keer".
BELGRADO, 20 sept. (UPI) De
Joegoslavische vice-president, Edward
Kardelj, heeft vandaag tijdens een zit
ting van het parlement een ontwerp-
grondwet ingediend, die president Tito
een ambtsperiode als staatshoofd voor
het leven garandeert. Het ontwerp er
kent ook met recht op privé-eigendom.
Het ontwerp voorziet in een vierjari
ge ambtsperiode voor een president
van de republiek met een optie op nog
eens vier jaar. Deze voorziening geldt
echter niet voor Tito.
Het recht van erflating en het eigen
domsrecht op persoonlijke bezittingen,
waaronder flats en woningen en
vruchtbaar land tot een maximum van
10 ha, worden erkend. Het eigendoms
recht op de produktie 's echter aan de
staat toebedeeld.
Kardelj is voorzitter van de grond
wetscommissie die het ontwerp heeft
opgesteld.
(Advertentie)
MAASTRICHT. 20 sept. Het Euro
pa-seminarie alhier heeft gisteren zijn
derde cursus geopend met 27 priester
studenten. Na deze cursus, welke een
jaa: duurt, zullen de studenten hun ho
gere studies voortzetten aan de groot
seminaries der diocesen, waar zij later
als priester werkzaam zullen zijn. Het
seminarie werd drie jaar geleden opge
richt op initiatief van de coadjutor van
Wenen mgr. Jaehym, en mgr. dr. J. J.
Dellepoort, thans directeur van het se
minarie.
Het doel ervan is priesterarme dio
cesen van Duitsland, Oostenrijk, Frank
rijk en de Scandinavische landen te
helpen. Tot dusver zijn reeds honderd
studenten naar dergelijke diocesen ver
trokken, onder wie zeven priesters.
(Advertentie)
KRUISWEG 47-49 - HAARLEM
F indaag viert pater Constan
tinus o.f.m. cap. in het Ca-
pucijnenklooster aan de
Schorsmolenstraat te Bre
da zijn zestigjarig kloosterjubi
leum. Drie jaar geleden heeft
hij zijn gouden priesterfeest ge
vierd: hij is op een leeftijd ge
komen, waarop het jubileren
een chronische aangelegenheid
wordt, en zijn enige reactie is
een aanvaarding in dankbaar
heid. Die aanvaarding betreft
niet alleen de jaren die hem in
goede gezondheid gegeven wor
den, maar ook de kansen: hij
geeft godsdienstlessen en confe
renties en werkt aan nieuwe
boeken, want „als je kunt en
O.L. Heer geeft er de kracht
voor, dan is het niet meer dan
plicht om er werk van te ma
ken." Hij herinnert aan de para
bel van de heer, die rekenschap
vraagt over het gebruik van de
talenten die hij heeft uitgedeeld.
Hij blijkt zich in grote beschei
denheid te rekenen tot degenen
die maar één talent gekregen
hebben; maar dat ene wil hij
niet in de grond stoppen. In de
dertig jaar dat hij priestercon
ferenties heeft gegeven, heeft
hij een groot aantal teksten
samengesteld, die hij nu om
werkt voor een nieuw boek over het wezen van het priesterschap. De titel
luidt: „Grande mysterium", „als het tenminste ooit uitkomt." Verder
heeft hij een populaire verhandeling over Christus-ontmoetingen op stapel
staan. Ook hiervan staat de verschijning nog niet vast. „Er zijn tegen
woordig zoveel groten, dat de kleinen niet meer aan bod komen," zegt
hij zonder een spoor van teleurstelling; dat ontslaat hem echter niet van
de plicht om te presteren wat in zijn vermogen ligt. Behalve plichtsbe
trachting drijft hem echte nog iets anders: het besef dat er behoefte
bestaat aan geestelijke lectuur op het tweede plan. „Er wordt tegenwoor
dig zoveel en zo mooi geschreven, maar het meeste is veel te hoog voor
gewone broeders en zusers." Dat kan hij weten, want decennia lang geeft
hij al godsdienstlessen in de kloosters, lessen die hij door voortdurende
studie steeds weer afstemt op het moderne theologische denken.
Pater Constantinus heeft een kloosterleven vol variaties achter de
rug. Hij heeft lessen gegeven aan klein- en groot-seminaristen, hij heeft
muziek gespeeld en gegrimeerd, boeken en artikelen geschreven over
liturgie en kerkelijke kunst en jarenlang nauw contacten onderhouden
met Joodse landgenoten en hj heeft zich met dat c' verdiensten verwor
ven als leraar, theoloog, geestelijke leidsman, koordirigent, liturgist en
kenner van het na-bijbelse Jodendom. Dat is dan nog een onvolledige
opsomming, maar er moge wel uit blijken, dat ann het éne talent van
oater Constantinus vele facetten geslepen zijn....
De jubilaris is geboren in Schiedam. Ja, lacht hij meteen, h:j stond
in relatie met de jenever, want zijn vader was gistbaasHet gezin telde
twaalf kinderen en hij was de oudste zoon, „dus ik moest het goede
voorbeeld geven." Dat voorbeeld is door vier van zijn broers en zusters
nagevolgd. Dat hij Capueijn wilde worden stond bij hem al vast toen hij
als negenjarige jongen, belast met de zorg voor de schoolbibliotheek, het
leven van St. Franciscus grlezen had. Hij ging na de lagere school naar
het seminarie in Langeweg, volgde het noviciaat in Babberich, doorliep
de filosofie in Velp en Helmond en de theologie in Den Bosch en Tilburg,
deed in 1903 zijn kleine professie en in 1906 de grote professie en werd
•n 1909 priester gewijd. Twee jaar later werd hij leraar in Langeweg. Na
van 1912 tot 1915 dogmatische theologie te hebben gegeven in Den Bosch,
keerde hij terug naar Langeweg, waar hij „van alles, maar vooral levende
talen" gaf. Dat ging toen allemaal nogal gemakkelijk. Bij pater Constantinus
ging alles nogal gemakkelijk: hij keek één keer hoe ze grimeerden en
deed het daarna zelf; hij speelde blokfluit, piano en harmonium en diri
geerde het koor, waarmee hij missen van Perosi uitvoerde; hij zocht
muziek bij de stukken var Calderon die gespeeld werden en deed zo nog
het een en ander, want „er komt op een seminar e zoveel kijken." Van
Langeweg uit ging hij ook les geven aan de Leergangen in Tilburg, waar
hij liturgie en kerkelijke kunst doceerde voor de studenten van de oplei
dingen VBO en HBO. Dat heeft hij een jaar of dertig volgehouden. In
1939 publiceerde hij over dit onderwerp een groot boek, waarvan in 1950
een tweede, geheel omgewerkte uitgave verschenen is .Het is een handboek
over kerkelijke bepalingen betreffende altaarbouw e.d., historisch en
liturgisch verklaard. Over dit soort zaken heeft hij ook tal van lezingen
gehouden en adviezen gegeven. In 1958 liet hij onder de titel „Kunst in
dienst van de Kerk" een historisch overzicht van de stijlen in de kerken
bouw verschijnen.
Zijn werk in de commissie voor Israël van de Petrus Canisiusvereni-
ging bracht hem eveneens tot diverse publicaties en tot medewerking aan
de Katholieke Encyclopedie, de driedelige Encyclopedie voor het Katho
lieke Volk en de eendelige Catholica. In totaal heeft hij een veertigtal
grotere en kleinere werken gepubliceerd en talloze artikelen in tijdschriften
en dagbladen.
