Nieuwe Haarlemsche Courant | 1962 | 20 oktober 1962 | pagina 9

Nieuwe gebouwen
zijn nog niet altijd
ideaal

Nog weinig

gymnastiek
lokalen

Arnhem krijgt zijn
Gele Rijders terug

zonder paarden-

Maar

Traditie
herleeft
maar half

Licht en donker in de scholenbouw (II)

ZATERDAG 20 OKTOBER 1962

PAGINA 9

mmsÊm

BÖ een vergelijking tussen
oude en nieuwe scholen
wint een fleurig nieuw ge
bouw het natuurlyk gemakkelijk
van een uitgewoonde oude school.
Tussen deze uitersten liggen ech
ter nog allerlei andere gevallen.
Er zijn sfeerrijke gebouwen van
vroeger, die het nog best doen, en
anderzijds spelen er bij de jongste
bouw soms factoren mee, die het
enthousiasme wat temperen. Een
ïeuwe school maakt al gauw een
prettige indruk, maar dat wil nog
Riet meteen zeggen, dat zo'n
scnool nu ook beantwoordt aan de
eisen, die het onderwijs voor nu
en voor straks (schoolgebouwen
Wijken erg lang mee te moeten...)
stellen mag.

Op de zonnige zondag van 17
september 1944 werd de
Willemskazerne in het hart
van Arnhem door Britse eskaders
kapot gebombardeerd. Het was de
gewelddadige finale van het be
staan der Gele Reders, het roem
ruchte corps Rijdende Artillerie.
Met de kazerne brandden de stal
len uit, waar sedert 1861 genera
ties paarden waren verwend door
generaties Gele Rijders. By leger
order van 1 mei 1946 werd het
corps officieel opgeheven.

Maar ziet; ineens is daar het
officiële bericht van Defensie, dat
per 15 januari 1963 het corps Rij
dende Artillerie der Gele Rijders
opnieuw deel zal uitmaken van
onze strüdmacht afdeling Show.
Het zal opnieuw in Arnhem ge
vestigd zün, ditmaal niet in het
hart van de stad, maar ver daar
vandaan in de Oranjekazerne te
Schaarsbergen.

Vain ?Ri1e hPnraiHarïistiache Majesteit.
hi bepaalde k°nmg Willem I, dat

overheerst! age" Waar0p het KeeI
De opheffing van het corps ln 1946

Een juweel van een school hier,

stank en ratten

Om

p„maar eens een punt te noemen:
zaai tlleu>ve kleuterschool zonder speel-
V.i begint eigenlijk al met een tekort,
an het idee. dat de tafeltjes en stoel-
m de gewone lokalen maar opzij
oeten worden, zodat de kleuters
t?,L'h kunnen spelen, komt in de
ana doorgaans weinig terecht. Een
punt: men is er zo langzamer-
van i aan gewend geraakt, dat er tal
an lagere scholen worden gebouwd zon-
:,r gymzaal, maar ook dat is be
paald een manco.

Buitenschool te Goirle. Ieder lokaal heeft een eigen terras voor het
ondewijs in de openlucht.

In deze gedachtengang volgen hier
enkele opmerkingen over de katholie
ke ulo-school te BEST. In het patroon
van ulo-scholen, geschakeerd van som.
bere oude tot frisse' nieuwe gebouwen,
behoort deze ulo tot de laatst genoemde
categorie. Een fraai gebouw (kosten
drie ton) met een mooie inventaris, een
uitstekend geoutilleerd biologielokaal,
een juweel van een gymzaal etc. Toch
is deze school niet een voorbeeld van
meest geslaagde bouw te noemen.

1?® vraag wat een ulo-school eigen-
Ewe lL? gebouw moet zijn (een la-
fit discussie. "-s "no£ waf?) moge nog
in de rede dl?' maar het ligt Zeker
gemeensch.i'nJ! Ook een ulo over een
zo niet p»P J:pi«ite dient te beschikken,

niet een le aient te
fvoor saranni.' dan toch een hal, die
7ijnnieuwe,?fTlsten te gebruiken is. Er
te nok \*a j'°"scbolen, die zo'n ruim-
gev.-uon»^ftadJ:hebben- maar in dit

andere ommiv eï.c voorziening. Een
ie to komenheid: de garderobe

oo-oiuuo° de 180 leerlingen er
onmogelpk kunnen circuleren. Overi
gens een prima school, daar niet van
maar het is jammer, dat zo'n spik
splinternieuw gebouw in enkele opzich
ten op dit moment eigenlijk al verou
derd is.

Een schoolzaal treft men wel aan bij
de lagere school van de zusters Ursu-
linen te Driebergen. Wanneer men
weet, dat van de na de oorlog gebouw-
de lagere scholen er maar éen op de
vijf a zes een gymnastieklokaal heeft
gekregen, dan is het duidelijk, dat een
lagere school, die niet alleen een gym
zaal, maar ook nog een schoolzaal heeft,
wel iets heel bijzonders is. Men is in
Driebergen zo gelukkig geweest dit nog
net vóór de bestedingsbeperking voor
elkaar te krijgen.

Nog om tal van andere redenen zijn
de tweehonderd leerlingen op deze school
te benijden. De school ligt in een ver
rukkelijk rustige omgeving. Er is een
royale speelruimte en het hele gebouw
is voortreffelijk uitgerust. Men zie bij
voorbeeld op de foto een van de twee
toegangsruimten bij het gymnastieklo-
ZS ruimte is een lage bank,
So iotfr IV de vorm van een omgekeer-
trèkkl^K aanf?ebracht. De scholieren
T, h,™ juinen de armen van de letter

over de uit en stappen dan

„vm/aai bank heen, waarna ze in de
feen fiv, °p deze wijze kan er

E schoenenvuil van buiten op de
de srhnon gymzaal worden gebracht:
seheifiinff T1 Sv,e,n binnen de bankaf-
ders?eUiifi," ÉÉX(Maar waarom zou aan
aandacht dingen in een school geen
jongste Brm,°uen worden besteed? Het
derwijs zP„, esiuit voor het lager on-
landse soberh"®! altpd met echt-Hol-
gebouw een,tlf ,?zin' dat een school-
dene lagere "dig" moet zijn. Verschei-
saai gebouwdC zb" dan 00k vrÜ
naar Duitslana ,1J men bijvoorbeeld
de zaken daar ,,=<ï?nube?lerl?; men' dat
aangepakt. vaak heel anders worden

eens" b^ten WriaarSige frees om nu ook
door de Sdsdoem0bt!P^klng/"' VPgelegd

tijdsomstandigheden', te gaan
„e dag getreden na de in min
door het Informatiecentrum vöor Scho
lenbouw met overheidssteun uitgeschr?
ven prijsvraag voor het ontwerpen van
een lagere school met zes klassen De
deelnemende architecten mochten hier
bij de bestaande bouwbelemmeringen
Voor 'n keer vergeten. Er kwamen meer
dan 160 inzendingen, waaronder heel in-
®essante. In een breed opgezette bij
eenkomst met redevoeringen van o.a.
oe directeur-generaal van het onder-

dinL^ en prpzen en eervolle vermei-
gen gegeven... en daarna?

tenIeh„ ™u zo'n "ideale" school moe-
doet"^'""wen om te zien hoe ze „het
tiipn ,fr bet is er niet van geko
ot van komen u*.

Dit bleek bij de verkenning voor deze
reportage ook, toen we meer dan eens
te maken kregen met hoofden en school
besturen, die aan de bepaald ongunstige
situatie, waarin hun school verkeerde,
geen ruchtbaarheid gegeven wilden zien.
Soms speelde hierbij de vrees, dat de
school een ongunstige naam zou krij
gen bij de ouders; een enkele maal was
er beduchtheid voor verstoring van de
verhouding met de school, waarbij men
inwoonde. Vaker echter was men be
vreesd plaatselijke autoriteiten, de in
spectie of „Den Haag" voor het hoofd
te stoten: publiciteit zou de moeizame
onderhandelingen voor het verkrijgen
van een nieuw gebouw in de war kun
nen sturen Alsof de wethouder, de in
specteur en de ambtenaar op het depar
tement een school uit hun eigen zak be
talen! Merkwaardig, in een vrij land die
vrees voor openbaarmaking van wantoe
standen op een terrein van algemeen
belang.

Een penibel geval, dat dan wèl in de
IIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIJIIIflIlllllllllllllllllllflIIIIIIIII

niimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiminiiiiiiiiiimiiiiiiiiii

krant mag, is dat van de katholieke

jongensschool te BAARLO, in de buurt

Nieuwstraat te Utrecht. De school is aan van Venlo. De school zit in het vroegere

gemeentehuis aan de Markt; er gaat
een vrij druk verkeer, met alle lawaai
van dien, langs.

Wat een gebouw om onderwijs aan
jonge kinderen in te geven! Buiten pri
vaten zonder spoeling. Bjj de ingang een
groot, lekkend afdak een allermerk.
waardigst gevaarte. Binnen een uitge
sleten houten trap. Donkere gangen.
Op sommige plaatsen komt in deze op
het noorden gelegen school nooit zon.
Natuurlijk stookt men nog kachels. En
fin, ga zo maar door.

Wat voor de sector van het v.h.m.o.
werd gezegd geldt voor het gehele onder-

- v vimucuciijit oun ïatiuc cu v_zv. aui v-

van komen. Het genoemde infor- gevoelig te liggen.

Entree tot de b.l.o.-school aan de Lange

drie zijden ingebouwd.

matiectenrum is geen rijkinstelling,
maar „O., K. en W." onderhoudt er
wel allerlei relaties mee. Waarom zjjn
er nu niet (bijvoorbeeld voor elk van
de drie grote onderwijsrichtingen één)
een paar van die bekroonde scholen
gebouwd? Het is natuurlijk dwaasheid,
dat ons land het extra'tje voor die
paar gevallen niet zou kunnen betalen.
De regering schijnt echter beducht te
zijn voor de consequenties, die uit het
precedent zouden kunnen voortvloeien.
Ja, ja.

Tegenover het zeer gunstige geval in
Driebergen staan in ons land nog heel

wat scholen, die .verre beneden ze fs

minimale eisen blpven. Van tpd tot Ujd
wordt de buitenwacht hierop geatten-
deerd: onvoldoende sanitair in de ene
school, lekkages in de andere; te wei
nig licht hier, een verzakkende vloer
daar; ergens zit een klas op de gang,
elders in een café. Een stembureau
weigert bij de verkiezingen in een be
paalde school zitting te nemen hê,
wat is er met die school aan de hand.
De ene bedenkelijke situatie wordt op
geheven, een andere wordt weer gesig
naleerd.

Het zou onbillijk zijn bij zulke wan
toestanden nu speciaal verwaten te ma
ken aan het ministerie van O., K. en
W Er zijn scholen, die met alleen nu
niét meer bruikbaar zijn, maar die,pet
decennia geleden ook al niet waren, wat
heeft het .bevoegd gezag" ter plaatse
er aan gedaan? Het valt met weg te
cijferen dat sommige school-en gemeen
tebesturen het wat onderhoud en ver
nieuwing van hun gebouwen betreft ja
renlang wel geloofd hebben. De school
was een hok en ze bleef het.

Van de andere kant is het echter,
voor wat de laatste jaren aangaat, in
sommige gevallen ook wel weer begrij
pelijk dat de eerstverantwoordelijken
zich om het oude gebouw maar niet
druk meer hebben gemaakt: een beter
onderhoud zou de vervallen school al
licht een wat gunstiger aanzien geven
en de kans op nieuwbouw verminderen.

„O., K en W zegt weliswaar, dat we
in het algemeen aan de vervanging van
oude scholen nog niet toe zpn, maar de
belanghebbenden verwachten toch nog
altijd eerder aan bod te komen met
een werkelijk vervallen school dan met
een opgelapte oude school. De verhou
dingen tussen sommige scholen in den
lande en de autoriteiten blijken nogal

«ijs in ons land: ongeveer de helft van
de Nederlandse schooljeugd zit in nieu-
«e gehouwen, maar dat we er daarmee
nog allerminst zijn wordt men zich sterk
bewust in een school als die te Baarlo
(en zo zijn er ook elders in het land
nog heel wat te vinden)

Uit datzelfde BAARLO is echter ook
een excellent voorbeeld van scholen
bouw te vermelden: de katholieke kleu
terschool van architect W. Wijnhoven
(kosten twee ton, nog net voor de bouw-
stop voor elkaar gekomen). Een aller-
charmantst rond schooltje. De lokalen
komen uit op een hal met een middellijn
van 12% m. Midden in die hal is een
vijvertje met fonteintjes en goudvissen
■li midden in die vijver staat een gepro
fileerde betonzuil, die het erg aardig
doet als steun voor de dakconstructie
Vrijwel niemand heeft echter in de ga
len, dat die zuil ook nog een ander
functie heeft: ze verbergt de schoor
steen van de centrale verwarming, d;
zich in de kelder onder de hal bevindt
Een ware trouvaille van de architect

Voor tal van kleuterleidsters moet di
wel een school zijn om jaloers op t(
worden, want ook het kleuteronderwij
zit nog met vele netelige behuizings
gevallen. Men denke zich bijvoorbeeh
eens de moeilijkheden in van de kleu
terschool bij de Zeekant te BERGE!
OP ZOOM. Het geval ligt zoals er zovel'
zijn: een nieuwe wijk, veel jonge g(
zinnen, geen gebouw voor de kleuters

In arren moede werd in sept-embi
1960 maar besloten een deel van d(
nieuwe kerk ter plaatse te bestemmc
als kleuterschool. Het is natuurlijk er;
grappig de gympjes van de kleuters i
de sacristie te zien hangen, maar min
der grappig is, dat er boven die sacri:
tie een klasje van dertig kinderen zi'
in een ruimte, die daar "allerminst gr
schikt voor is. Dit is nu eens niet ee:
geval van een vervallen school, maa
van ongelukkige behuizing in een nieuv
gebouw. Met de ventilatie is het in d
bovenruimte primitief gesteld; de tem
peratuur loopt er soms op tot dertig gr:
den. Er zijn daarboven geen toiletten -
en dat voor een kleuterschool. De kin
deren gaan op en neer over een houter
trap. Een andere (houten) brandtrai
voert naar de kerk zelf, waarin eei
gedeelte is afgeschoten voor het tweed'
klasje. Des zondags en in de vakanti:
worden de trap en de stellages voor ri
gordijnen weggehaald.

Daar rechts voor in de kerk word
kleuteronderwijs gegeven! Bij het spe
van de kleuters rolt er herhaaldelijk een
bal onder de gordijnen door de kerk in,
maar die haalt de leidster wel weer
op. Tekenend detail: vele kleuters zijn
er zo aan gewend geraakt op deze
plaats te spelen, dat ze het heel
vreemd vinden hun mond te moeten
houden als ze 's zondags met hun
ouders in de kerk komen! De grootste
moeilijkheden doen zich voor op da
gen, dat er huwelijks- of requiem-mis
sen zijn, zodat er in de kerk zelf na
tuurlijk geen school kan worden ge
houden. Bij goed weer trekt een van
de leidsters dan met een klasje naar
buiten, doch bij slecht weer moet men
maar zien zo'n groep van dertig kleu
ters in de Sacristie stil te houden. Com
mentaar overbodig. De school heeft nog
geen vergunning voor nieuwbouw.

Ten besluite van deze serie gunstige
en ongunstige schoolsituaties twee voor
beelden op het terrein van het b.l.o.:
de fraaie openluchtschool ,,San Dome-
nico Savio", voor ziekelijke kinderen,
te GOIRLE en de miserabel gehuis
veste Hieronymusschool voor debiele
kinderen aan de Lange Nieuwstraat te
Utrecht.

De openluchtschool te Goirle (de eni
ge katholieke school van deze aard in
ons land) werd ontworpen door archi
tect Jos Bedaux, die ter plaatse ook
een kleuterdagverblijf en een schooltje
by een koloniehuis op zijn naam heeft
staan. De openluchtschool (100 leerlin
gen, 6 klassen, 4 lokalen) is een mooi
voorbeeld van hoe er met vrij sobere
materialen toch goed gebouwd kan
worden.

De keuze tmn de kleuren in de gan
gen is voor kinderen wat streng uit
gevallen, maar overigens is het een
allerplezierigst gebouw, uiteraard sterk

MiiiiiiiiiimiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiin

In wat voor schoolgebouwen krijgen
de Z% miljoen leerlingen van ons
land les? Onze onderwijsredacteur
beschreef een week geleden het
sterk gevarieerde beeld van ideaal
tot slecht dat de gebouwen van het
kweekschoolonderwjjs, het v.h.m.o. en
het nijverheidsonderwijs vertonen. In
het tweede deel van deze serie noemt
hq enige voorbeelden van school-
piiouwen voor het kleuteronderwijs,
■et onderwijs, het b.l.o en het ulo.

Trouvaille in kleuterschool te Baarlo: de zuil in'het midden van de hal
verbergt de schoorsteen van de verwarming.

gsruimte bij gymnastieklokaal in lagere school te Drieoergen. De leerlingen irenKen nun schoenen uit binnen de
bankafscheiding, zodat er geen schoenenvuil van buiten in de gymzaal gebracht kan worden.

op de zon georiënteerd; ieder lokaal
heeft een eigen buitenterras, waar ook
les wordt gegeven. Boven de gehele
lengte van het gebouw is een rusthal
aangebracht. Er is veel werk gemaakt
van wasruimten en van de vertrekken
voor dokter, verpleegster enz., kortom
de school is voor haar speciale taak
uitstekend uitgerust (al heeft men nog
behoefte aan uitbreiding).

Te enenmale niet voor haar taak
uitgerust is de reeds even genoemde
b.l.o.-school te Utrecht. Zij zit in een
al meer dan honderd jaar oud gebouw,
dat aan drie zijden tussen andere be
bouwingen staat ingeklemd. De toe
gangsweg tot "de school en de buiten
kant van het gebouw lijken misschien
nog wel wat; binnen heeft men zelfs
ook nog wat van de gebreken weten
te maskeren, maar kijk niet achter de
camouflageOnder de gehele school be
vindt zich een wijnkelder, van waaruit
de verschimmeling het gebouw in trekt.
Vocht is op allerlei plaatsen dè grote
misère van deze school. De leermidde
len worden in de kasten herhaaldelijk
zwart van de nattigheid; de verwar
mingsbuizen in de kelder schimmelen
weg.

De ventilatie en lichttoetreding zijn
ontoereikend. De lokalen krijgen slechts
van één kant licht. De lokalen hebben
ongunstige maten: ze zijn „breder"
dan ze „lang" zijn. Er gaat in de klas
sen ruimte verloren omdat er loop
ruimte vrij gehouden moet worden van
deur tot deur. De school heeft namelijk
geen gangen: men loopt van de ene
klas naar de andere. De trappenhuizen
zjjn van hout.

Er is geen overblijflokaal, geen be
hoorlijke kamer voor het hoofd en
geen kamer voor het personeel. Er
is en dat op een b.l.o.-school geen
kamer voor testonderzoek, geneeskun
dig onderzoek, de spraaklerares en de
schooltandarts. De gymnastiekzaal is
volkomen bouwvallig, de speelplaats te
klein. Na deze opsomming behoeft het
geen betoog meer, dat deze school
niet voldoet aan de eisen van het
Bouwbesluit. Om het nu maar eens
precies te zeggen: ze schiet tekort ten
aanzien van de eisen, geformuleerd in
artikel 3, lid 2, 3 en 4; art. 7. lid 1;
art. 8, lid lc; art. 11, lid lc en lid
5; art. 14, lid 1 en lid 2; art. 16, lid
5; 17, lid 1 en 5; 18, lid 6, 7 en 8;
art. 19, lid 3 en 20, lid 3.Hierbij moet
men nog in aanmerking nemen, dat
het Bouwbesluit slechts minimum-eisen
aangeeft. Deze minimum-eisen wor
den toch al te vaak als maximum-
eisen gezien en daarbij komt nog, dat
het b.l.o. niet zonder reden aanspraak
meent te mogen maken op extra-voor-
zienmgen.

En toch zegt dit alles nog te weinig.
Men moet de stank, die in deze school
hangt, geroken hebben om werkelijk
te beseffen hoe beroerd de huisvesting
is. Door de vloer dringen beneden
ratten naar binnen; dit is geen „sterk
verhaal": men heeft ze in de klas-
lokalen gevangen. Vaak hangt er een
kadaverlucht. Verder zjjn ook de toi
letten (er zijn er te weinig) een voort
durende bron van stank. De ventilatie
is niet te verbeteren. De spoelingen
van de toiletten zijn poreus en ver-

TON ELIAS

Iminimiimmuuninnmm

gaan. Vlak naast de school bevinden
zich enkele zeer oude beerputten; ook
de geuren daarvan krijgt men nog te
verwerken. In een van de lokalen hangt
een ionisator om de diverse luchtjes te
verdrijven; in verschillende lokalen wer
ken de onderwijzers met flesjes air-wick
e.d. om de lucht te zuiveren

In het welvarende Nederland wordt
onder dergelijke omstandigheden les
gegeven aan kinderen, die juist bij
zondere zorg verdienen. Welke buiten
staander heeft hier eigenlijk weet van?
Zo'n school ligt wat achteraf. Men
heeft er zo weinig mee te maken...
Bijna tien jaar is deze school nu al,
zonder resultaat, bezig een nieuw ge
bouw te krijgen. Het personeel zegt
berustend, dat er in ons land andere
b.l.o.-scholen zijn, waar de toestand
vermoedelijk nog erger is.

Een journalist/kan niet alle scholen
in het land aflopen om na te gaan hoe
ze gehuisvest zijn. Een verkenning te
hooi en te gras leert echter al heel
veel. We kunnen blij zijn met de tal
rijke nieuwe gebouwen, die de laatste
jaren tot stand kwamen; er zijn echt
mooie en goed ingerichte scholen on
der. Maar in Delft spelen de leerlingen
van een technische school kruip-door,
sluip-door in een eeuwenoud gebouw,
in Bergen op Zoom moet een kleuter
leidster zich met haar klasje maar
zien te redden in een kerk, in Utrecht
krijgt een onderwijzer hoofdpijn van de
vieze lucht in zijn klas en op zoveel
andere plaatsen...We zijn er nog niet.

Bergen op Zoom: kleuterklas in de kerk.

(Van onze Arnhemse correspondent)

Uit was het met Arnhems meest ro
mantische attractie. Waar bijna een
eeuw paarden hinnikten en stampten
staan nu stomme PK's geparkeerd en
waar eens de commando's klonken klin
ken nu verkoopgesprekken van winkel
juffrouwen en winkelmeneren. De nieu
we tijd rekent met paardekrachten, niet
met paarden; met atoomproeven, niet
met ratelende affuiten. Er is in de
nieuwe tijd voor Gele Rijders geen
plaats meer.

Commandant J. H. Gunning (48) uit
Wassenaar zal het bevel voeren over
de Gele Rijders van de nieuwe tijd. In

zijn kleerkast hangt nog een originele
Gele Rijders Uniform van voor de oor
log met tressen van goudstikdraad; een
uniform, dat 2500. zou kosten als ze
nu zou moeten worden aangeschaft.

De kans bestaat, dat vele oudere Arn
hemmers bij het vernemen van het be
richt dat de Gele Rijders terugkomen,
luidkeels hoera zouden willen roepen.

Immers de Gele Rijders hebben voor
Arnhem 'veel betekend. Het 200 man
sterke corps was een select team van
ruige rijders, die als het ware te paard
leefden Het bestond uit het puik der
vrijwilligers, die beroepsmilitair wilden

ben en de manschappen was voortref-
feliik al was het manvolk dan uitslui
tend gerecruteerd uit Betuwse boeren
families waar men zoal met liever dan
toch in' elk geval beter met paarden
dan met baronnen verkeerde.

Élke morgen werden de dieren voor
He stallen tegenover de kazerne vak
kundig geroskamd; een attractie, voor
al voor de Arnhemse jeugd, die er de
gevolgen van te laat op school komen
met genoegen voor riskeerde. Wanneer
het corps trompetters door het rustige
Arnhem van die dagen trok of met ram
melende affuits door de stad denderde
om op de Kemperheide manoeuvres te
gaan houden of wanneer de Gele Rijders
op koninginedag (31 augustus) parade
hielden en jaarlijks met grote luister
de verjaardag van het corps vierden,
waren dat gebeurtenissen, die sterker

indruk maakten dan het geweldigst:
„evenement" dat in het brein der VV-
zou kunnen opkomen.

De Slag om Arnhem, die aan dit a
les een einde maakte, was dus tege
lijk een slag voor Arnhem, zowel vooi
de burgerij als voor de toen reeds tal
rijke vakantiegangers. De vraag lig
voor de hand: komt dat nu allemar
terug, wanneer Arnhem straks wee'
zijn Gele Rijders heeft?

Neen. Om te beginnen zal het nie:
we corps geen 200 maar slechts 50 mai
sterk zjjn. Ze zullen niet op paardei
rijden maar op PK's. Kük> dat is m
het dwaze aan de situatie. Men vorn
een corjis Gele Rijders met de klaa:
omschreven bedoeling, de traditie wee
op te nemen en voort te zetten. De tra
ditie was er echter een te paard. Doo
het nieuwe corps te motoriseren Iaa'
men geen traditie herleven maar schem
haar. Immers een Gele Rijder zondei
paard is als een burgemeester zondr
ambtsketen tijdens een officiële recer
tie.

Dit kan niet. Defensie heeft A gezegd
het zal B moeten zeggen: het zal die
50 Gele Rijders paarden moeten ge
ven, wil het hun retour niet tot een
farce maken. Wegens geldgebrek zal
men het, dunkt ons, niet behoeven te
laten; 50 paarden en een stal, het komt
ons voor, dat het er aan zit; het moet
er dus af kunnen.

Het corps Rijdende Artillerie dankt
zijn ontstaan aan een initiatief van stad
houder Willem V. Goed, zei de Repu
bliek der Verenigde Nederlanden op 21
februari 1793 op 's stadhouders sugges
tie en daarmee was het corps het corps.
Het kreeg een sterkte van vier batterij
en. Die batterijen waren overigens niet
het enige, waarin de Gele Rijders sterk
waren.

Het corps bestond nog geen jaar toen
in letterlijke zin het gedonder begon.
Oorlog tegen la douce France. In de
slag bij Fleuren op 26 juni 1794 onder
gingen de nieuwe artilleristen de vuur
doop in gevechten met de Engelsen en
Oostenrijkers tegen de Fransen. De
Fransen wonnen. Ook toen de republiek
bij het Keizerrijk van Napoleon I werd

n üe mobilisatie 1914-191# verwierven He Gele RUrierc

Brabant. Zij waren gelegerd in Schijndel. De foto geeft het mn™* populanten
erugkeer te Arnhem in de iZS&SSttf

ingelijfd, bleef het corps Rijdende Ar
tillerie onder commando van Hollandse
officieren. Zjj werden op z'n Frans ge
traind en dat was het neusje van de
zalm m die dagen. Ook aan de slag bij

Mt Ét en aan NaPn'eons Spainse
veldtocht namen de Hollandse Artille
risten deel. Ze kregen zelfs een pluim

het corps zes compagnieën van elk acht
vuurmonden zou omvatten. Bevelhebber

ZZ niteha^ kolonel Trip van ZoiS

ooestte het P Van Tallavera. Roem
?9.g?(';e ,"et corps opnieuw in de slag
b(j Quatre Bras in juni 1815.

IR??® Aaa"? Gale Rijders kwam pas in
1842 m gebruik, toen koning Willem II
invoerde, dat hij bij Quatre

heeft de herinnering aan hun populari
teit met kunnen vervagen. Het bestuur
van de Stichting Nato Taptoe komt de
eer toe, het eertijds zo imponerende
corps weer in de aandacht te hebben ge
bracht door de jaarlijkse taptoe enkele
malen te laten voorafgaan door het op
(en af-)treden van een delegatie oud
Gele Ryders, compleet met kolbakken
en de lange reeks brede, goudgele tres
sen op de blauwe tuniek. Op die mo-
menten dacht de Arnhemmer met wee-
m°ed terug aan die machtige Radende
Artillerie uit zjjn jeugd, maar verjoeg
die weemoed met een opmerkelijk geest
driftig applaus.

Het is de vraag, of hij ook geestdrift
zal kunnen opbrengen wanneer na 15
januari de Gele Rijders zich gemo
toriseerd presenteren. Er zal een roep
zijn om paarden; misschien zó luid, dat
hi) in Den Haag zal worden gehoord.