Afschuw in Tweede Kamer
over Softenon-proces
Grondslagen samenleving
worden aangetast
Bedrijfsopleidingen na de
oorlog sterk gegroeid
Stichting BemeteVjaar
C.B.T.B. doet niet mee
met protestdemonstratie
HET OVERHEMD MET DE MEESTE EXTRA'S
Van ongehuwde moeders
30 pet. jonger dan 18 jaar
Aantal sterk
gestegen
RITMEESTER
Huissen heeft
rustig gestemd
Voor de derde maal prijs
Mr. Baeten wijst
op gevolgen
in Nederland
4
Landbouwbeleid
onder de loep
Prijs NedLetteren
voor Streuvels
Maurits Mok
wast U het best met DRIETEX
als IJ Fiat kiest
t>EN HAAG, 14 nov. De
ptholieke advocaat mr. A. Bae-
.J1 heeft in de Tweede Kamer
afschuw uitgesproken over
Softenon-proces en over de
waarop in Luik de grond
slagen van ons zedelijk bestel en
Van de geordende samenleving
2lJn aangetast.
Voor Sinterklaas
een kleurige
verrassing
BRUYNZEEL
BALPENNEN
In etui
«Je etuis in de
kleuren wit, rood,
blauwen parelgrijs
Algemene vorming
1. Enkalon - dus het makkelijkst te
wassen. Nóóit strijken, en nóóit
kreukels.
2. T-r-i-c-o-t - dus gebreid en daar
om heerlijk ventilerend, plezierig in
het dragen.
3. Het poes-etiket - en dat is uw
zekerheid van ijzeren kwaliteits
controle op stof en snit.
Dat maakt elk ENKALONT.R.I.C.O.T
overhemd tot het fijnste voor de
man, het meest voordelige voor de
vrouw. Koop niet zomaar tricot-
nylon, vraag naar
T»R«l-C'0«T
DONDERDAG 15 NOVEMBER 1962 PAGINA 5
blauw
rood
zwart
groen
'Van onze parlementaire redacteur)
blijken mensen te bestaan die op
«'ond van hun kennis en inzicht geroe-
zijn om over anderen te oordelen,
aaJf die aan het recht op leven
tó een betrekkelijke waarde heek
je Zjj menen het aan anderen te kun-
'en overlaten in dit geval aan ou-
?rs en een arts om uit te maken
v een jong leven voldoende kansen
"eeIt op een bestaan dat beantwoordt
""u hun normen van geluk. Zij menen
aan dat leven een eind te kunnen
"taken als naar hun oordeel die kan-
-?n er niet zijn. Voor de mensheid is.
een nieuwe reden tot angst en hui-
1 aldus mr. Baeten.
De Limburger sprak namens de KVP.
1?'.«et debat over de begroting van Jus-
~lle. Alleen hij bracht het Luikse pró-
®s ter sprake in een beschouwing, die
"et karakter kreeg van een scherp re-
S.Ulsitoir, dat over de hoofden van de
^■amerleden en minister heen tot de
8ehele samenleving gericht was. Hij
wees op de zwakheden in Luik begaan,
waar een jury om straffeloosheid te ver
zekeren feiten heeft ontkend, die we
tenschappelijk vaststaan en die zelfs
Qe daders erkend hadden.
Mr. Baeten prees ons land geluk
kig om het bezit van een wetgeving
en een rechtspraak die het mogelijk
maken om in Nederland een misdaad
als misdaad aan te merken en niette
min barmhartig te zijn. „Het Luikse
proces heeft bewezen wat de waarde
is van een goede rechtspraak in han
den van volstrekt onafhankelijke
rechters".
Tegelijkertijd echter sprak hij zijn af
schuw uit over iets wat de Nederlandse
Pers in eigen land heeft gesignaleerd,
wflïri°tterdamse huismoeder heeft na-
w ce™ actiecomité opgericht,
S!."? zij reeds duizend handteke-
mitéhfSi hebben verworven. Het co-
aan dottf n doel te bereiken, dat
ternau„ za' worden toegelaten uit
ken of een mismaakt kind al of
(Advertentie)
niet dient te blijven leven. „Ik ben
geschrokken door het afschuwelijke van
deze situatie", aldus mr. Baeten. Ei
moeten er in ons land velen zijn, die
het fundamentele respect voor het le
ven niet blijken te bezitten".
Naar aanleiding van hetgeen in Luik
is geschied zei hij nog: „Wij weten
reeds welke buitensporigheden voor de
hand liggen, wanneer aan een mensen
leven slechts betrekkelijke waarde
wordt toegekend. Wie zal dan voorko
men dat men in koelen bloede de minst
nuttigen, de lastigsten, de ongelukkig
gewaande personen opruimt? Moge hei
Luikse proces, dat een afschuwelijk
perspectief biedt, de ogen van velen
openen, zo besloot hij zijn betoog.
Er is bij de begroting van Justitie
voorts gesproken over het beleid van
de minister met het oog op het toela
ten van Indische Nederlanders. Van
verschillende zijden werd wederom ge
waarschuwd tegen te optimistische ver-
wachtigen omtrent de houding van In
donesië tegenover de spijtoptanten, ook
na de overdracht van Nieuw Guinea.
Mr. Van Doorn (KVP), mr. Daams
(PvdA) en mr. Meulink (AR) drongen
er bij minister Beerman op aan nog
ruimer en vooral sneller deze mensen
in ons land toe te laten. Men had ken
nelijk vele aanwijzingen, dat de nood
daar nog steeds hoog is. Mr. Van Doorn
zei dat er na de ombuiging van het
beleid van minister Beerman hem toch
nog ruim driehonderd gevallen bekend
waren, waarvan de weigering hem on
gemotiveerd voorkwam.
De minister van Justitie werd ge
prezen om zijn beleid met betrekking
tot de kinderbescherming. Men, zag er
grote verbeteringen in, die de laatste
jaren tot stand zijn gebracht, maar
men had nog wel enkele wensen op
het gebied van de subsidiëring. Mr.
Daams pleitte voor het Nationaal Bu
reau van de Kinderbescherming, dat in
zulke moeilijke omstandigheden ver
keert, dat het gedwongen is zijn effec
tenbezit te gaan verkopen. Ook mr. Van
Doorn vroeg als bekroning van het be
leid van de minister subsidie voor de
Nationale Federatie van Kinderbe
scherming.
Minder gelukkig waren de sprekers
bij de begroting van Justitie met de
wetgevende produktie van mr. Beer
man. Mr. Van Doorn had er wel be
grip voor, dat het tempo waarin het
nieuw Burgerlijk Wetboek wordt afge
handeld, niet erg vlug is.
Met de katholieke woordvoerder pleit
te ook mr. Schouwenaar (PvdA) voor
een minder schriele regeling inzake kos
teloze rechtsbijstand, zowel voor de ad
vocaten als voor de rechtzoekenden.
SCHEVENINGEN, 15 nov. In het
Kurhaus is gisteren een breed opge
zette bijeenkomst gehouden ter gele
genheid van het 25-jarig bestaan van
de stichting „Bemetel" (Bedrijfsoplei
ding Metaal- en Electrotechnische In
dustrie).
Bij de totstandkoming van de Nijver
heidsonderwijswet in 1919 kreeg de
systematische vakopleiding een wette
lijke basis. Het bedrijfsleven heeft de
geschapen wettelijke mogelijkheden
echter niet direct benut. Men kwam
hiertoe eerst na de crisis van de jaren
'30.Een van de bezuinigingen in de cri
sistijd was het verkorten van de am
bachtsschoolcursussen van drie tot
twee jaar. Toen bü de verbetering van
de economische omstandigheden een
grote behoefte ontstond aan technisch
geschoolde vaklieden, bleken de be
snoeide cursussen niet voldoende aan
de vraag te kunnen beantwoorden. Ook
de industrie zelf had in de crisistijd
bijna geen activiteiten op opleidings-
gebied ontplooid. De metaalindustrie
heeft toen de bijna twintig jaar tevo
ren geopende mogelijkheid tot het in
voeren van een wettelijk leerlingenstel
sel gerealiseerd.
In de oorlogsjaren heeft de vakop
leiding nogal wat last gehad van het
zogenaamde „Nederlandsche Arbeids
front"; men is er echter vrij goed in
geslaagd na inmenging in de BEME-
TEL-zaken te voorkomen.
Na de oorlog is de bedrijfsopleiding
in de metaal- en electrotechnische
industrie zeer sterk gegroeid. Bij de
stichting BEMETEL, waarin de
werkgevers- en werknemersorganisa
ties samenwerken, zijn thans 1400
ondernemingen met 12.000 leerlingen
aangesloten.
BEMETEL beschikt over ruim vijf
tig consulenten; de stichting stelt
standaardeisen voor ieder vak vast en
organiseert tweemaal per jaar lande
lijke examens. Ook in het buitenland
heeft BEMETEL zich bekendheid ver
worven, hetgeen ten goede komt aan
de reputatie van de Nederlandse in
dustrie. De buitenlandse contacten zul
len met het oog op de harmonisering
van de opleidingen in de EEG-landen
nog verruimd worden, zo deelde de
heer G. C. M. Hardebeek, secretaris
van de stichting gisteren mede.
De heer Hardebeek zei verder in zijn
uiteenzetting op de Feestvergadering,
dat BEMETEL streeft naar een nauwe
samenwerking met liet technisch
schoolonderwijs, waarbij het autonome
karakter van de scholen gerespecteerd
zal worden. De stichting heeft voorts
een open oog voor de betekenis van
de vormingsinstituten en de levens
scholen; zij meent echter, dat daar
naast de technische scholen en de be
drijven ook een positieve vormende
taak hebben.
Op de jubileumbijeenkomst heeft ook
de inspecteur-generaal van het onder
wijs, mr. ir. M. Goote het woord ge
voerd, die onder meer betoogde, dat
het samenspel van onderwijs en indus
trie gericht moet zijn op het perspec
tief van de jeugd. Het kan niet de
bedoeling zijn het onderwijsdoel onder
geschikt te maken aan de behoeften
van de industrie.
Prof. dr. M. J. M. Daniels, hoog
leraar in de bedrijfspsychologie aan
de T.H. te Eindhoven wees o.a. op
de betekenis van BEMETEL als een
(Van onze soc.-econ. redactie)
lii?® n HAAG, 15 nov. De Christe-
evo6 H°eren- en Tuindersbond zal
hief1"1'11 trouwens als de KNBTB
tit. *"eedoen met de protestdemonstra-
die het Kon. Nederlands Land-
°reaV^°mité Vrijdag in Den Haag wil
rnint'seren *eBen de maatregelen van
tegen de maatregelen van
irijnen tot steun van de
e^"'l*nKde bedrijven. Met de neutrale
de i rto oliel(e boerenorganisatie is
'egei van mening, dat deze maat-
heuvM °.nvoldoende zijn, zei mr. Bies-
te n Bls'eren op een persconferentie
Proteetj HaaS- He CBTB vindt echter
"itlone emonst.raties' "'e gemakkelijk
niet ,i .o? agitatie tegen dj overheid,
teger. Buste manier om de bezwaren
gel ,„,ee"bepaalde overheidsmaatre-
b>t uiting te brengen
Dosit^02-1!5 ziet overigens ook wel
van kanten aan de voorstellen
instpïïi!,11 er Mariinen. Met name de
beeft 28 van een structuurfonds
felts hiL instomming van de bond,
mer met alleen maar een „li
quidatiefonds" in wordt gezien, om
een aantal boeren door uitkooppre
mies te bewegen het bedrijf te ver
laten.
De CBTB wil vooral ook, dat door
middel van het Fonds hulp wordt ge
geven aan bedrijven, die op zichzelf
wel levensvatbaar zouden kunnen zijn
als de nodige financiële middelen voor
b.v. modernisering gevonden kunnen
worden. De heer Biesheuvel zei daar
bij o.a. te denken aan jonge boeren,
die een verantwoord bedrijf willen
stichten, maar die langs de normale
kredietkanalen niet voldoende geld
kunnen krijgen.
De heer Biesheuvel pleitte voor een
„Nationale Agrarische Raad, waarin
de boerenorganisaties zouden samen
werken met verwerkingsbedrijven en
handel in agrarische produkten, om
een betere opbrengst van deze produk
ten te bereiken.
„Niet alleen de overheid, maar ook
de standsorganisaties hebben een taak
bij het zoeken naar een oplossing voor
de problemen in de landbouw", aldus
mr. Biesheuvel. Die taak ligt o.a. op
het terrein van de bedrijfseconomische
en sociaal-economische voorlichting,
waarbij in bepaalde gevallen ook kan
behoren het advies om het bedrijf maar
te beëindigen.
centrum van onderwijsvernieuwing:
de stichting heeft bijvoorbeeld belang
rijk werk gedaan op het gebied van
het ontwerpen van leermiddelen. In
deze rede werd voorts grote aan
dacht geschonken aan de algemene
Vorming.
Prof. Daniëls sprak ook over de over-
intellectualisering van het onderwijs,
die ook aan de bedrijfsopleidingen niet
geheel voorbij gegaan is. „Men leert
op school de graven van het Hene
gouwse huis. Wie kent ze nog? Wat
dan te denken van de lijsten der vind
plaatsen van meer of minder zeldzame
metalen of een gedetailleerde beschrij
ving van het staalbedrijf?".
De heer L. F. Kleiterp, hoofdinspec
teur van het lager onderwijs, haakte
op deze laatste opmerkingen in met
zijn uitspraken over het belang van
werkelijkheidsonderwijs. De lagere
school moet geen kennis „opplakken",
maar de leerlingen een functionerende
kennis trachten bij te brengen. Dit
zag ook Jan Ligthart al, maar sinds
zijn tijd is het veel moeilijker gewor
den het kind iets van de maatschappij
te laten begrijpen. De heer Kleiterp
vroeg de industrie zoveel mogelijk stof
te leveren voor een goede beroepen-
voorlichting. „Wanneer men begrip
heeft voor de school kan men van mij
alle graven van het Henegouwse huis
en de gemengd repeterende breuken
cadeau krijgen", aldus spreker.
Drs. N. J. P. M. Daalderop sprak
over de gunstige ervaringen, die zijn
bedrijf in Tiel in de loop der jaren
heeft opgedaan met BEMETEL. Hij
merkte o.a. op, dat de gemiddelde in
telligentie van de L.T.S.-leerling terug
loopt. Men zal trachten meer U.L.O.-
leerlingen voor de opleiding in het be
drijf te krijgen.
Mr. F. J. W. Fabius. secretaris van
BEMETEL, heeft op de jubileumbij
eenkomst aan ir. K. van der Pols, voor
zitter van de algemene werkgeversor
ganisatie „Metaalbond" een zonnewij
zer voor de tuin van het kantoor van
deze organisatie aangeboden. De Me
taalbond heeft destijds het initiatief ge
nomen tot oprichting van een vakop
leidingsorganisatie. Gehuldigd werd
ook de oud-directeur van de Metaal-
bond, mr. H. Ph. de Kanter.
DEN HAAG, 15 nov. Overeen
komstig het advies van de jury is
besloten de prijs der Nederlandse
Letteren - 1962 toe te kennen aan
Stijn Streuvels te Ingooigem (België)
voor zijn gehele letterkundige werk.
De prijs zal in december worden uit
gereikt bij gelegenheid van de twaalfde
algemene conferentie der Nederlandse
letteren in Den Haag.
(Advertentie)
(zie het wasvoorschrift)
UTRECHT, 15 nov. Het aantal
minderjarige ongehuwde moeders stijgt
en maakt in de tehuizen zelfs 63 pet.
van, het totaal uit. Bijna 30 procent van
de ongehuwde moeders is nog geen acht
tien jaar. Van de 3.518 onwettige baby's
werden er vorig jaar 930 in speciale
tehuizen geboren. Van de moeders in
deze tehuizen kreeg bijna tien procent
voor de tweede of de derde maal een
kind.
Deze- gegevens verstrekt de heer
H. M. L. H. Sark, secretaris van de
Nederlandse federatie van instellingen
voor de ongehuwde moeder en haar
kind, gisteren op de algemene verga
dering van de F.I.O.M. Door de ver
schuiving in de gemiddelde leeftijd
(Advertentie)
dan rookt u er goed van.
Immers het puikje van de
tabaksoogsten wordt steed3
weer voor Fiat gereser
veerd.
Fiat; een echt fijnproevers -
model!
van de ongehuwde moeders krijgt de
zorg voor hen meer het accent van
kinderbescherming dan voorheen,
toen het werk vooral op de rehabili
tatie van de vrouwen was gericht.
De heer Sark deelde nog mee, dat het
aantal onwettige geboorten in de leef
tijdsgroep van dertien tot zestien jaar
in de afgelopen tien jaar met 165 pet.
is gestegen, een percentage, dat aan
zienlijk hoger is dan dat voor de
toeneming van het aantal ongetrouwde
vrouwen in die leeftijdsgroep. Het aan
tal onwettige geboorten per 100.000 on
gehuwde vrouwen is sinds 1950 met 25
toegenomen. Een van de oorzaken hier
van is, volgens de heer Sark, de grotere
vrijheid van de jeugd en de geringere
gebondenheid aan het gezin van de jon
geren die net van school afkomen.
De heer Sark constateerde met vreug
de, dat de voorlopige subsidieregeling
van het ministerie van Maatschappelijk
Werk de tehuizen en instellingen in staat
stelt, bevoegde krachten aan te trek
ken. Het is nu bijvoorbeeld mogelijk,
maatschappelijk werksters aan te stel
len voor het contact met de ex-verzorg
den.
In tegenstelling tot voorheen worden
de kosten van de opneming in een tehuis
niet meer grotendeels door de overheid
gedragen. Slechts ongeveer 30 procent
komt voor rekening van Sociale Zaken.
Volgens de heer Sark is de uitkering
van de sociale verzekering doorgaans
ontoereikend. Een derde deel van de
kosten wordt dan ook gedragen door de
betrokkenen zelf of hun familie.
HUISSEN, 15 nov. Huissen heeft zijn
raadsverkiezingen achter de rug. Er is
de hele dag rustig en zonder enig in
cident gestemd onder controle van een
zestal ambtenaren van de gemeente Nij
megen, die zich over de verschillende
stembureaus hadden verdeeld.
In totaal werden 3835 stemmen uitge
bracht. De kiesdeler was 295, het aan
tal blanco stemmen bedroeg 138. Van
de dertien lijsttrekkers wisten er zes
een of meer zetels te veroveren. De par
tij van oud-wethouder Leenaars kreeg
met 941 stemmen net grootste aantal
zetels, namelijk vier. Op hem volgde
Lijst Roelofs (Tuindersbelangen) met
760 stemmen, drie zetels. Wethouder
Geenen (Middenstandsbelangen) behaal
de met 626 stemmen twee zetels en
Hjst Maakgoed (Arbeidersbelangen) 325
stemmen, twee zetels. Lijst Heizen (Ge
meentebelangen) verwierf met 278 stem
men één zetel. Ook de enige christe
lijke lijsttrekker, de heer Willemsen,
verwierf een raadszetel. De op hem uit
gebrachte 222 stemmen komen overigens
voor het merendeel van katholieken,
wqint het aantal christelijke kiesgerech
tigden is bij lange na niet voldoende
voor een zetel in de raad in aanmerking
te komen. Lijst 11, de Camavalslijst,
verwierf slechts 40 stemmen.
Japan In de nacht van dinsdag
op woensdag heeft een twintig seconden
durende aardbeving Tokio op zijn
grondvesten doen schudden. Er heeft
zich geen ernstige schade voorgedaan.
(Rtr).
(Advertentie)
Rustig oud met OLVEH pensioen.
Voor de derde maal in zijn
literaire loopbaan ziet de 55-ja-
rige letterkundige Maurits Mok
zijn werk bekroond. Na de Ver-
zetsprijs, die de stichting Kun
stenaarsverzet hem in 1959 toe
kende voor zijn gehele letter
kundig werk en de Prijs van de
gemeente Amsterdam, die hem
in 1957 voor zijn verzenbundel
„Stormen en Stilten" ten deel
viel, is hij ditmaal door een jury
bestaande uit prof. dr. P. Minde-
raa uit Leiden en de dichters Ad
den Besten en Pierre H. Dubois
waardig gekeurd voor de Hen-
riëtte Roland Holstprijs, een on
derscheiding die hem ten deel
valt, zowel als erkenning van zijn
gehele letterkundig werk als in
het bijzonder van zijn in 1957
verschenen dichtbundel „Gedenk
de Méns"
Maurits Mok die al sinds 1951
een bungalowtje in het thans
uitgestorven Bergen aan Zee be
woont, was blij verrast met deze
onderscheiding, die hij maandag
avond in de Singer Concertzaal
te Laren in ontvangst gaat ne
men.
Zijn eerste boek, de roman
„Badseizoen" verscheen al bijna
dertig jaar geleden; dat was ver
leden tijd voor hem. Daarna
kwam „Exodus", een boek over
het bijbelse gegeven van de uit
tocht der Joden uit Egypte. In
hetzelfde jaar 1938 ver
scheen van hem een lang episch
gedicht „Kaas en Broodvolk", in
1941 gevolgd door een dichtwerk
van vierduizend regels „De Vlie
gende Hollander". In de oorlogsjaren maakte hij illegaal een aantal ge
dichten, die geïllustreerd bij De Bezige Bij verschenen. „Verzen van Neder
land" heette de dichtbundel, die in 1945 na de oorlog verscheen; hij had
deze gedichten grotendeels tijdens de bezetting geschreven. Tijdens de
plechtige 4 mei-herdenking in de Ridderzaal in 1960 behoorde hij tot de
vijf dichters die voor deze herdenking waren uitgenodigd een van hun
verzen voor'te dragen; de anderen waren Jac. Bloem, Willem Brandt, Yge
Foppema en Clara Eggink. Met bescheiden trots toonde Maurits Mok ons
het gedenkschrift aan deze gebeurtenis gewijd. Voor zijn in 1956 versche
nen verzenbundel „Stormen en Stilten" kreeg hij de prijs van de Gemeente
Amsterdam. Hij had intussen ook enkele novellen en romans geschreven,
o.a. „Niemandsland", dat door „De Groene" tot het boek van de maand
werd gepromoveerd. Zijn laatst verschenen pennevrucht kreeg de vorm van
een door Reintje Venema geïllustreerd kinderboekjeenige kleuterrijmen
onder de titel „Rombombom".
Behalve zijn creatief letterkundig werk in proza en poëzie houdt de in
Haarlem geboren dichter zich ook bezig met vertaalwerk. Hij vertaalde al
verschillende romans en andere boeken uit het Frans, Duits en Engels, o.a.
een aantal boeken van de Duitse schrijver Theodoor Plievier. Voor het
Spectrum bracht hij „Le Milieu Divin" van Teilhard de Chardin in het
Nederlands over. Met de vertaling van diens „Genese d'une Pensée" is hij
nog bezig. Op het journalistieke vlak is Maurits Mok bovendien ook nog
werkzaam. Veertien ;aren verzorgde hij voor een landelijke krant een
rubriek voor bespreking van poëzie en momenteel schrijft hij „cursiefjes"
over de dingen van de dag in twee regionale bladen.
In zijn gedichten heeft Mok een zekere evolutie doorgemaakt; zijn aan
vankelijk epische gedichten hebben plaats gemaakt voor het lyrische ge
dicht. Zijn na-oorlogse poëzie was eerst wat zwaar en navrant van karakter.
Zijn taal was daarbij van een directe eenvoud en suggestief. Als een be
vrijding kwam dit jaar zijn vakantieverhaal in dichtvorm „Dwars door de
Zomer", waarin hij op lyrische wijze zijn ervaringen tijdens een vakantie
naar Denemarken onder woorden brengt. Het is of de humanistisch georiën
teerde dichter achter het reisavontuur een nog groter geheimzinniger avon
tuur vermoedt, het avontuur van de mens, die zoekt naar een Licht, dat
stralender en bevrijdender is dan de milde zomerzon. In deze bundel geeft
Mok blijk van beeldend vermogen en taalbeheersing en van ontplooiing
van zijn dichterlijke persoonlijkheid.
In zijn bescheiden bungalow aan de Patijnweg te Bergen aan Zee kan Mok
rustig werken; althans 'n de stille wintermaanden. In de drukke zomer
maanden ontvlucht hij de badplaats. Binnenkort verschijnt van hem een
roman „De Ontmaskering" en (in het voorjaar) een dichtbundel „Achter
grond". En er mag nog veel meer letterkundig werk van deze serieuze
dichter verwacht worden.
